COMPLIANCE IN DE CLOUD? - softwarepakketten · HOOfDStUk 1: OrGANISAtIE VAN DE BELAStINGDIENSt...

COMPLIANCE IN DE CLOUD?

Bianca PorsUtrecht, 21 januari 2012Markus Verbeek PraehepSPD Bedrijfsadministratie

COMPLIANCEIN DE CLOUD?

VOOrwOOrD

Een scriptie schrijven doe je alleen, maar toch ook niet. Iedereen in je directe omgeving krijgt er mee te maken

en draagt, bewust of onbewust, zijn steentje bij. Toch zijn er altijd een paar mensen die net iets meer bijdragen

of net iets meer te lijden hebben gehad van het feit dat dit onderzoeksrapport is geschreven. Deze mensen wil

ik hier bedanken.

Als eerste wil ik Peter Regterschot, mijn voormalig teamleider, bedanken. Zonder jou was deze scriptie in zijn

huidige vorm er niet geweest. Je hebt me, in mijn zoektocht naar een onderwerp, er van overtuigd voor dit

onderwerp te gaan. Toen ik aangaf dat ik mijn bedenkingen had omdat ik mezelf als een digibeet beschouw, zei

je “juist dan kun je er van leren”. Je heb ook, toen ik bijna klaar was met schrijven, het rapport doorgenomen en

deze van nuttige open aanmerkingen voorzien. Dank je wel hiervoor.

Ik wil Frans Bouwman, collega tegen wil en dank, bedanken voor het rapport nakijken op de hullies en de zullies.

Ik weet het, mensen zoals ik zouden verboden moeten worden.

Ik bedank Willem de Boer, EDP medewerker bij Utrecht-Gooi, voor het verwijzen naar de juiste mensen en het

op pad helpen met relevante literatuur.

Ik wil de andere geïnterviewden, Theo Klarenbeek van LTO, Wilko Stronks van Reeleezee, Henk van Erp van

Twinfield en Erik KleinNagelvoort bedanken voor hun tijd en geduld. Zonder jullie bijdrage had dit onderzoeks-

rapport niet geschreven kunnen worden.

Ik wil Evert Siebinga bedanken voor zijn opmerking over de hoofdstukindeling. Deze opmerking samen met de

opmerkingen van Peter, deden mij ineens beseffen welke onderwerpen ik meer moest benadrukken.

Tot slot bedank ik Ed. Jouw bijdrage was onmisbaar. Ik heb eindeloos aan de keukentafel met je over het

onderzoek zitten bomen. Je hebt met me meegedacht en me op ideeën gebracht. Je hebt voor de fantastische

vormgeving gezorgd. Dank je wel voor dit alles.

Bianca Pors.

VOOrwOOrD

COMPLIANCEIN DE CLOUD?I

INHOUDSOPGAVE

INHOUDSOPGAVE I

MANAGEMENtSAMENVAttING III

INLEIDING 1

HOOfDStUk 1: OrGANISAtIE VAN DE BELAStINGDIENSt VOLGENS HEt 7-S MODEL VAN MC kINSEy 4

1.1 Inleiding 4

1.2 De Belastingdienst volgens het 7-S model van Mckinsey 4

1.2.1 Shared Values 5

1.2.2 Strategy 5

1.2.3 Structure 6

1.2.4 Systems 7

1.2.5 Style 8

1.2.6 Staff 9

1.2.7 Skills 9

1.3 Samenhang tussen de S-en 10

1.4 Samenvatting 10

HOOfDStUk 2: COMPLIANCE EN CLOUD COMPUtING 12

2.1 Inleiding 12

2.2 wat wordt binnen de Belastingdienst verstaan onder compliance? 12

2.3 Hoe probeert men compliance te bereiken? 13

2.3.1 inleiding 13

2.3.2 Handhavingsregie per segment 13

2.3.2.1 Handhavingsregie voor de segmenten ZGO en MGO 13

2.3.2.2 Handhavingsregie voor het segment MkB: MkB+, ZZP en starters 13

2.3.3 Horizontaal toezicht per segment 14

2.3.3.1 Horizontaal toezicht bij de segmenten MGO en ZGO 14

2.3.3.2 Horizontaal toezicht bij het MkB: het drie stappenplan 15

2.3.4 Overige manieren om compliance te bereiken 16

2.4 wat is cloud computing? 16

2.5 Vormen van Cloud computing: delivery modellen en deployment modellen 17

2.6 Samenvatting 18

INHOUDSOPGAVE


HOOfDStUk 3: HEt BErEIkEN VAN COMPLIANCE VIA SAMENwErkING MEt SOftwArEONtwIkkELAArS 22

3.1 Inleiding 22

3.2 Vormen van cloud computing binnen de Belastingdienst en samenwerking met software ontwikkelaars 22

3.3 De aanleiding en de vorm van de samenwerking 23

3.3.1 De aanleiding 23

3.3.2 De vorm van de samenwerking: de community Zeker Online 23

3.4. De hoofdrolspelers van de community Zeker Online 24

3.4.1 De partij de Belastingdienst 24

3.4.2 De partij de aanbieders van online software van boekhoudpakketten 25

3.4.3 Gemeenschappelijk belang SaaS aanbieders en de Belastingdienst 25

3.5 De relatie tussen cloud computing en het bereiken van de bedrijfsdoelen 25

3.5.1 De rol van cloud computing en het keurmerk met betrekking tot compliance? 25

3.5.2 De rol van cloud computing en het keurmerk met betrekking tot de efficiënt werkende overheid? 26

3.5.3 De rol van cloud computing en het keurmerk met betrekking tot lastenverlichting van de ondernemer? 27

3.6 Samenvatting 29

HOOfDStUk 4: kNELPUNtEN 32

4.1 Inleiding 32

4.2 knelpunten met betrekking tot cloud computing, de samenwerking en het keurmerk binnen de organisatie? 32

4.3 knelpunten met betrekking tot cloud computing bezien vanuit de ondernemer 33

4.4 Conclusie 34

HOOfDStUk 5: DE tE NEMEN MAAtrEGELEN 38

5.1 Inleiding 38

5.2 Compliance: de MkB benadering in vergelijking met de ZGO/MGO benadering 38

5.3 Voorwaarden voor het bereiken van compliance door middel van cloud computing 39

5.4 Overige opmerkingen 41

5.5 Conclusie 42

HOOfDStUk 6: CONCLUSIES EN AANBEVELINGEN 44

6.1 Conclusies 44

6.2 Aanbevelingen 45

LItErAtUUrLIjSt: 47

BIjLAGEN: 50

Interview willem de Boer 50

Interview theo klarenbeek, LtO 51

Interview twee theo klarenbeek 54

Interview Erik klein Nagelvoort 59

Interview Henk van Erp, SaaS-aanbieder twinfield 62

Interview wilko Stronks, SaaS-aanbieder reeleezee 70

II

INHOUDSOPGAVE


MANAGEMENtSAMENVAttING


De Belastingdienst is een non-profit organisatie. Haar belangrijkste taakstelling is het innen van belastingen. Om de

taakstelling uit te voeren wordt toezicht uitgeoefend. Op het gebied van het toezicht vindt sinds 2005 een belang-

rijke ontwikkeling plaats. Deze ontwikkeling kan worden omschreven als een cultuuromslag. Het accent van het

toezicht is verlegd van repressief toezicht naar compliance. Het bereiken van compliance is een van de belangrijkste

doelstellingen voor de komende vier jaar.

Eén van de middelen om compliance te bereiken is horizontaal toezicht. Binnen het toezicht krijgt men steeds vaker

te maken met ontwikkelingen op het gebied van internet. Met name het internetboekhouden is een ontwikkeling

die van invloed kan zijn op de bedrijfsvoering van de Belastingdienst. Wat de invloed is van het internet op het berei-

ken van compliance is onderwerp van dit onderzoek.

De centrale onderzoeksvraag is :

Op welke wijze kan cloud computing in de komende vier jaar een oplossing bieden die bijdraagt aan het door de Belas-

tingdienst gestelde bedrijfsdoel "het bereiken van compliance van de belastingplichtige ondernemer" en in het verlengde

hiervan tevens een oplossing die bijdraagt aan lastenverlichting voor de ondernemer enerzijds en een effectievere en

efficiënt werkende overheid anderzijds?

Om deze onderzoeksvraag te beantwoorden is gebruik gemaakt van de volgende deelvragen:

1. Hoe probeert men de bedrijfsdoelen compliance, lastenverlichting voor de ondernemer en een effectievere en

efficienter werkende overheid te bereiken?

2. Wat wordt verstaan onder cloud computing?

3. Wat zijn voor de Belastingdienst relevante ontwikkelingen op het gebied van cloud computing?

4. In hoeverre maakt men binnen de Belastingdienst gebruik van cloud computing?

5. Op welke wijze kan cloud computing bijdragen aan de bedrijfsdoelen?

6. Welke knelpunten ervaren de ondernemer en de Belastingdienst met betrekking tot cloud computing en de

samenwerking?

Voordat de deelvragen worden beantwoord, is in hoofdstuk 1 de organisatie van de Belastingdienst onderzocht aan

de hand van het 7-S model van McKinsey. Hierbij is gebruik gemaakt van literatuuronderzoek. Het 7-S model gaat uit

van het idee dat er binnen iedere organisatie zeven factoren zijn, die door managers integraal beschouwd en beïn-

vloed moeten worden, om te komen tot een effectieve en efficiënte organisatie. Deze zeven factoren zijn Shared

Values, Strategy, Structure, Systems, Style, Staff en Skills. Er is gebleken dat Strategy, Style, Staff en Skills de sterke

punten in de organisatie zijn. Zwakke punten vormen Shared Values, Structure en Systems. De organisatie kan zich

moeilijk aanpassen aan veranderingen. De structuur van de organisatie versterkt dit. Staff en Skills vormen daar-

naast een risico voor de toekomst omdat veel oudere medewerkers de organisatie zullen verlaten.

Na de beschrijving van de organisatie worden de deelvragen vervolgens uitgewerkt in de hoofdstukken 2 tot en met

5. Voordat de conclusies worden weergegeven zal eerst kort de hoofdstukindeling worden toegelicht. Hoofdstuk 2

behandelt de eerste drie deelvragen. De eerste drie deelvragen hebben betrekking op de huidige wijze waarop men

binnen de Belastingdienst probeert compliance te bereiken en zijn daarom samengevoegd in 1 hoofdstuk. Voor de

beantwoording van de deelvragen is gebruik gemaakt van documentenonderzoek. Hoofdstuk 3 laat de nieuwe weg

III



zien die de Belastingdienst inslaat om haar bedrijfsdoel compliance te bereiken. De gebruikte onderzoeksmethoden

zijn documentenonderzoek en diepte-interviews. Hoofdstuk 4 laat zien welke knelpunten er bestaan op het gebied

van het bereiken van compliance via cloud computing. In het laatste hoofdstuk worden oplossingen voor de gecon-

stateerde knelpunten aangedragen.

ConclusiesDe volgende conclusies kunnen worden getrokken: de Belastingdienst probeert compliance te bereiken door middel

van gedragsbeïnvloeding. Om compliance te bereiken past men de handhavingsregie en -strategie per segment van

belastingplichtigen verschillend toe. De laatste jaren staat bij de handhavingsregie vertrouwen centraal. Eén van de

middelen van het handhavingspalet is het horizontaal toezicht. Bij horizontaal toezicht probeert men voorafgaande

aan het toezicht afspraken te maken met belastingplichtigen of vertegenwoordigers hiervan.

Horizontaal toezicht bij MGO en ZGO vindt plaats door individuele klantbehandeling en het sluiten van (individuele) con-

venanten. Binnen het MKB is sprake van een drie fasenplan. Fase één is het maken van afspraken met (fiscaal) inter-

mediairs. Fase twee is het maken van afspraken met brancheorganisaties. Fase drie is samenwerking met software-

ontwikkelaars van online boekhoudpakketten. Fase drie betreft het bereiken van compliance via cloud computing. Door

middel van fase drie wil men de, voor de Belastingdienst, moeilijk bereikbare doelgroep de zzp-er bereiken. De zzp-er is

moeilijk bereikbaar omdat zij nauwelijks vertegenwoordigd wordt. Het sluiten van convenanten met vertegenwoordi-

gers, zoals in fase één en twee gebeurt, is dus niet mogelijk. De Belastingdienst wil de groep graag bereiken omdat de

kwaliteit van de administratie vaak te wensen overlaat en hierdoor fouten in de aangifte worden gemaakt.

Cloud computing is het aanbieden van online diensten via het internet. Voor de Belastingdienst is op het gebied van

cloud computing het internetboekhouden een relevante ontwikkeling omdat zij bij haar werkzaamheden hier steeds

vaker mee te maken krijgt. Het is dus ook voor de Belastingdienst van belang dat zaken in deze branche goed zijn

geregeld. Binnen de Belastingdienst wordt op dit moment niet of nauwelijks gebruik gemaakt van cloud computing.

Om toch compliance te bereiken door middel van cloud computing heeft men de samenwerking gezocht met de

online softwareontwikkelaars van boekhoudpakketten, de SaaS leveranciers. De samenwerking krijgt vorm in de

community Zeker Online.

Het doel van Zeker Online is het oprichten van een onafhankelijk keurmerk voor leveranciers van online boek-

houdsoftware. In de community neemt de Belastingdienst als belanghebbende deel. Zij geeft de normen aan

waarvan zij vindt dat de producten cq diensten moeten voldoen. De normen hebben betrekking assurance, in te

bouwen intelligentie en functionaliteiten in de software. Door middel van de laatste twee kan compliant gedrag

van de ondernemer worden bereikt als deze de online dienst afneemt bij een leverancier van het keurmerk. Door de

samenwerking kan de Belastingdienst dus compliant gedrag bewerkstelligen bij een moeilijk bereikbare doelgroep.

Het voordeel van de samenwerking met de leveranciers is dat de Belastingdienst vooraf, aan het begin van de aan-

gifteketen, invloed kan uitoefenen op de kwaliteit van het product en zo op de kwaliteit van het aangifteproces.

Met betrekking tot de samenwerking zijn ook knelpunten gesignaleerd. De knelpunten van de SaaS aanbieder zijn

in te delen naar algemene knelpunten en knelpunten die betrekking hebben op de samenwerking met de Belasting-

dienst in de community. De algemene knelpunten zijn de volgende: de branche kampt met het feit dat de al langer

bestaande ondernemer onbekend is met cloud computing. Het lukt de branche niet of niet voldoende de ondernemer

er van te overtuigen dat er sprake is van een professionele industrie en dat zijn boekhouding online veilig is. Dit is

zowel een knelpunt voor de branche maar ook voor de Belastingdienst .

IV



De knelpunten met betrekking tot de samenwerking zijn de volgende: met het keurmerk wil men kwaliteits- en

zekerheidseisen opstellen. Door middel van de kwaliteits- en zekerheidseisen wil men laten zien dat er sprake is van

een professionele branche en dat de ondernemer zijn boekhouding veilig online kan brengen. In de community nemen

zowel grotere als kleinere leveranciers deel. De grotere partijen zijn geïnterviewd. Zij geven aan dat de grotere

partijen al voldoen aan de normen die voor het keurmerk zouden moeten gaan gelden. De grotere partijen laten zich

al op dit gebied auditen. Huns inziens voldoen veel van de kleinere partijen (nog) niet aan de kwaliteits- en zeker-

heidseisen. Of zij dit in de toekomst zullen doen is de vraag. Men is bang dat de Belastingdienst de eisen omtrent

de normering zal verlagen zodat er voldoende partijen zullen zijn die het keurmerk kunnen dragen. Het verlagen van

de normen zal echter niet bijdragen aan het doel van het keurmerk, namelijk het laten zien dat er sprake is van een

professionele industrie .

Een ander knelpunt is dat men een groot deel van de MKB ondernemers niet bereikt. Het betreft dan met name de

ondernemers die al langere tijd ondernemer zijn en die weinig ervaring hebben met het principe cloud computing.

Men krijgt het voordeel van de boekhouding online niet aan deze groep uitgelegd.

Het knelpunt van de Belastingdienst is dat haar doelgroep, de zzp-er, niet specifiek de doelgroep van de leveranciers

is. De leveranciers richten zich meer op het MKB in het algemeen. Opmerking die hierbij geplaatst moet worden is

dat de kleinere leveranciers zich wel meer op de zzp-er richten, maar zoals is vermeld waarschijnlijk niet aan de

kwaliteitsnormen van het keurmerk kunnen voldoen.

Een gezamenlijk knelpunt betreft de marketingstrategie van zowel het keurmerk en het product. Op dit moment

bestaat er nog geen marketingstrategie. Met betrekking tot het product geldt dat de leveranciers zelf hun dienst

aan de man brengen. De dienst valt in de toekomst echter onder het keurmerk. Dit maakt het een gezamenlijk

belang of knelpunt. Voor het keurmerk zijn nog geen stappen ondernomen die betrekking hebben op de marketing-

strategie. De vraag die ontstaat is of men bij de marketingstrategie zich moet richten op de doelgroep van de

leveranciers, het MKB, of op die van de Belastingdienst, de zzp-er, of op beide. Een knelpunt dat hier mee samen-

hangt is dat, indien men zich zal richten op de zzp-er, er geen vertegenwoordigers hiervan in de community deelnemen.

De Belastingdienst kan door middel van samenwerking met leveranciers van online boekhouddiensten compliance van

de zzp-er bereiken. De samenwerking met de softwareontwikkelaars vertoont een overeenkomst met de afspraken

die vooraf in de aangifteketen met de belastingplichtigen en fiscaal dienstverleners worden gemaakt. De afspraken

met de softwareleveranciers hebben namelijk niet alleen betrekking op zekerheden voor de branche en de afnemers

(back up, recovery, escrow etc.), maar het betreft ook afspraken die, zij het indirect, betrekking hebben op het aan-

giftegedrag. Deze afspraken betreffen het inbouwen van intelligentie in de software, als ook het feit dat aangiftes

gedaan zullen worden op basis van definitieve boekingen. Door deze afspraken valt de samenwerking met de (online)

softwareleveranciers te vergelijken met de afspraken die in het kader van het horizontaal toezicht worden gemaakt

om de compliance te vergroten. Cloud computing heeft daarnaast nog een voordeel voor het bereiken van compliance,

in vergelijking met de wijze waarop men het tot heden compliance probeerde te bereiken. Men kan, door gemaakte

afspraken over de functies en beslisregels binnen de programma’s compliance bewust sturen. Voor het bereiken van

compliance van de zzp-er, biedt cloud computing dus een oplossing. Voorwaarde is wel dat de ondernemer zijn boek-

houding online brengt bij een leverancier met het keurmerk en dat hij zelf geregeld, daar waar nodig, input geeft.

De taakstelling van efficiënter werken kan eveneens door middel van cloud computing worden bereikt. Door het

gebruik van XBRL kan men ander toezicht toepassen en alleen daar waar het nodig is restrictief toezicht uitoefenen.

De taakstelling van lastenverlichting voor de ondernemer wordt bereikt doordat er steeds meer koppelingen tussen

V



online diensten en de online boekhouding gemaakt kunnen worden. Hierdoor kan hij efficiënter werken en beschikt

hij over een actuele administratie. Doordat steeds meer (overheids)instellingen gebruik maken van XBRL kan hij

gebruik maken van één rapportage in plaats van meerdere. Dit zorgt eveneens voor lastenverlichting. Cloud compu-

ting kan dus ook bijdragen aan de lastenverlichting.

AanbevelingenMet betrekking tot de aanbevelingen wordt geen tijdspad aangehouden. De reden hiervan is dat je een ICT

expert moet zijn om bepaalde aanbevelingen te kunnen doen. De aanbevelingen zijn daarom van algemene

aard en zijn als volgt:

Wil men compliance door middel van cloud computing bereiken dat zal men vooral de ondernemer over moeten

halen zijn boekhouding online te brengen. De belangrijkste voorwaarde hierbij is dat men de ondernemer er van

overtuigt dat zijn boekhouding online veilig is . Het oprichten van een onafhankelijk keurmerk is daarom een abso-

lute voorwaarde. Het keurmerk moet door een onafhankelijke partij gecontroleerd worden op het voldoen aan de

zekerheids- en kwaliteitseisen. Niet alleen de ondernemers die het keurmerk dragen maar ook het keurmerk zelf zal

periodiek door een onafhankelijke partij gecontroleerd moeten worden. De toetsing zal betrekking moeten hebben

op de techniek (audittrail), veiligheid (escrow, back up etc), softwareontwikkeling, functionaliteiten, it governance.

De Belastingdienst kan, indien zij haar naam wil verbinden aan het keurmerk, geen genoegen nemen met een lagere

normering. De consument hecht waarde aan het feit dat de Belastingdienst haar naam aan iets verbindt. De normen

die worden gesteld zullen daarom ook openbaar moeten zijn, zodat naast de controlerende instanties ook willekeu-

rige derden de dienst kunnen beoordelen.

Stap twee is dat men het voordeel, van het internetboekhouden bij een leverancier met het keurmerk, aan de

ondernemer duidelijk moet maken. Men zal deze voordelen ook duidelijk moeten communiceren. Men moet duide-

lijke afspraken maken welke voordelen men de ondernemer wil bieden. Geldt bijvoorbeeld het principe aangifte is

aanslag? En in het verlengde hiervan; krijgt men bij een teruggave dan ook automatisch zijn geld gestort zodat men

een liquiditeitsvoordeel heeft?

Het communiceren van de voordelen kan enerzijds via een website. Hier kan men zowel uitleg geven over alle

aspecten waar men bij het online boekhouden mee te maken krijgt. Het kan antwoord geven op alle vragen die de

ondernemer zal hebben. Men kan hier ook aangeven dat de Belastingdienst waarde hecht aan een ondernemer die

zijn boekhouding bij een leverancier met het keurmerk onderbrengt. Door het benadrukken van het feit dat men,

voor wat betreft de administratie, een goede ondernemer is kan men zelfs een sneeuwbaleffect creëren De Belas-

tingdienst geeft als het ware een waardeoordeel aan een ondernemer. De ondernemer kan dit bij het zaken doen

met anderen weer gebruiken om aan te geven dat hij een goede ondernemer is. Ondernemers onderling kunnen

elkaar hier op selecteren, etc. Het gebruik van het keurmerk wordt hierdoor eigenlijk weer een soort keurmerk voor

de ondernemer zelf.

De volgende stap is het in de markt brengen van het keurmerk. Dit kan bijvoorbeeld door middel van een Postbus

51 commercial waarbij men meesurft op de hype die al bestaat omtrent de social media.Benadruk dat we al zo veel

doen via het internet; we zitten op Facebook, we boeken de vakantie via internet, we kopen via het internet, we

hebben een LinkedIn account, dus waarom niet ook onze boekhouding via het internet? Door het meesurfen op deze

hype kan men misschien de ondernemer die men nu niet bereikt toch overtuigen van het gemak van internetboek-

houden.

VI



Tot slot nog een tweetal aanbevelingen die betrekking hebben op de te bereiken doelgroep. Als men de zzp-er wil

bereiken, dan is het aan te bevelen om in een zo vroeg mogelijk stadium belangenbehartigers van deze groep te

benaderen. Hierbij speelt het duidelijk maken van de voordelen voor de zzp-er weer een belangrijke rol.

Wat hieraan kan bijdragen is een prijsstimulans. Veel zzp-ers zullen geen boekhouder hebben uit kostenoverwe-

gingen. Het is aan te bevelen om te onderzoeken of het mogelijk is bij afname van de dienst gedurende een aantal

maanden een subsidie te verstrekken. Op deze wijze raakt de ondernemer bekend met het online boekhouden en

kan hij de voordelen aan den lijve ervaren.

VII

INLEIDING

COMPLIANCEIN DE CLOUD?1

INLEIDING

Algemeen De wereld verandert voortdurend door allerlei technologische en maatschappelijke ontwikkelingen. Eén van de

belangrijkste ontwikkelingen van de vorige eeuw was het internet of ‘the world wide web’. Dankzij de techniek

die werd gebruikt ontstonden mogelijkheden die de maatschappij daarvoor niet kende. De ontwikkeling van

het internet gaat nog steeds door. Werd het in eerste instantie als middel gebruikt om kennis uit te wisselen,

tegenwoordig is het een haast onmisbaar deel van ons dagelijks leven. Ons sociale leven vindt dankzij social

media plaats via het internet, we kopen via het internet, we doen zaken via het internet, we bankieren via het

internet, zelfs onze aangifte doen we via het internet. Wij maken met zijn allen zoveel gebruik van internet

dat we er niet meer omheen kunnen. Steeds meer ondernemingen en organisaties beseffen zich dit ook. Zij

onderzoeken dan ook de mogelijkheden om het internet te kunnen gebruiken bij of voor hun bedrijfsvoering.

Een recente ontwikkeling op dit gebied, die eigenlijk al in 1990 is gestart, is cloud computing.

ProbleemstellingDe Belastingdienst is een non-profit organisatie. Haar belangrijkste taakstelling is het innen van belastingen. Om de

taakstelling uit te voeren wordt toezicht uitgeoefend. Op het gebied van het toezicht vindt sinds 2005 een belang-

rijke ontwikkeling plaats. Deze ontwikkeling kan worden omschreven als een cultuuromslag. Het accent van het

toezicht is verlegd van repressief toezicht naar compliance. Het bereiken van compliance is de hoofddoelstelling voor

de komende vier jaar.

Om compliance te bereiken past de Belastingdienst horizontaal toezicht toe. Horizontaal toezicht is een strategische

keuze van de Belastingdienst. Zij hoopt hiermee aan te sluiten op ontwikkelingen als het maatschappelijk verant-

woord ondernemen. Bij horizontaal toezicht wordt het accent verlegd van controle achteraf naar afspraken maken,

met belastingplichtigen en vertegenwoordigers hiervan, vÒÒr in de aangifteketen. Het horizontaal toezicht vindt

gefaseerd plaats. Bij aanvang van dit onderzoek lag het accent op het bereiken van compliance door het sluiten van

convenanten met fiscaal vertegenwoordigers en brancheorganisaties. Een aspect dat nauwelijks werd benoemd, en

waar in het jaarverslag van 2009 slechts één zin aan werd gewijd, is het gebruik maken van cloud computing voor het

bereiken van compliance. Hoe dit vorm moest krijgen werd verder nergens vermeld. Door dit ene zinnetje werd wel

duidelijk dat ook de Belastingdienst zich bewust is van het feit dat een technische en maatschappelijke ontwikkeling

als het internet van invloed kan zijn op de bedrijfsvoering van de Belastingdienst. Wat de invloed van cloud compu-

ting kan zijn op compliance is daarom onderwerp geworden van dit onderzoek. De probleemstelling die hierbij hoort

is de volgende:





De probleemstelling is uitgewerkt door de volgende deelvragen:

1. Hoe probeert men de bedrijfsdoelen compliance, lastenverlichting voor de ondernemer en een effectievere

en efficienter werkende overheid te bereiken?


COMPLIANCEIN DE CLOUD? 2

INLEIDING





samenwerking?

Voordat de deelvragen worden uitgewerkt, wordt in hoofdstuk 1 een beschrijving van de organisatie van de Belas-

tingdienst gegeven aan de hand van het 7-S model van McKinsey. Hierna worden in de hoofdstukken 2 tot en met

5 de deelvragen beantwoord. Voor het beantwoorden van de deelvragen is gebruik gemaakt van literatuur- en

documentenonderzoek. Daarnaast zijn diepte-interviews afgenomen. Een beperking bij dit onderzoek is dat binnen

de Belastingdienst slechts een handvol medewerkers zich direct bezig houdt met het onderzoeken van de mogelijk-

heden om compliance via cloud computing te bereiken. Ook de tegenpartij met wie zij dit proberen te bereiken, de

leveranciers van online boekhoudsoftware, is beperkt in aantal. Twee van de grotere leveranciers cq softwareont-

wikkelaars heb ik bereid gevonden een interview met mij af te nemen. Hierop zijn mijn bevindingen gebaseerd. Tot

slot nog een opmerking. Er is slechts weinig documentatie over de samenwerking beschikbaar. Ik heb deze beperkte

documentatie gebruikt. De overige informatie over de samenwerking komt uit de afgenomen interviews.

Hoofdstuk 1


OrGANISAtIE VAN DE BELAStINGDIENSt VOLGENS HEt 7-S MODEL VAN MC kINSEy


OrGANISAtIE VAN DE BELAStINGDIENSt VOLGENS HEt 7-S MODEL VAN MC kINSEy Hoofdstuk 1

HOOfDStUk 1: OrGANISAtIE VAN DE BELAStINGDIENSt VOLGENS HEt 7-S MODEL VAN MckINSEy

1.1 InleidingVoordat de probleemstelling en de deelvragen worden beantwoord, wordt in dit hoofdstuk de organisatie van de

Belastingdienst volgens het 7-S model” beschreven. Om de organisatie te beschrijven is literatuur- en documenton-

derzoek verricht. De volgende informatie is gebruikt:

- Het 7-S model van McKinsey,

- Het Bedrijfsplan 2008-2012,

- Het bedrijfsplan 2011 “ het huis op orde en daarna”,

- Het beheersverslag 2009 en het beheersverslag 2010,

- Het implementatieplan herinrichting regio Belastingdienst Utrecht Gooi,

- Het middellange termijnplan “ Eenvoudig aanspreekbaar”,

De internetsite en het intranet van de Belastingdienst.

Paragraaf 1.2 behandelt een korte uitleg van het 7-S model. Vervolgens wordt de organisatie van de Belastingdienst

per factor S beschreven. In paragraaf 1.3 wordt de samenhang tussen de S-en binnen de Belastingdienst gegeven.

In de slotparagraaf van dit hoofdstuk volgt een samenvatting van de sterke en de zwakke punten van de Belasting-

dienst volgens het 7-S model.

1.2 De Belastingdienst volgens het 7-S model van McKinseyHet 7-S model gaat uit van het idee dat er binnen iedere organisatie zeven factoren zijn die door managers integraal

beschouwd en beïnvloed moeten worden om te komen tot een effectieve en efficiënte organisatie. Deze zeven fac-

toren zijn Shared Values, Strategy, Structure, Systems, Style, Staff en Skills. Tussen de zeven factoren bestaat een

onderlinge afhankelijkheid en relatie. De factoren moeten elkaar ondersteunen en versterken om de strategische doe-

len van een organisatie te bereiken. In onderstaand model wordt de onderlinge relatie van de factoren weergegeven.1

figuur 1. Het 7-S model

1 http://www.pfcm.nl/articels/verandermanagement/verandermanagement2.html d.d. 9 mei 2011

Stucture

Strategy Systems

Skills Style

Sta�

Sharedvalues

OrGANISAtIE VAN DE BELAStINGDIENSt VOLGENS HEt 7-S MODEL VAN MC kINSEyHoofdstuk 1


Binnen het model vormen Strategy, Structure, Systems de zogenaamde harde variabelen. Hiermee wordt

bedoeld dat de factoren objectief en concreet zijn. De overige factoren zijn zogenaamde zachte factoren. De fac-

toren Strategy, Structure, Systems en Staff kunnen worden beïnvloed om de strategische doelen te bereiken.

1.2.1 Shared Values

Shared Values staat voor de gedeelde waarden binnen een organisatie. Deze gedeelde waarden zijn van invloed op de

cultuur, de communicatie en de identiteit binnen een organisatie. Voor de beschrijving van de Shared Values binnen

de Belastingdienst is de cultuurtypologie van Harrison gebruikt. Informatie over de organisatie van de Belasting-

dienst is gevonden op de website van de Belastingdienst.

De cultuurtypologie van Harrison deelt organisaties in naar vier soorten organisatieculturen. Binnen een organisatie

kan sprake zijn van een machtscultuur, een rolcultuur, een taakcultuur of een persoonscultuur. De variabelen waar

dit afhankelijk van is, zijn enerzijds de mate van delegatie binnen een organisatie en anderzijds de mate van samen-

werking tussen de leiding en de werkvloer.

De Belastingdienst is een organisatie waar procedures en regels grotendeels zijn vastgelegd. Dit geldt zowel voor de

taakomschrijvingen, de verantwoordelijkheden van medewerkers, de functieomschrijvingen, de werkwijze waarop

taken verricht moeten worden etc. Er wordt binnen de organisatie op toegezien dat medewerkers zich houden aan

de interne regels. Zo worden er periodiek kwaliteitscontroles uitgevoerd als ook onafhankelijke interne controles om

te waarborgen dat medewerkers zich houden aan de geldende normen en waarden. Binnen het model van Harrison

kan de organisatie van de Belastingdienst daarom het beste ingedeeld worden binnen de rolcultuur. Kenmerkend

van de rolcultuur is dat organisaties vaak moeilijk in staat zijn om zich aan te passen aan veranderingen omdat pro-

cedures om veranderingen in het beleid te krijgen vaak omslachtig zijn.2

Een tweede aspect van Shared Values is de identiteit van een organisatie. De identiteit van de Belastingdienst wordt weer-

gegeven door de drie basiswaarden.3 Deze zijn geloofwaardigheid (het zich houden aan gemaakte afspraken), verantwoor-

delijkheid (verantwoordelijk omgaan met de gegeven bevoegdheden), zorgvuldigheid (iedereen met respect behandelen en

rekening houden met de rechten en belangen van anderen). De basiswaarden geven aan waar de Belastingdienst voor staat.

Een derde pijler van Shared Values is de communicatie. Het merendeel van de medewerkers van de Belastingdienst

heeft op de een of andere wijze contact met belastingplichtigen (“klanten”)of met vertegenwoordigers hiervan. Het

“klant”contact is over het algemeen vrij formeel. Veel communicatie vindt schriftelijk plaats. De laatste jaren is men

binnen de Belastingdienst zich gaan richten op een meer persoonlijke benadering. Daarom wordt tegenwoordig zo veel

mogelijk telefonisch contact gezocht. Het onderlinge contact tussen de ambtenaren is over het algemeen vrij informeel.

1.2.2 Strategy

Voor het beschrijven van de Strategie van de Belastingdienst is gebruik gemaakt van het bedrijfsplan 2008-2012,

het bedrijfsplan 2011, het implementatieplan herinrichting regio en het middellange termijnplan. De Belastingdienst

heeft als permanente opdracht het zo doeltreffend en doelmatig uitvoeren van de weten regelgeving. Om deze

permanente opdracht uit te voeren worden daarnaast korte termijn en middellange termijn doelen gesteld. Deze zijn

volgens het bedrijfsplan 2008-2012:

2 http://zbc.nu/ict/project-management/samenwerken-in-projecten/ dd 9 mei 2011

3 http://www.belastingdienst.nl/organisatie/belastingdienst/belastingdienst-02.html#P33_1856 10 mei 2011



- Gerichter controleren door het verschillend toepassen van de handhavingsstrategie.

- Het verbeteren van de informatie- en communicatietechnologie.

- Versimpeling en vernieuwing van de bedrijfsprocessen.

- Een meer klantgerichte aanpak die gebaseerd is op compliance.

In het bedrijfsplan 2011 wordt aangegeven dat voorgaande doelstellingen worden gehandhaafd zij het in eenvoudi-

ger vorm. De ambities worden bijgesteld. Men wil vooral “het huis op orde krijgen” door continuering van de reeds

ingeslagen weg waarbij er minder aandacht is voor innovatie. De nadruk komt vooral te liggen op een meer individu-

eel klantcontact, de handhavingsregie en sturing en aandacht voor medewerkers. De gevolgde strategie vertoont

hiermee eigenschappen van Customer Intimacy. Dit is een begrip van Treacy en Wiersema waarmee een lange ter-

mijnstrategie gericht op het ontwikkelen, opbouwen en onderhouden van een relatie met de klant wordt bedoeld.4

Met aandacht voor de medewerkers wordt ook bedoeld dat de infrastructuur van het bedrijf verder op orde moet worden

gebracht. De overige doelstellingen blijven wel bestaan maar worden meer naar de middellange termijn geschoven.

