HOE CONCRETERHOE BETER

DUURZAAM ONDERNEMEN

VOORWOORD 3

WAAROM DUURZAAM ONDERNEMEN 4

Duurzaamheid bij Moerman Meubel Promenade 5

Duurzaamheid bij camping ‘t Weergors 6

TIPS VOOR DUURZAAM ONDERNEMEN 7

Duurzaamheid bij aannemingsbedrijf Waalboer 10

WAT DOET DE GEMEENTE 1 1

Duurzaamheid bij de gemeente 12

WETTELIJKE VERPLICHTINGEN 14

INHOUD VOORWOORD

In de 21ste eeuw staat u als ondernemer voor nieuwe uitdagingen. Bijvoorbeeld voor de uitdaging om een winstgevende onderneming te combineren met zorg voor het milieu. Duurzaam ondernemen dus. Ondernemende ondernemers doen het. Want slim omgaan met energie, water, afval en vervoer bespaart geld én spaart het milieu. Maar welke stappen kunt u zetten? Hoe begint u? De gemeente Hellevoetsluis heeft deze brochure samengesteld om u als ondernemer op weg te helpen. Wellicht bent u al bezig met duurzaam ondernemen, zonder dat u zich daarvan bewust bent.

Een simpel voorbeeld: de pc’s, printers en verlichting uitzetten als u stopt met werken.

In deze brochure vindt u ook veel tips en praktische voorbeelden van uw collega-ondernemers in Hellevoetsluis. Ook vertelt mijn collega-wethouder Hofman van Milieu wat de gemeente Hellevoetsluis zelf doet om duurzaam en milieubewust bezig te zijn. En kijk ook eens op de website www.energieloket.nl. Onder het tabblad ‘In mijn bedrijf’ vindt u nog meer relevante informatie en tips.Duurzaam ondernemen heeft alles te maken met het nemen van maatschappelijke verantwoordelijkheid, maar het levert u ook geld op. Bovendien draagt duurzaam onder-nemen bij aan een positief imago van uw bedrijf; niet in de laatste plaats bij uw (potentiële) klanten.

Ik hoop en verwacht daarom dat deze brochure u enthousiast maakt om stappen te zetten op het gebied van ondernemen.

Evert TaalWethouder Economie, Toerisme en Recreatie

2/3

Sommige ontwikkelingen zijn versneld of juist vertraagd. En er

zijn nieuwe inzichten ontstaan

4/5

U bespaart geldDuurzaam ondernemen levert u geld op. Gemiddeld kunnen bedrijven circa zestig procent op de kosten van energie besparen. Wie geen dief van zijn eigen portemonnee wil zijn, treft dus ook besparingsmaatregelen in zijn bedrijf. Door minder energie, water en grondstoffen te gebruiken, bespaart u geld én spaart u het milieu.

U verbetert uw imagoDuurzaam ondernemen draagt bij aan een positief imago van uw bedrijf, in het bijzonder bij uw (potentiële) klanten. Klanten zien graag dat een bedrijf zich maatschappelijk betrokken toont en oog heeft voor het milieu. Als u het handig aanpakt, kunt u zichzelf onderscheiden met een milieuvriendelijk imago en toekomst-gerichte visie.

U verbetert de condities voor uw personeelOp sociaal gebied kan duurzaam ondernemen leiden tot minder ziekteverzuim, minder bedrijfsongevallen en een prettiger werksfeer. Duurzaam ondernemen in de personele sfeer

betekent onder andere aandacht voor het welzijn van medewerkers, het stimuleren van de gezondheid van medewerkers, aandacht geven aan normen en waarden op de werkvloer en onderlinge omgangsvormen.

U heeft er lol inHet is leuk om creatief te ondernemen, om te zoeken naar slimme besparingsmogelijkheden en hier het resultaat van te zien, ook in financieel- opzicht. Het is goed om ook in dit opzicht trots te kunnen zijn op uw bedrijf.

Door minder energie,

water en grondstoffen te

gebruiken, bespaart u geld

én spaart u het milieu.

WAAROM DUURZAAMONDERNEMEN

Directeur Noëlle Hooft- Moerman van Moerman Meubel Promenade

Het vergroten van de

duurzaamheid zit

‘m in de kleine dingen“De Stichting Stimular heeft de duurzaamheid van ons bedrijf gemeten. Met de uitkomsten van dit onderzoek zijn wij meteen aan de slag gegaan. Duurzaam ondernemen zit ‘m vaak in kleine dingen. Bijvoorbeeld het licht uitdoen in een magazijn dat maar zo’n vijf keer per dag gebruikt wordt. Zonde om het licht de hele dag te laten branden. En we zijn het afval nog veel bewuster gaan scheiden dan voorheen. Ook gaan we veel bewuster om met het

papierverbruik. Bovendien bestellen we geen gloeilampen meer; alleen nog spaarlampen. En we maken meer gebruik van led-verlichting. Ook zetten we de airconditioning eerder uit dan voorheen. We zijn een groot bedrijf, maar het zijn allerlei kleine zaken die we kunnen verbeteren om de duurzaamheid te vergroten. Ik kan het iedereen aanraden.”

