1

INT

ER

VIE

W

maart 2014nummer 1

Tom van den BeltChristelijk management verandert de manager

Gert Felten Ik hoef mijn status niet aan meneer of een mooi pak te ontlenen

2

INT

ER

VIE

WIN

HO

UD

BusinessContact is het magazine van CBMC Nederland en verschijnt vier keer per jaar. CBMC is een missionaire beweging van en voor ondernemers en zakenmensen in Nederland. De missie van CBMC is: ondernemers en zakenmen-sen helpen Jezus Christus te vinden, te volgen en te verkondigen. Door het hele land zijn er rond de negentig plaatselijke CBMC-teams actief (zie pagina 43).

RedactieadresPostbus 315, 3880 AH Putten 0341-356147redactie@cbmc.nlwww.cbmc.nl

HoofdredactieKirsten Roordink-Hagg

EindredactieLeonard van der Plas

RedactieGerard Bijkerk - journalistJeannette Coppoolse - journalistWouter Droppers - redacteurLoes Grooters - correctorWessel van Houdt - journalistAnnelies Luken - corrector

Aan dit nummer werkten meeGert Felten, Henk van den Berg, Wilma Veen, Jan Wolthers, Etienne Bruinekreeft, Tom van den Belt, Ron van der Spoel.

Ontwerp & vormgevingKRB ] reclame

Fotografi eGerard Bijkerk, Wessel van Houdt, Daniël van de Sluis Shutterstock

Realisatie, druk en distributieGrafi sch centrum Stichting De Hoop

Administratie-ondersteuningAnke Jurg-Regelink, ajurg@cbmc.nl

Informatie over het lidmaatschap CBMCinfo@cbmc.nl, 0341-356147

AdvertentieverkoopDe Smit support, Erlinde de Smit-Boersma, 06-10822109, desmitsupport@kpnmail.nl

Oplage1500 exemplaren

AbonnementEen abonnement op BusinessContact kost €24,50 per jaar. Hiermee steunt u tevens de missie van de vereniging. Leden kunnen een abonnement cadeau doen voor €15,-

Adres wijzigen?U kunt dit zelf aanpassen door op www.cbmc.nl in te loggen met uw relatienummer (zie adresdrager)

16 • VERANDERING

36 • MANAGEMENT

03 • voorwoord - de bedreigingen voor de mondiale welvaart

04 • interview - gert felten

10 • cbmc - actueel

12 • uitzicht - Jezus als de ware sabbat 1

15 • column - wilma veen

16 • bedrijvig - ondernemers in verandering 2

22 • team uitgelicht - cbmc harderwijk

24 • cbmc & mensen - etienne bruinekreeft

30 • uitzicht - Jezus als de ware sabbat 2

36 • verdieping - Christelijk management verandert de manager

42 • column - ron van der spoel

43 • contactpunten locale teams

www.facebook.com/cbmcnederland@CBMCnl

3

INT

ER

VIE

WV

OO

RW

OO

RD

BusinessContact is het magazine van CBMC Nederland en verschijnt vier keer per jaar. CBMC is een missionaire beweging van en voor ondernemers en zakenmensen in Nederland. De missie van CBMC is: ondernemers en zakenmen-sen helpen Jezus Christus te vinden, te volgen en te verkondigen. Door het hele land zijn er rond de negentig plaatselijke CBMC-teams actief (zie pagina 43).

RedactieadresPostbus 315, 3880 AH Putten 0341-356147redactie@cbmc.nlwww.cbmc.nl

HoofdredactieKirsten Roordink-Hagg

EindredactieLeonard van der Plas

RedactieGerard Bijkerk - journalistJeannette Coppoolse - journalistWouter Droppers - redacteurLoes Grooters - correctorWessel van Houdt - journalistAnnelies Luken - corrector

Aan dit nummer werkten meeGert Felten, Henk van den Berg, Wilma Veen, Jan Wolthers, Etienne Bruinekreeft, Tom van den Belt, Ron van der Spoel.

Ontwerp & vormgevingKRB ] reclame

Fotografi eGerard Bijkerk, Wessel van Houdt, Daniël van de Sluis Shutterstock

Realisatie, druk en distributieGrafi sch centrum Stichting De Hoop

Administratie-ondersteuningAnke Jurg-Regelink, ajurg@cbmc.nl

Informatie over het lidmaatschap CBMCinfo@cbmc.nl, 0341-356147

AdvertentieverkoopDe Smit support, Erlinde de Smit-Boersma, 06-10822109, desmitsupport@kpnmail.nl

Oplage1500 exemplaren

AbonnementEen abonnement op BusinessContact kost €24,50 per jaar. Hiermee steunt u tevens de missie van de vereniging. Leden kunnen een abonnement cadeau doen voor €15,-

Adres wijzigen?U kunt dit zelf aanpassen door op www.cbmc.nl in te loggen met uw relatienummer (zie adresdrager)

Inkomensongelijkheid stond hierbij bovenaan. Andere belangrijke risico’s voor de lange termijn waren: klimaatverandering, de watercisis en een fi scale crisis. Deze analyse raakt veel belangrijke zaken die we moeten oppakken, maar ze gaat voorbij aan het echte probleem en mist hierdoor ook de echte oplossing.

Jezus zegt dat we een heel ander probleem hebben en dat probleem zijn we zelf. We zijn zelf onze grootste vijand en niet de omstandigheden die ons bedreigen. De bedreigingen die worden genoemd hebben we zelf gecre-eerd. Deze bedreigingen zijn slechts een gevolg van beslissingen die we eerder genomen hebben. Het zijn de verschijningsvormen van ons onver-mogen, onze schaduwkant, ons karakter en het kwaad. Jezus Christus wil ons hiervan bevrijden. Hij wil ons bevrijden van onszelf, onze ik-gerichtheid en van ons onvermogen en de gebrokenheid. Zolang het kwaad een plek heeft in deze wereld en in ons hart, gaat het ons niet lukken om de hemel op aarde te brengen. Hiervoor hebben we hulp uit de hemel nodig. Gelukkig is God zo genadig dat Hij die hulp wil schenken. Daarom is Jezus het Goede Nieuws voor deze wereld.

Dit besef is van wezenlijk belang, anders brengen we hier en daar verande-ringen en verbeteringen tot stand, maar verandert er wezenlijk niets. Pas als Jezus de aarde zuivert van het kwaad komt er een nieuwe realiteit tot stand. Het is geen prettige gedachte dat wij een onderdeel van dat kwaad zijn. Beter is het vooraf te schuilen achter het kruis en het volbrachte werk van onze Heer Jezus, zodat we gezien worden als heiligen. Niet dat we anders zijn, maar dat we worden gezien als heiligen en dat is het Goede Nieuws van Jezus sterven voor ons. Jezus is het Goede Nieuws voor de aarde, voor de toekomst, voor onze duurzaamheid en voor ons persoonlijk leven.

Daarom is en blijft het belangrijk dat wij, ook als zakenmensen, het Goede Nieuws van Jezus op de eerste plaats zetten en Hem alleen verkondigen als de weg tot het leven en een nieuwe toekomst. Het mondiale welzijn vindt zijn oorsprong en bestemming in onze Heer. Alles wat wij praktisch en concreet bijdragen aan het welzijn van mensen doen we uit liefde en com-passie. Dat is belangrijk, daartoe zijn we geroepen, maar onze inspanning is niet het Goede Nieuws voor de wereld, dat is Jezus Christus. De grootste bedreiging voor het mondiaal welzijn is het zwijgen van de christenen over het Goede Nieuws van Jezus.

Eind januari troffen de belangrijke kopstukken uit de internationale zaken-

wereld en de politiek elkaar in Davos tijdens het World Economic Forum.

Vooraf werd er een rapport uitgegeven waarin de grootste bedreigingen voor

de mondiale welvaart in kaart werden gebracht.

De bedreigingen voor de mondiale welvaart

TEKST: WOUTER DROPPERS

www.facebook.com/cbmcnederland

4

INT

ER

VIE

WIN

TE

RV

IEW

Bedrijvendokter Gert FeltenBedrijvendokter Gert Felten

‘Ik hoef mijn status niet aan meneer of een mooi pak te ontlenen’

5

INT

ER

VIE

WIN

TE

RV

IEW

“Ik weet niet hoe het komt, maar het kan best

zijn dat we in een hutje op de hei eindigen en

dat we zelf boerenkool moeten gaan verbou-

wen, maar één ding weet ik nu gewoon zeker:

God zal ons zegenen.”

TEKST: JEANNETTE COPPOOLSE, FOTOGRAFIE: DANIËL VAN DE SLUIS

‘Ik hoef mijn status niet aan meneer of een mooi pak te ontlenen’

6

INT

ER

VIE

W

Brede straten met royale alleenstaande huizen, grenzend aan het water, met elk drie terrassen. Bootjes liggen in het water bij de diverse privésteigers. Op de oprijlaan bij nummer 15 staat een witte hybride Mitsubishi aan de stroom en in de garage een Jaguar XK8. De wijk in het Oost-Groningse Kropswolde doet denken aan een wel-gestelde Amerikaanse buurt: groots opgezet, speelappa-raten in de tuin voor de kinderen en in ieder geval één dikke auto voor de deur. Wanneer ik arriveer is de werk-ster nog bezig met stofzuigen in de woonkamer. De keu-rig gestreken, kleurrijke overhemden hangen netjes over de stoel in de woonkeuken en geven een vrolijke noot aan het geheel. Voor elke opdracht een ander kleurtje en motiefje. Zo op het eerste gezicht heeft Gert Felten zijn schaapjes wel op het droge.

Van MAVO naar MBANa een ferme handdruk vraagt hij resoluut: “Koffi e of cappuccino?.” Cappuccino graag! En, zeg ik u of jij; meneer Felten of Gert? Zonder enige twijfel: “Gert! Ik hoef mijn status niet aan meneer of een mooi pak te ontlenen.” De toon voor het gesprek is gezet. Gert Felten heeft overigens een curriculum waar je wèl ‘u’ tegen zegt. “Ik denk zo nu en dan wanneer ik m’n CV schrijf, ik moest er maar wat uitknippen want dit is bijna niet te doen.” Hij noemt zichzelf een bedrijvendokter en een echte people manager. In zijn werkwijze gebruikt hij graag, zo zegt hij zelf, zijn gezonde boerenverstand. Ook neemt hij geen blad voor de mond. Gert werd 57 jaar geleden geboren in Krabbendijke. Hij groeide op in een warm, christelijk gezin op de Veluwe. Zijn vader was hoofd van de plaatselijke gereformeerde basisschool. Ondanks de goede jeugd leefde het gezin in een glazen huis. Kerk, school en woonhuis lagen dicht bij elkaar en op zondag werd er niet buiten gespeeld. Gert: “Ik heb er geen trauma aan over gehouden hoor, maar het was wel benauwend.” Op zijn achttiende maakte hij heel bewust een keuze voor God tijdens een evangelisatie bijeen-komst: een onderstreping van wat al was. Na de MAVO begon hij zijn carrière als elektrotechnisch tekenaar.

Daarna werd hij aangenomen als projectmanager bij Koopmans meel, terwijl hij in de avonduren studeerde voor leraar. Gert ontdekte echter al snel dat hij geen leraar wilde worden. Schaterlachend: “Ik kwam erachter dat ik uiterst ongeschikt was voor het onderwijs. Ik voelde me net een dierenoppasser.” Na deze ontdekking ging hij vervolgens een management opleiding volgen, want dat lag nader aan zijn hart en ten slotte deed hij MBA. Net als zijn vader, die een groot voorbeeld voor hem was, redde hij het door zijn enorme doorzettings-vermogen en zijn onverwoestbaar optimisme. Resultaat: op z’n 34ste was Gert Felten directeur van een bedrijf met 260 man. Daar was hij best trots op en ontleende hij toentertijd ook zeker zijn status aan. Daarna ging zijn leven echter niet geheel van een leien dakje.

Jabes: God zegentGert werd een man van de praktijk door schade en schande. Dat uiterlijke schijn kan bedriegen, blijkt wel uit zijn verhaal. “Ik heb grote problemen gehad, tien jaar geleden. We dachten dat we failliet zouden gaan en in de schuldsanering terecht zouden komen. Toen heb ik een maand niet kunnen slapen, maar ik ben wel gewoon doorgegaan met werken.” Uiteindelijk liep Gert helemaal vast en eindigde hij op de bank thuis, helemaal opge-brand. Terwijl hij daar zat, viel zijn oog op een klein boekje dat hij voor zijn verjaardag had gekregen en hij dacht: “Daar staat zo weinig tekst in, dat ga ik maar eens lezen.” Nietsvermoedend begon hij, niet wetend dat dit boekje een ommekeer in zijn leven zou betekenen. “Het was een boekje over het gebed van Jabes. Dat kwam zo binnen bij mij. Alsof God zei: ‘Joh Gert, je zegt dat je op mij vertrouwt, maar vertrouw je nu ook echt op mij? Je hebt altijd gezegd: dit is een prachtig huis maar het is niet van ons. Het is een stapel bakstenen en als ik het terug moeten geven, dan geef ik het terug, want ik hecht er niet aan. Maar hecht je je er ook echt niet aan?’ Dat deed ik dus wel! Na het lezen van het boekje zei ik tegen mijn vrouw Hyke: Ik weet niet hoe het komt, het kan best zijn dat we in een hutje op de hei eindigen en dat we zelf boerenkool moeten gaan verbouwen, maar een ding weet ik nu gewoon zeker: God zal ons zegenen. Alsof hij zei: ‘Ik ben erbij. Ik laat mijn kinderen niet in de steek’. Vanaf die dag heb ik nooit meer een slapeloze nacht gehad.”

