brochure BplusC in het basisonderwijs

48
BplusC in het basisonderwijs 2016 | 2017 beeldende kunst, cultureel erfgoed, dans, muziek, taal & media, toneel

Transcript of brochure BplusC in het basisonderwijs

Page 1: brochure BplusC in het basisonderwijs

BplusC in het basisonderwijs

2016 | 2017

beeldende kunst, cultureel erfgoed, dans, muziek,

taal & media, toneel

Page 2: brochure BplusC in het basisonderwijs

Jaaragenda2016woensdag 14 september Thema-avond | Kinderboekenweek

zondag 2 oktober 2016 t/m vrijdag 31 maart 2017Aanvraagperiode subsidieregeling Impuls Muziekonderwijs

woensdag 5 t/m 16 zondag oktober Kinderboekenweek

woensdag 12 oktoberCursus | Interne Cultuurcoördinator (start)

zondag 16 oktoberKinderboekenfeest

woensdag medio novemberBijeenkomst Netwerk Cultuureducatie

woensdag 9 novemberEerste Leidse Dag van het Kinderboek

donderdag 10 novemberThema-avond | Met dyslexie naar het voortgezet onderwijs

vrijdag 18 t/m vrijdag 25 novemberWeek van de Mediawijsheid

september t/m november Nationale Voorleeswedstrijd (op school)Inschrijven schoolkampioen voor 1 december

7 november 2016 t/m 27 januari 2017 Deelname aan de Monitor van de Bibliotheek op school

2017woensdag 11 januariInspiratiemiddag Nationale Voorleesdagen

woensdag 25 januari t/m zaterdag 4 februariNationale Voorleesdagen

woensdag 8 februariCursus | Open Boek (start)

dinsdag 7 maart t/m woendag 19 aprilStemperiode Nederlandse Kinderjury

woensdag medio aprilBijeenkomst Netwerk Cultuureducatie & Leesnetwerk

InhoudsopgaveWegwijzer 3Groep 1 en 2 Kunst en cultuur op school 4 Bibliotheek op school 6 OnderwijsKansen 8Groep 3 en 4 Kunst en cultuur op school 12 Bibliotheek op school 16 OnderwijsKansen 18Groep 5 en 6 Kunst en cultuur op school 20 Bibliotheek op school 24 OnderwijsKansen 25Groep 7 en 8 Kunst en cultuur op school 26 Bibliotheek op school 30 OnderwijsKansen 31 Werken aan kwaliteit Bibliotheek op school 32 Kunst en cultuur op school 35Schoolvoorstellingen 38Voorwaarden en uitgangspunten 44Contact 46

WelkomIn de nieuwe brochure BplusC in het basisonderwijs 2016-2017 vindt u inspiratie en ondersteuning op het gebied van kunst, cultuur en kennis, de drie pijlers van BplusC. Ons hart en onze kracht liggen in het ontwikkelen, samenstellen en organiseren van een totaalpakket cultuureducatie, leesbevordering en media-wijsheid. Hiervoor maken wij ons, samen met u, nu en in de toekomst sterk.

Al meer dan 35 jaar kunnen scholen vertrouwen op een kwalitatief en gebalanceerd programma vol cultuureducatie. Als bibliotheek gaan we nog langer mee. BplusC telt er graag nog vele jaren bij op en komt ook graag naar scholen in de regio!

Veel plezier met het bekijken van de mogelijkheden. Wij hopen dat u ons weet te vinden als u ondersteuning kunt gebruiken bij het kleur geven aan uw dagelijkse onderwijspraktijk.

Willem van MoortVoorzitter raad van bestuur BplusC

Page 3: brochure BplusC in het basisonderwijs

Informatie en aanvragen

www.BplusC.nlafdeling Onderwijs

[email protected] 23 23 000

Specifieke contactgegevens staan achterin deze brochure.

cultuureducatie | mediawijsheid | leesbevordering 3

Kunst en cultuur op schoolOf uw school nu op zoek is naar leuke, losse projecten of projecten waarmee de school invulling kan geven aan een doorlopende leerlijn cultuureducatie; het kan allemaal! U kunt onze projecten de plek geven die bij de school, de leerkrachten en de kinderen past. BplusC zorgt voor een professionele impuls op het gebied van beeldende kunst, cultureel erfgoed, dans, muziek, taal & media en toneel. Wij richten ons op betekenisvol leren: voor de onderwerpen van de projecten laten wij ons inspireren door steeds een ander leergebied. Zo vindt u aansluiting bij uw lesprogramma en kunnen de kinderen door de jaren heen bovendien een leerlijn volgen: Ik en de wereld, Taal en rekenen, Natuur en techniek, Kunst of Tijd. Het Leerplankader Kunstzinnige oriëntatie van Stichting Leerplan Ontwikkeling (SLO), Cultuur in de Spiegel, de 21e-eeuwse vaardigheden en het Referentiekader Cultuureducatie Holland Rijnland vormen samen het fundament.

In Kunst en cultuur op school onder groep 1 t/m 8 vindt u onze projecten terug. De projecten zijn er in twee versies: Cultuur Basis en Cultuur Plus. De Plus-projecten duren een half uur langer. De meerwaarde van deze projecten ligt niet alleen besloten in een langere lesduur: bij het ene project komen er meerdere kunstdisciplines aan bod, bij een ander project werken de kinderen met bijzondere materialen en bij nog weer een ander project krijgen ze les van twee verschillende vakexperts. Niet alleen scholen met een Cultuur Pakket kunnen kiezen uit alle projecten, maar ook scholen uit de regio kunnen bij ons terecht. Zij kunnen hiervoor een offerte aanvragen.

De Schoolvoorstellingen voor de scholen met een Cultuur Pakket staan beschreven op pagina 38 t/m 43.

Als school, team of leerkracht werken aan cultuureducatie met kwaliteit? Kies voor scholing, inspiratie of ondersteuning. Kom naar de inspiratiemiddagen van het Netwerk Cultuureduatie, volg de cursus Integreer muziek in de klas of organiseer bijvoorbeeld een ouder- of teambijeenkomst over het effect van muzieklessen op kinderen. Dit alles is terug te vinden in Werken aan kwaliteit (zie p. 32-37).

Wegwijzer

Bibliotheek op schoolEen goede taalontwikkeling is een belangrijke factor van schoolsucces. Het werken aan taalvaardigheid en informatievaardigheden (mediawijsheid) en het stimuleren van leesmotivatie is dus van essentieel belang. De bibliotheek van BplusC werkt graag met u samen aan een stimulerend lees- en mediaklimaat op school. We doen dit onder de naam Bibliotheek op school. Met een strategisch, meerjarig samenwerkingsverband tussen bibliotheek, school en gemeente maken we gezamenlijk een kwaliteitsslag in het leesonderwijs. We zetten vooral in op leesmotivatie, want dat zorgt voor meer lezen. En meer lezen betekent: beter in taal!

In Bibliotheek op school onder groep 1 t/m 8 vindt u onze leesproducten terug. Laat de jongste kinderen verantwoord kennismaken met de iPad, ontdek waarom uw klas na de Leesbacil niet meer kan stoppen met lezen, breng een bezoek aan een schrijver of ontdek de nieuwste manier van leren lezen met de Makey Makey.

Als school, team of leerkracht werken aan leesonderwijs met kwaliteit? Kies voor scholing, inspiratie of ondersteuning. Een geïnspireerde leerkracht is goud waard: met de workshop Leesplezier en woordenschat, bijvoorbeeld, krijgt uw team hernieuwde energie om met de kinderen aan de slag te gaan. Onze leesconsulenten komen ook graag bij u langs om te kijken hoe de leesomgeving op school een impuls kan krijgen. Dit is namelijk een belangrijke factor bij het stimuleren van de leesmotivatie van kinderen. Of ga nog een stap verder en zorg voor geschoolde lees-coördinatoren op school. In de cursus Open Boek werken zij aan een leesplan voor de school, met concrete doelen. Met de Monitor kan de school vervolgens onderzoek doen naar o.a. het leesgedrag, de leesmotivatie en leesomgeving van de kinderen. De resultaten geven richting aan het leesplan en de stappen die de school kan zetten om de taalontwikkeling van de kinderen verder te stimuleren. Dit alles is terug te vinden in Werken aan kwaliteit (zie p. 32-37).

OnderwijsKansenMet voor- en vroegschoolse educatie (vve) krijgen kinderen betere kansen. VVE stimuleert de taal-, cognitieve, motorische en sociaal-emotionele ontwikkeling van het jonge kind. Aan de hand van uiteenlopende thema’s leren kinderen van 0 tot 6 jaar door middel van lezen, spel en interactie allerlei vaardigheden. In de gemeente Leiden is het beleid voor VVE bekend onder de naam OnderwijsKansen. Vanwege de expertise op het gebied van taal- en leesbevordering vormt BplusC een vaste partner binnen het OnderwijsKansenplan.

In OnderwijsKansen onder groep 1 t/m 8 vindt u onze OnderwijsKansen leesproducten terug. Ze zijn ontwikkeld om kinderen een taalstimulans te bieden. Niet alleen voor jonge, maar ook voor oudere kinderen heeft BplusC een selectie aan materialen die bij hen passen. Bovendien zijn de leesproducten te leen voor alle scholen.

Page 4: brochure BplusC in het basisonderwijs

Kunst en cultuur op schoolDansend door weer en windHet boek De Paraplu van Ingrid en Dieter Schubert is het vertrekpunt van deze winderige, zonnige, natte, warme reis. De kinderen gaan al dansend het weer ervaren en de omgeving verkennen. Ze dansen in de wind, hoog op de wolken, in de warme jungle, onder water en in de sneeuw. Intussen tikt de tijd door: de zon gaat onder, de maan komt op. De wind blaast hen steeds verder, maar ze komen gelukkig weer veilig thuis.

In het Plus-project presenteren de kinderen in kleine groepjes de dansjes die ze hebben geoefend aan elkaar. De vakleerkracht stimuleert hen en werkt aan hun zelfvertrouwen. De stukjes dans verbeelden samen de reis van de paraplu uit het boek.

Kleuters ontdekken de wereld door te ervaren. Dansend door weer en wind is een zintuiglijk en associatief project. Het begrip tijd krijgt betekenis met woorden als nu, straks, morgen, middag, avond en nacht. Met bewegingen van wind, water en bomen beelden de kinderen de omgeving uit. Ook weerelementen als regen, zon en sneeuw komen terug als bewegingen in de stukjes dans.

Discipline dans, taal & mediaLeerlijn Ik en de wereld, Tijd, KunstCultuur Basis 1 les van 1 uurCultuur Plus 2 lessen van 45 minutenDocent Nathalie SormaniVoorbereiding optioneel: De paraplu voorlezenBenodigdheden speelzaal/gymzaal

Met muziek langs de huizenBeleef het boek Bij ons in de straat van Koos Meinderts en Annette Fienieg. Beweeg en speel mee met de muziek!

In de straat woont een bont gezelschap van mensen. Hun huizen zijn al net zo uiteenlopend. De kinderen ontmoeten de karakteristieke personages uit het boek in een muzikale reis. Bij elk personage hoort andere muziek. Ook maken zij andere bewegingen. De vakleerkracht speelt op diverse muziek-instrumenten en brengt de personages tot leven.

In het Plus-project tekenen de kinderen, terwijl ze naar muziek luisteren, verschillende soorten mensen, huizen, kleuren of bewegingen. De tekeningen zijn de inspiratiebron voor de tweede les, waarin de kinderen hun eigen muziek bij deze teke-ningen maken en aan elkaar laten horen.

Kleuters verkennen de wereld vanuit hun eigen straat en hun eigen buurt. Ze leren steeds meer mensen kennen die elk een eigen karakter hebben. Ze krijgen ook oog voor binnen- en buitenkanten van gebouwen. Daarnaast zijn ze goed in het bedenken van nieuwe vormen en ervaringen door hun sterke voorstellingsvermogen (zelfverbeelding). Dit komt in Met muziek langs de huizen volop aan bod.

Discipline muziek, taal & mediaLeerlijn Ik en de wereld, KunstCultuur Basis 1 les van 1 uurCultuur Plus 2 lessen van 45 minutenDocent Judien LuinenburgBenodigdheden speellokaal/gymzaal, stoel, tafeltje, cd-speler, matten en/of hoepels Plus: 2 à 3 grote vellen papier (A3) per kind, wascokrijt in diverse kleuren

BplusC in het basisonderwijs 16|17 4

Groep 1 en 2

Page 5: brochure BplusC in het basisonderwijs

Stoute hond! Stout of braaf zijn, dat is een keuze. De kinderen denken op basis van het prentenboek Stoute hond! na over deze keuze. Wat zou jij doen? Welke emoties komen erbij kijken? Zou het ook anders kunnen aflopen?

Het onderwerp braaf of stout past binnen de belevingswereld van kleuters. Ze zijn gevoelig voor routines en ‘hoe dingen horen te gaan’. Spelen met deze vaste gedragingen zorgt voor spanning en humor. Het betrekken van geluiden, mimiek, gebaren en bewegingen bij het verbeelden van het verhaal helpt de kinderen bij het verwerken van informatie op een talig niveau.

optie toneelOp basis van hun eigen associaties en herinneringen beelden de kinderen stout en braaf gedrag uit in verschillende situaties. Bij het toneelspelen gebruikt de vakleerkracht begrippen als voor, achter, begin, midden en einde om de beginnende geletterdheid te stimuleren. Dit doet ze ook door woorden te plakken op kinderen of attributen tijdens het spel.

In het Plus-project werken de kinderen zelf een korte scène uit, onder leiding van de vakleerkracht. Deze scène laten ze aan elkaar zien. De kinderen reageren op elkaars spel.

Discipline toneel, taal & mediaLeerlijn Taal en rekenen, KunstCultuur Basis 1 les van 30 minuten per halve klasCultuur Plus 1 les van 45 minuten per halve klasDocent Roos Marie van der WerffBenodigdheden speellokaal/gymzaal

optie beeldende kunstOp basis van hun eigen associaties en herinneringen bij braaf of stout zijn, gaan de kinderen beeldend aan de slag. Ze koppelen kleuren aan emoties. Met verfrollers en karton maken ze een achtergrond waarbij de ene helft ‘braaf’ en de andere helft ‘stout’ voorstelt. Daarna plakken en stempelen ze afbeeldingen en woorden uit het verhaal op deze achtergrond.

In het Plus-project vormen ze met letters de woorden ja en nee. Deze krijgen ook een plek op de achtergrond van het werk. De vakleerkracht prikkelt hiermee de beginnende geletterdheid.

Discipline beeldende kunst, taal & mediaLeerlijn Kunst (Plus: Taal en rekenen)Cultuur Basis 1 les van 1 uurCultuur Plus 1 les van 1,5 uurDocent Margriet BlomVoorbereiding tafels in groepjes zetten, tafels beschermen, 1 of 2 hulpouders/stagiaires organiserenBenodigdheden veel verschillende kleuren plakkaatverf, lijm, kleding die vies mag worden/schorten, emmer water met doekje

Hollen of stilstaan met FietFiet wil rennen van Bibi Dumon Tak vertelt het verhaal van een struisvogel die het liefst de hele dag wil rennen. Totdat de wind opsteekt, die het Fiet zo goed als onmogelijk maakt om door te rennen. Wat ze ook probeert, het lukt niet. Rennen hoort snel te gaan, maar Fiet komt maar traag vooruit.

De kinderen maken op basis van dit verhaal kennis met verschillende soorten muziek. Tempo – het verschil tussen snel en langzaam – staat centraal. De kinderen gaan bewegen op muziek, zowel live gespeeld door de vakleerkracht als van cd. Ook maken ze zelf langzame en snelle muziek met hun stem, hun lijf en met instrumenten. Kortom: een echte ‘doe’-les, waarin actie en rust elkaar op een natuurlijke manier afwisselen.

