13Trouw

wereldVRIJDAG 27 FEBRUARI 2015

‘John’,debeulvanISheefteennaamgekregenHet gezicht van de terreurbeweging iseen Brits-Koeweitse computerdeskundige

Vanonzeredactiebuitenland

Hij is het gezicht van IslamitischeStaat (IS), toch weet niemand hoehij eruitziet. De gemaskerde beulsneed voor de camera vele westersegijzelaars het hoofd af en sprakdaarbij met een karakteristiek Lon-dens accent. Zijn kameraden noem-den hem ‘John’, wat hem de bij-naam ‘Jihadi John’ opleverde. Zijnidentiteit is nu vrijwel zeker vastge-steld. Het zou gaan om de Brits-Koe-weitse Londenaar Mohammed Em-wazi.Britse en Amerikaanse inlichtin-

gendiensten lekten gisteren zijnechte naam aan diverse media,waaronder The Washington Post ende BBC. De diensten hielden zijnidentiteit tot dan toe geheim om‘operationele redenen’. De verdach-te was al sinds 2009 bekend bij deBritse geheime diensten. Die wei-gerden, zoals gewoonlijk, hetnieuws officieel te bevestigen.Voor de vrienden van Emwazi was

de onthulling van diens identiteitgeen verrassing. “Ik heb geen twij-fel dat Mohammed ‘Jihadi John’ is.Hij was als een broer voor mij”, al-dus een goede vriend tegen TheWashington Post. Ook de Londenseorganisatie Cage, die opkomt voormoslims die in het vizier komenvan de Britse inlichtingendiensten,vermoedt dat Emwazi de gemasker-de IS-beul is.

Emwazi komt oorspronkelijk uitKoeweit, waar hij in 1988 werd ge-boren. Hij verhuisde op jonge leef-tijd met zijn ouders naar Londen,en groeide op in een middenklasse-milieu. Na de middelbare schoolging hij computerwetenschappenstuderen aan de Universiteit van

Westminster. Die bevestigde dateen man met dezelfde naam daarin 2009 afstudeerde.Volgens vrienden en kennissen

van Emwazi radicaliseerde hij naeen ‘safari’ in Tanzania, vlak na zijnafstuderen. Emwazi en twee vanzijn medereizigers werden opge-pakt door de politie, vastgezet, envervolgens uitgezet. Tijdens zijn te-rugreis maakte hij een overstap opSchiphol, waar hij verhoord werddoor een spion van de Britse gehei-me dienst MI5. Die beschuldigdehem ervan dat hij vanuit Tanzaniawilde doorreizen naar Somalië omzich aan te sluiten bij jihadisten.Bij zijn aankomst in Londen be-

weerde Emwazi dat de spion hemhad geprobeerd te rekruteren. Vol-gens Cage-onderzoeker Asim Qu-reshi voelde Emwazi zich onheusbejegend door de autoriteiten. Hijwerd het jaar daarop weer gearres-teerd in Engeland en hij mocht nietnaar Koeweit reizen. In een e-mailaan Qureshi schreef Emwazi in2010: “Ik voel me een gevangene inLonden, alleen een kooi ontbreekt.”Twee jaar later kwam hij alsnog inSyrië terecht. Zijn voornaamstetaak? Het doden van gevangenen.

Mohammed Emwazi

‘Onze beste jongenssterven nu voor Europa’INTERVIEW Zangeres/activiste waarschuwt: Onderschat Poetin niet

JanneChaudron

In tijden van oorlog is het besthandig om beroemd te zijn. Datontkent de Oekraïense zangeresRuslana Lizjitsjko, artiestennaamRuslana, niet. “Ik heb 42 Oekraï-ense krijgsgevangenen uit de han-den van de Russen bevrijd. Hoe?Dat is een lang verhaal. Maarneem van mij aan dat mijn per-soonlijkheid me heeft geholpen.”De zangeres (41) is een feno-

meen in eigen land. Niet alleenvanwege haar zangcarrière – zewon het Eurovisiesongfestival in2004 en was jurylid bij ‘The Voiceof Ukraine’. De vrouw heeft zichinmiddels ontpopt tot een van debekendste activistes in Oekraïnedie de militairen aan het frontpersoonlijk een hart onder deriem komt steken.Ze verzamelt kleding en medicij-