TegenslagenOntslagen uit zijn topfunctie zat hij thuis. Daar ontstond een nieuw idee en dat was de geboorte van zijn bedrijf Jabes Ecoproducts. Hij ontwikkelde een geheel nieuw concept voor een fabriek. Hij pompte al zijn spaargeld plus het geld van zijn uitkering erin. Tevens leende hij

INT

ER

VIE

W

“Vanaf die dag heb ik nooit meer

een slapeloze nacht gehad.”

7

INT

ER

VIE

WIN

TE

RV

IEW

“Er moest zeven miljoen op tafel komen en

die kwam er. Hartstikke mooi, dacht ik,

inderdaad het klopt: God zegent!”

8

INT

ER

VIE

W

extra geld van de bank om medeaandeelhouder te kun-nen worden. Gert: “Er moest zeven miljoen op tafel komen en die kwam er. Hartstikke mooi, dacht ik, inder-daad het klopt: God zegent! Het bedrijf had twee jaar gedraaid en we waren bezig met een heel groot contract. Er lag een hele grote levering klaar in de Eemshaven om verscheept te worden naar Engeland: 25.000 ton. Het zou ‘s woensdag worden geladen en ik was nog niet op de zaak geweest toen ik ‘s morgens op de wekkerradio het nieuws hoorde: ‘Grote brand in de Eemshaven’. Toen dacht ik: het zal toch niet ons product zijn? Maar dat was het wel!” Grote tegenslag. En alsof dat niet genoeg was, werd Gert later dat jaar met zogenaamd goede bedoe-lingen op vakantie gestuurd. Hij had zo gruwelijk hard gewerkt, dat hij die vakantie wel verdiende, zei men. “Ik kwam daarna terug op de zaak en toen bleek dat ze een interim hadden benoemd die mijn plek had overgeno-men. Dus behalve die brand was ik nu ook m’n baan kwijt èn al ons kapitaal. Het ging wederom in rook op.” Gert ging enorm twijfelen of hij wel op het juiste spoor zat. Het potje van het gezin Felten was helemaal leeg en ze stonden fl ink in het rood. En je geloofde nog steeds dat God zegent? Glimlachend: “Toen kwam er ineens een baan vrij als productiemanager in Leek. Ik zei: ‘Dat laten we aan God over’. Ik had uitgerekend wat onze fi nanciële lasten waren en ik wist wat ik minimaal nodig had om de hypotheek en de school van onze vier studerende kinde-ren te kunnen betalen. De jongste twee zaten nog op de basisschool. En dat legden we neer bij God als ons Gideon-matje. Zo van: ‘God als ze het minimum bieden of iets daarboven dan neem ik de baan’. Ik ging naar het sollicitatiegesprek en dat ging fl itsend. Ze boden me €1000,- per maand méér dan het matje van Gideon, dus

dat schapenvelletje was niet een beetje nat, dat was kletsnat! Veertien dagen later zat ik daar achter een bureau en had ik weer een vaste baan.” Het leek Gert voor de wind te gaan, maar het tegendeel bleek waar: het ging weer fout en na vier jaar kon hij vertrekken. Toch bleef Gert zich vasthouden aan het feit dat God zegent. “God zegent lang niet altijd met gezondheid of fi nanciële welvaart. Want er zijn christenen genoeg in deze wereld die de kop worden afgehakt, maar ze staan wel in het geloof. Toch blijf ik er aan vasthouden, - met zijn vuist op tafel alsof hij zijn woorden kracht wil bijzetten - God zegent altijd!”

BezittingenMaar jij staat niet op straat. Dat is makkelijk praten, toch? “Dat heb ik ook heel lang gedaan, een vertaling maken van zegenen naar ‘als ik mijn hypotheek maar kan beta-len’. Gods zegen ligt echter daarin dat je altijd rust bij hem kunt vinden. God is mijn ankerpunt, wat er ook gebeurt, of je nu in de schuldsanering komt of honger lijdt. Ons huis staat al vier jaar te koop en we raken het niet kwijt. We weten dat als ik geen werk heb, de buffer met twee, drie maanden op is en dan kunnen we de hypotheek niet meer betalen. Behalve onze normale hypotheek zitten we ook nog eens met de schuld van het vorige bedrijf. En wat als dit allemaal ècht weg moet? “Ik heb altijd gezegd als het weg moet, dan is dat maar zo. Maar als het dan echt zo ver komt, is het natuurlijk wel behoorlijk confronterend. Ik zie mezelf een aantal jaren geleden nog wegrijden in mijn mooie lease auto met m’n fi ets achterin. Ik moest m’n sleutels gaan inleveren en toen dacht ik wel even: shit.” Glimlachend: ”Ook hadden we een paar jaar geleden een koper voor dit huis. Die

“Toen dacht ik: het zal toch niet ons product zijn? Maar dat was het wel!”

9

INT

ER

VIE

W

bood een belachelijk lage prijs, maar oké, we maakten een deal. We hadden alles verhuisd en op een avond zaten we buiten op een bankje in ons piepkleine tuintje, ah nou ja, piepklein, gewoon een tuintje zoals dat hoort bij een huurhuis, en we dachten: dit is ook prima. We hadden al afscheid genomen van dit huis. Terwijl we bui-ten zaten, ging de telefoon. De makelaar: ‘De koper is onvindbaar en blijkt met de noorderzon te zijn vertrok-ken.’ Bottomline: de koop ging niet door. Toen hadden we ineens twee huizen in plaats van één. We waren klaar met dit huis, dus als je me vraagt, wat als het weg moet, dan hebben we dat al een keer meegemaakt.” Idee

waarom je hier nog zit? Met een twinkel in zijn ogen: “Mijn vrouw heeft daar wel haar ideeën over. Ze denkt dat God het zo bestuurd heeft, omdat onze tienerzoon en zijn zwangere vriendin onderdak zochten, maar ik denk dat dit een te simpele reden is voor zo’n groot probleem.” Lachend met zelfspot: “Dat is weer dat

gezonde boerenverstand van mij dat dan in de weg staat, maar als God het zo heeft bedacht, dan zal het wel goed zijn. We hebben er heel lang over gedaan om ons hier weer echt ‘thuis’ te voelen.”

Rotsvast vertrouwenGert had graag met 55 jaar zijn schaapjes op het droge willen hebben om vervolgens samen met zijn vrouw pro deo te kunnen werken in Gods koninkrijk. Maar het leven liep anders. Gert:“ God heeft mij gevormd door alles wat we hebben meegemaakt. Ik merk dat ik een soort vraagbaak ben geworden, een helper en dat kan zowel in de kerk zijn als in het bedrijfsleven, zowel pro deo als betaald. Ik zie dat mensen, doordat je zoveel hebt meegemaakt, ook willen luisteren. Dus als je het in één zin samengevat wilt hebben: ik wil graag een helper zijn.” Wanneer ik tot slot vraag of Gert ergens spijt van heeft, zegt hij: “Ik zou mij niet weer zo in de fi nanciële lasten steken met de kennis die ik nu heb. Tot de dag van van-daag is dat een molensteen om onze nek. Maar God heeft steeds voorzien: we wonen nog steeds hier. De kachel brandt. Als ik morgen geen werk heb, dan zing ik het nog even uit, maar dan gaat de bank bellen. En dan? “I don’t know.” Een lange ijzige stilte. “Dan kom je in de schuldsanering terecht.” Wederom een stilte. “Dat zij dan maar zo. God is erbij. Ook dan zal hij zegenen. Dat is mijn rotsvaste overtuiging, die neemt niemand mij af!” En leven van giften? Ik bespeur verzet. Bijna schimpend: “Van giften leven, dat eh gaan we niet doen, tenzij er een won-der gebeurt.” Wie weet, toch? Glimlachend: “Wie weet. Wonderen gebeuren.”

“Toen dacht ik: het zal toch niet ons product zijn? Maar dat was het wel!”

“Tot de dag van vandaag is dat een

molensteen om onze nek.”

10

Dankbaar zijn we voor de start van 2014. Dit jaar is heel mooi begonnen met nieuwjaarsbijeenkomsten in het mid-den, westen en noorden van Nederland en de eerste nieuwjaarsbijeenkomst in België. Alle bijeenkomsten wer-den goed bezocht. Het aantal BusinessAlpha’s is nog nooit zo hoog geweest. Op zestien plaatsen vertellen onderne-mers aan andere – nieuwsgierig geworden - ondernemers over de grote liefde van de Here Jezus voor ons. Als bestuur zijn we ontzettend dankbaar voor al die onder-nemers die zich willen inzetten en hiervoor veel tijd vrij-maken. Samen Jezus vinden, volgen en verkondingen. Van harte Gods zegen gewenst met jullie schitterende uitda-ging!

Als bestuur staan we in 2014 voor belangrijke vraagstuk-ken. We stellen ons de vraag hoe CBMC er in 2020 uit moet zien in de veranderende tijd waarin we met elkaar leven. Hoe geven we in de toekomst invulling aan onze missie ‘Jezus vinden, volgen, en verkondigen’ en welke plek heeft het landelijk kantoor en het bestuur hierin. Hoe kunnen we de regionale teams, BusinessAlpha’s en andere mooie activiteiten zo goed mogelijk ondersteunen en de afstand kleiner maken, om zo samen zo goed mogelijk invulling te geven aan de mooie missie van CBMC. Dat we samen zoveel mogelijk andere mensen, ondernemers, mogen uitnodigen.

“Zijn huis moet vol worden” zegt Jezus in Lucas 14.

Graag wil ik je uitnodigen voor de Algemene Leden-vergadering op 19 maart, waar we onze plannen voor het komende jaar kenbaar maken en waar we samen willen nadenken over de toekomstige invulling van de missie van CBMC.

Henk van den Berg

Dat zijn we als bestuur als we

terugkijken op 2013. Het jaar was

voor veel leden van onze vereni-

ging een economisch pittig jaar.

Wij merkten dat ook in de terug-

gang van contributie, inkomsten

en giften in de loop van het jaar.

Toch werden we juist aan het

einde van 2013 verrast met een

aantal mooie giften en toezeggin-

gen van giften voor de komende

jaren. Hoewel we zorgen hadden

of we 2013 met een positief resul-

taat konden afsluiten, is dit toch

gelukt. Dit maakt ons opnieuw stil

en dankbaar voor onze machtige

God.

Dankbaar!

AC

TU

EE

L

10

Nieuwe CBMC-leden: Wiebe Homan - LelystadGert van der Vliet - KesterenJaap Westerink - ElburgMartin Schut - DrontenJan Wolthers - Den HoornGerrie ter Hoek - Rijssen

Gert-Jan Visser - EmstDick Vreedendaal - BodegravenPatrick Westerman - MoerkapelleAad Horst - AmstelveenHanneke Schot - ZwijndrechtFranklin de la Fosse - Arnhem

11

AC

TU

EE

L

Op 19 maart vindt de Algemene Ledenvergadering plaats in Hotel de

Klepperman in Hoevelaken. De vergadering zelf is natuurlijk alleen voor

leden. Maar al een aantal jaar organiseert CBMC een Inspiratiemiddag voor-

afgaand aan de vergadering. Deze middag is voor iedereen toegankelijk.

Vandaar dat we iedereen, leden, en niet-leden van harte welkom heten. Een

mooie gelegenheid om relaties kennis te laten maken met CBMC!

CBMC Inspiratiemiddag en ledenvergadering

Programma16.15 uur Inloop, ontmoeting met koffi e en thee17.00 uur Lezing18.00 uur Diner (optioneel)19.00 uur Inloop, ontmoeting voor ledenvergadering19.30 uur Aanvang ledenvergadering21.00 uur Afsluitende borrel

KostenAan de ontmoetingsmiddag en de Algemene Leden-vergadering zijn geen kosten verbonden. U betaalt alleen als u ook gebruik maakt van het diner: € 39,50.

LocatieBilderberg Hotel de Klepperman, Oosterdorpsstraat 11 te Hoevelaken.

Aanmelden via www.cbmc.nl.

Thema inspiratiemiddagWat is onze rol als christelijke ondernemers in onze nieuwe realiteit? Hoe is de stand van zaken nu met betrekking tot de crisis? Welke nieuwe toekomst kun-nen we verwachten? Welk appèl doet dit op ons ondernemerschap? Wat heeft het christelijk geloof ons hierin te zeggen? Spreker Govert Buijs zal ons hierin een interessante spiegel voorhouden. Govert Buijs (1964) is universitair docent sociale en politieke fi losofi e en coördinator Christian Studies of Science and Society. Hij studeerde politicologie en fi losofi e aan de Vrije Universiteit te Amsterdam en aan het Institute for Christian Studies in Toronto. Ook studeerde hij enige tijd theologie aan de Vrije Universiteit te Amsterdam en de Theologische Universiteit Apeldoorn.

Naast het centrale thema is er ook volop gelegenheid om anderen te ontmoeten en te netwerken. We slui-ten deze inspiratiemiddag af met een optioneel diner. De Algemene ledenvergadering voor leden hierna is vanaf 19.30 uur.