In het Plus-project werken de kinderen, onder begeleiding van de vakleerkracht, aan een mini-presentatie voor elkaar. Hierin komen het verhaal over Fiet en de muziek uit de les bij elkaar.

Kinderen uit groep 1 en 2 ontdekken de wereld door te ervaren. Begrippen als langzaam en snel krijgen betekenis door deze zelf te ervaren. Ze ontwikkelen een besef van tijd: dingen kunnen lang of kort duren. Ook leren ze dat de beleving daarvan verschillend kan zijn.

Discipline muziek, taal & mediaLeerlijn Tijd, Taal en rekenen, KunstCultuur Basis 1 les van 1 uurCultuur Plus 2 lessen van 45 minutenDocent Judien LuinenburgVoorbereiding Fiet wil rennen voorlezen (digitaal lesmateriaal)Benodigdheden speellokaal/gymzaal, cd-speler, stoel, tafeltje

‘Gouwe ouwe’Sommige projecten behouden hun glans door de jaren heen. Daarom kunt u ook dit schooljaar deze projecten aanvragen! Lesduur, voorbereiding en benodigdheden volgen na aanvraag.

Voor groep 1 en 2 disciplineHiho zoekt een vriend muziekRuimtedans dansSuperhelden toneelVan zonnebloemen tot sterrenhemel beeldende kunst

NB: Deze projecten zijn niet ontwikkeld volgens de laatste eisen, richtlijnen en theorieën op het gebied van cultuureducatie.

Prijzen Kunst en cultuur op school

Voor scholen met Cultuur Pakket1 project of 1 voorstellingsbezoek per klas: - Cultuur Basis en Plus inbegrepen- Cultuur Flex pakketprijs

meerprijs Plus-les voor scholen met Cultuur Basis € 35instaptarief en reiskosten inbegrepen

Voor scholen zonder Cultuur Pakket project per klas € 75/uurvoorstellingsbezoek per leerling € 15

instaptarief per aanvraag € 15reiskosten scholen buiten Leiden € 0,28/km

Kijk voor de voorwaarden op pagina 44 en 45.

cultuureducatie | mediawijsheid | leesbevordering 5

Page 6: brochure BplusC in het basisonderwijs

Het MuizenhuisHet Muizenhuis is de titel van een prentenboek over de muisjes Sam en Julia. Ze wonen allebei in het Muizenhuis, waar nog veel meer muizenfamilies wonen. Sam is verlegen en Julia een echte durfal. Samen beleven ze allerlei avonturen. Van Het Muizenhuis zijn inmiddels meerdere titels verschenen. De prentenboeken met sfeervolle kleurenfoto’s bieden veel fantasiemogelijkheden.

Tijdens de introductieles krijgen de kinderen een kijkje in het leven van de muisjes Sam en Julia. Aan de hand van het originele illustratiemateriaal uit het boek en een echt muizenhuis komen de verhalen tot leven. Het muizenhuis mogen de kinderen hierna zelf inrichten. Zo kunnen ze verder kennismaken en spelen met Sam en Julia.

Deze introductieles kan de start zijn van een project dat een langere tijd duurt. Met een muizenhuis in de klas gaat het verhaal echt leven. In een lesbrief staan verschillende suggesties om bijvoorbeeld met ouderbetrokkenheid aan de slag te gaan of het originele muizenhuis te bezoeken. Neem hiervoor alvast een kijkje op de website www.hetmuizenhuis.nl.

Dit project stimuleert de taalontwikkeling van kinderen. Het vergroot de woordenschat en ontwikkelt (voor)leesplezier.

Discipline taal & mediaLessen/duur 1 les van 30 minutenDocent leesconsulent

KamishibaiMet een Kamishibai komen verhalen tot leven. Het minitheater biedt een podium aan de vaak prachtige prenten uit boeken en komt oorspronkelijk uit Japan. Als de leesconsulent de Kamishibai op een tafel zet en de luiken opent, wordt de aandacht van de kinderen vanzelf naar het theater getrokken.

Bibliotheek op schoolAadje PiraatjeAadje Piraatje is het liefste piraatje sinds tijden. Hij mag dan wel opgroeien op zee en omringd worden door stoere piraten, hij moet net als iedereen zijn bord leeg eten, zich goed wassen en leren zwemmen Aadje is bij kinderen erg geliefd door het gelijknamige liedje en de boeken met vrolijke verhalen over hoe hij opgroeit op zee. Het zijn verhalen (op rijm) met onderwerpen die dicht bij de belevingswereld van kleuters liggen.

In de eerste les maken de kinderen kennis met Aadje Piraatje. De leesconsulent leest de verhalen interactief voor. In een spelvorm en met behulp van meegebrachte attributen kunnen de kinderen zich nog meer inleven in het verhaal- en varen ze uit op zee.

Tijdens de tweede les gaan de kinderen dansen op het liedje van Aadje Piraatje en op andere piratenmuziek. In deze les staat dansbeleving centraal. Door middel van dans en expressie ontdekken de kinderen dat ze met hun lichaam van alles kunnen laten zien. Hoe beweegt een piraat, hoe zwem je op het droge, ben je een stoere of een bange piraat?

Dit project stimuleert de taalontwikkeling bij kinderen, breidt hun woordenschat uit en vergroot het plezier in (voor)lezen. Bovendien leren de kinderen bewegingen te gebruiken om er gevoelens en ervaringen mee uit te drukken.

Discipline taal & media, dansLessen/duur 1 les van 30 minuten en 1 les van 1 uurDocent leesconsulent en Nathalie SormaniBenodigdheden cd-speler, speellokaal/gymzaal

Groep 1 en 2

BplusC in het basisonderwijs 16|17 6

Page 7: brochure BplusC in het basisonderwijs

In overleg met de leerkracht kiest de leesconsulent een verhaal. Dit verhaal kan aansluiten bij een projectthema of methode als Piramide, Schatkist, Ik & Ko of Bas.

Het doel van dit project is het stimuleren van de taal-ontwikkeling. De kinderen maken kennis met illustraties en leren er gaandeweg van te genieten. Ook leren ze om tekst en beeld met elkaar te combineren tot één verhaal.

Discipline taal & mediaLessen/duur 1 les van 30 minuten Docent leesconsulentBenodigdheden lage tafel en stoel

Boek een iPadBij Boek een iPad staat een (prenten)boek centraal. Dit boek is onderdeel van het leesproduct, samen met een iPad, lesbrief en bijbehorende materialen. Op de iPad staan apps die aansluiten bij het boek. Deze stimuleren niet alleen de digitale vaardigheden van de kinderen maar ook hun woordenschat.

In overleg met de leerkracht kiest de leesconsulent een titel van een (prenten)boek. Deze titel kan aansluiten bij een projectthema of methode als Piramide, Schatkist, Ik & Ko of Bas.

Prijzen Bibliotheek op school

Voor scholen met een bibliotheekabonnementAadje Piraatje € 95Het Muizenhuis € 45Kamishibai € 17,50Boek een iPad € 25

instaptarief en reiskosten inbegrepenvervoer op aanvraag (Muizenhuis, Boek een iPad) € 5/rit

Voor scholen zonder bibliotheekabonnementAadje Piraatje € 95Het Muizenhuis € 45Kamishibai € 17,50Boek een iPad € 25

instaptarief per aanvraag € 10reiskosten scholen buiten Leiden en Leiderdorp € 0,28/kmvervoer op aanvraag (Muizenhuis, Boek een iPad) € 5/rit

Voorwaardenleentermijn (Muizenhuis, Boek een iPad) 3 wekenoverige voorwaarden zie p. 44-45

cultuureducatie | mediawijsheid | leesbevordering 7

Page 8: brochure BplusC in het basisonderwijs

Nellie en Cezar Dik en dun… ruimteOver een kleine mol die wil… grootteDe schoenen van mama kleding/kleur en vormToet toet, daar gaan we! water/verkeer/zomerVan top tot teen grootte/mensenWat eten we vandaag? eten en drinkenWat nu, Olivier? herfst/emotiesWaar is Dikkie Dik? huis

Voor groep 1 en 2 themaAadje piraatje waterHet allermooiste ei lente/grootteBeer houdt een zomerpicknick eten/zomer/mensenBeterschap! ziek en gezondBeer is ziek ziek en gezondHet beertje Pippeloentje gedichtenBij ons in de straat mensen/huis/tellen/ kunstDe Boekenfabriek kunstBo en Babs in de wind herfstBoer Boris lente/tellenBout en Moertje mensenBorre en de nachtzwarte kat emotiesDottie’s eieren lenteDottie’s kuikens tellen/lenteEend op de fiets verkeerEend waar is je autosleutel? verkeerEn nu lekker slapen, Sam! emotiesEr was eens een muisje… tellenEr was eens een vosje… zomer/huis/mensen/ verkeer/kunstFiet wil rennen herfst Gekke buren huis/mensenGoed zo Kleine Beer grootteDe grote rode bus verkeer

OnderwijsKansenVoorleeskoffer Een Voorleeskoffer bevat een prentenboek of voorleesboek met attributen. De materialen zijn bijzonder geschikt ter ondersteuning van het interactief voorlezen. Daarnaast kunnen ze gebruikt worden bij een verteltafel of tentoonstelling. De kinderen kunnen het verhaal naspelen en beleven. Veel attributen zijn speciaal gemaakt door Leidse kunstenaars.

Een Voorleeskoffer heeft als doel de woordenschat van kinderen te vergroten. Doordat de kinderen het verhaal naspelen, gebruiken ze de woorden uit het verhaal ook in die context. Zo blijven de nieuwe woorden hangen.

Kijk voor meer titels bij Ziezo op pagina 10. Deze zijn eveneens te leen als Voorleeskoffer (een boek met attributen).

Voor groep 1 themaAnton kan toveren grootteBoekenbroek kledingDag! welkomEen haan gaat op wereldreis tellenIk wil de maan grootteIk wil die kleding/kleur en vormDe kleertjes van Jules kledingKlein wit visje wordt groot grootte/mensenKnoop het in je slurf tellenKom uit het ei, kleintje lenteLieve, stoute Beer Baboen kledingLassa doet boodschappen/ eten en drinkenLassa heeft dorst Lassa is jarig tellenMuis kleding

Groep 1 en 2

BplusC in het basisonderwijs 16|17 8

Page 9: brochure BplusC in het basisonderwijs

De Gruffalo ruimte/grootteIJsbeer in de tropen grootteIk voel een voet ruimteIk wil een hond Ik zou wel een kindje lusten eten en drinkenKato & Ko gaan picknicken water/eten en drinkenKikker emotiesKikker en de horizon grootteKikker is Kikker emotiesKlein-Mannetje heeft geen huis huisDe koe die een ei legde lenteDe koningin die niet kon kiezen kunst Koosje maakt muziek kunstDe lievelingstrui kledingDe lievelingstrui van Muis kleding/herfstHet luie lieveheersbeestje grootte/kleur en vormMalmok waterMannetje Jas kleding/huisDe mooiste vis van de zee waterEen muisje kan geen optocht zijn tellenNaar het strand zomer/verkeerNandi’s kip tellenNandi’s verrassing eten en drinkenOma konijn komt op bezoek verkeerDe opruim-spin lentePaul is jarig tellenPieperdepiep groottePlons! water/zomerRaf zomerRikki ruimte/mensenDe rommelige reus kledingSamen kunnen we alles huis/mensenSinterklaas (Dematons) SintSteensoep eten en drinkenTien kleine rubbereendjes tellenHoe Tito zijn neus kwijtspeelde kunstTim op de tegels verkeerToen Sjoerd naar de dierentuin spelenTrompet voor olifant kunstHet vreemde ei lente/grootteVoorleesfeest op DVD Waar is mijn sok? kledingWessel wil helpen huisZig Zag gaat kamperen grootte/zomerZwaan wil een fiets verkeer

Voor groep 2 themaAgent en Boef en de tekenstreken kunstAnnabella gaat verhuizen huisBalotje op vakantie zomerCoco of het kleine zwarte jurkje kleding/kunstDat komt er nou van lenteEen buur voor Vos en Haas huisGewoon Fien kunst/kledingJamela’s jurk kledingLotje grootte/emotiesNoten herfstDe prinses met de lange haren ruimte/mensenSchattig ruimte/mensenWas ik maar groot grootte/mensen

Kim komt logeren Kim, een grote stoffen pop, zit bij de deur van de klas met een prentenboek en een rugzak met logeerspullen. Ze gaat iedere dag bij een ander kind in de klas logeren. Kim kan alleen slapen als het prentenboek thuis wordt voorgelezen.

De prentenboeken zijn geselecteerd op korte voorleestekst, humor en interactie. Het doel van Kim komt logeren is het ontwikkelen van de taalvaardigheid van kinderen. Ook stimuleert het ouders om thuis voor te lezen. Ouders en kinderen die het nog niet gewend zijn, kunnen zo kennismaken met een voorleesritueel.

Kim komt logeren bevat een boek met pop en logeerspullen. Kim (de pop) is ook inzetbaar bij andere titels naar keuze.

Voor groep 1 themaAnnabella gaat verhuizen huisGoeiemorgen Sam kledingDe grote rode bus verkeerKarel mensenKip en Pim voorlezenKleine ezel en het boebeest grootte/emotiesOma konijn komt op bezoek verkeerWat nu, Olivier? herfst

Voor groep 1 en 2 themaBout en Moertje mensenEn nu lekker slapen, Sam! emotiesGoed zo, Kleine Beer verkeerKleine Ezel en de oppas mensenDe kleine grote kameleon mensenDe kriebelsjaal van kleine Uil kledingKwaak, Bommes! Kwaak! waterStadsmuis en Veldmuis

Voor groep 2 themaDe Gruffalo ruimte/grootteKikker is bedroefd emotiesLotje emotiesSchattig grootte/mensenWas ik maar groot grootte/mensen

Prentenboek TopTienUit het overstelpende aanbod van prentenboeken maakt een jury van jeugdbibliothecarissen ieder jaar een nieuwe selectie: de Prentenboek TopTien. Tijdens De Nationale Voorleesdagen wordt hieruit het Prentenboek van het Jaar gekozen.

Het belangrijkste criterium is dat het boek voldoende aan-knopingspunten biedt voor interactie met peuters en kleuters en voor verwerking in hun spel. Natuurlijk zijn een goed verhaal en aantrekkelijke illustraties ook leidend bij de keuze.

Deze top tien is te leen. Hoewel er dus elk jaar tien nieuwe titels gepresenteerd worden, kunt u ook een andere selectie prentenboeken kiezen. Bijvoorbeeld uit de Prentenboek TopTien van vorig jaar.

cultuureducatie | mediawijsheid | leesbevordering 9

Page 10: brochure BplusC in het basisonderwijs

Voor groep 1 en 2 themaEendje in de regen waterEen hapje maan grootteKleine Ezel en jarig Jakkie tellenKleine muis zoekt een huis huis/grootte/ruimteKlop, klop wie is daar? huisKrrrr...okodil! emotiesMet tien in bed huis/tellenNederland (Dematons) zomerNog 100 nachtjes slapen tellen/kledingRupsje Nooitgenoeg eten en drinkenWelterusten … Kleine Beer huisDe Wiebelbillenboogie huis/ kunstWij gaan op berenjacht verkeerWil je mijn vriendje zijn? ruimte/mensenZeb ruimte/grootte/ mensenZóveel tellen

Themacollectie (zoals Piramide)Een Themacollectie bestaat uit circa vijftien verschillende boeken per thema en dient als ondersteuning van methodes als Piramide, Schatkist, Bas, Ik & Ko. De school kan per thema boeken bestellen. Het is ook mogelijk om per kwartaal (drie à vier thema’s) of per half jaar (zes à zeven thema’s) te bestellen, dat scheelt ophaaltijd of bezorgkosten.

