1

Colofon

Bulletin d’OuessantKwartaalblad van deFokkersvereniging

Ouessant Schapen.Jaargang 13 * nummer 4 *

december 2012.

Bestuur F.O.S.Voorzitter a.i: B. Elzerman

Secretaris: A. Vrolijk038 – 4441550 of

aja.vrolijk@planet.nlPenningmeester:

B. Elzerman 0578 - 661150of belzerman@hetnet.nl

Rekeningnummer F.O.S.:3274.08.545

LedenadministratieH.W. Haverslag,

Fortmonderweg 6, 8121 SKOlst, 0570 – 563286, fax0570 – 564848 (ma, di en

woe 9.00 – 12.00 uur,ma- en woe-avond van

19.00 – 21.00 uur)en e-mail:

klein.akker@planet.nl.

RedactieRedactieadres, advertenties

en petietjes:R. Koch, Grietstraat 12,

6984 AD Doesburg,0313 - 476345.

emailadres:schapen@kochconsult.nl

P. Meijer 0316 – 227605 ofmeijer733@zonnet.nl

Website F.O.S.:www.ouessant.nl

Webmaster: H. ten Veenhtenveen@xs4all.nl

Grafische vormgevingW. Peters, Peters Design.

Foto’s omslagH. Hopman.

Oplage : 550

Copy voormaartnummer

inleveren voor 1 februari.

De S-rammen en de S-ooien in 2010Kleurverdelingen, schofthoogten, gewichten,

puntenbeoordelingen en bloedlijnen door

Jan Postma 4

Prachtige Ouessanten in Didamdoor Paul Meijer en een aantal bezoekers 15

Alle uitslagen Didam 20

Nationale bespreekdagniet-zwoegervrije Ouessantenop 1 september 2012, verslag van Jan Postma 26

Winterverzorging 41

4

inhoud Verder in dit nummer:Van de redactie 2

Foto van het kwartaal 3

De droom van een Ouessant 10

Boerenvee 13

Bureau Haverslag 14

Nieuwe leden 35

Einde lidmaatschap 35

Leden berichten ons 36

Van de bestuurstafel 37

Winst en verliesrekening 40

Laatste schapenberichten 43

Agenda 44

Van de redactieWat hebben die beestjes toch dat een heleclub mensen daar nu al 25 jaar enthousiastmee bezig is - in Frankrijk en België zelfs allanger. Ook de normaal zo zakelijke ennuchtere Duitser raakt “begeistert” zodrahet over zijn Ouessanten gaat.Is het hun grootte, of beter gezegd het klei-ne formaat dat ze zo aantrekkelijk maakt?Of hun attente kopjes met heldere ogen, dieje blij begroeten zodra je met de dagelijkseportie brokjes aan komt lopen? Die jesteeds volgen, aan je broek en vingersknabbelen en een aai over hun koppie wil-len. Hun aanhankelijkheid en aaibaarheidvormen zeker een pluspunt wanneer er kin-deren in het gezin zijn, maar ook voordat erkinderen zijn of wanneer die het huis al weerhebben verlaten voorzien ze in onzebehoefte om voor iets te zorgen en omlevende have om de deur te hebben. En watis er dan leuker dan zulke gezellige wol-baaltjes op poten? Iedereen heeft het ookmeteen over zijn of haar “Ouessantjes”,waardoor ze al weer een stukje kleiner lijkente zijn geworden.

En waar de enthousiaste liefhebber nietmauwt om een centimetertje meer of min-der - hij blijft even veel houden en genietenvan zijn beestjes - kijkt de serieuze fokkerbedenkelijk zodra het dier onder de meet-stok staat en de lat niet ver genoeg wil zak-ken. Want fokken is een serieuze zaak,waarbij afkomst en hoogtemaat doorslag-gevend zijn; lees er de verslaglegging maarop na. Veel en mooie rammen en ooien heb-ben we te zien gekregen in september, veelnieuwe fokkers kunnen begroeten en veeloude bekenden gesproken. We sluiten ditjubileumjaar dan ook af met een goedgevoel en blijven op dezelfde weg door-gaan.

Fijne feestdagen toegewenst.

Reinie Koch

2

Foto van het kwartaal

3

Helaas zijn de lammeren al weer groot, debladeren gevallen en is de winter op komst.Ook een leuke tijd, maar toch anders. Omnog even in de stemming van het afgelopenjaar te blijven hebben we een aantal foto’suit alle seizoenen.

Lief toch, drie mooie lammetjes sudderendin het zonnetje. Maar dit zijn niet zomaardrie lammetjes – het is een drieling.Tweelinggeboortes worden vaker gemeld,maar een drieling is zeer uitzonderlijk.Lianne van Egmond uit Ter Aar doet verslagvan de geboorte en het verdere verloop in“Leden berichten ons”Wat zullen die lammetjes afgelopen zomereen lol met z’n allen hebben gehad, wanttikkertje doen en verstoppertje spelen metz’n drieën is veel leuker dan in je eentje.

Jan Postma uit Wijhe kwam in een weilanddit tweetal tegen, dat zo weggelopen leekte zijn uit de Animal Crackers van Andrévan Duin. De achterste, vol in de vacht zittende enmet diepe bas brommende ram: “He joh, jajij daar, help me eens effe met het uittrek-ken van m’n dikke jas!”. Het jonge ramme-tje met een hoog piepstemmetje: “Kun jedat zelf niet, dan? Gewoon de knopen aande voorkant openmaken, hoor.” En deouwe moppert verder: “Ik heb daar een ritszitten en de wol zit ertussen. Kom je menou helpen of niet….”

Dit moet een foto zijn die gemaakt is in detrailer van Aalt ten Hoeve, want wie binnende vereniging heeft er nou zoveel rammenals hij. En in alle kleurslagen. Maar vooralde horens imponeren als ze zo dicht opeengepakt zitten. Indrukwekkende jongens!

Wilt U ook kans makenop een Ouessantent-shirt? Stuur dan eenmooie of leuke fotonaar de redactie en elkkwartaal plaatsen weer enkele in dezerubriek.

Ik hoor U denken: “2010 ?”Excuses dat het rammenboek 2010 zolang op zich laat wachten – de laatste hand wordt er nu aan-gelegd en het staat eerdaags op de website. Het rammenboek 2011 staat ook al in de steigers enwe gaan in hetzelfde tempo door met 2012.Hier dus de cijfers die behoren bij het voorwoord van het rammenboek 2010.

In 1999 is het S-predikaat ingevoerd met als doel de betere dieren in de populatie te kunnen iden-tificeren. Het S-predikaat wordt toegekend aan die dieren, die voor de belangrijkste kenmerkenvoldoen aan de rasstandaard. De toekenning van deze voor de fokkerij waardevolle onderschei-ding vindt plaats op de bespreekdagen en vanaf 2006, door de blauwtong-perikelen, ook bij defokkers thuis. Voor de toekenning van dit S-predikaat moeten de dieren op volwassen leeftijd, vanaf 3 jaar dus,worden gekeurd. De hoogtemaat, het gewicht en het type wegen namelijk het zwaarst bij debeoordeling. Gedurende de laatste jaren worden de eisen wat verzwaard door in de beoordelingook het gebit een duidelijke plaats te geven.Vanaf 1999 is het Rammenboek en het register van S-ooien beschikbaar voor de leden. Sinds2010 is het rammenboek vanaf de editie 2008 op de site van de FOS te vinden. In het rammenboek en het register van S-ooien wordt de afstamming van de rammen uitgebreidweergegeven met een kopie van de identiteitskaart en per ram een uitgewerkte bloedlijn waartoede ram behoort. Een bloedlijn wordt toegerekend aan een basisram in de vaderlijn. Dit is niet zel-den een ram uit de jaren tachtig of een geïmporteerde Franse ram, die, soms pas na jaren, een S-ram heeft weten voort te brengen. Aan de bloedlijnen wordt een nieuwe lijn toegevoegd wanneereen S ram in het bestaande overzicht niet kan worden ondergebracht. Dit resulteert in een goedoverzicht van de bloedvoering en de bloedspreiding bij de fokrammen en geeft de fokkers daar-mee een uitstekende mogelijkheid een verantwoorde rammenkeuze te maken.

De kleuren

OoienDe kleurverdeling bij de S-ooien is weergeven in onderstaand overzicht:

Kleur Jaar van toekenning Totaal % verdeling <2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010

Zwart 123 25 20 19 22 45 34 15 303 66.1Bruin 20 9 7 6 18 7 8 5 80 17.5 Wit 28 11 3 2 2 9 6 3 63 13.8Schimmel/grijs - 1 - 2 1 - 3 5 12 2.6

171 46 30 29 43 61 51 28 459 100

Het register van S ooien werd in 2010 met slechts 28 ooien uitgebreid naar 459. De kleurverde-ling onder de S-gekeurde ooien is niet wezenlijk anders dan het landelijke beeld. In 2010 zijn erin verhouding veel schimmelkleurige ooien gekeurd; het aantal bruine en witte S-ooien stabili-seert.

4

S-rammen en S-ooien in 2010

5

Rammen:De kleurverdeling bij de rammen waaraan het S-predikaat werd toegekend is als volgt:

Kleur Jaar van toekenning Totaal % verdeling <2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010

Zwart 44 2 8 12 6 8 20 9 109 66.7 Bruin 7 3 1 2 3 2 2 4 24 14.8Wit 11 1 1 - 3 3 2 2 23 14.2Schimmel/grijs - 1 1 - 1 - 4 - 7 4.3

Totaal 62 7 11 14 13 13 28 15 163 100.0

In 2010 werd een normaal aantal van 15 S-rammen aan hetregister toegevoegd. Het ‘Ankeveen-effect’ van 2009 is daar-mee in beeld gebracht: +13. Het totaal aantal rammen, dathet S-predikaat behaalde komt hiermee nu op 163. Het per-centage zwarte rammen ligt op exact tweederde. De anderekleuren stabiliseren hun ‘marktaandeel’.

De maten en gewichten

Zonder een blijvende en gerichte selectie op hoogtemaat engewicht zouden de Ouessanten hier, in de voedselrijkeomgeving binnen enkele generaties te groot worden. Het meten, wegen en een evenwichtige selec-tie zijn de beste methodes om deze eigenschappen in de hand te houden.

De schofthoogte en het gewicht van de S rammen ondergingen van 1999 tot en met 2009 de vol-gende ontwikkelingen:

Jaar Schofthoogte in cm Gewicht in kg1999 48.4 21.12000 48.0 20.42002 48.4 21.2 2003 48.7 20.72004 47.8 21.02005 48.0 19.82006 48.1 23.02007 47.6 22.12008 47.8 21.02009 46.9 20.02010 47.4 22.0

De gemiddelde schofthoogte en gewicht liggen in2010 op een voor S-rammen uitstekend niveau. Ditjaar is in gewicht een duidelijke stijging te zien. Over meerdere jaren gezien neemt de hoogtemaatgemiddeld iets af, het gewicht neemt gemiddeld iets toe. Een goede ontwikkeling.

H.H.Tarzan

Bas van d’n Driehoek

6

De schofthoogte en het gewicht bij de S ooien ontwikkelden zich vanaf 1999 als volgt:

Jaar Schofthoogte Gewicht1999 45.5 14.02000 45.3 14.12002 45.0 14.12003 44.7 14.12004 44.5 13.8 2005 44.6 15.92006 44.9 15.52007 44.2 14.62008 44.5 15.02009 44.3 14.72010 43.8 14.3

De schofthoogte bij de S-ooien duikt in 2010 voor het eerst onder de 44 cm. Ook het gemiddel-de gewicht beweegt mee naar beneden. Ten opzichte van het jaar 2000 zijn de S-ooien precies1,5 cm kleiner met ongeveer hetzelfde gewicht. Geen verontrustende ontwikkeling al hoeft deOuessant ooi niet kleiner.

Puntenbeoordeling Vanaf 2005 worden de voor het S-predikaat in aanmerking komende dieren, zowel van de ooienals van de rammen de belangrijkste exterieurkenmerken beoordeeld met een lineaire punten-schaal.Die exterieurkenmerken zijn: de kop, bij de rammen de horens, het gebit, de romp, het beenwerk,de klauwen, de staart en de vacht. De puntenschaal loopt van 92 naar 109 of 110, waarbij 100als het gemiddelde moet worden gezien. Waarden onder 100 punten moeten gezien worden alsmatig of slecht en boven 100 punten als goed, zeer goed of uitstekend. Bij de beoordeling vanhet algemeen voorkomen blijft het bekende lettersysteem gehandhaafd.De lineaire beoordeling is een aanvulling op het lang toegepaste lettersysteem voor algemeenvoorkomen. Met de lineaire puntenschaal wordt zichtbaar hoe een dier op de afzonderlijke exte-rieurkenmerken scoort, welke kenmerken goed, zeer goed of uitstekend zijn of correctie behoe-ven. Via gerichte paringen kunnen de zwakke punten gecompenseerd worden.De gemiddelden van de lineair beoordeelde exterieurkenmerken bij de rammen en de ooien warende afgelopen 5 jaren als volgt:

David du Pre Hector van Haderkshoeve

7

ExterieurkenmerkRammen Ooien

2005 2006 2007 2008 2009 2010 2005 2006 2007* 2008 2009 2010

Kop 105.3 106.7 107.1 106.8 106.9 108.0 106.1 105.6 106.8 106.4 107.2 106.8

Horens 106.0 104.6 105.4 104.3 104.7 105.9

Gebit 101.5 104.1 105.5 104.3 108.1 105.5 103.7 103.9 106.9 104.4 105.8 104.4

Romp 107.4 106.7 106.5 105.7 107.6 106.7 105.4 106.1 106.4 107.0 107.0 107.1

Beenwerk 103.5 106.7 104.5 105.3 106.4 105.7 105.4 105.0 106.6 105.5 106.5 106.6

Klauwtjes 105.6 106.7 106.0 105.1 108.3 106.3 106.5 106.2 106.9 106.1 106.9 107.8

Staart 105.2 106.7 106.9 106.1 107.8 108.1 106.0 106.2 107.5 106.7 107.5 107.1

Vacht 106.1 107.3 107.3 106.6 107.1 107.3 106.8 106.9 107.5 106.8 107.5 107.5

* gegevens van thuis gekeurde ooien door omstandigheden niet meegenomen

Alle exterieurkenmerken zijn ruim boven het gemiddelde beoordeeld. Waarbij de beoordeling vangebit en beenwerk ook in 2010 relatief gezien het laagst beoordeeld wordt. De conclusie isgerechtvaardigd dat de voor S registratie aangeboden dieren ook als de beste dieren gezienmogen worden binnen de Ouessantschapen populatie van Nederland. Bij de ooien lijkt de voor-uitgang in gebit iets minder hard te gaan. Een goed gebit blijft belangrijk en verdient extra aan-dacht omdat er met het gebit van de Ouessanten nog al eens wat mis is.

Een doorlopende selectie op de volgende exterieuronderdelen blijft noodzakelijk:- hoogtemaat in combinatie met het gewicht;- te lichte, te magere dieren of dieren met doorlopende diarree;- vruchtbaarheidsstoornissen of geboortemoeilijkheden;- gebitsafwijkingen;- onvoldoende ribwelving dan wel inhoud in de middenhand;- onevenwichtige lichaamsverhoudingen;- dieren met een hoge of te hoge schoft.