Algemene

12

Uitzicht

Jezus als de ware sabbat

Vorige maand had ik een gesprek met een supermarktonderne-

mer, hij had zijn winkel gesloten op de zondag voor kerst, niet uit

principe, maar om persoonlijke motieven. “Het is ook een keer

genoeg en mijn personeel wil ook wel eens vrij en rust”, zei hij

op mijn vraag naar zijn drijfveren. Op mijn vraag naar de toe-

komst als alle winkels elke zondag open zijn, had hij nog geen

antwoord. Daarnaast ontving ik vorige week een e-mail van een

adviseur in de meubelbranche: veel zaken zijn nu elke zondag

open en wat moet hij zijn christelijke ondernemers adviseren?

UIT

ZIC

HT

Onze 24-uurs economie, in relatie tot de sabbat

13

UIT

ZIC

HT

Uitzicht

In veel steden hebben winkels tegenwoordig elke zondag de mogelijkheid om open te zijn. Sommigen maken hier gebruik van en anderen blijven op zondag gesloten. Hoe willen we hiermee omgaan? Vanuit de christelijke traditie wordt snel gegrepen naar het sabbatsgebod of de zon-dagsheiliging, maar is dit een adequate aanpak en geeft dit een gesloten antwoord op onze vraag?

De principes achter de sabbat:

Het is goed, het is voltooid, we mogen rusten.In Genesis 1 komen we God als Schepper tegen. God wordt beschreven als iemand die werkt en op de zevende dag rust neemt. Zo lezen we in Genesis 2:2:Op de zevende dag had God zijn werk voltooid, op die dag rustte hij van het werk dat hij gedaan had. God zegende de zevende dag en verklaarde die heilig, want op die dag rustte hij van heel zijn scheppingswerk.

God had zijn scheppingswerk voltooid en kon daarin rus-ten. Want God had naar zijn werk gekeken en had gezien dat het zeer goed was, zo werden de hemel en de aarde in al hun rijkdom voltooid1. God kon rusten, omdat het klaar was. In zijn zorg voor geeft God ons dit levensprincipe mee in de tien levenswoorden. Zes dagen werken is genoeg, dan is onze inspanning voltooid, we mogen rusten en op adem komen2. God neemt zijn verantwoordelijkheid en zorgt dat er voldoende zegen is op de zes dagen dat we werken om de zevende vrij te nemen. We zien dit prin-cipe ook met betrekking tot het verzamelen van het manna3 en we zien dit in zijn belofte met betrekking tot de sabbatsjaren4. God wil zorgen en na zes dagen werken is er sprake van een genoeg.

Daar waar we dit gebod overtreden door teveel te wer-ken, merken we dat het meerdere vaak een negatief effect krijgt. Teveel manna rot weg, geen sabbatsjaren nemen leidt tot ballingschap5. We zien het ook in onze tijd. Daar waar we teveel werken ontstaan destructieve patronen. Denk aan stress, burn-out en andere beroeps-ziekten. Ook zien we gebroken relaties bij ouders en ouders-kinderen, doordat we uitgeput zijn, slecht reage-ren en te weinig tijd hebben voor echt onderling contact. Daarnaast zijn er nog de verslavingen die voor ontspan-ning moeten zorgen, de boog kan immers niet altijd gespannen staan. We verwachten dat medewerkers, col-lega’s en relaties 24 uur en zeven dagen per week bereik-baar zijn. We e-mailen, WhatsApp-en en communiceren 24 uur per dag. We trainen mensen om hiermee om te gaan. Het grenzeloze werken vraagt zijn prijs. De rust verdwijnt en waarom? Wat levert deze doorgeslagen werkdruk uiteindelijk op? Tomáš Sedláček zegt in zijn bekende boek ‘De economie van goed en kwaad’: ‘We bezitten niet, maar zijn bezeten door bezit. Niet schaar-ste is ons probleem, maar overvloed. Hoe meer we heb-ben, hoe meer we denken nodig te hebben. Elke keer is er meer en het oog raakt niet verzadigd. De ene bevre-diging roept de andere op6.’

> Lees verder op pagina 30

1. Genesis 1: 31 – 2:1². Exodus 31: 17 en Exodus 20: 8-113. Exodus 164. Leviticus 255. Leviticus 26: 34-35 en 2 Kronieken 36:216. Tomáš Sedláček, economie van goed en kwaad

TEKST: WOUTER DROPPERS

14

Stilteweekend Zakenmannen

VERZEKERINGEN * HYPOTHEKEN * FINANCIERINGEN * SPAREN Vrijblijvend advies

Jager Assurantiën B.V.

Vestiging Westerhaar Vriezenveen Hoofdweg 152a Oosteinde 15 Telefoon (0546) 65 96 51 (0546) 56 92 94 E-mail info@jagerassurantien.nl mail@jagerassurantien.nl Website www.jagerassurantien.nl

Persoonlijke ontwikkeling

Leiderschaps ontwikkeling

Organisatie ontwikkeling

Kijk voor meer informatie op onze website www.xpand.eu

of bel ons: +31(0)183-589192

Advertenties

De Stilteweekenden voor zakenmannen zijn terug!Stil worden bij GodLuisteren naar de stem van God

Je ontvangt handreikingen om het weekeinde vorm te geven, maar boven alles gaat het om Gods leiding. Daarom breng je allemaal op je eigen wijze de dag door. De maaltijden en bijeenkomsten zijn op vaste tijden.De weekeinden duren van vrijdagmiddag (aankomst uiterlijk 14.45 uur) tot zondagmiddag (15.00 uur).

Data: 16-18 mei 2014 & 21-23 november 2014 Locatie: Klooster St. Josephsberg te Megen Kijk op cbmcinside.nl voor meer informatie.

“In het klooster staat stilte voorop. Deze moet ik eerst een aantal uur in mij laten dalen, anders wordt het niks. Koos Mink, mede-CBMC’er, leidt ons regel-recht naar het doel: de afzonderlijke en gezamenlijke ontmoeting met de aan-wezige God, onze Heer. Het is prachtig te merken dat Hij zich laat vinden”

een deelnemer

15

CO

LU

MN

Met Pasen denkt 3,2 pro-

cent van de Nederlandse

bevolking aan vergeving.

Dat betekent dat 96,9 pro-

cent niet aan vergeving

denkt... Blauw Research

onderzocht dit in opdracht

van Alpha Nederland.

‘Mensen in de leeftijd van

26 tot 34 jaar associëren Pasen eer-

der met de paashaas dan met Jezus.’

Het is maar dat je het weet.

Het onderzoeksbureau NAWplus heeft 12.000 men-sen geënquêteerd. Ruim 45 procent van de bevolking weet niet dat Pasen een christelijke feestdag is. Dat Jezus is opgestaan uit de dood, is bij twee derde van de bevol-king onbekend. Pasen wordt gewoon beleefd als een vrije dag waarbij familiebezoek hoog scoort. Velen zien Pasen als het begin van de lente. En natuurlijk denkt de meerderheid aan de paashaas, de paaseieren en een paasvuur.

Ik begrijp wel hoe dat komt. Moet je moeders hebben zoals ik, dan schiet het ook niet op. Als mijn kinderen later groot zijn, zullen ze Pasen zeker associëren met paaseieren. Elk jaar verheug ik me er weer op:

paaseieren verstoppen. Ik weet het, het klinkt wat kinderachtig en ik geef toe, dat is het ook. Maar toch. Al die kinderen in onze tuin die bloedfanatiek de benen uit hun lijf rennen en de meeste eieren wil-len vinden. Het wordt wat minder als ze bijna elkaar de hersenen in slaan als op hetzelfde moment hetzelfde eitje wordt ontdekt, maar dat mag de pret niet druk-ken. De hele klas van onze jongste zoon komt ook graag zoeken. Inmiddels heb ik niet meer genoeg aan 100 paaseieren. Een paar maanden geleden kwam onze hond met een plastic doorzichtig zakje aanlopen. Daarin zat een verweerde paashaas. Dat was het exemplaar van

drie jaar geleden dat we alsmaar niet konden vinden.

Maar jaren een paashaas in plastic verpakking kwijt zijn, is geen wereldschokkend nieuws. Wel raakt het mij als ik deze cijfers lees. Pasen is een groot feest! God houdt van ons als mens heel persoonlijk. Jezus gaf zijn leven, zodat wij kunnen leven in liefde, vergeving en vrijheid. Dit is te mooi om zomaar te verstoppen in je eigen leven.

Laten we kiezen voor het vieren van het paasfeest 2014 zoals nooit, ooit, ever before. Vanuit deze bezieling heb ik het beeldmerk voor het landelijke project ‘Hart van Pasen’ geschilderd. De paaseieren zal ik ook dit jaar ver-stoppen, maar het Hart van Pasen, de liefde en vergeving van Jezus, wil ik graag delen met jou en jou en jou en de rest.

IDEE: Schenk uw personeel, buren, vrienden het dvd-boek van ‘Hart van Pasen’ voor € 2,99 per stuk. Dit jaar is het verhaal en de dvd vooral gericht op kinderen. Voor meer informatie: wilmaveen.nl of hartvanpasen.nl.

De Paashaas scoort hoger dan Jezus

TEKST: WILMA VEEN

Ondernemers in verandering

BE

DR

IJVIG

16

17

Ondernemers in verandering

TEKST: JAN WOLTHERS

Dit artikel is een vervolg op mijn artikel in

BusinessContact van december 2013. In het

eerste artikel ben ik ingegaan op trends in de

maatschappij en hoe je kunt bepalen of je

nog vanuit je hart onderneemt, of je onder-

neming ook doet wat jouw passie is. In dit

artikel leg ik uit hoe je dat nu precies doet:

je passie vertalen naar de processen in de

onderneming en de manier waarop je invul-

ling geeft aan het ondernemerschap zelf.

BE

DR

IJV

IG

18

Vorige week kreeg ik een brief binnen van mijn credit-cardmaatschappij met de mededeling dat ik voortaan mijn overzichten alleen nog gratis via internet kan raadplegen. Als ik ze toch via de post wil blijven ontvangen, moet ik ervoor betalen.

Het tankstation bij mij in de buurt is een paar jaar geleden omgebouwd tot zelfbedieningsstation. Mijn vrouw vraagt me echter regelmatig of ik toch nog even voor haar wil tanken. Niet omdat ze dat niet kan, maar ze heeft er gewoon een hekel aan om in de gure kou te staan stunte-len met de tankdop en ze houdt er niet van om te pinnen aan een pomp.

Dit artikel schrijf ik tijdens een vlucht naar Kenia op een zitplek met extra beenruimte. Snel geregeld door een Facebook bericht te schrijven aan KLM.

Zo maar een paar voorbeelden die laten zien hoe onder-nemers hun bedrijfsprocessen inrichten in een wereld die verandert en waarin nieuwe communicatiemiddelen, nieuwe technieken en nieuwe behoeften van mensen vra-gen om een reactie.

In dit artikel leg ik principes en methodieken uit waarmee ondernemers opnieuw hun positie in de markt kunnen bepalen en hun bedrijfsconcept opnieuw kunnen inrich-ten vanuit een maatschappelijk bewogen hart en op een wijze die niet primair gericht is op winstmaximalisatie, maar op gezonde dienstverlening.

Resultaat en gezonde bedrijfsvoering?Allereerst rijst de vraag: focus ik op resultaat of focus ik op gezonde bedrijfsvoering? Wie focust op resultaat vraagt zich af: hoe doe ik de dingen zo effi ciënt mogelijk? Wie focust op gezonde bedrijfsvoering vraagt zich af: hoe doe ik de goede dingen? Lever ik diensten die waarde toevoegen aan mensen, doe ik dat zodanig dat het milieu niet geschaad wordt en lukt dat ook nog op een fi nancieel gezonde manier?Binnen iedere organisatie spelen deze twee begrippen een rol. Ze staan niet los van elkaar, maar zijn in feite met elkaar verweven. Een onderneming moet zich ook op beide richten. Een ondernemer die het resultaat altijd bovenaan zet, creëert een cultuur die louter gericht is op winstmaximalisatie. Hij ziet zijn klant uiteindelijk als een onderdeel van zijn bedrijfsproces en niet meer als iemand die hij dient en wiens leven hij wil verrijken. We komen uit een tijd waarin effi ciency en effectiviteit sleutelbegrippen waren. Ze zijn niet verkeerd, maar wel voornamelijk gericht op het verhogen van het resultaat.

De golden circleOp internet circuleert een fi lmpje van de Britse manage-mentgoeroe Simon Sinek, waarin hij aantoont dat echt succesvolle ondernemers goed nagedacht hebben over waarom ze bestaan. Succesvolle ondernemers denken vanuit het hart naar buiten en denken eerst na over het ‘waarom’ (de zingeving), daarna aan het ‘hoe’ en tenslotte aan het ‘wat’. Dit noemt Simon Sinek de golden circle.

In het vorige artikel schreef ik over trends in onze maat-schappij en hoe ondernemers daarin hun positie kunnen bepalen. Handig hulpmiddel daarbij is door het hart van je ondernemerschap als letterlijk hart met vier kamers voor te stellen die staan voor talenten, persoonlijkheid, motive-rende omstandigheden en normen en waarden. Wie deze kamers naast zijn onderneming legt, krijgt zicht op zijn positie, zo beschreef ik.