nen en helpt vluchtelingen. Vrij-willigers zijn in het huidige con-flict van wezenlijk belang. Massaaldoneren de Oekraïeners geld voorgewonde militairen, naaien kle-ding of verzamelen wapens. De so-ciale betrokkenheid is groot, te-meer omdat de politieke leidersvan Oekraïne nog altijd gewan-trouwd worden. Ruslana vervulteen belangrijke rol binnen dezebeweging. “Ik geloof niet in politi-ci. Er is slechts één leider en dat ishet Oekraïense volk. Wij doen eralles aan om agressor Poetin bui-ten de deur te houden’.”Voor haar optreden op het onaf-

hankelijkheidsplein in Kiev, waarzich vorig jaar de revolutie vol-

trok, ontving ze zelfs een belang-rijke vrouwenprijs uit handen vanMichelle Obama. Ruslana zongdaar avond na avond het volkslied.Ze sliep amper. “Ik heb daar hon-derd nachten met een microfoonin mijn hand gestaan.” Vanwaardie betrokkenheid? “Het voeldealsof we ons kind moesten be-schermen, ons Oekraïne.” De zan-geres vertelt haar verhaal vanuiteen ziekenhuis in Kiev via eenSkypeverbinding.Haar vrijwilligerswerk beperkt

zich niet tot Oekraïne. Ze reistmomenteel de wereld over om hetOekraïense verhaal te vertellen.

‘Jihadi John’radicaliseerde navoltooiing van zijnuniversitaire studie

Wie is Ruslana?

Ruslana Lizjitsjko werd in 1973 ge-boren in Lviv. Haar vader is Oekraï-ens, haar moeder Russisch. Vanafhaar vierde ging Ruslana naar eenexperimentele muziekschool enlater zong ze in verschillendebands. In 1995 rondde ze haar stu-die aan het conservatorium af, in1998 bracht ze haar eerste albumuit dat werd geprezen door recen-senten. In 2004 werd zij wereld-wijd beroemd met haar hit ‘WildDances’ waarmee ze het Eurovisie-songfestival won.Ondertussen werd ze ook politiekactief. Tijdens de Oranjerevolutiein 2004 zong ze op het Maidan-plein ‘Dance with the Wolves’, hetnummer dat ze speciaal voor degelegenheid schreef. In Ruslandwerd de hit verboden. In 2012, nogvoor de protesten op Maidan, lan-ceerde ze een mensenrechten-campagne om de corrupte rech-terlijke macht in Oekraïne te her-vormen. In februari vorig jaar zongze iedere avond het volkslied ophet onafhankelijkheidsplein om dedemonstranten een hart onder deriem te steken.

Ruslana ontpopte zich tot een van de bekendste activisten van het land. FOTO EPA

‘Ik geloof niet inpolitici. Er is slechtséén leider en dat ishet Oekraïensevolk. Wij doen eralles aan omagressor Poetinbuiten de deur tehouden.’

De boodschap is overal hetzelfde: ge-loof de propaganda die de Russischepresident Poetin verspreidt over deoorlog niet. “Europa beseft niet hoe ge-vaarlijk de situatie in Oekraïne is voorhet eigen voortbestaan.” Volgens Ru-slana is Rusland in oorlog met Oekraï-ne. “Het heeft geen nut om afsprakente maken met Poetin, want die wordentoch niet nageleefd.”In het vredesakkoord dat twee we-

ken geleden in Minsk is gesloten, ge-looft ze niet na de gebeurtenissen inDebaltsevo. Die stad werd ingenomendoor de separatisten na het afkondi-gen van het staakt-het-vuren. “Poetinwordt onderschat.” Het emotioneerthaar duidelijk. Ze begrijpt de ambiva-lente houding van Europa niet. “Het isalsof we zitten te praten als vriendjesin een café, maar het gaat hier overmensenlevens. Het slaat nergens opdat mensen zeggen dat je Poetin nietboos moet maken en hem daarom deruimte moet geven. We moeten onzegrenzen duidelijk stellen.”Het bewapenen van het Oekraïense

leger door het Westen behoort volgensRuslana absoluut tot de mogelijkhe-den. “Het is ook voor jullie veiligheid.Op dit moment sterven onze beste jon-gens om Europa te beschermen.”Overigens verkondigt de zangeres

haar boodschap ook heel voorzichtigin Rusland. Want ook daar is ze be-roemd: “Ik probeer de propaganda vanPoetin te ontkrachten.” Op de vraag ofze ook de Russen weet te bereiken,antwoordt ze ontwijkend. “We willengraag geloven dat de mensen wakkerworden. Er zijn Russen die proteste-ren, maar het zijn er erg weinig. Ver-geet niet hoe gevaarlijk dat daar is.”

advertentie