1.2.3 Structure

In deze paragraaf wordt de structuur van de Belastingdienst beschreven. Hiervoor is gebruik gemaakt van gegevens

op de internetsite en van het intranet van de Belastingdienst. Daarnaast wordt de structuur van de Belastingdienst

geanalyseerd aan de hand van de configuratietheorie van Mintzberg.

De Belastingdienst is een onderdeel van het Ministerie van Financiën. Binnen de organisatie werken per januari 2011

ruim 30.000 medewerkers5. De organisatiestructuur is het duidelijkst weergegeven in onderstaand organogram:5

4 http://www.crmbegrippen.nl/begripomgeving.php?id=1 d.d. 12 mei 2011.

5 http://www.belastingdienst.nl/organisatie/belastingdienst/belastingdienst.html#P0_0 10 mei 2011.

Organogram BD

Concernstaf/beleidsdienst

Directoraat-generaal Belastingdienst, Managementteam Belastingdienst

Ondersteunende processen:

B/CICT Centrum voor informatie-

en communicatietechnologie

B/CKC Centrum voor kennis en

communicatie

B/CPP Centrum voor proces-

en productontwikkeling

B/CFD Centrum voor facilitaire

dienstverlening

Primair proces Belastingdienst:

13 belastingregio’s

4 Douaneregio’s

Fiscale inlichtingen- en

opsporingsdienst

Toeslagen

BelastingTelefoon

B/CA Centrale administratie

figuur 1.2 Organogram Belastingdienst



De Belastingdienst is een uitvoerende dienst. De volgende werkzaamheden worden tot het kerntakenpakket gere-

kend: het heffen en innen van belastingen, het opsporen van fiscale, economische en financiële fraude, uitbetalen

van inkomensafhankelijke toeslagen voor kinderopvang, huur en zorg, toezicht houden op de in-, uit- en doorvoer

van goederen en toezicht houden op het naleven van de fiscale wetten en regels.

Binnen de kerntaken is er sprake van een verdeling in een primair proces en in ondersteunende processen. Ik ben

zelf werkzaam in het primaire proces in de Belastingregio Utrecht-Gooi. Alle belastingregio’s zijn op dezelfde wijze

ingericht. De verdeling binnen de regio’s is naar grootte van de ondernemingen. Alle kantoren hebben een afdeling

Zeer Grote Ondernemingen (ZGO), Middelkleine Ondernemingen (MGO), Midden Klein Bedrijf (MKB) en Particulieren.

Binnen deze afdelingen is er weer sprake van kleinere teams met medewerkers die redelijk zelfstandig werken. Ieder

team heeft een teamleider. Er is sprake van een platte organisatiestructuur.6

Het team waarbinnen ik werkzaam ben, bestaat uit controlemedewerkers, ook wel veldtoetsers genoemd. De werk-

zaamheden van de controlemedewerkers zijn het instellen van boekenonderzoeken bij belastingplichtigen. Kenmer-

kend aan de functie is de hoge mate van zelfstandig opereren. Bij lopende onderzoeken kan het werk niet door een

ander worden overgenomen. Medewerkers zijn zelf verantwoordelijk voor het op peil houden van hun vakkennis.

Daarnaast delen ze zelf hun tijd en werkzaamheden in. Werkopdrachten krijgt men via een controlecoördinator. Deze

heeft tevens de functie van vraagbaak. Veldtoetsers kunnen op eigen initiatief gedurende een boekenonderzoek de

reikwijdte van het onderzoek uitbreiden mits in overleg met de coördinator. Aan het einde van een onderzoek beoor-

deelt de controlecoördinator de verrichte werkzaamheden.

De organisatie van de Belastingdienst is geanalyseerd aan de hand van de configuratietheorie van Mintzberg.7 Deze

analyse is echter niet eenvoudig. De Belastingdienst is een grote organisatie waar meer dan 30.000 mensen werken.

Kenmerken van de Belastingdienst zijn de geformaliseerde werkwijze, procedures en communicatie. De administra-

tieve organisatie is dusdanig ingericht dat alle functies worden omschreven aan de hand van vereiste competenties.

Communicatie naar belastingplichtigen gebeurt grotendeels aan de hand van standaarddocumenten zoals Oscar, het

modellenboek en Stacora (standaard controle rapport). Ondanks het bestaan van deze standaarddocumenten is men

vrij om hier van af te wijken. Een ander voorbeeld van de geformaliseerde werkwijze is dat bij boekenonderzoeken bij

correcties die hoger zijn dan een bepaald bedrag verplicht een boeteadvies moet worden gevraagd. Het advies moet

via een speciaal programma, de boeteapplicatie, worden aangevraagd bij een boetespecialist.

Besluitvorming vindt binnen de Belastingdienst op landelijk niveau plaats door het Managementteam. Binnen de

regio’s door de collegiale managementteams.

De bovengenoemde kenmerken van gestandaardiseerde werkprocessen wijzen op een configuratie van machine-

bureaucratie. Toch is dit niet voor alle onderdelen van de Belastingdienst van toepassing. Juist bij de ondersteunende

processen, waar onderdelen als het Centrum voor informatie en communicatietechnologie en het Centrum voor

kennis en communicatie onder vallen, worden specialisten ingehuurd. Deze onderdelen van de Belastingdienst

vertonen kenmerken van een professionele organisatie.

1.2.4 Systems

Systems heeft betrekking op de ondersteunende en faciliterende informatiesystemen die nodig zijn voor het uitvoeren

6 De beschreven situatie geldt voor de reorganisatie van de Belastingdienst. Na deze reorganisatie is er sprake van de volgende indeling: IkB (individuele klantbehandeling), MkB en Particulieren. Omdat de reorganisatie niet bij alle onderdelen tegelijkertijd wordt geïmplementeerd is de oude situatie beschreven.

7 http://www.twynstragudde.com/tg.htm?id=1265 d.d. 16 mei 2011.



van de processen en het handhaven van procedures. De Belastingdienst kent diverse faciliterende bedrijfsonderdelen.

Het belangrijkste is het onderdeel Centrum voor informatie- en communicatietechnologie (B/CICT) in Apeldoorn. B/CICT

verzorgt de werking van de geautomatiseerde systemen voor alle kantoren. Binnen de Belastingdienst is er sprake van

een complex systeem van applicaties. De applicaties werken veel onderling in samenhang. Dat wil bijvoorbeeld zeggen

dat de applicatie Individuele Klantbeeld wordt gevoed door de applicatie waarin de aangiftes omzetbelasting worden

verwerkt. Niet alle programma’s kunnen echter onderling samenwerken. Gevolg van de complexiteit is dat er vaak

netwerkstoringen zijn. Daarnaast kost het upgraden van de applicaties veel tijd. De Belastingdienst heeft eigen software

pakketten maar koopt ook standaard softwarepakketten aan die vervolgens worden aangepast.

B/CICT stuurt de geautomatiseerde systemen aan. Bij storingen in de geautomatiseerde systemen zijn zij het eerste

aanspreekpunt. Daarnaast verzorgt B/CICT ook de (toegang- en muteer)autorisaties van diverse applicaties van de

medewerkers. Omdat er sprake is van privacy gevoelige informatie krijgen niet alle medewerkers muteerautorisa-

ties voor alle applicaties. Naast het landelijk kantoor zijn er ook op de regiokantoren automatiseringsmedewerkers

werkzaam. Zij lossen kleine problemen lokaal op.

1.2.5 Style

Voor het analyseren van de stijl van het leiderschap is gebruik gemaakt van de theorie van Hersey & Blanchard over

situationeel leiderschap. Het model van Hersey & Blanchard is gebaseerd op het managerial grid van Blake en Mou-

ton.8 Het model zet de stijl van leidinggeven af tegen de dimensies taakgerichtheid en relatiegerichtheid. Op basis

van deze dimensies worden vier typen leiderschapstijlen omschreven. De stijlen kunnen als volgt getypeerd worden:

leiden, begeleiden, steunen of delegeren.

Om het leiderschap te analyseren zal ik eerst een beschrijving geven van het team waarbinnen ik zelf werkzaam

ben. Ik ben werkzaam binnen één van de drie veldtoetsteams Midden Klein bedrijf in Utrecht. Het team bestaat uit

21 veldtoetsers. Het opleidingsniveau is MBO of HBO. Daarnaast hebben alle medewerkers een aanvullende full-

time interne opleiding van 2,5 jaar gehad. De medewerkers zijn zelfsturend. De leidinggevende geeft de kaders aan

waarbinnen gewerkt moet worden maar laat beslissingen in de wijze waarop taken worden uitgevoerd over aan de

medewerkers. Zij zijn zelf verantwoordelijk voor het behalen van hun productie. Als zij zien dat zij hun productie niet

zullen halen moeten zij zelf aan de bel trekken. Ook met betrekking tot het bijhouden van de vakkennis geldt dat

medewerkers hier zelf voor verantwoordelijk zijn. Er worden intern diverse bijscholingen gegeven. Als een medewer-

ker zich wil laten bijscholen moet hij zelf het initiatief nemen.

Zes keer per jaar is er binnen het team een afdelingsoverleg. In dit overleg worden lopende organisatorische zaken

en ontwikkelingen op het gebied van de controle besproken. Naast dit afdelingsoverleg bestaat de mogelijkheid om

bij te zitten bij vaktechnische overleggen van de diverse belastingmiddelen. In deze overleggen wordt jurisprudentie

besproken. Deelname bepaalt de medewerker zelf.

Uit het voorgaande blijkt dat er sprake is van de stijl delegeren. Of zoals dit in het model van Blake en Mouton wordt

genoemd “management by Exception”. Gevaar van deze stijl is dat de leidinggevende alles te veel op zijn beloop laat. Dit

vormt een risico omdat de Belastingdienst kiest voor organisatiegericht huisvesten. Bij organisatiegericht huisvesten

hebben medewerkers geen vaste werkplek meer en worden zij verondersteld hun werkplek aan te passen aan de taken

die zij verrichten.

8 http://123management.nl/0/030_cultuur/a300_cultuur_11_situationeel_leiderschap.html: Nieuwenhuis, M.A., the Art of Management (the-art.nl), ISBN-13: 978-90-806665-1-1, 2003-2010 d.d. 16 mei 2011.



1.2.6 Staff

In dit onderdeel worden de kennis en vaardigheden van de medewerkers, de leeftijd en leeftijdsopbouw, het ziek-

teverzuim/ arbeidsmotivatie beschreven. Ultimo 2010 werken er 32.286 medewerkers bij de Belastingdienst9. Het

merendeel hiervan is hoog opgeleid10. Binnen de Belastingdienst zijn werkzaamheden ingedeeld in groepsfuncties.

Een functiegroep is een cluster van functies met dezelfde benaming en hetzelfde soort werkzaamheden, wat niet

per se betekent dat de werkzaamheden even zwaar en/of ingewikkeld zijn.11

Voor de diverse groepsfuncties gelden minimale opleidingsniveaus. Daarnaast volgt men na benoeming in een

groepsfunctie nog een fulltime interne opleiding. Deze opleidingen variëren van 1,5 jaar tot 2,5 jaar, afhankelijk van

het soort functie. Tegenwoordig worden de interne opleidingen verzorgd door Fontys. Naast de opleidingen voor de

groepsfuncties worden medewerkers geregeld bijgeschoold.

De gemiddelde leeftijd in 2010 bedraagt 48,6 jaar. Het gemiddeld aantal dienstjaren 21,8 jaar. De personeelsopbouw

is in vergelijking met de rest van de beroepsbevolking in Nederland onevenwichtig. Bij de Belastingdienst werken

relatief veel meer oudere medewerkers. Zie tevens onderstaande tabel.

tabel 1.1 Leeftijdsopbouw in %.

leeftijdsklasse Beroepsbevol-king 2010

Belasting-dienst 200

Belasting-dienst 2010

15-24 11,6 1,7 1,3

25-44 48,5 30,1 27,3

45-64 39,9 68,1 71,4

figuur 1.3 Leeftijdsopbouw en geslacht. Bron: beheersverslag 2010

teerd kunnen worden. Het ziekteverzuim langer dan een jaar bedraagt in 2010 6,0%. Het ziekteverzuim korter dan een jaar

5,2%. Dit is conform de Achmea norm. De Achmea norm zet ziekteverzuim af tegen leeftijd, geslacht en opleidingsniveau.

1.2.7 Skills

De Belastingdienst onderscheid zich vooral in het hoge kennisniveau van haar medewerkers. De werkgever is bereid

hierin te investeren door zowel interne als externe scholingsmogelijkheden aan te bieden. Zoals bij het voorgaande

9 Beheersverslag 2010, pagina 36 en 37

10 Onder hoog opgeleid wordt verstaan: werknemers met een MBO, HBO of wO opleiding. 11 http://portal.rp.rijksweb.nl/irj/portal/ d.d. 2 december 2011

Het merendeel van het personeel is man. De verhou-

ding man:vrouw is 66%:34%. Vooral in de leeftijds-

categorie 45 jaar en ouder zijn de mannen in de

meerderheid.

In de komende jaren zullen veel van de oudere mede-

werkers de Belastingdienst verlaten in verband met

pensioen. Gevaar is dat als gevolg van deze uitstroom

veel kennis verloren gaat. De Belastingdienst heeft de

voorgaande jaren ingezet op het werven van jonger per-

soneel. Het jongere personeel heeft over het algemeen

een lager opleidings- en functieniveau dan de vertrek-

kende oudere medewerker. Door bezuinigingen zal de

komende jaren minder in het opleidingsniveau geïnves-



onderdeel al is opgemerkt zal echter veel van deze kennis verloren gaan door het vertrek van veel oudere medewer-

kers. De Belastingdienst zal ondanks bezuinigingen moeten blijven investeren in de jongere medewerkers.

1.3 Samenhang tussen de S-enIn paragraaf 1.1 is reeds aangegeven dat er tussen de S-en onderling verband staat. In deze paragraaf zullen de sterke

en zwakke S-en worden benoemd en hun onderlinge samenhang. Binnen de Belastingdienst is sprake van een rolcul-

tuur (Shared Values). Kenmerkend hieraan is dat de organisatie moeilijk in staat is zich aan te passen aan veranderin-

gen in beleid. De Shared Values zijn van invloed op de Strategie van de Belastingdienst. De Belastingdienst wil naar een

andere vorm van toezicht. Van repressief toezicht naar toezicht gebaseerd op vertrouwen. Toen dit proces een aantal

jaren geleden werd gestart keken zowel medewerkers als “klanten” de kat uit de boom. Inmiddels wordt er met minder

wantrouwen naar deze ontwikkeling gekeken. Het langzame proces toont aan dat de organisatie zich moeilijk kan

aanpassen. De rolcultuur vormt hiermee een zwakte binnen de organisatie.

De strategie die wordt gevolgd is Customer Intimacy. De norm die hierbij binnen de Belastingdienst hoort, is toezicht

vanuit vertrouwen en meer klantcontact. Binnen de Belastingdienst wordt de norm vorm gegeven door het verschil-

lend toepassen van de handhavingstrategieën en door het persoonlijker benaderen van de klanten. De strategie kan

worden bestempeld als een sterkte van de organisatie. De structuur van het primaire proces binnen de Belastingdienst

kan gedeeltelijk worden getypeerd als machinebureaucratie. Kenmerkend hierbij is de standaardisatie van het werk. De

structuur past niet bij de strategie van gerichter controleren door het verschillend toepassen van de handhavingstrate-

gie als ook niet bij het streven naar compliance. Voor deze bedrijfsdoelen is een hoge mate van flexibiliteit vereist. De

structuur vormt hiermee een zwakte binnen de organisatie.

Bij Systems kwam naar voren dat er vaak storingen zijn en dat er veel tijd nodig is voor het upgraden van de systemen.

Het vormt een zwak punt binnen de organisatie. Systems kan van invloed zijn op de strategie. Voor de doelstelling com-

pliance is het nodig dat belastingplichtigen de aangifteprogramma’s van de Belastingdienst als gebruiksvriendelijk en snel

ervaren. Uit de fiscale monitor 2010 blijkt dat het merendeel van de belastingplichtigen dit ook zo ervaren. Systems werkt

voor wat betreft de aangifteprogramma’s dus niet belemmerd voor het bedrijfsdoel. Voor de overige dienstverlening,

bijvoorbeeld de klant telefonisch van informatie voorzien, kan het wel belemmerend werken.

De stijl van leidinggeven is delegerend. Hierbij past dat de medewerkers hoge competentie hebben en dat er sprake is

van hoge betrokkenheid. Bij het onderdeel Skills is gebleken dat er sprake is van een hoog kennisniveau. Bij het onder-

deel Staff kwam daarnaast naar voren dat het ziekteverzuim op het landelijk niveau ligt. Hieruit kan geconcludeerd

worden dat de betrokkenheid hoog is. Uit het voorgaande blijkt dat de huidige vorm van leiderschap een sterkte vormt

binnen de organisatie. Met betrekking tot Staff en Skills is er in sprake van sterke punten in de huidige organisatie.

Wel is er sprake van een risico voor de nabije toekomst als veel oudere medewerkers vertrekken. Het relatief hoge

leeftijdsniveau vormt dan een risico voor de Skills.

1.4 Conclusie Aan de hand van het 7-S model van Mc Kinsey is een beeld geschetst van de Belastingdienst. Hieruit kwam naar voren dat

Strategy, Style, Staff en Skills de sterke punten van de organisatie zijn. Zwakke punten vormen Shared Values, Structure en

Systems. De organisatie kan zich moeilijk aanpassen aan veranderingen. De structuur van de organisatie versterkt dit. Staff

en Skills vormen daarnaast een risico voor de toekomst omdat veel oudere medewerkers de organisatie zullen verlaten.


COMPLIANCE EN CLOUD COMPUtINGHoofdstuk 2


COMPLIANCE EN CLOUD COMPUtING Hoofdstuk 2

HOOfDStUk 2: COMPLIANCE EN CLOUD COMPUtING

2.1 InleidingIn dit hoofdstuk worden de deelvragen “Hoe probeert men de bedrijfsdoelen compliance, lastenverlichting voor de

ondernemer en een effectievere en efficiënter werkende overheid te bereiken” en “Wat wordt verstaan onder cloud

computing” behandeld. In het verlengde hiervan ligt de vraag “Wat zijn voor de Belastingdienst relevante ontwikke-

lingen op het gebied van cloud computing”?

Voor het beantwoorden van deze vraag “wat is cloud computing”? wordt gebruik gemaakt van diverse artikelen uit

XR Magazine en het Compact Magazine.

In paragraaf 2.2 wordt het begrip compliance uitgelegd. Niet alleen de letterlijke vertaling van het begrip wordt

gegeven maar er wordt ook ingegaan op de ruimere definitie zoals de Belastingdienst deze hanteert. Paragraaf 2.3

geeft weer op welke manieren de organisatie tot op heden compliance probeert te bereiken. In het verlengde van het

begrip compliance en in samenhang hiermee worden de algemene overheidstaakstellingen lastenverlichting voor de

ondernemer en de efficiënter werkende overheid behandeld. In deze paragraaf zal blijken dat naast de huidige wijze

waarop men compliance probeert te bereiken, het sluiten van convenanten, men zich in de toekomst gaat richten op

samenwerking met softwareleveranciers in de cloud. De vraag “Wat zijn voor de Belastingdienst relevante ontwik-

kelingen op het gebied van cloud computing” wordt hier beantwoord. Paragraaf 2.4 zal een uitleg over het begrip

cloud computing geven. Paragraaf 2.5 behandelt in het verlengde van paragraaf 2.4 de delivery en deployment

modellen van cloud computing. De slotparagraaf geeft een samenvattende conclusie.

2.2 Wat wordt binnen de Belastingdienst verstaan onder compliance?Binnen de Belastingdienst is compliance een veel gebruikt begrip. Het woord compliance bestaat echter niet in de

Nederlandse taal. Het is een Engels woord dat onder andere wordt gebruikt om “compliance with the law” aan te

geven. De vertaling hiervan luidt: “naleving van de wet”. Deze vertaling van de Dikke van Dale geeft het doel aan dat

de Belastingdienst nastreeft. Binnen de Belastingdienst wordt echter een ruimere definitie van het begrip compli-

ance gehanteerd. Compliance is de bereidheid van belastingplichtigen om hun wettelijke verplichtingen na te komen.

Er is sprake van compliance als burgers en bedrijven relevante feiten juist, tijdig en volledig opgeven en tijdig het

juiste bedrag betalen12.

De twee definities lijken hetzelfde. Het verschil zit echter in de woorden “bereid zijn”. Dit verschil geeft de gewij-

zigde toepassing van de handhavingregie weer die tegenwoordig door de Belastingdienst wordt gehanteerd. De

definitie van de Dikke van Dale impliceert een dwingender karakter. Deze definitie sluit aan bij het vroegere repres-

sieve karakter van controleren door de Belastingdienst. Door het toevoegen van het woord bereidheid wordt aange-

geven dat men stuurt op een gedragsverandering van belastingplichtigen. Dit wordt als volgt verwoord: “we stellen

gedragsbeïnvloeding centraal (handhavingsregie). Onze inzet is de mate waarin burgers en bedrijven vrijwillig hun

verplichtingen nakomen maximaal te vergroten (compliance). Om dit te bereiken werken we aan gedragsbeïnvloe-

ding: burgers en bedrijven worden benaderd op de wijze waarop wij inschatten dat die het gedrag van die burgers en

bedrijven maximaal in de door ons gewenste richting stuurt.” (Middellange termijnplan: pagina 4) Compliance binnen

de Belastingdienst heeft niet alleen betrekking op het op tijd doen van de aangifte en het op tijd betalen. Het duidt

ook op een gewenste gedragsverandering of, indien het gewenste bedrag al bestaat, het verstevigen van dit gedrag.

12 Bedrijfsplan 2008-2012, pagina 10



2.3 Hoe probeert men compliance te bereiken?2.3.1 inleiding

Er is sprake van compliance als men bij de aangifte de feiten juist, tijdig en volledig opgeeft en tijdig het juiste

bedrag aan belasting betaalt. Juistheid, tijdigheid, volledigheid en het juiste bedrag betalen wordt hierbij gezien als

een totaalpakket. De begrippen moeten in samenhang met elkaar worden gezien en niet los van elkaar. Alleen als

wordt voldaan aan alle vier de begrippen, wordt voldaan aan de fiscale verplichtingen. De Belastingdienst stelt bij

het bereiken van compliance de gedragsbeïnvloeding centraal. Men doet dit door de middelen in te zetten waar men

de grootste compliance effecten verwacht. Om dit laatste te beoordelen wordt een indeling gemaakt van belasting-

plichtigen in segmenten. Deze indeling in segmenten sluit aan bij de in paragraaf 1.2.3 genoemde indeling binnen

kantoren, namelijk ZGO, MGO, MKB en Particulieren. Omdat dit hoofdstuk alleen betrekking heeft op de ondernemer

zal het onderdeel Particulieren hier slechts kort behandeld worden. De indeling in groepen van belastingplichtigen is

op basis van een aantal samenhangende kenmerken, zoals financieel belang, complexiteit van de fiscale problema-

tiek, omvang van de onderneming etc13.

Voor ieder segment past men een verschillende handhavingsregie toe. Handhavingsregie wil zeggen: ”het bewust

kiezen van het te bereiken nalevingseffect en het daarvoor in te zetten handhavingsinstrumenten”. De handha-

vingsinstrumenten variëren van bedrijfsbezoeken, boekenonderzoeken, bestuurlijke boetes tot strafrechtelijke ver-

volging. De handhavingsmix wordt samengesteld vanuit de optiek van effectiviteit (bijdrage aan ervaren pakkans)

en efficiëntie (kosten), administratieve toezicht.14

2.3.2 Handhavingsregie per segment

2.3.2.1 Handhavingsregie voor de segmenten ZGO en MGO

De Belastingdienst heeft in de voorgaande jaren veel energie gestoken op het bereiken van compliance binnen het

ZGO/MGO segment. De bedrijfsvoering en de AO/IB in dit segment is vaak goed op orde. Het niet voldoen aan de

fiscale verplichtingen leidt tot grote negatieve publiciteit die deze groep van belastingplichtigen niet wil. Er zijn veel

handhavingsconvenanten afgesloten. Daarnaast is er vaak sprake van een klantcoördinator als aanspreekpunt. Door

middel van de convenanten en het instellen van aanspreekpunten wil de Belastingdienst bereiken dat ondernemingen

in het ZGO/MGO segment hun aangiftes juist, tijdig en volledig opgeven en betalen. De compliance van deze groep

wordt inmiddels al grotendeels verondersteld geacht. De handhavingstrategie voor ZGO/MGO is daarom gericht op

het versterken van de verantwoordelijkheid van deze groep belastingplichtigen. Compliance van deze groep wordt

tweejaarlijks gemeten op basis van de resultaten van de steekproefsgewijze controles en het aantal opgezegde con-

venanten. 15

2.3.2.2 Handhavingsregie voor het segment MKB: MKB+, ZZP en starters

Het subsegment MKB+

Ook binnen het MKB wil men compliance bereiken. De handhavingsregie voor dit segment is niet zo eenvoudig. De

Belastingdienst zet pas recent in op deze doelgroep. Vanwege het uiteenlopende karakter van de groep is binnen

het MKB een verdere indeling gemaakt in subsegmenten. Deze zijn MKB+, ZZP en starters. Bij MKB+ is er sprake van

ondernemingen met personeel. De strategie die hier gehanteerd wordt om te bereiken dat de MKB ondernemer zijn

aangifte juist, tijdig en volledig opgeeft, is samenwerking met en het maken van afspraken met de fiscale dienstver-

13 bedrijfsplan 2008-2012, pagina 33

14 Beheersverslag, pagina 17

15 Middellange termijnsplan, pagina 7



leners. De komende jaren wil men de hoeveelheid hiervan en het tempo flink uitbreiden. Met betrekking tot MKB+

richt de handhaving zich op steekproefposten: hierbij gaat het om het zichtbaar zijn (zichtbaar toezicht) en niet, in

eerste aanleg, om de te behalen correcties.

Het subsegment ZZPDe strategie die betrekking heeft op zzp-ers is het investeren in internet en de hulp bij aangifte. Door het investe-

ren in het internet speelt men in op de huidige maatschappelijke ontwikkeling dat internet een steeds grotere rol

in ons dagelijkse bestaan inneemt. Doel van de strategie is de zelfredzaamheid van de zzp-er te vergroten. Als een

zzp-er gebruik maakt van een fiscaal dienstverlener dan probeert men in te zetten op samenwerkingsafspraken met

de dienstverlener. Binnen de groep zzp-ers wordt vooral met thema’s gewerkt. Groepen belastingplichtigen binnen

deze groep die er om bekend staan het minder nauw te nemen met de fiscale regels, of die er om bekend staan min-

der op de hoogte te zijn van de fiscale regels, vormen de komende jaren het onderwerp van het toezicht. Bij aanvang

van dit onderzoek was nog weinig bekend omtrent de wijze waarop men compliance bij deze groep wilde bereiken.

Lopende het onderzoek is het Middellange Termijnsplan gepubliceerd waaruit blijkt dat men, om compliance van deze

groep te bereiken, de samenwerking zoekt met softwareontwikkelaars die hun diensten aanbieden via het internet.

Het subsegment startersBij starters wordt ingezet op proactief contact: voorlichting, contact met starters hetzij telefonisch, hetzij in de

vorm van een startersbezoek. Er wordt bijzondere aandacht gegeven aan uitgeworpen aangiftes van startende

ondernemers16. Het idee bij het proactieve contact is dat vooraf voorlichten er toe zal leiden dat deze groep zich in

de toekomst compliant zal gedragen.

Om de handhavingsregie zo goed mogelijk vorm te geven vindt momenteel een herinrichting van de werkstromen bin-

nen het MKB plaats. Deze herinrichting komt overeen met de onderverdeling in segmenten zoals hiervoor beschreven.

Medewerkers worden toebedeeld aan één van de segmenten en zullen alleen werkzaamheden binnen het aan hun

toebedeelde segment verrichten. De implementatie van de herinrichting wordt gefaseerd ingevoerd. Dat wil zeggen

dat de regio’s zelf kunnen bepalen wanneer zij starten met de implementatie, zolang het maar voor januari 2012 is.

Met betrekking tot particulieren wil men met behulp van de vooringevulde aangifte en in de nabije toekomst een

eigen persoonlijk domein, zoals ondernemers deze al kennen, de compliance vergroten.

2.3.3 Horizontaal toezicht per segment

Bij handhavingsregie staat vertrouwen centraal. Binnen de Belastingdienst spreekt men van horizontaal toezicht: belas-

tingplichtigen zijn gelijkwaardige gesprekspartners en niet in de eerste plaats object van toezicht.17 De uitgangspunten

van horizontaal toezicht zijn vertrouwen, transparantie, gelijkwaardigheid en erkenning van wederzijdse belangen.

Daarnaast gaat men uit van de maatschappelijke verantwoordelijkheid van de belastingplichtige. Het horizontaal toe-

zicht vormt een aanvulling op het reeds bestaande traditionele toezicht, ook wel verticaal toezicht genoemd.

2.3.3.1 Horizontaal toezicht bij de segmenten MGO en ZGO

Horizontaal toezicht bij MGO en ZGO bestaat uit de eerder genoemde individuele klantbehandeling en onder andere

het Tax Control Framework. Omdat dit onderzoek zich niet richt op compliance van de ZGO/MGO ondernemer wordt

dit begrip hier niet verder toegelicht.





2.3.3.2 Horizontaal toezicht bij het MKB: het drie stappenplan

Horizontaal toezicht bij het MKB volgt een drie stappenplan. De eerste twee stappen zijn reeds ingezet, te weten

het sluiten van convenanten met fiscaal intermediairs en brancheorganisaties. Aan de derde fase wordt recentelijk

gewerkt. De derde fase richt zich op de samenwerking met aanbieders van financieel-administratieve software en

online boekhoudservices. De derde fase richt zich dus op aanbieders van diensten in de Cloud. De cloud is ook wel een

andere benaming voor het internet.

Voor de Belastingdienst is cloud computing een relevante ontwikkeling waar zij mee te maken krijgt in de dagelijkse

praktijk. Naast het feit dat men constateert dat het belang van internet steeds groter wordt in de samenleving,

krijgt men er ook in de belastingheffing mee te maken. Ondernemers maken digitale facturen, bankieren via inter-

net, regelen zaken via de e-mail. Bij aanvang van het elektronisch factureren was er wettelijk nog niets hierover

geregeld. Inmiddels is door een besluit van staatssecretaris De Jager in 2009 de factuur gelijk gesteld aan een gewone

papieren factuur.18 Naast genoemde voorbeelden krijgt de Belastingdienst ook te maken met de ontwikkeling

van het internetboekhouden. Met deze ontwikkeling komen er ook allemaal onduidelijkheden: Hoe is de juridische

eigendom van de boekhouding geregeld? Bij wie moet deze worden opgevraagd in het geval van een controle? Wat

gebeurt er precies bij het internetboekhouden met de data? Waar bevindt de data zich precies? Kan data verloren

gaan doordat het zich in de cloud bevindt? Wie kan wat doen met welke data? Dit zijn allemaal relevante vragen die

niet alleen voor de ondernemer maar ook voor de Belastingdienst van belang kunnen zijn. Voor de Belastingdienst

kunnen de ontwikkelingen die zich afspelen in de cloud dus ook van belang zijn voor het voeren van hun bedrijfsacti-

viteiten.

Vanwege het belang van de ontwikkelingen in de cloud en in het bijzonder het internetboekhouden wordt in de

volgende paragraaf een korte introductie gegeven over het begrip cloud computing. De samenwerking en de manier

waarop deze samenwerking compliance moet bewerkstelligen wordt in het volgende hoofdstuk besproken.

De wijze waarop men compliance probeert te bereiken bij de segmenten ZGO, MGO en bij het MKB in fase één en

twee kunnen in vergelijking met fase drie traditioneel worden genoemd. Het betreft afspraken tussen ondernemin-

gen of hun vertegenwoordigers. Fase drie is minder traditioneel. In fase drie wordt geprobeerd compliance te berei-

ken door middel van een medium en de ondernemers die actief zijn op dit medium. De samenwerking wordt niet

gezocht met vertegenwoordigers van de doelgroep maar met een derde partij die in principe, behalve het aanbieden

van de dienst, niets van doen heeft met de compliance van de doelgroep.

Door de samenwerking met dienstverleners probeert men tevens de algemene overheidsdoelstelling lastenverlich-

ting voor de ondernemer te bereiken. Daarnaast kan de Belastingdienst door deze samenwerkingsverbanden ook

gerichter en efficiënter werken. Door afspraken vooraf te maken kan men zich meer richten op het hier en nu en kun-

nen belastingplichtigen, die zijn aangesloten bij een intermediair, alleen steekproefsgewijs gecontroleerd worden.

Het voordeel hiervan is onder andere dat meer ondernemers gecontroleerd kunnen worden. Hierdoor is men meer

zichtbaar. Meer zichtbaarheid kan als bij effect hebben dat dit leidt tot meer compliance. De Belastingdienst heeft

als doelstelling dat in 2015 35% van het totale bestand ‘echte’ ondernemers steunen op een vorm van horizontaal

toezicht.

18 Brochure Belastingdienst E-factureren.



2.3.4 Overige manieren om compliance te bereiken

Naast horizontaal toezicht wil de Belastingdienst, door de mogelijkheid van meer elektronisch contact en toekomstige

vereenvoudiging van weten regelgeving, lastenverlichting bereiken. Ook zoekt men samenwerking met andere over-

heidsinstelling zoals de politie en de SIOD (Sociale Inlichtingen- en Opsporingsdienst). Door gerichte acties wil men de

compliance verhogen. Tot slot wil de organisatie lastenverlichting voor de ondernemer bereiken door aan de slag te gaan

met digitale klantbeelden. In persoonlijke portalen wordt middelspecifieke informatie aangeboden aan de ondernemer als

ook het digitale klantbeeld.19 De ondernemer heeft als het ware één aanspreekpunt en is hierdoor minder tijd kwijt met het

voldoen aan zijn fiscale verplichtingen.

De digitale klantbeelden dragen daarnaast ook bij aan een efficiënt werkende overheid. Doordat informatie uit de

interne systemen op dusdanige wijze binnen een veel kleiner aantal systemen verwerkt worden, zijn medewerkers

minder tijd kwijt aan het verzamelen van gegevens over belastingplichtigen en kan dus gerichter gewerkt worden.

De Belastingdienst meet geregeld in hoeverre de handhavingsstrategie leidt tot het gewenste fiscale gedrag. Hierbij

wordt het standpunt gehanteerd dat compliance niet alleen blijkt uit de naleving van de wettelijke verplichtingen

maar ook blijkt uit de mening van burgers over de Belastingdienst. De door de burger ervaren kwaliteit van de

dienstverlening wordt jaarlijks gemeten met de Fiscale monitor. De beoogde doelstelling voor 2015 is dat de dienst-De beoogde doelstelling voor 2015 is dat de dienst-

verlening met het cijfer 7 wordt beoordeeld.

