BurlesqueHet stoute

theater

Verdomd lastig; dansen, grappig zijn en je van je kleren ontdoen tegelijk.

Dat is burlesque, theater met een ‘naughty’ sausje eroverheen. Op 5

juni werd in het Rozentheater te Amsterdam de Burlesque Freak-out

gehouden. Wij waren erbij en waagden tijdens de workshop ook zelf een

poging handschoenstrippen en kwastjes draaien.

Tekst: Gwendelyn Luijk

Fotografie: Gwendelyn Luijk & Anton Fielmich (The Daily Photo)

In de jaren ‘ 40 werd burlesquedanseres Gypsy Rose Lee wereldberoemd met haar zenuwslopende striptease act: alleen al voor het uittrekken van haar satijnen handschoenen nam ze ruim tien minuten de tijd. Resultaat: een uitzinnig publiek, waarbij letterlijk werd gevochten om de handschoen mee naar huis te mogen nemen. In een tijd waarin porno normaal is en zelfs tandpasta door vrouwen in lingerie wordt gepromoot, lijken dit soort taferelen nogal onwaarschijnlijk. Niets is minder waar: een luid gejuich breekt los als een donkerharige danseres in het Rozentheater speels aan de vingers van haar handschoenen trekt. Haar wenkbrauwen schieten omhoog. ‘Zal ik het doen?’ lijkt ze het publiek te vragen. Ook anno 2010 is dat blijkbaar genoeg, al heeft de avond nog veel meer naakt in petto. Organisator Marco Buschman kan met een tevreden grijns toekijken. ,,Geweldige sfeer vanavond! En deze acts zijn top’’. Op het podium ontdoet de brunette zich al handenwapperend van haar bovenstukje: altijd warm, zo’n lovertjesbikini. Buschman: ,,Bloot, maar met klasse.’’ Inderdaad ligt de oorspong van Burlesque niet in het klakkeloos uittrekken van kledingstukken, maar in het komisch theater. De striptease werd er begin vorige eeuw in Amerika aan toegevoegd. Het is deze vorm, het zogenaamde American Striptease Burlesque, die we in films als Moulin Rouge tegenkomen. En het is ook deze vorm die steeds meer in opkomst is, de Amerikaanse Dita von Teese voorop. Toch blijven het komische element en de dans belangrijk. Deze kan variëren van klassiek ballet tot tango of waaierdans. Zoals Freakout showmaster Shai

Shahar het zegt: ,,Burlesque is als een stout buffet, er is van alles wat.’’ Met zijn grijze haar en gleufhoed past hij perfect binnen zijn gedestingeerd rol. ,,Voor ons is het vooral belangrijk om te laten zien hoe veelzijdig burlesque is. Elke vorm van entertainment zit erin verstopt. De kunst is om het evenwicht te vinden.’’ Zodra de voorstelling van start gaat ontpopt Shahar zich als een kleurige gastheer; een onvervalste Amerikaan met Richard Gere-achtige trekjes. Een charmeur die van het podium klimt om her en daar een kus te stelen van de mooiste vrouwen in de zaal. Het hoort er allemaal bij. ,,Burlesque is lekker stout en ondeugend’’, vertelt hij. ,,Er is een grote dosis zelfvertrouwen voor nodig om op het podium te staan en je letterlijk en figuurlijk bloot te geven. Want uiteindelijk gaat het er niet om dat je je kleren uittrekt, maar hoe.’’

