Businessmodel voor innovatievoorstel innovatievoorstel

Master MMI voor maatschappelijke organisaties 17 januari en 7 februari 2014

Kennismaking

• Tom de Haas• Wie ben ik?• Wat doe ik? • Wat schrijf ik? • Wat schrijf ik?

Innovatie voorstellen

• Een korte reflectie op jullie innovatie voorstel: – Wat is het onderwerp? – Waarom opgepakt? – Waarom opgepakt? – Welk resultaat streef je na? – Welke meerwaarde wil je er mee realiseren

Doelstelling

• Bieden van een handvat om innovatie voorstellen door te lichten op kosten en baten

• Aanreiken van diverse perspectieven om • Aanreiken van diverse perspectieven om te kijken naar waardecreatie en naar de kosten die daarvoor gemaakt moeten worden

• Verkenning: nieuwe perspectieven over waardecreatie; hoe onderbouw je die?

Basismateriaal

• Business modelling met behulp van Canvas; Alexander Osterwalder

• In het oog van de orkaan; Nederland in Transitie. Jan RotmansTransitie. Jan Rotmans

• Nieuwe businessmodellen; niet alles van waarde is weerloos. Jan Jonker

• MKBA• Projectmatig werken. Het projectontwerp.

Wijnen, Renes en Storms

Opbouw 1

• Over business modelling – Het Canvasmodel als basis: waarde propositie als

basis – Drijfveren voor wijziging van de waarde propositie– Verandering van de waardepropositie; wat zijn de

consequenties? – Wat zijn de baten en kosten van een veranderde

waarde propositie? – Innovatie voorstellen; op welk niveau, op welke

bouwsteen van het Canvas model grijpen ze aan?

Opbouw 2

• Werken in ketens • Sturen op integrale aanpakken • Werken met maatschappelijke

businesscases businesscases • Opbrengsten en kosten onderbouwen met

de maatschappelijke kosten-baten analyse

Opbouw 3

• Over fundamentele verandering in waarden• De omslag van kosten- naar waardesturing:

– Van; Wat kost de zorg ons? Naar: wat levert de zorg ons op?

• Kernwaarden; – Verbinding – Vergroening – Verduurzaming– Zelfredzaamheid en samenredzaamheid – Integrale aanpakken

Opbouw 4

• Concretiseren van baten en kosten; projectmatig werken; de ontwerpfase – Big money: Het beoogde eindresultaat – Big money: Het beoogde eindresultaat – Hulpmiddelen:

• De effecten arena • De maatschappelijke kosten/baten analyse

– De weg ernaar toe: small money • Uitzetten op 3 punten • Migratiekosten

Opbouw 5

• Vragen • Discussie punten • Evaluatie van dit college

Uitwerking opbouw 1

• Over canvas• Toelichting bij het model • Waar heb je zeggenschap over, invloed

op, waar niet? op, waar niet? • Zonder waarde geen zicht op baten en

kosten

Wie is: -Opdrachtgever- Financier- Afnemer

Hoe onderhoudt je klantrelaties? -Persoonlijk-Maatwerk -Profielen -Digitaal

Wat is de betekenis, de waarde van je aanbod voor de klant?

Wat doe je zelf om de propositie waar te maken?

Welke activiteiten in het primair proces laat je door derden doen?

Een korte introductie in het Canvas model:

Waar vindt je klanten?Waar lever je diensten?

klant?

Welke middelen, bronnen heb je daarvoor nodig?

Printerfabriek OCÉ laat 95% maken door partners

Welke inkomsten genereer je met je aanbod?

Welke kosten moet je maken om je aanbod in de lucht te houden?

De waardepropositie

• Wat is de waarde van een auto? – mobiliteit

• Wat is de waarde van een Ferrari als auto?auto?– Onderscheiding – Sportieve identiteit

• Wat is de waarde van uw zorg en dienstverlening?

Over kanalen

• Waar vinden we onze klanten, opdrachtgevers? • Waar leveren we onze producten en diensten? • Wat is de betekenis van interactieve TV kanalen

als distributie kanaal? als distributie kanaal? – Spelen met kanalen: Melk als voorbeeld: – Waar vindt de leverancier melk?– Waar vindt de consument melk?

Kernpartners

• Moeten we alle producten en diensten zelf leveren om de waarde voor de klant te garanderen?

• Zorgaanbieders besteden heel weinig uit• Zorgaanbieders besteden heel weinig uit• Hoe doen anderen dat?