Voor het meten van compliance bestaan bij aanvang van dit onderzoek naast de ervaren kwaliteit van de dienst-

verlening nog geen indicatoren. Deze moeten nog ontwikkeld en verder geoperationaliseerd worden. Lopende het

onderzoek is de fiscale monitor 2010 gepubliceerd. Hierin wordt voor het eerst compliance gemeten. Dit gebeurt o.a.

aan de hand van de ervaren pakkans en de meting van de belastingmoraal.

2.4 Wat is cloud computing?Cloud computing staat veel in de belangstelling. In veel media is er aandacht voor. Dit varieert van de Volkskrant tot

het magazine van de Kamer van Koophandel. Toch is het voor veel mensen niet duidelijk wat cloud computing is. Een

eenvoudige definitie zoals deze gegeven wordt door Chung in zijn artikel Assurance in the cloud (compact 2010-3) is:

“het aanbod van IT toepassingen waarbij gebruik gemaakt wordt van het internet”.

Een meer omvattende definitie is de van het National Institute of Standards and Technology (NIST): “Cloud computing

is een model voor het snel beschikbaar stellen van on-demand netwerktoegang tot een gedeelde pool van configu-

reerbare IT-middelen (zoals netwerken, servers, opslag, applicaties en diensten), met een minimum aan management

inspanning of interactie met de aanbieder. Het cloud model legt de nadruk op beschikbaarheid en is samengesteld uit

vijf essentiële kenmerken, drie delivery modellen (diensten) en vier deployment modellen. (implementatie)20

Binnen de definitie van het NIST wordt IT beschouwd als een gelaagde stack van services. Iedere laag levert dien-

sten aan de direct daarboven liggende laag en iedere laag maakt gebruik van diensten onder de direct onderliggende

laag. Met andere woorden: de bedrijfsprocessen worden ondersteund door bedrijfsapplicaties. Deze worden weer

ondersteund door een applicatie-infrastructuur die weer wordt ondersteund door een technische infrastructuur.

Deze laatste maakt gebruik van hardware. Op de technische kenmerken zal, behalve een korte beschrijving van de

kenmerken van cloud computing, in deze scriptie verder niet worden ingegaan. De kenmerken van cloud computing

19 Middellange termijnsplan: eenvoudig aanspreekbaar, pagina 6

20 Xr-Magazine, Editie 16, september 2010. jack van Hoof: Cloud computing: het concept ontrafeld.



zoals deze door Van Hoof in het XR magazine worden benoemd zijn als volgt:

1. On demand self service: afnemers kunnen op ieder willekeurig moment servertijd, verwerkingscapaciteit,, opslagcapa-

citeit en netwerkcapaciteit aanvragen. Hiervoor is geen menselijke interactie met de aanbieder van de dienst nodig.

2. Toegang via netwerk: de diensten zijn via het netwerk te benaderen via toegangsapparatuur zoals een computer

en mobiele telefoon.

3. Gedeeld gebruik van middelen (resource pooling): de IT-middelen worden via virtualisatie gedeeld. Er is sprake

van locatieonafhankelijkheid. Dit wil zeggen dat bedrijfsdata is opgeslagen op de locatie van de leverancier.

De afnemer heeft geen controle over of kennis van de exacte locatie van de voorzieningen.

4. Hoge mate van elasticiteit: de middelen kunnen snel en flexibel beschikbaar worden gesteld en naar behoefte worden

opgeschaald. Met andere woorden: de afnemer kan op ieder moment over ieder gewenste capaciteit beschikken.

5. Measured services: cloud systemen beheren de middelen automatisch voor optimaal gebruik. Het gebruik is voor

de afnemer transparant. Men heeft bijvoorbeeld direct inzicht in opslag en verwerkingscapaciteit.

In deze beschrijving ontbreekt nog een zesde kenmerk. Deze wordt benoemd door Chung en is de huur van diensten.

Afnemers betalen voor de dienst, meestal in de vorm van een abonnement, in plaats van voor licenties en/of hardware.

Cloud computing kan voordelen bieden aan een onderneming. De belangrijkste voordelen zijn flexibiliteit en kos-

tenbesparing. Er is sprake van flexibiliteit omdat een onderneming alle IT diensten via internet kan afnemen. Alle

software en hardware kan de deur uit omdat het beheer hierover wordt opgeheven. Men is altijd in het bezit van

de meest recente versies. Daarnaast zijn de kosten transparant en relatief eenvoudig te beheersen. Kostenbespa-

ring ligt hiervan in het verlengde. Er is geen sprake meer van hoge operationele IT-kosten. Alle beheerskosten om

de diensten continu beschikbaar te stellen zijn voor rekening van de leverancier. Er zijn dus geen kosten meer voor

serverruimten, koelinstallaties, elektriciteit, backup etc.

Er zijn echter ook nadelen aan cloud computing. Als onderneming ben je afhankelijk van de volwassenheid van de

dienstverlener. Deze moet technische zaken als backup en recovery goed hebben geregeld. Er moet duidelijkheid zijn

over het toegangsbeheer en autorisaties. De authenticiteitsterkte, de beveiliging omtrent inloggen, die de aanbie-

der gebruikt kan afwijken van wat de klant wil. Ook het wijzigingsbeheer, nieuwe versies van programma’s, kan een

nadeel vormen omdat men afhankelijk is van de bereidwilligheid en de capaciteit van de leverancier om wijzigingen

door te voeren. De dienstverlener moet dus transparant zijn over deze onderwerpen.

2.5 Vormen van Cloud computing: delivery modellen en deployment modellen. Cloud diensten kunnen worden aangeboden op verschillende lagen van de IT. Deze lagen zijn software, platform

en infrastructuur. In de definitie van het NIST worden de diensten de delivery modellen genoemd. Er bestaan drie

modellen te weten: 1) Infrastructure as a service (IaaS). De infrastructuur- voorzieningen (opslag, virtuele netwer-

ken, besturingssystemen etc.) worden aangeboden via het internet. De afnemer heeft geen controle over de onder-

liggende hardware en kan hier ook geen beheer over voeren. 2) Platform as a Service (Paas). Er worden diensten

als een besturingssysteem of een platformlaag geleverd. De afnemer heeft hierover geen controle en is ook niet

verantwoordelijk voor het beheer. Additionele software moet wel door afnemers worden ontwikkeld of worden geïn-

stalleerd. 3) Software as a Service (SaaS). Een applicatiefunctionaliteit wordt aangeboden via internet. De afnemer

heeft geen controle of beheer over de applicatie.

Het feit dat de afnemer van de diensten geen controle heeft over de applicatie is van belang voor de Belastingdienst

voor het bereiken van compliance. Het belang hiervan zal in hoofdstuk 3 worden besproken.

Behalve de wijze waarop de diensten worden aangeboden over de verschillende lagen van de IT zijn er ook nog ver-



schillende wijzen van implementatie. Dit worden de deployment modellen genoemd. De keuze van het model hangt

af van het vertrouwen dat de afnemer heeft in de beveiliging en performance van de dienst. Er bestaan vier manie-

ren van implementatie te weten: 1) een Private cloud. Hierbij wordt de cloud infrastructuur voor één bepaalde organisa-

tie geëxploiteerd. 2) Een Community Cloud. De cloud wordt gebruikt door verschillende organisaties en ondersteunt

een specifieke groep businesspartners. 3) Een Public Cloud. De cloud wordt ter beschikking gesteld aan een grote

markt. De afnemers van de dienst zijn geen eigenaar van de middelen. 4) Een Hybrid Cloud. Dit is een samenstelling

van twee of meer van de hiervoor genoemde implementatie modellen.

figuur 2.1 Delivery modellen

2.6 SamenvattingCompliance gaat over de bereidheid van belastingplichtigen om aan hun fiscale verplichtingen te voldoen. Compliance

blijkt uit dit gewenste fiscale gedrag als ook uit de mening die belastingplichtige heeft over de dienstverlening van

de Belastingdienst. Men probeert compliance te bereiken door gedragsbeïnvloeding. Middelen worden daar ingezet

waar men de grootste compliance effecten verwacht. Om te beoordelen welke middelen waar ingezet moeten wor-

den hanteert men een segmentbenadering. Voor ieder segment wordt een andere handhavingsregie en -strategie

toegepast. Bij de handhavingsregie staat vertrouwen centraal. Het centraal stellen van vertrouwen is binnen het

Software as a service / SaaSb.v. ERP b.v. CRM b.v. FS

Platform as a service / PaaSb.v. Identiteit b.v. Synchronisatie b.v. Berichten

Infrastructure as a service / IaaSb.v. Satelliet b.v. Hub b.v. Netwerk

Illus

trat

ion:

© L

effe

Gol

dste

in



horizontaal toezicht een essentieel onderdeel. Bij horizontaal toezicht probeert men voorafgaande aan het toezicht

afspraken te maken met belastingplichtigen of vertegenwoordigers hiervan. Door het vooraf afspraken maken met

vertegenwoordigers van belastingplichtigen wordt enerzijds compliance vergroot. Anderzijds kan dit leiden tot las-

tenverlichting van de ondernemer en bijdragen aan de taakstelling van een efficiënter werkende overheid.

Horizontaal toezicht bij MGO en ZGO vindt plaats door individuele klantbehandeling en het Tax Control Framework.

Binnen het MKB is sprake van een drie stappenplan. Stap één is het maken van afspraken met intermediairs. Stap

twee is het maken van afspraken met brancheorganisaties. In het kader van stap één en twee zijn reeds veel con-

venanten afgesproken. Stap drie is de samenwerking met softwareontwikkelaars van online boekhoudpakketten.

Stap drie is recentelijk gestart. Stap drie richt zich op de moeilijk bereikbare groep de zzp-er. Stap drie sluit aan bij de

maatschappelijke ontwikkeling dat mensen steeds meer zaken via het internet regelen. Door middel van stap drie

onderkent de Belastingdienst het feit dat internet en met name internetboekhouden een grote rol zal gaan spelen in

haar bedrijfsvoering.

Fase één en twee kunnen gezien worden als een traditionele manier om compliance te bereiken. Het betreft

namelijk afspraken met de betrokkenen of hun direct vertegenwoordigers zelf. Fase drie richt zich op het bereiken

van compliance via een medium waarbij er geen sprake is van afspraken tussen betrokkenen of hun direct

vertegenwoordigers.

Fase drie betreft het bereiken van compliance via cloud computing. Cloud computing is het aanbieden van diensten

via het internet. De diensten kunnen aangeboden worden op verschillende lagen van de IT, te weten als software

laag (SaaS), platform laag (PaaS) of als infrastructuur laag (IaaS). De verschillende lagen waarin de diensten worden

aangeboden worden ook wel de delivery modellen genoemd. Kenmerk bij al deze diensten is dat de afnemer van de

dienst geen controle of beheer meer heeft over de desbetreffende laag. Hierin ligt zowel het voordeel als het nadeel

van cloud computing. Doordat de afnemer geen beheer meer heeft over bijvoorbeeld de software of de infrastruc-

tuur is er sprake van kostenbesparing en flexibiliteit. Daarentegen is men afhankelijk van de volwassenheid van de

aanbieder van de dienst doordat men geen controle meer heeft over zaken als beveiliging en performance. Dit kan

ook voordelen bieden voor het bereiken van compliance. Dit wordt verder uitgewerkt in hoofdstuk drie.

Cloud computing kan ook worden ingedeeld naar deployment modellen. Dit zijn de verschillende wijzen van imple-

mentatie. Er bestaan vier vormen van implementatie: de Private Cloud, de Community Cloud, de Public Cloud en tot

slot de Hybrid Cloud.


Hoofdstuk 3 HEt BErEIkEN VAN COMPLIANCE VIA SAMENwErkING MEt SOftwArEONtwIkkELAArS


HEt BErEIkEN VAN COMPLIANCE VIA SAMENwErkING MEt SOftwArEONtwIkkELAArS Hoofdstuk 3

HOOfDStUk 3: HEt BErEIkEN VAN COMPLIANCE VIA SAMENwErkING MEt SOftwArEONtwIkkELAArS

3.1 InleidingHet vorige hoofdstuk heeft laten zien hoe de Belastingdienst tot op heden compliance probeert te bereiken. Er is

geconstateerd dat men om compliance van de zzp-er te bereiken, een nieuwe weg probeert in te slaan, namelijk

compliance door het gebruik van cloud computing. Dit hoofdstuk behandelt daarom de deelvraag “In hoeverre maakt

men binnen de Belastingdienst gebruik van cloud computing?”. In het verlengde hiervan wordt onderzocht hoe cloud

computing kan bijdragen aan het bedrijfsdoel compliance en de algemene overheidstaken de efficiënter werkende

overheid en lastenverlichting voor de ondernemer.

Voor het beantwoorden van deze vragen zijn interviews gehouden met een EDP medewerker van het kantoor

Utrecht-Gooi, twee diepte-interviews met Theo Klarenbeek van het organisatie onderdeel Belastingdienst/ LTO

(Landelijke Toezicht Organisatie). Ook zijn er diepte-interviews gehouden met aanbieders van online boekhoudoplos-

singen. Er is een interview afgenomen met de senior advisor van Twinfield als ook een interview met de directeur

van Reeleezee. Twinfield en Reeleezee maken deel uit van de community Zeker Online en behoren tot de top drie

aanbieders van online boekhouddiensten. Tot slot is er nog een interview gehouden met een ervaringsdeskundige

die werkt bij één van de grotere ondernemingen die cloud oplossingen aanbiedt. Dit interview is op persoonlijke titel

gedaan. Voor de inhoud van de interviews wordt verwezen naar de bijlagen 1 tot en met 6.

In paragraaf 3.2 wordt onderzocht in hoeverre de Belastingdienst gebruik maakt van cloud computing. Hier zal

blijken dat dit weinig tot niet gebeurt. Wel wordt op dit gebied de samenwerking met de softwareontwikkelaars van

internetboekhoudprogramma’s gezocht. Om het onderzoek te beperken zal alleen worden gekeken naar vormen van

cloud computing die betrekking hebben op de ondernemer. De vormen van cloud computing die betrekking hebben op

particulieren worden buiten beschouwing gelaten.

Paragraaf 3.3 geeft kort de aanleiding van de samenwerking met de SaaS aanbieders weer en welke vorm deze

samenwerking heeft. De samenwerking vindt plaats in de community Zeker Online. De Belastingdienst neemt deel als

belanghebbende in de community die als doel heeft een keurmerk voor leveranciers van online boekhoudpakketten op

te richten. De rol van de partijen en de voordelen die zij hebben door een keurmerk worden in paragraaf 3.4 behandeld.

Op welke wijze en welke rol dit keurmerk kan spelen in verband met het bereiken van compliance van de belastingplich-

tige wordt behandeld in paragraaf 3.5. In de laatste paragraaf wordt een samenvattende conclusie gegeven.

3.2 Vormen van cloud computing binnen de Belastingdienst en samenwerking met software ontwikkelaarsIn hoeverre wordt binnen de Belastingdienst gebruik gemaakt van cloud computing? Als organisatie blijkt dat dit

vrij beperkt is. De organisatie heeft een intranet. Daarnaast hebben alle regio’s een eigen regio website. Ook is er

sprake van het landelijk portaal P-direct. Hier kunnen medewerkers praktische zaken regelen. Een aantal medewer-

kers beschikt ook over een token. Dit is een apparaat waarmee men via het internet de email, agenda, het intranet

kan benaderen. Voor het overige wordt binnen de organisatie eigenlijk geen gebruik gemaakt van cloud computing.

Reden hiertoe ligt met name in de ingewikkelde infrastructuur van de onderneming. De informatiebeveiliging, privacy-

bescherming en de risicovolle opslag van informatie buiten Nederland worden bijvoorbeeld door minister Donner

genoemd als te grote risico’s van cloud computing. Wel worden er stappen ondernomen voor een overheidsportaal

HEt BErEIkEN VAN COMPLIANCE VIA SAMENwErkING MEt SOftwArEONtwIkkELAArSHoofdstuk 3


voor particulieren. Omdat deze scriptie zich richt compliance van de ondernemer en op de lastenverlichting voor

ondernemers zal hier niet verder op het overheidsportaal voor particulieren worden ingegaan.

3.3 De aanleiding en de vorm van de samenwerking3.3.1 De aanleiding

Binnen de Belastingdienst wordt niet of nauwelijks gebruik gemaakt van cloud computing. Cloud computing binnen

de organisatie zal daarom op korte termijn niet leiden tot compliance van de ondernemer. Om toch te bereiken dat

de ondernemer en in het specifiek de zzp-er zijn aangifte juist, tijdig en volledig doet en daarnaast ook nog eens

volledig betaalt, is men de samenwerking gaan zoeken met softwareontwikkelaars van boekhoudpakketten op het

internet. Zoals in hoofdstuk twee is besproken vormt dit fase drie van het horizontaal toezicht bij het MKB.

De aanleiding voor deze samenwerking is voortgekomen uit een idee van een belastingmedewerker op Impuls, de

ideeënpostbus op de intranetsite van de Belastingdienst. Deze medewerker kwam met het idee om als Belasting-

dienst een boekhoudpakket voor zzp-ers aan te bieden. De achterliggende gedachte hierbij is dat veel zzp-ers geen

boekhouder hebben en de kwaliteit van hun administratie veel te wensen overlaat. Vaak is er sprake van de spreek-

woordelijke schoenendoos. De groep is vanuit het perspectief van horizontaal toezicht moeilijk te benaderen. Dit

heeft diverse redenen. Allereerst is de groep zeer divers en kan dus niet voor een eenduidige strategie worden geko-

zen. Ten tweede de organisatiegraad van de groep. Er zijn geen brancheverenigingen die de belangen van de zzp-ers

vertegenwoordigen. Wel zijn er de laatste jaren belangenverenigingen van zzp-ers ontstaan.

De Landelijke Toezicht Organisatie, onderdeel van de Belastingdienst, heeft het idee onderzocht. Het idee heeft geen

doorgang gevonden omdat men binnen de Belastingdienst besefte dat men niet de rol van softwareontwikkelaar moest

gaan spelen. Ook speelden de juridische consequenties die uit het aanbieden van een boekhoudpakket voort zouden

kunnen vloeien een rol. Vanuit dit idee, als ook uit het besef dat de ontwikkelingen in de cloud van invloed zullen zijn op

het werk van de Belastingdienst, is echter wel samenwerking gezocht met softwareontwikkelaars die via het internet

als dienst boekhoudprogramma’s aanbieden. Deze toenadering heeft uiteindelijk geleid tot het initiatief Zeker Online.

3.3.2 De vorm van de samenwerking: de community Zeker Online

Zeker Online is een community die als doelstelling heeft een keurmerk te ontwikkelen voor administratieve cloud-

oplossingen. Met het keurmerk kunnen ondernemers en administratieve intermediairs rond de ondernemer (admi-

nistratiekantoren, belastingconsulenten, accountantskantoren) een boekhoudpakket kiezen waarmee ze gemak-

kelijk, veilig en betrouwbaar online (in de cloud) een administratie kunnen voeren. Zeker Online is een initiatief van

marktpartijen die online administratieve oplossingen aanbieden, Belastingdienst en ECP-EPN.21

De community is gestart op 1 november 2010. Door middel van het keurmerk wil men door samenwerking van de

verschillende partijen de volgende zaken regelen: een gegarandeerde audittrail en back up, bewaarplicht van de

gegevens, helpdesk voor de ondernemer, intelligentie in software voor juistheid, volledigheid en tijdigheid van boe-

kingen en eindejaarsafsluiting (gemeenschappelijk ontwikkeld), eigendom van data, zekerheden voor veilig verkeer

online en opslag, regelingen voor calamiteiten, regeling voor overgang naar een andere aanbieder doordat gebruik

wordt gemaakt van een gezamenlijke taal te weten XBRL GL en tot slot snelle en gemakkelijke toegang tot data van

de ondernemer in geval van controle door de Belastingdienst.

Bij aanvang van de community is de samenwerking gezocht met vertegenwoordigers van diverse zzp-belangenor-

21 website Zeker Online d.d.5 september 2011



ganisaties en bankorganisaties. De belangenverenigingen hebben echter aangegeven niet deel te willen nemen aan

de community. Een aantal grote banken werkt wel samen met de leden van de community. Hoe het keurmerk Zeker

Online moet leiden tot compliance van de zzp-er zal in hoofdstuk vijf worden besproken.

3.4. De hoofdrolspelers van de community Zeker Online. In de voorgaande paragrafen is het ontstaan van de community besproken. Daarnaast is aangegeven wat men met de

community wil bereiken. Deze paragraaf gaat in op de rol van twee belangrijke spelers in de community en de voor-

delen die zij hebben bij een keurmerk voor de producten van de online softwarepakketten. Deze twee partijen zijn de

Belastingdienst en de SaaS aanbieders. Ook worden de overeenkomsten in de belangen van beide partijen besproken.

3.4.1 De partij de Belastingdienst

De Belastingdienst wil in fase drie van het horizontaal toezicht van het MKB met name de doelgroep zelfstandige

zonder personeel bereiken. Men wil de kwaliteit van hun administratie, die nu vaak te wensen overlaat, verbeteren

en een kwalitatief betere aangifte. De doelgroep is moeilijk te bereiken. Zij is slecht vertegenwoordigd.22 De reguliere

wijze waarop men afspraken met een doelgroep of vertegenwoordigers probeert te maken, om te zorgen dat zij hun

aangifte juist, tijdig en volledig doet, is niet van toepassing op de zzp-er. De Belastingdienst moet dus proberen op

een andere manier het gewenste compliant gedrag te bereiken.

Omdat gebleken is dat de administratie van de zzp-er veel te wensen overlaat, en hier bewust of onbewust fouten

ontstaan in de aangifte, heeft men de samenwerking gezocht met online softwareontwikkelaars. Samen met de

SaaS-aanbieders heeft men een community opgericht die een onafhankelijk keurmerk probeert te regelen. Met

betrekking tot het keurmerk geldt dat de Belastingdienst slechts de rol van belanghebbende vervult. In deze hoeda-

nigheid maakt zij haar wensen omtrent de normen waaraan het product en de leveranciers moeten voldoen kenbaar.

De Belastingdienst is de verbindende partij die er voor zorgt dat de partijen met elkaar aan tafel zitten om een keur-

merk te regelen. Formeel gezien zijn het de online dienstverleners die het keurmerk gaan dragen.

Door middel van het keurmerk hoopt de Belastingdienst twee doelen te realiseren te weten compliant gedrag van de

doelgroep zzp en als afgeleid doel zorgen dat, indien een ondernemer via de cloud zijn boekhouding doet, de zaken

binnen deze branche goed geregeld zijn zodat de ondernemer ook kan voldoen aan zijn wettelijke verplichtingen.

Voordelen voor de Belastingdienst:

- De boekhoudingen zijn online. De belastingplichtige kan met zijn user id en inlogcode in geval van controle zelf een audit-

file maken. Er is dus sprake van snelle, eenvoudig te realiseren, toegang tot boekhoudingen (in geval van controle).

- De pakketten generen een audittrail. De leveranciers garanderen de audittrail. Hierdoor ligt ten alle tijden vast

welke vastleggingen zijn gedaan en door wie.

- Het keurmerk maakt afspraken omtrent het bewaren van de online gegevens. De online gegevens kunnen zowel

betrekking hebben op de boekhoudkundige verwerking in het pakket als achterliggende bescheiden. Te denken

valt aan de gekoppelde bankgegevens, verkoopfacturen (gescanned of automatisch uit het pakket), inkoopfac-

turen (gescanned), gekoppelde E.R.P. gegevens. De gegevens zijn te allen tijde beschikbaar. Hierdoor is sprake

van een gegarandeerde bewaarplicht en wordt automatisch voldaan aan de bewaarplicht voor ondernemers zoals

deze is geregeld in artikel 52 van de Algemene wet op de rijksbelastingen.

- De mogelijkheid systeemtoezicht in te richten. Dit is een vorm van toezicht waarbij de toezichthouder zich

22 Bedrijfsplan 2011, pagina's 9 en 10.



concentreert op de processen en beheersmaatregelen binnen een bedrijf.

- Er is sprake van betere boekhoudingen ten opzichte van een boekhouding zoals deze vaak door de zzp-er wordt bijgehouden.

- Doordat gebruik wordt gemaakt van standaardindelingen zijn de boekhoudingen overzichtelijk.

- De boekhoudingen zijn beter controleerbaar voor de Belastingdienst.

- Het is een indicatie voor de compliance van de ondernemer.

- Door als belanghebbende te praten in het keurmerk kan de Belastingdienst invloed uitoefenen op de kwaliteit van

de programma’s en de beslisregels in de programma’s.

3.4.2 De partij de aanbieders van online software van boekhoudpakketten

De online softwareleveranciers vormen de andere grote partij binnen de community. Uit de interviews met twee van

de grotere leveranciers is naar voren gekomen dat zij een ander doel hebben. Als eerste willen zij met het keurmerk

kwaliteitsnormen opstellen. Door middel van deze kwaliteitsnormen wil men laten zien dat er sprake is van een

professionele branche die het er aan is gelegen om zijn klant, die vaak onbekend is met het principe cloud computing,

te kunnen laten zien dat zijn boekhouding online veilig is. Men wil aan deze klant kunnen duidelijk maken dat wordt

vastgelegd wie wat in de boekhouding doet, dat dit ook wordt bijgehouden door middel van een audittrail, hoe het is

geregeld in geval van calamiteiten, hoe zaken worden geregeld als een partij binnen de branche omvalt enz.

Er is daarnaast sprake van twee afgeleide doelstellingen. Enerzijds wil men met het keurmerk het kaf van het koren

scheiden. Men wil dat het voor de consument duidelijk is wie een goede leverancier is en wie niet. Door dit duidelijk te

maken hoopt men tegelijkertijd een doelgroep te bereiken die men nu niet bereikt. Namelijk de MKB ondernemer die

al langer ondernemer is en minder bekend is met het principe cloud computing.

Voordelen voor de SaaS aanbieders:

- Door het keurmerk krijgt men van de Belastingdienst erkenning van de kwaliteit van het product (het online soft-

warepakket) en de algemene beheersen veiligheidsmaatregelen die de branche heeft getroffen.

- Door het keurmerk krijgt men meer klanten.

- Door middel van het keurmerk zullen door de branche afspraken worden gemaakt op het gebied escrow. Hierbij word

geregeld hoe binnen de branche wordt omgegaan met zaken als faillissement van één van de aanbieders. Deze afspra-

ken hebben betrekking op het kunnen doordraaien van de dienst aan de klant. Het keurmerk biedt dus veiligheid.

3.4.3 Gemeenschappelijk belang SaaS aanbieders en de Belastingdienst:

De audit trail (dit is de complete logging van alles wat gedaan is) moet aanwezig zijn. De complete geschiedenis is dus

reproduceerbaar. Voor de Belastingdienst is dit van belang in verband met een controle en de bewijslast. Voor de leve-

ranciers is dit van belang zodat zij te allen tijde aan de klant kan duidelijk maken dat zij niet in zijn boekhouding heeft

zitten rommelen.

Daarnaast is er nog een extra belang voor de Belastingdienst: in de cloud blijft de database met boekingen buiten de

beschikkingsmacht van de gebruiker, hij kan de data niet manipuleren.

3.5 De relatie tussen cloud computing en het bereiken van de bedrijfsdoelen.3.5.1 De rol van cloud computing en het keurmerk met betrekking tot compliance?

De Belastingdienst heeft in haar meerjarenplan compliance als bedrijfsdoel gesteld. De komende jaren richt men zich

met name op het MKB en binnen deze groep in het specifiek de zelfstandige zonder personeel. In hoeverre cloud com-

puting kan bijdragen aan het bereiken van compliance wordt in deze paragraaf behandeld.

Uit de interviews is naar voren gekomen dat compliance door middel van cloud computing vooral gezocht moet



worden in de ingebouwde of de nog in te bouwen functionaliteiten van de online pakketten. De gedachte

hierbij is dat in de softwarepakketten intelligentie kan worden gebouwd die compliant gedrag tot gevolg heeft.

Of intelligentie die er voor zorgt dat het de ondernemer wel heel moeilijk wordt gemaakt om niet-compliant

gedrag te vertonen. Opvallend is dat alle geïnterviewden het hier over eens waren. Men heeft een duidelijk

beeld hoe men compliance moet bereiken als ook een duidelijk beeld over waar men naar toe wil. De intelligen-

tie in de software zal met name betrekking hebben op de juistheid, de volledigheid en tijdigheid van boekingen

en op de eindejaarsafsluiting. Hieronder volgen een aantal mogelijkheden:

- De belastingplichtige moet vooraf aangeven of een transactie zakelijk is of privé. Indien de transactie zakelijk is, moet

ook worden aangegeven op welke kostencategorie het geboekt moet worden. Het idee hierachter is dat fiscale keuzes

aan het begin worden gemaakt en worden vastgelegd. Op deze wijze komt de kostensoort op het juiste vakje in de

aangifte terecht. Correctieboekingen door een accountant behoren hierdoor in het principe tot het verleden.

- Bij het boeken van stukken kan belastingplichtige kiezen voor de opties “boek zoals de crowd” of “ boek zoals de

Belastingdienst zegt dat ik dergelijke kosten moet boeken”. Voorwaarde hierbij is wel dat de Belastingdienst hier-

voor nauw samenwerkt met de softwareleverancier zodat deze fiscale kennis in het programma in kan bouwen.

- Aangiftes worden vanuit het bronpakket, de administratie, gedaan. Hierbij geldt het principe wat is ingevoerd

wordt aangegeven. Op het moment dat aangifte wordt gedaan worden dit definitieve boekingen. Het is dus niet

meer mogelijk om achteraf in de boekhouding transacties te wijzigen.

- De administratie ligt vast in de database. De gegevens blijven online bewaard. Hiermee wordt automatisch voldaan

aan de bewaarplicht die de ondernemer heeft.

Uit het voorgaande kan de volgende conclusie worden getrokken: met horizontaal toezicht wil men een kwalitatief

betere aangifte. Uit onderzoek is gebleken dat fouten in de aangifte bij zzp-ers vaak voorkomen uit slordigheden.

Door het gebruik van online boekhoudingen, waar in de software intelligentie is ingebouwd, kunnen slordigheden

worden voorkomen. Dit geldt ook voor koppelingen die tussen verschillende cloud toepassingen worden gemaakt.

Denk hierbij bijvoorbeeld aan de bank die automatisch in de boekhouding wordt geboekt of facturen die worden

ingescanned en automatisch worden ingeboekt. Uitgaande facturen kunnen via het boekhoudpakket worden

gemaakt en automatisch in het pakket worden ingeboekt. Slordigheden zullen hierdoor steeds minder vaak de

oorzaak zijn van een onjuiste aangifte. Door het maken van afspraken met de aanbieders en ontwikkelaars van

online boekhoudpakketten kan de Belastingdienst invloed uitoefenen op de kwaliteit van het product en van het

aangifteproces. Zij bereikt op deze wijze dat de ondernemer een betere aangifte heeft. De juistheid, volledigheid

en tijdigheid van de aangifte worden hierbij meer gegarandeerd dan wanneer de ondernemer zijn boekhouding zelf

doet. Door de koppeling met andere cloudoplossingen biedt het online boekhouden ook voordelen ten opzichte van

de afspraken die gemaakt worden met reguliere fiscaal vertegenwoordigers. De boekhoudingen zijn actueler in

vergelijking met de boekhouding die niet online worden gedaan en deze koppelingen niet kennen. Omdat aangiftes

automatisch kunnen worden gegenereerd, wordt bereikt dat de ondernemer zijn aangifte tijdig kan betalen. 23

3.5.2 De rol van cloud computing en het keurmerk met betrekking tot de efficiënt werkende overheid?

De Belastingdienst wil behalve compliance ook voldoen aan de algemene overheidstaakstelling van efficiënter

werken. Cloud computing, in de vorm van online boekhoudpakketten, kan hieraan bijdragen doordat gebruik wordt

gemaakt van XBRL. Dit is een technische ontwikkeling om alles wat je rapporteert vast te leggen in elementen. De

elementen moeten vaste begrippen zijn. Er is dus sprake van een eenduidige taxonomie waarin alle begrippen die

23 Het betreft hier de aangiftes omzetbelasting



er zijn vastliggen. Als in alle pakketten dezelfde begrippen worden gebruikt kan men naast de reguliere vormen van

toezicht ook systeemtoezicht inrichten. Dit is een vorm van toezicht waarbij de toezichthouder zich concentreert op

de processen en beheersmaatregelen die binnen een bedrijf zijn getroffen. Controles kunnen zich ook richten op of

het juiste label is geplakt aan een kostensoort. Aanname hierbij is wel dat verderop in de keten alles goed is gere-

geld. Hiervoor moeten ondernemers die hun boekhouding hebben ondergebracht bij een leverancier die het keurmerk

draagt steekproefsgewijs gecontroleerd worden.

Op deze wijze is er minder controle capaciteit nodig en kan deze worden ingezet waar dit echt nodig is.

3.5.3 De rol van cloud computing en het keurmerk met betrekking tot lastenverlichting van de ondernemer?

Cloud computing biedt algemene voordelen voor de ondernemer: hij heeft geen updates meer, back up is geregeld, hij

kan plaats- en tijdsonafhankelijk zijn boekhouding doen, er zijn kostenvoordelen door schaalvergroting. De vraag is

of cloud computing ook lastenverlichting geeft aan de ondernemer. Uit de interviews komt naar voren dat lastenver-

lichting wordt bereikt omdat onze wereld steeds digitaler wordt. Steeds meer diensten worden via webservices aan-

geboden. Denk bijvoorbeeld aan het internetbankieren. Deze gegevens kunnen aan de boekhouding in de database

gekoppeld worden. De ondernemer kan hierdoor efficiënter werken: de gegevens gaan automatisch in de boeken en

in de aangifte. Handelingen die hij voorheen moest verrichten, zoals bijvoorbeeld het uploaden en downloaden van

de gegevens, of het uitprinten hiervan, hoeven niet meer uitgevoerd te worden. De tijd die de ondernemer hier niet

meer aan kwijt is, kan hij aan zijn ondernemersactiviteiten besteden.

Een ander voorbeeld is benchmarking. Dit is een techniek waarbij op basis van ingebouwde intelligentie prognoses

en vergelijkingen met andere ondernemers gemaakt kunnen worden. Het principe werkt als volgt: op basis van de

gegevens uit de geanonimiseerde administraties kan een bakker uit regio x worden vergeleken met andere bak-

kers uit regio x. Ook kunnen analyses worden gemaakt over de gemaakte kosten in verhouding tot bijvoorbeeld de

gefactureerde uren. Het voordeel van cloud computing is gelegen in het feit dat het actuele gegevens zijn. Voor-

waarde hiervoor is natuurlijk wel dat de ondernemer, indien er bij bepaalde gegevens geen sprake is van automati-

sche koppelingen, bij moet zijn met zijn administratie. Een ondernemer kan dus, als hij op basis van de analyse tot de

conclusie komt dat hij niet doelmatig werkt, direct zijn bedrijfsvoering aanpassen.

De ondernemer beschikt dus over een actuele administratie doordat steeds meer webservices aan de boekhouding

worden gekoppeld. Een bijkomend voordeel is dat de aangifte omzetbelasting direct na afloop van het tijdvak gege-

nereerd kunnen worden. Hierdoor heeft de ondernemer duidelijkheid op financieel gebied.

Tot slot kan cloud computing tot lastenverlichting leiden met betrekking tot rapportages die ondernemers bij

verschillende instanties moeten aanleveren. Doordat gebruik wordt gemaakt van XBRL en steeds meer overheids-

instanties hier ook gebruik van maken kan met hetzelfde programma vrij eenvoudig rapportages voor die instanties

worden gemaakt. Voor de diverse instanties hoeven dus niet meer, zoals in het verleden wel was, verschillende rap-

portages gemaakt te worden. Dit is overigens geen voordeel dat specifiek met de Belastingdienst samenhangt.