Voorbeelden van thema’swelkom op school feest lente/Pasenruimte Sinterklaas groottemensen Kerstmis kunstkleur en vorm winter verkeereten en drinken tellen waterherfst ziek en gezond zomer huis kleding

Ziezo Bij Ziezo staat één titel van een prentenboek centraal, zowel op school als thuis. Het leesproduct bevat twintig tot dertig exemplaren van hetzelfde boek, zodat alle kinderen uit de klas een exemplaar van het boek mee naar huis kunnen nemen. Het is de bedoeling dat de ouders het prentenboek ook thuis voorlezen. In de prentenboeken zitten interactieve vragen voor een gesprek tussen kind en ouder. Het leesproduct bevat ook attributen. Deze zijn met ruimte voor fantasie gemaakt door Leidse kunstenaars. Meerdere kinderen kunnen tegelijkertijd spelen met de materialen.

Het doel van Ziezo is het lezen bij jonge kinderen te bevorderen en de woordenschat te verrijken. De kinderen ontdekken dat een prentenboek naspelen en beleven leuk is. De betrokkenheid van ouders bij het lezen wordt gestimuleerd doordat het prentenboek ook thuis voorgelezen kan worden.

Ziezo is ook te leen als Voorleeskoffer (een boek met attributen), zie pagina 8.

Voor groep 1 themaDat ben jij, Kiki huis/tellen/mensenHet dekentje van Deesje huis/kleur en vormDie daar is... ’begrippenfeest’ begrippen/ aanwijsboekDe eend van Jules kledingDe kleuren van Elmer kleur en vorm/kunst Kleine kangoeroe ruimte/grootteKom nou, Bommes water/lenteWaar is Dribbel? huisWat hoort konijn? ruimteWie?/ Wat? kunstZa-za’s babybroertje mensen/huis

Groep 1 en 2

BplusC in het basisonderwijs 16|17 10

Page 11: brochure BplusC in het basisonderwijs

hAPPje kinderboekhAPPje kinderboek is een koffer met een iPad met daarop een selectie actuele apps voor kinderen. Van sommige apps is het boek toegevoegd. Achtergrondinformatie en lesideeën helpen u op weg.

Deze koffer biedt kinderboeken op een andere manier aan. Het doel hiervan is het bevorderen van mediawijsheid. Kinderen leren op een andere manier luisteren naar, kijken naar en spelen met een boek. Daarnaast vergroten ze hun woordenschat en ontdekken ze welk digitaal interactief (prenten)boek ze leuk vinden.

Het Leidse doorgeefboek nieuw!Het Leidse doorgeefboek is een kleurrijke houten doos met slot om door te geven van groep naar groep en van school naar school. Er passen met gemak meerdere (prenten)boeken in. Als school kies je zelf welke.

Het doel van het doorgeefboek is zorgen voor uitwisseling van boeken en leesplezier. Met het bijgevoegde logboekje kunnen alle voorlezers hun ervaringen uitwisselen en (prenten)boeken aan elkaar tippen.

Kamishibai met vertelplatenEen Kamishibai is een houten vertelkast van veertig bij vijftig centimeter en komt oorspronkelijk uit Japan. Als de verteller de Kamishibai op een tafel zet en de luiken opent, wordt de aandacht van de kinderen vanzelf naar het theater getrokken. De verteller schuift de vertelplaten in de Kamishibai en vertelt bij iedere plaat het verhaal. Ook kunnen de kinderen het verhaal vertellen of hun eigen tekeningen in de Kamishibai doen. Elke titel bevat een Kamishibai, vertelplaten en het boek.

De vertelplaten stimuleren de taalontwikkeling en het kijken naar illustraties.

Voor groep 1 themaAnna eet graag fruit eten en drinkenAnna en haar lieve mama mensenAnna in het verkeer verkeerAnton kan toveren grootteBeertje Bruin, wat zie je daar? kleur en vormDaar ben ik dan huisDat ben jij, Kiki! grootte/mensen Ik ben al groter dan gisteren huisJapie en Leo lapslap ziek en gezondKlein wit visje wordt groot grootte/waterLekker lange slierten lentePas op voor Wilde Wesley verkeerPieper-de-piep groottePlets plets plats herfstDe schoenen van mama kledingTellen met muis Jelle tellenWat gaat Sinan doen huisWat ga jij doen huisWat nu, Olivier? herfst/emotiesDe Wiebelbillenboogie huis/ kunstZoek herfst

Voor groep 1 en 2 themaBang Mannetje emotiesDrie dappere paardjes emotiesFiet wil rennen herfstEen grote ezel grootteEn nu lekker slapen, Sam! emotiesIk nam mijn kikker mee… bibliotheekIk wil de maan grootteIk zou wel een kindje lusten eten en drinkenKikker is bang emotiesKikker is kikker ruimteKikker is verliefd emotiesKleine Kangoeroe grootteKleine muis zoekt een huis huis/grootte/ruimteOphelia emoties/ziek en gezondOver een kleine mol… kleur en vormRaf reizenRidder Rikki grootteZóveel tellen

Voor groep 2 themaHet begin van de zee waterHopeloos verliefd emotiesOnder water, boven water waterSpaghetti met dropveters eten en drinkenVera water/grootteDe verre reis naar heel dichtbij anders zijn

Prijzen OnderwijsKansen

Voor OnderwijsKansen scholenLeesproducten (alle titels) gratis

vervoer op aanvraag € 5/rit

Voor overige scholenVoorleeskoffer, Ziezo € 15Kim komt logeren € 5Kamishibai met vertelplaten € 10Prentenboeken TopTien € 12,50hAPPje kinderboek, Themacollectie, Het Leidse doorgeefboek niet te leen

vervoer op aanvraag € 5/rit

Voorwaardenleentermijn, m.u.v. thema-collectie (in overleg) 2 maandenoverige voorwaarden zie p. 44-45

cultuureducatie | mediawijsheid | leesbevordering 11

Page 12: brochure BplusC in het basisonderwijs

Speel je eigen ‘stomme film’Pas na 1927 werd het technisch mogelijk om een geluidsfilm te maken, met beeld en geluid. Hoe maak je het verhaal van een film duidelijk als er niet in gesproken wordt? Hoe speel je als acteur? Op basis van enkele filmpjes over de Dikke en de Dunne maken de kinderen (nader) kennis met het fenomeen stomme film.

Zodra de kinderen in de gaten krijgen wat de kenmerken van dit genre toneelspel zijn, gaan ze grappige verhalen van vroeger vertalen naar een hedendaagse komische situatie. Inspiratie halen ze uit hun eigen leefwereld. De kinderen hebben meestal een sterke zelfverbeelding, die ze kunnen gebruiken om een eigen wereld of eigen verhalen te creëren. De nadruk ligt op fysiek theater, zonder tekst. Als je emoties, uitdrukkingen, handelingen en bewegingen enorm uitvergroot, krijg je slapstick. Als je het goed doet, kun je van je stoel vallen van het lachen!

In het Plus-project komen alle kinderen aan het einde bij elkaar en presenteren ze in kleine groepjes wat ze hebben geoefend.

Kinderen van deze leeftijd kunnen situaties uit de media vormgeven in toneelspel en een verband leggen tussen een personage en een verhaal. Ze leren daarbij onderscheid maken tussen iemand anders spelen en zichzelf. Door toneel te spelen leren ze over zichzelf, de ander en hun omgeving.

Discipline toneelLeerlijn Tijd, KunstCultuur Basis 1 les van 45 minuten per halve klasCultuur Plus 1 les van 45 minuten per halve klas en 1 eindpresentatie van 30 minuten met de hele klasDocent Roos Marie van der WerffBenodigdheden digibord, speelzaal/gymzaal

Kunst en cultuur op schoolDe NotenkrakerAan de hand van het muzikale sprookje De Notenkraker van Pjotr Iljitsj Tsjaikovski ervaren de kinderen dat muziek en dans een verhaal kunnen uitdrukken. Ze bekijken twee filmfragmenten van de Russische Dans uit het stuk en spelen een meespeelpartituur op eenvoudige instrumenten (schudeitjes, sambaballen, claves, beatrings). Daarna gaan ze bewegen op de muziek en meezingen. De kinderen maken ook een tekening, terwijl ze naar de muziek luisteren. Welke sfeer of gevoel roept de muziek op? Welke kleuren of vormen passen daar goed bij?

In het Plus-project volgen de kinderen ook een dansles. Ze krijgen korte improvisatieopdrachten, een opdracht waarbij ze moeten samenwerken en een individuele opdracht. Tot slot studeren ze een choreografie in op de muziek van De Notenkraker.

Kinderen van deze leeftijd krijgen een bredere blik op de wereld. Ze leren dat kunstenaars verhalen, dans en muziek maken en dat zij dat zelf ook kunnen. Ze worden zich bewust van de emoties of ideeën die dans en muziek kunnen uitdrukken.

Discipline muziek, Plus: dansLeerlijn KunstCultuur Basis 1 les van 1,5 uurCultuur Plus 2 lessen van 1 uurDocent Benjamin Boers (muziek) Plus: Francine van der Kamp (dans)Benodigdheden digibord, Plus: speellokaal/gymzaal

Groep 3 en 4

BplusC in het basisonderwijs 16|17 12

Page 13: brochure BplusC in het basisonderwijs

Letters leren dansenOveral om je heen zie je letters en woorden, niet alleen op school. Welke letters en woorden heb je al geleerd? Welke zie je om je heen? Hoe ziet een letter eruit? En hoe klinken ze? Op basis van een boek over het alfabet kijken de kinderen met de vakleerkracht naar de vorm en de klank van letters. Sommige letters klinken bijvoorbeeld hard, andere zacht. Sommige letters zijn sierlijk, andere rechttoe rechtaan. Hoe kun je daar een beweging van maken?

In het Plus-project gaan de kinderen na het dansen van letters over op muziek maken met letters. Letterklanken vormen samen een spannend muziekstuk dat ze met elkaar kunnen laten horen. Daarna schrijven ze ook zelf een muziekstuk op basis van letters.

Kinderen van deze leeftijd zijn op school voornamelijk bezig met leren lezen, schrijven en rekenen. Dit gebeurt vooral cognitief (verbaal-linguïstisch). Met dit project worden kinderen op een andere (lichamelijk-kinesthetische) manier aan-gesproken. Op een fysieke manier leren lezen en schrijven ondersteunt het leerproces. Kinderen activeren om woorden en letters om hen heen te herkennen ook. Sommige kinderen leren hierdoor zelfs gemakkelijker lezen en schrijven. Bovendien ontdekken ze dat niet alleen taal een middel is om te communiceren, maar dans (en muziek) ook!

Discipline dans, taal & media, Plus: muziekLeerlijn Taal en rekenenCultuur Basis 2 lessen van 45 minutenCultuur Plus 1 les van 45 minuten en 1 les van 75 minutenDocent Nathalie SormaniBenodigdheden speellokaal/gymzaal, cd-speler met aansluiting voor iPod (indien beschikbaar) Plus: digibord of beamer, potloden, gummen

Coco of het kleine zwarte jurkjeHet prentenboek Coco of het kleine zwarte jurkje van Annemarie van Haeringen vertelt over het leven van Coco Chanel (1883-1971). Het leest als een sprookje, mede dankzij de tekeningen. De kleine Coco groeit op in een weeshuis, waar ze hard moet werken. Ze leert er naaien en borduren. Als ze het weeshuis verlaat, ontpopt ze zich tot een beroemde modeontwerper.

Geïnspireerd door het verhaal zetten de kinderen de eerste stap van het modeontwerpen: het maken van een eigen sfeerplaat. Voor hun collage kunnen ze gebruikmaken van tijdschriften, gekleurd papier en stukjes stof. Ter afsluiting bekijken ze elkaars werk. Er is aandacht voor verschillen in ontwerp, vormgeving en presentatie.

In het Plus-project verbinden de kinderen ook woorden en begrippen aan de sfeer, de kleuren en het gevoel (structuur) van textiel. Zoals: stoer, vrolijk, lief, fijntjes of lomp.

Kinderen in groep 3 en 4 beseffen dat ze iemand zijn en dat de ander anders is. Ze krijgen oog voor verschillende culturen, stijlen en smaken. De kinderen hebben meestal een sterke zelfverbeelding, die ze kunnen gebruiken om eigen werelden, verhalen, vormen en objecten te creëren. Coco of het kleine zwarte jurkje is een kennismaking met de begrippen stijl en sfeer, waaraan ze een persoonlijke invulling leren geven.

Discipline beeldende kunst, taal & mediaLeerlijn Kunst, Plus: Taal en rekenenCultuur Basis 1 les van 1,5 uurCultuur Plus 1 les van 2 uurDocent Marie Mattijssen Benodigdheden lijm, schaar, 1 vel wit A3 papier per leerling, standaard tekenmaterialen, digibord of beamer (met USB-poort en internet)

cultuureducatie | mediawijsheid | leesbevordering 13

Page 14: brochure BplusC in het basisonderwijs

Plus: klein materiaal verzamelen: gewichtje slinger klok (bijv. knikkers, ijzerwaren), doosjes kosteloos materiaal ca. 11 x 18 x 4 cmBenodigdheden o.a. kleding die vies mag worden/schorten, prikpennen en priklappen (1 voor elk kind), emmer water met doekje, digibord, werktafel (complete lijstje volgt)

De baas van NederlandHoe fantastisch zou het zijn om voor één dag de baas van Nederland te zijn! In dit project mag het, en zijn de kinderen om de beurt de regisseur: de andere kinderen doen voor heel even precies wat jij wilt. De kinderen spelen een aantal situaties na, waarin mensen verschillende rollen hebben. Hoe gedraagt een koningin zich? Hoe reageert de lakei? Moet je altijd doen wat een buurjongen jou vraagt en luister je altijd naar de juf? De kinderen ervaren zo wat het verschil is tussen de baas zijn en de baas spelen, en het verschil tussen een hoge en een lage status.

In het Plus-project komt er eerst een leesconsulent in de klas, die de kinderen kennis laat maken met verschillende ‘bazen’ uit prentenboeken. Aan de hand van de platen gaan ze dieper in op de begrippen baas, gezagsdrager (koning, politieagent, arts, brandweerman, juf ) en regels.

Op deze leeftijd kijken kinderen al iets verder dan de eigen directe omgeving. Ze worden zich bewust van het begrip land (Nederland). In diverse situaties ervaren ze dat er regels zijn en gezagsdragers. Ook ervaren ze onderling dat iemand de baas kan spelen. In De baas van Nederland verkennen de kinderen hun leefwereld door middel van toneelspel. Ze zijn zich bewust van het verschil tussen toneelspelen en natuurlijk spel. Het verschil tussen spel en werkelijkheid moet nog wel steeds goed worden aangegeven.

Zoals het klokje thuis tikt...De kinderen krijgen aan de hand van beeld- en geluidsmateriaal een inkijkje in de geschiedenis en de vormgeving van de klok: wat is de functie, hoe zagen en zien klokken eruit, wat voor types zijn er (koekoeksklok, wijzerplaat, geschreven woorden, digitale klok), waar vind je klokken (op straat, op de kerk, in de klas, polshorloge, mobiel, op de computer), hoe klinkt een klok? Een groepsgesprek helpt de kinderen om vormgeving te verbinden met de tijd en de gebeurtenissen van de dag. Vervolgens gaan ze een wijzerplaatklok maken die ze kunnen gebruiken bij het leren klokkijken.

De kinderen tekenen hun zelfontworpen klok met Oost-Indische Inkt en een penseel op een lichtzakje. De vakleerkracht besteedt veel aandacht aan de coördinatie van het met penseel tekenen. Met een prikpen worden (decoratieve) gaatjes geprikt. De wijzers kunnen draaien, zodat de kinderen de klok op school kunnen gebruiken. Bij een verjaardag of speciale gebeurtenis op school kunnen de lichtzakjes worden ‘aangestoken’, zodat er een prachtig schimmenspel ontstaat. Voor meermalig gebruik.