Clyde van de Polle

8

Bloedvoering van de S rammen: In de onderstaande tabel is per jaar per bloedlijn het aantal S rammen weergegeven:

Bloedlijn Jaar <2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 Tot

1. Balthazar 2 - - 1 1 1 - - 52. Charles 2 3 1 1 2 - - 2 1 123. Frederico 1 4 - - 1 - - 1 2 94. Gilles 1 - - 1 - 1 - - - 35. Maigret 4 1 1 - 1 - - 2 - 96. Michel 21 8 3 3 3 3 2 8 2 537. Peter 4 1 - 1 2 - - - - 88. Pierre 1 - 1 - 1 - 1 - 1 59. Wulfert v/d Tyeslemore 1 - - - - - - - - 110. Joris 3 2 - 2 - 3 4 7 4 2511. Hannes v/d Saksenstate 1 - - - - 1 1 5 1 912. Jacques de l’Auxois - 1 - 1 - - - - - 213. Charly - 1 - - - - - - - 114. Pierot - - 1 - - 2 1 - 1 515. Champion de France - - - 1 - - - 1 - 216. Gwenny - - - - 1 - - - - 117. Arwin - - - - 1 - 1 1 2 518. Christian - - - - 1 - - - - 119. Philipe - - - - - 1 1 - - 220. Relecq de Carré - - - - 1 - - - 121. Kervezec Carré - - - - - 1 - - 122. Nostica - - - - - - 1 - - 123. Arwin 2 - - - - - - - 1 - 124. Crozon - - - - - - - - 1 1

Totaal 41 21 7 11 14 13 13 28 15 163

Henk van Ramshorst Jacob van de Emmahoeve

9

In de bloedlijnenopbouw blijft lijn 6, deMichel lijn, dominant. De afgelopen 4 jaarheeft de Joris-lijn echter meer S-rammenafgeleverd en komt nu als tweede lijn ruimboven de 20 S-rammen. 2010 was zelfs eenheel goed jaar voor de Joris-lijn, met namedank zij de ram Eflammig van deWatermolen en zijn zoon Dexter 3 van deBakkershoeve én de ram Delibas van deBellewierde die via een andere Joris-zoondoordrukt. De Franse Arwin-lijn lijkt ookdoor te zetten. De tijd zal uitwijzen welkeFranse lijnen écht aan invloed gaan winnen.

De uit Frankrijk stammende Ouessant-schapen hebben ten opzichte van deNederlandse populatie nog steeds wat tebieden ten aanzien van de hoogtemaat ende horens. De Nederlandse Ouessanten zijnoverigens beslist niet meer te groot en vaakwat langer en wat edeler. De beste resulta-ten worden ongetwijfeld behaald met hetcombineren van beide fokrichtingen. InNederland is een uitstekende basis vankwalitatief hoogwaardige rammen aanwe-zig, die het in zich hebben om ook inFrankrijk op keuringen hoog te scoren. Welis bij ons het aantal topdieren bij de ooiengroter dan bij de rammen. Bij iedere dier-soort blijkt het echter gemakkelijker te zijngoede vrouwelijke dieren te fokken danmannelijke.

Jan PostmaOktober 2012.

Oscar van Anke

Poeletje

Steehorst Lowieke

10

De eerste nachtvorst is alweer geweest en debladeren zijn gevallen. Het is koud en nat in dewei maar gelukkig heeft de boer voor lekkerdroog stro gezorgd. De schapen zijn bijna dehele dag binnen en doen zich tegoed aanbrokjes en heerlijk geurend hooi. Yves heeftzijn best weer gedaan en alle ooien beginnenlangzaam een dikke buik te krijgen. Yves haalt die nacht de krant van de boer uitde papierbak en ziet er grote koppen en arti-kelen in over de presidentsverkiezingen in de“States”. Hij leest dat presidentskandi-daat Mitt Romney een Mormoonis en dat maakt hem nieuws-gierig. De volgende dag koopt hijeen vliegticket en vertrektnaar Boston. Onderweghoort hij al dat Mitt verlo-ren heeft. In Boston wordthij van het vliegveld opge-haald door diens vrouw, Ann.Ze schrikt van de halfblote Yvesen trekt hem in de restroom heel snelmormoons ondergoed aan dat ze altijd bij zichheeft. Het ondergoed zit Yves van onder deknie tot aan zijn hals. Ann legt uit dat ditondergoed, net als de boerka, symbool is vooreen bescherming tegen het kwaad van dewereld. Ze brengt hem naar een privéjet, waarMitt met een treurig gezicht op hem zit tewachten. Ze gaan weg uit het verdorvenoosten van de VS naar zijn geboortedorpBloomfield Hiils in Michigan, waar ze zichterugtrekken om weer op verhaal te komen.Onderweg vertelt Romney over de Kerk vanJezus Christus van de Heiligen der LaatsteDagen, de LSD-kerk. De kerk is in 1830 opge-richt door Joseph Smith in New York. Zijn aan-hangers vertrokken na de moord op hem naarSalt Lake City onder leiding van BrighamYoung. Bij het Zoutmeer kreeg deze een visi-oen dat ze zich hier moesten vestigen. Zezaaiden tarwe maar sprinkhanen aten alles op.Elohim, de hemelse vader, stuurde toen zee-meeuwen die alle sprinkhanen verslonden

zodat de mormonen als door een wonderwaren gered.Romney vindt het erg jammer dat hij geen pre-sident van de VS is geworden want eigenlijk iselke mormoon een missionaris en hij had graagde mormoonse waarden verspreid in dit land.Zo is hij eerder zendeling in Frankrijk geweest- maar zonder succes. Wel spreekt hij vloeiendFrans. Yves hoort van hem dat de mormonenvroeger aan polygamie deden maar het doorde staat in 1890 verboden is. De polygamie is

ontstaan omdat er een enorm vrouwen-overschot in de mormoonse kerk

was, legt hij uit. Als Yves verteltdat hij deze winter drie kuddesgaat dekken is Mitt wel eenbeetje jaloers. Ook komt tersprake dat Yves geendrugs, tabak, alcoholischedranken, koffie noch theegebruikt. Romney vindt dat

Yves door zijn manier van levenlaat zien eigenlijk ook een mormoon

te zijn, want hij houdt zich aan de wet vande wijsheid. Even later komen ze aan inBloomfield - het ziet er geweldig uit. De plan-tengroei is heel divers en Yves kan naar harte-lust eten wat hij wil. Hij kan gaan en staan waarhij maar wil want hij ziet in de verste verte geenomheining. Wel zijn er allerlei schapen enandere dieren, die allemaal aardig zijn tegenhem. Als het etenstijd is, heeft de kok speciaalvoor Yves een maaltijd samengesteld:Voorgerecht: bouillonsoep met mineralen2e gang: gemengde grasschotel / 3e gang:gebakken pulp / 4e gang: gestoofde wilgen-bast / nagerecht: bronwater met 10 soortenbrokjes. “Awesome” komt er steeds uit Yves’mond als hij een nieuwe smulgang ziet.Voldaan gaat hij naar bed en hij leest nog eenstukje uit The Book of Mormon dat op hetnachtkastje ligt. Hij droomt van de hemel vande mormonen. Zou zijn voorouder Jan vanZuidzand daar ook zijn?Volgende keer verder.

Paul Meijer

Yves bezoekt Mitt Romney.

De droom van een Ouessant

11

“De Schenkhof”

Voor zwarte, zwoegervrije OuessantsRaszuiver

Fam. D.M. Waverijn

Nedereindsestraat 8

4041 XG Kesteren

Tel.: (0488) 481791

J.H. SLAGHUIS,Slenkweg 2a, 6684 DK Ressentel. 0481-461386E mail: j.h.slaghuis@hetnet.nl

Rexna Charles C31 1610523-321

“REXNA”Zwarte en witte Ouessant schapen

gecertificeerd zwoegervrij enscrapie-resistent

“DE BAKKERSHOEVE”FOKKERIJ VAN BRUINE OUESSANTSCHAPEN MET VEEL ADEL EN EEN MOOIE MAAT.

Jan Brandts • Oldegoorweg 13 • 6942 PD DIDAM • Tel.: 0316 - 225 186

Dext

er 1

2 v.

d. Ba

kker

shoe

ve

12

Boerenvee verschijnt zes keer per jaar. Kijk op

www.boerenvee.nl of bel 0570-541496 voor een gratis proefnummer of abonnement.

Het tijdschrift voor (hobby)houders van boerderijdieren

www.boerenvee.nll

BoerenveeBoerenvee

DE KLAVERWEIDEAalt ten Hoeve

Kletterstraat 16, 8121 PG Olst0570 - 593369

a.ten.hoeve9@kpnplanet.nl

Voor kleine, edele Ouessantschaapjes.Fraaie fokrammen te leen.

Alle kleuren: zwart, bruin, zwartschimmel,bruinschimmel, grijs en wit.

We hebben regelmatig mooie zwarteOuessantschapen te koop of te huur

Bezoek ook eens onze website: demoespot.nl voor de actuele stallijst en veel leuke foto’s.

Ad Verbunt & Roelien ElgersmaDijk 27, 6641 LA Beuningen

tel: 024 675 0199 e-mail: stal@demoespot.nl

13

Vakblad voor liefhebbers van levend cultureelerfgoed, de nummers 3, 4 en 5.

De kooiker kan niet zonderkooikerhondje:Het kooikerhondje speelt een belangrijke rolbij het vangen van eenden in de eendenkooi.Eendenkooien stammen uit de middeleeuwen;nu hebben ze geen economische functie meeren worden alleen vanwege de cultureel histo-rische waarde in stand gehouden. De taak vanhet kooikerhondje is het lokken van de eendenrichting vangpijp. Het enige wat ze daarvoorhoeft te doen is zich af en toe laten zien. Dewilde eenden kunnen hun nieuwsgierigheidniet bedwingen en zwemmen met de lokeen-den mee de pijp in. Het kooikerhondje wordtgetraind om op geen enkele wijze op de een-den te reageren.Van alle kooikerhondjes zijn er maar weinig dieecht in een eendenkooi aan de slag gaan.Maar het zijn ook op andere plekken hele fijnehonden: niet groot, levendig, actief en ener-giek en willen graag hun baasje gehoorzamen.

Goed hooi maken is een kunst:De vraag naar “ouderwets” weidehooi neemtde laatste jaren toe en dat heeft zijn invloed opde prijs. De toename is te verklaren, want ingoed weidehooi zit alles wat paarden, runde-ren, schapen en geiten nodig hebben. Mooi hooiland bestaat uit verschillende gras-sen, klavers en andere kruiden. Van oudsher isjuli de “hooimaand”, maar ook juni kan metaanhoudend mooi weer worden benut. Gapas maaien als er minimaal een dag of vijfgoed weer voorspeld wordt – begonnen kan alworden in het staartje van het mindere weer.“Je moet maaien als het regent, zodat je kunthooien als het hooit.” Het hooit echt goedvanaf een graad of 24, met zon en een drogenoordoostelijke wind en wanneer het grasgespreid ligt. Wordt er een buitje verwacht ofeen vochtige nacht dan kan het gewas bijelkaar worden geharkt en op kidden wordengelegd of in het zwad (al naar gelang waarmen woont hebben ze een andere naam, maarhet gaat erom het hooi in lange rijen bijeen teharken). Wanneer is het hooi droog genoeg?

Een hand vol hooi stevig in elkaar draaien: zijnde stengels bros en willen ze breken dan ishet hooi goed droog.. Blijken de stengels taaien komen er wellicht zelfs sappen aan deoppervlakte, dan is het gras nog niet drooggenoeg. Is het minder goed droog dan zal dekwaliteit tijdens het bewaren achteruit gaanen bestaat zelfs de kans op hooibroei.Kleine hoeveelheden hooi kunnen heel goedlos worden binnengehaald, grotere hoeveel-heden kunnen beter door een loonwerker tot“ouderwetse” baaltjes worden geperst – tus-sen de 15 en 10 kilo en goed te hanteren.

Beste speenmomenten kiezen moederen jong zelf:In de eerste levensweken volgt een jong zijnmoeder op de voet. Het beestje zal veelvuldigbij haar drinken. Maar er komt een tijd waarophet jong gespeend wordt. Het intieme en vei-lige contact met de moeder wordt verbroken,en dat zorgt voor veel onrust. Naarmate een beestje ouder wordt, dwaalt hijvaker af in de wei, is minder afhankelijk van devoedingstoffen en energie uit de moedermelk.Hij begint vast voer (brokjes, granen, gras ofhooi) te vreten en wordt zelfstandiger.Wat is de meest diervriendelijke speenmetho-de? Laat moeder en kinderen het zelf maaruitzoeken. Als een hobbyveehouder ervoorkiest om zijn dieren te spenen, dan is het zin-vol om de richtlijnen voor speenleeftijd in achtte houden en voor lammeren is dat met driemaanden.Er zijn diverse manieren: moeder en kind dus-danig scheiden dat ze elkaar niet meer zien enhoren, de moeder en het jonge dier in ver-schillende percelen weiden waarbij ze elkaarnog wel kunnen horen, of het scheiden gedu-rende een bepaalde periode van de dag endie tijd steeds verder uitbreiden.Hierna moet het kroost goed worden gevoerd:voldoende drinkwater in lage bakken, gras enbrokken.Om het moederdier snel te laten opdrogen ishet raadzaam om haar sober te voeren. Hoesneller het dier opdroogt hoe kleiner de kansop mastitis (uierontsteking). Signalen voormastitis zijn: afwijkend gedrag, moeilijk lopenof kreupel lopen. Roodheid, zwelling, warm en

Boerenvee.

pijn.zijn kenmerkend voor elke ontsteking.Enkele keren per dag met de hand leegtrek-ken en een pijnstiller zijn wenselijk en andersmoet overgegaan worden op antibiotica.

