Investeert in pedagogische

professionals

Inve

stee

rt in ped

agog

isch

e

profession

als

Ontwikkelprogramma

Pedagogisch PACT jonge kinderenProfessionals in een sterke pedagogische omgeving voor jonge kinderen

Samen werken voor

het jonge kind

Samen werken voor

het jonge kind

Samen werken voor

het jonge kind

Samen werken voor

het jonge kind

‘Een

pac

t tus

sen

prof

essi

onal

s ui

t ond

erw

ijs, k

inde

ropv

ang

en z

org’

201

3

PACTProject PACT investeert in de pedagogische omgeving van jonge kinderen door de kwaliteit van de medewerkers te versterken. Het project gebruikt de expertise vanuit de kinderopvang, het onderwijs en de zorg. Wetenschap en praktijk trekken samen op. PACT werkt aan de kwaliteit van de pedagogische professionals van de toekomst.

De tweede opvoedingsomgeving van jonge kinderen is volop in beweging. Kinderopvang, peuterspeelzalen en de basisschool groeien steeds meer naar elkaar toe. Ook de zorg haakt aan: als coach van professionals maar ook om zo nodig support te bieden aan kinderen en ouders in de eigen, vertrouwde omgeving. Gemeenten stimuleren en ondersteunen dit proces. Zo ontstaan geïntegreerde voorzieningen waarin leerkrachten, pedagogisch medewerkers en zorgverleners samenwerken. Samen met ouders. Om te doen wat goed is voor jonge kinderen, àlle kinderen, dus ook de ‘bijzondere’ kinderen, in de groep of klas. We bouwen aan integrale voorzieningen. Wat maakt deze geïntegreerde voorziening tot een sterke pedagogische omgeving, naast thuis? Wat vraagt dit aan vaardigheden, competenties en houding van de medewerkers, in hun eigen vak en ook als team? Wat vraagt dit van de organisatie? Hoe doen we dat samen met ouders?

PACT onderzoekt, ontwerpt, faciliteert en stimuleert deze nieuwe praktijken en wat dit vraagt van pedagogische professionals. Samen met mensen uit de wetenschap en uit de praktijk.

Samen werken voor het jonge kindPACT wil optimale kwaliteit voor kinderenPACT investeert in de professionele opvoeder van nu èn straksPACT professioneel opvoeden in onderwijs, zorg en

kinderopvangPACT verbindt verschillende pedagogische disciplines rondom

het jonge kind PACT verbindt professionals en ouders en verbindt praktijk

en wetenschap

Pact is een project van Het Kinderopvangfonds

Samen werken voor

het jonge kind

‘Een

pac

t tus

sen

prof

essi

onal

s ui

t ond

erw

ijs, k

inde

ropv

ang

en z

org’

, de

cem

ber

2013

‘Een

pac

t tus

sen

prof

essi

onal

s ui

t ond

erw

ijs, k

inde

ropv

ang

en z

org’

, de

cem

ber

2013

Kern projectHet versterken van de professionele kwaliteit in de pedagogische omgeving van jonge kinderen, door het verbinden van kennis en expertise uit de kinderopvang, het onderwijs en de zorg.

UrgentieDe ontwikkeling van geïntegreerde voorzieningen voor jonge kinderen (onderwijs, kinderopvang en zorg) is een actueel debat, dat in alle betrokken sectoren wordt gevoerd. Mede gevoed door de transities Passend Onderwijs (2014), Jeugdzorg (2015), de stelseldiscussie Kinderopvang en de integratie met het peuterspeelzaalwerk. De slag naar de werkvloer moet echter nog worden gemaakt. Hiervoor kunnen we voortbouwen op de ervaringen uit eerdere projecten van Het Kinderopvangfonds, Alert4You en Andere Tijden in onderwijs en kinderopvang.

De urgentie om aan de versterking van professionaliteit te werken groeit. Professionals uit de kinderopvang, onderwijs en zorg zullen straks nauw moeten gaan samenwerken, al dan niet in multidisciplinaire teams. Dat vraagt om T-based professionals; goed in hun vak en goed in samenwerking en afstemming.