In het Plus-project maken de kinderen een driedimensionale koekoeksklok van een klein kartonnen doosje en diverse materialen zoals verf, schuimrubber, ijzerdraad en klei. De klok heeft een vogeltje, een slinger en draaiende wijzers.

Discipline beeldende kunstLeerlijn Taal en rekenen, Tijd, KunstCultuur Basis 1 les van 1,5 uurCultuur Plus 1 les van 2 uurDocent Tineke JacobsVoorbereiding tekening maken van klok van thuis, extra hulpouders regelen (1 op 10), tafels afdekken met kranten

Groep 3 en 4

BplusC in het basisonderwijs 16|17 14

Page 15: brochure BplusC in het basisonderwijs

Discipline toneel, Plus: taal & mediaLeerlijn Ik en de wereld, KunstCultuur Basis 1 les van 45 minuten per halve klasCultuur Plus 1 les van 30 minuten met de hele klas en 1 les van 45 minuten per halve klasDocent Marijke van Bemmel (toneel) Plus: leesconsulent (taal & media)Voorbereiding Plus: groepjes maken van 4 à 5 kinderenBenodigdheden speelzaal/gymzaal Plus: pen en papier, grote vellen papier, stiften in meerdere kleuren

Toneel in de klas | Ridder FlorianRidder Florian is de hoofdpersoon in het gelijknamige boek van Marjet Huiberts. In dit boek beleeft hij spannende avonturen met een roversbende, een pestkop, een draak, een heks en een jonkvrouwe. Hij houdt zelfs een toernooi. Maar eigenlijk is Ridder Florian helemaal niet zo’n held. Hij probeert op zijn manier met angst om te gaan.

In deze les leren de kinderen spelen en theatraal vormgeven met de verhalen uit het boek als leidraad. De vakleerkracht neemt verschillende attributen mee, bijvoorbeeld van een ridder of spullen en kleding uit de kamer van een oude toverkol. Op deze manier ervaren de kinderen op hun niveau wat er zoal komt kijken bij het maken van een theatervoorstelling.

In een klein groepje werken ze samen aan een kort verhaal. De vakleerkracht stimuleert de ontwikkeling van het spontane spreken en vergroot hun woordenschat. Ook gaan de kinderen rijmen op woorden uit het boek.

In het Plus-project presenteren de groepen de verschillende korte verhalen aan elkaar. Samen met de vakleerkracht reflecteren de kinderen op het spel.

Discipline toneelLeerlijn Taal en rekenen, KunstCultuur Basis 1 les van 1 uur (klassen <20), 1 les van 45 minuten per halve klas (klassen >20)Cultuur Plus 1 les van 1,5 uur (klassen <20), 1 les van 1 uur per halve klas (klassen >20)Docent vakleerkracht van Jeugdtheaterschool Leiden e.o.Voorbereiding lesbrief behandelenBenodigdheden speellokaal/gymzaal, cd-speler

‘Gouwe ouwe’Sommige projecten behouden hun glans door de jaren heen. Daarom kunt u ook dit schooljaar deze projecten aanvragen! Lesduur, voorbereiding en benodigdheden volgen na aanvraag.

Voor groep 3 en 4 disciplineLatina, de vlucht van de condor muziekVan zonnebloemen tot sterrenhemel beeldende kunstSprookjestoneel toneelDans de wiebelbillenboogie (so/sbo) dans

NB: Deze projecten zijn niet ontwikkeld volgens de laatste eisen, richtlijnen en theorieën op het gebied van cultuureducatie.

Prijzen Kunst en cultuur op school

Voor scholen met Cultuur Pakket1 project of 1 voorstellingsbezoek per klas: - Cultuur Basis en Plus inbegrepen- Cultuur Flex pakketprijs

meerprijs Plus-les voor scholen met Cultuur Basis € 35instaptarief en reiskosten inbegrepen

Voor scholen zonder Cultuur Pakket project per klas € 75/uurvoorstellingsbezoek per leerling € 15

instaptarief per aanvraag € 15reiskosten scholen buiten Leiden € 0,28/km

Kijk voor de voorwaarden op pagina 44 en 45.

cultuureducatie | mediawijsheid | leesbevordering 15

Page 16: brochure BplusC in het basisonderwijs

De schatkistDe kinderen ontmoeten een piraat in de bibliotheek. Deze piraat heeft geen schip meer en mag in de bibliotheek wonen. Daarom weet hij nu heel veel van boeken. Daar gaat hij de kinderen dan ook wat over vertellen: wat betekenen de stickers op de boeken in de bibliotheek, wat voor materialen zijn er allemaal en hoe kun je een boek lenen?

Maar de piraat heeft ook hulp nodig van de klas. Hij begrijpt namelijk nog niet zo goed op welke plek de verschillende boeken in de kast staan. In tweetallen voeren de kinderen opdrachten uit. Voor iedere goede opdracht krijgen ze een letter. De in totaal negen letters vormen het woord ‘schatkist’. De schatkist is verstopt in de bibliotheek en de kinderen krijgen uit de kist een bedankje van de piraat. Ook de lievelingsboeken van de piraat zijn opgeborgen in de schatkist en daar leest hij een stukje uit voor. De kinderen mogen deze boeken lenen en mee naar school nemen.

Leesplezier is een van de belangrijkste factoren om van kinderen goede lezers te maken. Tijdens deze les maken de kinderen op een avontuurlijke manier kennis met de bibliotheek.

Discipline taal & mediaLocatie locatie Nieuwstraat, Het Gebouw, Merenwijk of StevenshofLessen/duur 1 les van 1 uurDocent leesconsulentVoorbereiding vertel de kinderen dat ze een rondleiding krijgen in de bibliotheek (en dus NIET over een schatkistspel met piraat)Benodigdheden hulp van extra ouder/stagiair gewenst

Bibliotheek op schoolLeer lezen met Makey Makey nieuw!Leren lezen is essentieel om je te redden in de maatschappij en voor een toekomst met mogelijkheden. Daarnaast moet je ook beschikken over informatievaardigheden en is het steeds belangrijker ook de basis van programmeertaal te begrijpen.

In deze les worden taal, technologie en programmeren samengebracht. Met de Makey Makey kun je de functies van een toetsenbord overnemen met twee draadjes. De Makey Makey is digitaal, educatief speelgoed voor beginners. De kinderen krijgen taaloefeningen zoals ze die kennen uit hun werkboek, maar moeten de opdrachten nu digitaal verwerken.

Afhankelijk van hun leesniveau gaan ze afbeeldingen, letters of woorden met elkaar (met tussenkomst van de computer) connecten (verbinden). Of ze gaan nog een stap verder en krijgen de opdracht om de Makey Makey zelf aan te sluiten op de computer om een taaloefening aan de praat te krijgen.

Leer lezen met Makey Makey is een project dat kinderen op een andere manier stimuleert en uitdaagt in hun taalontwikkeling. Daarnaast maken ze kennis met de basisprincipes van programmeren.

Discipline taal & media Lessen/duur 1 les van 45 minuten per halve klasDocent Wesley van der VeldeBenodigdheden lokaal met digibord en meerdere grote tafels of groepjes tafels, hulp van extra ouder/ stagiair gewenst (groep wordt gesplitst)

Groep 3 en 4

BplusC in het basisonderwijs 16|17 16

Page 17: brochure BplusC in het basisonderwijs

De oberEen ober van niks van Tjibbe Veldkamp is een vrolijk boek over een ober die er een knoeiboel van maakt. Een meisje helpt hem door middel van een truc. De illustraties zijn kleurig en humoristisch. Het is een geestig geheel en relativerend qua strekking: het is maar hoe je tegen de dingen aankijkt.

In de eerste les maken de kinderen kennis met het verhaal. De leesconsulent leest het verhaal interactief voor, de prenten worden getoond op het digibord. In een spelvorm en met behulp van meegebrachte attributen kunnen de kinderen zich nog meer inleven in het verhaal en hun woordenschat actief vergroten. Leesplezier staat hier garant!

In de tweede les gaat een vakleerkracht toneel aan de slag met het genre slapstick. De onhandigheid van de ober biedt veel inspiratie voor grappige scènes. Met dienblad en menukaart komt het verhaal nog meer tot leven.

Discipline taal & media, toneelLessen/duur 1 les van 30 minuten en 1 les van 75 minutenDocent leesconsulent en Roos Marie van der WerffBenodigdheden digibord, speellokaal/gymzaal

Boek een iPadBij Boek een iPad staat een (prenten)boek centraal. Dit boek is onderdeel van het leesproduct, samen met een iPad, lesbrief en bijbehorende materialen. Op de iPad staan apps die aansluiten bij het boek. Deze stimuleren niet alleen de digitale vaardig-heden van de kinderen, maar ook hun woordenschat.

In overleg met de leerkracht kiest de leesconsulent een titel van een (prenten)boek. Deze titel kan aansluiten bij een project-thema of methode als Piramide, Schatkist, Ik & Ko of Bas.

Prijzen Bibliotheek op school

Voor scholen met een bibliotheekabonnementLeer lezen met Makey Makey € 150De schatkist € 40De ober € 112,50Boek een iPad € 25

instaptarief en reiskosten inbegrepenvervoer op aanvraag (Boek een iPad) € 5/rit

Voor scholen zonder bibliotheekabonnementLeer lezen met Makey Makey € 150De schatkist € 40De ober € 112,50Boek een iPad € 25

instaptarief per aanvraag € 10reiskosten scholen buiten Leiden en Leiderdorp € 0,28/kmvervoer op aanvraag (Boek een iPad) € 5/rit

Voorwaardenleentermijn (Boek een iPad) 3 wekenoverige voorwaarden zie p. 44-45

cultuureducatie | mediawijsheid | leesbevordering 17

Page 18: brochure BplusC in het basisonderwijs

OnderwijsKansenVoorleeskofferEen Voorleeskoffer bevat een prentenboek of voorleesboek met attributen. De materialen zijn heel geschikt ter ondersteuning van het interactief voorlezen. Daarnaast kunnen ze gebruikt worden bij een verteltafel of tentoonstelling. De kinderen kunnen het verhaal naspelen en beleven. Veel attributen bij de Voorleeskoffer zijn speciaal gemaakt door Leidse kunstenaars.

Een Voorleeskoffer heeft als doel de woordenschat van kinderen te vergroten. Doordat de kinderen het verhaal naspelen gebruiken ze de woorden uit het verhaal ook in die context. Zo blijven de nieuwe woorden hangen.

Voor groep 3 en 4 themaAgent en Boef en de tekenstreken kunstHet allermooiste ei lenteDe Boekenfabriek kunstBorre en de nachtzwarte kat emotiesEen buur voor Vos en Haas huisCoco of het kleine zwarte jurkje kleding/kunstEend op de fiets verkeerDat komt er nou van lenteGekke buren huis/mensenGewoon Fien kunst/kledingDe Gruffalo ruimte/grootteJamela’s jurk kledingKato & Ko gaan picknicken water/eten en drinkenKikker emotiesKikker is Kikker emotiesDe koningin die niet kon kiezen kunstKoosje maakt muziek kunst

Groep 3 en 4

Lotje grootte/emotiesMalmok waterDe mooiste vis van de zee waterNederland (Dematons) zomerNoten herfstPiepkleine muis wonen/zomer/kunstDe prinses met de lange haren grootte/mensenSchattig grootte/mensenSamen kunnen we alles huis/mensenSinterklaas (Dematons) SintTim op de tegels verkeerTrompet voor olifant kunstWas ik maar groot grootte/ruimte/ mensenZwaan wil een fiets verkeer

Niveau lezen collectieDe Niveau lezen collectie bevat leesboeken voor beginnende lezers, maatjes lezen, tutorlezen e.d. Elke collectie bestaat uit twee boeken per kind per niveauleesgroep. Samenlees- en toneelboekjes zijn beschikbaar. Scholen kunnen de boeken zelf uitzoeken tijdens openingsuren. Een aanvraag doen kan ook.

hAPPje kinderboek hAPPje kinderboek is een koffer met een iPad met daarop een selectie actuele apps voor kinderen. Van sommige apps is het boek toegevoegd. Achtergrondinformatie en lesideeën helpen u op weg.

Deze koffer biedt kinderboeken op een andere manier aan. Het doel hiervan is het bevorderen van mediawijsheid. Kinderen leren op een andere manier luisteren naar, kijken naar en spelen met een boek. Daarnaast vergroten ze hun woordenschat en ontdekken ze welk digitaal interactief (prenten)boek ze leuk vinden.

BplusC in het basisonderwijs 16|17 18

Page 19: brochure BplusC in het basisonderwijs

Het Leidse doorgeefboek nieuw!Het Leidse doorgeefboek is een kleurrijke houten doos met slot om door te geven van groep naar groep en van school naar school. Er passen met gemak meerdere (prenten)boeken in. Als school kies je zelf welke.

Het doel van het doorgeefboek is zorgen voor uitwisseling van boeken en leesplezier. Met het bijgevoegde logboekje kunnen alle voorlezers hun ervaringen uitwisselen en (prenten)boeken aan elkaar tippen.

Kamishibai met vertelplaten Een Kamishibai is een houten vertelkast van veertig bij vijftig centimeter en komt oorspronkelijk uit Japan. Als de verteller de Kamishibai op een tafel zet en de luiken opent, wordt de aandacht van de kinderen vanzelf naar het theater getrokken. De verteller schuift de vertelplaten in de Kamishibai en vertelt bij iedere plaat het verhaal. Ook kunnen de kinderen het verhaal vertellen of hun eigen tekeningen in de Kamishibai doen. Elke titel bevat een Kamishibai, vertelplaten en het boek.

De vertelplaten stimuleren de taalontwikkeling en het kijken naar illustraties.

Voor groep 3 themaKikker is kikker ruimteDe verre reis naar heel dichtbij anders zijn/ruimte

Voor groep 3 en 4 themaBaby kraai kunstHet begin van de zee waterHoe Anansi de ogen van de koning opende sprookjesHopeloos verliefd emotiesKikker is verliefd emotiesOnder water, boven water waterSpaghetti met dropveters kleur en vorm/ eten en drinkenVera water/grootte

Kim komt logeren Kim, een grote stoffen pop, zit bij de deur van de klas met een prentenboek en een rugzak met logeerspullen. Ze gaat iedere dag bij een ander kind in de klas logeren. Kim kan alleen slapen als het prentenboek thuis wordt voorgelezen.

De prentenboeken zijn geselecteerd op korte voorleestekst, humor en interactie. Het doel van Kim komt logeren is het ontwikkelen van de taalvaardigheid van kinderen. Ook stimuleert het ouders om thuis voor te lezen. Ouders en kinderen die het nog niet gewend zijn, kunnen zo kennismaken met een voorleesritueel.

Kim (de pop) is ook inzetbaar bij andere titels naar keuze.

Voor groep 3 themaDe Gruffalo grootteKikker is bedroefd emotieLotje grootte/emotieSchattig grootte/ruimte/ mensen

Prijzen OnderwijsKansen

Voor OnderwijsKansen scholenLeesproducten (alle) gratis

vervoer op aanvraag € 5/rit

Voor overige scholenVoorleeskoffer € 15Kim komt logeren € 5Kamishibai met vertelplaten € 10hAPPje kinderboek, Themacollectie, Niveau lezen collectie, Het Leidse doorgeefboek niet te leen

vervoer op aanvraag € 5/rit

Voorwaardenleentermijn, m.u.v. Themacollectie (in overleg) 2 maandenoverige voorwaarden zie p. 44-45

Was ik maar groot grootte/ruimte/ mensenWat staat daar? tellen

Voor groep 3 en 4 themaBetoverd door jou fantasie/waterDekselse Diederik kattenkwaadDe vuurtoren familie/water

Themacollectie (zoals Piramide)Een Themacollectie bestaat uit circa vijftien verschillende boeken per thema en dient als ondersteuning van methodes als Piramide, Schatkist, Bas, Ik & Ko. De school kan per thema boeken bestellen. Het is ook mogelijk om per kwartaal (drie à vier thema’s) of per half jaar (zes à zeven thema’s) te bestellen, dat scheelt ophaaltijd of bezorgkosten.