Gezondheidskeuring voor vee:Het overkomt ons allemaal - er wordt wel eenseen dier ziek. Met de nodige zorg komen ze erin de meeste gevallen weer snel bovenop.Vooral als we er op tijd bij zijn en een goedeinschatting hebben gemaakt van de ernst vande situatie. Net als bij de APK-keuring van een auto lopenwe bij de gezondheidsbeoordeling systema-tisch een checklist af met kenmerken, om uit-eindelijk tot een conclusie te komen.Gedrag en houding: de eerste indicatie dateen dier iets scheelt is meestal afwijkendgedrag of een afwijkende houding. Gezondedieren zijn levendig en alert, actief, zonderenzich niet af.Conditie: de voedingstoestand en het uithou-dingsvermogen. Ziekte heeft direct invloed ophet uithoudingsvermogen, de voedingstoe-stand controleer je door te voelen bij de rib-ben en de lendenwervels.Ogen: een gezond dier kijkt helder uit glan-zend schone ogen. Ze tranen niet en liggenniet weggezonken in de oogkassen. De oog-slijmvliezen moeten vochtig en lichtroze vankleur zijn.Huid en haren: de huid dient soepel te zijn envrij van losse huidschilfers, korstjes, zwellin-

gen en kale plekken. Een opgetilde huidplooimoet soepel weer terugtrekken, zodra dielosgelaten wordt; zo niet dan kan er sprakezijn van uitdroging, b.v. door diarree. Hoeven: gezond hoorn is veerkrachtig entaai en moet regelmatig verzorgd worden omte voorkomen dat ze te lang worden.APT: is er bij een verdacht dier aan het uiter-lijk niets afwijkends waargenomen, dan kun-nen we overgaan tot het meten van ademha-ling, pols en temperatuur. Ook in die volgor-de, want het meten van de temperatuur ver-oorzaakt de meeste stress, waardoor beideandere metingen beïnvloed zouden kunnenworden.Voor een schaap zijn 14 ademtochten (= in-en uitademing) per minuut normaal en daar-naast letten we op de regelmaat, de inspan-ning die het vraagt, bijgeluiden en de geurvan de adem. De pols ofwel hartslag valt temeten bij de kaakslagader en ligt tussen de70 en 90 slagen per minuut. Regelmaat ende kracht van de hartslag zijn hierbij vanbelang. De temperatuur wordt rectaal meteen thermometer gedurende één minuutgemeten en dient tussen 38.5 en 40 gradente liggen.Spijsvertering: gezonde dieren hebben eengoede eetlust en eten en mesten regelmatig.De buik voelt steeds gevuld aan. Een vuilestaart of achterhand duiden op een verstoor-de spijsvertering.

R. Koch

14

De tijd vliegt voorbij en inmiddels is het al weer december. In juni schreef ik dat er 417 lammeren geboren waren. Totaal zijn het er 931 geworden: 453 ramlam-meren en 468 ooilammeren. Nog niet iedereen heeft de identiteitskaarten voor de lammeren aange-vraagd. Dit dient binnen een half jaar nadat het lam is geboren te gebeuren. Houdt u dit a.u.b. in degaten.Wilt u ook de mutaties op tijd doorgeven. Hier wordt over het algemeen zeer ruim mee omge-sprongen. De mutaties van verkoop, overlijden en geboortes geeft u binnen 3 à 4 dagen aan onskantoor door zodat wij dit zo snel mogelijk kunnen afwerken naar DR. (Dienst Regelingen) Het lijktons een kleine moeite om direct na de mutatie het mutatieformulier naar het stamboekbureau te stu-ren zodat het binnen de gestelde termijn verwerkt kan worden.De formulieren “Mutatielijst” en “Bestelformulier identiteitskaarten lammeren 2012” kunt u bij onsaanvragen, maar ook eenvoudig van de site te downloaden.Indien er vragen zijn kunt u ons het beste bereiken op maandag-, dinsdag- of woensdagmorgen van9.00 uur tot 12.00 uur. Tevens zijn we 2 avonden te bereiken en wel op maandag en woensdagavondvan 19.00 uur tot 21.00 uur: tel. 0570 – 56 32 86.Uiteraard zijn wij ook per e-mail klein.akker@planet.nl of per fax 0570-564848 bereikbaar.

Bureau Haverslag

Op deze mooie nazomerdag kwamen elffokkers hun dieren showen. Ze brachtensamen ruim 70 dieren mee. Dat was aan-zienlijk minder dan in 2011, een gevolg vanhet vaststellen van een maximum aantaldieren per fokker. Het voordeel was dat dekeurmeesters meer tijd per dier hadden, debespreking rustiger verliep en alles voor debezoekers en deelnemers beter te volgenwas. Bij onduidelijkheden kon meteen aande keurmeesters om uitleg gevraagd wor-den.

Er werd op tijd gestart en de keuring verliepsoepel.Na de lunch kwamen de bedrijfsgroepenaan bod. Een bedrijfsgroep geeft altijd eenmooi beeld hoe de kudde van een bepaaldefokker eruit ziet. Hoe homogener de groepdes te mooier om te zien.Als leermoment werden alle ooien, die

beoordeeld waren met een A, in de ringgezet. Keurmeester Jan Postma besprak deaanwezige verschillen van deze excellenteschaapjes en liet zien dat elke fokker tocheigen accenten aanbrengt in zijn kudde.Daarna besprak Henk Slaghuis de bestbeoordeelde rammen en ook daarbij wer-den de onderlinge verschillen benoemd enbesproken. De types liepen behoorlijk uit-een, maar voldeden toch perfect aan derasstandaard. Uiteraard legde Henk denadruk op het feit dat een ram de halvekudde is en dat je ook moet kijken naar deouders en voorouders.Tussen de verschillende besprekingen doorsprak ik met een aantal leden.

Wim de Groote uitLent.Hij is al bijna 20 jaar liden houdt zijn schaapjesals hobby. Hij bekom-mert zich niet zozeerom de maten, belangrij-ker vindt hij dat de die-ren gezond zijn en hetnaar hun zin hebben -de schapen zijn er voorhet wederzijdse plezier.Hij heeft een goede ramen leuke ooien.Wim heeft tien Oues-santen op 4000 vierkan-te meter. Ze houden het gras keurig kortzodat hij nooit hoeft te maaien - hij haaltalleen de distels eruit en ook hoeft er geenkunstmest op. Momenteel hebben ze teveelgras, in de winter soms wat te weinig endan voert hij ze wat hooi en brokjes bij.Gemakkelijker kan het niet. Ook het aflam-meren geeft geen enkel probleem: dat wasbij de Texelaars, die er voor de Ouessantenliepen, wel anders. Altijd problemenwaardoor de dierenarts er vaak bij moest

15

Prachtige Ouessanten in Didam op deNationale Bespreekdag Niet Zwoegervrij.

komen, die ook weer betaald moest wor-den. Niet erg leuk allemaal.Nu is hij op de keuring om te kijken hoe hetanno 2012 met de Ouessanten staat. Hijluistert intensief naar de keurmeesters enziet dat de dag op een professionele manieraangepakt wordt. Ze schatten de dieren erggoed in. Ze letten echter wel op kenmerkenwaar hijzelf wat minder op let, zoals deachterpoten: hoe staan ze, zijn ze koehak-kig, zijn ze sterk genoeg of is het draaipuntte zwak. Het gaat o.a. over een ram met eenzwak achterstel waarbij de draaier verkeerdstaat. Hij staat te ver naar achterenwaardoor hij minder gemakkelijk kan dek-ken. Ook worden ze niet zo oud.Henk Slaghuis geeft uitleg: “Als de achter-benen niet helemaal correct zijn, komt ditvoort uit een niet helemaal harmonischebouw van de romp van het schaap. Debenen moeten er goed en krachtig onderstaan. Als ze niet goed staan heeft dit eenbelangrijke invloed op de levensduur en destand van de klauwen. De klauwen slijtendan niet goed af en groeien te lang door.”Wim weet er nu het fijne van en gaat er thuisbeter op letten. De ram die hij nu heeftondervindt er ook last van. Hij laat hem dekudde niet meer dekken. Dat heeft ook temaken met inteelt, omdat inmiddels de helekudde familie van elkaar is. Dus is een ande-re ram met fris bloed op zijn plaats. Hij zoekter vandaag een uit, want het aanbod isgroot.Vandaag heeft hij ook geleerd wat de“Franse stand” is. En verder vindt hij degeweldige horens van de rammen schitte-rend en vindt het jammer dat zo’n mooi diereen B+ krijgt omdat zijn achterpoten niethelemaal goed staan. Wim geniet volop van

deze keuringsdag en hij ziet nu ook wat detopfokkers met het ras doen. Het Bulletinleest hij van a tot z. Er staan veel wetens-waardige zaken in over ziekten en wat deoverheid van je verlangt. Hij leert er altijdiets van, want “Je kunt niet alles zelf weten”.Wat Wim betreft hoeven zijn Ouessantenniet aan de rasstandaard te voldoen.Belangrijker vindt hij dat er een leuke kuddein de wei staat, die er goed uitziet, gezond isen het gras goed kort houdt. Hij geniet ervan om ze elke dag te zien en dat genoegenis wederzijds.

Dinand van Klaveren uit Hazerswoude

Voor het eerst op een keuringsdag ennieuwsgierig hoe zo’n dag verloopt. Hij vindthet leuk en interessant, luistert goed naar dekeurmeesters en steekt er het nodige vanop. Als hij straks thuis komt en zijn dierenziet hoopt hij de plussen en minnen te kun-nen zien. Toch blijven er nog vragen genoegover en begrijpt hij niet alles wat er gezegdwordt, dus gaat hij het zo meteen aan eenkenner vragen..Dinand fokt al vier jaren met zwarteOuessanten en momenteel heeft hij er zevenstuks. Alleen zwart vindt hij mooi. Zijn dierenzijn goed op maat en hij kan de vergelijkingmet de schapen hier wel aan. Zijn enige pro-bleem is dat er wel eens een hakkige tussenzit. De achterbenen zien er dan niet fraai uitomdat het dier x-benen heeft. De keur-meesters letten er ook scherp op vandaagen Dinand herkent het probleem meteen. Hij weidt zijn schapen bij zijn buurman. Er

16

lopen daar ook paarden in de wei en datgaat prima samen. De paarden zijn behoor-lijk selectief met wat ze eten en een schaapis dat wat minder. Paarden vinden plantenlekker die schapen niet lusten en voor scha-pen geldt dat ook. Het voordeel is dat dewei er altijd schoon bij ligt en hij nooit ietsmet de wei hoeft te doen. Alleen zijn eigenstuk wei van 300 m2 moet hij onderhouden.Omdat hij een kleine kudde heeft leent hijaltijd een ram om fris bloed te krijgen. Meteen eigen ram kun je maar even fokken. De dieren houdt hij voor de hobby, maar derasstandaard vindt hij wel een uitdaging.Zijn beroep is boomkweker en hij probeertaltijd een zo mooi mogelijke boom te krijgen.Hetzelfde principe past hij toe op zijnOuessanten. Het logische gevolg zal zijn datwe binnenkort op de keuring zijn Ouessan-ten kunnen aanschouwen die voldoen aande rasstandaard. Hij vindt zijn dieren nietalleen mooi, maar ook lief - ze zijn erg aan-hankelijk en gemakkelijk in de verzorging.Als het gras op is moet hij ze bijvoeren, maardaar worden ze helaas lastig van. Zelfs op200 meter zien ze je al aankomen en begin-nen meteen te blaten. Maar ja, daar zijn hetschapen voor.

Marion Striepe uit TwijzelMet een stel schitterende schaapjes is ze

vanuit Friesland naar dekeuring gekomen. Eéndier heeft ze zelf gefokten de anderen komenvan René Hemming uitFrankrijk. Met haar fok-kerij wil ze verder met deFranse slag: deze scha-pen zijn iets korter maarwel meer schaap.Hier in Didam vindt zeveel Ouessanten te dun.Haar dierenarts heefthaar vorig jaar gewaar-schuwd dat haarschaapjes te dun en teklein waren. Je kunt dan

problemen krijgen met het werpen en methet gebit. Dit jaar hebben de dieren vanMarion met het werpen geen problemengegeven.Voor haar ooien kreeg ze een A en voor deram een AB. Helaas kon ze niet meer dierenmeenemen want in de bench achter in deauto kunnen er maximaal drie. Met de aan-hanger duurt de tocht naar Didam wel drieuur. Ze weet nu dat de Franse ooien hetgoed doen, dus gaat ze hier mee door.Marion is helemaal happy.

Hans Rutjes uit EllecomHij was met enkele dieren naar Didam geko-men en was benieuwd ofzijn mening over deschaapjes overeenkwammet die van de keur-meester. En dat klopteprecies: zijn Ouessantenwaren allemaal te groot!Hans komt naar de keu-ring om te horen wat hij eraan kan doen. Kun jeermee verder fokken ofstop er maar mee en kijkuit naar andere ooien die kleiner zijn.Hij vindt het gewoon leuk om een keer meete doen en een idee te krijgen wat men ervan vindt. Of hij deze ooien weg zal doen is

Fiffy

17

de vraag want hij houdt van al zijn dieren enheeft er een speciale band mee. Maar dat eraf en toe eentje weg zal moeten is duidelijk.Hans zal vast wel een leuk adresje vindenwaar zijn te grote Ouessanten rustig verderkunnen leven.

Paul Verbruggen uit Hillegom

Paul is voor het eerst op een keuring. Hijheeft altijd aandachtig Het Bulletin gelezenen daar veel van geleerd. Hij weet vanuit depapieren hoe een Ouessant in elkaar steekt,maar hier in Didam ziet hij hoe de realiteit is.Al bij binnenkomst kijkt hij meteen naar deschaapjes die in de hokjes staan en het valtmeteen op dat ze kleiner zijn dan zijn dierenthuis.Paul geniet met volle teugen. Veel fokkerskomen naar hem toe en vertellen over de

dieren en van hen leert hij hoe je wat pre-ciezer naar de Ouessanten moet kijken. Hijvindt het heel gezellig en alles is nieuw eninteressant voor hem. Hij wordt er een stukwijzer van – vooral de gebruikelijke termenworden hem nu pas duidelijk. Uit HetBulletin kun je toch niet echt leren hoe depraktijk van het fokken is.Vier jaar geleden is hij met Ouessantenbegonnen en hij werd meteen lid. Toen hijHet Bulletin kreeg werd hem al snel duide-lijk dat ook hij kleinere stamboekschapenwilde gaan fokken. Al op zijn zevende jaarhad hij enkele Zwartblesschapen, maar diewaren er alleen om het gras kort te houden.Pas met de Ouessanten ontdekte hij dat erveel te leren viel over de bouw van eenschaap en hoe je ermee om moest gaan. Hijvindt het nu erg leuk om zijn Ouessantenaan de rasstandaard te laten voldoen. Ookwil hij alleen zwarte Ouessanten aangeziendat de oorspronkelijke kleur is en daarhoudt hij van.Zodra zijn dieren aan de rasstandaard vol-doen zien we hem vast terug op de keuring.De eerste stap heeft Paul met dit bezoekgezet, want dit is de plek om het fokken teleren.