Printerfabriek OCÉ laat 95% maken door partners

Genereren van nieuwe business modellen

Actuele vragen: – Actiz: 24 september 2013: door de decentralisaties en kortingen

op tarieven komt de continueit van zorgaanbieders onder druk – Mijn inkomsten slinken de komende jaren met 30%. Hoe kan ik

mijn businessmodel herijken? mijn businessmodel herijken? – De gemeente wil dat ik als hoofdaannemer de WMO ga

uitvoeren. Hoe ziet mijn businessmodel eruit? Krijg ik het financieel in evenwicht?

– De dagbesteding gaat over naar de WMO. Hoe ziet de waardepropositie eruit? Wat betekent het vervallen van de categorale grondslag voor mijn businessmodel?

– Als arbeidsre-integratiebedrijf voor de gemeente moet ik als intermediair gaan werken. Welke resources stel ik centraal?

Wij aanbiederszorgen ervoor!

ExpertmodelOvernemen en ontzorgen

Zorgkantoor

Burgers met een CIZ indicatie

Specialisatie op grondslag

Productie afspraak en declaratie

ZVO: rechten verzilveren

Zorg, behandeling, dagactiviteitenvoeding, vrije tijd wonen

Vrijwilligers; de rest in eigen hand

Het businessmodel van de zorg; op basis van de verzorgingsstaat

Steunsysteem van cliënt, maaltijd voorziening,Wat besteden en ontzorgen

Indicatie; wachtlijst Bij u thuisBij ons in huis

op grondslagGebouw, faciliteiten, keuken, recreatie ruimte

Indicatie gedreven; uitbreiding AWBZ; sterke toename sinds jaren ’70; nauwelijks risico’s

Vloeit voort uit kernactiviteiten en vereiste resources;

Wat besteden we allemaal uit?

nieuwe waarden; zelfregie, eigen verantwoordelijkheid, participatie staat

Zo lang mogelijk uw eigen leven leiden.

Financiers: -AWBZ, WMO en burger zelf

Contract met burger, ZV en gemeenten

Coaching netwerk, Zorg en behandeling, betaalde diensten

Steunsysteem van cliënt, maaltijd voorziening,Wat besteden leiden.

Wij faciliteren dat ! Wij voegen toe!

Klant: de burger, individueel, collectief

Vindplaats: diversPlaats van levering: meer thuis

diensten Wat besteden we allemaal uit?

Minder mensen met een indicatie, lagere vergoeding per indicatie; raming inkomsten: - 30%

Herijken op steeds meer ambulante dienstverlening; krimpen met min. 30%

Personeel Planning systemen

nieuwe waarden; zelfregie, eigen verantwoordelijkheid, participatie staat

Zo lang mogelijk uw eigen leven leiden.

Wij faciliteren

Financiers: -AWBZ, WMO en burger zelf

Klant: de

DVO als regie instrument klant; online toegang

Online afstemming;Onderhoud hard ware Leveren zorg en diensten

Netwerk cliëntDienstverleners in de wijk Zzp-ers met specilalisme

Focus op ICT, internet, social media, domotica

Wij faciliteren dat ! Wij voegen toe!

Klant: de burger, individueel, collectief

Interactieve TV, internet, i-pad, domotica

Internet platform; hardware spec. personeel

Vergoeding voor gebruik ICT platform en diensten op maat; hoe beter ‘t werkt hoe lager de inkomsten

Gekoppeld aan ICT platform en spec. Personeel. Veel flex

Vragen aan de deelnemers

• Wat zijn de baten van het nieuwe businessmodel van de zorgaanbieder in deze case?

• Wat zijn de kosten van het nieuwe • Wat zijn de kosten van het nieuwe businessmodel in deze case?

• Welke waarden maken het gewenst over te stappen op het nieuwe businessmodel?

Op welk niveau zit je innovatie voorstel?

• Kernwaarden • Waardepropositie• Eén of meer elementen van de • Eén of meer elementen van de

commerciële kant • Een of meer elementen van de

operationele kant

Opbouw 2

• Werken in ketens • Sturen op integrale aanpakken • Werken met maatschappelijke

businesscases businesscases • Opbrengsten en kosten onderbouwen met

de maatschappelijke kosten-baten analyse

Hulpmiddelen bij project ontwerp

• De effectenarena • De MKBA aanpak

MKBA

brengt op een systematische en samenhangende manier alle door een project veroorzaakte effecten in kaart en vergelijkt deze met de situatie waarin het project niet wordt uitgevoerd (het nulalternatief). De baten van het project worden net als de kosten uitgedrukt in euro’s. Dit project worden net als de kosten uitgedrukt in euro’s. Dit geldt ook voor de zaken die geen direct prijskaartje hebben, zoals geluidsoverlast, een mooi uitzicht of je veilig voelen. Als de baten vervolgens groter zijn dan de kosten, dan zorgt het project voor een toename van de maatschappelijke welvaart.

