Profiel van daklozen in de vier grote steden

Omz, UMC St Radboud Nijmegen

Jorien van der Laan

Sandra Boersma

Judith Wolf

1

IVO, Rotterdam

Barbara van Straaten

Carola Schrijvers

Dike van de Mheen

Resultaten uit de eerste meting van de Cohortstudie naar daklozen in

de vier grote steden (Coda-G4)

Bepalen van:

behoeften en wensen van daklozen met een persoonsgerichte aanpak,

in relatie tot achtergrond en problemen;

verbetering in objectieve en subjectieve kwaliteit van leven en

voorspellers van een eventuele verbetering;

transities in soorten onderdak en van voorspellers stabiele huisvesting;

door daklozen zelf ervaren baat van persoonsgerichte aanpak.

Doelen van de Cohortstudie

2

Zelfde groep mensen volgen in de tijd, namelijk: 2.5 jaar

Nulmeting (instroom 1 jaar | 2011)

– Volwassenen (23 jaar of ouder): n= 410

– Jongeren (18 tot 23 jaar): n= 103

Vervolgmetingen

– T1 = 6 maanden na T0 (ook raadpleging hulpverleners)

– T2 = 18 maanden na T0

– T3 = 30 maanden na T0

Vergoeding na interview €15

Metingen in de cohortstudie

3

4

Profiel

Volwassenen (n=410) Jongeren (n=103)

Man 80% 60%

Allochtoon 60 % 63%

Gemiddelde leeftijd 40 jaar 20 jaar

Nooit gehuwd 65% 0%

Een partner 28% 47%

Kinderen 55% 15%

Laag tot zeer laag

opgeleid

70% 91%

Profiel dakloze mensen met individueel traject

5

Resultaten

• 63% volwassenen eerste keer dakloos: gemiddeld 1,8 jaar

• 56% jongeren eerste keer dakloos: gemiddeld 1 jaar

• Veel deelnemers verblijven voor opvang tijdelijk bij familie en vrienden

• 30% van volwassen en 38% van jongeren noemt huisuitzetting

reden voor dakloosheid

Dakloosheid

6 20-3-2012

Model van sociale kwaliteit

Samenleving

Formele

relaties

Sociale

inbedding

Veiligheid

Gezondheid

&

gedrag

Kwaliteit

van

leven

Institutionele

inbedding

Bestaans-

voorwaarden

Informele

relaties

Individu

8

Bestaansvoorwaarden

85-86% volwassen deelnemers heeft een vorm van dagbesteding:

- reguliere betaalde baan (8%)

- vrijwilligerswerk (13%)

- betaalde baan in een sociale werkvoorziening (2%)

- werkervaringsplaats of arbeidsreïntegratietraject (4%).

meest genoemde vorm: dagbesteding in een opvang- of

woonvoorziening (20%)

15% houdt zich bezig met het regelen van praktische zaken

Dagbesteding

9

Resultaten

• Meeste volwassenen uitkering, veel jongeren loon uit arbeid

• Meeste deelnemers schulden, mediaan € 8500 euro - € 5000

• 78% volwassenen, 66% jongeren: financiën matig tot slecht

• 20% krijgt geen hulp, wel behoefte aan

• Afbetalen van schulden een persoonlijk doel

Inkomen en schuldenlast

10 20-3-2012

Veel deelnemers eerste keer dakloos preventie

Veel jongeren waren al eerder dakloos investering hulp jongeren

Opleidingsniveau over het algemeen zeer laag onderkenning en

werken aan zelfredzaamheid

Veel behoefte aan dagbesteding / werk mogelijkheden en diversiteit

Grote schuldenlast snelle aanpak nodig

Aanbevelingen: profiel en bestaansvoorwaarden

11

12

Gezondheid & middelengebruik

87% ervaart gezondheidsklachten

lichamelijke gezondheid matig – vreselijk:

29% volwassenen en 12% jongeren

Onverzekerd is 11% van volwassenen en 6% van jongeren

20% jongeren en volwassen: onvervulde hulpbehoeften

Veel deelnemers willen betere gezondheid/conditie of afvallen

Lichamelijke klachten

13

Meer psychische klachten dan algemene bevolking

psychische gezondheid matig tot vreselijk:

37% volwassenen en 24% jongeren

Volwassenen: onvervulde hulpbehoeften

Psychische klachten

14

Gebruik alcohol (≥ vijf glazen of meer): 29% in beide groepen

Jongeren: 6 dagen

Volwassenen: 13 dagen

Weinig behoefte aan hulp

Leidt tot boetes

Alcoholgebruik

15

Veel deelnemers hebben lichamelijke klachten

zorg noodzakelijk en laagdrempelig sporten

Veel deelnemers kampen met psychische klachten

screening en hulp

Cannabisgebruik en alcoholgebruik hoog

motivatie minderen / stoppen vergroten

Aanbevelingen: Gezondheid & middelengebruik

16

Cannabisgebruik: 43% volwassenen, 63% jongeren

Veelal (bijna) dagelijks

Weinig hulpbehoefte bij middelengebruik

Een deel van de jongeren: verminderen/stoppen met blowen als

persoonlijk doel

Cannabisgebruik

17

18

Veiligheid en sociale relaties

25% slachtoffer niet-gewelddadig misdrijf

25% jongeren en 15% volwassenen slachtoffer gewelddadig misdrijf

Veel mishandeling in jeugdjaren

Slachtoffer misdrijf

19

Arrestaties: ±1/3 volwassenen en jongeren, meestal wegens diefstal

Boetes voor resp. bijna 50% en 60% van volwassenen en jongeren.

Vooral zwartrijden en verkeersovertredingen

Arrestaties

20

Relatie met familie matig tot vreselijk: 33% volwassenen, 41% jongeren

Sociale contacten met vrienden matig tot vreselijk: 18% volwassenen

Relatie met familie

21

Vaak slachtoffer van een gewelddadig misdrijf en/of mishandeling

herkenning problematiek en doorverwijzing

Veel boetes voor zwartrijden

OV-kaart of fiets

Broos sociaal netwerk

inzetten op herstel van contacten en / of nieuwe contacten

Aanbevelingen: Veiligheid en sociale relaties

22

23

Hulpbehoeften & persoonlijke

doelen

Meeste hulpbehoeften bij:

• wonen

• gebitsverzorging

• financiën

• vinden van werk

Hulpbehoeften

24

Onvervulde hulpbehoeften bij:

• woonruimte

• gebitsverzorging

• vinden van werk

• financiën

• lichamelijke gezondheid (voeding!)

• psychische gezondheid

• dagbesteding

Meeste leefgebieden: wil geen hulp & krijgt geen hulp

Hulpbehoeften

25

Volwassenen:

• Wonen en dagbesteding (92%, 20%): woning & werk

• Financiën (33%): aflossen van schulden

• Lichamelijke gezondheid (20%): betere conditie/gezondheid

Jongeren:

• Wonen (76%)

• Dagbesteding (44%): opleiding & werk

• Financiën (33%): aflossen van schulden

• Lichamelijke gezondheid:

goede conditie, aankomen/afvallen

Persoonlijke doelen

26

20% heeft geen vertrouwen in de hulverlening en 25% een beetje

33% jongeren en 20% volwassenen heeft het gevoel dat hulpverleners

vooroordelen over hen hebben

Ervaren vooroordelen bij de hulpverlening

27

Geen behoefte aan hulp, geen hulp ontvangen op de meeste

leefgebieden

mogelijk wel baat bij hulp

Veel jongeren ervaren vooroordelen bij de hulpverlening

alertheid geboden

Aanbevelingen: Hulpbehoeften en doelen

28

Perspectief aan de ene kant gunstig: relatief korte duur dakloosheid

Aan de andere kant ook kwetsbaarheid:

- geringe sociaaleconomische bronnen

- gezondheidsproblemen

- middelengebruik

- ervaringen als slachtoffer van misdrijven en contacten politie/justitie

Unieke mogelijkheid deze groep komende jaren te volgen

Conclusie

29

Model van sociale kwaliteit

Samenleving

Formele

relaties

Sociale

inbedding

Veiligheid

Gezondheid

&

gedrag

Kwaliteit

van

leven

Institutionele

inbedding

Bestaans-

voorwaarden

Informele

relaties

Individu

Cohortstudie onder daklozen in de vier grote steden

31

“Ik zou eigenlijk een huisje willen hebben, met een kast,

dat ik gewoon m’n kleren kan pakken.”

Relatieve verdeling deelnemers G4 gebaseerd op opgestelde trajecten

volwassenen (Monitor PvA MO 2010).

Deelnemers per stad, volwassenen (20%) en jongeren (11%)

Nulmeting: deelnemers

32

Stad Volwassenen Jongeren

Amsterdam 136 36

Rotterdam 126 26

Den Haag 95 30

Utrecht 53 11

Totaal 410 103

Vier deelnemerspanels:

• ongeveer acht (ex-)dak- en thuislozen per stad

• feedback op onderzoeksopzet en resultatenbespreking van

tussentijdse resultaten, vormen input bij de verdere analyses

• suggesties voor aanbevelingen beleid

Overkoepelende klankbordgroep:

• vertegenwoordigers beleid, wetenschap en praktijk

• volgen en bewaken van onderzoeksproces

• kwaliteitstoets op uitvoering en rapportages

Kwaliteitsbewaking

33