Behalve deze vier hartkamers is het raadzaam ook de waarom-hoe-wat-vraag van Sinek naast onze onderne-ming te leggen. Waarom bestaat mijn onderneming? Dat is een spannende vraag. Ben ik met mijn onderneming gericht op het dienen van de maatschappij en voeg ik waarde toe aan het leven van anderen, of is de kern van het ondernemen gericht op mijzelf? Natuurlijk hoeven beide aspecten elkaar niet uit te sluiten, maar er ligt wel een spanningsveld. Simpelweg al vanwege het feit dat het op onszelf gericht zijn, ons egoïsme, de kern van de wereldproblematiek is.

De tweede vraag die Sinek stelt is: hoe doe ik mijn busi-ness? Dat kan gaan over strategie, maar ook over de ethiek van een onderneming. Stel eens een aantal richtlij-nen op om dit helder te krijgen .

Stel, ik wil op een duurzame manier mijn bedrijf uitvoe-ren. Dat betekent dat ik in al mijn handelingen gericht ben op duurzaamheid. Ik maak me sterk voor duurzame rela-ties met mijn medewerkers, mijn klanten en mijn leveran-ciersrelaties en ik zorg ervoor dat ik duurzaam omga met

BE

DR

IJVIG

Waarom

Hoe

Wat

19

‘Mensen geloven een deel van wat je zegt, maar onthouden alles wat je doet.’

het milieu en richt het bedrijf zó in dat ook de toekom-stige generaties op de aarde kunnen leven.

Het kan ook zijn dat ik binnen mijn bedrijf de klanten optimale service wil verlenen. Ik wil waarde in hun leven opbouwen. Of ik richt me juist op het welzijn van mijn medewerkers. Hoe ga ik om met een medewerker die niet goed functioneert? Kijk ik alleen naar zijn functione-ren of heb ik ook oog voor de mens erachter? Hoe ver strekt mijn verantwoordelijkheid?

De ondernemer die zichzelf de hoe-vraag stelt, kan zo een profi el opstellen voor zijn onderneming. Overigens is deze methode niet alleen bruikbaar voor de sociale kant van de onderneming. Ook je strategische processen kun je bepalen aan de hand van het waarom en hoe van Sinek.

Tenslotte volgt de vertaling naar de concrete praktijk. Mensen nemen niet zo snel iets aan van wat anderen zeg-gen, maar gaan sneller overstag door wat anderen doen. Je bent wat je doet, niet wie je zegt dat je bent.

Canvas businessmodelEr is nog een model dat ondernemers kan helpen bij het bepalen van hun positie in de markt en het inrichten van hun bedrijfsproces: het Canvas businessmodel. Dit is een schematische weergave van verschillende onderdelen die in een bedrijfsmodel terugkomen. (Zie tabel op pagina 20)

Centraal in het model staat de klantwaarde. In welke behoefte van de klant voorzie ik als ondernemer? Welk probleem help ik oplossen? De rechterkant van het model gaat in op mijn positionering in de markt. Welke klantseg-menten bedien ik en hoe onderhoud ik de klantrelaties? Kies ik voor persoonlijke hulp, voor zelfservice of voor geautomatiseerde diensten? En welke kanalen gebruik ik hiervoor? Onderaan de rechterkant van het model staat het blok inkomstenstromen. Waar ligt de kern van mijn toegevoegde waarde en hoeveel is dat waard? Hoe willen klanten hiervoor betalen?

De linkerkant van het model focust op het realiseren van het product en de dienst. Wat zijn mijn kernactiviteiten, de activiteiten die ik niet uitbesteed? Welke mensen en mid-delen heb ik nodig om mijn kerntaken uit te voeren en aan welk profi el moeten zij voldoen? Aan welke voorwaarden moeten mijn strategische partners voldoen? Welke kwali-teit moeten zij leveren? Links onder in het model vinden we vervolgens de kostenstructuur.

BE

DR

IJV

IG

20

BE

DR

IJVIG

1+1+1Ondernemers die de drie genoemde methodes met elkaar combineren, krijgen een gebalanceerd concept voor hun onderneming dat dicht bij hun hart ligt. Zij heb-ben gestructureerd nagedacht over hoe zij met hun onderneming zowel bedrijfsmatig als ethisch een maat-schappelijke bijdrage willen leveren en waarde willen toe-voegen aan het leven van hun klanten.

Een handige werkwijze is de volgende: gebruik het Canvas businessmodel als uitgangspunt en geef met post-its aan hoe je huidige onderneming functioneert. Doorloop ver-volgens per onderdeel de golden circle (waarom-hoe-wat). Doe dit zowel met het oog op het resultaat als met het oog op gezonde bedrijfsvoering. Uiteindelijk krijg je een goed beeld van waar je als ondernemer met je bedrijf naar toe wilt groeien. Uit deze oefening kan vervolgens een veranderingsproces gedefi nieerd worden.

Wil je weten hoe gezond jouw onderneming is en in hoe-verre je jouw bedrijfsconcept goed in beeld hebt? Vraag dan de gratis quickscan aan bij de auteur van dit artikel.

Jan WolthersJan Wolthers, trainer en coach visie- en strategie-ontwik-keling. Daarnaast is hij gespecialiseerd in het begeleiden van veranderingstrajecten.www.wolthersadvies.nl

Wat (Gedrag)

- Binnen ons bedrijf geven we standaard twee jaar garantie op de verrichte reparaties.

- Binnen ons bedrijf rijden onze medewerkers in auto’s met energielabel A.- Wij verhandelen alleen groenten die lokaal geproduceerd worden.

- Indien er een confl ict dreigt zoeken wij altijd proactief de dialoog om realistische doelstellingen met elkaar af te spreken.

- Als een klant betalingsproblemen heeft zoeken we altijd een oplossing die voor beide partijen haalbaar is. Uitgangspunt hierbij is dat binnen haalbare termijnen afbetaald wordt zonder extra rentekosten voor de klant. We straffen de klant niet af als hij onvoorzien in de problemen is gekomen.

- Ons webcareteam is 24 uur per dag bereikbaar.

- We kijken hoe we ons bedrijf kunnen renoveren en kiezen niet voor nieuwbouw.

- We kiezen voor lokale leveranciers. We helpen potentiele leveranciers hun kwaliteit te verbeteren, waardoor we zaken met hen kunnen doen en zo een bijdrage kunnen leveren aan het reduceren van transportkosten.

- Medewerkers mogen hun werkplek precies zo inrichten als ze willen, zolang dat hun werkplezier maar verhoogt.

Hoe (Ethiek)

Service

Duurzaam omgaan met het milieu

Duurzaam omgaan met leveranciersrelaties

Klanten

Service (we maken gebruik van sociale media om met onze klanten te communiceren)

Duurzaam omgaan met het milieu

Leveranciers

Inrichting productieproces

De Hoop

De Hoop Gra� sch CentrumPerfecte kwaliteit, van ontwerp tot en met verzending

Maatschappelijk verantwoord ondernemen

Leerwerkbedrijf voor GGZ cliënten van De Hoop

Milieubewust drukwerk

Provincialeweg 86 3329 KP Dordrecht

Telefoon 078 - 6111 333 Fax 078 - 6111 334

gra� schcentrum@dehoop.com www.dehoopgra� schcentrum.nl

Beter drukwerk van ontwerp tot verzending

SCHUITEMANA C C O U N TA N T S & A D V I S E U R S

www.schuiteman.com

AccountancyFiscale dienstverleningHRMCorporate Consultancy

€2,99Bij afname

grote aantallen

extra korting!

DVD - Boek

WWW.KLAAS-ZIJLSTRA.NL

22

UIT

GE

LIC

HT

In deze rubriek komen lokale CBMC–teams aan het woord die vertellen hoe zij de missie en kernwaarden van CBMC gestalte geven.

We hopen hiermee andere teams te inspireren en samen te werken aan een goede invulling van de CBMC missie:Zakenmensen helpen om Jezus Christus te Vinden, te Volgen en te Verkondigen.

De kernwaarden van CBMC zijn evangelisatie en discipelschap door:• Gebed • Toepassen van

Bijbelse principes• Leven uit een intieme

omgang met Jezus Christus

• Het aannemen van een dienende houding

• Het ontwikkelen van leiderschap en team-building

Het inloophuis de Oude Synagoge is sinds 2003

de thuisbasis van team Harderwijk. Eén keer in

de maand komt het team er samen. Afgelopen

jaar kreeg de groep wat nieuwe aanwas. “Het

is mooi om te zien wat de Here God in een

mensenleven doet,” zegt Arthur Noordermeer.

Voor een leiderschapsboek voor jongeren schreef Arthur een hoofd-stuk over de leider als coach. Vandaag verzorgt hij aan de hand van dat hoofdstuk de inleiding. “Van alle aspecten van leiderschap is de leider als coach voor mij de meest uitdagende. Ik ben een echte verkoper en vind het lastig om als coach op te treden. Ik merk dat ik daarin gegroeid ben, maar heb nog veel te leren.”

Team Harderwijk kent inmiddels vijftien leden. “Vorig jaar kregen we nieuwe leden vanuit de BusinessAlpha erbij,” zegt Arthur. “Het is daarna altijd weer een uitdaging om de cohesie en het vertrouwen te krijgen. Dat mensen durven te delen. We beginnen daarom altijd informeel met wat drinken. Daarna eten we met elkaar en ondertussen is er ruimte voor ontmoeting en contact met elkaar. Na het eten zoeken we verdie-ping. Elke maand bereidt iemand anders iets voor.”

Arthur vertelt dat ook hij een coach mocht hebben die hem hielp. “Die coach koos ervoor om mij te gaan coachen. Ik vroeg mij eerst af waarom hij dat bij mij wilde doen. Ik was immers al christen. Maar een leider brengt leiders voort. Door de coaching die ik kreeg ontdekte ik dat God ons gaven en talenten heeft gegeven die wij mogen inzetten voor anderen. Ik groeide in mijn geloof, zodat ik weer een coach voor anderen kan zijn. Coachend leiderschap is op die manier in feite een vorm van discipelschap. En deze vorm kun je overal toepassen. In je gezin als ouder, op je werk als leidinggevende of in het team van CBMC.”

Coachend leiderschap is van alle tijden. Toch past het volgens Arthur wel heel goed in deze tijd. “Jongeren hebben weinig met corrigerende

Team uitgelicht

TEKST EN FOTOGRAFIE: WESSEL VAN HOUDT

23

UIT

GE

LIC

HT

en sturende leiders. Ze willen zelf nadenken en keuzes maken. Daarnaast is coachend leiderschap op basis van gelijkwaardigheid. In de bijbel zie je dit bijvoorbeeld bij Paulus en Timoteüs. Paulus geeft Timoteüs een opdracht en geeft later aanwijzingen waar hij op moet letten.”

“Wij zijn in ontwikkeling,” zegt Arthur over het team. “Naast dat het een zakennetwerk is, ben ik er voor om een hartsrelatie met elkaar te hebben. Zo kun je elkaar zakelijk en geestelijk vooruit helpen. Wij hebben een gemêleerd gezelschap. Senioren uit onze groep kunnen jongeren coachen. Je kunt mooi uitdelen op de plek waar je bent. Wij leren van elkaar en van elkaars ervaringen. Als mensen hier een tijdje lid zijn geven ze een persoon-lijke presentatie over hun levensverhaal. Als je door een heel leven kijkt zie je pas goed wat Hij doet. Soms door hele generaties heen. Het is mooi om te zien wat de Here God in een mensenleven doet.”

Arthur zelf zou graag nog een stap verder gaan met het team. Hij raadt iedereen aan om een coach te zoeken of

te gaan coachen. “Iemand die zichzelf laat leiden, is alleen geschikt als leider. Leer wat het betekent om iemand in je hart te laten kijken. Op deze manier word je een dis-cipelmaker. Dat klinkt prestigieus. Maar als je klein begint kan dit grote gevolgen hebben. Je kunt met één of twee

mensen in je omgeving beginnen. Dat lijkt niet veel, maar als je doorgaat bereik je heel veel mensen. Een evangelist kan misschien in een jaar 365 mensen bereiken. Dat lijkt veel meer. Maar die zit na 16 jaar op nog geen zesdui-zend man. Een discipelmaker bereikt maar twee mensen per jaar. Maar dat verdubbelt steeds. Als dat zich doorzet heb je na 16 jaar 65 duizend mensen bereikt. Uiteindelijk bereikt dat dus veel meer mensen. In feite deed de Here

Jezus niet anders. Deze ultieme Coach richtte zich in eerste instantie ook op ‘de drie’, vervolgens op de twaalf apostelen en pas daarna op de ‘zeventig’. Begin daarom maar klein. De gevolgen kunnen groot zijn.”

HARDERWIJK

“Coachend leider-schap is op die manier in feite een vorm van

discipelschap”

BOVENSTE RIJ: PETER VAN ROON, EVERT WESTERINK, HENRIETTE VAN DORT, AART VAN DER SNOEK, JOOP DE ZWAAN,

HERMAN VAN SPLUNTER, FLIP VAN DER KOLK, COR ROUBOS, ARTHUR NOORDERMEER, DEODAAT BOER.

ONDERSTE RIJ: JAN VAN DER SPEK, JAN SCHUURING, BART BROUWER, WALTER BUNNIK, RICHARD HEEK.

AFWEZIG: GOOS VAN STEINVOORN.