Voorbeelden van thema’swelkom op school feest lente/Pasenruimte Sinterklaas groottemensen Kerstmis kunstkleur en vorm winter verkeereten en drinken tellen waterherfst ziek en gezond zomer huis kleding

cultuureducatie | mediawijsheid | leesbevordering 19

Page 20: brochure BplusC in het basisonderwijs

Kunst en cultuur op schoolDans de tafelrapErvaar de tafels van vermenigvuldiging aan den lijve met Dans de tafelrap. Dit project start met het aanleren van een rap over de tafels. Daarna komen de kinderen in beweging met een stoere dans op deze rap. Door het ritme van de taal (de rap) en het ritme van de bewegingen (de dans) worden ze gestimuleerd om de systematiek van de tafels te doorgronden en deze zich eigen te maken.

In het Plus-project krijgen de kinderen ook les van een echte rapper. Hij begeleidt hen om de raps uit de dansles naar een hoger niveau te tillen. Aan het eind presenteren de kinderen hun raps aan elkaar.

Kinderen zijn in groep 5 bezig met het leren van de tafels. In groep 6 wordt dit verder geoefend en ingeslepen. Dit gebeurt vooral cognitief (logisch-mathematisch). Met dit project worden kinderen op een andere (lichamelijk-kinetische en muzikaal-ritmische) manier aangesproken. Op een fysieke manier leren rekenen ondersteunt het leerproces. Sommige kinderen leren de tafels hierdoor zelfs gemakkelijker.

Discipline dans, muziekLeerlijn Taal en rekenen, Plus: KunstCultuur Basis 1 les van 1,5 uurCultuur Plus 2 lessen van 1 uurDocent Annalee Duppen (dans) Plus: Simon Rijsdam (muziek)Voorbereiding (niet al te makkelijke) tafel kiezen en oefenenBenodigdheden speellokaal/gymzaal

Een vak apart | toneel versus dansOp een dag komt er een nieuwe buurman in de straat wonen. Hij komt uit een ver land. Zijn argwanende buurvrouw gluurt door het raam. Wat doet hij raar! Hij springt, huppelt en draait. “Buurman!”, roept buurvrouw. Buurman rolt en hopt naar buurvrouw en maakt een sierlijke buiging. Buurvrouw ergert zich. Waarom praat hij niet zoals normale buurmannen? Buurvrouw wil niets met hem te maken hebben!

Een vak apart gaat over de manier waarop mensen met elkaar kunnen (mis)communiceren. In deze minivoorstelling zoeken een danser en een actrice elk vanuit hun eigen idioom contact met elkaar. Ze begrijpen elkaar niet, maar zij zou juist zijn heimwee weg kunnen nemen en hij haar eenzaamheid. Vinden ze een manier om de kloof tussen hen te overbruggen?

Na de minivoorstelling krijgt de ene helft een dansles en de andere toneelles rond het thema communicatie. De kinderen ervaren niet alleen hoe het is om toneel te spelen of te dansen, maar ook hoe het is om acteur of danser (van beroep) te zijn.

Het Plus-project wordt afgesloten met een presentatie van de twee groepen. Hierbij gaan de dansers en acteurs samenwerken.

Discipline toneel, dansLeerlijn KunstCultuur Basis 1 les van 1,5 uurCultuur Plus 1 les van 2 uurDocent Roos Marie van der Werff (toneel) en Javed Scannell (dans)Voorbereiding inschrijven per 2 klassen, kinderen verdelen in 2 groepen (toneel of dans)Benodigdheden speellokaal/gymzaal van minimaal 8 x 8 m en leeggeruimd lokaal

BplusC in het basisonderwijs 16|17 20

Groep 5 en 6

Page 21: brochure BplusC in het basisonderwijs

Europa, sport en volksliedIn de vorm van een quiz raden de kinderen welk volkslied bij welk Europees land hoort. Ze benoemen de muzikale kenmerken en verschillen van deze liederen. Op boomwhackers (gekleurde plastic buizen) spelen ze vervolgens het Wilhelmus en het Europees volkslied. Boomwhackers zijn aansprekende instrumenten, waarmee je snel met elkaar een muziekstuk kunt spelen. De kinderen lezen de noten in een eenvoudige partituur. Ieder draagt zijn steentje bij aan het geheel. Ze zingen ook nog één of twee Europese volksliederen. De vakleerkracht geeft zangtips over adem, houding en stemgebruik.

In het Plus-project leren de kinderen ook een tekst schrijven op de melodie van het Europees volkslied. Als afsluiting presenteren ze deze liedteksten aan elkaar.

Kinderen uit groep 5 en 6 krijgen meer belangstelling voor de wereld om hen heen. Ze worden zich bewust van het begrip Europa. Ze zien sportevenementen op tv en spelen zelf ook weleens een wedstrijd of toernooi.

Discipline muziek, taal & mediaLeerlijn Ik en de wereld, KunstCultuur Basis 1 les van 1,5 uurCultuur Plus 1 les van 2 uurDocent n.n.b.Voorbereiding kaart van Europa verkennenBenodigdheden digibord met internet en geluid

Schrijvers van de Ronde TafelOntmoet een van de Schrijvers van de Ronde Tafel! Duik daar-na dieper in zijn of haar verhalen met de vakleerkracht toneel.

De schrijver is een van de twintig Schrijvers van de Ronde Tafel. Zij komen regelmatig bij elkaar. Het liefst op een plaats die iets

met geschiedenis te maken heeft. Ze schrijven verhalen over personen die lang geleden leefden. Bijvoorbeeld over Berend uit de boeken van Martine Letterie. Hierin lees je over het leven op een kasteel in de middeleeuwen. Of over Willem van Oranje of Anne Frank in de boeken van Arend van Dam, waarin hij nog veel meer oude helden tot leven wekt.

Na het schrijversbezoek gaan de kinderen in het Basis-project met de vakleerkracht toneelfragmenten in een still zetten, met bijbehorende emoties en dramatische momenten.

In de Plus-les gaan de kinderen eerst in groepjes een verhaal bedenken. Ze schrijven een korte toneeltekst over de vraag: Wat als ik in die tijd leefde? Daarna verdelen ze de rollen: er is een verteller en er zijn acteurs. De verteller neemt je mee in het verhaal, de acteurs spelen toneel en nemen de dialogen voor hun rekening.

Kinderen uit groep 5 en 6 halen hun inspiratie graag uit onderwerpen die buiten hun directe omgeving liggen, zoals informatie uit het journaal, van internet of uit het verleden. Ze kunnen daarnaast werken met talige spelopdrachten en laten zich graag uitdagen om zelf teksten te schrijven. Dit komt aan bod in het Plus-project.

Discipline taal & media, toneel Leerlijn Taal en rekenen, Tijd, KunstCultuur Basis 2 lessen van 45 minutenCultuur Plus 1 les van 45 minuten en 1 les van 75 minutenDocent schrijver en Roos Marie van der WerffVoorbereiding klas indelen in groepjes (4 à 5 kinderen), die goed kunnen samenwerkenBenodigdheden klaslokaal en speellokaal/gymzaal Plus: pennen en papier

cultuureducatie | mediawijsheid | leesbevordering 21

Page 22: brochure BplusC in het basisonderwijs

Hollandse meesters | van Nederland naar Frankrijk met Van Gogh

Wist je dat een schilderij van Vincent van Gogh evenveel kost als een vliegtuig? Aan de hand van de schilderijen van deze wereldberoemde Nederlandse schilder gaan de kinderen op reis van Nederland naar Frankrijk. Ze ontdekken hoe Van Gogh zich als schilder ontwikkelde door de jaren heen: van de donkere Nederlandse huiskamer met de aardappeleters naar de arbeiders op de zonnige Franse korenvelden. Hoe verbeeldde hij het leven in die tijd? Wat maakt zijn schilderijen uniek? Welke kleuren gebruikte hij? Op basis van foto’s die gelijkenissen vertonen met de schilderijen van Van Gogh staat de vakleerkracht stil bij het verschil tussen werkelijkheid en verbeelding, wat vooral zichtbaar is in de schilderstijl en kleurkeuze van Van Gogh.

Met een foto uit hun eigen omgeving gaan de kinderen vervolgens zelf aan de slag met het schilderen van een molen, kerkje, brug, zonnebloemen, sterrenhemel of landschap met arbeiders, geïnspireerd op de stijl van Van Gogh. Wat voor kleuren kiezen ze? Licht of donker? Welke schildertechniek?

In het Plus-project gaan de kinderen de foto in zowel een donkere als een lichte variant uitwerken. De vakleerkracht besteedt aandacht aan het contrast tussen een lichte en een donkere verbeelding van hetzelfde onderwerp.

Kinderen uit groep 5 en 6 gaan steeds bewuster materialen, technieken en beeldaspecten hanteren. Ze ontdekken dat schilderen een andere werkwijze vraagt dan tekenen en dat ze in een schilderij vormen kunnen opbouwen uit kleurvlekken. Beeldbeschouwingsactiviteiten met aandacht voor de rol van beeldaspecten en de mogelijkheden van materialen en technieken kan hen erg stimuleren bij hun eigen werk.

Discipline beedende kunst (schilderen)Leerlijn Kunst, Tijd, Ik en de wereldCultuur Basis 1 les van 1,5 uurCultuur Plus 1 les van 2 uurDocent Brigitte van ArkVoorbereiding tafels in groepjes afdekken met krantenBenodigdheden plakkaatverf (wit, zwart, blauw, geel en rood), 1 kwast per kind, 1 waterbakje per groepje, 1 palet (eierdoos of plastic bordje) per duo, kleding die vies mag worden/schorten

ToneelschrijversOntmoet een toneelschrijver en verdiep je daarna in toneelteksten met de leesconsulent of vakleerkracht toneel.

De schrijver vertelt over het maken van toneelteksten en over zijn of haar boeken. In het Basis-project gaan de kinderen daarna in duo’s toneellezen. De leesconsulent introduceert de boekenserie Toneellezen, de personages, geeft tips voor het lezen van dialogen en begeleidt de kinderen om het zo levendig mogelijk te maken voor de luisteraar.

In het Plus-project gaat een vakleerkracht toneel met de kinderen toneelspelen, op basis van teksten uit de serie Toneellezen. Ze besteedt aandacht aan het uit je hoofd leren van een script, het uitdrukken van emoties, het geven van betekenis en zeggingskracht aan een scène. De kinderen oefenen samen en presenteren hun scène in duo’s of trio’s aan elkaar.

In Toneelschrijvers maken de kinderen op basis van de serie Toneellezen kennis met toneelteksten. De boeken uit deze serie zijn spannend, humoristisch en toegankelijk geschreven door ervaren scriptschrijvers. De verhalen zijn rijk geïllustreerd en hebben een duidelijke opmaak. Toneellezen is een vorm van samenlezen waarbij twee lezers elkaar afwisselen. Het bevordert

BplusC in het basisonderwijs 16|17 22

Groep 5 en 6

Page 23: brochure BplusC in het basisonderwijs

vloeiend en expressief lezen, stimuleert creativiteit en woordenschatontwikkeling en geeft leesplezier.

Het taalbegrip en het begrijpend lezen is bij kinderen van groep 5 en 6 over het algemeen op een niveau dat ze kunnen beginnen met spelen op basis van een vaste toneeltekst. Ze denken meer na over sociale normen en rollen en welk gedrag daarbij hoort.

Discipline taal & media, Plus: toneelLeerlijn Taal en rekenen, KunstCultuur Basis 2 lessen van 45 minutenCultuur Plus 1 les van 45 minuten en 1 les van 75 minutenDocent schrijver Basis: leesconsulent (taal & media) Plus: Roos Marie van der Werff (toneel)Lesmateriaal toneeltekstenVoorbereiding toneelteksten lezen, klas indelen in groepjes (3 kinderen), die goed kunnen samenwerkenBenodigdheden Plus: speellokaal/gymzaal

Toneel in de klas | machinesIn deze les komen de kinderen op een speelse manier in aanraking met techniek. De machine vormt hierbij het uitgangspunt. Uit welke onderdelen bestaat een machine? Hoe schuift het in elkaar? Hoe ontstaat beweging? Aan de hand van spelopdrachten ervaren de kinderen dit aan den lijve.

De kinderen gaan met elkaar een grote machine uitbeelden, waarbij elk onderdeel een bepaalde functie heeft. Voor de eindopdracht ontwerpen ze in groepjes een machine waarbij ze gestimuleerd worden om samen te werken op het gebied van functie en vormgeving. Die eindopdracht presenteren de kinderen aan elkaar.

In het Plus-project reflecteert de vakleerkracht samen met de kinderen uitgebreid op de eindopdracht. Daarna krijgen ze tijd om de eindopdracht op basis van de verbeterpunten aan te passen. Deze verbeterde machine wordt opnieuw gepre-senteerd, waardoor de kinderen van elkaar leren.

Discipline toneelLeerlijn Natuur en techniek, KunstCultuur Basis 1 les van 1 uur (klassen <20), 1 les van 45 minuten per halve klas (klassen >20)Cultuur Plus 1 les van 1,5 uur (klassen <20), 1 les van 1 uur per halve klas (klassen >20)Docent vakleerkracht van Jeugdtheaterschool Leiden e.o.Voorbereiding lesbrief behandelenBenodigdheden speellokaal/gymzaal, cd-speler

Levende geschiedenis | prehistorie, Romeinse tijd of middeleeuwen

Breng de geschiedenis tot leven in de klas. Er is keuze uit de periodes prehistorie (jagers en boeren), Romeinse tijd (Grieken en Romeinen) of middeleeuwen (steden en staten). Al in de tijd van de jagers en boeren woonden er mensen in Leiden, de Romeinen hebben er een stoer fort gebouwd en in de middel-eeuwen was onze stad wereldberoemd om het Leidse laken.

Gekleed in historisch kostuum en aan de hand van replica’s en echte archeologische vondsten uit Leiden vertelt de vakleerkracht over deze perioden uit de geschiedenis. De kinderen kunnen het verleden van hun stad bekijken, beluisteren, ruiken, proeven en voelen. In het Plus-project gaan de kinderen daarna met twee vakleerkrachten zelf in groepjes aan de slag: zij onderzoeken, schrijven en maken iets als aandenken aan de betreffende historische periode.

Discipline cultureel erfgoedLeerlijn Tijd, Ik en de wereldCultuur Basis 1 les van 1,5 uurCultuur Plus 1 les van 2 uurDocent vakleerkracht(en) van PRAELesmateriaal lesbriefVoorbereiding voorbereidende les geven (gewenst), historische periode kiezen, klaslokaal inrichten met stoelen in kringBenodigdheden digibord

‘Gouwe ouwe’ Sommige projecten behouden hun glans door de jaren heen. Daarom kunt u ook dit schooljaar deze projecten aanvragen! Lesduur, voorbereiding en benodigdheden volgen na aanvraag.

Voor groep 5 en 6 disciplineStad- en parkjutten beeldende kunstAfrikaans slagwerk muziekMusicalexperience toneel, dans, muziekSalve Capoeira dansStreetdance/Urban dans

NB: Deze projecten zijn niet ontwikkeld volgens de laatste eisen, richtlijnen en theorieën op het gebied van cultuureducatie.