Een MKBA geeft de volgende inzichten:

• Welke positieve en negatieve effecten zijn er?

• Hoe verhouden de kosten zich tot de • Hoe verhouden de kosten zich tot de baten?

• Welke risico’s en onzekerheden zijn er? • Wie profiteert en wie betaalt?

Werken met een beleidstheorie

• Een MKBA werkt altijd vanuit een beleidstheorie: – Als we het zo aanpakken is het effect als volgt ….

• En is daarmee een vorm van visie gestuurd werken, waarvan de effecten vooraf in prognose worden gezet en achteraf worden gemeten

• Zo ontstaat een evidence based beleidspraktijk

Toepassing MKBA bij een andere aanpak van multi [probleem huishoudens

Voorbeeld MKBA toepassing

Zie verder

Werken aanmaatschappelijkrendement

Een handreiking vooropdrachtgevers van MKBA’sin het sociale domeinUitgave van Binnenlandse zaken / pdf via google te downloaden

Opbouw 3

• Over fundamentele verandering in waarden• De omslag van kosten- naar waardesturing: • Kernwaarden• Op zoek naar nieuwe businessmodellen • Hoe onderbouwen we de baten en kosten van nieuwe • Hoe onderbouwen we de baten en kosten van nieuwe

businessmodellen? • Hoe verhouden nieuwe businessmodellen zich ten

opzichte van bestaande organisaties en hun toekomst? • Hoe vertel ik het mijn baas?

Transities en kanteling

• Jan Rotmans; In het oog van de orkaan • Een systeem op een kantelpunt geeft

signalen af dat het anders moet • Onze samenleving zit op een kantelpunt• Onze samenleving zit op een kantelpunt• Een periode van instabiliteit en

kwetsbaarheid; perspectief op radicale verandering

• Kern van de omslag; naar een duurzame maatschappij

Streven naar duurzaamheid

• Op terreinen als: – Energie – Zorg – Voeding – Voeding – Gebiedsontwikkeling – Bouw – Wonen

Het publieke stelsel kantelt van:

Centraal en topdown naar decentraal, van onderop netwerk

Controle, beheersing, Zekerheid naar onzekerheid, Zekerheid naar onzekerheid,

complexiteit en doorlopende aanpassing

Regie naar faciliteren Religie en ideologie naar nieuwe waarden

Semi-publieke stelsels in crisis

• De kanteling heeft vergaande consequenties voor:– Gezondheidszorg – Energievoorziening – Energievoorziening – De bouwsector – Onderwijs– Sociale zekerheid En daarmee voor de businessmodellen van

organisaties in deze sectoren!

Sluipende revolutie

• Het huidige maatschappelijk middenveld holt in razend tempo uit en verliest macht

• De huidige dominante krachten zijn verticaal • De huidige dominante krachten zijn verticaal georganiseerd; centralistisch, hiërarchisch

• De tegenkracht komt van onderop, decentraal, horizontaal, in netwerken, in gemeenschappen

• Europa: een vulkaan van lokale initiatieven

De zorg als voorbeeld

Hardnekkig problemen in de langdurige zorg Systeem: Mens: Collectieve waarden: Individuele waarden:Doelmatigheid Aandacht / warmte Doelmatigheid Aandacht / warmte Efficiency Vertrouwen Geld Kwaliteit

Verbroken verbindingen

• Binnen onszelf; • Tussen professional en de patiënt • Tussen en binnen organisaties• Tussen financiering en inhoud • Tussen financiering en inhoud • Tussen management en werkvloer

Conclusie: hoe meer er op kosten wordt gestuurd, hoe duurder de zorg wordt!