24

ME

NS

EN

“Ik noem het mijn tweede puberteit,” vertelt Etienne Bruinekreeft over de periode waarin hij de GVL volgde, de cursus Geestelijk Vooruitziend Leiderschap van CBMC. Aanleiding daarvoor was dat hij zelfstandig ondernemer werd in het bedrijf van zijn vader. “Daar werkte ik als lei-dinggevende al twaalf jaar. Maar in 2007 werd het een nieuwe B.V. en kreeg ik de touwtjes volledig in handen. In die nieuwe situatie ga je bij alles wat je doet vragen stellen.”

ME

NS

EN

25

Wat verwachtte je van de cursus? Etienne: “Ik dacht dat de cursus zou beginnen over lei-derschapsstijl. Dus gericht op mijn werk. Maar het begon bij mij als persoon: wie ben jij? Door allerlei vragen pel je jezelf af. ‘Waar ben ik bang voor? Waarom sla ik dicht als er dit of dat gebeurt?’ Daar leer je heel veel van over je persoon. Zo kom je er bijvoorbeeld achter dat je, veel vaker dan je denkt, je verbergt achter een masker hoe je wilt overkomen in plaats van hoe je echt bent en denkt. In de tweede plaats kwamen de vragen aan de orde die gaan over je relatie met God. ‘Wat is mijn omgang met God?’ Dus je persoonlijk geestelijk leven. Niet je kerke-lijk leven. Dat is er ook. Maar je relatie met God komt op de eerste plaats. ‘Heb je een relatie of zeg je dat je er één hebt?’ Ten derde namen we de relatie met de thuisbasis onder de loep. Dat hakte er nogal in. ‘Hoe is je relatie met je vrouw, je kinderen. En heb je nog echte vrienden? Echte vrienden bij wie je van hart tot hart kunt praten?’ Pas toen dat allemaal in kaart gebracht was gingen we nadenken over je eigen stijl van leiderschap. Dat is dus precies de omgekeerde volgorde dan je zelf vooraf bedenkt. Leiderschap kwam pas op het einde: dat was voor mij verrassend!”

Welke gevolgen had dit voor jou?“De prioriteiten in mijn leven werden anders. In die her-schikking kwamen de relaties naar jezelf, je vrouw en

naar God op de eerste plaats. Pas daarna het bedrijf. Dat heeft ingrijpende gevolgen voor je manier van onderne-men. Het helpt je je werk in een beter perspectief te zien. Het voorkomt dat je leeft voor de zaak en het werk te belangrijk gaat vinden.”

Wat betekende deze cursusvorm daarin? De lessen zijn heel geschikt om in een groep te bespre-ken waar het vertrouwd is. De deelnemers komen niet uit je directe dagelijkse omgeving. Dat helpt opener te zijn over wat jouw leerpunten zijn. Dat onderlinge gesprek heeft echt een toegevoegde waarde. Het is namelijk niet gericht op kennis maar op jouw vorming en levensstijl. Daarom heb je zoveel aan elkaar omdat je je dagelijkse praktijk spiegelt aan de les. Je ontdekt dan dat als je die principes van Gods Geest had gevolgd, je niet zo had gereageerd op situaties in je werk.”

Wat zijn de belangrijkste lessen dieje toen leerde?Etienne: “Twee belangrijke lessen springen er voor mij uit. De eerste is dat privé en zakelijk niet te scheiden zijn. Als het privé niet op orde is, wordt goed leiderschap erg moeilijk. Laat staan geestelijk leiderschap.Het tweede is dat we niet te hoogdravend moeten doen over ‘geestelijk’ leiderschap. Ons dagelijks werk is

Ondernemen is een eigen roeping

in Gods Koninkrijk

TEKST EN FOTOGRAFIE: GERARD BIJKERK

Etienne Bruinekreeft

ME

NS

EN

ME

NS

EN

26

ME

NS

EN

namelijk ook voluit een roeping van God. Dat leerde ik goed zien vanuit 1 Korintiërs 7:17 ‘Blijf bij de roeping die je had toen je geroepen werd’. Die tekst snapte ik niet. Ik was ondernemer in het bedrijf toen ik geroepen werd. Dus ziet God het zakendoen ook als een roeping? Mijn vader is namelijk fulltime evangelist. Dat zag ik als roeping. Maar zakenman-zijn is dus ook een roeping volgens de bijbel. Dat gaf mij eerst ontspanning: ik hoef dus niet te veran-deren, want mijn roeping ligt in het bedrijf, de bedrijfs-contacten en in mijn gezin.

Dat betekende ook dat ik geen kopie van mijn vader hoefde te worden. Ik mocht het op mijn eigen manier gaan doen. Hij heeft me dat juk ook nooit opgelegd, maar je spiegelt je toch aan hem. Maar die ontspanning werd een inspanningsverplichting: het betekende ook dat ik dus in mijn zakendoen mij moest gaan inzetten om mijn roeping te vervullen. En dat roept allerlei vragen op over hoe je dat gaat vormgeven.”

Leergeld in fi nanciële vrijheidEtienne: “Ik heb ervaring opgedaan in een samenwerking met business partners en daardoor geleerd ‘geen onge-lijk juk aan te gaan’. Ze waren christelijk maar ik vroeg me niet af of ze echt wedergeboren waren en liet me drijven door de noodzaak van fi nanciering. Door de ver-huizing naar ons huidige pand hadden we kort meer geld nodig om te overbruggen, omdat er tijdelijk minder aan opdrachten gebouwd kon worden. Ik heb de fout gemaakt er een jaar later nog een aandeelhouder bij te nemen die extra geld inbracht om de zaak te ‘redden’ De afspraken en voorwaarden leken gunstig. Maar toch betrokken we God hier niet echt in. Gevolg was dat ik niet meer vrij genoeg was om te handelen. Dat gaf veel strijd. Want je bent je roeping als zakenman kwijt en teveel gebonden aan eisen van anderen. Zij hadden een andere perceptie van zakendoen naar bijbelse principes. We hadden meer van hart tot hart moeten doorspreken wat we daaronder verstonden. Ik had het kunnen voor-zien. Mijn roeping als zakenman was weg. Nu stond ik met de rug tegen de muur. Ze hebben overigens ook

goede dingen gedaan en ik heb er veel van geleerd. Maar het heeft mij veel strijd gegeven. En ik ben door deze moeilijke tijd gevormd. Daarin ben ik bevestigd dat God werkt ten goede voor wie hem liefhebben. Nu precies in deze maand dat het bedrijf zeven jaar bestaat, heb ik weer de meerderheid van de aandelen. Ik ervaar het dat ik het bedrijf weer terug heb gekregen van God.”

Bijbelse principes in transparantieHet blijft erop aankomen hoe je normen en waarden vorm geeft in de praktijk. Etienne: “Zeker. Bijvoorbeeld wat zie je als stelen? Wat is liegen of niet de waarheid spreken? Als je om een order binnen te halen willens en wetens niet eerlijk bent over de haalbaarheid van de gevraagde levertijd. Dat valt bij mij onder het niet nako-men van je afspraken. Open en transparant zijn klinkt mooi. Maar hoe geef je er invulling aan? Het kan beteke-nen dat je die order niet krijgt en genoegen moet nemen met minder winst. Zelf kun je die consequentie willen nemen. Aandeelhouders die gaan voor winstmaximalisa-tie niet. Toch is minder winst soms beter als je handelt uit geestelijk leiderschap. Dan ga je verder dan de wet of de regel. Niet om het aan anderen op te leggen. Maar om zelf te doen en daardoor een getuige te zijn. Als je dat niet kunt of wilt maak je geen verschil en ontkracht je jouw getuigenis over God.”

Betrouwbaarheid “Wij leveren speciaalbouw marktwagens. Het is niet moeilijk om klanten te bedotten zonder dat ze het weten. Bijvoorbeeld wanden gebruiken met minder dik polyester. Dat is goedkoper maar niet zichtbaar. Toch moeten zij op onze betrouwbaarheid kunnen vertrou-wen. Onze klanten zijn eenmanszaken of vof’s. Als zij een wagen bestellen is dat een enorme uitgave voor hen. Velen van hen komen niet in de kerk. Een mooiere ingang voor het evangelie kun je toch niet bedenken? Het is aan mij om met hen een relatie op te bouwen. Als je betrouw-baar bent in de portemonnee vertrouwen klanten je ook persoonlijke zaken toe en komt er opening voor het geestelijke.”

27

ME

NS

EN

Verantwoording“Klanten vragen om uitleg als je zaken niet zwart wilt regelen. ‘Ben je bang om gepakt te worden? Of mag het niet van de kerk?’ Het is beter om dan niet te spreken over je principes maar aan te geven dat je God geen verdriet wilt doen. Hij vraagt van mij de overheid te res-pecteren. Gaandeweg groei je in je de manier van spre-ken over je geloof. Ik leer er steeds opener in te zijn. Vaak komt het er vanzelf op door belangstelling te tonen.”

Geestelijke keuzes in je werk“Je moet doen waar je goed in bent. In 2011 ontdekte ik

dat mijn sterke kant zit in de marketing en minder bij de algemene sturing van het bedrijf. In een nacht worstelde ik daarmee en bleef wakker. Daarom ging ik uit bed en las in 1 Timoteüs 6: 2-12 de waarschuwing over het gevaar van de rijkdom: jaag niet achter geld aan. Je moet het ontvluchten, staat er in vers 10. Die dat wel doen hebben zich met smarten doorboord. Daar sloot een tekst uit Spreuken bij aan: zie van uw voornemen af – tob je niet af over geld. In de context van rijken die in onzekere rijk-dom veiligheid zoeken. Financiële mogelijkheden zijn fi jn maar het moet geen zekerheid worden. Ik zette de radio aan en hoorde een overdenking die precies ook over 1 Timoteüs 6 ging! Dat was een duidelijk signaal om hier

ME

NS

EN

“Het blijft erop aankomen hoe je normen en waarden vorm

geeft in de praktijk.”

Raad en daad bij complexe vraagstukken.

Vertrouwenspersoon voor ondernemers,

DGA’s, overdragers, opvolgers en onder-

nemende families. Advies, klankbord,

procesbegeleiding en leerplatform voor

MKB en familiebedrijf. Hart voor de zaak

en mensen met elkaar verbinden.

• familiebedrijf

• ondernemersadvies

• waardebepaling

• aankoop/verkoop

• bedrijfsoverdracht

www.promissie.nl

ProMissie gelooft in duurzame relaties

adv_alg_165x61.indd 2 28-01-14 10:48

29

ME

NS

EN

verder over na te denken en er een weg in te zoeken. Ik heb mijn rechterhand in het bedrijf gebeld om met hem hierover te praten. En dan zie je dat God niet solitair bezig is, maar dat het dan van meerdere kanten komt. We zijn bij elkaar gaan zitten en toen bleek dat ook hij over onze taakverdeling had nagedacht. Hij was er klaar voor om meer zeggenschap in het bedrijf te krijgen en alge-meen directeur te worden. Dat betekent voor mij meer zaken loslaten en commercieel directeur te zijn.”

Nieuwe situatie“Vanaf 2012 studeer ik twee ochtenden in de week bij-belse theologie en heb 20% van mijn salaris ingeleverd. Dat gaf spanning met de aandeelhouders die dachten dat ik me uit de zaak wilde gaan terugtrekken. Zij dreigden hun geld uit de zaak te trekken doordat zij in andere bedrijven verlies leden. Ons bedrijf draaide wel winstge-vend maar we waren in die periode door de orders heen. Dus er moest wel wat gebeuren. We hebben tijd gevraagd en gekregen voor een plan om de aandeelhouders uit te kopen. We namen een adviseur in de arm en stapten naar de bank. Heel bijzonder in deze tijd is dat dit plan septem-ber 2013 rond was! Maar de aandeelhouders maakten er een strijd van door terug te komen op eerder gemaakte

afspraken. Onacceptabel natuurlijk. Ons ja als christen moet ja zijn. We moeten niet door geldzucht worden gedreven. Het dreigde even een rechtszaak te worden. Dat wil je natuurlijk niet. Uiteindelijk is het ook niet nodig geweest. Het gaf wel enorme stress. Het is een wonder van God om te zien dat de orderportefeuille in de 2e helft van 2013 ondanks de stress weer vol raakte.”

Vrijheid om tot zegen te zijn. “Ik leerde dat het nu niet mijn roeping is om evangelist te worden. Mijn studie theologie is daar ook niet op gericht. Ik heb een roeping als christenzakenman. Maar dat ont-slaat ons niet van de verantwoordelijkheid om ons te bekwamen in het Woord en op geestelijk gebied. We doen toch ook allerlei cursussen op zakelijk gebied? We moeten als christen antwoord kunnen geven op de rele-vante vragen die zakelijke relaties ons stellen.

Pas als we dat doen kunnen we hen meenemen naar het Woord als de bron waaruit wij putten. Door de GVL cur-sus heb ik mijn antennes uitstaan om de signalen van hun dagelijkse problemen en levensvragen op te vangen. De GVL heeft mij als zakenman hopelijk wat socialer gemaakt.”

“Ik heb een roeping als christenzakenman”

30

Het teveel klaagt ons aan. ‘Genoeg’ is buiten onze horizon en ver-

dwenen. Hoe kan Gods rusten en ritme nog functioneren als een

richtinggever?

UIT

ZIC

HT

Jezus als de ware sabbat Onze 24-uurs economie, in relatie tot de sabbat

> vervolg pagina 13

Uitzicht

31

UIT

ZIC

HT

Vrijheid van de slavernijIn Deuteronomium 5 ligt de motivatie voor de sabbat niet in Gods rust, maar in Gods bevrijdende handelen. Daar staat de sabbat centraal als een dag van bevrijding. Bevrijding uit de slavernij van Egypte, daar moesten ze dag en nacht werken.