Jenny Venhorst en Sander Meijer uitSilvolde

Dit zijn wellicht de jongste leden van deF.O.S. Ze wonen sinds een paar jaar in eenwoning met een grote achtertuin en aange-zien ze allebei gek van dieren waren gingen

18

ze op zoek naar enkele geitjes of schaapjes.Opa had al jarenlang Ouessantschapen enzo was de keus snel gemaakt. Van Aalt tenHoeve werden twee ooitjes gekocht en inhet najaar een ram geleast. Dit voorjaarwerden er twee prachtige ramlammetjesgeboren: een witte en een bruine.Ook hadden ze zolang een schaap van 10jaar te leen gekregen: ze had geen tandenmeer maar was nog wel fit. Ook zij werddrachtig en kreeg zelfs een tweeling. Helaaswerd één lam dood geboren, de anderewerd door de moeder min of meer verstotenen moest met de fles bijgevoerd worden.Jenny en Sander vonden het voeren gewel-dig en ze genoten van de aanhankelijkheidvan de kleine. Ze is nog steeds heel klein enwil graag vertroeteld worden door haarpleegouders, die daar ook geweldig vangenieten. Ze mogen haar nog een jaar hou-den, want de oude ooi is van Aalt. DeOuessantjes zijn zo lief dat elke gedachteaan afscheid een klein traantje doet opwel-len.Het afgelopen jaar zijn ze bij diverse anderefokkers geweest en het is leuk om te kijkenhoe andere mensen het aanpakken. Toen zehet advies kregen om naar de keuring tegaan hebben ze dat meteen opgepakt. Ookhebben ze zich opgegeven voor Angeren.De geboorte van de lammeren hebben ze

niet meegemaakt: bij de oude ooi liep ’smorgens vroeg al een lammetje rond. Maar’s avonds schrokken ze bij het zien van denog steeds zwoegende ooi en kort daaropwerd een dood lam geboren. Jenny wijt ditaan hun onbekendheid met de schapen. Sander zag een paar dagen later het vol-gende lam al bij zijn moeder staan. Een daglater liet hij hem uit de stal naar buiten. Hijkeek eerst rond of hij de hele wereld moestontdekken en schrok van het geluid van eenbrekend takje. Het was prachtig om te zien.Wat later gingen de lammetjes dartelenddoor de wei en de oudere ooien uitdagen:schitterend en het was alleen maar genie-ten. Ze gaan zelfs verhuizen om meer grondte krijgen voor hun schapen, want eengroep van drie is wel erg klein om mee tefokken. Ze kunnen dan ook meer kleurengaan houden, wat wel erg mooi zal staan inde nieuwe wei.Hier in Didam vonden ze niet alleen het etenlekker, de hele dag was een leuke happe-ning. Ook was het natuurlijk zeer leerzaamen met een nieuw gekochte meetstok gin-gen ze enthousiast weer naar huis.

Paul Meijer.

19

Nationale Bespreekdag Ouessantschapen, Rammen e UBN Naam Fokker Eigenaar Kleur

Rubriek 1 Ooien Zwart-Bruin 2011

1 101631684485 Sammy J.T. Rutjes J.T. Rutjes Zwart 2 101631684638 Esmé 67 vd Bakkershoeve J. Brandts J. Brandts Bruin 3 101631682009 Robina vd Weeshuisgaard H.M. Rutgers-Roedema H.M. Rutgers-Roedema Bruin 5 101631684022 Doris van Maldericke D. Becu D. Becu Zwart

Rubriek 2 Ooien Zwart 2009

6 2222673-242 Esmé 3 Ceasar 15 van 't Oelehof M.J. vd Donk A. ten Hoeve Zwart 7 101631680043 Ulva van de Klaverweide A. ten Hoeve A. ten Hoeve Zwart 9 2015402-212 Mirte van de Lijnbaan B. de Wit J.T. Rutjes Zwart 10 2700621-065 Fiffie van de Twizzelhoeve M. Striepe M. Striepe Zwart 11 1726785-336 Steehorts Monica P. Steeghs R. Brienen Zwart 74 2182225-264 Udine vd Elferink Hoeve G. Elferink ten Hoeve G. Elferink ten Hoeve Zwart

Rubriek 3 Rammen Zwart 2007 - 2008

12 2222673-194 Kevin7-Kaxine2 van 't Oelehof M.J. vd Donk A. ten Hoeve Zwart 13 2740344-013 Ramses 3 van de Waahorst A.J.A. Vrolijk A.J.A. Vrolijk Zwart 14 1949593-368 Thasos van de Klaverweide A. ten Hoeve A. ten Hoeve Zwart 15 1949593-381 Toledo van de Klaverweide A. ten Hoeve A. ten Hoeve Zwart 16 2188212-076 Michel van 't Eiland W.J. de Groote A. ten Hoeve Zwart 17 2720759-021 Edouard du Pré T.Y. Lok-Meijer A. ten Hoeve Zwart 18 2462804-060 Isaac vd Wandeling J. Postma A. ten Hoeve Zwart

Rubriek 4 Ooien Zwart - Bruin 2010

20 101631680614 Esmé 61 vd Bakkershoeve J. Brandts J. Brandts Bruin 21 101631680059 Vitoria vd Klaverweide A. ten Hoeve A. ten Hoeve Zwart 22 101631682577 Vonica van de Lijnbaan B. de Wit J.T. Rutjes Zwart 23 101631681658 Kelly van Haderks Hoeve L.J. Pape L.J. Pape Zwart 24 220469900019 Spered Breizh Alea R. Hemming M. Striepe Zwart 25 101631680611 Esmé 60 vd Bakkershoeve J. Brandts J. Brandts Zwart

Rubriek 5 Rammen bruin 2010 - 2011

26 101631682007 Acer vd Weeshuisgaard H.M. Rutgers-Roedema J.Brandts Bruin 27 101631682011 Cedrus vd Weeshuisgaard H.M. Rutgers-Roedema H.M. Rutgers-Roedema Bruin 28 101631682008 Sorbus vd Weeshuisgaard H.M. Rutgers-Roedema H.M. Rutgers-Roedema Bruin 29 101631682004 Prunus vd Weeshuisgaard H.M. Rutgers-Roedema H.M. Rutgers-Roedema Bruin 30 101631682002 Larix vd Weeshuisgaard H.M. Rutgers-Roedema H.M. Rutgers-Roedema Bruin 31 101631681657 Kylian van Haderks Hoeve L.J.Pape L.J. Pape Bruin

20

21

n Ooien niet zwoegervrij te Didam, 1 september 2012Geb. Datum Gew. KgHoogte cm Uitslag Opmerkingen

19-04-2011 17 46 B Mooie ooi, maar als 1-jarige al te groot 14-05-2011 12 43 AB Prachtige ooi, mooie kleur 03-05-2011 14 42,5 AB Prachtige ooi, mooie kleur, goede conditie (niet gelammerd)

28-02-2011 14,5 45,5 B+ Reeds aan de grote kant

20-03-2009 12,5 44 A +S Mooie typische ooi, fijne bouw 25-05-2009 14,5 44 A +S Lange ooi, kan betere uitstraling hebben 01-05-2009 20 47,5 B Te groot 07-07-2009 13 42,5 A +S Mooie ooi

09-05-2009 15,5 44 AB +S Achterbenen kunnen sterker 30-04-2009 13 41 A +S Iets vergrijsde vacht en iets overbouwd

11-04-2007 20 48 AB +S Korte ram. Mooie kop en horens, mag wat mannelijker 18-06-2007 25 50 B Grote ram, erg fijn beenwerk 15-04-2008 20 47,5 AB +S Korte maar mooie ram 26-04-2008 18,5 46 AB +S Fijne, vrouwelijke kop, zwak in achterbenen 15-05-2008 20,5 46,5 B+ +S Zwak in de achterbenen, neusbeen niet erg mooi 20-04-2008 20,5 45,5 A +S Lange ram, wat grijs aan het worden

08-04-2008 25,5 48 A +S Goeie ram, wat lange tanden

01-05-2010 15 45,5 AB Overbouwd en benen wat wigvormig 11-04-2010 14 44 B+ Mooie kop, achterbenen kunnen beter 21-04-2010 18,5 48 B+ Te groot voor de fok, wel mooi

18-04-2010 44 AB Benen minder mooi, rest is prima 12-05-2010 12 45 A Mooie ooi

20-04-2010 14 43 A Mooie ooi

25-04-2011 19 45 AB Mooie sterke ram 14-05-2011 15 44,5 AB Fijne ram, moet nog mannelijker worden 28-04-2011 18 45,5 AB Hoge schoft, mooie kop en horens 18-04-2011 18 45,5 B+ Wat buikig,kon krachtiger in de achterbenen

13-04-2011 17 43,5 B+ Te nauwe horens, verder mooie romp 18-04-2010 46 A Kort achterstel maar mooie benen, kop en horens

22

UBN Naam Fokker Eigenaar Kleur

Rubriek 6 Ooien bruin 2009 - 2010

32 101631681996 Jasmijn vd Weeshuisgaard H.M. Rutgers-Roedema H.M. Rutgers-Roedema Bruin 33 1909241-083 Lis vd Weeshuisgaard H.M. Rutgers-Roedema H.M. Rutgers-Roedema Bruin 34 1909241-072 Madelief vd Weeshuisgaard H.M. Rutgers-Roedema H.M. Rutgers-Roedema Bruin 35 Vervallen36 Vervallen37 101631680024 Urbana vd Klaverweide A. ten Hoeve A. ten Hoeve Bruin 38 1951000-256 Ina vd Vijverhof De Vijverhof A. ten Hoeve Bruin

Rubriek 7 Rammen zwart 2009

39 2462804-075 Yrrah vd Wandeling J.Postma A. ten Hoeve Zwart 40 2462804-076 Niek van de Wandeling J.Postma A. ten Hoeve Zwart 41 2145956-179 Cees vd Emmahoeve A.Ploegstra A. ten Hoeve Zwart

77 2182225-260 Ugany vd Elferink Hoeve G. Elferink-ten Hoeve G. Elferink-ten Hoeve Zwart 78 2182225-262 Usson vd Elferink Hoeve G. Elferink-ten Hoeve G. Elferink-ten Hoeve Zwart 79 2182225-266 Urdos vd Elferink Hoeve G. Elferink-ten Hoeve G. Elferink-ten Hoeve Zwart

Rubriek 8 Ooien zwart - bruin 2010

46 101631680065 Vitima vd Klaverweide A. ten Hoeve A. ten Hoeve Zwart 47 101631680615 Esmé 62 vd Bakkershoeve J. Brandts J. Brandts Bruin 48 101631680091 Venice vd Klaverweide A. ten Hoeve A. ten Hoeve Bruin 49 101631683600 Victoria vd Klaverweide A. ten Hoeve A. ten Hoeve Zwart 50 10161680082 Voronja vd Klaverweide A. ten Hoeve A. ten Hoeve Zwart 51 101631680079 Veneta vd Klaverweide A. ten Hoeve A. ten Hoeve Zwart 52 101631681669 Kristel van Haderks Hoeve L.J .Pape L.J. Pape Zwart 75 101631680912 Veronique vd Elferink Hoeve G. Elferink-ten Hoeve G. Elferink-ten Hoeve Zwart

Rubriek 9 Rammen zwart-bruin 2010 - 2011

53 220469900033 Elwin R. Hemming M. Striepe Zwart 54 101631681655 Kenny van Haderks Hoeve L.J. Pape L.J. Pape Zwart 55 Naar rubriek 1156 101631683004 Ramses 4 vd Waahorst A.J.A. Vrolijk A.J.A. Vrolijk Zwart 76 101631680920 Votus vd Elferink Hoeve G. Elferink-ten Hoeve G. Elferink-ten Hoeve Zwart 80 109982857529 Viktor vd Herdershof G. Elferink-ten Hoeve G. Elferink-ten Hoeve Zwart

Rubriek 10 Ooien zwart 2008 - 2009

58 101631680044 Umari vd Klaverweide A. ten Hoeve A. ten Hoeve Zwart 59 101631680034 Ulysses vd Klaverweide A. ten Hoeve A. ten Hoeve Zwart 60 101631680014 Uvira vd Klaverweide A. ten Hoeve A. ten Hoeve Zwart 61 2739702-025 Carmen vd Engelanderhoeve M.M. Lankhorst-Schreuder M.M. Lankhorst-Schreuder Zwart 62 1726875-337 Steehorst Ciska P. Steeghs R. Brienen Zwart 63 2188212-073 Meike 3 van 'T eiland W.J. de Groote D. Becu Zwart

23

Geb. Datum Gew. KgHoogte cm Uitslag Opmerkingen

03-04-2010 14 43,5 AB Achterbenen konden wat krachtiger 10-06-2009 16 44 A +S Heel beste fokooi, iets grijs

03-05-02009 18 46 A +S Heel beste ooi

21-04-2009 13 45,5 AB +S Had wat meer conditie mogen hebben, tanden wat lang 19-04-2009 11 43,5 AB +S Beste ooi, Tanden en staart wat te lang

15-04-2009 19 46 A Geen S, Mooie ram, mooie maat maar slechts 5 tanden 16-04-2009 22 47 B+ +S Horens te ver doorgedraaid, geen krachtig beenwerk, lange staart 13-06-2009 19 45,5 AB +S Kon krachtiger in de benen, klauwtjes wat breed en wat door-

gedraaide horens 10-04-2009 18 46 B Geen S, Fijne kop, mooie imposante horens, mooie ram, slechts 4 tanden 30-04-2009 17 46 B Geen S, Horens niet symmetrisch, slechts 4 tanden 20-04-2009 20,5 46,5 A +S Witte vlek op het oog, mooie ram

14-05-2010 14 44,5 AB Iets minder kracht in de achterbenen 02-05-2010 13 43 A Conditie kon iets beter 10-05-2010 14,5 45 A Mooie ooi 02-06-2010 14,5 44 AB Staart wat te lang 17-04-2010 15 45 A Mooie ooi 20-04-2010 14 43 A Mooie ooi 20-06-2010 43 A Mooie ooi

01-05-2010 43 A Mooie ooi

27-04-2011 12 41 AB Vrouwelijke ram, fijne kop, witte vlek op kop 30-03-2010 46 AB Achterhand wat smal, benen mogen krachtiger, mooie ram

12-04-2011 A Mooie ram, beenwerk zou steviger mogen, wat fijn

12-05-2010 46 B+ Niet evenredig, Achterbenen mogen krachtiger 22-05-2010 44 B+ Achterbenen mogen krachtiger, zwakke achterhand

04-06-2009 14 44 A +S Mooie ooi 05-05-2009 13 44 AB +S Lange tanden en staart, verder goede ooi

11-04-2009 15 43 AB +S Heel mooie typische ooi, kan in de benen wat krachtiger 24-04-2009 12,5 43,5 AB Geen S, Mooie ooi met maar 5 tanden 02-05-2009 16 44,5 A +S Complete, mooie ooi

05-05-2008 16 45,5 AB +S Mooie kop,tanden iets minder, kon krachtiger in de achterbenen

24

UBN Naam Fokker Eigenaar Kleur

Rubriek 11 Ooien bruin - schimmel - zwart 2011

64 101631684023 Margot van Maldericke D. Becu D. Becu Schimmel 65 101631684639 Esmé 68 vd Bakkershoeve J. Brandts J. Brandts Bruin 66 101631683005 Wolly vd Waahorst A.J.A. Vrolijk A.J.A. Vrolijk Zwart 67 101631683670 Wronki vd Klaverweide A. ten Hoeve A. ten Hoeve Bruin 68 101631684026 Emma van Maldericke D. Becu D. Becu Zwart 56 101631683006 Wobke vd Waahorst A.J.A. Vrolijk A.J.A. Vrolijk Zwart 73 2739702-015 Belina vd Engelander Hoeve M.M. Lankhorst-Schreuder M.M. Lankhorst-Schreuder Zwart

Rubriek 12 Rammen bruin - schimmel - wit 2008 -2009

69 2462804-057 Inter vd Wandeling J. Postma A. ten Hoeve Bruin 70 2739702-014 Boromir vd Engelanderhoeve M.M. Lankhorst-Schreuder D. Becu Schimmel 71 6058489-011 Francisco van Harvest Moon A. Kuepers R. Brienen Wit 72 Vervallen73 Ooi, zie rubriek 11