Wat moet de toegevoegde waarde zijn van het keurmerk voor de MKB ondernemer:

- Door gebruik te maken van de online boekhoudpakketten is er sprake van een goede kwaliteit van de adminis-

tratie en van de aangiften. Daarbij komen de aangiften omzetbelasting automatisch uit de pakketten. Voor de

aangiftes Inkomstenbelasting en Vennootschapsbelasting geldt dit niet.

- Men wil afspraken maken met betrekking tot de aangiften: alles wat wordt ingetikt is de aanslag. De ondernemer

heeft dan gelijk duidelijkheid.



Voordelen samenwerking BD:

Voordelen voor de ondernemer:

Algemeen Keurmerk

Meepraten over functionaliteit & beslisregels in de software

Betere kwaliteit administratie ondernemer

Tijdige & kwalitatief betere aangifte ondernemer

Minder suppleties Indicatie compliance ondernemer

Kostenvoordeel

Automatische back-up

Actuele administratie

Kwalitatief betere boekhouding

Geen onderhoud sofware

Altijd en overal bereikbaar

Zekerheid over escrow, audit trail

Automatische AG OB

Tijdsbesparing indienen stukken

BD heeft indicatie over jouw

compliance; zal je eerder als

goede ondernemer beschouwen

Voldoet aan bewaarplicht

Escrow, audit trail geregeld

- Het keurmerk biedt mogelijkheden voor systeemtoezicht.

- De SaaS aanbieder werkt onder het keurmerk voor al zijn klanten.

- De administratie ligt vast in de database. De gegevens blijven online bewaard. Hiermee wordt automatisch voldaan aan de

bewaarplicht die de ondernemer heeft. Daarnaast weet de Belastingdienst ook dat hij niet met zijn data kan manipuleren.

figuur 3.1 Voordelen samenwerking Belastingdienst

figuur 3.1 Voordelen voor de ondernemer (belastingplichtige)



3.6 SamenvattingVoor het bereiken van compliant gedrag van de zzp-er blijken de standaard methodes die worden toegepast bij het

horizontaal toezicht niet te werken. De reden is dat de groep slecht georganiseerd is. Men kan het compliant gedrag

dus niet bereiken door middel van het sluiten van convenanten met (fiscaal) vertegenwoordigers. De Belastingdienst

is daarom gaan zoeken naar een andere manier om het compliant gedrag te bereiken, namelijk via cloud computing.

In dit hoofdstuk is gebleken dat binnen de Belastingdienst nauwelijks gebruik wordt gemaakt van cloud computing.

Oorzaak hiervan is de ingewikkelde IT structuur van de Belastingdienst maar ook zaken als informatiebeveiliging

en privacygevoeligheid spelen een rol. Omdat men zelf weinig gebruik maakt van cloud computing heeft men de

samenwerking gezocht met SaaS aanbieders van boekhoudpakketten. Door deze samenwerking probeert men

alsnog compliance te bereiken van de doelgroep de zzp-er. De samenwerking vindt plaats in de community Zeker

Online. De community heeft als doelstelling een keurmerk te bieden voor administratieve cloudoplossingen.

De Belastingdienst is in de community de partij die als belanghebbende de normen aangeeft waarvan zij vindt dat

de producten moeten voldoen. Het grootste voordeel voor de Belastingdienst is dat door middel van het keurmerk

in de programma’s intelligentie en functionaliteiten worden ingebouwd die compliant gedrag van de ondernemers

tot gevolg kunnen hebben. Daarnaast draagt het bij aan een kwalitatief goede administratie en aangifte. Door de

samenwerking kan de Belastingdienst invloed uitoefenen op de kwaliteit van het product en de kwaliteit van het

aangifteproces. Door afspraken te maken over opties als “kies als de Belastingdienst”, ob aangiftes die automatisch

uit het pakket komen, afspraken over aangiftes op basis van definitieve boekingen e.d. kan de Belastingdienst com-

pliance bereiken op een manier die men niet bereikt bij het sluiten van convenanten.

De taakstelling van efficiënter werken kan worden behaald doordat gebruik wordt gemaakt van XBRL. Hierdoor kan men

ander toezicht toepassen en alleen daar waar nodig restrictief toezicht uitvoeren. Door functionaliteiten in de programma’s

kan de ondernemer beschikken over een actuele administratie en kan hij analyses maken. Hij kan sneller zijn bedrijfsvoering

aanpassen als hij constateert dat hij niet efficiënt werkt. Door steeds meer koppelingen tussen online diensten kan hij ook

efficiënter werken. Lastenverlichting voor de ondernemer kan dus ook door middel van cloud computing worden bereikt.

tabel 3.1 Overzicht voordelen

Kwalitatief betere administratie

Kwalitatief betere aangifte

Escrow, assurance

Actuele administratie

Audittrail

Bewaarplicht

Erkenning Belastingdienst over kwaliteit software

Indicatie compliance

Gezamelijke voordelen keurmerk BD SaaS Ondernemer


Hoofdstuk 4 kNELPUNtEN

kNELPUNtEN Hoofdstuk 4


HOOfDStUk 4: kNELPUNtEN

4.1 InleidingHet voorgaande hoofdstuk heeft laten zien dat door het gebruik van cloud computing compliance van de zzp-er

bereikt kan worden. Omdat de Belastingdienst zelf nauwelijks gebruik maakt van cloud computing probeert men

samen te werken met SaaS aanbieders van boekhoudpakketten. De knelpunten die er bestaan met betrekking tot

de samenwerking met de SaaS aanbieders, als ook de knelpunten die er zijn met betrekking tot het keurmerk binnen

de eigen organisatie, worden in paragraaf 4.2 besproken. Paragraaf 4.3 gaat in op de knelpunten die de ondernemer,

de SaaS leveranciers, hebben met betrekking tot de samenwerking en het keurmerk. De slotparagraaf geeft een

samenvattende conclusie.

4.2 Knelpunten met betrekking tot cloud computing, de samenwerking en het keurmerk binnen de organisatie?Deze paragraaf gaat in op de vraag in hoe verre er knelpunten zijn met betrekking tot cloud computing. En als deze

er zijn wat dan het effect is op het bereiken van de bedrijfsdoelen compliance, efficiënt werkende overheid en las-

tenverlichting.

De Belastingdienst maakt zelf niet of nauwelijks gebruik van cloud computing. Zij neemt ook nauwelijks diensten af

van online dienstverleners. De oorzaak hiervan is enerzijds gelegen in de complexe ICT structuur van de Belasting-

dienst zoals deze in hoofdstuk 1 is besproken. Anderzijds wil de centrale regering in Den Haag niet dat er gebruik

wordt gemaakt van cloud diensten. Zoals Minister Donner het verwoordt in zijn brief aan de tweede kamer: “de over-

heid is nog niet klaar voor cloud computing”. Hoewel de overheid in zijn algemeenheid efficiënter zou kunnen werken

als er sprake was van een zogeheten overheidscloud, is dit voorlopig geen optie. Ook het afnemen van bijvoorbeeld

software als Microsoft via cloud computing zal niet in de zeer nabije toekomst plaats vinden, ondanks de kostenbe-

sparingen die dit kan opleveren. Een efficiënt werkende overheid door middel van cloud computing zal op deze wijze

niet worden bereikt.

Compliance en lastenverlichting voor de ondernemer door vanuit de Belastingdienst een (online)boekhoudpakket aan

te bieden is overwogen binnen de organisatie. Men heeft er echter gezien het feit dat men geen software ontwikke-

laar is, en vanwege de juridische consequenties die dit kan hebben, toe besloten om deze weg niet te volgen.

Het bedrijfsdoel compliance en de taakstelling van de overheid moet daarom bereikt worden door middel van

samenwerking met de online software ontwikkelaars en het uiteindelijk op te richten keurmerk. Door zich te richten

op cloud computing speelt de Belastingdienst in op de maatschappelijke ontwikkeling dat internet een steeds gro-

tere rol speelt in de maatschappij. Daarnaast kan men door middel van de samenwerking afspraken maken met de

softwareontwikkelaars die van invloed zijn op de kwaliteit van het product en de kwaliteit van de aangifte.

De Belastingdienst wil door middel van het keurmerk een kwalitatief betere administratie en aangifte van de zzp-

er. Hierbij is van belang dat de gegevens niet meer door een belastingplichtige gemanipuleerd kunnen worden. Er

bestaat echter discrepantie tussen de doelgroep die de Belastingdienst wil bereiken en de doelgroep die de saas-

aanbieders wil bereiken. Deze laatste richt zich vooral op het MKB in het algemeen. De zzp-er maakt deel uit van

deze groep, maar het is geen specifiek doel om deze doelgroep aan te spreken.

Kanttekening die hier moet worden geplaatst is dat de zzp-er niet specifiek de doelgroep is van de geïnterviewden,

kNELPUNtENHoofdstuk 4


de grotere aanbieders. De mogelijkheid bestaat dat de kleinere aanbieders zich meer op de zzp-er gaan richten. Een

probleem dat zich dan voordoet is dat de mogelijkheid bestaat dat de kleinere leverancier niet zal kunnen voldoen

aan de vereisten die het keurmerk zal stellen. Deze conclusie is indirect af te leiden uit het feit dat de investeringen

die deze bedrijven zullen moeten doen om aan de kwaliteitseisen te voldoen hoog zijn. Dit laatste wordt overigens

door de Belastingdienst bevestigd noch ontkend. De aanbieders die zich dus waarschijnlijk meer op de doelgroep

richten zullen misschien het keurmerk niet kunnen dragen.

Een afgeleid knelpunt voor in de toekomst heeft betrekking op het bereiken van de doelgroep die de Belastingdienst

voor ogen heeft. De Belastingdienst wil met name de zelfstandige zonder personeel bereiken. Binnen de community

nemen geen vertegenwoordigers van deze doelgroep deel. Hoe men de specifiek doelgroep wil gaan bereiken is nog

niet duidelijk. Theo Klarenbeek geeft aan dat bij aanvang van de community de vertegenwoordigers wel zijn uitgeno-

digd. Zij hebben echter aangegeven in dit stadium niet in de community deel te willen nemen.

In het verlengde hiervan ligt de te volgen marketingstrategie. Met betrekking tot de dienstverlening geldt dat iedere

aanbieder voor zich zijn eigen strategie zal volgen. Zij bieden immers hun eigen product aan. De marketingstrategie

zal zich dus moeten richten op het keurmerk. Vraag is: wie gaat deze marketingstrategie bedenken en dragen en op

welke doelgroep zal men zich richten?

Zoals al is aangekaart is het waarschijnlijk dat niet alle partijen kunnen voldoen aan de strenge eisen die het Keur-

merk zal stellen. Dit wordt een probleem op het moment dat blijkt dat slecht een zeer klein deel van de aanbieders

hieraan zal voldoen. Als de Belastingdienst dan haar naam aan het keurmerk verbindt, kan de illusie van partijdigheid

ontstaan. De Belastingdienst mag als overheidsinstantie immers geen waardeoordeel geven over externe partijen.

Vergelijk dit met het feit dat de Belastingdienst ook geen advies mag geven over wat een goede en wat een slechte

adviseur is.

Kort samenvattend zijn de volgende knelpunten geconstateerd:

1. Er bestaat discrepantie tussen de doelgroep die men voor ogen heeft.

2. Vertegenwoordigers van de doelgroep die de Belastingdienst wil bereiken zitten niet in de community .

3. De te volgen marketingstrategie: hoe gaat men het keurmerk op de markt zetten.

4. De normen voor het keurmerk: hoe hoog moet men de lat leggen en kunnen de kleinere partijen voldoen aan de

benodigde veiligheids- en zekerheidseisen.

4.3 Knelpunten met betrekking tot cloud computing bezien vanuit de ondernemer.De tweede grote partij binnen de community Zeker Online zijn de SaaS-aanbieders. Met twee van de drie grootste

aanbieders is een interview afgenomen. Ik verwijs hiervoor naar bijlage vijf en zes. Bij de behandeling van de knel-

punten die de ondernemers ervaren wordt de kanttekening gemaakt dat de kleinere leveranciers niet zijn geïn-

terviewd. Om onderscheid te maken tussen de ondernemers die het product aanbieden en de ondernemers die de

doelgroep vormen, wordt voor de eerste groep ondernemers de term leveranciers gebruikt en voor de doelgroep de

term ondernemers.

De knelpunten die de leveranciers ervaren liggen op tweeërlei vlak. Ten eerste het beeld dat over de branche bestaat.

In het verlengde hiervan is de onbekendheid en angst van veel ondernemers met het principe cloud computing.

De leveranciers bereiken vooral de doelgroep van nieuwe jonge ondernemers die een onderneming starten en die al

in zekere mate gewend zijn aan dienstverlening via internet. Zij hebben problemen de bestaande MKB ondernemers



te bereiken. Zoals Wilko Stronks van Reeleezee het verwoordt “de grote doelgroep van het MKB, die ziet het voor-

deel van online boekhouden niet. En wij hebben veel moeite om het voordeel aan hen uit te leggen”.

Door middel van het keurmerk wil men de doelgroep laten zien dat er sprake is van een professionele industrie. Het

keurmerk zal door een onafhankelijke partij worden gecontroleerd om te beoordelen of de leveranciers voldoen aan

de normen die zij zichzelf stellen. Het feit dat de Belastingdienst meepraat over die te stellen normen, moet aan de

doelgroep laten zien dat er hoge eisen worden gesteld.

Het tweede knelpunt dat is geconstateerd is, gelegen in de normering en de eisen die de Belastingdienst hier aan

stelt. De geïnterviewden geven aan dat zij, als grotere partijen, al aan de kwaliteits- en zekerheidsnormen die

het keurmerk zal stellen voldoen. Het probleem is meer gelegen in het feit dat de kleinere partijen dit niet doen.

Oftewel kunnen de kleinere partijen voorzieningen treffen om te zorgen dat de dienst doordraait als het bedrijf

failliet gaat (escrow). Zullen zij met betrekking tot datamining genoeg garanties inbouwen zodat privacybeleid niet

wordt geschonden? Kunnen zij genoeg garanderen dat de data niet kan worden gewijzigd? Etc. De angst bestaat

dat de Belastingdienst om de schijn van partijdigheid weg te nemen, genoegen zal nemen met lagere normen dan

die zij zelf hanteren. Door het verlagen van de normen zullen wel meer leveranciers het keurmerk kunnen dragen,

maar wordt de waarde van het keurmerk en wat het vertegenwoordigd vermindert. De geïnterviewden willen met

het keurmerk binnen de branche het kaf van het koren scheiden. Zij willen dan ook niet dat de normen die voor het

keurmerk gaan gelden lager liggen dat deze die zij zelf hanteren. Het verlagen van de normen draagt namelijk niet bij

aan de beeldvorming van een professionele industrie.

Het voordeel aan de ondernemers duidelijk maken is dan nog niet gebeurd. Het keurmerk zal vooral de voordelen

laten zien op het gebied van assurance.24 De leveranciers willen dan ook afspraken maken over de voordelen die een

ondernemer zal hebben als hij is aangesloten bij een leverancier die het keurmerk draagt. Te denken valt dan aan

afspraken die in het kader van het horizontaal toezicht ook met fiscaal dienstverleners worden gemaakt. Hierbij

valt dan te denken aan minder toezicht, steekproefsgewijs toezicht. Afspraken omtrent wat is ingetikt is gelijk

de aanslag.

In het verlengde hiervan ligt dat men afspraken wil over hoe men met het keurmerk naar buiten wil treden. Met

andere woorden de te volgen marketingstrategie. Hierbij wordt gedacht aan bijvoorbeeld een website waarop wordt

behandeld wat het keurmerk inhoudt en die antwoorden geeft op allerlei vragen en onzekerheden die bij onderne-

mers kunnen bestaan.

Samenvattend kan gesteld worden dat de volgende knelpunten zijn gesignaleerd:

1. Het beeld dat bestaat over de branche: men wil laten zien dat het een professionele industrie is.

2. De onbekendheid van de voordelen van het online boekhouden in vergelijking met het reguliere boekhouden bij de

al langer bestaande MKB ondernemer.

3. De normering die moet gaan gelden voor het keurmerk en de angst dat de Belastingdienst genoegen neemt met

lagere normen zodat meer partijen het keurmerk kunnen dragen.

4.4 Conclusie Cloud computing kan voor het bereiken van compliance van de doelgroep zzp een oplossing bieden. De Belasting-

dienst probeert daarom samen te werken met SaaS leveranciers van boekhoudoplossingen. Deze samenwerking

24 XBrL assurance is de mate van zekerheid over de getrouwheid van een jaarrekening of ander verantwoordingsdocument dat in de XBrL standaard is opgesteld en verzonden. De accountant komt tot zijn oordeel na uitvoering van een accountantscontrole.

Bron: http://www.encyclo.nl/begrip/XBrL%20assurance d.d. 8 december 2011

kNELPUNtENHoofdstuk 4


vindt plaats in een community en moet leiden tot de oprichting van een onafhankelijk keurmerk. Dit hoofdstuk is

ingegaan op de knelpunten die er bestaan met betrekking tot de samenwerking en het keurmerk.

Gebleken is dat de branche kampt met het feit dat de al langer bestaande ondernemer onbekend is met cloud

computing. Het lukt de branche niet of niet voldoende de ondernemer te overtuigen dat er sprake is van een profes-

sionele industrie en dat zijn boekhouding online veilig is. Dit is zowel een knelpunt voor de branche maar ook voor

de Belastingdienst die immers door middel van de samenwerking de zzp-er wil bereiken. De branche bereikt wel

de jongere ondernemers maar niet het overgrote gedeelte van het MKB. Door middel van een keurmerk wil men

de ondernemer in het MKB laten zien dat er sprake is van een professionele industrie die zichzelf zware normen

omtrent allerlei zaken als beveiliging en privacy oplegt. De geïnterviewden zijn de grotere partijen in de branche die

al voldoen aan deze normen. Zij zijn van mening dat veel van de kleinere partijen niet voldoen aan de normen en dit

misschien ook in de toekomst niet zullen doen. Zij zijn bang dat de Belastingdienst de eisen omtrent de normering

zal verlagen zodat er voldoende partijen zullen zijn die het keurmerk kunnen dragen. Het verlagen van de normen zal

niet bijdragen aan het doel van het keurmerk, namelijk laten zien dat het een kwalitatief goede industrie is.

Een derde knelpunt is gelegen in het feit dat de doelgroep van de Belastingdienst, de zzp-er, niet specifiek de doel-

groep van de leveranciers is. In het verlengde hiervan ligt de marketingstrategie. Moet deze zich richten op de zzp-er

of op het MKB? Als er geen vertegenwoordigers van de zzp-ers in de community zitten hoe moet men de zzp-er dan

bereiken?

In het volgende hoofdstuk zullen aanbevelingen omtrent de knelpunten en de implementatie worden gegeven.


Hoofdstuk 5 DE tE NEMEN MAAtrEGELEN

DE tE NEMEN MAAtrEGELEN Hoofdstuk 5


HOOfDStUk 5: DE tE NEMEN MAAtrEGELEN

5.1 InleidingIn de voorgaande hoofdstukken is besproken wat de doelstellingen van de Belastingdienst zijn en hoe men tot op

heden deze doelstellingen probeert te bereiken. De Belastingdienst wil compliance van de belastingplichtige onder-

nemer. In het kader hiervan wordt o.a. gebruik gemaakt van de handhavingsstrategie horizontaal toezicht : een vorm

van toezicht waarbij men uitgaat van vertrouwen en probeert vooraf in de (aangifte)keten afspraken te maken met

belastingplichtigen of vertegenwoordigers hiervan. Het horizontaal toezicht wordt gefaseerd, dat wil zeggen per

segment van belastingplichtigen, toegepast. Op dit moment ligt de focus op het Midden Klein Bedrijf en hierbinnen

in het specifiek de compliance van de zelfstandige zonder personeel. Om deze moeilijk bereikbare groep te bereiken

heeft men de samenwerking gezocht met de aanbieders van online boekhouddiensten. Deze samenwerking sluit aan

bij een maatschappelijke ontwikkeling waar ook de Belastingdienst niet om heen kan: het internet, en de diensten die

hierop worden aangeboden, dat een steeds grotere rol in ons dagelijks leven speelt.

In hoofdstuk 3 is al gebleken dat het gebruik van cloud computing voor het bereiken van compliance voordelen kan

bieden, die de reguliere wijze waarop men dit tot heden probeert te doen niet heeft. In paragraaf 5.2 wordt hier verder

op ingegaan. Er wordt geconcludeerd dat cloud computing een aanvulling kan zijn om compliance te bereiken. Er zijn

echter ook beperkingen: men moet de ondernemer wel bereid vinden zijn boekhouding via het internet te doen. Ook is

het waarschijnlijk dat men de door de Belastingdienst beoogde doelgroep, de zzp-er, niet volledig zal bereiken. Para-

graaf 5.3 behandelt de voorwaarden waar nog aan voldaan moet worden indien men de samenwerking met de SaaS

aanbieders voortzet. De hierop volgende paragraaf gaat kort in op overige zaken waar men nog rekening mee moet

houden. Tot slot wordt in 5.5 een samenvattende conclusie gegeven.

5.2 Compliance: de MKB benadering in vergelijking met de ZGO/MGO benadering Compliance van de belastingplichtige ondernemer wordt in het Middellange termijnplan als één van de hoofddoelen

van de Belastingdienst genoemd. In hoofdstuk 2 is reeds besproken dat men door het verschillend toepassen van de

handhavingsregie compliance wil bereiken. Horizontaal toezicht is één van de toepassingen/vormen van het beschik-

bare handhavingspalet.

Naar de buitenwereld toe vindt horizontaal toezicht plaats door onder andere het sluiten van individuele conve-

nanten, convenanten met fiscaal dienstverleners en het maken van afspraken met brancheorganisaties. Dit eerste

gebeurt vooral in de segmenten ZGO en MGO. In het verlengde hiervan ligt de beoogde samenwerking met de (online)

softwareontwikkelaars. De samenwerking heeft vooral betrekking hebben op het MKB segment.

Binnen de eigen organisatie probeert men de medewerkers bewust te maken van het feit dat het toezicht op een andere

wijze plaats moet vinden. Hierbij ligt de nadruk op het horizontaal toezicht. Dit gebeurt op diverse wijzen. Ten eerste door de

reorganisatie van de Belastingdienst, waarbij men de organisatie heeft ingedeeld naar segmenten. In het segment MKB is

sinds de reorganisatie sprake van de afdeling Horizontaal Toezicht, een afdeling die voorheen niet bestond. In interne bulle-

tins, op de intranetsite, de regiosite en bladen als Belastingwerk worden diverse artikelen aan het onderwerp gewijd. In werk-

overleggen komt het horizontaal toezicht en compliance aan de orde. Men trekt zelfs met de Horizontour, een voor iedere

werknemer verplichte bijeenkomst, langs alle regiokantoren om het horizontaal toezicht onder de aandacht te brengen.

Binnen de Belastingdienst is de weg naar compliance al een aantal jaren geleden ingezet. Sindsdien wordt het

horizontaal toezicht in stappen vorm gegeven. De eerste fase had betrekking op de segmenten ZGO en MGO. Uit de

DE tE NEMEN MAAtrEGELENHoofdstuk 5


ervaringen die deze onderdelen van de Belastingdienst hebben met het sluiten van individuele convenanten e.d.

is gebleken dat het maken van afspraken aan het begin van de aangifteketen een positief effect kan hebben op

de compliance van de belastingplichtige. Met betrekking tot het MKB en in het specifiek de zzp-er liggen de zaken

gecompliceerder. De zzp-er is, in het kader van het maken van afspraken die betrekking hebben op hun aangifte-

gedrag, moeilijk te bereiken omdat zij niet tot slecht georganiseerd zijn. Het reguliere instrumentarium van het

handhavingspalet kan dus niet op deze groep worden toegepast. In het bedrijfsplan 2011 wordt daarom ook gespro-

ken over de mogelijkheid om bedrijven hun verplichtingen te laten nakomen door het certificeren van boekhoudsoft-

ware.25. Dit certificeren moet vorm krijgen door de samenwerking met de SaaS aanbieders in het kader van het nog

op te richten keurmerk Zeker Online.

De samenwerking met de softwareontwikkelaars vertoont een overeenkomst met de afspraken die vooraf in de

aangifteketen met de belastingplichtigen en fiscaal dienstverleners worden gemaakt. De afspraken met de soft-

wareleveranciers hebben namelijk niet alleen betrekking op zekerheden voor de branche en de afnemers (back up,

recovery, escrow etc.), maar het betreft ook afspraken die, zij het indirect, betrekking hebben op het aangiftegedrag.

Deze afspraken betreffen het inbouwen van intelligentie in de software, als ook het feit dat aangiftes gedaan zullen

worden op basis van definitieve boekingen. Door deze afspraken valt de samenwerking met de (online) softwarele-

veranciers te vergelijken met de afspraken die in het kader van het horizontaal toezicht, vooraf in de keten, worden

gemaakt om de compliance te vergroten.

De samenwerking, en in het bijzonder het op te richten onafhankelijke keurmerk, is daarom een alternatief, of beter

gezegd een aanvulling, voor de wijze waarop men compliance binnen het MKB wil bereiken. Cloud computing heeft

daarnaast nog een voordeel voor het bereiken van compliance in vergelijking met de reguliere wijze waarop men het tot

heden probeerde te bereiken: men kan door gemaakte afspraken over de functies en beslisregels binnen de programma’s

bewust op compliance aansturen of het de ondernemer heel moeilijk maken om niet-compliant gedrag te vertonen.

Er zijn twee kanttekeningen die hierbij geplaatst moeten worden. Ten eerste moet men de MKB ondernemer bereid

zien te krijgen zijn boekhouding via het internet te doen. Ten tweede is het de vraag in hoeverre men de doelgroep die

de Belastingdienst met name wil bereiken, de zzp-er, bereikt zal worden. Wil men door middel van de samenwerking

er in slagen de belastingplichtige MKB ondernemer, en in het specifiek de zzp-er, compliant te laten zijn, dan zal ook

aan een aantal voorwaarden voldaan moeten worden. Deze voorwaarden worden in de volgende paragraaf besproken.

5.3 Voorwaarden voor het bereiken van compliance door middel van cloud computingAls de Belastingdienst compliance van de zzp-er wil bereiken door middel van cloud computing, dan zijn er voorwaar-

den en maatregelen waaraan voldaan moet worden c.q. die getroffen moeten worden. Eén van de belangrijkste

voorwaarden is het oprichten van een onafhankelijk keurmerk. Dit keurmerk moet door een onafhankelijke partij

gecontroleerd worden op het voldoen aan de zekerheids- en kwaliteitseisen. Niet alleen de ondernemers die het

keurmerk dragen maar ook het keurmerk zelf zal periodiek door een onafhankelijke partij gecontroleerd moeten

worden. De toetsing zal betrekking moeten hebben op de techniek (audittrail), veiligheid (escrow, back up etc), soft-

wareontwikkeling, functionaliteiten, IT governance.26 Van belang zijn dus de accreditatie en de kwaliteitswaarborgen

die het keurmerk zal regelen. De afspraken hierover zullen in de community verder ontwikkeld moeten worden.

25 Pagina 9: het huis op orde

26 It Governance zorgt aan de ene kant voor de juiste besluitvormingsprocessen en waarborgt anderzijds de optimale inhoudelijke resultaten. It Governance gaat daarmee over het welbewust verbeteren van de besturing van It: de besluitvorming erover wordt concreet en beter te organiseren en te handhaven. Bron: http://www.ordinasoftwarefactory.nl/ default.asp/id,267 d.d. 8 december 2011



Over het tijdspad hiervan kan geen uitspraak worden gedaan gezien het gebrek aan openheid over dit onderwerp

binnen de community.

Voordat het keurmerk gerealiseerd kan worden zullen er dus eerst afspraken moeten komen over het normen-

kader waaraan het keurmerk moet voldoen. Uit de interviews blijkt is men nu in de community gesprekken voert

over het bepalen van de kaders voor deze normering. Wil men de eindgebruiker er van verzekeren dat er sprake is

van een kwalitatief goed product, dan moet er sprake zijn van kwalitatief hoge normen. De Belastingdienst praat

als belanghebbende mee over de normering die gesteld moet worden aan een online boekhoudpakket. De grotere

softwareontwikkelaars zijn bang dat de Belastingdienst haar eisen, waaraan zij vindt dat de software moet voldoen,

zal verlagen teneinde meer partijen te kunnen laten deelnemen aan het op te richten keurmerk. Een onafhankelijk

keurmerk kan de angst en onzekerheden die bij ondernemers bestaan omtrent cloud computing enigszins wegne-

men. Als de Belastingdienst indirect haar naam verbindt aan een dergelijk keurmerk, dan moet de consument er

van uit kunnen gaan dat het product of de dienst aan de hoogst mogelijke normen voldoet. Men zal de normen die

worden gesteld aan een (online)softwarepakket openbaar moeten maken zodat naast de controlerende instanties

ook willekeurige derden de dienst of het product kunnen beoordelen.

Alleen op deze wijze zal een keurmerk waarde hebben en kan men de eindgebruiker, de ondernemer, er van overtui-

gen, of laten overwegen, zijn boekhouding via het internet te voeren.

Alleen waarborgen van de kwaliteit op het gebied van assurance en escrow e.d. zijn niet genoeg om compliance te

bereiken. Ook ingebouwde beslisregels en andere ingebouwde functionaliteiten in de software garanderen niet

volledige compliance van de ondernemer. Compliance wordt uiteindelijk pas bereikt als de ondernemer de dienst

afneemt. Dit kan worden bereikt door te wijzen op de voordelen die het internet boekhouden de ondernemer zal

bieden. Men zal dus het voordeel, van het internetboekhouden bij een leverancier met het keurmerk, aan de onder-

nemer duidelijk moeten maken. Dit voordeel zal enerzijds betrekking hebben op de dienst (de online administratie)

en de voordelen die het gebruik van deze dienst te bieden heeft. Anderzijds moet men ook overige voordelen kunnen

tonen. De leveranciers geven aan dat zij moeite hebben de ondernemer te overtuigen van de extra voordelen die het

internetboekhouden geeft. Dat alleen het feit dat het veilig is, actueel in vergelijking met de boekhouding bij een

reguliere accountant enz., niet zal worden gezien als dat grote voordeel dat de ondernemer zal overhalen met zijn

boekhouding online te gaan. Met zal ook de samenhangende voordelen van het online boekhouden bij een keurmerk

leverancier moeten kunnen duidelijk maken. Deze voordelen zijn al benoemd in paragraaf 3.5.3. Het communiceren

van de voordelen, hetzij middels een reclamecampagne, hetzij via een website waarop men uitleg geeft over alle

aspecten waar men bij het online boekhouden mee te maken krijgt, als ook hoe zaken geregeld zijn, is één van de

voorwaarden om de ondernemer over te halen en op deze wijze compliance te bereiken. Op een website en in een

reclamecampagne kan ook benadrukt worden dat de Belastingdienst je een “goede” ondernemer vindt, voor wat

betreft het boekhouden, als je de boekhouding onderbrengt bij een leverancier met het keurmerk.

Een andere voorwaarde is het duidelijk in de markt zetten van het keurmerk. Dit kan bijvoorbeeld door middel van

een Postbus 51 commercial waarbij men benadrukt dat we al zo veel doen via het internet; we zitten op Facebook,

we boeken de vakantie via internet, we kopen via het internet, we hebben een LinkedIn account. Dus waarom niet

ook onze boekhouding via het internet? Oftewel surf mee op de hype die rond social media bestaat: als je al zoveel

doet via het internet, dan ook de boekhouding.

Tot slot is een prijsstimulans te overwegen. De zzp-er wil niet veel geld aan zijn boekhouding uitgeven. Veel zzp-ers

doen hun boekhouding zelf of bij een goedkope boekhouder. Een prijsstimulans in de vorm van een tijdelijke sub-

DE tE NEMEN MAAtrEGELENHoofdstuk 5


sidie, bij het afnemen van de dienst van een keurmerkleverancier, kan een manier zijn om de zzp-er over te halen

zijn boekhouding in de cloud onder te brengen. In principe heeft de Belastingdienst geen invloed op de prijs van de

dienst. Het zijn immers de leveranciers die de prijs van hun eigen dienst bepalen. Door gedurende een korte introduc-

tieperiode een subsidie te geven bij het afnemen van de dienst, kan de Belastingdienst wel invloed uitoefenen op de

prijs. Of dit mogelijk is en de vorm die dit moet krijgen zal nog verder onderzocht moeten worden. Tot slot worden de

knelpunten en oplossingen op een rij gezet.

figuur 5.1 knelpunten en oplossingen

5.4 Overige opmerkingenDe vorige paragraaf heeft vooral betrekking op het keurmerk, de normering waaraan de dienst moet voldoen en het

in de markt brengen van het keurmerk. In deze paragraaf worden de nog maatregelen die niet direct betrekking op

het keurmerk hebben benoemd.

Cloud computing is een manier om compliance van de MKB ondernemer te bereiken. De softwareleveranciers richten

zich dan ook met name op de MKB ondernemer. De Belastingdienst wil echter graag de zzp-er bereiken. De vraag is

of men deze specifieke doelgroep ook daadwerkelijk door middel van de huidige samenwerking zal bereiken. In de

community nemen op dit moment geen vertegenwoordigers van de zzp-er deel. Zij zijn bij aanvang van de communi-

ty hiervoor wel gevraagd maar hebben aangegeven het belang er, nog niet, van in te zien. Wil men de zzp-er bereiken

dan is het raadzaam om voordat het keurmerk op de markt wordt gebracht belangenverenigingen bij de community

en bij de reclamecampagne te betrekken. De groep zzp-ers in Nederland wordt steeds groter. Ook vakbewegingen

zijn zich er van bewust dat zij een belangrijke doelgroep vormen. Zo was begin december van 2011 op het NOS jour-

naal te zien dat het FNV lidmaatschap niet meer op basis van aangesloten branches wil inrichten maar op basis de

werkzaamheden die men verricht. Zzp-ers die niet zijn aangesloten bij een branche kunnen op deze wijze ook door

de vakbond worden vertegenwoordigd. Door vertegenwoordigers van zzp-ers te betrekken bij het keurmerk en in het

specifiek het op de markt brengen van het keurmerk kan de doelgroep misschien alsnog worden bereikt.

Een andere opmerking die geplaatst moet worden is dat het bereiken van compliance niet alleen wordt bereikt door

Knelpunten:

1. Discrepantie doelgroep (BD)

2. Geen vertegenwoordigers doelgroep in de community (BD)

3. Marketingstrategie keurmerk (BD en SaaS)

4. Normering keurmerk: kleinere partijen? (BD)

5. Imago branche (SaaS)

6. Onbekendheid ondernemer met cloud computing (SaaS)

7. Normering: angst Belastingdienst verlaagt haar eisen (SaaS)

Oplossingen:

1. Reclame campagne social media, voorafgaande: benaderen belangenbehartigers

2. Benaderen belangen behartigers: voordelen voor zzp-er duidelijk maken

3. Keurmerk. Reclamecampagne social media. Website keurmerk.

4. Keurmerk.

5. Keurmerk. Reclamecampagne social media. Website keurmerk. Prijsstimulans.

6. Keurmerk. Reclamecampagne social media. Website keurmerk. Prijsstimulans.

7. Keurmerk.



middel van het sluiten van convenanten of door middel van cloud computing. Het bereiken van compliance moet

worden gezien als een totaalplaatje. Hierbij is ook de houding van de medewerker tijdens een controle van invloed.