Door een aantal vrij eenvoudige maatregelen te nemen, kunt u al flinke stappen zetten op het gebied van duurzaam ondernemen.

Energiebesparing• Voorkom onnodig energieverbruik en zet apparatuur uit buiten werktijd. Niet alleen verwarming en verlichting, maar ook computers en airconditioning.• Gebruik tijdschakelaars om energieverbruik terug te dringen.• Laat de verwarming niet aan staan als er een raam open staat.• Zorg voor goede warmte-isolatie.• Vervang gloeilampen door spaarlampen en gebruik in plaats van ‘normale’ TL-verlichting de zuinige variant. Denk ook aan het gebruik van bijvoorbeeld led-verlichting.• Zet duurzame energie in, door bijvoorbeeld groene stroom in te kopen, of door zelf duurzame energie op te wekken, door het plaatsen van zonnepanelen of gebruik te maken van warmte-koude opslag. • Denk bij vervanging van uw cv-ketel aan de aanschaf van een HR-ketel, die zuiniger en efficiënter gebruik maakt van energie.

6/7

Frans Riedijk, directeur-eigenaar van camping en caravanpark ’t Weergors

Duurzaamheid belangrijk

voor het imago

van ’t Weergors“Aandacht voor het milieu wordt door kampeerders bijzonder op prijs gesteld. Doen we het niet, dan krijgen we er opmerkingen over. We zijn op vele manieren bezig met duurzaamheid. Zo gaan we bijvoorbeeld heel ver met het scheiden van afval, gebruiken we overal spaarlampen en gebruiken we daar waar het kan schakelklokken of dimmers.

Op het sanitairgebouw staan zonnecollectoren en om het watergebruik binnen de perken te houden, zijn de douches afgesteld op zes liter en de kranen op drie liter. De urinoirs zijn voor-zien van sensorkranen. Via de website, folders en nieuwsbrieven proberen we gasten te wijzen op het belang van duurzaamheid. Naast het feit dat al deze zaken goed zijn voor het milieu, bespaart het ons ook geld.”

TIPS VOOR DUURZAAMONDERNEMEN

Ga naar www.energieloket.nl naar het tabblad ‘In mijn bedrijf’ en doe de energiescan, om te bepalen hoeveel energie u verbruikt en welke mogelijkheden u heeft om hier op te besparen.

Afvalscheiding• Verminder de afvalberg door afval goed te scheiden. Denk aan alle papier, karton en verpakkingsmateriaal. Maar ook GFT-afval en plastics. Zo’n driekwart van het afval kan opnieuw gebruikt worden als het goed gescheiden wordt.• Gebruik geen wegwerpbatterijen of ander wegwerpmateriaal.• Breng afgeschreven meubilair of apparatuur naar een kringloopwinkel.

Vervoer• Telewerken, e-mail en telefoon kunnen het autogebruik verminderen.• Stimuleer alternatieve vormen van vervoer: fiets, openbaar vervoer en collectief vervoer of carpoolen. • Bij het leasen van bedrijfsauto’s: maak gebruik van zuinige auto’s of neem een abonnement op een greenwheelsauto. Kijk hiervoor op www.greenwheels.nl.

Waterbesparing• Door minder water te gebruiken, bespaart u niet alleen water, maar ook vaak gas; er hoeft dan minder te worden verwarmd.• Neem waterbesparende apparatuur in gebruik (bijvoorbeeld sanitair en doorstroombegrenzers).• Bekijk welke mogelijkheden er zijn om water op te vangen en te hergebruiken; voor veel bedrijfsprocessen is niet altijd water van drinkwaterkwaliteit nodig. Bedenk ook: u betaalt niet alleen voor water dat u inkoopt, maar ook voor de afvoer van afvalwater.

8/9

Zo’n driekwart van het afval kan opnieuw

gebruikt worden als het goed gescheiden wordt.

En verder…• De aanschaf van nieuwe apparatuur, producten of diensten, is een goed moment om na te denken over duurzaam inkopen en bij de aanschaf rekening te houden met het milieu en sociale aspecten.• Maak gebruik van de gratis* duurzaamondernemenscan van Stimular, die de gemeente Hellevoetsluis bedrijven aanbiedt. Stimular bekijkt dan hoe het in uw bedrijf gesteld is en waar u mogelijkheden heeft om te besparen. Vele collega- ondernemers gingen u al voor.• De gemeente en de stadsregio Rotterdam bieden u een kosteloos* startabonnement aan op de Milieubarometer.