Rubriek 13 Rammen bruin - wit 2010

42 1608119-229 Dexter 17 vd Bakkershoeve J. Brandts J. Brandts Bruin 43 2222673-253 Tico 9-Kaxine van 't Oelehof M.J. vd Donk A. ten Hoeve Wit 44 101631680000 Utor vd Klaverweide A. ten Hoeve A. ten Hoeve Bruin 45 101631680008 Udono vd Klaverweide A. ten Hoeve A. ten Hoeve Bruin

Rubriek 14 Bedrijfsgroepen

G. Elferink ten Hoeve / Zwart

77 2182225-260 Ugny vd Elferink Hoeve G. Elferink-ten Hoeve G. Elferink-ten Hoeve Zwart

2182225-242 Thera vd Elferink Hoeve Zwart2182225-246 Theodora vd Elferink Hoeve Zwart

74 2182225-264 Udine vd Elferink Hoeve G. Elferink ten Hoeve G. Elferink ten Hoeve Zwart

A. ten Hoeve / Zwart

15 1949593-381 Toledo van de Klaverweide A. ten Hoeve A. ten Hoeve Zwart 7 101631680043 Ulva van de Klaverweide A. ten Hoeve A. ten Hoeve Zwart 59 101631680034 Ulysses vd Klaverweide A. ten Hoeve A. ten Hoeve Zwart 60 101631680014 Uvira vd Klaverweide A. ten Hoeve A. ten Hoeve Zwart

A. ten Hoeve / Bruin

44 101631680000 Utor vd Klaverweide A. ten Hoeve A. ten Hoeve Bruin 37 101631680024 Urbana vd Klaverweide A. ten Hoeve A. ten Hoeve Bruin 48 101631680091 Venice vd Klaverweide A. ten Hoeve A. ten Hoeve Bruin 67 101631683670 Wronki vd Klaverweide A. ten Hoeve A. ten Hoeve Bruin

25

Geb. Datum Gew. KgHoogte cm Uitslag Opmerkingen

10-03-2011 14 45 AB Mooie ooi 31-05-2011 12 41 AB Mooie ooi met wit vlekje op de kop 13-04-2011 46 B+ Te groot, 46 cm als 1-jarige 22-06-2011 13,5 42,5 AB Mooi ooitje 15-03-2011 14 47,5 B+ Te groot voor 1 jaar 16-04-2011 44 AB Mooi ooitje, fijn beenwerk 13-04-2008 13,5 43 B+ Wat zwakke benen en mist uitstraling

05-04-2008 22,5 47,5 A +S Beste ram, beetje lange staart 10-04-2008 25 50 B Te groot, beenwerk achter zwak en wat koehakkig 09-05-2009 25 46 AB +S Mooie kop en horens, wat grof in de romp

18-04-2009 23 47 A +S Mooie ram, mooie uitstraling 05-04-2009 16,5 45 A +S Mooie ram, mooie maat, goede fokram 05-04-2009 25 46,5 A +S Iets week in de bovenbouw en klauwtjes kunnen krachtiger 05-04-2009 20 47 B Geen S, heeft 5 tanden, beenwerk kan krachtiger

AB Mooie gelijnde ram, 2 mooie typische ooien, 3e van een iets ander type, mooie fokdieren

10-04-2009 18 46 B Geen S, Fijne kop, mooie imposante horens, mooie ram, slechts 4 tanden

22-04-2008 30-04-2008

30-04-2009 13 41 A +S Iets vergrijsde vacht en iets overbouwd

AB Mooie ram, mooie uitstraling. 2e en 3 e ooi aan de schrale kantMooie groep, maar onregelmatig door de schrale dieren

26-04-2008 18,5 46 AB +S Fijne, vrouwelijke kop, zwak in achterbenen 25-05-2009 14,5 44 A +S Lange ooi, kan betere uitstraling hebben

05-05-2009 13 44 AB +S Lange tanden en staart, verder goede ooi 11-04-2009 15 43 AB +S Heel mooie typische ooi, kan in de benen wat krachtiger

A Ram van zeer goed type en drie mooie ooitjes

05-04-2009 25 46,5 A +S Iets week in de bovenbouw en klauwtjes kunnen krachtiger 21-04-2009 13 45,5 AB +S Had wat meer conditie mogen hebben, tanden wat lang 10-05-2010 14,5 45 A Mooie ooi 22-06-2011 13,5 42,5 AB Mooi ooitje

Een goede 70 dieren van 11 fokkers gaven1 september acte de présence in Didam. Dekwaliteit was uitstekend, de sfeer gemoe-delijk en er was een nieuw informatief pro-grammaonderdeel na de lunch. We laten dedieren via tekst en beeld graag nog eens derevue passeren.

Het was in de eerste plaats verheugendweer eens andere fokkers te kunnen ver-welkomen, zoals Marion Striepe uit Twijzelin Friesland, al jarenlang een bevlogen fok-ker. Ook Dorothee Becu uit Maurik en HansRutjes uit Ellecom waren voor het eerst metdieren op de bespreekdag.

Rubriek 1 met éénjarige ooien: twee brui-ne en twee zwarte.

Jan Brandts kwam met een luxe bruinooitje uit zijn succesvolle, chique Esmé-lijnvoor het voetlicht. Dit fraaie ooitje vaneigen-gefokte ram Dexter 17 had dit voor-

jaar gelammerd en kreegeen AB. Een jaargenote, ookbruin, van Hilde Rutgerswas robuuster en gevulderdan deze Esmé. Dit ooitjehad daarentegen nog nietgelammerd. Ze was heelharmonieus en mooi opkleur. Ook een AB. De beide zwarte ooitjes kre-gen wat meer bemerkingen

te verwerken. Zo was ooitje Sammy vanHans Rutjes helaas al te groot met 46 cm energ lang in de vacht. Ook haar staart wasfors en op staartlengte werd goed geletdeze dag. Doris van Maldericke vanDorothee Becu uit Maurik was gitzwart,goed gebouwd maar met 45,5 cm ook aande maat. Een B+ voor dit ooitje en een Bvoor het ooitje van Rutjes.

Rubriek 2 met driejarige zwarte ooien. Een 6-tal zwarte ooien werd uitgestald ophet zwarte, met zaagsel gelardeerd doek.Het werd al snel duidelijk dat het om fraaiedieren ging. Een spannende rubriek, omdater ook S-en uitgedeeld konden worden enalle deelneemsters leken er klaar voor. Naampel beraad en het invullen van de beoor-delingsformulieren bleek dat vijf van de zesdieren met de S naar huis konden.Twee van deze vijfwaren dochters vanIvanhoe van de Wan-deling.De Ivanhoe-dochtervan Aalt ten Hoeve hadeen lange romp en konwat uit elkaar gaanstaan. Ze miste daar-door wat uitstraling.Verder een goed ge-

Verslag Nationale Bespreekdag Niet ZwoegervrijeOuessantschapen Zaterdag 1 september 2012 te Didam.

26

27

bouwde ooi met eenmooie maat - een A. Deandere Ivanhoe, ook uit defokkerij van wijlen PietSteeghs, is nu in handenvan René en InekeBrienen. Deze diepzwarteooi had een mooie kop,een wat hellend kruis enmocht wat sterker in deachterbenen: een AB voorSteehorst Monica. Een Esmé, maar nu uit defokkerij van Mari van der

Donk en inmiddels in het bezit van Aalt tenHoeve was fijn en klein en zeer typisch.Haar klauwtjes konden meer gesloten zijn.Toch een A voor deze dochter van Caesar15-Kaxine 8 van ’t Oelehof. Marion Striepe kwam met een hele mooie

ooi uit. Haar Fiffie vd Twizelhoeve kreegeen vlotte A en werd als één van de betereooien in deze rubriek betiteld. De vierde A was voor een dochter vanSambal Solange, een ram die bij Elferink-ten Hoeve goed werk heeft verricht. DezeUdine v.d. Elferink Hoeve had een fijn kopje,was iets overbouwd en al wat grijzend. Mirte van de Lijnbaan tenslotte was helaaste groot om een S te kunnen krijgen. Nietalleen haar maat, ook haar wat grove voor-komen en lange staart deed haar beoorde-ling stokken bij de B.

Rubriek 3 met oudere, zwarte rammen.Allemaal naar Didam gekomen voor de S en

gebroederlijk naast elkaar staand in de rij.Een goede rubriek en uiteindelijk kregen zesvan de zeven rammen een S. Ramses 3 v.d. Waahorst van Albert Vrolijkwas met 50 cm net te groot. Wél een fijngebouwde, echt zwarte ram met fraaiehorens. Van de zes rammen die wel de S kregenhadden er twee dezelfde vader: RexnaMichel 33 en deze ram is met succes inge-zet door Aalt ten Hoeve. Beide zonen kre-gen een AB: kleine rammen met passendegewichten, alhoewel beide bemerkingen opde achterbenen te incasseren kregen.

Toledo v.d. Klaverweide was een wat vrou-welijker aandoende ram, broertje Thasoshad meer massa en betere horens. De resterende vier S-rammen waren ookallemaal door Aalt ten Hoeve naar Didamgebracht. Van deze vier kregen twee een A,één een AB en één een B+. De laatstge-noemde kreeg een serieuze bemerking opde achterbenen en zijn vrouwelijke kop. DeAB was voor een uit de fokkerij van Mari van

der Donk afkomstige ram: Kevin 7-Kaxine2: een wat korter aandoende ram, die nogwat mannelijker mocht. Een A was voor eenzoon van Lex van Anke, Edouard du Prégenaamd, een zeer complete ram, waaropgeen bemerkingen waren of het moest overzijn iets grijzende vacht gaan - een typischtrekje van zijn vader. Ook een A voor dezoon van de in Duitsland geboren Raimund11 vom Tannenhof en deze zoon, Isaac v.d.Wandeling geheten, werd omschreven alseen ideale ram. Zeer fraaie horens en een

kort staartje. Isaac had wel wat lange tan-den en was ‘gewichtig’: ruim 25 kg.

Rubriek 4 bestond uittweejarige, meest zwar-te ooien. Zes stuks van vijf ver-schillende vaders envoorgebracht door vijfverschillende fokkers. Jan Brandts kwam mettwee ooien uit, een brui-ne en een zwarte Esmé.De bruine Esmé waseen mooi bruine, wat

overbouwde en ondiepeooi, die een AB kreeg. Dezwarte Esmé, ook vanvader Dexter 14 van deBakkershoeve, was eenhele fraaie en luxe ooi,goed voor een A.

Een A was erook voor eenhele beste encomplete, Fransgefokte ooi vanMarion Striepe.Bertus Papekwam met eenzwarte Isagram-dochter in dering. Een ABvoor deze ooimet beste romp,

kop en staart. Helaas stond haar beenwerkeen nog hogere klassering in de weg. Hans Rutjes heeft met de ram Manfred vanhet Eiland gefokt en jammer genoeg waszijn nakomeling in deze rubriek te fors. Een AB was er tot slot voor een dochter vanMaigret 2 van Bouwmansgoed. Een ooi meteen mooie kop, maar ook bij haar eenbemerking op de achterbenen.Terugkijkend was dit een goede rubriek metvrij grote onderlinge typeverschillen. Er isduidelijk niet één weg naar Didam, maarmeerdere!

Rubriek 5 kleurde fraai bruin en was mooigevuld met zes jonge ram-men, meest van 2011. Voor dieren uit 2011 is eenAB de maximale score endie werd maar liefst 3 xuitgedeeld. Een A was voor de enigetweejarige ram, Kylian vande Haderskhoeve, eenzoon van Isagram van deWandeling. Een ram met

28

29

een mooie kop en horens en best been-werk. Ook deze Isagram-nakomeling hadeen wat hellend kruis. Hilde Rutgers was de fokker van alle ram-

men uit 2011 en de eige-naar van vier van de vijfdieren. De 5e stondinmiddels op naam vanJan Brandts en dit waseen goede ram. Acer vande Weeshuisgaard kreegeen makkelijke AB: eensterke ram met bestehorens en best beenwerk. Deze zoon van Cornelisvan de Weeshuisgaardhad maar liefst drie half-broers in de ring. Alle vierde broers hadden diediepbruine kleur waarRutgers patent op lijkt te

hebben. Twee van de drie Cornelis-zoonsvan Rutgers kregen overigens een B+. Zowas Prunus van de Weeshuisgaard wat bui-kig en mocht wat krachtiger in de benen.

Larix daarentegen had watte nauwe horens. Maar …wat waren ze mooi bruin.Naast de AB voor de ramvan Brandts was er ookeen AB voor Sorbus vande Weeshuisgaard: eenplaatje van een ram maarhij hoeft niet groter. Eenwat hoge schoft speeldehem bij het meten parten.

Bruine ooien kwamen uit inrubriek 6.

Andermaal fraaie, diepbruine dieren metopnieuw veel invloed van de fokkerij vanHilde Rutgers: twee dochters van ram Stijnvan de Weeshuisgaard en een dochter vande eerder genoemde Cornelis. De dochtersvan Stijn van 2009 kregen beide een A en

de S. Lis van de Weeshuisgaard was heelfraai, hooguit iets grijzend. Madelief mat 46cm, wat zwaar met haar 18 kg, maar verderuitermate correct gebouwd. De Cornelis-dochter, Jasmijn, kreeg een AB. Deze 2-jari-ge was heel correct in kop, voorhand enmiddenhand, maar kon echter beter in deachterhand en achterbenen. Uit de fokkerij van Piet Steeghs toonde Aaltten Hoeve een ooitje van de fokramIsagram: een S en AB voor deze wat lichteooi Urbana. Haar gebit was goed maar de

tanden hoefden niet langer. Een dochtervan Raimund- 11 kreeg ook de S en eenAB; een wat ondiepere, lichtere ooi met watlangere tanden.

Rubriek 7: volwassen rammen.Hier konden in principe zes S-en wordenuitgedeeld - het bleef echter steken bij drie.De zes rammen in deze rubriek waren vrij-wel allemaal correct van bouw, maar helaaswas het gebit bij drie dieren niet compleet.En dan worden de regels consequent toe-gepast: geen S en zo mogelijk volgend jaarterugkomen. De S en AB ram Sambal Solange (eerder liethij een goede dochter zien) kwam nu metmaar liefst drie zonen uit. Twee daarvankunnen volgend jaar terugkomen: 4 tandenop 3 jarige leeftijd is niet genoeg. De derde ram maakte veel goed. Deze ram,Urdos van de Elferink Hoeve, had een heel

kort staartje en oogde zeer fraai. En met46,5 cm bij ruim 20,5 kg een goede maat-gewicht verhouding.De andere drie rammen in deze rubriek had-den drie verschillende vaders. Ram Yrrahvan de Wandeling was klein met 46 cm enverder heel compleet. Als zijn gebit gecom-pleteerd wordt met de benodigde zesdetand mag ook hij terugkomen. Een B+ en de S waren voor een zwarte zoonvan de bruine ram Ilits van deHaderkshoeve, een ram van 47 cm en 22kg, stammend uit de vrij zeldzame, oor-spronkelijk witte Frederico-bloedlijn. DezeNiek was diepzwart, maar de horens net tenauw en het beenwerk niet krachtig genoegvoor een hogere beoordeling. Een door dhr. Ploegstra gefokte ram, die nubij Aalt ten Hoeve is, kreeg de S en een AB.Zijn horens zijn wat ver doorgedraaid, de

30

klauwtjes wat open, maar hij toonde eengoede romp en kop.