Uit de Fiscale Monitor 2010 blijkt dat ongeveer 20% van de ondernemers vindt dat de belastingmedewerker geen

inlevingsvermogen heeft (pagina 37). In dezelfde monitor wordt als verbeterpunt aangegeven de tevredenheid over

de hoogte van de boete (tijdens een controle) in relatie tot de begane fout. De houding van een medewerker tijdens

een controle kan op het gedrag van de ondernemer van invloed zijn. De vereenvoudiging van wet en regelgeving zal

daarnaast ook bijdragen aan compliance. Met betrekking tot de medewerkers moet er dus een cultuuromslag plaats-

vinden. Een van de geïnterviewden is van mening dat een dergelijke omslag zeker twee generaties in een organisatie

vergt (interview Erik Klein-Nagelvoort). De Belastingdienst zal dus in moeten blijven zetten op de cultuuromslag van

de medewerkers. Zoals al is gebleken in paragraaf 5.2 is men zich hier ook van bewust.

Cloud computing, in de huidige vorm van samenwerking, biedt met name een oplossing voor compliance binnen het

MKB. Het kan misschien ook wel bijdragen aan verhoogde compliance van ondernemingen in de segmenten MGO en

ZGO. Het menselijke contact blijkt daar echter heel goed te werken.

Tot slot wil ik opmerken dat cloud computing niet zalig makend is. Ook binnen het MKB segment geldt dat het nog

altijd de ondernemer is, die compliant gedrag moet willen vertonen. Cloud computing draagt met name bij aan com-

pliant gedrag van ondernemers die onbewust fouten maken.

5.5 ConclusieIn dit hoofdstuk zijn de nog te nemen maatregelen met betrekking tot het keurmerk en het in de markt zetten van

het keurmerk aan de orde gekomen. Met betrekking tot het keurmerk is geconstateerd dat zowel de ondernemers

die het keurmerk zullen voeren als het keurmerk zelf geregeld geaudit moeten worden door een onafhankelijke

partij. De wijze waarop dit gebeurd en waar op wordt gecontroleerd moeten ook openbaar zijn zodat ook willekeurige

derden dit kunnen beoordelen. Voordat dit echter aan de orde komt zullen eerst afspraken omtrent het normenka-

der opgesteld moeten worden. Als de Belastingdienst haar naam verbindt aan het keurmerk zullen de normen hoog

gesteld moeten worden, wil men aan de ondernemer laten zien dat er sprake is van een professionele branche, en

hem overhalen zijn boekhouding online te brengen.

De voordelen van het onderbrengen van de boekhouding bij een leverancier die het keurmerk voert zullen ook duide-

lijk gecommuniceerd moeten worden. Een alternatief hiervoor is een website waarop men naast de voordelen ook

uitlegt wat het online brengen van de boekhouding inhoudt en waarop men alle overige vragen die bij ondernemers

met betrekking tot dit onderwerp spelen beantwoordt.

Voor het op de markt brengen van het keurmerk moet worden nagedacht over een marketingstrategie. De marke-

tingstrategie kan meestromen op de hype die reeds omtrent social media en het gebruik van internet bestaan. Het

is aan te raden hier ook belangenverenigingen van zzp-ers bij te betrekken. Om de zzp-er te bereiken kan ook de

mogelijkheid van een prijssubsidie bij het afnemen van de online dienst worden onderzocht.

Cloud computing kan een belangrijke bijdrage leveren aan het bereiken van compliance binnen het MKB. Het blijft

echter een totaalplaatje waarbij de houding van de belastingmedewerker maar ook vereenvoudiging van wet-en

regelgeving van belang zijn. Ook de ondernemer zelf is van belang. Wil deze niet compliant zijn, dan zal hij ook geen

compliant gedrag vertonen. Compliance door middel van cloud computing zal daarom met name worden bereikt bij

de ondernemer die wel compliant gedrag wil vertonen maar onbewust, door zijn boekhouding zelf te doen en niet

online, door slordigheden fouten maakt in de aangifte.


Hoofdstuk 6 CONCLUSIES EN AANBEVELINGEN


CONCLUSIES EN AANBEVELINGEN Hoofdstuk 6

HOOfDStUk 6: CONCLUSIES EN AANBEVELINGEN

6.1 Conclusies De probleemstelling die is onderzocht is als volgt:





De probleemstelling is uitgewerkt door de volgende deelvragen:

1. Hoe probeert men de bedrijfsdoelen compliance, lastenverlichting voor de ondernemer en een effectievere en

efficienter werkende overheid te bereiken?






samenwerking?

De conclusies uit de beantwoording van de vragen zijn de volgende:

1. De Belastingdienst probeert compliance te bereiken door middel van gedragsbeïnvloeding. Om het gewenste

gedrag te bereiken past men horizontaal toezicht toe. Bij horizontaal toezicht wordt gewerkt in de actualiteit. Er

worden vooraan in de aangifteketen afspraken gemaakt over de kwaliteit van de administratie en de kwaliteit van

de aangifte. Bij fiscale onduidelijkheden vindt vooroverleg plaats. De afspraken worden vastgelegd in individuele

convenanten en convenanten met brancheorganisaties en fiscaal dienstverleners. Door het sluiten van convenan-

ten wordt lastenverlichting voor de ondernemer bereikt. De Belastingdienst hoeft door de gemaakte afspraken

minder toezicht uit te oefenen en kan hierdoor haar toezichtcapaciteit efficiënter inzetten.

2. Cloud computing is een model voor het snel beschikbaar stellen van on-demand netwerktoegang tot een gedeelde

pool van configureerbare IT-middelen (zoals netwerken, servers, opslag, applicaties en diensten), met een mini-

mum aan management inspanning of interactie met de aanbieder.

3. Voor de Belastingdienst is op het gebied van cloud computing het internetboekhouden een relevante ontwikke-

ling. Zij zal in haar bedrijfsvoering hier steeds vaker mee te maken krijgen.

4 Binnen de Belastingdienst wordt niet tot nauwelijks gebruik gemaakt van cloud computing. Om compliance te

bereiken van de ondernemer die zijn boekhouding via het internet doet, heeft men de samenwerking gezocht

met softwareleveranciers van online boekhoudpakketten. De samenwerking vindt plaats in de community Zeker

Online. Het doel van de community is het oprichten van een onafhankelijk keurmerk voor leveranciers van online

boekhoudsoftware.

5. Cloud computing kan bijdragen aan de bedrijfsdoelen door de samenwerking met de leveranciers van online boek-

houddiensten. Door deze samenwerking kan de Belastingdienst afspraken maken over in te bouwen intelligentie

CONCLUSIES EN AANBEVELINGEN


Hoofdstuk 6

in de software. De in te bouwen intelligentie is van invloed op de kwaliteit van de administratie en de aangifte.

Op deze wijze kan via cloud computing compliance worden bereikt van ondernemers die gebruik maken van een

online boekhoudpakket. De in te bouwen intelligentie zorgt daarnaast voor lastenverlichting van de ondernemer

en maakt het eveneens mogelijk dat de Belastingdienst kan voldoen aan haar taakstelling van efficiënter werken.

6. De knelpunten hebben betrekking op de normering voor het keurmerk, het imago van de cloud computing en de

te bereiken doelgroep vanuit het oogpunt van compliance. In de opsomming die hierna volgt zal tussen haakjes

worden aangegeven waar de knelpunten betrekking op hebben.

De knelpunten voor de Belastingdienst kunnen als volgt worden samengevat: er is discrepantie tussen de doel-

groep die men voor ogen heeft (bereiken van compliance), vertegenwoordigers van de doelgroep die de Belasting-

dienst wil bereiken zitten niet in de community (bereiken van compliance), er is nog geen overeenstemming over

hoe men het keurmerk op de markt gaat zetten (marketingstrategie keurmerk), de normen die moeten gaan

gelden voor het keurmerk; kunnen de kleinere partijen binnen de community aan de benodigde veiligheids- en

zekerheidseisen voldoen (normering keurmerk).

De knelpunten van de aanbieders van online boekhoudsoftware zijn als volgt: het beeld dat bestaat over de

branche: men wil laten zien dat het een professionele industrie is (imago cloud computing), de onbekendheid van

de voordelen van het online boekhouden in vergelijking met het reguliere boekhouden bij de al langer bestaande

MKB ondernemer (imago cloud computing), de normering die moet gaan gelden voor het keurmerk en de angst

dat de Belastingdienst genoegen neemt met lagere normen zodat meer partijen het keurmerk kunnen dragen

(normering keurmerk).

6.2 Aanbevelingen Omdat ik geen inzicht heb in het tijdspad dat men binnen de community hanteert en ik geen ICT deskundige ben, zal

ik met betrekking tot mijn aanbevelingen geen tijdspad geven. Ik beperk me tot het geven van aanbevelingen in het

algemeen. Deze zijn als volgt:

Wil men compliance door middel van cloud computing bereiken dat zal men vooral de ondernemer over moeten

halen zijn boekhouding online te brengen. De belangrijkste voorwaarde hierbij is dat men de ondernemer er van

overtuigt dat zijn boekhouding online veilig is. Het oprichten van een onafhankelijk keurmerk is daarom een abso-

lute voorwaarde. Het keurmerk moet door een onafhankelijke partij gecontroleerd worden op het voldoen aan de

zekerheids- en kwaliteitseisen. Niet alleen de ondernemers die het keurmerk dragen maar ook het keurmerk zelf zal

periodiek door een onafhankelijke partij gecontroleerd moeten worden. De toetsing zal betrekking moeten hebben

op de techniek (audittrail), veiligheid (escrow, back up etc), softwareontwikkeling, functionaliteiten, IT governance.

De Belastingdienst kan, indien zij haar naam wil verbinden aan het keurmerk, geen genoegen nemen met een lagere

normering. De consument hecht waarde aan het feit dat de Belastingdienst haar naam aan iets verbindt. De normen

die worden gesteld zullen daarom ook openbaar moeten zijn, zodat naast de controlerende instanties ook willekeu-

rige derden de dienst kunnen beoordelen.

Stap twee is dat men het voordeel, van het internetboekhouden bij een leverancier met het keurmerk, aan de onder-

nemer duidelijk moeten maken. Men zal deze voordelen ook duidelijk moeten communiceren. Men moet duidelijke

afspraken maken welke voordelen men de ondernemer wil bieden. Geldt bijvoorbeeld het principe aangifte is aan-

slag? En in het verlengde hiervan; krijgt men bij een teruggave dan ook automatisch zijn geld gestort zodat men een

liquiditeitsvoordeel heeft?


CONCLUSIES EN AANBEVELINGEN Hoofdstuk6

Het communiceren van de voordelen kan enerzijds via een website. Hier kan men uitleg geven over alle aspecten

waar men bij het online boekhouden mee te maken. Het moet antwoord geven op alle vragen die de ondernemer zal

hebben. Men kan hier ook aangeven dat de Belastingdienst waarde hecht aan een ondernemer die zijn boekhouding

bij een leverancier met het keurmerk onderbrengt. Door het benadrukken van het feit dat men, voor wat betreft

de administratie, een goede ondernemer is, kan men zelfs een sneeuwbaleffect creëren De Belastingdienst geeft

als het ware een waardeoordeel aan een ondernemer. De ondernemer kan dit bij het zaken doen met anderen weer

gebruiken om aan te geven dat hij een goede ondernemer is. Ondernemers onderling kunnen elkaar hier op selecte-

ren, etc. Het gebruik van het keurmerk wordt hierdoor eigenlijk weer een soort keurmerk voor de ondernemer zelf.

De volgende stap is het in de markt brengen van het keurmerk. Dit kan bijvoorbeeld door middel van een Postbus 51

commercial waarbij men meesurft op de hype die al bestaat omtrent de social media. Benadruk dat we al zo veel

doen via het internet; we zitten op facebook, we boeken de vakantie via internet, we kopen via het internet, we

hebben een LinkedIn account, dus waarom niet ook onze boekhouding via het internet? Door het meesurfen op deze

hype kan men misschien de ondernemer, die men nu niet bereikt, toch overtuigen van het gemak van internetboek-

houden.

Tot slot nog een tweetal aanbevelingen die betrekking hebben op de te bereiken doelgroep. Als men de zzp-er wil

bereiken, dan is het aan te bevelen om in een zo vroeg mogelijk stadium belangenbehartigers van deze groep te

benaderen. Hierbij speelt het duidelijk maken van de voordelen voor de zzp-er weer een belangrijke rol.

Wat hieraan kan bijdragen is een prijsstimulans. Veel zzp-ers zullen geen boekhouder hebben uit kostenover-

wegingen. Het is aan te bevelen om te onderzoeken of het mogelijk is bij afname van de dienst gedurende een aantal

maanden een subsidie te verstrekken. Op deze wijze raakt de ondernemer bekend met het online boekhouden en

kan hij de voordelen aan den lijve ervaren.


LItErAtUUrLIjSt

Literatuurlijst:

Interne stukken:

Belastingdienst. Het Bedrijfsplan 2008-2012

Belastingdienst. Het bedrijfsplan 2011 “ het huis op orde en daarna”

Belastingdienst. Het beheersverslag 2009

Belastingdienst. Het beheersverslag 2010

Belastingdienst. Het implementatieplan herinrichting regio Belastingdienst Utrecht Gooi

Belastingdienst. Het middellange termijnplan “ Eenvoudig aanspreekbaar”

Belastingdienst. Fiscale Monitor 2010, oktober 2010

Belastingdienst. Compliance monitor voor kleine ondernemingen, december 2009

Belastingdienst. Brochure E-factureren

Tijdschriften:

Van Hoof:, J.’ Cloud computing: het concept ontrafeld’., in XR Magazine, jaargang 2010, nummer 3, september 2010

Hinds, L. ‘Cloud computing, 7 overwegingen bij het toepassen van cloud’ in XR Magazine, jaargang 2010, nummer 3,

september 2010

Kamp, R. ‘Cloud computing: Hype (duur het l)angst: complicaties en kansen van cloud computing bij de overheid’ in

XR Magazine, jaargang 2010, nummer 3, september 2010.

Chung, M. ‘Assurance in de cloud’ in Compact Magazine, jaargang 10, nummer 3:

Ten Cate, J.A. en Vriens, R. ‘De Rijksoverheid in de wolken’ in Informatie: april 2011:

Loohuis, K. ‘Besparen met cloud computing, alle software de lucht in’ in Eigen Bedrijf, 2011, nummer 4

Onderzoeksrapporten:

Botteman, G. ‘Boekhoudsoftware en assurance: hoe betrouwbaar is uw boekhoudsoftware’, Onderzoeksbureau

GBNED, november 2010

Visser, J.J. ‘Waar uw gegevens zich bevinden’ Kroll Ontrack.

Internet:

http://www.pfcm.nl/articels/verandermanagement/verandermanagement2.html

http://zbc.nu/ict/project-management/samenwerken-in-projecten/

http://www.belastingdienst.nl/organisatie/belastingdienst/belastingdienst-02.html#P33_1856

http://www.belastingdienst.nl/organisatie/belastingdienst/belastingdienst.html#P0_0

http://www.crmbegrippen.nl/begripomgeving.php?id=1

http://www.twynstragudde.com/tg.htm?id=1265

http://123management.nl/0/030_cultuur/a300_cultuur_11_situationeel_leiderschap.html:

Nieuwenhuis, M.A., The Art of Management (the-art.nl), ISBN-13: 978-90-806665-1-1, 2003-2010

http://portal.rp.rijksweb.nl/irj/portal/

http://www.zeker-online.nl/

Htpp://www.inoverheid.nl/artikel/nieuws/2358943/Rijk-nog-niet-toe-aan-cloud-computing.html

Htpp://www.computable.nl/artikel/ict topics/cloud computing/39063171233364/Rijk-experimenteert-beperkt-met

cloud.html#ix271 SHRCLYr

Htpp://www.escrow4all.nl/escrow/saas_escrow.html


LItErAtUUrLIjSt

Powerpoint presentaties en overige:

Reijnders, W en Van Ipenburg, F. ‘Horizontaal Toezicht en Softwareontwikkelaars’, kennisnetwerkdag d.d. 7 juli 2011

Klarenbeek, T. ‘Samenwerken in ‘the cloud’’, LTO

Van Ipenburg, F. ‘(Samen)werken in ‘de cloud’:een kans voor toezicht’, 17 november 2010

Klarenbeek, T. ‘De Belastingdienst geeft een boekhoudpakket kado: een quick scan’, LTO

Klarenbeek, T. ‘Twinfield Masterclass’, 17 mei 2011

Roza, A. ‘Verslag Zeker Online: op weg naar heldere normen?’, 19 april 2011

Hurkmans, T. , Exact, ‘ Software as a Service’, Nijenrode:, EP: ICT, Cloud computing, 17 mei 2011

Stronks, W.,Reeleezee, ‘Gemak in de cloud’, Nijenrode, EP: ICT, Cloud computing, 17 mei 2011

Van Nieuwland, A. Yuki, ‘Weg met de bonnetjes’, Nijenrode, EP: ICT, Cloud computing, 17 mei 2011

De Jong, G. en Vosselman, P., Deloitte, ‘Audit Rules in the cloud’, Nijenrode, EP: ICT, Cloud computing, 17 mei 2011

Universiteit Twente, ‘Moderne toezichtsarrangementen. Wat brengt de toekomst…., Vier scenario’s voor het ver-

nieuwen van het toezicht door de Belastingdienst’, september 2010

Figuren:

Figuur 1.1 Het 7 s model

Figuur 1.2 Organogram Belastingdienst

Figuur 1.3 Leeftijdsopbouw en geslacht. Bron: beheersverslag 2010

Figuur 2.1 Delivery modellen

Figuur 3.1 Voordelen Belastingdienst

Figuur 3.2 Voordelen ondernemer (belastingplichtige)

Figuur 5.1 Knelpunten en oplossingen

Tabellen:

Tabel 1.1 Leeftijdsopbouw in %. Bron: beheersverslag 2010

Tabel 3.1 Overzicht voordelen


Bijlage


wILLEM DE BOEr Bijlage

Interview met Willem de Boer d.d. 14 juli 2011Willem is EDP auditer bij de Belastingdienst/ Utrecht Gooi, kantoor Utrecht.

Bij aanvang geef ik kort weer waar het onderzoek over gaat en wat de aanleiding is. Ik onderzoek de rol van cloud

computing op compliance. Omdat in het jaarverslag 2009 slechts één zin aan dit onderwerp werd gewijd en ik zelf

ook vrij onbekend ben met het principe cloud computing, heb ik besloten me hier op te richten.

Het valt mij op dat veel medewerkers onbekend zijn met het principe cloud computing. Het werd onlangs in een

werkoverleg besproken en vrijwel niemand had een beeld wat het effect op onze werkwijze of op compliance kon zijn.

Is deze onbekendheid volgens jou een belemmering?

Cloud computing vormt in principe geen belemmering voor het werk van de controlemedewerker. Hij krijgt de

administratie nog steeds aangeleverd in de vorm van een auditfile. Het feit dat de boekhouding online is, verandert

hier niets aan. Hij hoeft geen kennis te hebben over het principe cloud computing. De controlemedewerker kan nog

steeds op dezelfde manier zijn onderzoek verrichten.

In hoeverre verandert dit het werk van de EDP medewerker?

Ook hier geldt dat er weinig verandert. In plaats van een auditfile uit een offline boekhoudpakket is er een auditfile

uit een online boekhoudpakket. Onze werkzaamheden blijven in principe hetzelfde.

Wat is volgens jou de invloed van cloud computing op compliance?

Onze werkzaamheden als EDP auditer binnen het BUG hebben feitelijk weinig te maken met compliance. Er is een

kleine groep bij LTO die zich hier wel specifiek mee bezig houdt. Zij hebben daar ook specifieke ideeën over. Je kunt

het beste met hun hierover praten. Ik adviseer je contact op te nemen met Theo Klarenbeek of Arnold Roza. Zij kun-

nen je meer vertellen over dit onderwerp.


tHEO kLArENBEEkBijlage

Interview met Theo Klarenbeek, LTO, d.d. 3 augustus 2011Theo is lid van de community Zeker online. De community bestaat uit diverse medewerkers van de Belasting-

dienst en diverse SAAS-aanbieders. Samen bekijken zij de mogelijkheden om een keurmerk te ontwikkelen voor

internet boekhoudprogramma’s.

Ik voer dit gesprek omdat het keurmerk aansluit bij mijn scriptie onderwerp. Aan het begin van het onderwerp

geef ik kort aan hoe ik tot dit onderwerp ben gekomen. Ik geef tevens aan dat ik voorafgaande aan dit gesprek heb

gesproken met een EDP-er van het B/UG (Willem de Boer) over het onderwerp cloud computing in samenhang met

compliance. Hij heeft mij na dit gesprek geadviseerd om contact op te nemen met Theo omdat dit aansluit bij zijn

werkzaamheden.

Theo geeft aan dat hij in 2006 is gestart met het Horizontaal Toezicht in het MKB. Theo zit met name aan de voor-

kant. Aanvankelijk in het horizontaal toezicht met brancheorganisaties en fiscaal dienstverleners, spoor 1 en 2, maar

nu vooral in de samenwerking met softwareontwikkelaars, spoor 3. De samenwerking met softwareontwikkelaars

richt zich onder andere in de ontwikkeling van het keurmerk Zeker Online binnen een community waarin de belang-

rijke actoren betrokken zijn en worden: softwareontwikkelaar, fiscaal dienstverleners, Belastingdienst, banken, ZZP

organisaties en werkgeversorganisaties. Gedragswetenschappelijke aspecten zijn in het horizontaal toezicht van

groot belang, dat speelt in het keurmerk Zeker Online naast de praktische en technische zaken) een belangrijke rol..

Op dit moment is hij met alle (15 à 20)SaaS boekhoudaanbieders in gesprek over het keurmerk. Hij denkt dat niet

alle SAAS aanbieders in staat zullen zijn aan de normen te voldoen waarop het keurmerk is gebaseerd.

Het doel van de samenwerking van Zeker online is dat over een tijd de ultieme boekhoudmachine tot stand komt.

Hiermee wordt bedoeld het boekhouden dor de automaat, zonder menselijke tussenkomst. Dit houdt o.a. in dat de

boekhoudomgeving vergaand gestandaardiseerd wordt. Zodra een transactie plaats vindt wordt dit geboekt in de

administratie. De machine moet onder andere een onderscheid kunnen maken tussen duidelijke zakelijke en privé

boekingen.

Wanneer gaan ondernemers in de cloud?

Als zij de cloud als veilig en goedkoop ervaren. Uit onderzoek door o.a. Theo zelf is gebleken dat de ondernemers die

hun boekhouding in de cloud gaan doen niet zo zeer de bestaande ondernemers betreft maar wel nieuwe onderne-

mers. De aantallen nieuwe ondernemers die op deze wijze gaan boekhouden worden steeds groter (50%).

Hoe weet hij dat het om dergelijke percentages gaat?

Het aantal starters is bekend en de groei van het marktaandeel van de SaaS-aanbieders is bekend. Laat hier een

rekensom op los en bouw een veiligheidsmarge van 10% in en dan kom je op dit aantal.

De belastingdienst richt zich nu met name op zzp-ers en in het specifiek op klusjesmannen e.d. Is er ook onderzoek

gedaan naar deze groep en hoe men haar het beste kan bereiken? Het betreft namelijk een groep die moeilijk te

bereiken is.

Theo geeft aan dat er een studie bestaat van het LTO naar deze groep. Deze is te vinden op intranet, toezichtsplaza,

en heet Strategische verkenning ZZP

Theo geeft aan dat jaren geleden op impuls (ideeënpostbus van de BD) iemand de idee heeft geopperd van een gra-

tis boekhoudpakket voor zzp-ers. Hij heeft er destijds over gepraat met Hans van der Vlist (noot: destijds lid van het

Managementteam). Waarom? Ik geef aan dat ik meerdere ondernemers ken die in een dergelijk geval gebruik zou-

den maken van dit pakket. Theo geeft aan: ten eerste zijn wij geen softwarebouwers. Ten tweede kan het gevoelig


tHEO kLArENBEEk Bijlage

liggen in onze samenwerking met softwareontwikkelaars. Deze is nu goed en als wij hun rol op de markt zouden

overnemen loop je de kans dat je die samenwerking kwijt bent. Daarnaast heb je ook te maken met een infrastruc-

tuur die heel ingewikkeld is. Als er iets mis zou gaan dan zou het einde zoek zijn.

De juridische gevolgen zouden dus groot zijn?

Ja, dat speelt ook zeker mee.

Theo: het is bekend dat een klein gedeelte van de zzp-ers gebruik maakt van een adviseur, nog een gedeelte doet

het zelf met gebruik van een programma als Excel. 53% boekhoudt echter niet, zij hebben de spreekwoordelijke

schoenendoos. Bij deze groep lopen wij bij de Belastingdienst het meest gevaar. Bij de eerste groep weet je dat er

nog waarborgen zijn. De administratie wordt ingeboekt in een programma, de audittrail e.d. blijft bewaard. Je hebt

meer grip vooraf bij het verwerkingsproces. Bij de tweede groep is dit al veel minder. Daar weet je niet veel meer dan

wat in het Excel document staat. Bij de laatste groep hebben wij helemaal geen zekerheden vooraf of gedurende het

gehele proces.

Nadat ik met Hans van der Vlist erover had gepraat dat ik het geen goed idee vond vroeg hij aan mij: “ wat dan wel?

Dat hebben we toen nader onderzocht en zijn tot de conclusie gekomen dat een veruit gestandaardiseerde admini-

stratieve keten de meeste waarborgen geven voor een kwalitatief goede administratie- en aangifteprocessen. Deze

standaardisatie is te vinden in SaaS-omgevingen.. Wij praten wel mee maar zijn zelf geen deelnemende partij. Maar

we kunnen tegelijkertijd niet om deze ontwikkeling heen.

Wij praten bijvoorbeeld met de banken (over dat transacties rechtstreeks in de boekhouding komen), wij praten

met de SaaS-aanbieders. Wij praten over het E-factureren en standaarden hierover. Dat zijn ook ontwikkelingen die

steeds meer gebruikelijk worden. Wij praten er dus over dat de transacties bij banken en de E-facturen automatisch

geboekt worden in de ultieme boekhoudmachine.

Wat wordt bedoeld met non-compliant gedrag voorkomen?

Het programma kan bij bepaalde boekingen onderscheid maken tussen zakelijke en privé boekingen. Hierdoor wordt

het vooral makkelijk om het goed te doen. Er wordt veel intelligentie ingebouwd. Zoals bij een SaaS-aanbieder waar

je als documenten zijn ingescand je bij boekingen de keuze hebt om te boeken als de crowd. Als jij kiest voor een

andere boeking dan kunnen we dit monitoren en deze boekingen bekijken.

Andere wijze van controleren: het programma werkt meer volgens onze CAB aanpak.

Je hebt in het begin van het gesprek aangegeven dat er ook naar de psychologische aspecten wordt gekeken. In hoe-

verre is er onderzoek gedaan of cloud computing ook van invloed kan zijn op compliance?

Theo geeft aan dat professor Frederique Six veel onderzoek heeft gedaan naar handhavingsgedrag. Hij adviseert mij

ook het een en ander van haar op te zoeken op internet.

Maar om terug te gaan naar het idee dat de BD zelf een boekhoudprogramma zou moeten ontwikkelen en aan-

bieden. We zijn begonnen met in gesprek te gaan met fiscale dienstverleners. Daar hebben we convenanten mee

afgesloten. Hetzelfde geldt voor afspraken met brancheorganisaties. En nu zijn we in gesprek met de softwareont-

wikkelaars. Mijn mening en uit gesprekken met de markt is ook naar voren gekomen dat het op prijs wordt gesteld

als de BD een soort regie gaat voeren op dit soort zaken. Dus zelf geen actieve rol spelen in de zin van ontwikkelen,

maar regie voeren.

Een van de randvoorwaarden is dat onze systemen het moeten aankunnen. Vormt dat een probleem? Kunnen wij

aangiftes ontvangen die uit een internetboekhouding zijn gegenereerd of werkt dat niet zo?



Het is geen kwestie of onze systemen het aankunnen. Je moet het niet zien als of een aangifte automatisch uit een

internetpakket komt. Je moet het meer zien als of wij een auditfile uit een internetpakket kunnen krijgen.

We zijn nu met de diverse partijen in gesprek om de auditfile 3.0 als standaard in te voeren. Als iedereen op dat nivo

zit dan gaan we verder met XBRL en daarna pas naar XBRL gl.

Er is dus geen sprake van dat op dit gebied onze systemen het niet aan zouden kunnen. Wij kunnen nu audit-

files ontvangen en lezen. Er worden nu in feite afspraken gemaakt over aan welke vereisten de auditfile voldoet.

Standard Business Reporting is in feite hetzelfde als onze normale aangiftes. Die komen binnen als XML bestand.

Bij SBR komt het binnen als XBRL bestand. Binnen XBRL wordt aan grootheden waarden toegekend waardoor je

bijvoorbeeld ziet of iets een debetboeking of creditboeking is etc. XBRL heeft als voordeel dat er aan de voorkant

een betere validatie van de gegevens is. En daarom verderop in onze verwerkingsprocessen tot minder verstoringen

leidt. Een andere standaard die net zo goed is, is via BAPI. Het belangrijkste is dat er 1 standaard wordt gebruikt.

Wat gebruikt de BD zelf op het gebied van cloud computing?

Niets. Alleen intranet, maar voor de rest niet. Het systeembeheer dat wij hebben is te complex. Een voorbeeld is

AH waar men voor haar ICT is overgegaan naar de cloud. Maar wij moeten de zekerheid hebben dat de data altijd

beschikbaar is. Ook hacken wordt als een groot gevaar gezien.

Voor zeker online is er gekozen voor een nadrukkelijke strategie. Het is een keurmerk dat door marktpartijen wordt

ontwikkeld en gedragen. De Belastingdienst is betrokken bij de normering waarop het keurmerk is gebaseerd.

Maar om terug te komen op de aangiftes. Het afdeling OSWO (ondersteuning software ontwikkelaars) van B/CA: zij

zijn in constant overleg met ontwikkelaars die middelen raken. Doelstelling is om te zorgen dat wij aangiften goed in

onze systemen krijgen. Stel iemand heeft een programma en wil dit laten testen. Het is misschien interessant om te

praten met Jan Obrink.

Zzp onderzoek.:

Is er nagedacht over hoe men straks de pakketten die het keurmerk hebben aan de man te brengen bij de zzp-ers?

We hebben het hier over een marketing strategie. Dat is niet mijn vakgebied. Maar ik kan me voorstellen dat er

bijvoorbeeld een postbus 51 reclame/ actie komt.

Samenwerking moet ook voordeel geven aan de aanbieders. Zij zullen uiteindelijk meer klanten krijgen door het

keurmerk.

Wat als de zzp-ers nu niet het pakket willen afnemen?

Als uiterste middel kun je het wettelijk voorschrijven. Maar dan moet je de politiek mee hebben. Maar ik ga er niet

vanuit dat dit nodig is.

Hoe zit het met onze onpartijdigheid. Ik mag bijvoorbeeld als ik een boekenonderzoek heb en wordt gevraagd naar de

naam van een goede adviseur geen naam geven, anders ben ik niet onpartijdig.

In het geval van het keurmerk ligt dit anders. Je kunt zeggen dat iedereen die het keurmerk mag voeren, gekwalifi-

ceerd is. Daarnaast hebben mensen in deze situatie iets te kiezen. Maar om terug te komen op het voordeel voor de

aanbieders:

Als betrokken bij norm ook b zeggen: oftewel wij moeten zeggen jongens gebruik het product met het keurmerk.



Is onderzocht wat er gebeurd als er geen keurmerk komt?

Nee, maar dan zou de situatie zo blijven als die nu is.

Hoe zit het met andere overheden binnen de EU. Gaan die ook samenwerking aan? Zijn er complicaties met betrek-

king tot Europese regelgeving?

Voor zover ik weet zijn wij uniek in onze aanpak. Het is natuurlijk ook een soort polder model. Volgens mij zijn er geen

complicaties op het gebied van de Europese regelgeving. Maar dat kun je het beste vragen aan André. Volgens mij

kan hij je hier meer over vertellen.

Tweede interview Theo Klarenbeek d.d. 30 augustus 2011

Geschiedenis

De idee achter zeker online, vanuit de BD, is dat bij veel zzp-ers de boekhouding niet op orde is. Met andere woorden

doordat men zelf de administratie verzorgt ontstaan er slordigheden (niet alle omzet aangegeven, niet alle administra-

tie bewaard etc.). door de ontwikkeling van het ultieme boekhoudmachine worden veel onzekerheden vooraf weggeno-

men. Het gaat om het creëren van een soort black box op administratief gebied. De accountant kan hierbij echter niet bij

worden uitgeschakeld.

Het initiatief voor Zeker Online is vanuit de belastingdienst gekomen. Er was vooraf geen sprake van een bepaalde

selectie of het moeten voldoen aan een bepaalde maatstaf. We hebben alle aanbieders die we kenden uitgenodigd.

Nu zetten we samen de maatstaf van waaraan in de toekomst de deelnemers van het keurmerk aan moeten vol-

doen.

Voor wat betreft het bereiken van compliance door middel van een keurmerk willen we ook graag dat de aanbieders

meedoen. Dat ook zij vooraf kijken. Neem als voorbeeld de aangifte omzetbelasting. Op het moment dat de aangifte

wordt gedaan zouden eigenlijk alle boekingen definitief moeten zijn en zou er niets meer gewijzigd moeten kunnen

worden. Nu is dat vaak niet het geval. Er zijn suppleties e.d. of de jaarrekening is nog niet definitief. Daar willen wij

als de Belastingdienst liever vanaf.

Ook de aanbieders zijn hier liever vanaf. Zij hebben ook liever een systeem waarin niet keer op keer gewijzigd moet

worden. Met de “ultieme boekhoudmachine”(zie vorige interview) zou dit mogelijk zijn en krijg je een systeem van

aangifte is betalen.

Het zou dus een oplossing zijn voor suppleties.

Een andere manier is dat bij de software die ook veel door accountantsorganisaties wordt gebruikt de mogelijkheid

bestaat om de optie conceptboekingen er uit te halen. Als er dan wijzigingen zijn dan moet je allerlei correctie boe-

kingen doen. Dan zie je pas goed wie er goed boekhoudt.

Hoe stonden de SAAS ontwikkelaars in eerste instantie tegenover het idee?

Zeer positief maar tegelijkertijd ook afwachtend.

Aan welk tijdspad moet ik denken bij Zeker Online?

Er bestaat nog geen tijdspad. Zeker Online is gestart op 30 november 2010. Het tijdspad is afhankelijk van veel fac-

toren. Het streven is om voor het einde van het jaar de basis set van normen te hebben. Als we dit niet redden dan is



het ook goed. Ik heb liever dat het goed gebeurt dan dat we persé vast houden aan een gesteld tijdspad.

(noot: tijdens de EP in Nijenrode is aangegeven dat men gezamenlijk een set van normen wil opstellen waaraan de

deelnemers/ontvangers van het keurmerk moeten voldoen. Deze set van normen heeft betrekking op zaken als de

bewaarplicht in geval één van de aanbieders om zou vallen, de toegankelijkheid van de gegevens als een klant besluit

op te stappen, back up & recovery etc.)