• Overweegt u uw bedrijf te verbouwen, of te verhuizen? De gemeente en de stads- regio Rotterdam bieden u gratis* de kansen- bij-verkassen scan aan, om snel inzicht te krijgen in uw kansen voor energie- en kostenbesparing bij nieuwbouw, verbouwen of verhuizen.• Verder zijn er natuurlijk diverse subsidie- mogelijkheden voor ondernemers. Voor informatie over subsidies kunt u kijken op www.energieloket/stadsregiorotterdam onder ‘in mijn bedrijf’.

* Deze service stelt de gemeente gratis

ter beschikking in 2010, 2011 en 2012.

Sander Waalboer van aannemingsbedrijf Waalboer

Duurzaam ondernemen

voor het milieu en voor

de portemonnee“In de bouw zijn we constant op zoek naar duurzame producten en oplossingen. Ik doe dat niet alleen voor het milieu, maar ook voor de centen. Al is dat laatste niet altijd direct zichtbaar. Het vervangen van TL-buizen door ledverlichting vergt een behoorlijke investering, maar op den duur levert het geld op. Het milieu is er natuurlijk meteen bij gebaat. Nadat Stimular ons bedrijf heeft ‘doorgelicht’, kwamen er nieuwe mogelijkheden aan het licht om bewust bezig te zijn met duurzaamheid. De lucht- compressoren in de werkplaats staan bijvoorbeeld continu onder druk, maar worden buiten werktijd niet gebruikt. Door die uit te zetten kan er veel energie bespaard worden. Ook heeft ons bedrijf een eigen milieustraat voor het scheiden van afval en hebben we benaderingslampen geïnstalleerd op kantoor.

Wij nemen ook zelf initiatief op het gebied van duurzaamheid. Zo wijzen we onze opdrachtgevers waar mogelijk op duurzame alternatieven. Als we bijvoorbeeld worden ingeschakeld om een houten brug te repareren attenderen we de klant op de mogelijkheid om planken van recycled materiaal te gebruiken in plaats van hout. Zo krijgen gebruikte producten een tweede kans.”

De gemeente Hellevoetsluis houdt zich op vele gebieden bezig met duurzaamheid en met milieuzorg. In het gemeentehuis, maar ook richting inwoners, bedrijven en scholen. In het gemeentehuis wordt gebruik gemaakt van energiezuinige verlichting, met bewegings-melders en daglichtafhankelijke regelingen. In alle kantoorruimten staan afvalbakken waar het afval direct gescheiden wordt in papier, GFT, batterijen, plastic bekertjes en restafval. De wegwerpbekertjes zijn volledig recyclebaar en uit de automaten komt fairtrade-koffie. Ook zijn er waterbesparende kranen in de toiletruimten geplaatst en er wordt voor 100 procent gebruik van groene energie. Op het dak van het gemeentehuis staan tien zonnepanelen.

Binnen de gemeente gaan er best grote hoeveelheden papier om, al gaan wel steeds meer zaken digitaal. Het printpapier heeft het FSC-keurmerk, en als het even kan wordt er dubbelzijdig geprint, dat bespaart veel papier. Bijvoorbeeld de raadsstukken, die beslaan vaak vele tientallen pagina’s. De gemeente wil het papierverbruik nog verder terugdringen.

Zo zal er waarschijnlijk een proef komen met het gebruik van e-readers voor raadsleden.

Een volgende stap die de gemeente wil zetten, is het duurzaam inkopen. Dat betekent dat bij de inkoop van bijvoorbeeld kantoorartikelen en apparatuur rekening wordt gehouden met het milieu en sociale aspecten. Voor 2015 wil de gemeente voor 100 procent duurzaam inkopen.

WAT DOETDE GEMEENTE

10/11

12/13

Peter Hofman, wethouder Ruimte en Wonen (inclusief Milieu) van de gemeente Hellevoetsluis