Prijzen Kunst en cultuur op school

Voor scholen met Cultuur Pakket1 project of 1 voorstellingsbezoek per klas: - Cultuur Basis en Plus inbegrepen- Cultuur Flex pakketprijs

meerprijs Plus-les voor scholen met Cultuur Basis € 35instaptarief en reiskosten inbegrepen

Voor scholen zonder Cultuur Pakket project per klas € 75/uurvoorstellingsbezoek per leerling € 15

instaptarief per aanvraag € 15reiskosten scholen buiten Leiden € 0,28/km

Kijk voor de voorwaarden op pagina 44 en 45.

cultuureducatie | mediawijsheid | leesbevordering 23

Page 24: brochure BplusC in het basisonderwijs

Bibliotheek op schoolFantaseer een fabelFabels lijken op het eerste gezicht grappige korte verhaaltjes over dieren, maar er zit altijd een verborgen, serieuze boodschap of waarschuwing in. Dit project stimuleert de taalontwikkeling van kinderen, vergroot het plezier in lezen en schrijven en geeft verhaalinzicht.

In de eerste les leest de leesconsulent een aantal fabels voor. De kinderen leren een fabel en diens boodschap herkennen. Zoals een fabel over vriendschap of liegen. Dan krijgen ze de opdracht zelf een fabel te bedenken. Welke boodschap of waarschuwing willen ze in het verhaal kwijt? Welke dieren worden de hoofdpersonages?

Tijdens de tweede les staat het schrijven van een fabel centraal. De boodschap of waarschuwing en de hoofdpersonages die ze hebben gekozen, krijgen een rol in hun eigen verhaal. De leesconsulent begeleidt het schrijfproces.

In de uitgebreide versie van Fantaseer een fabel maken de kinderen op basis van hun beeld bij de verhalen ook een tekening. Door voorlezen en tekenen te combineren, luisteren de kinderen met meer aandacht en blijft het verhaal beter hangen. Het illustreren van hun eigen verhaal zet hen aan het denken over de essentie (de moraal).

Discipline taal & mediaDoelgroep vanaf groep 6Lessen/duur 2 lessen van 45 minuten of 2 lessen van 1 uurDocent leesconsulentVoorbereiding klas in groepjes van ca. 4 kinderen indelen

Schrijver gezochtOntmoet een schrijver en ontdek hoe een boek tot stand komt! Schrijver gezocht is een leesbevorderende ontmoeting voor de bovenbouw. De kinderen maken niet alleen kennis met een schrijver maar lezen ook zoveel mogelijk boeken, ter voorbereiding op het schrijversbezoek. De klas krijgt hiervoor een kist met boeken van de schrijver. Voor de leerkracht is er een begeleidende lesbrief over het houden van een boekenkring en het verzamelen van informatie over schrijvers op internet.

Na het schrijversbezoek kan de klas ook aan de slag met toneel. Vraag het project Schrijvers van de Ronde Tafel (zie p. 21) of Toneelschrijvers (zie p. 22) aan. Dat is een schrijversbezoek- en toneelles ineen!

Discipline taal & mediaLocatie bibliotheeklocatie of op school (indien logistiek mogelijk)Lessen/duur 1 schrijversbezoek van 45 minutenPeriode februari t/m mei 2017

Leesbacil Een kist met circa veertig actuele boeken komt in de klas. De boeken zijn vermoedelijk besmet met het leesvirus. Het leesvirus zorgt ervoor dat kinderen niet meer kunnen stoppen met lezen.

Bij de start brengt de leesconsulent de kist naar de school en verzorgt een ludieke introductie in de groep. Daarna slaan de kinderen aan het lezen. Na zes weken mailt de groepsleerkracht de titels van de drie meest besmette boeken naar de leesconsulent van BplusC. De groep krijgt een van deze boeken cadeau. In de kist zitten ook vijf kerntitels, geselecteerd door de leesconsulenten. Bij deze titels is een aparte lesbrief gemaakt en een quiz voor op het digibord.

BplusC in het basisonderwijs 16|17 24

Groep 5 en 6

Page 25: brochure BplusC in het basisonderwijs

Leesbacil is een project om kinderen aan het lezen te krijgen. De leesattitude wordt grotendeels in groep 5 bepaald: het is dus belangrijk het leesplezier bij deze kinderen te stimuleren.

Discipline taal & mediaDoelgroep alleen groep 5Lessen/duur 2 lessen van ca. 25 minutenDocent leesconsulentBenodigdheden digibord, computer met internetverbinding

Mediawijs in de klasHet is belangrijk kinderen mediawijs te maken. Mediawijsheid is de verzameling competenties die een mens – groot en klein – nodig heeft om actief, kritisch én bewust deel te kunnen nemen aan onze moderne mediasamenleving.

Discipline taal & mediaLocatie locatie Nieuwstraat, Het Gebouw, LeiderdorpLessen/duur 2 lessen van 45 minutenDocent mediacoachVoorbereiding klas in groepjes van 4 kinderen indelen

optie informatievaardighedenInformatie zoeken, vinden, beoordelen en verwerken zijn belangrijke vaardigheden voor een verdere schoolcarrière. Hoe formuleer je een goede zoekvraag? Wat staat er precies in de tekst? Van wie is de informatie afkomstig? En wat als er niets op internet te vinden is?

lees verder >>>

Prijzen Bibliotheek op school

Voor scholen met een bibliotheekabonnementMediawijs in de klas € 60Schrijver gezocht € 80Leesbacil (incl. 1 boek cadeau) € 42,50Fantaseer een fabel: - 2 lessen van 45 minuten € 60- 2 lessen van 1 uur € 80

instaptarief en reiskosten inbegrepenvervoer op aanvraag (Schrijver gezocht, Leesbacil) € 5/rit

Voor scholen zonder bibliotheekabonnementMediawijs in de klas € 60Schrijver gezocht € 80Leesbacil (incl. 1 boek cadeau) € 42,50Fantaseer een fabel: - 2 lessen van 45 minuten € 60- 2 lessen van 1 uur € 80

instaptarief per aanvraag € 10reiskosten scholen buiten Leiden en Leiderdorp € 0,28/kmvervoer op aanvraag (Schrijver gezocht, Leesbacil) € 5/rit

Voorwaardenleentermijn (Schrijver gezocht, Leesbacil) 6 wekenoverige voorwaarden zie p. 44-45

Prijzen OnderwijsKansen

Voor OnderwijsKansen scholenLeesproducten (alle) gratis

vervoer op aanvraag € 5/rit

Voor overige scholenNiveau lezen collectie, Collectie schakelklas niet te leenHet Leidse Soorgeefboek

Voorwaardenleentermijn 2 maandenoverige voorwaarden zie p. 44-45

Dit project biedt een goede basis voor een periode waarin kinderen aan een werkstuk of spreekbeurt moeten werken. In twee lessen leren de kinderen informatie te zoeken (zowel op internet als in de bibliotheek), kritisch te kijken naar (alle) media en te selecteren in het enorme aanbod aan informatie.

optie tv, internet en sociale mediaInternet en televisie zijn niet meer weg te denken uit onze samenleving. Alles kun je opzoeken op het internet. Zelfs je sociale leven onderhoud je via de sociale media. Maar wat is nu echt en wat is nep? En hoe gedraag je je op het internet?

Omdat niet alle competenties in twee lessen te vangen zijn, bepaalt de mediacoach in overleg met de leerkracht met welk mediawijze thema de kinderen aan de slag gaan: televisie, internet of sociale media.

OnderwijsKansenNiveau lezen collectieDe Niveau lezen collectie bevat leesboeken voor beginnende lezers, maatjes lezen, tutorlezen e.d. Elke collectie bestaat uit twee boeken per kind per niveauleesgroep. Samenlees- en toneelboekjes zijn beschikbaar. Scholen kunnen de boeken zelf uitzoeken tijdens openingsuren. Een aanvraag doen kan ook.

Collectie schakelklasCollectie schakelklas is een taalstimulerende collectie op maat, voor internationale en schakelklassen. De collectie bevat vijftien tot vijfentwintig boeken per thema. Deze kunt u inzetten bij verschillende leesactiviteiten, maar ook bij wereldoriëntatie.

Het Leidse doorgeefboek nieuw!Het Leidse doorgeefboek is een kleurrijke houten doos met slot om door te geven van groep naar groep en van school naar school. Er passen met gemak meerdere (prenten)boeken in. Als school kies je zelf welke.

Het doel van het doorgeefboek is zorgen voor uitwisseling van boeken en leesplezier. Met het bijgevoegde logboekje kunnen alle voorlezers hun ervaringen uitwisselen en (prenten)boeken aan elkaar tippen.

cultuureducatie | mediawijsheid | leesbevordering 25

Page 26: brochure BplusC in het basisonderwijs

Kunst en cultuur op schoolOp dans kun je rekenenGa de uitdaging aan om al dansend rekenvraagstukken op te lossen. Bijvoorbeeld op het gebied van ruimte, lengte, oppervlakte, inhoud en temperatuur. Vergroot je ruimtelijk inzicht door middel van dansbewegingen in de ruimte. Maak kennis met het begrip beats per minute (bpm) en bereken het tempo van de muziek door middel van timen, delen en vermenigvuldigen. De kinderen ontdekken in dit project dat tempo veel invloed heeft op het karakter van een dans.

In het Plus-project duiken de kinderen dieper in het begrip beats per minute. Ze schatten de snelheid van hun dans en passen rekenstrategieën toe om de werkelijke snelheid te achterhalen.

Kinderen in groep 7 en 8 kunnen onzeker worden over hun lichaam en geremd zijn in het zich uiten door middel van dans. Dans gekoppeld aan uitdagende rekenopdrachten biedt een veilige context en structuur. De fysieke uitdaging ondersteunt tevens de rekenvaardigheid, die normaal gesproken vooral cognitief benaderd wordt. Bij sommige kinderen gaat rekenen hen op deze manier zelfs gemakkelijker af.

Discipline dans (muziek)Leerlijn Taal en rekenenCultuur Basis 1 les van 1,5 uurCultuur Plus 2 lessen van 1 uurDocent Kirsten MieogBenodigdheden speellokaal/gymzaal

Een vak apart|toneel versus dansOp een dag komt er een nieuwe buurman in de straat wonen. Hij komt uit een ver land. Zijn argwanende buurvrouw gluurt door het raam. Wat doet hij raar! Hij springt, huppelt en draait. “Buurman!”, roept buurvrouw. Buurman rolt en hopt naar buurvrouw en maakt een sierlijke buiging. Buurvrouw ergert zich. Waarom praat hij niet zoals normale buurmannen? Buurvrouw wil niets met hem te maken hebben!

Een vak apart gaat over de manier waarop mensen met elkaar kunnen (mis)communiceren. In deze minivoorstelling zoeken een danser en een actrice elk vanuit hun eigen idioom contact met elkaar. Ze begrijpen elkaar niet, maar zij zou juist zijn heimwee weg kunnen nemen en hij haar eenzaamheid. Vinden ze een manier om de kloof tussen hen te overbruggen?

Na de minivoorstelling krijgt de ene helft een dansles en de andere toneelles rond het thema communicatie. De kinderen ervaren niet alleen hoe het is om toneel te spelen of te dansen, maar ook hoe het is om acteur of danser (van beroep) te zijn.

Het Plus-project wordt afgesloten met een presentatie van de twee groepen. Hierbij gaan de dansers en acteurs samenwerken.

Discipline toneel, dansLeerlijn KunstCultuur Basis 1 les van 1,5 uurCultuur Plus 1 les van 2 uurDocent Roos Marie van der Werff (toneel) en Javed Scannell (dans)Voorbereiding inschrijven per 2 klassen, kinderen verdelen in 2 groepen (toneel of dans)Benodigdheden speellokaal/gymzaal van minimaal 8 x 8 m en leeggeruimd lokaal

BplusC in het basisonderwijs 16|17 26

Groep 7 en 8

Page 27: brochure BplusC in het basisonderwijs

Typografie en letterkunstHaiku’s zijn korte gedichten die gaan over seizoenen, dieren of het weer. De kinderen starten door in korte tijd een haiku te schrijven onder begeleiding van de vakleerkracht beeldende kunst. Vervolgens gaan ze aan de slag met typografie. Wat is typografie en hoe is dit door de jaren heen gebruikt? Hoe ontwerp je letters? Hoe integreer je typografie en beeld?

In dit project maken de kinderen niet gewoon een afbeelding bij een tekst, maar ze maken de tekst onderdeel van de afbeelding of de afbeelding onderdeel van de tekst. De vakleerkracht stimuleert hen goed na te denken over de verbeelding van cruciale elementen uit de tekst, over de vormgeving van de tekst zelf en de compositie op een vel papier. Aan het einde reflecteren ze op het maakproces, hun keuzes en het resultaat.

In het Plus-project leren de kinderen de letters en illustraties verder te integreren in een 3D-tekening.

Kinderen van deze leeftijd gaan steeds bewuster materialen, technieken en beeldaspecten hanteren en krijgen steeds meer oog voor de communicatieve functie van beelden. Ook hun denken wordt conceptueler. Typografie en letterkunst daagt hen uit om goed na te denken over de boodschap en de verbeelding van hun tekst.

Discipline beeldende kunst, taal & mediaLeerlijn Kunst, Taal en rekenenCultuur Basis 1 les van 1,5 uurCultuur Plus 1 les van 2 uurDocent Brigitte van ArkBenodigdheden potloden, kladpapier, linialen en gummen, digibord of beamer (met USB-ingang)

Wereldschrijvers|Rechten van het KindOntmoet een Wereldschrijver en duik daarna dieper in zijn of haar verhalen met de vakleerkracht toneel.

Wereldschrijvers kunnen veel vertellen over hoe het is om kind te zijn in landen over de hele wereld. Ze weten ook veel over de Rechten van het Kind. Tijdens het schrijversbezoek leren de kinderen van alles over kinderrechten, de boeken van de schrijver en hoe de verhalen tot stand zijn gekomen. Na dit bezoek gaan ze in het Basis-project in groepjes een sketch maken over een van de Rechten. Hoe kun je dit op een grappige manier in een kort toneelstukje duidelijk maken? De vakleerkracht toneel begeleidt hen hierbij.

In het Plus-project nemen de kinderen hun sketch op video op. Terug in de klas reflecteren ze met de vakleerkracht op de sketches en het maakproces, op basis van de filmpjes.

Kinderen uit groep 7 en 8 weten meestal wel globaal wat Unicef doet. Ze hebben ook weleens gehoord van de Rechten van het Kind. Ze werken graag met een onderwerp, waarin ze zichzelf kunnen spiegelen en ze hebben vaak behoefte aan een podium voor hun persoonlijke ideeën. Hun eigen inbreng krijgt in Wereldschrijvers dan ook de ruimte.

Discipline taal & media, toneelLeerlijn Ik en de wereld, Taal en rekenen, KunstCultuur Basis 2 lessen van 45 minutenCultuur Plus 1 les van 45 minuten en 1 les van 75 minutenDocent schrijver en Roos Marie van der WerffLesmateriaal lesbrief en inspiratiegidsVoorbereiding Rechten van het Kind voorbespreken, kinderen in groepjes van 4 à 5 indelenBenodigdheden klaslokaal, speellokaal/gymzaal Plus: pennen en papier, digibord of beamer

cultuureducatie | mediawijsheid | leesbevordering 27

Page 28: brochure BplusC in het basisonderwijs

Bericht aan de toekomst | levende klassenfoto

Een klassenfoto is een bijzonder document, dat vooral leuk is voor later. Maar op een foto staat iedereen stil en hoor je niemands stem. In dit project blazen de kinderen leven in een klassenfoto. Ze maken een korte film voor later, waarin zij een bericht aan zichzelf of klasgenootjes in de toekomst sturen.De kinderen maken kort kennis met de videoapparatuur. Waarom staat een camera op een statief, hoe hanteer je een geluidshengel? Daarna ontwikkelen de kinderen in groepjes met een specifieke taak het concept en het plan van aanpak voor de film. Voorwaarde is dat de film in één take wordt opgenomen.