Er is nog geen tijdspad voor een vervolg. Bij een dergelijke ontwikkeling is er sprake van organische groei. Het tempo

dat gehaald wordt is afhankelijk van alle partijen uit de administratieve keten die daarbij betrokken zijn. Iedere leve-

rancier brengt het uiteindelijk zelf aan de man. Wij zijn daar geen partij in. Ik ben nu wel in gesprek met Peter Veld

(dg) hierover. Wij zullen met gerichte communicatie richting zzp-ers moeten komen. Hoe is nog niet duidelijk, wel

dat we een bepaalde communicatie strategie moeten gaan kiezen.

En aan welk tijdspad moet ik denken bij het ontwikkelen van de ultieme boekhoudmachine?

(gezien het eerdere antwoord deze vraag niet gesteld)

Vorige keer ook besproken dat men zich nu ook meer gaat richten op de psychologie. Naar aanleiding daarvan Frede-

rique Six aangeraden (stukken over handhavingsregie en gedrag).

Hoe past dit in het tijdspad? (zie antwoorden voorgaande vragen: vraag niet meer gesteld )

Is het de bedoeling dat men de eigen pakketten, die nu al bestaan, verder ontwikkelt zodat men kan voldoen aan het

keurmerk? Of is het de bedoeling dat er 1 nieuw boekhoudprogramma komt, gezamenlijk ontwikkeld door de aanbie-

ders, dat voldoet aan het keurmerk?

Zijn er meerdere varianten op het pakket? Bijvoorbeeld basic, uitgebreid etc.

Iedere aanbieder heeft zijn eigen pakket met zijn eigen functionaliteiten.

Maar er zullen waarschijnlijk wel afspraken gemaakt worden over gezamenlijke OB functionaliteit. Oftewel dat

alle boekingen op het moment van aangifte definitief zijn en dat hierna alle aangiftes rechtstreeks uit het pakket

komen.

Moeten pakketten altijd worden afgenomen in samenhang met een accountant?

Alleen dan zal je garantie hebben op fiscale juistheid.

Niet alle pakketten moeten worden afgenomen in combinatie met een accountant. Dat is ook geen voorwaarde voor

het keurmerk. Bij sommige leveranciers is het wel in combinatie met een accountant, bij sommigen niet. Ook niet

iedere zzp-er heeft daar behoefte aan. Wat de zzp-er vooral wil is dat het goedkoop en gemakkelijk is.

Theo heeft aangegeven dat hij denkt dat het onzeker is met hoeveel deelnemers wordt verder gegaan. Waar heeft dit

mee te maken? Hoge kosten? Niet de noodzaak van de compliance inzien? Te hoge eisen om het programma compli-

ant te maken of juist veiligheidseisen?

Het zal een combinatie zijn van de investering niet willen doen of niet aan de zware door het keurmerk gestelde

eisen te kunnen voldoen. Voor wat betreft de compliance: dat is vooral iets wat wij willen. De leveranciers zijn daar

niet zo zeer meer bezig.

Een van de genoemde voordelen voor de SaaS aanbieders is zekerheid (erkenning BD, meer klanten, zekerheid). Wat

wordt hiermee bedoeld.

Zekerheid in de zin van: wat als een partij omvalt (escrow): de regeling om zowel de code als de data zeker te stellen.



Nu ontwikkelen de SaaS-aanbieders het programma op zo’n wijze dat het non compliant gedrag tegen gaat en

compliant gedrag bevordert. Ik weet er weinig van af hoe de bestaande programma’s waren voordat men in gesprek

ging over een keurmerk. Is hij van mening dat dit ook hun insteek zou zijn geweest als men niet door middel van het

keurmerk samenwerking hadden gezocht.

Compliant gedrag is meer iets voor ons. Maar compliant gedrag komt ook voort uit het internet boekhouden: alles

is online, er wordt voldaan aan de bewaarplicht (de administratie en boekingsstukken bevinden zich namelijk in de

cloud), er wordt gelogd, je hebt de nieuwste versie. Het gaat er ook om dat de administratie zich buiten de beschik-

kingsmacht van de ondernemer bevindt. Compliant gedrag is dus ook te vinden in de functionaliteit. En juist daar ligt

bij de aanbieders hun onderscheid.

Is er al een keer onderzoek gedaan bij ondernemers of zij het internetboekhouden ook als voordeel ervaren en of zij

denken dat het van invloed is op compliance?

Nee. Ondernemers denken meer in de trend van wat kost iets mij. Wat investeer ik. Zo biedt één van de zzp belan-

genorganisaties ZZP Nederland een basispakket aan voor € 135 per jaar. Voor € 45 per jaar extra krijg je ondersteu-

ning hierbij. Volgens mij beginnen de basispakketten van sommige van de leveranciers met wie ik in gesprek ben €

10. De ondernemer maakt afhankelijk van de keuze die hij wil de afweging. Wil ik het heel eenvoudig (en moet ik mis-

schien meer zelf aan mijn boekhouding doen) of wil ik het meer uit handen geven en betaal ik misschien iets meer.

Hoe wordt binnen het pakket omgegaan met zaken als jurisprudentie. Is de boekhoudmachine ook al zo ver ontwik-

keld dat het hier rekening mee houdt (bijvoorbeeld door keuzes van de crowd. Het zelflerende vermogen). Of is hier de

menselijke tussenkomst van een accountant vereist.

Vraag niet meer gesteld. Niet van toepassing gezien de eerdere antwoorden.

Zit de kvk ook in de community?

Nee.

Nb gewezen op artikel in het blaadje van de kvk. Hierin werd gesteld door iemand van het onderzoeksbureau GBNED

dat hij van mening was dat een ondernemer of zzp-er met een kleine boekhouding niet zo veel voordeel zal halen uit

een online boekhouding. Nu is het niet zo dat de KVK dit stelt, maar zij zijn wel een van onze samenwerkingspar-

tijen.

ZZP

Bij zeker online zal men zich vooral richten op de zzp-ers. Vorige keer heeft hij aangegeven dat vooral “nieuwe onder-

nemers” kiezen voor het internetboekhouden. Uit de verkenning zzp blijkt dat binnen de groep zzp-ers een grote groep

langer dan 10 jaar bestaan. Hoe wil men deze groep bereiken?

Of is de instelling als deze groep meedoet mooi, maar wij richten onze pijlen daar niet op.

Wij willen ons in de toekomst ook op deze groep richten. Het punt is wel dat je eerst wat moet hebben voordat je je op

de groep kunt richten.

Zijn er wel belangenorganisaties van zzp-ers uitgenodigd om deel te nemen in de community?

Ja, er zijn van te voren gesprekken geweest met ZZP Nederland, FNV zelfstandigen en FNV bouw. Zij willen op dit

moment nog niet aan de community deelnemen. Het probleem is dat de doelgroep te divers is. In een later stadium

als er een keurmerk is dan hoop ik weer in gesprek met ze te komen.

Is onderzocht waarom zzp-er niet naar een boekhouder gaan?



Zzp-er willen het vooral goedkoop en gemakkelijk. In verband met het internetboekhouden als alternatief zullen

zij vooral kijken wat gaat het me kosten en wat levert het me op. Is het efficiënt qua kosten. We zullen het vooral

moeten zoeken in het kosten voordeel.

In de verkenning wordt ook benadrukt dat zzp-ers slecht georganiseerd zijn. Er zijn slechts een aantal belangengroe-

pen. Zitten er ook vertegenwoordigers van deze belangengroepen in Zeker online?

Als nee, is het de bedoeling dat deze in een later stadium worden benaderd?

Zie eerdere vraag.

Een van de belangrijke dingen bij het aan de man brengen van het boekhoudpakket zal de prijs zijn. Als het te duur

is zullen zzp-ers er zich niet aan wagen. Tijdens de dag in Nijenrode bleek dat de aanbieders nu verschillende prijzen

hanteren. Worden er afspraken gemaakt in de werkgroep over minimum en maximum prijzen waartegen men het

pakket zal aanbieden?

Nee, de aanbieders zullen de prijzen zelf gaan bepalen. Dat is afhankelijk van de functionaliteiten van het program-

ma en het soort pakket dat men afneemt . Daarnaast is het hun product. Dus zij bepalen.

Een van de punten die ook in de verkenner werd benoemd is dat de zzp-er geen behoefte heeft aan regeldruk en

bemoeienis van de overheid. In de top 10 van klachten stond: het stimuleren van een betere belastingmoraal. Dit staat

haaks op wat men wil bereiken met Zeker Online.

Overig/alternatieven:

Klarenbeek richt zich nu op de aanbieders. Ziet hij weten regelgeving als een breekpunt voor het bereiken van compliance?

Wet- en regelgeving is zeker van invloed op compliance. Maar daar hebben wij geen invloed op en daar moeten wij

dus ook geen uitspraken over doen. We kunnen hooguit proberen het politieke speelveld in beweging te krijgen. Als

belastingdienst kunnen wij hier echter geen mening over geven want wij zijn slechts een uitvoeringsorganisatie.

Ik merk hierbij natuurlijk wel op dat hoe eenvoudiger de regelgeving is, hoe beter dit is voor het bereiken van compli-

ance. Maar dat ligt meer op het gebied van het horizontaal toezicht en niet op het gebied van het keurmerk. Dat kun

je bereiken door branche convenanten. Daar hebben we bijvoorbeeld afspraken gemaakt over kostenvergoedingen e.d.

Als er geen keurmerk is blijft de situatie zoals deze nu is. Moet er dan meer ingezet worden op bijvoorbeeld een men-

taliteitsverandering bij medewerkers?

Er zal dan moeten worden ingezet op het horizontaal toezicht en andere standaarden die wel voldoen voor alle partijen.

In zijn eigen masterclass bij Twinfield wijst hij ook op het oude controleren versus het nieuwe zoals horizontaal

toezicht plaats vindt. Ook spreekt hij over een mentaliteitsverandering van medewerkers. Is hij van mening dat deze

mentaliteitsverandering al grotendeels heeft plaatsgevonden. Of valt er op dit gebied ook nog veel te behalen? Ofte-

wel moet er meer ingezet worden op een mentaliteitsverandering bij medewerkers.

De mentaliteitsverandering heeft zich nog lang niet geheel voltrokken. Daarom zijn we nu ook bezig met het project

“de horizon-tour”. Ik ben me er van bewust dat een heleboel medewerkers nog lang niet het nut zien van horizontaal

toezicht. De mentaliteit moet veranderen. Men moet zich er van bewust worden dat het niet erg is als je naar de

voorkant toe komt. Je moet niet altijd blijven kijken naar het verleden en wat er fout is gegaan maar naar het hier en

nu. Hoe gaat het nu. Hoe kunnen we het (administratieve proces ?) nu inrichten en welke afspraken kunnen we nu

maken voor in de toekomst.

Wat zal de invloed zijn op de werkzaamheden? Ik denk bijvoorbeeld weer aan de dag in Nijenrode waarbij werd



gesteld niet meer factuur voor factuur controleren maar bijvoorbeeld het profiel dat aan een ondernemer hangt. Of de

ondernemers controleren die niet kiezen voor de crowd optie of er voor kiezen nog wijzigingen te kunnen aanbrengen.

Er is sprake van een nieuwe ontwikkeling:

Als iets in het systeem zit (is geboekt) zijn er geen zaken meer over. Want met de te ontwikkelen boekhoudmachine

kun je er van uit gaan dat wat in het systeem is geboekt is correct.

Het toezicht verandert hierdoor: het hier en nu, daar moeten we op gaan focussen.

De administratieve verwerking moet je vooral zien als een commodity. Wat is verwerkt, dat is goed.

De nadruk bij controleren zal veel meer komen te liggen op de volledigheid van de transacties vaststellen. Het zal

meer gaan over de materialiteit vaststellen. Je zult minder naar de formele vereisten kijken. controleren wordt juist

moeilijker.

In hoeverre zorgt dit voor een efficiënter werkende overheid.

Zie vraag hier boven: wij zullen meer gerichter kunnen controleren. Geboekte zaken waarbij is gekozen voor de keuze

van de community hoef je niet (of minder) te controleren. Geboekte zaken waarbij is afgeweken van de keuze van

de community daar kun je je op richten. Daarnaast kun je je meer richten op de materialiteit; het vaststellen van de

volledigheid van de transacties.

Overheidscloud:

Theo is bezig met het keurmerk daarnaast bestaat ook de mogelijkheid van een overheidscloud. Mijn onderzoek gaat

over de invloed hiervan op compliance, lastenverlichting voor de ondernemer en een efficiënter werkende overheid.

Zouden deze drie doelen worden bereikt door een overheidscloud?

Hoe?

Gaat in de toekomst zeker gebeuren, al is het maar vanwege de kostenvoordelen en de beheersvoordelen. Het zal

zeker zorgen voor lastenverlichting voor de ondernemer als ook voor een efficiënter werkende overheid. Dat heeft

de maken met de functionaliteit. Daarnaast kun je als afgeleide, compliance zien. Een goed georganiseerde overheid

leidt ook tot compliance. Als de overheid goed functioneert dan wil jij daar ook iets voor doen, je wilt ook je steentje

bijdragen. Compliance is namelijk ook dat je je steentje wilt bijdragen aan de maatschappij.

Acht hij de kans hierop groot. Is daar naar zijn mening alleen financieel voordeel mee te behalen of ook op het gebied

van compliance? Zie hierboven. Beide dus.

Denkt hij dat een dergelijke ontwikkeling samen moet met de ontwikkeling van het keurmerk of kan het daarvan los

staan. (vraag niet meer gesteld)


ErIk kLEIN NAGELVOOrtBijlage

Interview Erik Klein Nagelvoort d.d. 16 september 2011

Erik Klein Nagelvoort is afgestudeerd in cognitieve kunstmatige intelligentie (W.O) en technische informa-

tica (hbo). Hij werkt als scrummaster bij ict-onderneming X en is lid van diverse competence centers. X levert

adaptive Cloud services diensten. Erik is als ervaringsdeskundige gevraagd naar zijn mening in hoeverre hij van

mening is dat cloud computing kan bijdragen aan het bedrijfsdoel compliance. Erik spreekt op persoonlijke titel.

Bij aanvang geef ik aan wat het doel is van de scriptie. Ik geef de geschiedenis en de doelstelling van de community

Zeker Online weer. Tijdens het gesprek worden ook de volgende onderwerpen behandeld: “wat wil de Belastingdienst”,

“wat is het voordeel voor de ondernemer”, “wat is het voordeel voor de softwareontwikkelaar”. Deze onderwerpen wor-

den ook in de scriptie besproken en zullen daarom niet in de uitwerking van dit gesprek worden weergegeven.

Erik geeft aan dat hij het idee van compliance door middel van cloud computing interessant vindt. Vooral door een

partij als de Belastingdienst.

Erik legt een link met social compliance: als iedereen ziet wat je doet dan controleert men elkaar wel. Je buurman

controleert wat jij doet. Dit is eigenlijk ook hoe een ultiem boekhoudmachine werkt: door een administratie in de

cloud te verwerken wordt zichtbaar wat jij doet en wat wij (de anderen) doen. Omdat we in de cloud leren van elkaar

wordt je compliant. (Nb omdat de administraties in de cloud gelinkd zijn kunnen ze leren van elkaars keuzes. Hier-

door kun je compliant gedrag bewerkstelligen).

Erik wijst er op dat de software patronen kan herkennen en dat je hiervan kunt leren: daar kunnen we iets mee in de

voorspellende zin. Dit kan zowel op een positieve manier als op een negatieve manier gebruikt worden. Een bedrijf

kan je manipuleren om bepaalde dingen te laten doen. Erik wijst hier op het feit dat Google bijhoudt wat jij doet of

dat je mailbericht wordt gelezen. Als jij via Google zoekt naar een hotel in een bepaalde stad dan krijg je ineens alle-

maal reclame te zien die daar betrekking op heeft. Op deze wijze kun je beïnvloed worden iets te doen. Het kan ook

andersom. Er is ook een groep mensen die zich bewust is van dit effect en daarom zo min mogelijk van zichzelf op

internet laten zien. Deze mensen zullen zich bij een internet boekhoud pakket er van bewust zijn dat hun hele doen

en laten gevolgd kan worden. Erik noemt als voorbeeld een ondernemer die veel zwart geld heeft. Deze zal, als hij

slim is van tijd tot tijd ook uitgaven doen via de pin, zodat hij een “normaal” gedrag vertoond. Op deze wijze wordt je

ook in je gedrag gemanipuleerd, maar dan andersom. De groep die zich bewust is van de eventuele negatieve gevol-

gen van het internetboekhouden is waarschijnlijk echter heel klein.

Software kan aan een bepaalde ondernemer een label geven. Bijvoorbeeld het label schilder. Van alle schilders die

hun administratie in de cloud hebben is bekend dat ze in de kerstvakantie op wintersport gaan. Boekingen in deze

periode vanuit de bank kunnen hiermee in verband worden gebracht. Je spreekt in dit geval van data mining:

- Er worden profielen gegeven aan ondernemers;

- hierdoor ontstaan patronen van ondernemers;

- hierdoor ontstaat inzicht in wat bepaalde ondernemers doen.

De vraag is in hoeverre aanbieders daar rekening mee gaan houden. Er is hier dus eigenlijk sprake van een ethisch

vraagstuk.

Data mining kan voor een kleine groep consumenten een drempel of een reden zijn om juist niet hun administratie

online te willen zetten. Het merendeel van de mensen zal zich hier echter niet van bewust zijn.


ErIk kLEIN NAGELVOOrt Bijlage

Erik wijst er op dat internet boekhouden als voordeel kan bieden dat het boekhouden klein wordt. Er ontstaat door

het internet boekhouden steeds kleine controle momenten. Wat hij hiermee bedoeld is het volgende: een onderne-

mer moet nu 1x per kwartaal of per jaar aangifte doen. Dit ervaart de ondernemer als een controle moment waar

op hij niet zit te wachten. Hij is druk, moet alles op tijd bij elkaar hebben en heeft wel iets beters te doen. Op het

moment dat hij te laat is, krijgt hij gelijk een boete.

Door het internet boekhouden krijg je kleinere controle momenten. De ondernemer is er vaker mee bezig. Hierdoor

wordt het behapbaarder. De kans bestaat doordat de ondernemer er indirect vaker mee bezig is, hij het hele proces

als minder vervelend gaat ervaren.

Daarnaast heeft de ondernemer als voordeel ook dat er geen boetes meer zullen zijn. Want de aangifte volgt auto-

matisch en is altijd op tijd.

Ook zou de ondernemer op het gebied van de liquiditeit een voordeel kunnen hebben. Op het moment dat er auto-

matisch aangifte wordt gedaan en er zou een teruggave zijn omdat de ondernemer investeringen heeft gedaan,

dan zou die teruggave ook direct kunnen. In geval dat een ondernemer btw moet betalen wordt het gelijk van de

rekening afgehaald. Maar op het moment dat men geld terug krijgt moet het dan ook gelijk op de rekening gestort

worden. De liquiditeit van een onderneming kan dus op deze wijze liquider worden.

Terugkomend op de data mining wijs ik (BP) er op dat er dus ook vertrouwen moet zijn in de Belastingdienst als

organisatie. Ik bespreek kort met hem dat de Universiteit Twente een wetenschappelijke studie heeft gemaakt

waarin ze 4 toekomstscenario’s bespreken en in hoeverre dat het mensbeeld en het vertrouwen in zowel de cloud als

het vertrouwen in de overheid bepalend kan zijn voor de te kiezen handhavingsregie.

In verband hiermee bespreken we ook kort het belang van de cultuurverandering van de Belastingdienst medewer-

ker en de gemiddelde leeftijd van de medewerker als ook het gemiddeld aantal jaren dat een medewerker bij de

onderneming werkt. Voor het slagen van compliance is namelijk ook de houding van de medewerkers naar belasting-

plichtigen van groot belang.

Een medewerker werkt gemiddeld meer dan 20 jaar bij de Belastingdienst. De leeftijd van de medewerker is relatief

hoog. Erik is van mening dat het gemiddeld 2 x de leeftijd duurt voordat binnen een instelling een complete cul-

tuuromslag heeft plaatsgevonden. Dit zou bij de belastingdienst betekenen dat het 40 jaar duurt voordat dit heeft

plaats gevonden. Het feit dat er veel oudere medewerkers zijn kan dit proces versnellen. Maar zelfs in het gunstigste

geval zal het zeker 20 jaar duren voordat een cultuurverandering heeft plaatsgevonden.

Ik heb bij aanvang van het gesprek aangegeven dat de community zich vooral wil richten op de zzp-er. Ik geef aan

dat er geen zzp-ers of vertegenwoordigers van belangenverenigingen voor zzp-ers in de community Zeker Online

deelnemen. Dit laatste bevreemd hem. We komen hiermee op het aan de man brengen van het internetboekhouden

en het feit dat er goed nagedacht moet worden over een marketingstrategie. In verband hiermee wijst Erik er op dat

het keurmerk ook iets kan zeggen over het bedrijf/ de ondernemer die het product afneemt. Dit kan een effect heb-

ben op de afnemer van de afnemer van het product. Met betrekking tot een marketingstrategie kun je in overwe-

ging nemen of klanten van de zzp-ers ook iets aan een keurmerk hebben: het feit dat een ondernemer zijn admi-

nistratie in de cloud heeft ondergebracht bij een aanbieder met het keurmerk kan een bepaald vertrouwen in die

ondernemer uitstralen. Met andere woorden het feit dat een ondernemer zijn boekhouding heeft ondergebracht bij

een aanbieder die het keurmerk heeft, zegt iets over de kwaliteit van die ondernemer. Het zegt dat de ondernemer

transparant is (zijn gegevens in de cloud zijn transparant). Daarnaast geeft het impliciet aan dat hij zijn administra-

tie (en in het verlengde daarvan zijn onderneming) op orde heeft. Een mogelijke nieuwe klant van deze ondernemer


ErIk kLEIN NAGELVOOrtBijlage

kan het keurmerk dus zien als een bepaalde garantie of kwaliteit van de ondernemer. Zij kunnen een bepaalde zeker-

heid halen over de kwaliteit van hun klant. Dit effect kan weer groter worden als beide ondernemers hun administra-

tie in de cloud hebben bij een aanbieder met het keurmerk. Bij een marketingstrategie kan dus ook gekeken worden

naar de uitstraling die het keurmerk heeft.

In verband met de marketingstrategie spreken we ook over de wet van Conway. Dit houdt het volgende in: het ont-

werp van een organisatie zal nooit veel afwijken van de communicatiestructuur van de organisatie. Erik geeft aan:

Een grote, logge, bureaucratische organisatie zal grote / complexe & inefficiënte systemen ontwerpen. De systemen

zullen eerder kenmerken vertonen als overbodige, ongebruikte functionaliteit, met name met complexe communica-

tieprocessen. Dit geldt voor mensen (iemand die complex redeneert zal van nature geen simpel ontwerpen maken,

iemand die flexibel is zal van nature makkelijk aanpasbare systemen ontwerpen). Dit principe geldt voor alle orga-

nisaties. Ik zie dit zowel bij de verschillende afdelingen op mijn werk als binnen andere organisaties. De organisatie-

structuur (of afdelingsstructuur) is bepalend voor de kwaliteit van de software die gemaakt wordt. Dit principe geldt

ook voor de belastingdienst: Kun je het waarmaken wat je met het keurmerk beoogt. Door software in de cloud aan

te bieden geef je een illusie van als openheid, zekerheid en garantie. Maar ben jij als organisatie niet open bent dan

zul je deze illusie niet kunnen waarmaken. De uitstraling die jij hebt als organisatie is dus ook van belang voor het

slagen van je doel.

Een ander aspect waar men rekening mee kan houden is dat men aanhaakt op social media. De zzp-er doet al van

alles via de social media. Hij zit op Facebook, hij zit op LinkedIn. Je kunt hier verder op inhaken.

Jij ziet dit dus als een manier om ook de oudere zzp-er over te halen om zijn boekhouding online te doen. Met andere

woorden. Je doet al van alles op internet dus waarom niet ook die boekhouding?

Ja, je hoeft niet te sturen op gedragsverandering. Men gebruikt al op allerlei manieren Facebook en social media.

Mensen willen alles al delen. In het verlengde hiervan ligt het internet boekhouden.

De belastingdienst kan dus als het ware meesurfen op de golf? Als er maar genoeg zzp-ers hun boekhouding online

kunnen doen dan volgt de rest wel? Oftewel een soort campagne “ waarom zou je nog met die schoenendoos blijven

zitten, als je een beetje bij de tijd wilt zijn, dan ga je net zo als de rest je boekhouding online doen?

Ja.

Dus op deze wijze zou je zowel de nieuwe zzp-er kunnen bereiken als de oudere zzp-er?

Ja, op deze wijze maak je gebruik van de gedragsverandering die al gebeurd en bereik je van zelf compliance. (noot:

de online boekhoudingen leren immers van elkaar)

Tot slot: tijdens het gesprek heeft Erik ook op het belang van technische zaken gewezen als back up en recovery,

het auditen van de SaaS-aanbieders. Etc. Omdat dit iets is wat binnen het keurmerk geregeld gaat worden en deze

scriptie niet over de technische aspecten van cloud computing gaat is dit hier niet verder uitgewerkt.

Ook is de wijze waarop men de compliance wil bereiken, namelijk door middel van functionaliteiten in de software

kort aan de orde geweest. Erik heeft aangegeven dat op deze wijze compliance bereikt kan worden maar dat dit ook

gelegen is in het lerend vermogen van de cloud en het meesurfen op de golf van de sociale media.

Tot slot wijst Erik er nog op dat compliance niet genormeerd is. 100% compliance? 80%?


HENk VAN ErP Bijlage

Interview met SaaS-aanbieder TwinfieldTwinfield is deelnemer van de community Zeker Online.d.d. 17 oktober 2011GeÏnterviewde: Henk van Erp

Henk van Erp vervult binnen Twinfield twee rollen. Hij is adviseur accountancy. In deze hoedanigheid helpt hij onder-

nemingen bij het ontwikkelen van hun business. Daarnaast is hij betrokken als adviseur als men overstapt van het

reguliere boekhouden naar cloud computing. Daarnaast is Henk manager consultancy.

Henk neemt ook zitting in diverse overlegorganen. Dit zijn vaak kortlopende projecten. Hij zit op dit moment in het

overlegorgaan omtrent het E-factureren. In dit overlegorgaan neemt het ministerie van Financiën deel. Daarnaast

zit hij samen met o.a. Peter Wijntje en Jeroen van Hulten deel in een overlegorgaan dat zich bezig houdt met de pro-

blemen omtrent DigiNotar. In het kader van het XBRL project zit Henk met Frans Hietbrink. Voor Zeker Online neemt

Henk deel in de community met Arnold Roza en Theo Klarenbeek.

De informatie en visie die in de overlegorganen worden besproken deelt hij met zijn relaties.

Bij aanvang van het interview geeft hij kort de visie van Twinfield omtrent internet boekhouden weer.

Henk: Wat wij doen is data verzamelen. Deze data wordt geautomatiseerd in het systeem betrokken.”

Hierbij is de administratie de bron. Deze wordt gevoed door onder andere de in- en verkoopfacturen. Dit is vaak iets

wat offline werd gedaan. De facturen werden vervolgens ingevoerd in Twinfield of met behulp van een Excel bestand

geïmporteerd. Daarnaast kan de administratie gevoed worden met gegevens vanuit een ander ERP-systeem. Deze

systemen zijn op dit moment grotendeels nog offline. De gegevens uit het ERP-systeem worden geëxporteerd en

daarna ingelezen in Twinfield. Steeds meer systemen kunnen rechtstreeks en geautomatiseerd gegevens uitwisse-

len met Twinfield. Dit proces is gebaseerd op webservices. Bijvoorbeeld de nieuwe bankkoppeling van Twinfield met

de internet bankierpakketten van de Rabobank en ABN-Amro. Tot voor kort werden de bankmutaties handmatig

ingevoerd, welke werkwijze niet paste in de visie van Twinfield. Het is nu mogelijk om dezelfde bankafschriften door

middel van webservices geautomatiseerd in de administratie weg te schrijven.

Het gevolg van het inzetten van webservices is dat de repeterende wijze van invoer van mutaties volledig is vervan-

gen door een geautomatiseerde boekingssystematiek.

Uiteraard is het mogelijk om vanuit Twinfield allerlei rapportages te genereren, maar het is ook mogelijk om deze

overzichten via webservices op te vragen. Nadat de gegevens zijn ingevoerd en definitief zijn verwerkt kan de aan-

gifte omzetbelasting bij de Belastingdienst worden ingediend.

Hoe gaat het proces van aangifte doen? Is dit volautomatisch door een druk op de knop of moet de ondernemer

alsnog inloggen op de Belastingdienstsite en aangifte doen? Het risico bij het laatste is dat er alsnog (bewust of

onbewust) fouten kunnen worden gemaakt.

Henk: ik ben over dit onderwerp een blog gestart. Het gaat hierbij erover of het proces van aangifte op basis van

conceptboekingen of op basis van de definitieve boekingen moet worden gedaan. Ik ben zelf van mening dat de

aangifte op basis van de definitieve boekingen moet gebeuren.

Bij Twinfield gaat het in ieder geval als volgt: op basis van de definitieve boekingen wordt het proces opgestart

waarmee we de btw aangifte kunnen genereren. Er wordt een document aangemaakt en dat document kan op twee

manieren naar de Belastingdienst worden verstuurd.

1. Rechtstreeks naar de Belastingdienst via BAPI. Je hebt dan een document in XML-formaat welke vanuit Twinfield

rechtstreeks naar de backbone van de Belastingdienst wordt gestuurd. Dit gaat met behulp van een zogenaamd


HENk VAN ErPBijlage

BAPI certificaat welke nodig is om überhaupt te mogen indienen.

2. via digipoort naar de Belastingdienst. Het aangiftedocument gaat vanuit Twinfield naar digipoort en digipoort

stuurt de aangifte door naar de Belastingdienst. Twinfield stuurt naast de btw aangifte in XBRL formaat ook een

identiteitsbewijs van zichzelf en de intermediair mee. Digipoort valideert de ingezonden document en certificaten

en bij goedkeuring worden deze naar de Belastingdienst doorgestuurd. Het beveiligingscertificaat dat hiervoor

wordt gebruikt, is een PKI overheid Service Certificaat.

Het verschil tussen beide is dat je met een XBRL document meer gegevens mee kunt sturen. Met XBRL kun je het

bericht ook inclusief de aangifte ICP (intracommunautaire prestaties) en fiscale eenheden versturen.

De Belastingdienst stuurt indien de aangifte akkoord is een mailbericht van ontvangst. Dit bericht wordt ook voor de

statusmelding van deze aangifte binnen Twinfield verwerkt. Vervolgens gaat het document van de status verzon-

den naar de status technisch goedgekeurd. Als het document bij de Belastingdienst binnen is zijn er namelijk twee

opties: 1. Hij is goed. Dat wil zeggen dat hij technisch goed is of 2. Hij is fout. In dit geval is er technisch iets fout met

het document en kan het niet gelezen worden. Dit laatste gebeurd overigens vrij weinig.

Bij Twinfield zijn met de aangifte de conceptboekingen gewijzigd in definitieve boekingen. Bij veel softwareleveran-

ciers bestaat de mogelijkheid om de aangifte te doen op basis van de conceptboekingen. Vraag is waarom zij geen

boekingen doen op basis van definitieve boekingen. Dit geeft accountants de mogelijkheid om achteraf alsnog in de

administratie te gaan rommelen. Dat is het probleem met offline producten. Met online producten is het ook nog

mogelijk om op deze wijze aangiften op te stellen. Hier ligt een uitdaging in het Zeker Online project.

1 en 2) Het initiatief voor zeker online is vanuit de BD gekomen. Wat waren voor u de beweegredenen om deel te

nemen aan de community? Anders geformuleerd. De SaaS aanbieders voldoen als aan veel van de vereisten van het

keurmerk. Wat is voor u de toegevoegde waarde van het keurmerk en de samenwerking met de belastingdienst. Wat

voegt het voor u toe wat u nu nog niet heeft.

Henk: Bij Zeker Online zijn we nu bezig met het normenkader. De vraag is welk normenkader accepteren we. We wil-

len dat er een normenkader wordt opgezet waar geen speld is tussen te krijgen. Hierbij is het idee van Twinfield dat

het normenkader niet minder moet zijn dan ons eigen normenkader. Wij willen de beste kwaliteit. Gezien het feit dat

we feitelijk te maken hebben met een nieuwe (online) branche is dit de kans om het direct goed te regelen in deze

business. Het belang is dus dat alleen de kwalitatief besten op de lijst van Zeker Online staan. Hier zit ons knelpunt

met de Belastingdienst: je kunt niet iedereens vriendje zijn. Het is nu tijd om het poldermodel te verlaten Henk vindt

dat we geen andere keuze hebben. Als partijen niet voldoen aan de kwaliteitseisen (en zekerheidseisen) die voor

onze producten gelden en waar wij vinden dat je als cloud aanbieder aan moet voldoen, dan willen wij niet dat deze

partijen meedoen. Wij laten ons product toetsen door BDO IT auditors. Ieder kwartaal wordt ons product volledig

getoetst. Het product wordt getoetst op functionaliteit, back up, development (hoe ontwikkelen jullie), hardware

wordt geaudit (de hardware staat in twee data centra) en op beveiliging. Met betrekking tot dit laatste wordt voort-

durend gemeten hoe vaak we worden gehackt.

Je kunt je ook laten controleren door SRA, maar zij kijken alleen maar hoe het product functioneel is geregeld.

Ik ben van mening dat ons normenkader, dat door ons zelf is opgelegd, hoger is dan gemiddeld. En wij willen niet dat

bij Zeker Online dit normenkader lager wordt gemaakt. Het kan volgens Henk niet zo zijn dat het normenkader dus-

danig wordt samengesteld dat partijen die het niet goed hebben geregeld aan mee kunnen doen. Verder die partijen

het waarschijnlijk geen probleem om naar dat kwaliteitsnorm te werken mits ze maar weten waar ze aan toe zijn.

Dat moet je als branche niet willen. Ik heb liever dat er maar 1 of drie partijen het keurmerk krijgen en dat je kwaliteit



en zekerheid biedt dan dat je de normen verlaagd zodat er meer partijen kunnen deelnemen maar je tegelijkertijd die

zekerheden als veiligheid niet meer voldoende kunt bieden. Je kunt beter bij aanvang de lat hoger leggen want het

is makkelijker om later van hoog naar lager te gaan dan van laagnaar hoog. Op dit punt snap ik de Belastingdienst

wel, want zij willen zo veel mogelijk partijen laten deelnemen en allemans vriendje spelen. Het poldermodel en het

eventueel verlagen van de kwaliteitseisen is wel voor ons een strategisch knelpunt in het project Zeker Online met

de Belastingdienst.

3) Zou u samenwerking met de andere marktpartijen hebben gezocht om te komen tot de zaken die het keurmerk

regelt als de BD het initiatief niet had genomen?

Nee. Het keurmerk draagt niet bij aan efficiencyvoordelen, wel aan kwaliteit. Echter Twinfield heeft grote proble-

men met het inleveren van haar eigen kwaliteitsnorm.

Twinfield neemt doorlopend het initiatief om partijen via webservices te koppelen om nog meer efficiencyvoordeel

voor de eindgebruiker te realiseren.

4) Zoals gezegd bekijk ik het keurmerk vanuit de optiek van compliance, de efficiënt werkende overheid en lastenver-

lichting voor de ondernemer. Hoe worden deze zaken volgens u door het keurmerk bereikt?

- Compliance: die wordt bereikt door middel van de workflow en de software. Als leverancier wil je graag bepaald

gedrag. Het hele spel gaat over de normering. Wij willen dat de applicatie voldoet aan horizontaal toezicht en aan

de regels die de overheid hier aan stelt. Ik vind dat iedereen vanuit het bronpakket zijn aangifte moet kunnen

doen. De ingevoerde gegevens moeten altijd na controle definitief te worden verwerkt. De overheid mag dit wat

mij betreft afdwingen door middel van reproduceerbaarheid. Ook nadat de periode of het boekjaar is beëindigd.