Van de volwassen rammen naar de net nietvolwassen ooien. In rubriek 8 maar liefstacht tweejarige zwarteen bruine ooien. Drie dochters vanMaigret 2 van Bouw-mansgoed, een door Janden Hartog gefokte ram.Twee van deze driedochters kregen een A,de andere een AB. Ooienmet veel lengte en sniten slechts kleine bemer-kingen op staartlengte offlankdiepte. Zowaar eenheel goed resultaat. Raimund 5 vom Tannenhof, een halfbroervia de vader van de fameuze bruine ramRaimund 4, kwam met twee dochters uit.Deze twee en de hiervoor genoemde drieMaigret 2-dochters, waren alle vijf van Aaltten Hoeve.

De Raimund 5-dochters kre-gen een AB eneen A. De AB-ooi was watsmal in de kopen miste krachtin de achterbe-nen.De bruine A-ooi was fraaier,maar wat over-bouwd.

Jan Brandts kwam met een 2-jarige bruinedochter van David du Pré, een bruine rammet Frans bloed. Een A was haar deel.Hoogstens nog wat meer conditie en nogwat meer kracht in de benen kon haar hele-maal vervolmaken. Maar verder een heelfraai ooitje met slechts 43 cm op 2 jarigeleeftijd.

31

De zwarte Kristel, dochtervan Dexter 17, van BertusPape kreeg eveneens eenA. Een hele mooie comple-te ooi die hooguit nog watvaster in haar bovenbouwmocht.

Ook de laatsteooi in dezerubriek, eendochter vanSteehorst Yourivan Elferink-ten Hoeve,was mooi vanmaat met 43cm en kreegeen A.

Rubriek 9 met éénjarige en tweejarigezwarte rammen. De spits werd afgebeten door een jongeram met een geheel Franse en voorNederland onbekende afstamming, nu inhet bezit van Striepe en gekocht van RenéHemming uit Frankrijk. Deze eenjarige ramoogde nog wat vrouwelijk en bezat een heledichte, wel iets bruinige vacht. Zijn kop enhorens waren goed - een ram om in degaten te houden.

Een tweejarige diepzwarteIsagram-zoon van BertusPape toonde een bestekop met wijde horens. Zijnachterhand was nog watsmal. De volgende ram was eeneenjarige Ramses 3-zoon;een heel mooie ram dieniet groter hoeft. Deze ramhad een ideaal staartje.Een tweejarige zoon van

Steehorst Youri was klein en had wijdgeplaatste nog wat lichte horens. Een B+voor deze ram die ook in de achterhandmeer mocht overtuigen. Een B+ was er ook voor de andere tweeja-rige ram van G. Elferink-ten Hoeve. Dezezoon van Fred van Dorskamp had eengoede kop met horens maar ook hij hadachter even beter in elkaar mogen steken.Zijn achterbenen misten (daardoor) watkracht.

Rubriek 10 was gevuld met zes volwassenzwarte ooien die voor hun S-examen kwa-men. Zes ooien met zes verschillende vaders envier eigenaren. Carmen, een schitterende ooi van M.Lankhorst-Schreuder leverde de nodige

denk- en gespreksstof op. Deze driejarigeblonk uit in ras en snit, maar helaas washaar gebit nog niet kompleet en werd zebeoordeeld met een B. Alsjeblieft, volgendjaar weer proberen! De overige vijf ooien kregen wel de S. Drievan deze vijf kregen een AB, de andere 2een A. Meike, een dochter van Willem van ’tEiland van Dorothée Becu had een goedgebit, maar kon misschien nog watkrachtiger in de achterbenen. Een AB voordeze ooi. Twee ooien van Aalt ten Hoevekregen ook een AB. Uvira, een dochter vanKeroaut de Carré was heel harmonieus entypisch. Had ze haar achterbenen betergebruikt, dan had ze een A gekregen. De Aging naar Steehorst Ciska, een echte A vol-

32

gens de keurmeesters (Gerard Giesen, WillyGooren en Jan den Hartog), al was de halswel wat laag aangezet bij deze Ivanhoe-dochter. De tweede A was voor Umari, eendochter van Maigret 2 van Bouwmansgoed:een heel complete ooi met een prima gebit.

Rubriek 11 was gevuld met jonge ooienvan 2011 in drie kleurslagen en een schim-melooi van 2008. Twee jaarling-ooitjes bleken te groot: eenhoogtemaat van nu al 46 cm of meer. Deandere 3 jaarlingen in deze rubriek kregenalle 3 een AB.Het schimmelooitje van Dorothee Becu

was lang gebouwd enmooi compleet. Een zeerfraaie bruine en gevuldeéénjarige ooi van JanBrandts is een beloftevoor de toekomst. OokAalt ten Hoeve was meteen fraaie bruine jaarlingvertegenwoordigd: eenooitje van 42,5 cm en

nog zonderfouten. Detweede dochtervan Ramses 3v.d. Waahorstin deze rubriekwas nog niet te

groot en oogde prima: eenAB.De schimmelooi van 2008van Lankhorst-Schreuderwas wat minder getoiletteerden kon over betere benenbeschikken: een B+ en een Svoor deze ooi.

Rubriek 12: een kleine, gemengde groepoudere rammen. Een bruine ram van 2008, een schimmelramvan 2008 en een witte ram van 2009. Twee

van deze 3 kregen de S. De schimmelramvan Dorothee Becu bleek te groot met 50cm. De bruine ram Inter van de Wandelingvan Aalt ten Hoeve was best gebouwd,maar iets “Frans” in de beenstand. Hij kreegeen A en een S. Een S en AB was er voor defraai-witte zoon van Marnix 6 van deBakkershoeve. Een breedgebouwde rammet een klasse gebit, die qua type ietsouderwets aandeed. Deze Francisco van

33

Harvest Moon, nu van René Brienen, hadeen heel beste kop en horens. De laatste rubriek 13 was opnieuw eengemengde rubriek van 4 rammen, bruin enwit. Alle 4 oud genoeg voor de S. Drie vande 4 konden daarmee naar huis. Andermaalbleek het gebit, nu van een bruine Raimund11-zoon, roet in het eten te gooien. Geen S

dus voor deze Udono van de Klaverweide. Wel een S én gelijk een A was er voor eenSammy van de Waahorst-zoon, Dexter 17van de Bakkershoeve. Een fraaie ram meteen ideale maat-gewicht verhouding; niet100% symmetrisch in zijn horens en watplat en wijd in de klauwtjes.

Aalt ten Hoeve kon een A bij de resterendetwee rammen noteren. De witte 3-jarigeTico 9-Kaxine 14 werd met 45 cm als eenkleine, prima ram beoordeeld - mocht nog

wat witter. De andere ram was andermaaleen beste Raimund 11-nakomeling. De Awas verdiend, de bemerking was voor zijnbovenbouw en ook bij deze Utor lieten deklauwtjes zich als niet geheel ideaal beoor-delen.

Na de gezellige lunch en pauze was het tijdvoor de bedrijfsgroepen en een nieuw pro-grammaonderdeel, het verder toelichtenvan de bespreking van een aantal voorge-selecteerde A-rammen en A-ooien. Ditbetekende dat voor het eerst sinds langetijd de rubrieken allemaal voor de pauzebesproken konden worden.

De bedrijfsgroepenDe bedrijfsgroepen die zich in de ringopstelden waren een lust voor het oog. Defokkers verdienen een groot compliment enhebben laten zien met de fokkerij vanOuessanten op de goede weg te zitten.De eerste groep was een zwarte groep vanElferink-ten Hoeve. Een hele beste, gelijndeen typische ram op kop gevolgd door 3

34

ooien. Eén ooi paste net wat minder, deooien waren ook iets verschillend in wol-kwaliteit en type. Maar de AB was verdiend. Dat er in een bedrijfsgroep naast unifor-miteit ook gelet wordt op individuele kwa-liteit werd ook Aalt ten Hoeve gewaar. Zijnbruine groep werd voorafgegaan door eenklasse ram en ook de ooitjes pasten goedbij elkaar. De conditie van 2 van de 3 ooitjeswas echter net wat minder. Een AB voordeze verder behoorlijk uniforme groep. Dezwarte groep van ten Hoeve blonk uit inuniformiteit en individuele klasse. De ramop kop was al eerder omschreven als een

ideale ram, de ooitjes pasten perfect in hetplaatje. Een A voor deze groep, bestaandeuit 1 ram en 3 ooien.A-ooien en A-rammen

Toen was het debeurt aan vier S enA-ooien en vijf A-rammen, waarvan4 eerder de S heb-ben gekregen, omaan het publiek telaten zien hoe eenvolwassen A-dier

er uit hoort te zien. Tegelijkertijd hebbenHenk Slaghuis (rammen) en Jan Postma(ooien) getracht duidelijk te maken dat ertussen A-dieren wel degelijk type-verschil-len zijn. Er is niet één type ooi, die een A kankrijgen. Een dier met een geweldige uitstra-ling, goed beenwerk maar iets week vanboven kan een A krijgen. Anderzijds hoevenbemerkingen op beenwerk of uitstraling eenA niet persé in de weg te staan. Wij hopendat de extra toelichting bij deze excellentegroepjes, eerder besproken ooien en ram-men en het duiden van de verschillen, het

publiek helpt bij het beoordelen van huneigen dieren en het begrijpen van het oor-deel en commentaar van de keurmeesters.

Het was een mooie dag in Didam en er waseen interessante verscheidenheid aan die-ren, kleuren en fokkersinvloeden waar tenemen. Wilt u ook uw dieren eerlijk laten bespreken,aarzel dan niet u op te geven voor dezejaarlijkse bespreekdag.Tot een volgende keer.

Jan Postma,

voorbeeld “hellend kruis”

voorbeeld “overbouwd”

35

FOKL. NAAM STRAAT PC PLAATS TELEFOONVBL P. Vording, De Grote Driestraat 3, 9411EC Beilen 06 51724636KAR H.J. de Kluiver, Lupineweg 11D, 7325AG Apeldoorn 055 8430046JBA I. de Jager, Apenhuizerweg 9, 7437SB Bathmen 0570 550031CSV Dhr.H.v.d.Haar, Sportlaan 11-13, 3905AD Veenendaal 0318 509600KAD C.H. Kalien-Zanen, Parnassusweg 27 HS, 1077DC Amsterdam 06 2376047VOA J. de Vries, de Akkers 12, 9665MZ Oude Pekela 06 1164058LMR J.J.L.J. Luijpen, Hoogoordstraat 5, 5367ND Macharen 0412 649395GND H. Gastelaars-Hoekstra, Laakweg 22, 2631PJ Nootdorp 015 3109764BAA H. Boersma, Westfriesepad 8, 1823BZ Alkmaar 072 5150449BHT W.A. Brandsen, van Nootensweg 1, 7451LK Holten 0548 361290KEM H.W. Knobbout, Meent 5A, 4117GN Erichem 0344 571351BWZ G. Bos, Wildekampsweg 62, 8091GG Wezep 06 34848489HOB M. Hopman, Bergweg 20, 3959AB Overberg 06 48103479MRL J.W.B. Meulman, Almelosestraat 7C, 8102HA Raalte 0572 361231TBE J. Timmermans, Gasthuis 83, 6268NN Bemelen 043 3520106LRI H.M. van Lieshout, Broekhovenseweg 12, 5561TT Riethoven 040 7073650HMH L.J.M. Huygen,H.H.C.Berns, Hoogoordstraat 7, 5367ND Macharen 06 51100920RDW F. van Rennes, De Dreef 8, 6669CV Dodewaard 06 25057004HEL R. Hoorn, Lange wijk 8, 7916PT Elim 0528 352078IHL I. van Hoorik, Opperduit 146, 2941AM Lekkerkerk 0180 663103VDR R.A. van Velzen, De Hullen 14, 9419TH Drijber 0593 565005FBA E.S. Freij, Baarhorsterdijk 7A, 7437RH Bathmen 0570 656362DWS Duinkerken, Mennistepaed 1, 8721GB Warns 0514 681172VVO J.F. van der Vlies, Breestraat 47, 7383RA Voorst 06- 11529931JFW K. Jonker, Torensmaweg 11, 9892PB Feerwerd 0594 696641MBU H.A.H. Maat, Van Eijsingaweg 3, 9851TG Burum 06 20366225WHD R.E.J.M. Waucomont, Kamperzijweg 3, 8181NC Heerde 0578 618792LLD M.L.H. Leenders,M.R.G.Buijsse, Br.Hogardstraat 26, 5427EJ Boekel 06 18151758

Vertrokken LedenFokl. Naam PC PlaatsJRU M.H.A. Jansen, 6871JV Renkum.GAA Gemeente Andijk, 1619BN Andijk.OLM J.J.P. Olde Loohuis, 7663TG Mander.WGR W.M.M. van de Weerdt, 6247AJ Gronsveld.KAS W.S. de Koning, 8426GN Appelscha.SMU R. Spaans 9581GE Musselkanaal

Nieuwe Leden

Leden berichten onsOver de geboorte van eenOuessantendrieling.De moeder van de drieling had in 2008 al eentweeling gekregen. Nadien hebben wij haarniet meer laten dekken. Maar omdat we graagde schimmelkleur willen fokken, besloten wedeze ooi weer te laten dekken omdat wij den-ken dat zij iets van schimmelkleur in de wolheeft.In december 2011 hebben we een schimmel-ram laten komen om meerdere ooien te latendekken. Al in het voorjaar hadden we het ver-moeden dat ze een tweeling zou krijgen geziende omvang van haar buik. In de maand voorde geboorte zagen we haar plotseling op haarrug in de wei liggen. Ze was gaan liggen endoor de omvang en gewicht van haar buik wasze doorgerold op haar rug. Ze heeft gelukkigmaar 20 minuten daar zo gelegen en we heb-ben haar snel weer op de poten geholpen.In de ochtend van 26 mei zagen we al aanhaar gedrag dat het die dag ging gebeuren.Rond het middaguur begon ze te persen en alsnel werd de eerste zelfstandig geboren. Aande grootte van het lam zagen we dat dit nietde enige zou zijn. De tweede volgde snel enmet een klein beetje hulp was dit lam ook opde wereld. We dachten klaar te zijn en richttenons op de lammetjes en de moeder. Plotselinglag er nog iets in het gras. De eerste gedachtewas dat er al een nageboorte los was geko-men - wel erg snel dachten we nog. Bij nade-re inspectie bleek het nog een lam te zijn, nogvolledig in het geboortevlies. Zo snel mogelijkhebben we deze op gang geholpen: de neuszat flink onder het slijm en na goed masserenen op de kop houden begon het lammetje teademen. Omdat de moeder al druk was methet likken van de andere twee lammeren heeftze deze niet in de gaten gehad. Gelukkigwaren we bij de bevalling anders had hetderde lam het waarschijnlijk niet gehaald.Binnen vijf minuten stond ook nummer drie opzijn pootjes en hadden ze alle drie al gedron-ken. Ze waren echt heel klein. Omdat ze toch

36

veelvuldig bleven mekkeren hebben we beslo-ten om ze met de fles bij te voeren. Op adviesvan de veearts drie keer per dag en later tweekeer per dag. Ze dronken overigens ook goedbij de moeder. Het zijn twee ooitjes en éénrammetje, waarbij één ooi schimmelkleurig is(toch gelukt).Na ongeveer een week hebben we de lam-metjes gewogen en bleken ze alle drie onge-veer 1kg. Een week na de geboorte van dedrieling beviel een andere ooi van een eenling.Dit lam was al zoveel groter dan de drieling. Het gaat erg goed met ze. We zijn half juligestopt met de flesvoeding. Ze eten goedgras, bix en drinken nog steeds bij de moeder.Ze groeien goed maar het verschil in groottemet de eenling lammetjes is nog steeds goedte zien. In verhouding zijn ze nog steeds klei-ner.We hebben besloten maar niet meer met dezeooi te fokken. We zien dat het toch een helebelasting voor de moeder is. Ze is toch weliets vermagerd door het zogen en we denkendat ze ook al wel op leeftijd is. Het blijft tochook een risico bij de bevalling van een meer-ling, vooral als je er niet bij bent en de moederhet tweede (of derde) lam niet opmerkt. Wehadden dit, toen ze een tweeling kreeg ook algezien, dat ze, druk doende met de eerstge-borene, de volgende dan aan zijn lot overlaat.NB: de tweelingdochters uit 2008 van deze ooihadden we ook laten dekken door dezelfderam en de ene ooi heeft gewoon een eenlinggekregen en de andere bleekt niet bevrucht tezijn.