Snelcursus stripteaseDat ‘hoe’ is nog behoorlijk lastig, merkt een groep van zo’n dertig vrouwen die middag. Zij doen mee aan de workshop ‘burlesque dansen’, die aan de avondvoorstelling vooraf gaat. Geen mannen toegestaan, want de dames zullen naast dans- en acteerles ook een snelcursus striptease krijgen. Giechelend komen ze de theaterzaal binnen. Niet zonder reden; op een tafeltje naast de deur liggen de tepelkwastjes vast klaar. Lerares Gypsy Charms valt met de deur in huis. ,,Vergeet wie je bent. Hier ben je iemand anders; hier ben je mooi, sexy en de baas.’’ Dat betekent dat de meeste deelneemster een flinke innerlijke barrière moeten overwinnen; sexy loopjes blijken niet binnen

‘Het gaat er in Bur-lesque niet om dat je je kleren uittrekt, maar hoe’

Showmaster Shai Shahar past perfect in het plaatje

Ook een tango kan een schitterende burlesque act opleveren

het gebruikelijke repertoire van de Nederlandse vrouw te vallen. Gypsy doet het voor: ,,De ene voet voor de andere, maar haal je tenen niet van de grond. En niet over je hak lopen, maar over de voorvoet.’’ Zelfs die eerste oefening stelt de groep al voor fikse beproevingen; al wankelend lopen de deelneemsters van hoek naar hoek, alsof ze nooit eerder op hakken liepen. Maar dit is pas het begin. Halte twee: blikken. Gypsie: ,,In burlesque willen we interactie. Je staat niet in het luchtledige je pasjes te doen, maar je hebt contact met je publiek nodig. Dus kies iemand uit om je lieve, arrogante en provocerende blikken op te richten. Als burlesquedanseres mag je de mannen met je ogen uitkleden, in plaats van andersom!’’

StripteaseDe deelneemsters hebben elk zo hun eigen reden om de workshop te bezoeken. De meesten noemen plezier en zelfvertrouwen, maar een enkeling voert ook aan dat zij haar vriend hoopt te verrassen met haar nieuwe kennis. Astrid Heuker kwam speciaal voor de workshop vanuit Groningen naar Amsterdam.

,,Pffff…het is moeilijker dan gedacht’’, blaast zij tijdens een korte pauze even uit. ,,Maar wel ontzettend leuk.’’ Haar drijfveer om mee te doen? ,,Dit leek me nou altijd al een leuke bijbaan. Bij ons is er niets in die richting te doen, dus wie weet wordt ik wel de eerste Groningse burlesquedanseres!’’ De les gaat verder met een klein maar fijn stukje

striptease. Dat is bepaald geen rechttoe rechtaan affaire: ,,In burlesque heb je twee gezichten: de vamp en het cheesecake meisje’’, legt Gypsy uit. ,,Die laatste is een beetje dom. Ze doet haar bloesje open omdat ze het warm heeft, en is daarna oh zo verbaasd dat ze borsten blijkt te hebben. Op het podium wissel je die twee gezichten continue af.’’

Kwastjes draaienGypsy Charms, wier echte naam Sarah Vernom is, geeft les aan het Britse National Dance Agency, waar ze de lessen burlesque dansen introduceerde. Onder haar leerlingen zat onder meer Mike Meyers, die zij voor de film Austin Powers inwijdde in de wereld van striptease. ,,Ik vertel mannen vaak om hun innerlijke Austin te ontdekken’’, lacht ze.Amerikaans Striptease Burlesque gaat ver. Bijna naakt, maar net niet. Delen van het lichaam blijven altijd bedekt, al is het maar met het bekende tepelkwastje. Ook in de workshop kan het kwastje niet achterwege blijven. Eerst nog aarzelend worden de juiste kwastmaten uitgezocht. Het shirtje aanhouden mag