Op deze wijze kan compliance worden bereikt. Dat is dan ook wat wij vanuit Twinfield met het keurmerk geregeld

willen hebben.

- Efficiënter werkende overheid: dit kan bereikt worden via het gebruik van XBRL. Als de taal bij iedereen is gestan-

daardiseerd dan kan vanuit de pakketten voor iedere overheidsdienst gestandaardiseerde rapporten worden

ingediend.

- Lastenverlichting ondernemer: dit wordt bereikt door al eerder genoemde zaken. Denk bijvoorbeeld aan de

banken. Alles wordt hier automatisch ingevoerd. De ondernemer heeft hier geen kijken meer naar. De aangifte

gaat automatisch. Ook hier heeft de ondernemer geen kijken meer naar. De verkoopfacturen zijn gekoppeld aan

de bankbetalingen. De ondernemer hoeft zich hier niet meer mee bezig te houden. Hij is minder tijd kwijt aan zijn

boekhouding.(zie ook vraag 3)

5) Het keurmerk regelt o.a. dat de klant toegang blijft hebben tot gegevens in geval een SaaS aanbieder omvalt. Dit is

ook wel bekend als escrow. Hoe dit in zijn werk gaat bij reguliere softwareontwikkelaars is mij wel duidelijk. Het is me

niet geheel duidelijk hoe dit in zijn werk gaat bij aanbieders van internetboekhouden. Wie is hier de derde partij aan

wie de gegevens in bewaring worden gegeven?

Henk: een onafhankelijke partij; bij de notaris. Of via escrow. Dit staat ook in onze algemene voorwaarden.

6) De behoefte of noodzaak van escrow komt die vanuit de aanbieder (zodat zijn klant meer vertrouwen heeft dat zijn

gegevens bewaard blijven), vanuit de BD (zodat wordt voldaan aan de bewaarplicht) of vanuit beiden.

Henk: De behoefte van escrow komt vooral vanuit de klant en wij willen de ondernemer het vertrouwen kunnen

geven dat zijn administratie wordt bewaard. Daarnaast wil men natuurlijk vanuit de Belastingdienst dat wordt

voldaan aan de bewaarplicht. Bij Twinfield wordt de administratie bewaard zolang als Twinfield er is. Ook als een

accountantskantoor wegvalt wordt de administratie bewaard. Een accountant heeft bij ons een of meerdere data-


HENk VAN ErPBijlage

bases, lees omgevingen. In deze omgevingen zitten klantenadministraties.

Het verhuizen van klanten naar een andere accountant kan enkel door middel van een orderformulier waarop door

alle partijen met wederzijdse goedkeuring is getekend. De bewaarplicht voor de ondernemer is hiermee geborgd

omdat dan de complete administratie is over gezet naar de nieuwe accountant.

7) Het keurmerk regelt deze zaken of gaat dit regelen. Hoe was dit voorheen geregeld?

Nb de basis van vertrouwen is dat het keurmerk getest wordt en dat de ondernemer er op kan vertrouwen/ garantie

heeft dat het beschikbaar is.

Henk: Deze zaken horen bij grote professionele partijen. Daar is het ook geregeld. Het probleem ligt meer bij de klei-

nere partijen. Die hebben dit vaak niet goed geregeld.

8) Mocht het keurmerk geen doorgang vinden, hoe zal dit dan geregeld gaan worden?

Zie antwoord hierboven. Het zou dom zijn om geen keurmerk in het leven te roepen want anders kan niemand zich

ergens aan refereren.

9) De boekhoudingen zijn online. Wie is de eigenaar van de boekhoudingen. Is dat bijvoorbeeld de ondernemer (als hij

weggaat krijgt hij de beschikking over de online gegevens en heeft Twinfield deze niet meer) of blijft de boekhouding bij

Twinfield online staan en krijgt een nieuwe adviseur (regulier of online) bijvoorbeeld een usb stick met de gegevens?

Henk: Zie eerder antwoord. Het bedrijf is leading. Zij zijn eigenaar. Op verzoek kan de boekhouding worden overge-

zet. Als men naar een ander product gaat, bijvoorbeeld van Exact of Reeleezee dan converteren we het laatste en

de voorlaatste jaar. Dat nemen we dan mee. Dus van bankboek van Twinfield naar bankboek bank van de andere

aanbieder. Met betrekking tot het huidige jaar geldt dat het belangrijk is dat de subadministratie aansluit met de

huidige post.

Met alles wat wordt geconverteerd geldt daarnaast dat er sprake is van een Kodakmoment; er is een moment van

afsluiting. Met andere woorden als het dagboek wordt geconverteerd dan is het van belang dat de klant niet meer

kan muteren. Zo sluiten mutaties 1 op 1 aan.

Op het moment dat een administratie wordt afgesloten blijft de administratie wel op de server van Twinfield staan,

maar wordt deze als het ware verborgen. De klant kan met zijn inloggegevens nog wel bij deze administratie en kan

bijvoorbeeld een auditfile maken in geval van een controle.

10) En wat als hij overgaat naar de reguliere accountant?

Henk: Ook dan kan hij een auditfile maken en kunnen de zaken worden geleverd aan de reguliere accountant.

11) Hoe lang worden dingen online op de server bewaard?

Zie voorgaande vragen.

12) Hoe wil men de ondernemer overhalen dat zijn boekhouding online betrouwbaar genoeg is (dat hij de beschikking

heeft, dat zijn gegevens niet in het niets verdwijnen etc.)

Eigenlijk is deze vraag al achterhaald door het massale gebruik van internet bankieren. Natuurlijk zijn er partijen die

nog niet zo ver zijn. Door in die situatie te wijzen op de voordelen. De back up is geregeld. De ondernemer heeft geen

updates meer, die vinden automatisch online plaats. Men kan plaats en tijdsonafhankelijk zijn boekhouding doen.

Een heleboel gaat automatisch.

De intermediair ziet dit ook en komt tot de conclusie dat zijn type dienstverlening gaat veranderen. Het repeterende

productie werk wordt geautomatiseerd. Het onderscheidend vermogen zal komen te liggen op de wijze van advisering.



13) Met betrekking tot cloud computing en online boekhoudingen is er sprake van een grote hoeveelheid data in data-

bases. In dat geval kan ook gedacht worden aan datamining. Tijdens een EP over cloud computing in Nijenrode werd

door 1 van de deelnemers gesproken over klantprofielen die worden aangemaakt. Daarnaast kan datamining worden

gebruikt om bijvoorbeeld analyses te maken over de kredietwaardigheid van ondernemers. In hoeverre wordt hiervan

binnen de pakketten die u heeft gemaakt gebruik gemaakt van datamining. En als er sprake is van klantprofielen wat

moet ik me hier dan bij voorstellen. Op welk gebied, oftewel van welke gegevens wordt een profiel gemaakt.

Henk: Binnen onze pakketten wordt gebruikt gemaakt van datamining. Bij datamining maken we geen gebruik van

de mutatiestroom maar van de informatiestroom. Dus het gaat met name om kennis. Deze informatiestroom kun je

gebruiken omdat je werkt met een standaardsjabloon waarop alle boekhouding zijn gebaseerd. (noot: hiermee wordt

bedoeld waar eerder naar werd verwezen dat bij iedere ondernemer in het pakket onder de noemer autokosten

bepaalde kosten worden geboekt en dat autokosten een bepaald nummer hebben. Doordat het bij iedere onderne-

mer op gelijke wijze wordt geboekt kun je zaken gaan vergelijken)

Je doelt hier op benchmarking?

Henk: Ja, door van de informatiestroom gebruik te maken kan je analyses maken. Hoe doe ik het als een bepaald

soort ondernemer in vergelijking met andere ondernemers uit de regio. Hoe efficiënt werkt mijn personeel als ik

kosten afzet tegen uren die zij maken.

Het klantprofiel maakt de klant of de accountant zelf aan. Zij geven hiervoor de data die moeten worden ingevoerd

(bijvoorbeeld een Mc Donalds, 7 werknemers).

14) Er wordt ook gesproken over het creëren van de superboekhoudmachine die onderscheid kan maken tussen privé

bestedingen en zakelijke bestedingen. Hoe gebeurt dit? Is dit bijvoorbeeld op basis van data mining. Met andere

woorden de machine heeft op basis van gegeven het bestedingsgedrag van mensen geanalyseerd en kan op basis

hiervan beoordelen of iets privé of zakelijk is?

Henk: Dit is een vorm van datamining. Er is sprake van intelligentie op basis van een aantal gegevens. Een accoun-

tant of de klant maakt vooraf een voorstel voor de boeking. Dus bijvoorbeeld Essent moet als zakelijke energiekos-

ten worden geboekt of juist Essent is een privébesteding. Aan de hand van een vooraf opgesteld scenario worden

dus boekingen gemaakt.

15) Er is ook sprake van dat de diverse boekhoudingen die zich in de cloud bevinden leren van elkaar. Is hier ook sprake

van data mining als de boekhoudingen van elkaar leren in de cloud of hebben we het over een ander principe?

Henk: Ja, dit is hierop gebaseerd. Er wordt gebruik gemaakt van een intelligentie die gegevens aan elkaar koppelt.

16) Wordt er binnen de community gesproken over datamining? Is het een onderwerp waar afspraken over worden

gemaakt? Waar hebben die afspraken dan betrekking op? Zijn het bijvoorbeeld afspraken over welk soort gegevens

wel gebruikt kunnen worden en welk soort gegevens niet?

Henk: er wordt op dit moment in de community niet over gepraat. Afspraken hierover zijn volgens mij ook niet

mogelijk want dan ga je spreken over standaarden. Deze standaarden zouden dan ook moeten gelden voor alle

accountants en alle softwarepakketten.

17) Datamining kan een lerend effect hebben voor de BD. We verzamelen op deze wijze veel gegevens over onderne-

mers. Worden dergelijke gegevens doorgecommuniceerd aan de BD?

Nb; deze vraag niet meer gesteld. Eerder in het gesprek is duidelijk aangegeven dat er geen gegevens behalve een

auditfile voor de controle aan de Belastingdienst worden geleverd.


HENk VAN ErPBijlage

18) Welk voordeel heeft de ondernemer erbij? Is of wordt het programma ook zo zelflerend dat het bijvoorbeeld kan

constateren dat ondernemers bepaalde fouten maken en dat het boekhoudpakket in zijn functionaliteiten aangepast

wordt of moet worden.

Henk: Het programma is wel zelflerend maar wij gaan nog verder door middel van de audit rule set. Weblijven dit

door ontwikkelen. Neem nu de kosten van Essent. Het programma is wel zo zelflerend dat hij weet dat je bij de vol-

gende keer Essent dit moet boeken op zakelijk. Wat wij voor in de toekomst willen is dat je bijvoorbeeld zegt ik wil

alle investeringen van boven de 2000 euro. Je kunt dan gaan monitoren of de investeringsregeling wel of niet goed is

gedaan in de aangifte. Je kunt dus een audit rule set maken: bijvoorbeeld ik wil alle kruisposten boven de 1500 euro

inzien.

De accountant doet niets anders dan kruisposten maken. De vraag is of deze posten allemaal nodig zijn. Wij gaan

er vanuit dat met het internetboekhouden kruisposten steeds minder nodig zijn. De rol van de accountant wordt

in onze ogen dan ook anders. Hij zal minder uren maken. De accountant moet hier ook op inspelen. Hij moet zich

bijvoorbeeld meer richten op het verstrekken van fiscale informatie.

19) Uit sommige van de pakketten kunnen ook automatisch aangiften gegenereerd worden. zijn de pakketten ook dus-

danig dat zij kunnen constateren dat bepaalde groepen ondernemers te weinig gebruik maken van fiscale mogelijkheden

en dat hier dan een oplossing voor gezorgd kan worden?

Henk: Zie voorgaande vraag. Het programma is nog niet dusdanig dat dit kan. Ook is het niet dusdanig ingericht dat

het verbandscontroles kan maken zoals jullie (BD) dat in jullie werk doen.

20) Als er sprake is van data mining wordt de klant hier dan over geïnformeerd? (op welke wijze)

Henk: Benchmarking ligt bij de accountant zelf. Wij doen zelf niets met de data. De klant en de accountant kunnen

wel zelf overzichten genereren.

Deze zitten als functionaliteit in het pakket. De klant is hier van op de hoogte.

21) In hoeverre is social media geïntegreerd in het systeem. Ik neem dan als voorbeeld: ik heb als ondernemer een vraag

en wil eigenlijk weten van andere ondernemers hoe zij iets hebben opgelost. In hoeverre kun je je vraag dan rechtstreeks

in de groep gooien. In hoeverre helpt datamining hierbij. Zijn persoonlijke vraagstukken mogelijk en is datamining hierbij

relevant voor de vraag van de klant.

Henk: Social Media is bij ons geïntegreerd. Je kunt zoeken op onderwerp. Je kunt vragen in de groep gooien. (nb: als

voorbeeld hebben we ter plekke gezocht op een aantal onderwerpen)

22) Het doel van de Belastingdienst is compliance. Dit wordt bereikt door er voor te zorgen dat er vooraf in de admini-

stratie / de aangifteketen (in de cloud) veel is gestandaardiseerd en geüniformeerd. Ook moet de administratieve keten

zo weinig mogelijk manipuleerbaar zijn. Dit leidt uiteindelijk tot een kwalitatief betere aangifte. Bijzaak hiervan is bij-

voorbeeld de jaarafsluiting en de btw functionaliteiten. Voordeel voor de BD is geen suppleties. Jaarrekening gereed als

er controle is. Ik zie het voordeel voor de BD. Ik zie het voordeel voor de MKB ondernemer. Maar wat is hier het voordeel

voor de SaaS aanbieder?

Henk: zodra je gaat rapporteren wordt iets extern. Je wilt het moreel en principieel doen volgens de regels. Je wilt

niet dat gegevens veranderd kunnen worden. Het gaat om je goede naam als bedrijf en om de kwaliteit die je kunt

bieden.

23) Worden er door afspraken over zaken als jaarafsluiting en btw functionaliteiten eigenlijk ook afspraken gemaakt

over administratieve standaarden? Met andere woorden: een ondernemer die ook bij een SaaS aanbieder zit van Zeker



Online voldoet aan deze zaken. (Administratieve afspraken die tussen De BD en de aanbieders zijn gemaakt).

Nee: zie eerdere vragen.

24) Twinfield biedt een dienst aan die de ondernemer alleen kan beheren, waar dus niet per se een accountant voor nodig

is als ook pakketten waarbij men een Twinfield gecertificeerde accountant kan zoeken. Hoe selecteren zij de accoun-

tants? Is dit puur alleen omdat ze gebruik maken van een Twinfield programma of wordt er ook naar andere criteria als

fiscale kennis gekeken?

Henk: Twinfield heeft haar focus gericht op accountants kantoren die open staan voor veranderingen in hun dien-

stenpalet. Een traditioneel denkende accountant heeft vaak moeite om zijn huidige manier om te zetten naar de

accountant 3.0. Vaak denkt men nog vanuit de verdediging en niet in mogelijkheden die de toekomst voor hun kan

bieden. Wij willen samenwerken met accountants die openstaan voor nieuwe zaken en die anders kunnen denken.

Als dit het geval is, dan hebben we een volledige match en bieden wij een veranderingstraject aan. Dit varieert van

het leren omgaan met het Twinfield programma tot hoe ga ik mijn werkzaamheden inrichten nu bepaalde stan-

daardtaken die ik voorheen had weg zijn gevallen, een gevolg van doorvoeren van standaardisatie in het werkproces.

25) Vanuit de BD wil men zich met het keurmerk specifiek richten op de zzp-er. Wat is het specifieke voordeel voor een

zzp-er van een boekhouding online in vergelijking met de zzp-er die zijn schoenendoos naar de boekhouder brengt en die

door hem/haar laat inboeken.

Nb: vraag niet meer gesteld want al behandeld bij de vraag omtrent het overhalen van de klant. Henk geeft wel aan

dat men zich niet specifiek richt op de zzp-er maar dat men wel een pakket heeft voor de zzp-er. Dit komt door het

businessmodel met onze accountantskantoren die zich wel volledig richten op de zzp-er.

26) Wat is het kostenvoordeel voor deze kleine zzp-er. Of zal het kostenvoordeel er vooral zijn voor de kleine tot middel-

grote MKB ondernemer.

Het kostenvoordeel zit ook bij de kleine zzp-er. Ten eerste al in de kosten van het pakket. Daarnaast moet dit ook

gezocht worden in het feit dat zaken automatisch gaan. Neem de bank. Dit hoeft de accountant niet meer in te

boeken. Je hoeft ook geen software meer aan te schaffen. Etc.

27) Zijn er knelpunten m.b.t. de samenwerking met de BD. Ik denk dan niet aan het keurmerk maar meer aan zaken

zoals een controle van de BD. Tijdens het EP in Nijenrode vertelde één van de aanbieders dat zij een controle bij één van

hun klanten hadden van de FIOD. Zij liepen er toen tegenaan dat de FIOD de gehele database in beslag wilden nemen

omdat zij onbekend waren met het principe van gegevens die zich in de cloud bevinden. Is onbekendheid van controle-

medewerkers een knelpunt?

Henk: nee, dit is voor ons niet zo zeer een knelpunt. Er kan immers door de klant een auditfile worden aangemaakt.

Ons grootste knelpunt ligt in het feit dat wij willen dat met het keurmerk niet aan onze kwaliteit wordt ingeboet.

28) Zijn er technische knelpunten waar men tegenaan loopt.

Henk: nee, wij hebben zelfs een uitstekend contact met jullie afdeling OSWO. Hier worden nieuwe programma’s

getest. Wij hebben vooral met hun contact over het doorzetten van de middelen. Gaat het fout dan krijgen we een

melding. Gaat het goed dan wordt het doorgezet naar onze middelen en worden de boekingen definitief. Soms gaat

er wel eens ergens iets fout met het overzetten.

29) Wat vonden de SaaS aanbieders er in eerste instantie van dat de BD wel wil meedoen als belanghebbende (keur-

merk) maar niet als mede participant. Werd dit ervaren als een knelpunt?


HENk VAN ErPBijlage

Nee, want dit is vooral iets wat de partijen moeten regelen.

Voor het overige zijn er voor ons geen knelpunten met betrekking tot de Belastingdienst.

30) Met het keurmerk wordt samengewerkt met de Nederlandse overheid. Hoe zit het met andere overheden binnen de

EU. Gaan die ook samenwerking aan? Zijn er complicaties met betrekking tot Europese regelgeving?

Henk: Er zijn geen complicaties met betrekking tot de Europese regelgeving. Wel is het zo dat Twinfield actief is

in andere landen. Hierbij geldt dat alles moet volgens de wetgeving zoals die aldaar geldt. In landen waar dit niet

mogelijk is zoals België zijn wij dan ook geen partij.

Tot slot merkt Henk op dat er met betrekking tot het keurmerk nog wel zaken zijn die geregeld moeten worden.

Hierbij moet aan het volgende gedacht worden: wie gaat het keurmerk beheren? Je moet het keurmerk dan ook

laten auditen door een onafhankelijke partij zoals BDO IT. Je moet het keurmerk trekken in het kader van horizontaal

toezicht. Dan kan het breder worden ingezet voor accountantskantoren die bij ons klant zijn. Henk geeft ook aan dat

hij voorstander is van een periodieke herijking van het normenkader binnen Zeker Online. Denk hierbij aan een twee

jaarlijkse bijstelling.

Tot slot is Henk van mening dat er een jaarlijkse toetsing per software leverancier afgelegd moet worden.


wILkO StrONkS Bijlage

Interview met SaaS-aanbieder ReeleezeeReeleezee is deelnemer van de community Zeker Online.Datum: 19 oktober 2011 Geïnterviewde: Wilko StronksDe heer Stronks is CEO van Reeleezee.

1) Het initiatief voor zeker online is vanuit de BD gekomen. Wat waren voor u de beweegredenen om deel te nemen aan

de community?

Wilko: Het initiatief is niet geheel vanuit de Belastingdienst gekomen maar ligt ook bij de online bedrijven. Bij de

online bedrijven leefde al langer de behoefte om te laten zien welke voordelen het online boekhouden biedt. Als

online bedrijf is dit vaak moeilijk om uit te leggen. Wij hebben met name klanten in het MKB. Zij hebben vaak moeite

om hun hoofd boven water te houden, hun business goed te doen en organisatie is voor hun zeker geen hoofdzaak.

We zijn begonnen vanuit de techniek. Het is gemakkelijk om op 1 systeem te draaien en vervolgens je klanten dit

laten gebruiken via internet. Het oude model was dat je klanten een pakket moesten downloaden, bij wijzigingen

moest je als bedrijf deze wijzigingen verspreiden, er bestond veel meer kansen op fouten. Wij dachten toen we kun-

nen beter het oude model verlaten en gebruik maken van de huidige techniek. Op deze wijze maak je het de klanten

veel makkelijker.

Als we nu naar onze doelgroep kijken; voor ondernemers is boekhouden al niet hun hobby, zij besteden dit al vaak

uit. Ook al gebeurd het misschien met fouten, zij zijn allang blij dat het gebeurd. Bij deze groep hoef je dus niet aan

te komen met het verhaal dat het technisch allemaal handiger kan, daar scoor je niet goed mee. Zij zien dat niet echt

als voordeel.

Voor de huidige generatie die net klaar zijn met hun studie en een bedrijf beginnen geldt dit in mindere mate. Zij

doen al veel meer via internet. Zij zoeken online naar een boekhouder en komen al op een veel natuurlijker wijze bij

het online boekhouden terecht. Zij zien de online wereld meer als vanzelfsprekend. Aan deze doelgroep hoef je het

voordeel niet uit te leggen want zij denken al eigenlijk niet anders. Maar de grote doelgroep van het MKB, die ziet

het voordeel van online boekhouden niet. En wij hebben veel moeite om het voordeel aan hun uit te leggen. Dat is

dus voor de online bedrijven het ene probleem.

Anderzijds heb je heel veel verschillende aanbieders. Als grote partijen heb je Reeleezee, Twinfield en Exact. Wij

vinden onszelf kwaliteitsaanbieders. Vanaf het begin hebben wij gedacht als je dit goed wilt doen moet je het veilig

doen en betrouwbaar doen. Anders loop je het risico dat als je bedrijf groeit en je maakt een ergens een fout dan ben

je geraakt in je business.

Reeleezee probeert het de klant makkelijk te maken. Wij willen ook flexibel zijn. Zowel in de interface als in de voor-

waarden. Je kunt bij ons per maand opzeggen. Een gevolg van dit laatste is wel dat je er als bedrijf voor moet zorgen

dat je veel kwaliteit moet kunnen leveren. Alles moet kwalitatief goed zijn anders is je klant weg. Je klantenservice

moet dus op orde zijn, je datacentrum moet voldoende machines hebben, alles moet op nivo zijn. De drie grote par-

tijen hebben dit goed geregeld. Maar wat iedereen (de online dienstverleners) gedaan heeft is niet voor iedereen (de

klanten) duidelijk. Het is moeilijk te zien voor de gebruiker. Als hij inlogt weet hij niet of er sprake is van een professi-

oneel datacentum of dat deze ergens bij een student op zolder staat of ergens in de Oekraïne. De gebruiker weet ook

niet wat de aanbieder met zijn data doet. Hij weet alleen dat hij een dienst afneemt en meer eigenlijk niet.

Ons probleem was dus hoe moeten wij goed in kaart brengen dat dit een professionele industrie is en dat hier voor-


wILkO StrONkSBijlage

delen aan vast zitten. Hier was ik met Reeleezee voorafgaande aan het keurmerk mee bezig. Ik was hierover met

meerdere mensen in contact en gaandeweg ontmoette ik Theo Klarenbeek. Toen bleek dat wat wij doen als Reelee-

zee veel overeenkomsten heeft met het horizontaal toezicht en met compliance. Wij hadden bijvoorbeeld geregeld

gedoe met klanten die zeiden dat wij in hun boekhouding hadden gezeten (wijzigingen hadden aangebracht). De

klant weet dan vaak niet dat wij helemaal niet bij zijn gegevens kunnen omdat er sprake is van gescheiden databa-

ses en dat wij alleen iets kunnen veranderen als hij daar toestemming voor geeft (en dat dit dan ook wordt vastge-

legd). Het feit dat wij geen gegevens kunnen veranderen staat wel ergens op de site vermeld maar de klant leest dat

helemaal niet. Bij ons bestond het besef dat wij dezelfde dag dit nog aan de klant moesten kunnen aantonen anders

is die klant weg. De audittrail is in dit verband van essentieel belang. Wij kunnen aan de klant laten zien dat wij pre-

cies bijhouden welke wijziging er zijn en wie wat doet.

Theo gaf aan dat dit aansluit met wat ze bij de Belastingdienst zoekt; dat de audittrail bewaard blijft. Wij willen als

Belastingdienst helemaal niet die gegevens van de klant hebben maar als wij ergens serieuze problemen hebben

en wij willen de gegevens opvragen, dan is het mooi als de online dienstverlener als derde partij gegarandeerd kan

zeggen dit is wat er precies is gebeurd”. Hierin kwamen de behoeftes met betrekking tot de audittrail overeen. En

zo zijn er veel meer overeenkomsten tussen wat de Belastingdienst graag geregeld wil hebben en wat wij als bedrijf

graag geregeld willen hebben. Hieruit ontstond het idee om samen op te trekken. Reeleezee wilde zelfs nog verder

gaan. Wij hebben namelijk al alle faciliteiten. Reeleezee wil tegen zijn klanten kunnen zeggen dat er nog een enorm

voordeel is als zij ons pakket gebruiken, namelijk dat de Belastingdienst je een betere ondernemer vindt. (noot:

omdat o.a. wordt voldaan aan de bewaarplicht en het vastleggen van de audittrail)

Een andere trigger had met de kassa te maken. Wij hebben een internetkassa ontwikkeld waarbij iedere aanslag die

op de kassa wordt gemaakt, wordt vastgelegd op internet. Iedere registratie die dus op de kassa wordt gedaan leg-

gen wij vast. Zo is er geen gedoe meer met telstroken etc. Nadat dit gebouwd was en de kassa op de markt kwam,

kwamen de verzoeken of wij de kassa ook zodanig konden ontwikkelen dat deze omzet kon verzwijgen. Wij hadden

ons niet gerealiseerd dat dit een functie is die in bestaande kassa’s veel voorkomt. Over die vraag denk je dan na.

Echter de data bevindt zich in een datacentrum, het ligt vast, wij laten dit auditen (controleren). Maar tegelijkertijd

vraagt de markt er om. Onze conclusie was “dit past niet hoe wij als bedrijf zijn”. Wij willen een transparant bedrijf

zijn. Je kunt ook niet aan een auditer uitleggen dat je een omweg hebt gebouwd om omzet te verzwijgen omdat de

markt dit graag wil. Dit kan niet. Hier geloven wij niet in. Dus wij gaan dit niet supporten. Als de klant dit wil dan

moeten ze maar naar een andere leverancier.

Een deel van onze klanten vindt dit juist prettig. Zij willen dat het goed geregeld is. Zij vinden het bijvoorbeeld ook

prettig oom te kunnen achterhalen wat het personeel heeft gedaan.

Je merkt wel dat er een scheiding ontstaat in de markt. Een deel neemt je het niet in dank af. Een ander deel wil juist

vanwege dit standpunt met jou zaken doen.

Ook hier gingen we dus weer gelijk op met de Belastingdienst. Zo ontstond het idee om de voordelen van een online

bedrijf tastbaarder te maken. Het uitleggen van het voordeel van het product en het tastbaar maken van het voor-

deel voor de ondernemer en het voordeel voor ons.

En tegelijkertijd voor de Belastingdienst natuurlijk.

Ja.

2) De saas aanbieders voldoen als aan veel van de vereisten van het keurmerk. De toegevoegde waarde voor u ligt dus



vooral in het feit dat u met het keurmerk kunt laten zien dat er sprake is van een professionele industrie waar zaken goed

zijn geregeld en dat u hoopt de doelgroep van oudere of reeds langer bestaande ondernemers te bereiken?

Wilko: Ja hier ligt voor ons de toegevoegde waarde.

3) Zou u samenwerking met de andere marktpartijen hebben gezocht om te komen tot de zaken die het keurmerk regelt

als de BD het initiatief niet had genomen?

Dat is moeilijk. De Belastingdienst is hier toch vooral de partij die de verbinding kan leggen. Voor de aanvang van de

community waren we hier ook al mee bezig. Zo heb ik bijvoorbeeld de stichting Continuïteit Internet Dienstverleners

opgezet. Ik heb de stichting opgezet omdat je tegenover klanten de garantie wilt geven dat zij met hun data online

blijven zitten als bijvoorbeeld Reeleezee omvalt. Dit zou je op twee manieren kunnen regelen: a. Technisch of b.

Juridisch. Wij hebben vooral voor de laatste optie gekozen. Wij hebben juridisch geregeld dat wat er ook gebeurd de

dienstverlening zes maanden lang blijft doorwerken. Wij hebben contracten hiervoor gemaakt. En het is dusdanig

geregeld dat bijvoorbeeld in een geval van faillissement zelfs de curator geen beslagen kan leggen zodat de dienst

door kan blijven draaien.

Om te zorgen dat het door kan blijven draaien hebben wij ook collega’s benaderd. Je kunt het als het ware vergelijken

met het waarborgfonds die geldt binnen de reisbranche. Waar iedereen een euro inlegt zodat klanten in geval van

faillissement van 1 van de partijen toch hun geld terug krijgen. Binnen onze branche was het moeilijker om dat met

geld te doen. Het gaat bij ons er vooral om dat we door kunnen draaien. Het was lastig om collega’s te regelen want

je bent toch elkaars concurrent en je vertrouwt elkaar niet helemaal.

De Belastingdienst heeft erkent dat hier voor Reeleezee een probleem ligt. Zij heeft aangegeven dat het goed is

als dit geregeld wordt maar de Belastingdienst kan het niet voor 1 partij regelen en zo 1 partij voortrekken. Zij heeft

aangegeven dat door laten draaien van de dienst, in geval van bijvoorbeeld faillissement, zoveel voordeel heeft voor

de Belastingdienst dat zij graag wil aanschuiven en het wil faciliteren. De Belastingdienst heeft ook aangegeven dat

zij dan haar normen kenbaar wil maken. Hiermee heeft zij als verbindende partij er voor gezorgd dat de partijen met

elkaar om tafel kwamen.

Formeel zijn het dus de marktpartijen die de afspraken maken en die het keurmerk krijgen. We praten echter samen

met de Belastingdienst, die ook hun eisenpakket voor het keurmerk kenbaar maken.

Reeleezee wil dat met het keurmerk ook duidelijk is voor de ondernemer wat voor hun het voordeel is. Komt er bij-

voorbeeld minder toezicht bij klanten die hun boekhouding online bij een dienstverlener met het keurmerk hebben?

Dit is nog een vraagpunt aan de overheid. Wij vinden dit laatste niet zo zeer een voordeel dat wij aan de ondernemer

kunnen verkopen. Als Reeleezee hebben wij het liefst dat alles wat je intikt ook tegelijkertijd je aanslag is. Je betaald

dan gelijk en hebt dan duidelijkheid. Dit is bijvoorbeeld mogelijk omdat wat je op een kassa aanslaat ook direct in de

database wordt vastgelegd. En omdat dit ook geaudit kan worden.

En een voordeel is dus ook dat je gelijk je teruggave krijgt?

Ja, of sneller. Maar dit is iets wat nog geregeld moet worden. Wij snappen dat hier nog goed naar gekeken moet

worden. Maar het is wel een voordeel dat je aan de ondernemer kunt verkopen.

4) Zoals gezegd bekijk ik het keurmerk vanuit de optiek van compliance, de efficiënt werkende overheid en lastenverlich-

ting voor de ondernemer. Hoe worden deze zaken volgens u door het keurmerk bereikt?

- Compliance: door 1 softwarepakket die alle klanten gebruiken. Er bestaat dus geen verschil. Er kan dus door 1

partij worden geaudit. Alle klanten maken van dezelfde geaudite software gebruik. De audit betreft niet alleen



de software maar ook de datacentra, de procedures en beheermaatregels die wij hebben getroffen. Neem nu het

voorbeeld van de kassagebruiker. Deze gebruiker heeft bijvoorbeeld een neefje dat eens in de zoveel tijd de gege-

vens voor hem op de kassa de omzet aanpast. Dat is iets wat niet mogelijk is met een internetsysteem. Het neefje

kan namelijk niet in het datacentrum. Het is ook zo afgedicht dat medewerkers van ons niet kunnen wijzigen.

Het voordeel van 1 systeem en 1 set van procedures, die je ook kunt laten auditen, is dat het compliance biedt.

Binnen 1 systeem willen we het de ondernemer makkelijk maken. Er moet zoveel mogelijk gemak voor de onder-

nemer zijn. Ook hier zit een groot voordeel in. Wij maken hierbij gebruik van de crowd. We scannen heel veel. De

gescande factuur gaat naar het datacentrum. Hier worden de karakters van de factuur ingelezen. We zien bijvoor-

beeld kenmerken van de leverancier. Aan de hand van o.a. KvK gegevens. De factuur is bijvoorbeeld van Nuon.

De vraag is nu hoe wil je dit boeken. De ondernemer heeft hierbij verschillende keuzes: 1. Volg mijn accountant 2.

Boek hoe Nederland dit boekt 3. Boek zoals de Belastingdienst zegt dat ik dit moet boeken. Je kunt het op deze

wijze de ondernemer ook makkelijk maken.

Hierbij kun je ook aanvullende vragen aan de klant stellen. Neem een benzinebon. Die kan ook op deze wijze wor-

den geboekt. Tegelijkertijd kun je bij deze bon ook vragen stellen over bijvoorbeeld het broodje dat ook gekocht

is. Je kunt vragen “was dit wel je eigen auto”. De klant weet misschien niet dat hij dat broodje niet op autokosten

mag boeken. Hij wil wel compliant zijn en door dergelijke vragen te stellen kun je het compliante gedrag nog meer

inbouwen. Dus door al die kennis, waarbij je ook gebruik maakt van de kennis van de crowd kun je de ondernemer

op het moment dat er compliante issues zijn, een handje helpen zodat hij ook compliant gedrag kan vertonen. Dit

laatste zijn weer zaken waar wij graag input willen van de Belastingdienst. Wij zijn hier door medewerkers van jul-

lie opgewezen. Dat je het broodje niet kunt boeken op vervoerskosten. Zo ontvangen wij graag meer input. Zoals

hoe om te gaan met verkeersboetes. Door die kennis van jullie kunnen wij ons pakket beter maken.

In het pakket kun je veel meer intelligentie inbouwen. Als wij jullie kennis verwerken in ons pakket dan willen we

ook graag dat, als iemand kiest voor de keuzes van de Belastingdienst, dat zij op het moment dat de administra-

tie is ingeboekt en de aangifte is gedaan gelijk een aanslag krijgt.

De accountant is belangrijk voor de klant. Maar zijn rol wordt wel steeds kleiner. De traditionele rol kan hij niet

meer vervullen. Neem de bank. Die hoeft niet meer te worden ingeboekt. De rol van de accountant wordt mis-

schien wel zo dat hij alleen maar vooraf moet zeggen welke keuzes gemaakt moeten worden.