Het kan ook zijn dat angst en zorgen ons drijven in een patroon van nooit genoeg en geen rust. De angst voor te weinig omzet en rendement kan ons bevangen. We blij-ven dag en nacht werken, want we hebben elk uur nieuwe kansen op extra omzet. In deze tijden zijn er veel ondernemers die wel wat extra inkomen kunnen gebrui-ken en daarmee ligt er een extra verleiding. We blijven grenzeloos werken. Toch heb ik in Nederland nog nie-mand zien afhaken of failliet zien gaan, omdat hij zich een dag rust gunde. In tegendeel, ik zie wel veel mensen lijden en ziek worden, omdat ze zichzelf geen rust gunnen. Ze kunnen geen afstand nemen van hun problemen en hun werk. Ze zijn gebonden en leven in slavernij.

Deze band of slavernij kan ook ontstaan als je jouw werk belast met oneigenlijke doelen. Sommige mensen werken niet om tot zegen te zijn voor hun omgeving, maar alleen voor zichzelf. Hun persoonlijk succes staat centraal in alles wat ze doen. Er ligt een ander werk onder hun dagelijkse werk, zoals Tim Keller dit verwoordt. Je werkt, omdat er een ander werk gerealiseerd moet worden: persoonlijke erkenning, waardering, status of aanzien.

Jouw identiteit staat op het spel en telkens ben je op zoek naar nieuwe uitdagingen en prestaties.

Zo kunnen er allerlei redenen zijn waardoor je onge-zonde patronen ontwikkelt. Denk ook nog even aan: hoge lasten, hoge uitgaven of een bedrijfscultuur die teveel van je vraagt met betrekking tot inzet en beschik-baarheid. Heb jij zicht op jouw Egypte? Waar ben jij slaaf van? We denken vaak dat we geen keuzes hebben, maar weet dat je altijd keuzes hebt. Wil jij je laten bevrijden of zijn de vleespotten van Egypte te verleidelijk. Is de veilig-heid, het bekende en het comfort jouw barrière om stap-pen te nemen met God?

Jezus Christus vervult de sabbatIn Matteüs 12 komt de sabbat opnieuw ter sprake in het Nieuwe Testament. Hieraan vooraf gaat de uitspraak van Jezus:

TEKST: WOUTER DROPPERS

“Kom naar mij, jullie die vermoeid zijn en onder lasten gebukt gaan, dan zal ik jullie rust geven. Neem mijn juk op je en leer van mij, want ik ben zachtmoedig en nederig van hart. Dan zullen jullie werkelijk rust vinden, want mijn juk is zacht en mijn last is licht.”

32

INT

ER

VIE

W

Jezus maakt in de daaropvolgende gebeurtenissen en uit-spraken over de sabbat duidelijk wie hij is. Het gaat daar niet zozeer over de vraag, wat we wel mogen en niet mogen op de sabbat, maar om de realisatie van de waar-den erachter: waarin kan ik rusten, waar is er bevrijding en heling. Twee uitspraken uit de Bergrede blijken hier leidend:

De eerste gebeurtenis is het aren-plukken door de disci-pelen op de sabbatdag. Het gaat in de aanklacht van de Farizeeën over werken op de sabbat. Jezus gebruikt als tegenargument, om het gedrag van zichzelf en zijn discipe-len te rechtvaardigen, het voorbeeld van David en de toonbroden en de priesters die op sabbat werken in de tempel.

De priesters in de tempel mochten op sabbat werken en nu zegt Jezus: ‘Ik zeg u: hier gaat het om meer dan de tem-pel’. Jezus zegt daarmee dat hij en zijn leerlingen de plaats hebben ingenomen van de priesters en de tempel en dat ze daarom het recht hebben om dit te doen, maar hij doet hiermee ook een uitspraak over zijn positie en identiteit. De heilige plaats waar God woont en verblijft is niet meer de tempel maar deze is verlegd, die bestaat nu uit Jezus en zijn leerlingen. Doordat Jezus zegt: meer dan de tempel is hier, maakt hij zichzelf ook eigenaar van de tempel, God zelf en Heer van de sabbat. Want de Mensenzoon is Heer en meester over de sabbat9. Het gaat hier over de godde-lijkheid van Jezus. Over Jezus’ Zoonschap. Jezus is de Thora van God in persoon. De vraag van het sabbatsdis-puut is de vraag naar Jezus. Als Jezus God is, kan en mag hij omgaan met de sabbat, zoals hij dat wil. Alleen hij kan de mozaïstische geboden zo radicaal herinterpreteren als alleen de wetgever - God zelf - kan doen. Jezus geeft met zijn uitspraak ook aan dat hij de vervulling van de sabbat is. Hij is Heer en Meester, hij is de ware sabbat. Hij wil rust brengen in ons leven, hij wil ons bevrijden en wij mogen rusten in zijn inspanning en zijn werk.

Het fantastische van deze boodschap is, dat rust, vrijheid en voltooiing niet meer in onze handen ligt, maar in de zijne. Rust, vrijheid en voltooiing wordt ons geschonken in

UIT

ZIC

HT

De priesters in de tempel mochten op sabbat werken en

Hij wil rust brengen in ons leven, hij wil ons

bevrijden en wij mogen rusten in zijn inspanning

en zijn werk.

“Ik ben niet gekomen om de wet en de profeten af te schaffen, maar om ze te vervullen7 en Als jullie gerechtigheid niet groter is dan die van de Farizeeën, zullen jullie het koninklijk van de hemel niet binnengaan.8 “

33

INT

ER

VIE

WU

ITZ

ICH

T

het werk van onze Heer Jezus. Jezus sprak aan het kruis de woorden: ‘Het is volbracht10’. God zelf kan rusten in het werk van onze Heer Jezus en zo mogen wij dit ook doen. En wie is binnengegaan in zijn rust, vindt rust na zijn werk, zoals God na het zijne.11 We hoeven niet te werken, alsof alles van ons afhankelijk is. We mogen weten dat Jezus op ons werk betrokken is en hierin aanwezig wil zijn, want het is God die zowel het willen als het handelen bij u teweegbrengt, omdat het hem behaagt12 Wij belasten ons werk te vaak met motieven en drijfveren die veraf staan van Gods intentie en zijn bevrijdend handelen. Wat moe-ten we allemaal wel niet bereiken voor onszelf?

Dat God zijn werk in ons wil voltooien en tot een goed einde wil brengen, geeft ons de mogelijkheid om dingen los te laten en in zijn hand te leggen. Wij kunnen soms niets meer toevoegen. Dit besef van onze menselijke begrenzing is een zegen, als we kennis hebben van een goede God. In Jezus mogen en kunnen we rust vinden en Hij wil ons bevrijden van een verkeerd en teveel werken.

Daarnaast zegt Jezus dat de sabbat gevuld mag worden met barmhartigheid. Barmhartigheid wil ik, geen offers. Davids handelen was daarom niet strijdig met het gebod. Gehoorzaamheid is daarmee geen last, maar een geschenk om te kunnen dienen. De sabbat is er om te helen, te

herstellen, zoals blijkt uit de geschiedenis van de ver-

schrompelde hand in Matteüs 12 en de genezing in het bad van Betzata uit Johannes 5. De sabbat gaat over her-stellen wat stuk. Jezus wil in onze levens optreden als de grote Heelmeester. Dat is een werk van Jezus wat niet stopt, maar de sabbat vervult13.

Praktische implicaties Jezus heeft een nieuwe orde gebracht en het bestaande valt uiteen14.

Drijfveren en motievenNu wij door Jezus in Gods rust zijn ingegaan15, mogen we ook anders in ons werk gaan staan. Onze drijfveren en motieven kunnen nu veranderen van overleven, inkomen en zelfrealisatie naar dienstbaarheid en helen. Naar her-stellen en repareren van dat wat gebroken is. We kunnen dit heel concreet maken door de diensten die we met onze bedrijven verlenen aan mensen. Onze bedrijven mogen bijdragen aan het algemeen welzijn en daarmee hebben we gelijk ook de grenzen van onze arbeidsmoraal en inspanning te pakken. Zodra onze bedrijven niet meer bijdragen aan het algemeen welzijn van onze stakeholders en de samenleving dan zijn we over grenzen heengegaan. Christelijk ondernemerschap vindt zijn uitdaging niet in

het werk van onze Heer Jezus. Jezus sprak aan het herstellen, zoals blijkt uit de

Save your body,increase yourefficiency.

For more informationvisit www.movexx.nl

Veel MKB ondernemers hebben één ding gemeen; ze kijken allemaal vooruit. Naar de toekomst. En juist Lansigt accountants en belastingadviseurs brengt die helder voor u in beeld. De Lansigt adviseur geeft namelijk inzicht in de fi nanciële en fi scale consequenties van uw beleid. Op basis van grondige interne en externe analyses. Vanuit zijn betrokkenheid, kennis en ervaring stippelt hij samen met u een langetermijnplan uit. Zo wordt uw droom werkelijkheid! Kijk daarom snel op www.lansigt.nl

Iedere accountant

laat u de cijfers zien,

maar wie brengt uw

toekomst in beeld?

Alphen aan den Rijn • Nieuw Vennep • GoudaAlphen aan den Rijn • Gouda • Ridderkerk • Nieuw-Vennep

change black into withe

rondw eg 13 8091 x a w ezep [038] 444 62 44

em ail:info@k rcaccou n tan t s.n l

t

w w w.k rcaccou n tan t s.n l

35

UIT

ZIC

HT

winstmaximalisatie, maar in de spanning om op een gezonde manier het bedrijf te leiden, zodat het bijdraagt aan het algemeen welzijn en continuïteit heeft naar de toekomst.

ZondagsopeningMaar hoe gaan we dan om met de sociale functie van de sabbat? Hiermee komen we op een ander terrein en andere disciplines. We komen dan op het terrein van geloof en de sociale orde of geloof en de politieke orde. Hier gaat het over overtuigingen en persoonlijke afwegin-gen. Dit geloofsgesprek kent geen kwalifi caties van goed en fout.

Paulus heeft hier verschillende uitspraken over gedaan, zoals bijvoorbeeld: Laat niemand u iets voorschrijven op het gebied van eten en drinken of het vieren van feestdagen, nieu-wemaan en sabbat. Dit alles is slechts een schaduw van wat komt, de werkelijkheid is Christus16.

In de tijd van de eerste gemeenten bestond de economie voor een groot gedeelte uit zelfstandige ondernemers (zzp-ers) en familiebedrijven. Daarnaast waren er nog de dagloners en de slaven.

Of er hierbij ook sprake was van een arbeidsvrije dag is maar zeer de vraag. Historicus mr. drs. P. Verhoeve zegt in het Reformatorisch dagblad: ‘De economische en maat-schappelijke omstandigheden (de antieke samenleving kende geen algehele zondagsrust) noopten de christenen waarschijn-lijk aan het werk te gaan. Er zijn geen bewijzen van het tegen-deel.17’ De zondag als vrije dag wordt pas ingevoerd onder keizer Constantijn in 321 n. Chr.

Als ondernemer kunnen we ons afvragen of het wenselijk is om mensen 24 uur en zeven dagen per week beschik-baar te willen houden. Persoonlijk denk ik dat het goed is dat we rekening houden met de wensen van ons perso-neel. Dat zouden we immers zelf ook graag willen18.

Zo zullen christenen graag op zondag een echte vrije dag willen hebben, joden en moslims op vrijdagmiddag en zaterdag en anderen misschien weer op maandag, omdat ze dan op de kinderen passen. Deze vaste vrije dag, die nadrukkelijk een bijzondere waarde heeft, mogen we mensen denk ik niet ontnemen.

Jouw persoonlijke geloofsgesprek met onze Heer mag je de overtuiging geven hoe jij met de zondag wilt omgaan. Er is hierin, denk ik, gezien het bovenstaande geen goed of fout.

7. Matteüs 5:178. Matteüs 5:209. Matteüs 12:810. Johannes 19:28-3011. Hebreeën 4:1012. Filippenzen 2:1313. Johannes 5:1714. Lucas 5:33-3915. Hebreeën 1016. Kolossenzen 2:16 en denk ook aan Galaten 4: 8:11e17. mr. drs. P. Verhoeve historicus en dr. W. Th. Moehn, hervormd predikant, in het reformatorisch dagblad 26-02-201118. Matteüs 7:12

Dit geloofsgesprek kent geen kwalificaties van goed en fout.

36

INT

ER

VIE

WV

ER

DIE

PIN

G

Een christenmanager

die zijn geloof als uit-

gangspunt neemt bij

zijn werk als manager

kan niet anders dan

zichzelf als het onder-

werp van verandering

te nemen. En daar is

moed en lef voor

nodig!

Christelijk management verandert de manager

37

VE

RD

IEP

ING

Christelijk management verandert de manager

TEKST: TOM VAN DEN BELT

Het is vaak gemakkelijker en ook verleidelijk om bij anderen aan te wijzen

wat er moet verbeteren. Bij jezelf, en zeker als christenmanager, benoemen

wat er niet goed is, vergeving vragen en beloven om te verbeteren, vraagt om

een nederige, ootmoedige houding tegenover Christus en tegenover jouw

medewerkers. Ieder personeelslid is een waardevol schepsel van God en jouw

naaste over wie God de opdracht tot naastenliefde geeft.