Dan nemen de kinderen de levende klassenfoto op met een professionele video-opnameset. Ze richten de filmset in en zijn verantwoordelijk voor camera, geluid, licht, regie, mise-en-scène en timing. En dan is het: “3, 2, 1... Actie!” Na afloop kunnen de kinderen het eindproduct (korte film) direct bekijken op het digibord.

In het Plus-project gaan de kinderen voorafgaand aan de filmles hun eigen toekomstverwachtingen en -wensen vormgeven. Naar aanleiding van het boek Keepvogel en kijkvogel maken ze met gekleurde vellen papier, tekst en tekeningen een weergave van hun toekomst, in de stijl van Mondriaan.

Technische vaardigheden en interesse en inzicht in technische principes nemen bij kinderen van deze leeftijd steeds meer toe. In dit project leren de kinderen diverse aspecten van het maken van een videofilm en deze in de praktijk toepassen. Ze ervaren hierbij hoe belangrijk het is om samen te werken en taken te verdelen. Daarnaast staan zij stil bij hun eigen leven in de toekomst en verwoorden of verbeelden dit.

Discipline beeldende kunst (film), Plus: taal & mediaLeerlijn Tijd, KunstCultuur Basis 1 les van 1,5 uurCultuur Plus 1 les van 30 minuten en 1 les van 1,5 uurDocent Casper Sikken (beeldende kunst), Plus: leesconsulent (taal & media)Lesmateriaal lesbriefVoorbereiding tafels in ruime u-vorm zetten, klas indelen in 5 groepen, Basis: voorbereidende les uit lesbrief gevenBenodigdheden stiften en vellen papier, vrij lokaal/ruimte om apparatuur te testen (half uur voor aanvang les), Plus: scharen, lijm, nietmachines

Djembé en krinOnder leiding van een inspirerende en enthousiaste Senegalese master drummer, die al meer dan twintig jaar in Nederland woont, verkennen de kinderen de muziek van West-Afrika. Met passie, humor en expertise brengt hij de opzwepende ritmes uit zijn vaderland over op de groep. Uiteraard laat hij de kinderen ook kennismaken met ritmes uit Guinee en Mali.

De kinderen ontwikkelen spelenderwijs gevoel voor ritme en samenspel. Dit doen ze op djembé en krin, een Afrikaans percussie-instrument dat nu vooral wordt gebruikt als begeleiding van de djembé. Vroeger werd de krin ook veel gebruikt als communicatiemiddel om gecodeerde berichten te versturen tussen dorpen.

In het Plus-project werken de kinderen toe naar een korte presentatie. De ingestudeerde ritmes leren ze met overtuiging aan elkaar presenteren in een gezamenlijke projectafsluiting.

BplusC in het basisonderwijs 16|17 28

Groep 7 en 8

Page 29: brochure BplusC in het basisonderwijs

Kinderen in groep 7 en 8 gaan steeds meer waarde hechten aan de eigen muziekcultuur. Desondanks is muziek uit de ‘grote’ wereld een geschikte inspiratiebron voor projecten: hun blik op de wereld en interesse in andere stijlen, genres en culturen verruimen zich ook. Daarnaast kunnen groepsinvloed en zelfkritiek kinderen van deze leeftijd belemmeren om zich creatief te uiten. Het bespelen van de djembé bevordert het zelfvertrouwen en versterkt de groepsband. Dit speelt in op het groeiende bewustzijn van wat anderen van hen vinden.

Discipline muziek Leerlijn Ik en de wereld, KunstCultuur Basis 1 les van 45 minuten per halve klasCultuur Plus 1 les van 45 minuten per halve klas, 1 presentatie van 30 minuten (hele klas)Docent Oké SeneBenodigdheden speellokaal/gymzaal/aula, 2 banken, 11 stoelen

Levende geschiedenis | prehistorie, Romeinse tijd of middeleeuwen

Breng de geschiedenis tot leven in de klas. Er is keuze uit de periodes prehistorie (jagers en boeren), Romeinse tijd (Grieken en Romeinen) of middeleeuwen (steden en staten). Al in de prehistorie woonden er mensen in Leiden de Romeinen hebben er een stoer fort gebouwd en in de middeleeuwen was onze stad wereldberoemd om het Leidse laken.

Gekleed in historisch kostuum en aan de hand van replica’s en echte archeologische vondsten uit Leiden, vertelt de vakleerkracht over deze perioden uit de geschiedenis. De kinderen kunnen het verleden van hun stad bekijken, beluisteren, ruiken, proeven en voelen.

In het Plus-project gaan de kinderen daarna met twee vakleerkrachten zelf in groepjes aan de slag: zij onderzoeken, schrijven en maken iets als aandenken aan de betreffende historische periode.

Discipline cultureel erfgoedLeerlijn TijdCultuur Basis 1 les van 1,5 uurCultuur Plus 1 les van 2 uurDocent vakleerkracht(en) van PRAELesmateriaal lesbriefVoorbereiding voorbereidende les geven (gewenst), historische periode kiezen, klaslokaal inrichten met stoelen in kringBenodigdheden digibord

‘Gouwe ouwe’Sommige projecten behouden hun glans door de jaren heen. Daarom kunt u ook dit jaar deze projecten aanvragen! Lesduur, voorbereiding en benodigdheden volgen na aanvraag.

Voor groep 7 en 8 disciplineStad- en parkjutten beeldende kunstBeweging in foto’s beeldende kunst, dansSalve Capoeira dansStreetdance/Urban dansAfrikaans slagwerk muziekMusicalexperience toneel, dans, muziekSoap, van cliffhangers en close-ups toneel

NB: Deze projecten zijn niet ontwikkeld volgens de laatste eisen, richtlijnen en theorieën op het gebied van cultuureducatie.

Prijzen Kunst en cultuur op school

Voor scholen met Cultuur Pakket1 project of 1 voorstellingsbezoek per klas: - Cultuur Basis en Plus inbegrepen- Cultuur Flex pakketprijs

meerprijs Plus-les voor scholen met Cultuur Basis € 35instaptarief en reiskosten inbegrepen

Voor scholen zonder Cultuur Pakket project per klas € 75/uurvoorstellingsbezoek per leerling € 15

instaptarief per aanvraag € 15reiskosten scholen buiten Leiden € 0,28/km

Kijk voor de voorwaarden op pagina 44 en 45.

cultuureducatie | mediawijsheid | leesbevordering 29

Page 30: brochure BplusC in het basisonderwijs

Bibliotheek op schoolFantaseer een fabelFabels lijken op het eerste gezicht grappige korte verhaaltjes over dieren, maar er zit altijd een verborgen, serieuze boodschap of waarschuwing in. Dit project stimuleert de taalontwikkeling van kinderen, vergroot het plezier in lezen en schrijven en geeft verhaalinzicht.

In de eerste les leest de leesconsulent een aantal fabels voor. De kinderen leren een fabel en diens boodschap herkennen. Zoals een fabel over vriendschap of liegen. Dan krijgen ze de opdracht zelf een fabel te bedenken. Welke boodschap of waarschuwing willen ze in het verhaal kwijt? Welke dieren worden de hoofdpersonages?

Tijdens de tweede les staat het schrijven van een fabel centraal. De boodschap of waarschuwing en de hoofdpersonages die ze hebben gekozen, krijgen een rol in hun eigen verhaal. De leesconsulent begeleidt het schrijfproces.

In de uitgebreide versie van Fantaseer een fabel maken de kinderen op basis van hun beeld bij de verhalen ook een tekening. Door voorlezen en tekenen te combineren, luisteren de kinderen met meer aandacht en blijft het verhaal beter hangen. Het illustreren van hun eigen verhaal zet hen aan het denken over de essentie (de moraal).

Discipline taal & mediaDoelgroep vanaf groep 6Lessen/duur 2 lessen van 45 minuten of 2 lessen van 1 uurDocent leesconsulentVoorbereiding klas in groepjes van ca. 4 kinderen indelen

Schrijver gezochtOntmoet een schrijver en ontdek hoe een boek tot stand komt! Schrijver gezocht is een leesbevorderende ontmoeting voor de bovenbouw. De kinderen maken niet alleen kennis met een schrijver maar lezen ook zoveel mogelijk boeken, ter voorbereiding op het schrijversbezoek. De klas krijgt hiervoor een kist met boeken van de schrijver. Voor de leerkracht is er een begeleidende lesbrief over het houden van een boekenkring en het verzamelen van informatie over schrijvers op internet. Na het schrijversbezoek kan de klas ook aan de slag met toneel. Vraag het project Wereldschrijvers (zie p. 27) aan. Dat is een schrijversbezoek en toneelles ineen.

Discipline taal & mediaLocatie bibliotheeklocatie of op school (indien logistiek mogelijk)Lessen/duur 1 schrijversbezoek van 45 minutenPeriode februari t/m mei 2017

Leesavatar nieuw!Leesavatar is leesbevordering via de digitale snelweg! Zelf een avatar aanmaken is populair bij kinderen. Een avatar is een persoonlijk, grafisch poppetje en weerspiegelt het karakter en de interesses van de gebruiker.

De kinderen starten met het ‘aanmaken’ van een persoonlijke leesavatar op de computer in de klas. Vervolgens maken ze de smaaktest Welk boek past bij mij?. Deze multimediale vragenlijst geeft tien leessuggesties als resultaat. Gedurende vijf weken. le-zen de kinderen maximaal vijf van de boeken uit de krat van dit leesproduct. Hiermee verdienen ze attributen voor hun leesavatar. Deze beloning krijgen ze door de gelezen boeken op te bergen in de rugzak van de leesavatar. Met de atributen kleden ze de avatar verder naar hun smaak aan. Zo worden de

BplusC in het basisonderwijs 16|17 30

Groep 7 en 8

Page 31: brochure BplusC in het basisonderwijs

Prijzen Bibliotheek op school

Voor scholen met een bibliotheekabonnementFantaseer een fabel: - 2 lessen van 45 minuten € 60- 2 lessen van 1 uur € 80Schrijver gezocht € 80Leesavatar € 45Mediawijs in de klas € 60

instaptarief en reiskosten inbegrepenvervoer op aanvraag (Schrijver gezocht) € 5/rit

Voor scholen zonder bibliotheekabonnementFantaseer een fabel: - 2 lessen van 45 minuten € 60- 2 lessen van 1 uur € 80Schrijver gezocht € 80Leesavatar € 45Mediawijs in de klas € 60

instaptarief per aanvraag € 10reiskosten scholen buiten Leiden en Leiderdorp € 0,28/kmvervoer op aanvraag (Schrijver gezocht) € 5/rit

Voorwaardenleentermijn (Schrijver gezocht en Leesavatar) 6 wekenoverige voorwaarden zie p. 44-45

leesvoorkeuren zichtbaar voor de hele klas. Dit leidt tot leuke gesprekken over de gelezen boeken. Er ontstaan ook verschillende soorten lees-avatars, gebaseerd op de diverse leessmaken van de kinderen. Het resultaat is een groepsfoto van alle leesavatars in de klas.

Het doel van Leesavatar is het stimuleren van de leesmotivatie. De kans op leesplezier is het grootst als kinderen boeken kiezen (en lezen) die bij hen passen.

Mediawijs in de klasHet is belangrijk kinderen mediawijs te maken. Mediawijsheid is de verzameling competenties die een mens - groot en klein - nodig heeft om actief, kritisch én bewust deel te kunnen nemen aan onze moderne mediasamenleving.

Discipline taal & mediaLocatie locatie Nieuwstraat, Het Gebouw, LeiderdorpLessen/duur 2 lessen van 45 minutenDocent mediacoachVoorbereiding klas in groepjes van 4 kinderen indelen

optie informatievaardighedenInformatie zoeken, vinden, beoordelen en verwerken zijn belangrijke vaardigheden voor een verdere schoolcarrière. Hoe formuleer je een goede zoekvraag? Wat staat er precies in de tekst? Van wie is de informatie afkomstig? En wat als er niets op internet te vinden is?

lees verder >>>

Prijzen OnderwijsKansen

Voor OnderwijsKansenscholenLeesproducten (alle) gratis

vervoer op aanvraag € 5/rit

Voor overige scholenNiveau lezen collectie, Collectie schakelklas niet te leenHet Leidse doorgeefboek

Voorwaardenleentermijn 2 maandenoverige voorwaarden zie p. 44-45

Dit project biedt een goede basis voor een periode waarin kinderen aan een werkstuk of spreekbeurt moeten werken. In twee lessen leren de kinderen informatie te zoeken (zowel op internet als in de bibliotheek), kritisch te kijken naar (alle) media en te selecteren in het enorme aanbod aan informatie.

optie tv, internet en sociale mediaInternet en televisie zijn niet meer weg te denken uit onze samenleving. Alles kun je opzoeken op het internet. Zelfs je sociale leven onderhoud je via de sociale media. Maar wat is nu echt en wat is nep? En hoe gedraag je je op het internet?

Omdat niet alle competenties in twee lessen te vangen zijn, bepaalt de media-coach in overleg met de leerkracht met welk mediawijze thema de kinderen aan de slag gaan: televisie, internet of sociale media.

OnderwijsKansenNiveau lezen collectieDe Niveau lezen collectie bevat leesboeken voor beginnende lezers, maatjes lezen, tutorlezen e.d. Elke collectie bestaat uit twee boeken per kind per niveauleesgroep. Samenlees- en toneelboekjes zijn beschikbaar. Scholen kunnen de boeken zelf uitzoeken tijdens openingsuren. Een aanvraag doen kan ook.

Collectie schakelklasCollectie schakelklas is een taalstimulerende collectie op maat, voor internationale en schakelklassen. De collectie bevat vijftien tot vijfentwintig boeken per thema. Deze kunt u inzetten bij verschillende leesactiviteiten, maar ook bij wereldoriëntatie.

Het Leidse doorgeefboek nieuw!Het Leidse doorgeefboek is een kleurrijke houten doos met slot om door te geven van groep naar groep en van school naar school. Er passen met gemak meerdere (prenten)boeken in. Als school kies je zelf welke.

Het doel van het doorgeefboek is zorgen voor uitwisseling van boeken en leesplezier. Met het bijgevoegde logboekje kunnen alle voorlezers hun ervaringen uitwisselen en (prenten)boeken aan elkaar tippen.

cultuureducatie | mediawijsheid | leesbevordering 31

Page 32: brochure BplusC in het basisonderwijs

Bibliotheek op schoolScholing en inspiratie

Workshop | Praten met Apparaten nieuw!

Kinderen krijgen steeds meer te maken met computers, telefoons en tablets. Daarbij is de interactie met computers voor kinderen heel natuurlijk geworden. Veel leerkrachten zijn ook geïnteresseerd in de mogelijkheden, maar zouden op dit gebied wel een steuntje in de rug kunnen gebruiken.

Tijdens de workshop Praten met Apparaten laten we zien dat de computer een goed hulpmiddel kan zijn bij het leerproces. Samen denken we na over de mogelijkheden, proberen we ideeën uit die we meenemen naar de dagelijkse praktijk in de klas. We werken volgens het concept van MakerSpace: een open laboratorium, atelier, werkplaats, workshopruimte en/of studio waar mensen van diverse achtergronden kunnen samenkomen om materiaal, werktuigen en kennis te delen en om dingen te maken. De groep telt maximaal vijftien deelnemers en begeleiding is er op niveau.

Bij Technolab maken kinderen spelenderwijs kennis met programmeren. In samenwerking met Technolab organiseert BplusC nu ook deze workshop voor leerkrachten.

Discipline taal & mediaDoelgroep leerkrachten midden- en bovenbouwLocatie Het GebouwPeriode data n.n.b.Docent vakleerkracht van Technolab

Workshop | Leesplezier en woordenschat nieuw!

Door vijftien minuten vrij lezen per dag, leert een kind duizend nieuwe woorden per jaar. Meer lezen betekent: beter in taal! Leesplezier staat voorop, de woordenschat volgt dan vanzelf.