Wij hebben een voorbeeld-

functie richting inwoners en

ondernemers

“We hebben als gemeente al veel stappen gezet op het gebied van duurzaamheid. Dat moet ook, want we hebben een voorbeeld-functie naar onze inwoners en bedrijven. Ook stimuleren we onze medewerkers om zorg te dragen voor het milieu. Zo bevorderen we het fietsen, door een fietsenplan en we hebben dienstfietsen, waar medewerkers voor werkafspraken gebruik van kunnen maken. Voor dienstreizen hebben we twee milieu-vriendelijke greenwheelsauto’s in gebruik genomen. Medewerkers kunnen dus gewoon op de fiets komen als ze die dag elders een afspraak hebben. Inwoners of bedrijven kunnen overigens ook een abonnement nemen op deze greenwheelauto’s. Ook richting inwoners en bedrijven stimuleren we de zorg voor het milieu. Bedrijven kunnen zich bijvoorbeeld aanmelden voor een gratis duurzaamondernemenscan van Stimular. Bovendien kunnen ondernemers gebruik maken van het gratis startabonnement van de milieubarometer. En een bedrijf dat overweegt te verhuizen of verbouwen, kan kosteloos de

kansen-bij-verkassen scan laten uitvoeren. Ook een brochure als deze past uiteraard binnen ons beleid om ondernemers te stimuleren duurzaam te ondernemen. De gemeente kent verder energieteams, die gratis energieadvies geven aan inwoners. Ieder jaar organiseren we in september, gedurende de week van de vooruitgang, de Klimaatmarkt, om het energiebewustzijn bij inwoners, bedrijven en scholen te vergroten. Voor scholen werken we momenteel aan lespakketten over energiebesparing en duurzame energie.”

“Op regionaal niveau hebben we samen met de andere gemeenten van de stadsregio het energieloket stadsregio Rotterdam opgezet. Dit is een website met informatie over energiebesparing en duurzame energie voor bewoners en bedrijven. Zie www.energie-loket.nl/stadsregiorotterdam.

Maar ook wij zijn er nog niet. We proberen steeds te bekijken welke mogelijkheden er zijn om nieuwe stappen te zetten op het gebied van duurzaamheid.”

Energiebesparing is niet alleen goed voor het milieu, het is ook een wettelijke verplichting. Vooral bedrijven die veel gas of elektriciteit verbruiken, zijn verplicht besparingsmaatregelen te nemen die binnen vijf jaar zijn terugverdiend. Ook kan het zijn dat u vergunningen nodig heeft voor maatregelen voor energiebesparing en duurzame energie. Bijvoorbeeld voor een koude-/warmteopslagsysteem.

Wanneer bent u verplicht om maatregelen te treffen?• als uw bedrijf meer elektriciteit verbruikt dan 50.000 kWh per jaar;• als uw bedrijf meer gas verbruikt dan 25.000 m³ per jaar.

Als uw bedrijf een grootverbruiker van energie is, kan de DCMR (Milieudienst) u verplichten om een energiebesparingsplan te (laten) maken. Meer informatie hierover vindt u op de website www.dcmr.nl. Hier vindt u ook een formulier om zo’n plan aan te leveren. Alle bedrijven doen er goed aan om hun gas- en energieverbruik te monitoren. Als bedrijf bent

u namelijk verplicht om aan te tonen dat u minder verbruikt dan de hierboven genoemde hoeveelheden. Als u niet kunt aantonen dat u minder verbruikt, gaat de DCMR er van uit dat u dus méér verbruikt en bent u verplicht om maatregelen te treffen.

Voor de monitoring kunt u de milieubarometer gebruiken. De milieubarometer maakt de milieukosten en milieuprestaties van een bedrijf of instelling eenvoudig en snel zichtbaar. In één oogopslag ziet u welke milieuaspecten het zwaarst wegen in uw organisatie en op welke punten u energie kunt besparen. Gedurende de jaren 2010 tot 2012 kan door alle bedrijven van de stadsregio Rotterdam gratis een start-abonnement op dit handige online meetinstrument worden aangevraagd. Meer informatie hierover kunt u vinden op www.energieloket.nl/ stadsregiorotterdam/bedrijven.

WETTELIJKEVERPLICHTINGEN

COLOFON

Hellevoetsluis, augustus 2010

Deze brochure is een uitgave van de gemeente Hellevoetsluis.

De brochure is mede tot stand gekomen in samenwerking met de

werkgroep Duurzame Ontwikkeling. In deze werkgroep hebben zowel

ambtenaren van de gemeente Hellevoetsluis als ondernemers zitting.

Oplage 1500

Tekst en beeld Gemeente Hellevoetsluis

Vormgeving Röling Ontwerpt

Druk Nederlof Repro

Heeft u vragen naar aanleiding van deze brochure of wilt u meer weten over

duurzaam ondernemen? Kijk dan op www.energieloket.nl. Hier vindt u

meer informatie en tips. Ook kunt u contact opnemen met Baukje Bruinsma

(Milieu) van de gemeente Hellevoetsluis via (0181) 33 09 11. 14/15Het papier waarop deze brochure

gedrukt is draagt het FSC keurmerk.

GEMEENTE HEllEVOETslUis

Oostzanddijk 263221 AL Hellevoetsluis

Telefoonnummer 0181 - 33 09 11E-mail gemeente@hellevoetsluis.nl

www.hellevoetsluis.nl