Onlangs verscheen aan de Radboud Universiteit Nijmegen het boek: HRM, het nuttigheidsdenken voorbij? In dat boek schrijven toonaangevende Nederlandse professoren en deskundigen over de huidige stand van zaken over management, HRM en leiderschap. De rode draad door dit boek is de con-statering dat de medewerker (weer) gezien wordt als een waardevol mens in het bedrijf. HRM en lei-derschap zijn meer dan ooit waarden-georiënteerd. Toch blijkt ook wel dat men niet goed weet waar dan de waarden op gebaseerd moeten worden. Dr. Tom van den Belt levert aan dit boek een bijdrage met een hoofdstuk waarin de christelijke waarden vanuit de Benedictijnse spiritualiteit als normatief kader voor

HRM en management worden beschreven. Als ‘hulp-middel’ voor het in de praktijk brengen van de chris-telijke waarden in het management maakt hij gebruik van de benadering van het vak ‘manager’ vanuit de presentietheorie. Door deze theorie leert de mana-ger om op een kritische wijze te refl ecteren op zijn managementhandelen en te beoordelen of hij ‘het goede’ heeft gedaan voor zijn personeel en ook of hij ‘het goed heeft gedaan’. Deze vorm van zelfkritiek vraagt om moed en leidt tot nederigheid. De relatie tussen de leidinggevende en de medewerker is levend en wederkerig.

38

VE

RD

IEP

ING

De keuze om ‘christelijk’ te managen, wil zeggen dat je de focus richt op de relatie met jouw medewerkers. Dat is nu juist de opdracht tot naastenliefde in de management-praktijk verwerken. Het blijkt niet altijd even gemakkelijk te zijn voor een christenmanager om nu precies dat te doen, waardoor zijn handelen christelijk management genoemd kan worden. De Benedictijnse spiritualiteit geeft veel inzichten voor christenzijn in het dagelijks leven. Verderop wordt dit nader uitgelegd. De presentie-theorie biedt goede en praktische handvatten voor een christenmanager. Het begint ermee dat je jouw werk als manager beschouwt als professioneel handelen. Je doet niet zomaar wat, leidinggeven en managen is een serieuze aangelegenheid, waar (soms vaak veel) mensen mee te maken hebben. De pre-sentiebenadering van het management vak neemt de relatie van de leiding-gevenden met de mede-werkers als centraal uit-gangspunt. Tegelijkertijd is de manager, als professio-nal, gericht op een voort-durende kritische beoor-deling, oftewel refl ectie, op zijn eigen handelen. De beoordeling in deze pro-fessionele refl ectie is een normatieve, dat wil zeggen, dat de manager zichzelf beoordeelt aan de hand van een christelijke visie. Hij vraagt zich in deze beoordeling af: ‘Heb ik het goede gedaan?’ en ‘Heb ik het goed gedaan?’. Met ‘het goede’ wordt gedacht aan de christelijke uit-gangspunten en kernwaarden en met ‘heb ik het goed gedaan’ wordt vooral gekeken of de manager voldoet aan wat van een professional verwacht mag worden.

Door deze kritische vragen die de christenmanager aan zichzelf stelt, ongeacht het aantal mensen aan wie leiding wordt gegeven, houdt hij zichzelf een spiegel voor. Dit is niet vrijblijvend. Deze kritiek, die de manager door de refl ectie op zichzelf heeft, moet vanzelfsprekend leiden tot een wens tot verbetering. Sterker nog, het moet lei-den tot een belofte tot verbetering. Die belofte ontstaat doordat de manager constateert dat hij niet, of slechts gedeeltelijk ‘het goede’ heeft gedaan, dat is ‘de liefde van Christus’ in zijn handelen heeft laten blijken. Dat leidt, als het goed is, tot een nederige, ootmoedige houding tegen-over Christus en een vragen om vergeving. De vraag om vergeving kan alleen maar echt zijn als deze gepaard gaat met een belofte aan God om (te proberen) te verbeteren.

Hieronder volgt een korte toelichting van de presentiebenadering en daarna wordt in een pennen-streek uitgelegd hoe de Benedictijnse spiritualiteit van toepassing kan zijn als ‘normatief kader’ voor het manage-ment.

PresentietheorieDe benadering van management op basis van de theorie van de presentie gaat uit van de relatie die er bestaat tus-sen leidinggevenden en medewerkers. Presentie is een (professionele) benadering in personeelszorg waarbij de relationele afstemming van de leidinggevende op de medewerker centraal staat, in het bijzonder op de kwets-bare medewerker. In vrijwel elke werksituatie komt het

voor dat er ‘succesvolle’ of ‘sterke’ medewerkers zijn, maar ook medewer-kers die (tijdelijk) minder goed kunnen meekomen. Dat zijn personeelsleden met mogelijke problemen in de privé-situatie die het functioneren op het werk beïnvloeden, met persoonlijke sociale, mentale, fysieke of psy-chische problemen, waar-

door het werk niet gaat zoals verwacht mag worden. Bij de relationele afstemming gaat het om nabijheid en aan-dacht, om aansluiting en gerichtheid op de beleving en betekenisgeving van de medewerker -‘zijn logica’-, in plaats van bureaucratische logica van het bedrijf of de manager. Het gaat ook om de rust die de manager creëert en trouw die hij betoont, om een aanspreekbare en een benaderbare leidinggevende, om een balans in aandacht voor de kwetsbaren en uitdagingen voor de kansrijke en sterke medewerkers in de organisatie.

In eerste instantie is het goed om te bedenken dat het überhaupt moed vraagt van een leidinggevende om kri-tisch te refl ecteren op zijn eigen management handelen. Dit lef om zichzelf onder kritiek te stellen is een wezenlijk kenmerk van de presente manager. De professionele kri-tische refl ectie is gericht op de doelen van het leider-schap, of gericht op de fi naliteit (de wezenlijke doelstel-lingen, het uiteindelijk beoogde) van het management en het HRM. Deze fi naliteit bevat vier dimensies, aangeduid als ‘viervoudige wortel’, waarvan de eerste twee gericht zijn op de taakuitoefening van de leidinggevende en con-trole op de medewerker en de laatste twee op de relatie

Het gaat ook om de rust die de manager creëert en trouw die

hij betoont.

39

VE

RD

IEP

ING

van de leidinggevende met de ondergeschikte en het verster-ken van het commitment van de medewerker. De eerste van deze vier dimensies is ‘verzorgdheid’, waardoor in elk geval gedaan wordt wat in het algemeen in dergelijke situaties behoort en nodig is. De tweede dimensie is ‘zorgvuldigheid’, zodat niet alleen het nodige wordt gedaan, maar dat het ook met aandacht, toewijding en passend bij de ander (de mede-werker) wordt gedaan. Deze eerste twee dimensies dragen ertoe bij dat de manager de zaken tijdig en correct volgens afspraken en procedures afwerkt. De medewerker moet er gewoon op kunnen rekenen dat zijn leidinggevende handelt vol-gens zijn afspraken en beloftes. Maar tegelijkertijd ook nog, dat de manager zich afvraagt of datgene wat hij doet ook nuttig is en bijdraagt aan wat bereikt moet worden.

De derde dimensie is ‘zorgzaamheid’, als kenmerk van de lei-dinggevende, die er borg voor staat dat het nodige niet alleen met aandacht wordt gedaan, maar ook volgehouden en altijd aangeboden wordt als het moeilijk zal worden; goed manage-ment is trouw management. Trouw is daarmee een belangrijke relationele duiding van het management, waarbij tevens het geduld van de leidinggevende wordt getoond. De vierde dimen-sie bepaalt dat niet alleen het nodige met aandacht en trouw wordt uitgevoerd, maar dat daarin ook een ‘bezorgd mededo-gen’ van de manager spreekt, een begaan zijn met de ander waarin de leidinggevende zich aan zijn medewerker toont en door zijn houding hem/haar in zijn relatie uitnodigt. In dit geheel van de professionele refl ectie staat de medewerker en de rela-tie van de leidinggevende met hem/haar centraal. Het gaat om de managementvraag: ‘Heb ik er alles aan gedaan om deze werknemer goed te kunnen laten functioneren en zijn werk te kunnen laten doen, en dat ook op langere termijn? Heb ik door mijn besluiten er aan bij gedragen dat de belangen en waarden van deze werknemer aansluiten bij die van het bedrijf?

In de vraag ‘Doe ik het goede voor mijn medewerkers?’ stelt de manager zich zijn normatieve kader voor ogen. In veel gevallen is dat een geheel van levensbeschouwelijke, spirituele, ethische of geloofsopvattingen. Veel christelijke managers laten zich bij het formuleren van HRM-beleid en in hun leiderschap inspire-ren door hun levensbeschouwing. Kernwaarden als ‘eerlijkheid en respect’ en ‘dienend leiderschap’ zijn vaak concrete referen-tiewaarden voor managers. Een kritische normatieve refl ectie op HRM en leiderschap draagt bij aan een zekere mate van bescheidenheid van de leidinggevende. Een voorbeeld van een succesvol levensbeschouwelijk normatief kader is die van de Benedictijnse spiritualiteit, waardoor zowel de medewerkers als de organisatie tot ontwikkeling komen, onder meer door de voortdurende normatieve refl ectie van de leidinggevende en zijn bescheiden houding.

Wanneer hebben uw klanten voor het laatst iets van u gehoord?

Roordink

Roordink

BarneveldCoevordenVeenendaalZwolle www.roordink.nl

EEN SLIMME KEUZE.EEN SLIMME KEUZE.

201304012-165x61 cbmc2.indd 1 9-4-2013 22:53:21

Kennismaken?Bunt helpt mens en organisatie groeien op het gebied van onder meer leiderschap, management, verkoop en communicatie.

Een greep uit ons aanbod: • Organisatieadvies • Personal coaching • Training Praktisch management • Training Communicatie- en verkoopvaardigheden • Training Timemanagement

Neem snel contact op voor een persoonlijk kennismakingsgesprek.

Bunt Groep | T 0318-830 226info@buntgroep.nl | www.buntgroep.nl

Ontvang ons magazine Grow! Gratis! Mail uw contactgegevens naar info@buntgroep.nl.

Ontvang ons magazine Gratis! Mail uw contactgegevens naar info@buntgroep.nl.

41

VE

RD

IEP

ING

Benedictijnse spiritualiteitIn een belangwekkend artikel beschrijven de economen Rost, Inauen en Osterloh (2010) dat leiding geven volgens de Benedictijnse spiritualiteit een goed managementmo-del is om een bedrijf succesvol de crisis te laten overle-ven. De grond voor het succesmodel ligt in het sterk gewortelde systeem van gedeelde waarden en waardeo-riëntatie. Deze spiritualiteit is gebaseerd op de Regel van Benedictus, een leefregel voor het kloosterleven van de Orde van de Benedictijnen. Een belangrijk facet van de Regel is de notie dat de leidinggevende, zich voortdurend het welzijn van de ondergeschikten voor ogen houdt en zich afvraagt bij ‘elk besluit’ of hij het goede doet en of zijn beslissing ‘het goede’ uitwerkt. De voorschriften in de Regel bevorderen bij veel aspecten van beleidsontwikke-ling en leiderschap een kritische normatieve professio-nele refl ectie van de leidinggevende. De leidinggevende wordt gestimuleerd om zelf in woorden en daden een voorbeeld te zijn voor al zijn medewerkers. Van hem wordt verwacht dat door zijn houding ‘de sterken nog iets hebben om naar uit te kijken en de zwakken zich niet

hoeven terug te trekken.’ (Regel van Benedictus, 64:19). Hij moet altijd handelen vanuit een dienende houding, gericht op het zich bij hem thuis en vertrouwd voelen van de ondergeschikten. Kenmerkende houding van het management is de onderwerping van de manager aan externe en interne controle. De interne controle is vormgegeven door een helder gestructureerd medezeg-genschapssysteem, waarbij wederkerige erkenning van leiding en onderschikten van groot belang is. Van beide ‘partijen’ wordt een nederige, bescheiden houding tegen-over elkaar gevraagd, uiteraard wel met de functionele positionele bevoegdheden van de manager.

NAAR EEN BENEDICTIJNS NORMATIEF KADER VOOR HRM(dr. Tom van den Belt, in: HRM, het nuttigheidsdenken voorbij, Schouteten, Bücker & Poutstra (red.), 2013, Den Haag: Boom Lemma)

www.presentie.nl; www.beltomadvies.nl

Een goed managementmodel is om een bedrijf succesvol de crisis te

laten overleven.

42

CO

LU

MN

Er zijn talloze methoden

van leidinggeven met daar-

aan de mooiste termen

gekoppeld. Transactioneel

leiderschap, transformatio-

neel leider schap, dienend

leiderschap, coachend lei-

derschap, authen tiek leider-

schap en ga zo maar door.

Op de een of andere manier inspireren veel van die methoden en bijbehorende boeken me niet meer zo. Ik heb er een aantal gelezen, vond er vaak goede gedachten in, maar werd er niet echt warm van. Waar ik wel enthousiast van word, al jaren lang, is van het meelopen met goede leiders. Ik ervaar het als een groot voorrecht om al jarenlang intensief te mogen optrekken met Anne van der Bijl, oprichter van Open Doors, een internatio-nale organisatie met kantoren in meer dan twintig lan-den en een werkveld van vervolgde christenen in ruim vijftig landen. Ik spreek hem heel regelmatig en vraag hem dan de oren van het hoofd. Ook zie ik hoe hij met anderen omgaat, zowel in z’n kantoor als ‘op het veld’. En daar leer ik zoveel van.