Streefbeelden en transitiepaden

1. Samenredzaamheid

Transitiepaden: A: A: Gesteunde vrijwilligers; informele zorg speelt een

cruciale rol. Ondersteunt door professionals B: Verbindende technologie; worden optimaal benut, ook

voor zorg op afstand C: sociaal duurzame wijken: vitale en inclusieve wijken

voor iedereen. Gezamenlijke activiteiten en ontmoetingsruimten

2. De maatschappelijke gezondheidsonderneming

Transitiepaden:A: Samenwerking tussen disciplines;

samenwerken rond de ongedeelde zorgvragersamenwerken rond de ongedeelde zorgvragerB: Warme overdrachten: doorverwijzen en

overdracht gaat 1:1 en persoonlijk C: Leiden en ondernemen: leiders zijn breed

ontwikkeld die richting geven en ruimte bieden

3.Zorgzame samenleving

• Transitiepaden:– Gezond makende gebouwen; gezond, schoon

stressarm en groen – gezonde levensloopbanen; gezond als vast – gezonde levensloopbanen; gezond als vast

onderdeel van personeelsbeleid; binnenklimaat, veiligheid, werkplekken, cultuur, gezondheid en levensstijl

– Natuur als vitamine groen: bron van rust, ontspanning, bron van geestelijke en fysieke fitheid

Nieuwe businessmodellen

• Kernthema’s volgens Jan Jonker: – Werken aan een nieuwe economie gaat over

het opnieuw ontdekken en vormgeven van waarde creatie waarde creatie

– Dat verschuift van ééndimensionaal naar multi dimensionaal; sociaal, ecologisch, economisch

– Duurzaamheid als inzet vraagt uitspraken over wat we van waarde vinden en hoe we daarmee om willen gaan

Drie kenmerken; volgens Jan Jonker

• Nieuw businessmodellen hebben altijd 3 kenmerken: – Er wordt altijd meervoudige waarde gecreëerd:

sociaal, economisch, energie, rust,– Er is sprake van gedeelde waardecreatie: wie

participeert in het creëren van waarde profiteert er ook van;

– Er is sprake van collectief organiseren; een gezamenlijke activiteit van co-creatie en coöperatie

Focus op materiële aspect economie Focus op het organiserend aspect

Waardecreatie in de keten

• Zowel Canvas als NBM’s kijken naar samenwerking – Canvas; eigenaar propositie en ketenpartners – NBM: economie van delen, samenwerkingseconomie – NBM: economie van delen, samenwerkingseconomie – Wat is het essentieel verschil?

• Preventie als businessmodel;als innovatie – Wie investeert? Waar valt het voordeel? – In welk type businessmodel het best te realiseren?

Nogmaals:

• Op welk niveau zit je innovatie voorstel? – Kanteling? – Nieuwe waarden eigen organisatie?– Strategie eigen organisatie? – Strategie eigen organisatie? – Tactisch niveau eigen organisatie? – Operationeel niveau eigen organisatie?

• Hoe concreter het niveau, hoe korter de termijn, hoe makkelijker baten en lasten concreet te maken zijn

Opbouw 4

• Projectontwerp; de sleutel in een innovatie voorstel

• Projectfasering • Big money, small money• Big money, small money• Hulpmiddelen bij het onderbouwen van

innovatie voorstellen in de ontwerp fase

Projectmatig werken

• Even naar een ander level• Fasering altijd handig • Een goed besluit wordt drie keer genomen

– Goed idee – Goed idee – Past binnen onze eisen – Operationeel besluit: wat levert het op, wat

gaan we doen, hoe gaan we het doen, wie gaat het doen, wat gaat het kosten

Projectfasering

idee wat

initiatief definitie ontwerpvoor-bereiding realisatie nazorg

hoehoe te maken

doenin stand houden

Project-

opdracht

BESLISSEN

Project-

programma

Project-

ontwerp

Realisatie-

programma

Nazorg-

programma

Big value, big money

• Het project ontwerp geeft antwoord op vragen als: – Op welke waarden scoort dit projectvoorstel? – Welke baten, voordelen worden hiermee – Welke baten, voordelen worden hiermee

bereikt? • Voor de klant, de samenleving, onze organisatie,

ons personeel

– Welke kosten maken we om deze voordelen tot stand te brengen?

• Wie draagt die kosten, die lasten

PO: Small money

• Hoe kom ik van de huidige situatie naar de gewenste situatie?

• Drie punten meenemen in de migratie:– De gewenste situatie– De gewenste situatie– De huidige situatie – Achterstallig onderhoud

• Wat zijn de migratiekosten? – Welke stappen moet ik zetten om operationeel te

worden in de gewenste situatie? – Welke kosten: opbouw, afbouw, verbouw?

5. Afronding en evaluatie

• Vragen• Discussie • Evaluatie van dit college