ook, maar is niet de echte ervaring. Dus wat doet de rest? Dan trekt de eerste vrouw resoluut haar tshirt en bh over het hoofd. De tweede haalt de schouders op en volgt haar voorbeeld. Het onmogelijke lijkt te gebeuren: al snel maken alle deelneemsters sprongetjes in de hoop de kwastjes aan de draai te krijgen. ,,Springen dames, dan draaien ze naar binnen’’, roept Gypsy over het gestamp uit. ,,En met de schouders naar achteren draaien ze buitenom.’’ Een van de dames blijkt een echt talent te zijn; bij de eerste poging weet ze al alle ‘figuren’ te draaien. ,,Ik voel me eigenlijk helemaal niet zo naakt’’, roept ze even later vrolijk uit. ,,En wat fantastisch dat echt iedereen meedoet. Dat had ik echt nooit verwacht!’’Vlak voor de avondshow zit Sarah (aka Gypsy) nog met papillotten in het haar backstage. Ze mag met recht een expert in de wereld van de striptease genoemd worden, want enkele maanden geleden rondde ze haar proefschrift over dit onderwerp af. ,,In de media wordt vaak de nadruk gelegd op striptease, maar eigenlijk moet iedereen zijn eigen weg vinden in burlesque.’’ Strippen komt dan ook op de laatste plaats. ,,In eerste instantie ben je bedekt. Je ontbloot jezelf pas als allerlaatstse.

Al snel proberen alle deelneemsters de kwastjes aan het draaien te krijgen

In Burlesque neem je een karakter aan, zoals deze artiest. In het normale leven is hij geen travestiet.

Sommige burlesquedansers gaan zelfs helemaal niet naakt.’’

TrotsOok in Burlesque Freak-Out worden striptease en andere acts in rap tempo met elkaar afgewisseld. ,,Dat moet wel’’, zegt organisator en dj Marco Buschman. ,,Nederlanders trekken het niet om striptease na striptease na striptease te zien. Daar zijn ze veel te nuchter voor.’’ Zijn eigen interesse voor Burlesque is al jaren oud. ,,Ik heb al van kind af aan een voorliefde voor fifties pin-ups. Toen ik voor het eerst een burlesquedanseres zag, vond ik haar net een levende pin-up. ‘’ Helaas was er in Nederland maar weinig op het gebied van Burlesque te beleven, totdat het kwartje viel: ,,Waarom zou ik zelf geen shows maken?’’ Hoewel Buschman in de eerste jaren nog meisjes uit het publiek pikte, weet hij inmiddels precies wat wel en niet in zijn show past. ,,Het belangrijkste is de uitstraling. Je moet met zelfvertrouwen en overtuiging op het toneel staan.’’ Originaliteit is natuurlijk ook wat waard. ,,Ik merk vaak dat oudere performers eigenlijk beter zijn. Die kiezen veel originelere acts. Natuurlijk bestaat burlesque voor een groot deel uit het recyclen van andermans acts, maar toch houd ik wel van een onverwachtse draai in het verhaal.’’

De Russissche Vicotria Romanov heeft al vele acts gehad, van buikdans tot burlesque

Boven en onder: de laatste repetities en voorbereidingen voor de show ‘Het geeft zo’n

kick als ieder-een naar je vrouw kijkt. Ik ben ontzettend trots op haar’

Daarbij moet de act niet banaal worden. Buschman: ,,Ik heb weleens meegemaakt dat een meisje een schoolmeisjesact wilde doen. Dat vond ik iets te ver gaan voor in het theater. In de clubfeesten die ik geef is dat prima. Daar kan het allemaal nog net iets maffer.’’ Vanaf de zijlijn kijkt Anthony Jacobi tevreden naar het podium, waar zijn vrouw Victoria Romanova juist vanachter een grote rode ballon verschijnt. Ze zijn inmiddels al zeven jaar getrouwd. In die tijd heeft Victoria in allerlei takken van de dansindustrie gewerkt, van buikdans tot latin. Of hij er moeite mee heeft dat iedereen zijn vrouw halfnaakt te zien krijgt? ,,Welnee’’, lacht hij. ,,Het geeft juist een kick dat iedereen naar mijn vrouw kijkt. Ik ben ontzettend trots als ik haar zo zie staan.’’

De uit Rusland afkomstige Victoria Romanova heeft al vele acts ge-had, van buikdans tot burlesque