Ter Aar, 25 augustus 2012Pascal Valentijn en Liane van Egmond

37

Van de bestuurstafelBespreekdagenWe kijken met veel plezier terug op de bespreekdagen in Didam en Angeren, niet alleen vanwege degoede opkomst en mooie dieren maar ook vanwege de veranderde opzet.Door het geringere aantal dieren in Didam was er meer rust in de bespreking van de dieren, kregen alledieren de vereiste aandacht en de fokkers de gewenste uitleg. Ook het middagprogramma met debedrijfsgroepen en het apart bespreken van alle A-dieren was schitterend om te aanschouwen, maarook leerzaam. Al met al een goede verbetering, die we komend jaar zullen handhaven. Wel willen wede hokjes wat dichter bij de ring gaan plaatsen, waardoor het heen en weer sjouwen met de dieren ver-eenvoudigd wordt. Natuurlijk zagen we ook in Angeren weer veel fraaie dieren en was het heerlijk nazomerweer, wat defeestvreugde verhoogde. Want feestelijk was het met veel oude bekenden, veel verhalen en plaatjes uitde oude doos en heerlijk eten en drinken. Een goede bespreking van de zwoegervrije dieren, gevolgddoor een bespreking door Han Hopman van enkele opmerkelijke dieren en een lezing over 25 jaarOuessantschapenfokkerij in Nederland door Jan Postma maakten het tot een volmaakteOuessantendag. Het 25 jarig bestaan van de F.O.S. is ook buiten onze vereniging niet ongemerkt voor-bij gegaan: in Boerenvee, Het Schaap en Levende Have verschenen langere of kortere artikelen overde Ouessanten en in Het Schaap werd Dorothé’Bécu uitgebreid geportretteerd met haar kudde.

Startende fokkersMet enige regelmaat melden zich bij Bureau Haverslag nieuwe leden met dieren die niet geregistreerdstaan. De dieren hebben dan wel oornummers in en mede hierdoor veronderstelt men dat de dieren duswel in het stamboek zullen zijn opgenomen (en soms beweert de verkoper dat ook).Een oormerk is echter niets anders dan een registratie bij het L.N.V. en dat wil niet zeggen dat de die-ren bij de F.O.S. in het stamboek staan ingeschreven. Alleen wanneer men de afstammingspapieren vande F.O.S. erbij levert zijn het officieel geregistreerde Ouessanten.Bij de aankoop van dieren moet men dus vooraf goed nagaan of ze geregistreerd staan bij BureauHaverslag: afstammingspapieren overleggen of bij twijfel overleg plegen met Haverslag.Koopt men dieren zonder papieren dan moeten ze gekeurd worden alvorens ze in het stamboek opge-nomen kunnen worden. Ze dienen stamboekwaardig te zijn, dus minimaal een B+ behalen of iets toe-voegen aan het bestand. Kosten voor de keuring zijn € 50,-. Een bijkomend gevolg is dat de nakome-lingen van niet geregistreerde dieren evenmin geregistreerd kunnen worden – moeten dus ook eerstgekeurd worden om opgenomen te kunnen worden.Dit aandachtspunt zullen we tevens op de website zetten om de startende fokkers te waarschuwenvoor niet-geregistreerde dieren.

Van het Platform (voor de Kleinschalige Schapen en Geitenhouders ) ontvangen we regelmatig versla-gen van de onderwerpen waar zij momenteel mee bezig zijn en het jaarverslag: Hieronder enkele onder-werpen die voor ons van belang zijn:

Diergezondheidsfonds (DGF)Meer kleine houders heffingspichtig voor het DGF?Op dit moment ligt er een voorstel bij het bestuur van het PVV om de telling in 2013 op 4 peildata uit te voeren en hetgemiddelde als basis te nemen voor het vaststellen van de heffing voor het DGF.In de advies c.c van het productschap hebben wij aangegeven dat we in kunnen stemmen met 4 peildata verdeeld overhet jaar maar dat hierdoor het aantal heffingspichtige kleine houders niet of nauwelijks groter mocht worden. Volgenshet PVV zou dit slechts een verschil maken van 81 kleine houders.Wij hebben dit aantal bestreden maar geen gehoor gekregen. Vervolgens heeft het Platform een verzoek ingediend bijDienst Regelingen om de effecten van dit DGF-voorstel door te rekenen.Hieruit is gebleken dat ruim 1400 kleine houders in 2013 extra in het DGF zouden vallen en een heffing zouden ontvan-

38

gen. Wij hebben zowel bij het hoofdbestuur van het PVV als bij het ministerie van EL en I een officieel bezwaarschriftingediend ondermeer tegen dit voorstel.Wij hebben er opnieuw op gewezen dat de vaste voet van Euro 25,- ca 60% te hoog is t.o.v de werkelijke inningskostendie vorig jaar zijn vastgesteld. Dit komt niet overeen met de gemaakte afspraken van 2009!Als derde punt hebben wij erg veel moeite met een uitgave van Euro 460.000, - (bijna 50 % van het DGF) voor tank-melk-onderzoek bij een beperkte groep geitenbedrijven. N.a.v een schriftelijke aanwijzing van de Directeur Generaal vanLNV kan dit beschouwd worden als bedrijfsgebonden kosten ten gevolge van risicovolle activiteiten. Ook hieraan wordtvoorbij gegaan. Deze kosten worden afgewenteld op het collectief.

Duurzame wormbestrijding (voorkoming resistentie tegen wormmiddelen)Wij zijn erg positief over de aanpak van het wormenproject op basis van een trainingsprogramma dat uiteindelijkbestemd is voor elke schapen- en geitenhouder. Afgelopen zomer is een pilot bij ruim 100 schapen- en geitenhoudersuitgevoerd. Hierover hebben we in de afgelopen vergadering van het Platform de nodige uitleg gegeven. De volgendefase is “de trainer traint de trainer “.Op dit moment maken wij ons zorgen over de voortgang van dit project omdat er erg veel geld naar andere projectendreigt te gaan, welke veel minder concrete waarde hebben voor de sector.In een notitie hebben wij onze zorg over deze dure projecten uitgesproken. Gelijktijdig hebben wij nut en noodzaak vandeze projecten voor de kleine houder aangegeven. Je kunt de pot maar een keer verteren!

ChlamydiaChlamydia bij schapen en geiten staat nadrukkelijk in de belangstelling. Uit onderzoek is gebleken dat deze ziekte bij 45tot 65% van de grootschalige schapen- en geitenbedrijven voorkomt en bij 3 tot 8 % van de kleinschalige houders vanschapen en geiten.Chlamydia veroorzaakt abortus bij de dieren, maar het is ook een zoönose en kan gevaarlijk zijn voor zwangere vrou-wen of vrouwen die in verwachting willen raken. Het risico bij kleine houders is aanzienlijk minder dan bij grootschali-ge of intensieve schapen en/of geitenbedrijven. Mensen die in contact komen met aflammerende kleine herkauwersmoeten zich bewust zijn van het belang van voorzorgsmaatregelen op het gebied van hygiëne

Import van fokschapenHet wordt voor de schapenhouders van buitenlandse rassen steeds moeilijker om fokschapen met ARR/ARR te importe-ren. De EU regelgeving voor TSE blijft bij het importeren van fokdieren de eis stellen van ARR/ARR terwijl anderzijdsbepaalde lokale overheden (o.a Engeland) geen prioriteit meer toekennen aan het fokken op ARR/ARR (is een scrapie-vrij codering).Het wordt dus steeds moeilijker om in het moederland onverwante fokdieren te kopen met ARR/ARR.Import van vers bloed is voor vele rassen een vereiste om aan de nieuwe fokkerijnormen te kunnen voldoen en inteeltte voorkomen.Op dit moment zijn we bezig in samenwerking met betrokken deskundigen van EL&I, het Productschap, de WUR en eenEngelse fokkerijdeskundige om gezamenlijk te lobbyen bij de betreffende EU-commissies om tot verandering in dezeregelgeving te komen. Dit zal een moeizame weg worden.Wij zijn op dit punt volledig afhankelijk van EU regelgevingIn de komende vergadering zullen wij U informeren over de voortgang

I&R gegevens van uw dierenDe I&R gegevens uit de centrale database van DR worden ook aan derden verstrekt.Hierover hebben wij bij herhaling duidelijkheid gevraagd. Deze duidelijkheid heeft men tot nu toe niet of onvolledig wil-len geven. Om de gemaakte afspraken en toezeggingen en verslagen m.b.t het verstrekken van I&R gegevens aan der-den alsnog te krijgen zullen wij binnenkort een schriftelijk verzoek doen aan de minister en hierbij een beroep doen opde Wet Openbaarheid Bestuur (WOB)

e-I&RWe zullen blijven aandringen op meer transparantie waar het gaat om investerings- en uitvoeringskosten; de sector isdan een betere gesprekspartner bij het vaststellen van de verdeling van de kosten over de sectoren.

39

Het blijkt dat ongeveer 1/3 van de schapen-UBN’s en ½ van de geiten-UBN’s geen dieren hebben. Het is niet duidelijkhoe dat precies zit. Een deel is te verklaren: op de peildata zijn er geen dieren maar ervoor – erna wel (?) Deze lege UBN’sbetalen op dit moment ook geen bijdrage aan het I&R. Dit kan in de toekomst veranderen als de wet betreffende hetI&R wordt aangepast. D(ienst) R(egelingen) zal e.e.a. onderzoeken en zonodig met voorstellen komen.Aan en afmelden van dieren verloopt nu goed: na wat startproblemen hebben de houders de goede draad te pakken.

Tarieven Rendac (=destructiebedrijf)De besprekingen over de Rendac tarieven zijn nagenoeg afgerond.De voorgestelde tarieven voor 2013 zijn lager als dit jaar, dit is een positief gevolg van de gunstige bedrijfsresultaten vanRendac. Op dit moment vindt er nog een slotoverleg plaats over een vrij grote kostenpost i.v.m. de beschikbare capa-citeit bij calamiteiten.Zodra de nieuwe tarieven bekend zijn stel ik u hiervan op de hoogte.

Financiering I en R voor 2014 en volgende jarenDe besprekingen over deze financiering zullen eerdaags starten en moeten medio volgend jaar zijn afgerond.Op dit moment is er een gat in de exploitatie van ruim 1 miljoen Euro.Voor 2012 en 2013 zal dit nog door EL en I worden aangevuld. Voor de jaren na 2013 heeft het ministerie geen finan-ciering toegezegd.

Q-koorts en vaccinatieVaccinatieplicht blijft (voorlopig) zoals ze was. Het is mogelijk te verwachten dat de vaccinatieverplichting voor de hob-bysector op termijn wat wordt afgezwakt, wanneer de “politieke lading” rond de Q-koorts wat is weggeëbd. De indrukbestaat wel dat er (mede door de verplichte vaccinatie) minder keuringen en andere bijeenkomsten worden gehouden.

Schmallenberg(-virus)Het is een volkomen nieuw virus voor onze streken; het is verbazingwekkend hoe snel het over héél West-Europa ver-spreid is.Volwassen koeien zijn tijdelijk ziek (koorts en minder melk) vlak na de besmetting; volwassen schapen en geiten zijn nietziek na besmetting. Afhankelijk van de fase van de dracht op het moment van de besmetting middels knutten zullenandere delen van het lam beschadigd blijken bij de geboorte. Vaak zijn de aangetaste lammeren dood; soms zwak; somshebben ze alleen maar vergroeiingen wat echter veelal euthanasie betekent.Er wordt volop onderzoek gedaan: immuniteitsopbouw, immuniteitsduur, overdracht antistoffen via de biest, testmetho-des, vaccinatiemogelijkheden, etc etc. Voorlopig is het enige advies: laat zo laat mogelijk in het seizoen de dieren dek-ken. De mogelijkheid tot besmetting middels knutten lijkt dan geringer.

Risicoanalyse Grootschalige veehouderij versus Kleinschalige houderijAanvankelijk zou in dit onderdzoek, dat door de GD wordt uitgevoerd, alleen bekeken worden in hoeverre de kleine hou-der een bedreiging vormt voor de grote houders, maar op aandringen van het KSG is ook het omgekeerde in het onder-zoek opgenomen. Ziektes als MKZ, Salmonellose, Chlamydia etc. zijn geïnventariseerd. Vooruitlopend op het eindrapport is reeds duidelijk dat de kleine houder véél minder een gevaar is voor de grote hou-der dan andersom. De conclusies in het eindrapport zullen ongetwijfeld bijdragen tot meer gedifferentieerd beleid t.a.v.de kleine houders.

SchapenpediaEen groepje dierenartsen (de 4 schapendierenartsen die nu het “wormencursusproject” uitvoeren), Gijsbert Six (websi-tebeheerder) en Harm Ploeger (parasitoloog fac. Diergeneeskunde) hebben besloten een onafhankelijke, wetenschappe-lijk verantwoorde, breed opgezette kennisbank op schapen- en geitengebied op internet te zetten. Puur op vrijwilligebasis zonder winstoogmerk.De artikelen zullen niet uitsluitend medisch gerichte artikelen zijn. Voor allerlei deelspecialismen zullen specialisten wor-den benaderd om (gratis) hun bijdrage te leveren. De eerste artikelen zijn reeds gemaakt / in de maak.Reden om deze kennisbank op te richten: we denken dat er behoefte is aan een onafhankelijke kennisbank die tevensup-to-date gehouden wordt, iets waar de bestaande (schapen-) sites helaas nogal eens in tekort schieten.