Het vreemde is dat ik niet exact kan verwoorden wat ik dan precies van hem leer. Zijn manier van leidinggeven kent namelijk geen afgeronde theorie, maar is veel meer een hartsgesteldheid, een levenshouding, een manier van omgaan met mensen en situaties. Het is altijd een

bewuste strategie van Anne geweest: hij nam mensen met zich mee zodat ze al doende van hem konden leren en ter plekke konden bespreken waarom hij deed wat hij deed. Anne’s adagio over leiderschap is daarom al z’n leven lang: lead by example, zorg dat je goede mensen bij je hebt die het van je leren en straks van je over kunnen nemen. Theorieën zijn mooi, maar je hebt iemand nodig die je laat zien hoe je dat in de praktijk brengt. Hoe je met vallen en opstaan leiding kunt geven aan een groep, een opdracht, een visie.

Ik zie diezelfde leiderschapsstrategie bij joodse rabbijnen die hun inzichten

doorgaven door niet alleen kennis, maar hun hele leven met hun discipelen te delen. Jezus zelf is daar voor ons natuurlijk het beste voorbeeld van, van leading by example. Hij deelde de drie jaar dat hij op aarde ‘werkte’ zijn leven met twaalf mannen die het daarna doorgaven en voortleefden in talloze christenen. Zo doet Anne het ook. Hij is ook klein begonnen, maar hij is altijd met een paar mensen bij zich op pad gegaan en zij hebben door-gegeven wat ze van hem hadden gezien. Ik mag een van hen zijn en dank God voor Anne en anderen in m’n leven die leiderschap hebben voorgeleefd zodat ik het in hun voetspoor in praktijk mag brengen in m’n eigen omge-ving.

Ik zoek om me heen steeds naar voorbeeldfi guren als Anne van der Bijl, die hun leven en werken met me wil-len delen en op een dag hoop ik zelf een voorbeeldfi guur te mogen zijn voor anderen.

Ds. Ron van der SpoelOpen Doors

Leading by example

TEKST: DS. RON VAN DER SPOEL

43

CO

NT

AC

T

Groningen Haren Gert Felten • gfelten@home.nl Klaas Boer • klaas@boerpartners.nl Bart Hof • bart@hof.nl

Friesland Regiovoorzitter André Vellema • andre@vellematransport.nlDrachten Wiebo de Vries • wiebo.rinske@telfort.nl Lammert Wolters • wolters@taxiwolters.nlFraneker Henk Brander • h.brander@burggraaff-bolsward.nlHeerenveen/Sneek Henk Jonker • jonker41@ziggo.nlLeeuwarden 1 Ewout van Halteren • ewoutvanhalteren@zonnet.nl Onno Wendelaar Bonga • onnowb@ewald.nlLeeuwarden 2 Ruth de Jong • pwrdejong@hotmail.nl Peter-Willem de Jong • pwrdejong@hotmail.nlRTT 1 Friesland Andries Miedema • aj.miedema@planet.nlRTT 2 Friesland i.o. Andries Miedema • aj.miedema@planet.nlWorkum Henk Brander • h.brander@burggraaff-bolsward.nl

Drenthe Assen Gert Felten • gfelten@home.nl

Overijssel Noord Regiovoorzitter Hil Herweijer • herweijer@zonnet.nlIJsselmuiden Michiel Mondria • info@mondria-advies.nlKampen Gert Jan Brouwer • info@uwgesprekspartner.nlHardenberg Rene Dircks • renedircks@gmail.com Fred Smeding • f.smeding@home.nl

Twente Almelo Haro van Pijkeren • hvpw@hotmail.com Willy Pieter • info@pieteraandrijvingen.nlRijssen Arjan Letink • letink@online.nl Gerrie ter Hoek • famterhoek@gmail.com

Gelderland Veluwe Regiovoorzitters Jan Turkenburg • turkenburg@kliksafe.nlApeldoorn René Petri • renepetri@petrimanagement.nl Elburg Eugene Romijnders • kantoor@romijndersadvies.nlErmelo Anton van Buuren • a.van.buuren@wxs.nlHarderwijk Arthur Noordermeer • a.noordermeer@wuestman.nlNijkerk RTT Michel Olij • michielolij@hotmail.comNunspeet 1 Jan Turkenburg • nieuwewegen@gmail.comNunspeet 2 Dirk-Pieter Krol • d.krol5@upcmail.nlVaassen/Epe Lucas Tessemaker • lucas.tessemaker@hetnet.nl

Gelderland Veluwe Zuid Regiovoorzitter Maas de Bruin • maas@debruinconsultancy.comBarneveld Roel Slaa • rtslaa@hetnet.nlKootwijkerbroek Wout Davelaar • wouterdavelaar@solcon.nlLunteren Maas de Bruin • maas@debruinconsultancy.comVoorthuizen ‘The camels’ Evert Hein Schuiteman • ehschuiteman@solcon.nlWekerom Henk van den Berg • hvdberg@bergtoys.com

Gelderland Zuid en Oost Arnhem Jan Sterk • jsterk@buntmanagement.nlArnhem Wouter Droppers • wdroppers@cbmc.nlKesteren Johan Verwoert • johanv66@xs4all.nlWinterswijk Erik Grevers • erik@grevers.biz Ben Luesink • ben@paraklesa.nl Aafke van Deelen • info@aafkevandeelen.nlVorden Ronald Kuyper • ronald.kuyper@gmail.com

Utrecht Baarn Cees Lugten • mclugten@xs4all.nlBreukelen/Maarssen Philip Knops • philip@sjofar.nlDe Bilt Piet Hopman • piet@adbumis.nlHouten/Nieuwegein Wim Balk • w.balk@personic.nlLoenen a/d Vecht Max Veenstra • max@mr-transport.nlDriebergen/Doorn Dirk Jan van Os • ossenspan@fi lternet.nl Henk van Driel • info@vdpaccountants.nlVeenendaal 1 Carel Doornenbal • carel@empas.nlVeenendaal 2 Sietze Ketelaar • sietze@dissel-development.nlVeenendaal 3 Gert de Fluiter • gert@famdefl uiter.nlVeenendaal 4 Gerard van Barneveld • gvbarneveld@gmail.comWoudenberg Gijsbert van Sijpveld • gg.vansijpveld@hetnet.nl

Noord-Holland Schiphol/Amsterdam Robert Brinks • robert.brinks@gmail.com Arjan Hulsbergen • hulsbergen@hpadvocaten.nlHilversum Teun de Haan • dehaan@sbspriority.comHuizen Henk Rebel • hrebel@tibrebel.nl Cor Heutink • cor.heutink@live.nl

Zuid-Holland west Rijnsburg Henk Wiggers • wwp@hetnet.nlHaaglanden Frank de Mol • cbmc.haaglanden@gmail.comWoerden i.o. Gunnar Matse • matse@ziggo.nlWoerden i.o. Sjaak de Koning • s.de.koning@revicon.comLeiden i.o. Peter Briscoe • peter@briscoe.com

Zuid-Holland middenRegiovoorzitter René Gorissen • rene@renegorissen.nlBoskoop René Gorissen • rene@renegorissen.nlGouda Niek de Jong • niek@niekenesther.nlOudewater Gunnar Matse • hardingetools@gmail.comWaddinxveen 1 Theo Kruisman • theokruisman@yahoo.comWaddinxveen 2 Wilco Uitbeierse • wcuitbeijerse@gmail.comWaddinxveen 3 Arthur de Pater • waddinxveen@woningkeurgroep.nl

Regiovoorzitter Erik Willemsen • erik@willemsenbeveiligingen.nlMoerkapelle 1 Piet van Ommeren • ommeren@xs4all.nlMoerkapelle 2 Jan Oudijk • familyoudijk@fi lternet.nlMoerkapelle 3 Aarnout Lindhout • aarnout.lindhout@hetnet.nlMoerkapelle 4 Jan Oosterom • jan@kwekerijlijntje.nlMoerkapelle 5 Bram Reijneveld • bramreijneveld@hotmail.comMoerkapelle 6 Bastiaan Hertog • info@hertogpolderbemalingen.nlMoerkapelle 7 Jan van de Knijff • janvanderknijff@live.nlMoerkapelle 8 Roald van Genderen • r.genderen@kpnplanet.nlZevenhuizen Arno Koole • arno.koole@compaqnet.nlNieuwerkerk a/d IJssel Fred van der Kooij • kooij@vdkbm.nl

Zuid-Holland zuidRegiovoorzitter Wilfred Veldstra • veldstra@lamsma-veldstra.nlHardinxveld-Giessendam Ab Knook • offi ce@alpharo.nl Rieanne Knook-de Keizer • offi ce@alpharo.nlGorinchem Harry van Haaften • h.vanhaaften@vhw.nlLeerdam Jos van den Berg • jos@josvandenbergctd.nlRotterdam 1 Wilfred Veldstra • veldstra@lamsma-veldstra.nlRotterdam 2 Dineke van Kooten • dmvankooten@emmauspastoraat.nlPuttershoek ‘Geloof in de Zaak’ Harry Vervelde • harry.vervelde@solcon.nlMiddelharnis Karel van Holten • kholten.hp@wxs.nlWestland Fred van der Kooij • kooij@vdkbm.nlDordrecht i.o. Wilfred Veldstra • veldstra@lamsma-veldstra.nl

Noord-Brabant en Limburg Heusden en Altena Evert van de Kamp • edwi@hetnet.nlTilburg Henk van der Linden • lind0937@planet.nl

Zeeland Goes Leendert Geelhoed • lgageelhoed@zeelandnet.nl

België Noorderkempen Jan van der Velden • jan.van.der.velden@telenet.be

Brancheteams RTT Food Aart Hak • aart@ifpholland.nuRTT Transport Dick van der Staaij • artoli@online.nlRTT DGA Wouter Droppers • wdroppers@cbmc.nl Pieter van der Kwaak • pvdk@lansigt.nlRTT Friesland i.o. Klaas Zijlstra • k.zijlstra@klaas-zijlstra.nlRTT DGA Friesland i.o. Wouter Droppers • wdroppers@cbmc.nl

Vrouwennetwerk Contact persoon Henriëtte van Dort • henriettevandort@gmail.comVNW Amsterdam i.o. Marie-Louise Horst-Donatz • marie-louise@topview.nlRTT directeuren Gerrie Boeve • g.boeve@noordersluis.nl

SeniorMidden-Nederland Dirk Romeyn • midi.romeyn@chello.nlPutten Wim Kombrink • wkombrink@solcon.nlFriesland Auke Timmermans • aukesake@upcmail.nlVoorthuizen Gijs Roordink • groordink@roordink.nlTerschuur Gert van Putten • gvanputten@zonneeifarm.nlZwolle Wim Eikelboom • wimeikelboom@planet.nl

Young professionalsIMPACT Netwerk Frans van Santen • directeur@impactnetwerk.nl

CBMC algemeenLandelijk kantoor 0341-356147 • info@cbmc.nl

After Alpha TeamsSoest Cees Lugten • mclugten@xs4all.nlScherpenzeel Gijsbert van Sijpveld • gg.vansijpveld@hetnet.nlNijverdal Arjan Letink • letink@online.nl

Contactpunten

M

ONEY BACK

100%

G U A R A N T E E

M

ONEY BACK

G U A R A N T E E

100%

M

ONEY BACK

G U A R A N T E E

100%

M

ONEY BACK

G U A R A N T E E

100%

SATISFACTIO

N

G U A R A N T E E D

100%

SATISFACTIO

N

G U A R A N T E E D

100%

SATISFACTIO

N

G U A R A N T E E D

100%

SATISFACTIO

N

G U A R A N T E E D

100%

G

UARANTEED

G

UARANTEED

BEST PRICE

BE

S

T PRICE B

ES

T P

RIC

E BEST P

RIC

E

G

UARANTEED

G

UARANTEED

BEST PRICE

P R O M I S E

L O W E S T

PRICE O F F E R

S P E C I A L

- 30% O F F E R

S P E C I A L

- 30%

S A L E S A L EF O R 2 0 % 5 0 % S P E C I A L

P R I C E

S P E C I A LS P E C I A LS P E C I A LO F F E RO F F E RO F F E R

BE

S

T PRICE B

ES

T P

RIC

E BEST P

RIC

E S P E C I A LS P E C I A LS P E C I A L

O F F E RO F F E RO F F E R

SA

LE SALE S

AL

E S

AL

E SALE SA

LE

S A L ES A L ES A L E SA

LE SALE S

AL

E S

AL

E SALE SA

LE

S A L ES A L ES A L E BE

S

T QUALITY B

ES

T Q

UA

LIT

Y BEST QUAL

ITY

N E WN E WN E W

F R E E F R E E P R E M I U M

Q U A L I T YO F F5 0 %

H O T !

OF

T H E Y E AR

BES

T PRODUCT

2009

OF

T H E Y E AR

BES

T PRODUCT

2009

BESTOF THEYEAR

BESTOF THEYEAR

RE

C

OM M E N

DE

D

RE

CO M M E N

D

ED

agenda:

www.cbmcinside.nl

Ik heb hem uitzonderlijke talenten geschonken,

wijsheid, vakmanschap en inzicht op allerlei gebied.

Exodus 31:3