Samen werken voor

het jonge kind

PACT is het sluiten van een verbond • tussen verschillende pedagogische disciplines rondom het jonge kind• tussen professionals en ouders • tussen praktijk en wetenschap• om een forse impuls te geven aan de kwaliteit van de pedagogische

omgeving voor jonge kinderen • wetende dat het draait om de kwaliteit van professionals in de praktijk• en hun vermogen om een pedagogische omgeving samen vorm te geven

Investeert in pedagogische

professionals

ScopeWe kiezen voor de leeftijdsgroep 0-7 jaar. In die periode wordt het fundament voor de ontwikkeling van het kind gelegd en is de maatschappelijke urgentie het grootst.

We werken vanuit de driehoek Onderwijs, Kinderopvang, Zorg. Van de pedagogische omgeving maken naast kinderopvang, peuterspeelzalen en voorscholen ook onderwijs, welzijn en jeugdzorg deel uit. Deze omgeving werkt aan een doorlopende ontwikkellijn voor het jonge kind. Daarvoor werken de betrokken pedagogische en didactische en (zo nodig) professionals uit de zorg samen met de ouders. Doel• Het versterken van de professionele kwaliteit van de

pedagogische omgeving voor jonge kinderen, door: - het bundelen en verdiepen van kennis over de

kenmerken van een sterke pedagogische omgeving - het benutten van kennis over de benodigde

professionele kwaliteit - het verbinden van deze kennis aan innovatieve

praktijken om innovatie te stimuleren en de voorwaarden voor implementatie te verhelderen.

• Het verspreiden van de kennis • Het inzetten van de kennis voor beleidsbeïnvloeding

Onderwijs

Opvang Zorg

Samen werken voor

het jonge kind

‘Een

pac

t tus

sen

prof

essi

onal

s ui

t ond

erw

ijs, k

inde

ropv

ang

en z

org’

, de

cem

ber

2013

Ouders en

kinderen

Onderzoeksvragena. Wat zijn kenmerken van een sterke pedagogische omgeving en hoe ontwikkelen

we een werkdefinitie inclusief een set van criteria voor de praktijk, waarin de kennis vanuit zowel onderwijs, kinderopvang als zorg geïntegreerd is?

b. Welke professionele competenties zijn van belang voor een pedagogische omgeving voor jonge kinderen gericht op een doorlopende ontwikkellijn? Welke onderscheidende pedagogische, didactische én diagnostische/zorg competenties zijn aan de orde én welke competenties moeten deze professionals allemaal in huis hebben? Welke ontwikkelopdracht vloeit hieruit voort?

c. Hoe organiseren we een leeromgeving waarin professionals deze competenties verwerven of uitbouwen? Welke (succesvolle) concepten uit de verschillende sectoren zijn bruikbaar? Hoe sluiten we daarop aan?

Inhoudelijke aanknopingspuntenHet gedachtengoed over de pedagogische basis van kindcentra, uitgewerkt door Jeannette Doornenbal in de uitgave Opgroeien doe je maar één keer (Andere Tijden, 2012), vormt het inhoudelijk kader. In PACT maken we gebruik van drie pijlers onder het betoog van Doornenbal:• alerte basishouding / presentie en pedagogische interactie • T shaped professional • vakbekwaamheid en professioneel leren op de werkplek

Het materiaal van Doornenbal is bruikbaar als basis voor PACT, omdat zij uitgaat van een pedagogische omgeving waarin professionals uit diverse sectoren en disciplines werken. Tevens laat zij zien dat voor de kwaliteit van de medewerkers de pedagogische relatie cruciaal is.Op deelaspecten wordt deze integraliteit al in de praktijk gebracht. PACT gaat aansluiten op de ontwikkeling van kindcentra, experimenten Alert4you en innovatie in het kader van passend onderwijs.