40

Winst en Verliesrekening F.O.S. 2011

Uitgaven Ontvangsten

Contrbutie € € 12.753,25

Rente - 188,75 Advertenties en Petietjes - 833,24 Afschrijvingen - 309,50 Sekretariaat - 75,65 Vergaderkosten - 185,33 Ledenadministratie - 1.562,97 Stamboekadministratie - 377,13 Bulletin - 7.114,03 Kuddeboek - 72,50 Handboek - 90,37 Beoordelingsdagen - 1.896,84 Scrapieonderzoek - 47,75 Website - 275,68 Rammenboek - --,-- Promotiekosten & Ledenwerving - 226,05 Verzekeringen - 345,35 Bank- en Boekhoudkosten - 363,14 Diverse kosten - 1.653,73 Afname Reserve - --,-- - 820,78

€ 14.596,02 € 14.596,02

============ ============= BALANS per 31 december 2011 Activa Passiva

Geluidsinstallatie € 0,50

Weegschaal - 0,50 Billboards - 0,50 Materiaal Beoord.dagen - 0,50 Foto apparatuur - 5,-- Reader en Bolus Applicator - 0,50 Aanpassen Software 2011 - 2.140,-- Debiteuren - 1.270,47 Te vorderen rente - 188,75 Bank rekening-courant - 5.440,44 Spaarrekening - 9.001,01 Kasgeld - 342,62

Verrekening inz.Bulletin - --,-- € 813,22

Crediteuren - 1.502,65 Reservering kuddeboek - 00,00 Reservering Juridische Bijstand ed. - 00,00 Eigen vermogen - 16.074,92

€ 18.390,79 € 18.390,79

============ =============

Winst- en verliesrekening F.O.S. 2011

41

De schapen hebben hun winterjas inmiddelsal weer aangetrokken en erg veel last van deeerste herfstperikelen hebben ze dan ookniet. Een stevige bries, een miezerregentjeen wat kou kunnen ze uitstekend doorstaan– zodra het serieus gaat regenen of wanneerde vrieskou en sneeuwbuien dreigendnaderbij komen moeten we wintervoorzie-ningen gaan treffen.

HuisvestingOuessanten zijn sobere dieren, van oudshergewend aan de barre omstandigheden vaneen kaal en winderig eiland in deAtlantische Oceaan. Maar de dierenpolitieof anders wel oplettende voorbijgangerszouden het niet kunnen begrijpen als wegeen voorzieningen zouden treffen voor deschapen in een Nederlandse wei en ook wij-zelf willen ze niet overlaten aan de natuure-lementen.Als er een stal voorhanden is, waar ze naarbelieven in en uit kunnen lopen voor hunvoer, water of beschutting is er geen pro-bleem. Een eenvoudig afdak aan eenbestaand bouwwerk kan eveneens vol-doende zijn.

Moeilijker wordthet in een vrijlig-gend weilandzonder bebou-wing of beschut-ting en dan kaneen kantklareschuilhut deoplossing zijn.

Zelf aan het bouwen slaan kan natuurlijkook en twee jaar geleden hebben we daarenkele voorbeelden van gegeven. Het kanvrij eenvoudig worden gehouden: drie dich-te kanten zijn in principe voldoende. Zet welde achterkant naar de regen- en wind zijde(dus naar het westen) en veranker de stalgoed, want hij moet ook overeind blijven tij-dens een krachtige storm. Het hok zal

tevens als slaapplaats dienen: de bodemmoet dus droog zijn, anders wordt het dierziek. Een flinke laag hooi of stro voldoetprima en daarvan is stro het beste aange-zien dat het vocht beter doorlaat. Welsteeds bij blijven strooien.Ook de drinkbak en hooiruif zouden er eenplek moeten krijgen, al was het alleen maarom het hooi lekker droog te houden.

DrinkenIn de winter is water is van groot belang.Het gras is behoorlijk uitgedroogd en is hetmeer hooi dan lekker sappig van kwaliteit.Als er ook nog bijgevoerd wordt met droog-voer dan moet alles wel weggespoeld kun-nen worden met een slok water. Het water moet regelmatig ververst wordenen bij vriezend weer moet het vorstvrij wor-den gehouden. Dat kan met een verwar-mingselement of door in de waterbak ietswat blijft drijven te leggen, bijvoorbeeld eenbal. De wind houdt de bal in beweging endaardoor zal het water minder snel bevrie-zen. En als het niet waait dan toch maarweer met een kannetje heet water aan degang…….

VoedingStaat er genoeg gras in de wei dan hoeft erin principe niet bijgevoerd te worden.Afhankelijk van de weersomstandighedenraakt het omstreeks december echter op enheeft het geen voedingswaarde meer. Dankan er onbeperkt hooi bijgevoerd worden. Er kan hooi, voordrooggras of kuilvoergegeven worden. Doe dit altijd in een ruif:op de grond voeren leidt tot verspilling enals er uitwerpselen bij komen zullen ze hetzeker niet meer eten. Let bij voordrooggrasen kuilvoer goed op of er geen schimmelinzit, want daar kunnen schapen ziek vanworden. Maiskuil is erg voedzaam, maarschimmelt ook snel – dus altijd maar eenkleine hoeveelheid in huis halen.

Winterverzorging

42

Veel fokkers geven hun dieren pulp, dat isgedroogde en geperste bietenschil. Hetbeste is om de pulp eerst in water te latenweken, want droge pulp zet uit in de maag,met alle gevolgen van dien.Ook tuinproducten kun je aan de schapenvoeren: kool, aardappelen met mate enzonder uitlopers, wortels, rode biet, appelenmet mate, voederbiet en fijngesneden stop-pelknol. Ook lusten ze graag oud brood,maar geef ze nooit teveel aangezien ze erdiarree van kunnen krijgen. Snoeiafval in devorm van dikke takken mag, maar danalleen van wilg, hazelaar, iep, linde en berk.Dit ruwvoer is goed voor de darmwerking.

SchapenbrokEr zijn speciaal voor schapen gemaaktebrokken te verkrijgen in zakken van 20 – 25kg. Varkens- en rundveebrokken zijn nietgeschikt vanwege het hogere kopergehalte.

Elk schaap krijgt ongeveer een handvol perdag. Doe dat bij voorkeur één maal per dagen op een vast tijdstip - anders gaan zezeuren om hun traktatie. Het voordeel vanbrokjes voeren is dat de dieren naar je toekomen zodat je ze gelijktijdig even goedkunt bekijken. Ook een mineralenemmer of een liksteen(beide ook weer speciaal voor schapeni.v.m. het kopergehalte) is een belangrijkeaanvulling van het menu. Zet of hang dezegewoon in de stal en de schapen kunnennaar believen eraan likken.

En zo moeten we maar weer zien de winterdoor te komen.

Tot in de lente,R. Koch.

Sinds 1988

Ouessant stal Watermolen

Voor goede kwaliteit Ouessantschapen in de drie kleuren: zwart, bruin en wit

Vrijwel al onze Ouessantschapen van 3 jaarof ouder hebben op de bespreekdagen deS-kwalificatie gekregen met A of ABbeoordeling.Al onze Ouessantschapen zijn zwoegervrij.

Fam. K. Dieker, Kerkstraat 1, 7011 KA Gaanderen.Tel.: 0315-325343 Internet: www.ouessant.tkBezoek is welkom, wel graag vooraf even bellen

regelmatig ouessants te koop

43

Zelfzuchtig kuddegedrag bij schapenSchapen vormen geen kudde omdat ze dat zogezellig vinden, maar om hun eigen, individu-ele overlevingskansen te vergroten. Weten-schappers hebben voor dit zelfzuchtige ge-drag hard bewijs gevonden.Met behulp van een GPS in rugzakjes is deinvloed van een hond op het gedrag van scha-pen geregistreerd. Telkens als de hond nader-de, vertoonden de schapen een sterke drangom zich naar het centrum van de kudde tebewegen. Niet alleen probeerden individueledieren bij dreigend gevaar zich zo centraalmogelijk in de kudde schuil te houden, dekudde als geheel beweegt zich van het gevaaraf. Dat laatste ligt voor de hand, maar dat zichbinnen de kudde ook nog allerlei bewegings-patronen voordoen – gestimuleerd door nei-ging om de beste positie in te nemen – wasnog niet eerder aangetoond. (Levende Have,oktober 2012)

Scrapie-eis bij import op Europese agendaHet productschap Vee en Vlees heeft de eisenvoor scrapie bij de import van fokschapen inEuropa aan de orde gesteld bij organisaties indiverse EU-landen en in Brussel. Fokkers vanzeldzame schapenrassen mogen alleen scra-pieresistente (ARR/ARR) schapen importeren.In veel gevallen zijn die er niet. Fokken opscrapie-resistentie is onder meer in hetVerenigd Koninkrijk geen hoofdzaak meer.Bovendien zijn er van verschillende zeldzamerassen te weinig dieren om op scrapiegevoe-ligheid te kunnen selecteren. Volgens het productschap zijn zeldzame ras-sen belangrijk voor de biodiversiteit. Die komtin het geding door de scrapie-eis.(Het Schaap, mei 2012)

Bestorven hooiHooi dat net van het land is gehaald kan nietdirect aan de dieren worden gevoerd. Hetmoet minimaal vier, maar beter nog zes wekenrusten. Als pas gewonnen hooi nog een ietsjevochtig is, kan dat al snel leiden tot lichte,soms niet of nauwelijks waarneembare hooi-broei. Verstrekking van hooi met hooibroei kankoliek en diarree veroorzaken. Tijdens de eer-ste weken van opslag is het fermentatiepro-

ces in het hooi nog aan de gang, er zit als hetware nog leven in. Vandaar de uitdrukking dathet hooi moet besterven. De bacteriën, schim-mels en suikers in vers hooi zijn met namevoor de gezondheid van konijnen en paardengevaarlijk. In jong hooi kunnen zich bovendiennog giftige weideplanten, zoals boterbloem,bevinden, die hun giftigheid pas tijdens hetbesterven langzamerhand verliezen. (LevendeHave, augustus 2012)

PaardebloemenIn het voorjaar waren er veel percelen metpaardebloemen Komt dit door bemesting ofeen tekort aan iets en zijn paardebloemenschadelijk voor schapen?Paardebloemen staan meestal op land dat inhet verleden een open zode heeft gehad doordroogte of engerlingenvraat. In het voorjaarheeft een paardebloem door zijn penworteleen voorsprong ten opzichte van gras en kanzich daardoor meer en meer verspreiden.Paardebloemen zijn prima voer; schapen etenze graag. (Het Schaap, september 2012)

Mens niet vatbaar voor SchmallenbergMensen zijn ongevoelig voor het Schmallen-bergvirus. Dit blijkt uit onderzoek van hetRIVM. Het instituut onderzocht ruim driehon-derd mensen die in contact zijn geweest methet virus. Niemand was besmet.Het RIVM onderzocht vooral schapenhoudersen ook dierenartsen. Niemand had antistoffentegen het Schmallenbergvirus. (Het Schaap,mei 2012)

Schmallenbergvirus is oriëntaalse mixHet Schmallenbergvirus dat misvormingenveroorzaakt bij kalveren en lammeren komtwaarschijnlijk uit Zuid-Oost Azië. Dat meldtWageningen Universiteit. Recent onderzoek inJapan levert sterke aanwijzingen dat hetSchmallenbergvirus een mix van twee virus-sen is die sterk overeenkomen met Japansevirussen. De ziekte komt voor bij dieren zoalskoeien, geiten en schapen, die besmet rakenvia muggen. Kalveren en lammeren komendoor de ziekte misvormd ter wereld. Hoe hetvirus Nederland is binnengekomen valt nogniet met zekerheid te zeggen. Het vermoeden

Laatste schapenberichten

44

bestaat dat het via knutten vanuit Duitslandnaar Nederland is overgebracht.In Nederland is het virus inmiddels aangetrof-fen op 137 boerderijen: 95 schapen-, 33 rund-vee- en 5 geitenbedrijven. (Boerenvee, num-mer 3: juni – juli)

GD start grote test SchmallenbergDe Gezondheidsdienst voor Dieren is begon-nen met een grootschalig onderzoek naar deverspreiding van het Schmallenbergvirusonder schapen. Daarvoor heeft de GD samenmet het CVI in Lelystad een nieuwe testgemaakt. De GD wil de nieuwe Elisatest losla-ten op de duizenden bloedmonsters vanschapen die al bij de GD zijn. Die test moetaantonen hoeveel schapen besmet zijngeraakt met het Schmallenbergvirus.Daarnaast wil de GD de virusverspreiding overhet land aantonen. Ook hoopt de GD te wetente komen hoe de besmetting ons land isbinnengekomen. (Het Schaap. Mei 2012)

Heffing Diergezondheidsfondsverandert in 2013De heffingen voor het Diergezondheidsfondsschapen en geiten over 2013 en 2014 zullenworden gebaseerd op vier verschillende pei-lingen. Tot dusver diende 1 november steedsals uitgangspunt. Het productschap, dat deheffingen vaststelt, wil een evenwichtigerbeeld krijgen van het aantal schapen en geitenop één locatie. Een eventuele verlaging vanhet te innen bedrag zal in het vervolg door-werken in het bedrag per dier (in het voordeelvan houders met veel dieren) en in het bedragper UBN (in het voordeel van houders met eenklein aantal dieren).Houders met minder dan 25 schapen en/of

geiten zijn vrijgesteld van de DGF-heffing.(Levende Have, juni 2012)

Sfeervolle jubileumdag OuessantstamboekHet Ouessantstamboek FOS heeft vorigemaand het 25-jarig bestaan gevierd met eenjubileumdag in Angeren. De bespreking vandieren ’s morgens verliep in een goede sfeer,zegt Henk Slaghuis van de FOS. “Dat komtomdat wij niet werken met bekers of andereprijzen, maar elk dier met respect bespreken.”’s Middags was er een presentatie over 25 jaarOuessantfokkertij in Nederland. De dag werdgoed bezocht. Er waren ook bezoekers uitDuitsland en België. (Het Schaap, okt./nov. 2012)

Blatende schapenEen tevreden koppeltje schapen laat niet veelvan zich horen. Pas als er iets aan de hand is,gaan schapen blaten. Van samenstelling ver-anderde koppels zijn tijdelijk luidruchtiger dannormaal. Ook net geschoren schapen, diemoeite hebben hun weidegenoten op het zichtte herkennen, communiceren meer en harder. Als de situatie precies als altijd lijkt maar deschapen staan te blaten, ga dan na wat er aande hand zou kunnen zijn. Is er per ongeluk eenvoerbeurt overgeslagen of een drinkbakomgegooid? Bij honger en dorst zullen scha-pen luidkeels protesteren. Of is er een hond inde wei, een schaap te water of een tractor inhet land ernaast? Ook angst en onrust zettenschapen aan tot blaten. De belangrijkste com-municatie tussen schapen is echter die tussenmoeder en lammeren. Zij blaten over en weerheel wat af om elkaars nabijheid voortdurendte bevestigen. En o wee als de kleintjesgespeend worden. Dan is het geblaat niet vande lucht. (Levende Have, juni 2012)

Agenda 201316 april Algemene ledenvergadering. De plaats, de agenda en het middagprograamma wordenbekend gemaakt in het maartnummer van Het Bulletin en op de website.

7 september Niet-zwoegervrije bespreekdag in Didam, de indeling van de dag zal zijn als dit jaar.Verdere informatie volgt in maart 2013.

28 september Zwoegervrije bespreekdag in Angeren; verdere informatie volgt in maart 2013.