Voor alle duidelijkheid: geeft de klant zijn keuze altijd vooraf aan of heeft hij ook de keuze op het moment dat het in de

boekhouding zit om dan de keuze te maken?

Per factuur is er nog de flexibiliteit. Maar dit gaat juist veranderen. Wij zijn op dit moment nog aan het zoeken. Wij

willen feedback vanuit de markt. Vanuit de accountant en vanuit de Belastingdienst. Wij zeggen dit kan er technisch

allemaal. Maar het is de praktijk die echt zegt wat handig is. Bijvoorbeeld die punten die ik net noemde. Wij willen

het graag doen hoe het moet. Wij willen dat er vanuit de Belastingdienst wordt gezegd hoe de regels zijn. Een actie-

vere rol van de Belastingdienst dus. Er is dan sprake van echt samenwerken. Samenwerken in nieuwe ontwikkelin-

gen. Als wij die input hebben dan gaat de keuze voor de ondernemer dus ook veranderen. Die heeft hij dan niet meer.

- Efficiënter werkende overheid: Dit is vooral te bereiken door het gebruik van XBRL. Bijvoorbeeld door er als pak-

ket voor zorgt dat automatisch XBRL bij de vastlegging (bron) goed wordt vastgelegd. Je houdt dan een systeem

over dat goed is te auditen. Ook in het licht van horizontaal toezicht; je gaat samen kijken naar de hele keten.

Hoe de zaken goed vast te leggen.



XBRL is een technische ontwikkeling om alles wat je rapporteert op een standaard manier te doen. Alle ele-

menten moeten vaste begrippen zijn. Er is in Nederland nu sprake van een eenduidige XBRL taxonomie waarin

alle begrippen die er zijn vastliggen. Nu worden er door de verschillende instanties nog verschillende begrippen

gebruikt.

We willen het aantal elementen kleiner hebben. Dit is een moeilijk proces want iedereen heeft verschillende inter-

pretaties van de begrippen. Bijvoorbeeld wat is winst en wat is activa. Er moet dus sprake zijn van echte stan-

daardisatie. Het is moeilijk omdat soms dezelfde begrippen in de verschillende wetten andere definities hebben.

Kan dit dan niet worden aangepast zodat we 1 begrip hebben. Dat is directe lastenverlichting. In plaats van twee

keer het begrip in te vullen hoeft dit nog maar 1 keer. Dit realiseer je alleen niet direct.

XBRL is dus wel een echte standaardisatie. Wij willen deze standaardisatie zo vroeg mogelijk in het proces. Als

je gelijk aan het begin van het proces het juiste XBRL label aan iets kunt hangen, dan ben je gelijk klaar. Op deze

manier bouw je ook een enorme compliance in. Je verschuift namelijk van ergens achter aan de keten, waar een

fiscalist nog allerlei correctieboekingen gaat doen om het handiger te gaan maken voor zijn ondernemer, naar

de voorkant waar je gelijk het juiste label hebt. Als het label vooraf juist is, komt het ook in het juiste vakje in de

aangifte terecht. De overheid moet natuurlijk nog wel controleren of ze het vakje hierna niet alsnog wijzigen maar

dat kun je door middel van de audit.

Om terug te komen op de kassa. Iedere aanslag op de kassa is gelabeld. Het goede element hangt er al aan. De

trukendoos van de boekhouder verdwijnt. Het is niet meer mogelijk om achteraf de geboekte een aangegeven

gegevens gaan wijzigen. De fiscale beslissing komt zo aan de voorkant te liggen. Je moet vooraf al aan de onder-

nemer vragen “ Is dit een beperkte kostenpost?” en niet achteraf. Dit laatste heeft een enorme verschuiving en

lastenverlichting tot gevolg. De fiscalist heb je alleen nog nodig aan het begin. Xbrl en cloud computing hebben

die verschuiving als gevolg.

Als je het dan hebt over efficiënter werkende overheid; als je het voorgaande goed geregeld krijgt, als je met al

die marktpartijen hierover hebt gecommuniceerd, en je hebt er voor gezorgd dat die bron goed is vastgelegd, dan

hoef je bij al die partijen alleen het systeem maar 1 keer goed te auditen. Het hele traject van de controle hoeft

dan niet. Je hebt dan alleen maar een controle over de audit zelf. Dit brengt voor de Belastingdienst enorm veel

efficiency. Het past ook veel meer in het licht van horizontaal toezicht.

De ondernemer is hier ook te overtuigen van de voordelen van het goed doen en het goed laten vastleggen en van

de efficiency die hij hiermee behaalt. De wet is toch de wet. Al het gerommel en de fiscalist kosten je veel meer

tijd en geld. Als je het gelijk goed doet scheelt je dat veel meer. Er valt meer te behalen als je het goed doet, dan

heb je gewoon gelijk zekerheid.

- Lastenverlichting ondernemer: dit bereik je, doordat je op het moment dat je online boekhoudt, je je data

centraal in het datacenter hebt. Banken hebben dat ook. Je kunt een lijntje leggen tussen het datacenter van de

bank en het datacenter waar de boekhouding is. De gegevens van de bank zitten dus direct in de boekhouding.

Aanvankelijk waren banken hiertoe moeilijk bereid. Totdat de BIZNER bank, de nieuwe internetbank van de Rabo-

bank toestemming gaf. Vervolgens hebben wij een applicatie gebouwd om de verbinding tussen een bank en ons

systeem te kunnen leggen. Hierna volgden meerdere banken. Er zijn nu dus twee bedrijven die in de cloud zitten,

zij regelen het met elkaar. Zij kunnen grotendeels gebruik maken van dezelfde technologie want het is allemaal

webservices. De grootste klus is het autorisatieproject; hoe kan een klant toestemming geven.



Cloud computing geeft de mogelijkheid om de bank gelijk in te boeken in je boekhouding. Als een bank niet mee-

doet met cloud computing heb je die mogelijkheid niet. De ondernemer moet dan iedere dag bij de bank inlog-

gen, zijn transacties er uithalen. Alle gegevens moeten eerst worden gedownload en vervolgens weer worden

geüpload. Alle banktransactie moeten dan handmatig ingeboekt worden en dit kost tijd. Misschien maar een

paar minuten per dag, maar al die minuten op jaarbasis zijn er toch veel. Daarnaast is de kans op fouten minder.

Hier ligt de afstand die de traditionele leverancier heeft op de internetleverancier. En deze afstand wordt steeds

groter.

Zo ontstaan er steeds meer koppelingen in de elektronische wereld. Een ondernemer krijgt bijvoorbeeld elektro-

nische facturen of krijgt email pdf-jes waar een factuur inzit. Deze moeten ook gelijk in de boekhouding kunnen

komen. Als je een online product hebt dan moet ik die facturen naar het datacentrum kunnen sturen. Dit kan als

de email wordt gekoppeld aan de boekhouding. We hebben daarom een product ontwikkeld waarin de email ook

naar het datacentrum gaat. We kunnen als gevolg hiervan de elektronische facturen (UBL) gelijk inboeken. Ook

een factuur die als pdf-bestand is gestuurd, kan herkend worden. Als er een scan of foto inzit van een factuur dan

kan dit ook worden herkend. Alle drie kunnen dan in de boekhouding verwerkt worden. Dit betekent ook lasten-

verlichting.

Koppeling met de overheid, XBRL en E-herkenning, machtigingsregisters, het zijn allemaal online systemen. Met

cloud computing. komt je boekhouding steeds meer in de online wereld En zo krijg je steeds meer koppeling van

online systemen. Er ontstaan steeds meer mogelijkheden. En die brengen efficiency. Als je kijkt naar het voor-

beeld van de bank. Het niet meer downloaden en uploaden scheelt misschien maar tien minuten per dag, maar

het is toch iedere dag 10 minuten.

De afstand met de traditionele leverancier wordt zo steeds groter.

Om een laatste voorbeeld te geven. De overgang van de oude aangiftes naar de XBRL aangiftes. Volgend jaar

kunnen de aangiftes VPB en IB alleen nog in XBRL. Als je de kopie aanslag wilt ontvangen, die is dan ook in XBRL

Wil je als intermediair een kopie dan moet hier een machtiging voor zijn. Deze machtiging moet weer online

worden geregeld en het wordt online vastgelegd. Het is een elektronische systeem. Je kunt dit niet doen door op

papier een machtiging te geven.

De afstand tussen de traditionele leverancier en de online leverancier ligt dus ook in de overgang van de oude

aangifte naar de XBRL aangifte.

5) Het keurmerk regelt o.a. dat de klant toegang blijft hebben tot gegevens in geval een SaaS aanbieder omvalt. Dit is

ook wel bekend als escrow. Hoe dit in zijn werk gaat bij reguliere softwareontwikkelaars is mij wel duidelijk. Het is me

niet geheel duidelijk hoe dit in zijn werk gaat bij aanbieders van internetboekhouden. Wie is hier de derde partij aan wie

de gegevens in bewaring worden gegeven?

Wilko: Het idee van de software in bewaring bij een notaris geven werkt hier in online-land niet. Het echte belang is

“kan de dienst doordraaien” en als afgeleid belang “zijn de gegevens beschikbaar”. Inmiddels beschikken wij over een

tweede datacentrum en worden alle gegevens van het ene datacentrum naar het andere gekopieerd. We hebben

het nu over de technische faciliteiten. Dus als een harddisk kapot gaat. Hoe voorkom je dat een klant hier niets van

merkt. Wij hebben ons systeem zo gebouwd dat een klant er niets van merkt als er iets mis gaat. In het aller ergste

geval als hier bijvoorbeeld een bom afgaat, dan is de klant hooguit 10 minuten kwijt. Maar in het overgrote gedeelte

van calamiteiten is de klant door het extra datacentrum niets van zijn data kwijt.



Dan heb je nog de juridische aspecten. Wij hebben vooral ingezet op deze optie zoals eerder besproken. Het is nog

niet zo dat wij data naar een derde partij brengen en ze daar in beheer geven. Dit doen wij niet. We brengen ze wel

naar een andere locatie (het tweede datacentrum) maar dat is nog geen ander rechtspersoon. Dit is wel mogelijk,

maar wat je er als klant aan hebt is vrij beperkt. Je hebt in dat geval wel de kale cijfers maar nog niet het systeem

erbij. Je kunt als klant niet doorwerken in je eigen systeem. Je kunt nog niet met je gegevens uit Reeleezee 1 op 1

over naar een ander boekhoudpakket en doordraaien. De techniek is nog niet zo ver. Wel is het zo dat XBRL hier een

oplossing voor kan bieden.

De klant heeft ook zelf de optie om het te doen, om het in een exportbestand te zetten. Wij hebben echter nu vooral

gekozen voor de optie dat de business gegarandeerd zes maanden doordraait. Dat je continuïteit kunt garanderen.

Daarvoor hebben we een stichting opgericht die hier borg voor staat. Deze stichting doet ook mee met Zeker Online.

Dit is eigenlijk de modernere manier van escrow.

6) De behoefte of noodzaak van escrow komt die vanuit de aanbieder (zodat zijn klant meer vertrouwen heeft dat zijn

gegevens bewaard blijven), vanuit de BD (zodat wordt voldaan aan de bewaarplicht) of vanuit beiden.

Wilko: De behoefte bestaat niet zo zeer vanuit de Belastingdienst maar komt vooral voort uit ons zelf. De behoefte

komt, zo is mijn ervaring, ook niet zo zeer vanuit de klant. Van iedere 20 klanten is er slechts één die vraagt hoe dit

is geregeld. Wij willen graag de klant hier goed antwoord op kunnen geven. Dit is typisch iets wat je met de branche

moet regelen. Dit is ook een gezamenlijk belang. Je kunt hier de analogie trekken met het eerder genoemde pati-

entendossier. Met het patiëntendossier waren ze niet genoeg in staat om dit goed te regelen. Om duidelijk aan te

geven wat de risico’s waren en wat de voordelen zijn. Het is dus in het belang van de branche om dit met elkaar goed

te regelen.

7) Het keurmerk regelt deze zaken of gaat dit regelen. Hoe was dit voorheen geregeld?

Nb de basis van vertrouwen is dat het keurmerk getest wordt en dat de ondernemer er op kan vertrouwen/ garantie

heeft dat het beschikbaar is.

NB: zie vraag 3. Dit is/was door Reeleezee geregeld door middel van de stichting.

8) Mocht het keurmerk geen doorgang vinden, hoe zal dit dan geregeld gaan worden?

Wilko: ook als het keurmerk geen doorgang vindt zal dit geregeld worden. Formeel gezien is het de branche die het

keurmerk regelt. We leggen dat keurmerk vast in een stichting. De Belastingdienst is betrokken als 1 van de partijen

die de normen vaststelt voor dat keurmerk. Zij zijn belanghebbende om inspraak te hebben in de normen. Het is de

branche die zegt wij maken het keurmerk, we richten een stichting op, we gaan zorgen dat die stichting geaccredi-

teerd is zodat het echt een onafhankelijke stichting is en niet een stel leveranciers die zich zelf bevoordelen met zo’n

keurmerk. We gaan er voor zorgen dat het echt een onafhankelijk keurmerk wordt. Het is dus een initiatief dat veel

partijen zien zitten maar het is wel dankzij de Belastingdienst dat er een soort van bindende factor is en een soort

van autoriteit overheen hangt. Ondanks het feit dat de Belastingdienst zegt “ ja maar het is niet van ons dat keur-

merk, want dat kunnen we niet doen. Wij als Belastingdienst willen eigenlijk alleen meepraten over de normen”.

9) De boekhoudingen zijn online. Wie is de eigenaar van de boekhoudingen. Is dat bijvoorbeeld de ondernemer (als hij

weggaat krijgt hij de beschikking over de online gegevens en heeft Reeleezee deze niet meer) of blijft de boekhouding bij

Reeleezee online staan en krijgt een nieuwe adviseur (regulier of online) bijvoorbeeld een usb stick met de gegevens?

Wilko: de klant kan alles downloaden. Hij kan zowel een auditfile maken die naar de nieuwe adviseur kan of een Excel



bestand of XML bestand. Als hij het op een usb stick wil dan kan dat ook. In de toekomst hopen we dat ook te kun-

nen doen in een XBRL gl formaat.

10) En wat als hij overgaat naar de reguliere accountant?

NB: zie voorgaande vraag.

11) Hoe lang worden dingen online op de server bewaard?

Wilko: Reeleezee bewaart alles. Ook als een klant zijn abonnement opzegt. Wij hebben ook een factureerprogram-

ma. In principe zijn onze diensten gratis tot 3 facturen per maand. Hier bedienen wij vooral de startende ondernemer

mee. Als er meer facturen per maand verwerkt moeten worden dan wordt het een betaald abonnement.

Op het moment dat een klant zijn abonnement opzegt krijgt hij weer de status van een gratis abonnement. Hij

behoudt dus zijn inloggegevens. Op deze manier kan de klant in de toekomst er altijd bij. Dit is ook makkelijk als er in

de toekomst een controle komt van jullie over jaren in het verleden.

Vroeger deden we dat niet, dan archiveerden we het bestand en verwijderden de gegevens hierna. Dat was eigenlijk

niet zo handig omdat de klant soms in de toekomst ook bij de gegevens moet. Voor ons is deze werkwijze praktisch

omdat het per saldo goedkoper is om alles online te houden. Alle gegevens zijn dus nog bij ons. De audittrail is nog

bij ons.

De moeilijkheid ontstaat pas als een ondernemer aangeeft dat hij wil dat alles verwijdert wordt. Als hij dat wil, dan

doen wij dat. Hier vragen wij ons wel af, wil je dat ook voor in de toekomst. Juist voor het geval dat er een controle is

in de toekomst zou je kunnen zeggen “ok, we archiveren het, we verwijderen het, maar we bewaren wel een bevei-

ligde kopie” en alleen als er weer een bevoegdheid is van dit type dan kan het weer ontgrendelt worden.

De reden dat sommige klanten willen dat de gegevens uit de cloud worden verwijderd weten we niet. Het is mogelijk

dat een klant bang is dat zijn gegevens verkocht worden. In de media verschijnen natuurlijk geregeld berichten over

klantgegevens die zonder toestemming zijn verkocht aan derden. Kredietondernemingen zijn bijvoorbeeld instel-

lingen die erg geïnteresseerd zijn in de gegevens van onze klanten. Dit is voor ons ook 1 van de redenen dat wij het

keurmerk willen. Onze klanten moeten ons kunnen vertrouwen op het feit dat wij de gegevens niet aan derden

verkopen. Met het keurmerk kun je uitleggen dat de gegevens van de klant zijn. Dus wij gaan dat niet verkopen aan

derden die in die gegeven geïnteresseerd zijn. Hier kan het keurmerk dus heel veel aan bijdragen.

Wij moeten er voor zorgen dat we voorzieningen hebben die de klant garanderen dat wij niets met hun gegevens

doen en kunnen. Zo hebben we bijvoorbeeld ook geregeld dat onze medewerkers niet bij de gegevens van de klant

kunnen. Ze kunnen hier alleen bij als de klant de helpdesk belt en via een knop op zijn computer aangeeft dat de

helpdeskmedewerker mee kan kijken in de administratie. Medewerkers kunnen dus niet bij de gegevens van klanten

en kunnen deze ook niet verkopen. Op deze manier kun je het vertrouwen van de klant krijgen.

Het keurmerk moet aan de ene kant normen hieromtrent vaststellen en bewaken en controleren of wij ook volgens die

normen handelen. Tegelijkertijd moet dit ook duidelijk gecommuniceerd worden. Een van de wensen van Reeleezee is

dat er een Zeker Online website komt waar al deze zaken gecommuniceerd worden. Hierop staat dus wat het keurmerk

zegt of inhoud, wat zijn belangrijke kenmerken voor u als online gebruiker, wat zit er in, het geeft informatie over waar

men als ondernemer tegen beveiligd wordt, het geeft informatie op vragen als ‘kan de Belastingdienst in mijn gege-

vens’, ‘kan de bank in mijn gegevens’. De website moet dus antwoord geven op allerlei vragen die bij ondernemers leven

en moet dus uitleggen wat de standpunten zijn van de online leveranciers en welke maatregelen ze hebben genomen.



12) Hoe wil men de ondernemer overhalen dat zijn boekhouding online betrouwbaar genoeg is (dat hij de beschikking

heeft, dat zijn gegevens niet in het niets verdwijnen etc.)

NB: zie vorige vraag.

13) Met betrekking tot cloud computing en online boekhoudingen is er sprake van een grote hoeveelheid data in databa-

ses. In dat geval kan ook gedacht worden aan datamining. Tijdens een EP over cloud computing in Nijenrode werd door 1

van de deelnemers gesproken over klantprofielen die worden aangemaakt. Daarnaast kan datamining worden gebruikt

om bijvoorbeeld analyses te maken over de kredietwaardigheid van ondernemers. In hoeverre wordt hiervan binnen de

pakketten die u heeft gemaakt gebruik gemaakt van datamining. En als er sprake is van klantprofielen wat moet ik me

hier dan bij voorstellen. Op welk gebied, oftewel van welke gegevens wordt een profiel gemaakt.

Wilko: er wordt nog nauwelijks van datamining gebruik gemaakt. De wijze waarop wij er wel gebruik van maken is

dat wij in de verwerking statistische data opbouwen buiten het bestand van de klant zelf. Er worden dus anoniem

gegevens vastgelegd. Er wordt dus bijvoorbeeld vastgelegd: een klant + gebruik Nuon + hoe moet dit geboekt wor-

den. We leggen dus geen gegevens over de ondernemer zelf vast maar wel gegevens over het gebruik (van de Nuon

factuur).Deze gegevens gaan dan naar het crowd-sourcing bestand. Dit bestand moet waarde toevoegen voor een

volgende klant.

We kunnen niet dataminen over de database van de klant heen. We passen geen datamining toe in bestaande

bestanden van klanten. Dit is ter bescherming van de klant. Iedere klant heeft zijn eigen database. Alle gegevens

van de klant staan daar. Alleen de klant kan bij deze gegevens met zijn user id en wachtwoord. De enige wijze

waarop Reeleezee er bij kan is zoals eerder gezegd als de klant de helpdesk toestemming geeft of op de tweede

manier bij calamiteiten.

We kunnen niet dataminen over de database van de klant heen. Dus in het proces houden we data apart die we kun-

nen gebruiken om het latere proces te verbeteren. Dat is de manier waarop wij datamining toepassen.

Je hebt wel de mogelijkheid van XBRL en datamining. Je hebt dus onderwerpen gelabeld en hierdoor kun je aan

benchmarking doen. Je kunt dan kijken hoe het zit met de omzetverdeling in bijvoorbeeld de horeca. Of hoe is de

omzetverdeling per medewerker in de horeca. Wij hebben dus wel gekeken naar de situatie waarin, als er rappor-

tages worden gemaakt, je deze gegevens anoniem kunt opslaan zodat je de vergelijking kunt maken met andere

soortgelijke ondernemers. Dit laatste heeft ook voordelen voor de ondernemer zelf.

14) Er wordt ook gesproken over het creëren van de superboekhoudmachine die onderscheid kan maken tussen privé

bestedingen en zakelijke bestedingen. Hoe gebeurt dit? Is dit bijvoorbeeld op basis van data mining. Met andere woor-

den de machine heeft op basis van gegeven het bestedingsgedrag van mensen geanalyseerd en kan op basis hiervan

beoordelen of iets privé of zakelijk is?

NB: dit gebeurd op de wijze zoals is omschreven bij vraag 4, onderdeel compliance. Op basis van kenmerken op de

factuur. Wel blijft de keuze voor de consument.

15) Er is ook sprake van dat de diverse boekhoudingen die zich in de cloud bevinden leren van elkaar. Is hier ook

sprake van data mining als de boekhoudingen van elkaar leren in de cloud of hebben we het over een ander principe?

NB zie vraag 13.

16) Wordt er binnen de community gesproken over datamining? Is het een onderwerp waar afspraken over worden

gemaakt? Waar hebben die afspraken dan betrekking op? Zijn het bijvoorbeeld afspraken over welk soort gegevens wel



gebruikt kunnen worden en welk soort gegevens niet?

In de community zijn we nog niet zover dat alles omtrent dit onderwerp aan de orde is gekomen. Wel zijn beheersmaat-

regelen en privacy-policy

besproken. We zijn net bezig het normenkader hierover vorm te geven en te beschrijven. Dit normenkader kan

principle based of rule based worden beschreven. Bij principle based omschrijf je het principe, bij rule based zeg je

bijvoorbeeld dat de informatie met een bepaalde techniek enscripted moet zijn. Dit wil zeggen dat je bewaakt dat

gegevens niet gelezen kunnen worden door een ander. Bij principle based, geeft je de vrijheid aan de leveranciers

om het principe op verschillende manieren te realiseren.. Het keurmerk is voornamelijk principle based georiënteerd.

Oftewel geef iedere leverancier de mogelijkheid om het dataminen naar eigen inzicht en eigen investering te reali-

seren. Maar leg dan wel het principe als norm vast. Bijvoorbeeld gegevens van klanten worden niet verkocht. Binnen

de community zijn we nu wel bezig om te discussiëren wat die norm dan moet worden. We zijn die normen nu aan

het beschrijven. Er is een discussie tussen de partijen over waar de norm echt kwaliteit oplevert en of de norm ook

technisch realiseerbaar is.

17) Datamining kan een lerend effect hebben voor de BD. We verzamelen op deze wijze veel gegevens over ondernemers.

Worden dergelijke gegevens doorgecommuniceerd aan de BD?

NB deze vraag is al beantwoord bij vraag 11, het antwoord is nee.

18) Welk voordeel heeft de ondernemer erbij? Is of wordt het programma ook zo zelflerend dat het bijvoorbeeld kan

constateren dat ondernemers bepaalde fouten maken en dat het boekhoudpakket in zijn functionaliteiten aangepast

wordt of moet worden.

NB. Deze vraag is niet meer gesteld. Uit de eerdere antwoorden is reeds naar voren gekomen dat het programma

nog niet deze functionaliteit bezit maar dat Reeleezee op fiscaal vlak input wil van de Belastingdienst zodat zij intel-

ligentie kunnen inbouwen waarmee deze fouten kunnen worden voorkomen. Bijvoorbeeld door voor de optie “boek

zoals de Belastingdienst het wil” te kiezen.

19) Uit sommige van de pakketten kunnen ook automatisch aangiften gegenereerd worden. zijn de pakketten ook dus-

danig dat zij kunnen constateren dat bepaalde groepen ondernemers te weinig gebruik maken van fiscale mogelijkheden

en dat hier dan een oplossing voor gezorgd kan worden?

Zie vraag 18.

Hoe gaat het proces van aangifte doen? Is dit volautomatisch door een druk op de knop of moet de ondernemer alsnog

inloggen op de Belastingdienstsite en aangifte doen? Het risico bij het laatste is dat er alsnog (bewust of onbewust)

fouten kunnen worden gemaakt.

Wilko: wij supporten alle aangiftes rechtstreeks. Je hebt twee manieren. De aangifte omzetbelasting komt zo

rechtstreeks uit de boekhouding. Deze kan de ondernemer zo zelf doen. De aangifte uit het pakket is een druk op de

knop. Of je zegt ik wil dat de accountant hem maakt. De accountant maakt hem dan uit het pakket en legt hem ter

goedkeuring voor aan de klant. Wij hebben ook een accountantsportaal. Dit betreft software die wij verhuren aan

accountantskantoren. Hierbij wordt het systeem van een postbus gebruikt. Zowel de ondernemer als de accountant

kunnen inloggen. In het postkantoor staan alle rapportage en aangiftes klaar. De ondernemer kan die dan zien en

beoordelen of ze zo naar de Belastingdienst kan.

Wij willen garanderen dat de aangifte niet meer gewijzigd kan worden. Niet door de accountant en niet door de

ondernemer. Beide partijen krijgen de zekerheid in ons postkantoor kan niets meer gebeuren. Het is eigenlijk het



oude principe maar dan elektronisch. Het gaat verder dan alleen de machtiging waarbij de accountant vaak de aan-

gifte weg stuurt en de ondernemer deze niet meer ziet of pas later. De ondernemer ziet dus voorafgaande aan de

aangifte de stukken en geeft hier wel of niet zijn goedkeuring aan. Ook hier heb je door BRL efficiency voordelen. Je

kunt en hoeft niet meer over te tikken op de inlogsite van de Belastingsdienst maar er is door XBRL ook sprake van

standaardisatie waardoor je gegevens op 1 manier rapporteert en dat dezelfde gegevens voor meerdere instanties

(KvK, bank, aangifte) bruikbaar zijn. Bij accountantskantoren worden daar nu vaak aparte systemen voor gebruikt.

20) Als er sprake is van data mining wordt de klant hier dan over geïnformeerd? (op welke wijze)

Zie eerdere antwoorden. Indien er gebruik wordt van datamining dan gebeurd dit op basis van geanonimiseerde

gegevens. De privacy van de klant staat hierbij centraal.

21) In hoeverre is social media geïntegreerd in het systeem. Ik neem dan als voorbeeld: ik heb als ondernemer een vraag

en wil eigenlijk weten van andere ondernemers hoe zij iets hebben opgelost. In hoeverre kun je je vraag dan rechtstreeks

in de groep gooien. In hoeverre helpt datamining hierbij. Zijn persoonlijke vraagstukken mogelijk en is datamining hierbij

relevant voor de vraag van de klant.

Wilko: Social media is slechts beperkt geïntegreerd. Wij willen in de toekomst hier wel meer gebruik van gaan

maken. Wel is het zo wij op de homepage alles herhalen wat door klanten op Twitter over ons schrijven. Zowel de

positieve als de negatieve dingen. Als een klant een negatieve ervaring heeft dan gaan wij hier ook mee op internet

mee op gesprek. Enerzijds ziet de klantenservice dan waar het misgaat en omdat het op de homepage staat moeten

ze er ook direct iets aan doen. Anderzijds proberen wij op deze manier transparant te zijn naar al onze klanten toe.

22) Het doel van de Belastingdienst is compliance. Dit wordt bereikt door er voor te zorgen dat er vooraf in de admini-

stratie / de aangifteketen (in de cloud) veel is gestandaardiseerd en geüniformeerd. Ook moet de administratieve keten

zo weinig mogelijk manipuleerbaar zijn. Dit leidt uiteindelijk tot een kwalitatief betere aangifte. Bijzaak hiervan is bij-

voorbeeld de jaarafsluiting en de btw functionaliteiten. Voordeel voor de BD is geen suppleties. Jaarrekening gereed als

er controle is. ik zie het voordeel voor de BD. Ik zie het voordeel voor de MKB ondernemer. Maar wat is hier het voordeel

voor de SaaS aanbieder?

Wilko: het is de software die het gemakkelijker maakt. Het belang voor de ondernemer is dat hij een actuelere boek-

houding heeft dan wanneer hij niet online zou zijn. De meeste ondernemers krijgen hun jaarrekening van 2009 pas

ergens in 2010. Daar heeft hij niets meer aan. De ondernemer wil eigenlijk weten “hoe heb ik het laatste kwartaal

gedaan”. Het online zijn kan bijvoorbeeld een betere projectie voor de komende drie maanden geven. Je kunt ontwik-

kelingen doortrekken en de ondernemer op deze wijze een veel betere cashflow prognose laten zien. Je kunt hem

eerder waarschuwen als er problemen zijn of zaken moeten gebeuren. Dit kan alleen met een actuele administratie.

Hier zit een groot voordeel voor de ondernemer. Dat inzicht is voor de ondernemer prettig, zij krijgen meer grip op de

zaak.

Dus het is een manier om onderscheid te maken ten opzichte van de traditionele dienstverlening?

Ja, het voordeel voor ons is vooral gelegen in het onderscheid maken ten opzichte hiervan.

23) Worden er door afspraken over zaken als jaarafsluiting en btw functionaliteiten eigenlijk ook afspraken gemaakt

over administratieve standaarden? Met andere woorden: een ondernemer die ook bij een SaaS aanbieder zit van Zeker

Online voldoet aan deze zaken. (Administratieve afspraken die tussen De BD en de aanbieders zijn gemaakt).

NB: deze vraag is niet meer gesteld. Uit het antwoord bij vraag 1 is reeds opgemerkt dat men meer wil dan afspraken

over jaarafsluiting e.d. en dat men afspraken wil bereiken over de administratie.



25) Vanuit de BD wil men zich met het keurmerk specifiek richten op de zzp-er. Wat is het specifieke voordeel voor een

zzp-er van een boekhouding online in vergelijking met de zzp-er die zijn schoenendoos naar de boekhouder brengt en die

door hem/haar laat inboeken.

Wilko: de zaken die wij hebben besproken zijn ook voor de loodgieter belangrijk. Reeleezee en het keurmerk wordt

niet specifiek gemaakt voor zzp-ers. Het wordt eigenlijk gemaakt voor MKB ondernemers die kwaliteit gewaarborgd

willen zien. Die grip op de zaak willen hebben. Er zitten in onze klantengroep veel zzp-ers maar wij richten ons er niet

specifiek op.

26) Wat is het kostenvoordeel voor deze kleine zzp-er. Of zal het kostenvoordeel er vooral zijn voor de kleine tot middel-

grote MKB ondernemer.

Wilko: Ook voor de loodgieter geldt dat hij kan besparen. Er zit veel voordeel in schaalvergroting en in het altijd

online beschikbaar zijn van de administratie. Per saldo is er sprake van een kostenvoordeel. De loodgieter kan Ree-

leezee gebruiken daar waar hij er voordeel van heeft. Als hij het bijvoorbeeld deze maand heel druk heeft dan kan

hij met de boekhouder afspreken dat die deze maand de boekhouding verzorgt en dat hij het weer zelf doet als het

rustiger is. Als hij zelf wil factureren en zijn leveranciers wil betalen dan kan dat ook. Wij bieden vooral het voordeel

van flexibiliteit, wat ook kan door het online systeem. Daarnaast heeft de ondernemer zo toch meer inzicht.

Maar niet iedere boekhouder zal dit willen.

Op onze website hebben wij de namen van 250 accountants waar mee wij werken. Deze zullen wel bereid zijn tot een

dergelijke werkwijze.

27) Zijn er knelpunten m.b.t. de samenwerking met de BD. Ik denk dan niet aan het keurmerk maar meer aan zaken

zoals een controle van de BD. Tijdens het EP in Nijenrode vertelde één van de aanbieders dat zij een controle bij één van

hun klanten hadden van de FIOD. Zij liepen er toen tegenaan dat de FIOD de gehele database in beslag wilden nemen

omdat zij onbekend waren met het principe van gegevens die zich in de cloud bevinden. Is onbekendheid van controle-

medewerkers een knelpunt?

Wilko: hier lopen wij niet tegenaan. Ik verwacht ook niet dat dit het geval zal zijn in de toekomst. Maar het onder-

werp zelf komt natuurlijk wel veel vaker voor. Hoe zit dat nou precies? Hoe zit dat met die gegevens? Stel je hebt een

vof en de ene vennoot heeft het abonnement afgesloten. Ze gaan uit elkaar maar ze willen allebei bij de gegevens.

Of ze willen allebei dat de ander geen beschikking heeft over de gegevens. Zo heb je heel snel ingewikkelde zaken

over de beschikking van gegevens. Wij overleggen in dergelijke situaties altijd met onze juridische afdeling over hoe

we hier mee om moeten gaan. Ook wij leren nog steeds op allerlei gebieden. En zo zullen wij in de toekomst ook

misschien met de Belastingdienst zulke dingen tegenkomen. En daar leren we van. Bijvoorbeeld dat punt van het

verwijderen van de boekhouding van organisaties en hoe daar mee om te gaan.

28) Zijn er technische knelpunten waar men tegenaan loopt.

Wilko: nee, er zijn geen technische knelpunten. Maar ook op technisch gebied zijn er allerlei ontwikkelingen. Nu heb-

ben wij bijvoorbeeld onze eigen datacentra. Maar in de komende jaren worden de clouddiensten nog veel meer cloud

dan nu het geval is. Er worden in de wereld steeds grotere datacentra ontwikkeld en daar zullen wij in de toekomst

ook meer gebruik van maken. Hier ligt voor ons ook de uitdaging in. Wij moeten al die voorzieningen goed zien te

regelen in de toekomst. Dus hoe ga je dan om met de FIOD als de server in bijvoorbeeld India zit?

Daarnaast zit je ook met persoonsgegevens. Die moeten in Nederland blijven. Ontwikkelingen zoals deze vormen

voor ons vooral een technische uitdaging.



29) Wat vonden de SaaS aanbieders er in eerste instantie van dat de BD wel wil meedoen als belanghebbende (keur-

merk) maar niet als medeparticipant. Werd dit ervaren als een knelpunt?

NB uit eerdere antwoorden is naar voren gekomen dat men het keurmerk juist als branche wil organiseren. De bran-

che is formeel gezien de partij die het keurmerk draagt. Men ervaart dit dus niet als knelpunt.

30) Met het keurmerk wordt samengewerkt met de Nederlandse overheid. Hoe zit het met andere overheden binnen de

EU. Gaan die ook samenwerking aan? Zijn er complicaties met betrekking tot Europese regelgeving?

NB vraag niet gesteld omdat Reeleezee op dit moment niet internationaal opereert. Uit het antwoord bij vraag 28

blijkt echter dat men dit voor in de toekomst als een technische uitdaging ziet.

COMPLIANCE IN DE CLOUD? - softwarepakketten · HOOfDStUk 1: OrGANISAtIE VAN DE BELAStINGDIENSt...

Documents

Transcript of COMPLIANCE IN DE CLOUD? - softwarepakketten · HOOfDStUk 1: OrGANISAtIE VAN DE BELAStINGDIENSt...