Samen werken voor

het jonge kind

Investeert in pedagogische

professionals

‘Een

pac

t tus

sen

prof

essi

onal

s ui

t ond

erw

ijs, k

inde

ropv

ang

en z

org’

, de

cem

ber

2013

ResultatenUitgaande van een looptijd van drie jaar, wil PACT in het eerste projectjaar het volgende realiseren:• Een actieve ‘Bouwgroep’ bestaande uit wetenschappers, bestuurders en

inhoudsexperts beschrijft de ijkpunten van een sterke pedagogische omgeving voor jonge kinderen en de professionele kwaliteit die daarin wordt gevraagd.

• Een groep van innovatieve praktijken en samenwerkingsverbanden tussen onderwijs, zorg en kinderopvang, verbindt zich aan PACT. Er is een helder beeld van hun ervaringen, vragen, behoeften en ontwikkelopdracht

• Een netwerk van ambassadeurs in de regio staat klaar om beloftevolle praktijken op te sporen, aan te jagen en te adviseren

• Er ligt een set criteria waar leeromgevingen aan moeten voldoen• Een toolbox van `gewenste pedagogische interactie’ op basis van een aantal

kindprofielen• Een adviesgroep met beleidsmakers en beslissers uit de sectoren primair

onderwijs, kinderopvang en jeugdzorg adviseert PACT op strategische en beleidsaspecten

AanpakIn september 2013 is een Bouwgroep geformeerd. Deze expertgroep bestaat uit wetenschappers en praktijkdeskundigen uit de verschillende disciplines. De Bouwgroep heeft tot taak om een werkdefinitie op te bouwen van een (gemeenschappelijke) sterke pedagogische omgeving voor jonge kinderen en de professionele competenties die daarvoor nodig zijn. In een serie van zes bouwateliers worden de belangrijkste thema’s besproken.

Gedurende het eerste jaar worden ook de bestaande innovatieve praktijken verzameld en aan de Bouwgroep verbonden. Hun vragen, wensen en behoeften zijn input voor de ontwikkelagenda van de Bouwgroep.

Parallel daaraan inventariseren we waar ‘professionele leeromgevingen’ zijn waar zowel kinderopvang als onderwijs en zorg aan deelnemen. Zo worden proeftuinen voorbereid die in een volgende fase van PACT kunnen gaan draaien.

Een netwerk van ambassadeurs in de regio signaleert, jaagt aan, verbindt initiatieven en adviseert.

Samen werken voor

het jonge kind

Investeert in pedagogische

professionals

‘Een

pac

t tus

sen

prof

essi

onal

s ui

t ond

erw

ijs, k

inde

ropv

ang

en z

org’

, de

cem

ber

2013

Leden van de BouwgroepDe volgende personen nemen deel aan de Bouwgroep:• Jeannette Doornenbal (lector jeugdbeleid Hanzehogeschool Groningen), voorzitter• Ruben Fukkink (Hoogleraar Kinderopvang, Universiteit van Amsterdam

en lector Urban Education, Hogeschool van Amsterdam) • Paul Leseman (Hoogleraar Orthopedagogiek, Universiteit Utrecht) • Tom van Yperen (NJI en Hoogleraar Monitoring Zorg voor Jeugd,

Rijks Universiteit Groningen)• Martijn van de Kroef (bestuurder KinderRjk) • Fawzia Nasrullah (bestuurder Youké)• Jack van de Logt (bestuurder Conexus) • Monique van Boxtel (manager Pedagogiek en Kwaliteit, Koreingroep)• Johan Gelderloos (projectleider Sterrenschool Apeldoorn)• Elli Elskamp (regio manager Lindenhout)

Fasering

PACT heeft in principe een looptijd van drie jaar. Na het eerste jaar (medio 2014) wordt door de Bouwgroep een projectvoorstel ingediend bij Het Kinderopvangfonds voor de volgende projectperiode.

ProjectleidingAnki Duin, anki@duinpm.nl, 06-53932036Gerdi Meyknecht, advies@meyknecht.nl, 06-55377719

Samen werken voor

het jonge kind

Investeert in pedagogische

professionals

Investeert in pedagogische

professionals

‘Een

pac

t tus

sen

prof

essi

onal

s ui

t ond

erw

ijs, k

inde

ropv

ang

en z

org’

, de

cem

ber

2013

Investeert in pedagogische professionals