In de workshop Leesplezier en woordenschat krijgt het team tips en praktische voorbeelden over hoe je als leerkracht kinderen kunt enthousiasmeren om te lezen. Wat voor verschillende soorten boeken zijn er? Hoe werkt een boekenkring? Hoe krijg je ook jongens (juist met non-fictie) aan het lezen? Het team ontvangt nadien een lesbrief met verschillende werkvormen voor een boekenkring.

Vooraf heeft de leesconsulent contact met de school om in kaart te brengen wat het leesklimaat op school is, hoe het team werkt en wat potentiële vragen zijn. Dit om de inhoud van de workshop zo goed mogelijk op schoolniveau af te stemmen.

Discipline taal & mediaDoelgroep teamPeriode in overlegDocent leesconsulent

QUOTESTwee leerkrachten van De Thermiek tijdens de eerste

workshop Leesplezier en woordenschat in 2016:

“Erg inspirerend met praktische voorbeelden, hier ga ik

zeker mee aan de slag.”

“Heel leuk zo’n boekenkring, ik denk dat de kinderen veel

beter een boek kunnen vinden dat bij hen past en ze ook

echt leuk vinden om te lezen.”

BplusC in het basisonderwijs 16|17 32

Werken aan kwaliteit

Page 33: brochure BplusC in het basisonderwijs

Thema-avond | KinderboekenweekDe Kinderboekenweek van 2016 heeft als motto Voor altijd jong. Van 5 t/m 16 oktober staan opa’s en oma’s in het middelpunt van de aandacht. De 87-jarige Dolf Verroen schrijft het Kinderboekenweekgeschenk 2016 en het prentenboek wordt gemaakt door Floor Rieder.

Ter voorbereiding en inspiratie op de Kinderboekenweek organiseert BplusC met partners (o.a. bibliotheken uit de regio en jeugdboekhandel Silvester) zoals elk jaar weer de Thema-avond Kinderboekenweek. Er zijn natuurlijk weer schrijvers te gast. Je kunt meedoen aan verschillende workshops, in gesprek over actuele boeken bij onze aangeklede boekenkramen en met lessuggesties (lesbrief CPNB) terug naar huis.

Discipline taal & media en meerDoelgroep leerkrachtenLocatie locatie NieuwstraatPeriode woensdag 14 september 2016, 20.00 tot 22.00 uurDocent leesconsulenten, mediacoaches en vakleerkrachten (BplusC, bibliotheken uit regio)

Thema-avond | Met dyslexie naar het voortgezet onderwijs

De schoolkeuze is voor kinderen in groep 7 en 8 een belangrijke gebeurtenis: laat staan als je ook nog eens dyslexie hebt. Om juist deze groep kinderen goed te helpen kiezen, organiseert BplusC een thema-avond voor hun ouders en leerkrachten.

Marieke Schneider, psycholoog, dyslexiebehandelaar en coördinator Onderwijszorg Nederland, spreekt vanuit haar ruime ervaring op het gebied van diagnostiek en begeleiding van kinderen met dyslexie in het voortgezet onderwijs en is jarenlang expert op het gebied van dyslexie.

Discipline taal & mediaDoelgroep leerkrachten bovenbouw en ouders van kinderen met dyslexie in groep 7 of 8Locatie locatie NieuwstraatPeriode donderdag 10 november 2016, 19.00 tot 20.45 uurDocent Marieke Schneider

Inspiratiefestival | Nationale Voorleesdagen

Laat De Nationale Voorleesdagen leven op school en breng alle jonge kinderen en hun ouders in de ban van het Prentenboek van het Jaar. Van 25 januari t/m 4 februari 2017 kunnen zij hun hart ophalen met De kleine walvis van Benji Davies.

Ter voorbereiding en inspiratie op de Nationale Voorleesdagen organiseert BplusC met partners (o.a. JES Rijnland en jeugdboekhandel Silvester) een Inspiratiefestival Nationale Voorleesdagen. Professionals die werken met peuters en kleuters krijgen volop ideeën voor het organiseren van activiteiten in eigen huis. Beleef de Prentenboek TopTien en neem een inspiratiepakket mee naar huis.

Discipline taal & media en meerDoelgroep leerkrachten onderbouwLocatie Het Leidse VolkshuisPeriode woensdag 11 januari 2017, 14.00 tot 17.00 uurDocent leesconsulenten BplusC en partners uit Leiden en Leiderdorp

Cursus | Open BoekZonder aandacht voor leesbevordering missen technisch lezen en begrijpend lezen een belangrijke stimulans. Leesbeleving en leesinteresse vormen samen de term leesbevordering. Samen zijn zij een noodzakelijk begin. De taak van een leescoördinator is erop gericht meer eenheid in het leesonderwijs te brengen vanuit het perspectief van de leesbevordering. Samen met een goed functionerende schoolbibliotheek, met zowel fictie als non-fictie, is dit de spil waar het leesonderwijs om draait.

De cursus Open Boek schoolt leerkrachten tot leescoördinator op hun school. Als op iedere school twee leerkrachten deze taak uitvoeren, werkt dit het meest efficiënt. Deelnemers krijgen een lesmap, het handboek Open Boek en informatieve artikelen.

De cursus bestaat uit studiebijeenkomsten, afgewisseld met huiswerkopdrachten. De slotopdracht van de cursus betreft een leesplan om leesbevordering op school naar een hoger niveau te tillen. De leescoördinatoren kunnen zich na afloop van de cursus aansluiten bij het netwerk van leescoördinatoren.

Discipline taal & mediaDoelgroep leerkrachtenLocatie diverse locaties van BplusC en jeugdboekhandel SilvesterLessen/duur 4 bijeenkomsten van 3 uur en 1 terugkomdagPeriode woensdag 8 en 22 februari, 15 en 29 maart, 10 mei 2017, 14.00 tot 17.00 uurDocent Liselotte DessauvagieBenodigdheden 15 uur zelfstudie en opdrachten

Ondersteuning

BoekToer nieuw!Lezen is leuk! En lezen is belangrijk. Maar hoe blijven kinderen enthousiaste lezers? Onder andere door hen steeds weer nieuwe en actuele boeken aan te bieden.

BoekToer is een dynamische aanvulling op de school-bibliotheek. Zo blijft er op school genoeg te lezen voor alle kinderen (omvang) en elk jaar genoeg nieuwe titels om uit te kiezen (vernieuwing) zonder dat de school alles zelf hoeft aan te schaffen. BplusC regelt het voor een klas, bouw of zelfs voor de hele school.

BoekToer bevat informatieve en/of verhalende boeken over een thema naar keuze. Er zitten in overleg ook digitale media of illustrerende voorwerpen bij. Denk bijvoorbeeld aan de Canon van Nederland of de Kinderboekenweek. Zeer geschikt voor een BoekToer zijn ook thema’s als seizoenen, kunst, beroepen en andere culturen. Verder zijn er bijvoorbeeld collecties met jongensboeken, prentenboeken of zoekboeken.

cultuureducatie | mediawijsheid | leesbevordering 33

Page 34: brochure BplusC in het basisonderwijs

BibliotheekabonnementHet hele schooljaar voorzien van voldoende boeken en andere media voor alle klassen? Kom ze zelf of met de klas uitzoeken bij onze bibliotheken of in de bibliobus! Met het Bibliotheek-abonnement kan een school haar eigen collectie aanvullen. Zo krijgt u een dynamische collectie in eigen huis.

Aanvullend op het abonnement kunnen onze leesconsulenten elke klas, tijdens een introductieles van 30 minuten, op een leuke manier wegwijs in de bibliotheek maken.

Leesconsulent of mediacoachDe leesconsulenten en mediacoaches van BplusC zijn gespecialiseerd in taalontwikkeling, leesbevordering en mediawijsheid. Zij kunnen de school adviseren en begeleiden. Ook kan de school hen inschakelen voor lessen op maat of een begeleid bezoek aan de bibliotheek. Denk hierbij aan het beoordelen en bijstellen van het jaarlijks leesplan van de school. Of collectieadvies, voor het onderhouden van een (fysiek en inhoudelijk) aantrekkelijke collectie voor de kinderen. Of aan workshops als introductie van een projectweek, boekenweek of een mediawijze week.

Ouder- of teambijeenkomst | alles over lezen en mediawijsheid bij kinderen

De leesconsulenten en mediacoaches van BplusC komen graag op school vertellen over de laatste ontwikkelingen op het gebied van leesbevordering en mediawijsheid. Denk bijvoorbeeld ook aan onderwerpen als leesplezier, dyslexie, interactief voorlezen, de nieuwste kinderboeken of de Makkelijk Lezen Plek (voor kinderen met leesproblemen). Het doel en thema kan de school in overleg kiezen.

Monitor nieuw!De Monitor is een digitaal instrument dat inzicht geeft in het leesgedrag, de leesomgeving en het leesplezier van kinderen. Met digtale vragenlijsten voor de kinderen uit groep 4 t/m 8, de leerkrachten (van alle klassen) en de leesconsulent van de bibliotheek brengt de Monitor het huidige leesklimaat in kaart. De bibliotheek analyseert de ingevulde vragenlijsten. Op basis hiervan krijgt het team een presentatie over de leesmotivatie van de kinderen en de leesbevorderende activiteiten van de leerkrachten. Gezamelijk stellen we doelen die met de Monitor het jaar daarop getoetst kunnen worden. Zo kan de school opbrengstgericht werken aan haar leesonderwijs!

Kohaschool nieuw!Kohaschool is een digitaal uitleensysteem voor de bibliotheek op school. Kinderen kunnen in Kohaschool zoeken naar boeken en andere materialen in de schoolbibliotheek. De zoekresultaten zijn afgestemd op hun leeftijd en leesniveau. Zo ontdekken ze niet alleen leuke (en geschikte) boeken, maar kunnen ze ook betrouwbare informatie op internet vinden die relevant is voor spreekbeurten, werkstukken of projecten. Kohaschool geeft leerkrachten tevens inzicht in het leesgedrag van de kinderen: hoeveel leent elk kind en welke genres leest het? Met deze informatie kan de leerkracht elk kind extra tips geven.

Prijzen Bibliotheek op school

Scholing en inspiratie (per deelnemer)Workshop | Praten met Apparaten € 25Workshop | Leesplezier en woordenschat (per team) € 100Thema-avond | Kinderboekenweek € 20Thema-avond | Met dyslexie naar het vo € 7,50Inspiratiefestival | Nationale Voorleesdagen € 10Cursus | Open Boek € 300

lesmateriaal en consumptie(s) inbegrepen

Bibliotheekabonnement (per school)- scholen met < 100 kinderen € 75- scholen met 101-200 kinderen € 110- scholen met 201-400 kinderen € 180- scholen met > 400 kinderen € 250

introductieles in de bibliotheek € 12,50

BoekToer- met 25 boeken € 22,50- met 40 boeken € 37,50- grotere collectie offerte

instaptarief per collectiescholen zonder bibliotheekabonnement € 5vervoer op aanvraag € 5/rit

Leesconsulent/mediacoach, Ouder- of teambijeenkomstper uur € 40

instaptarief per aanvraag scholen zonder bibliotheekabonnement € 10reiskosten scholen buiten Leiden en Leiderdorp € 0,28/km

Monitor (per school)per leerling (beschikbaar vanaf groep 4) € 2,25

Kohaschoolper jaar (licentie) € 500

Voorwaardenleentermijn (BoekToer) 6 wekenoverige voorwaarden zie p. 44-45

BplusC in het basisonderwijs 16|17 34

Werken aan kwaliteit

Page 35: brochure BplusC in het basisonderwijs

Kunst en cultuur op schoolScholing en inspiratie

Inspiratiemiddag| Netwerk Cultuureducatie

Blijf op de hoogte van actuele ontwikkelingen op het gebied van cultuureducatie door onze informatieve en inspirerende netwerkbijeenkomsten. Bouw tegelijkertijd een netwerk op met anderen die actief zijn in de onderwijs- of cultuursector.

Het Netwerk Cultuureducatie Holland Rijnland biedt inspiratie en informatie aan medewerkers uit het basisonderwijs en het culturele veld. Ook is er ruimte voor uitwisseling. Steeds staat er een nieuw thema centraal. Dit wordt gekozen op basis van de actualiteit en de wensen van deelnemers. Denk aan cultuur-educatieve workshops, presentaties over overheidsbeleid en aansprekende praktijkvoorbeelden.

BplusC organiseert, ondersteunt en voedt samen met de Cultuureducatiegroep het netwerk door twee bijeenkomsten per jaar te organiseren. Ook onderhoudt zij een digitaal netwerk op LinkedIn. Doel van het netwerk is het stimuleren van de samenwerking tussen het primair onderwijs en de cultuursector in Holland Rijnland.

Discipline alleDoelgroep leerkrachten, cultuurcoördinatorenLocatie culturele instelling of school in LeidenPeriode woensdag medio november 2016 en medio april 2017, van 13.30 tot 16.30 uur

Docent 2 specialisten cultuureducatie BplusC, Cultuureducatiegroep, e.a.

Cursus | Dansen met de klasOntdek hoe leuk en waardevol het is om te dansen met je klas! In deze concrete cursus leer je de basiskneepjes van dansen met je klas én waarom verbeelden in dans bijdraagt aan de ontwikkeling van kinderen.

In deze cursus neemt de dansdocent je in korte opdrachten mee door de danswereld. Ze laat je het creatieve proces letterlijk aan den lijve ondervinden. Je oriënteert je op verschillende stijlen in dans. Ook onderzoek je hoe de danselementen tijd, ruimte en kracht kunt gebruiken in (dans)lessen met je klas. Je leert korte dansfragmenten vormgeven en uitvoeren. Ook leer je hoe je de link met andere lessen of met gebeurtenissen uit het leven van de kinderen kunt leggen.

Sommige kinderen hebben moeite met vakken als taal en rekenen. Dans geeft hen niet alleen de kans te tonen wat ze (wel) kunnen, maar biedt hen ook de mogelijkheid zich te uiten op een manier die bij hen past. Voor andere kinderen is dans een manier om in beweging te komen en zich beter te voelen in hun lijf. Je uiten en in beweging komen: juist dat kan de motor van leren zijn. Deze cursus laat je ervaren dat danseducatie niet ingewikkeld is!

Discipline dansDoelgroep team, leerkrachtenLocatie op school of locatie van BplusCLessen/ duur 5 lessen van 1 uurPeriode data en dag(deel) in overleg, gaat van start bij voldoende deelnemersDocent Kirsten Mieog

cultuureducatie | mediawijsheid | leesbevordering 35

Page 36: brochure BplusC in het basisonderwijs

Cursus | Interne Cultuurcoördinator Word de specialist voor cultuureducatie op jouw school! Zie je kansen om cultuur en onderwijs beter op elkaar te laten aan-sluiten? Wil je een stimulerende en coördinerende rol op je ne-men? Dan is de cursus Interne Cultuurcoördinator iets voor jou!

Een interne cultuurcoördinator (icc’er) is een deskundige die op school het cultuurbeleid ontwikkelt en (mede) uitvoert. Tijdens de cursus werk je in zeven bijeenkomsten aan een beleidsplan voor je eigen school, het vergroten van je kennis van en inzicht in cultuureducatie, het creëren van draagvlak bij je collega’s, team en directie, inzicht in het aanbod van culturele instellingen en het uitwisselen van ervaringen met andere cur-sisten. Het lesmateriaal bestaat uit online informatieve artikelen.

Na afloop van de cursus ontvang je een door het ministerie van OCW erkend certificaat Coördinator Cultuureducatie. Ook wordt deze cursus gevalideerd door het beroepsregister voor leraren.

Werk je in de culturele sector, als educatief medewerker of als freelancer? Dan kun je in overleg ook meedoen. Neem contact met ons op via [email protected].

Discipline muziek, dans, toneel, beeldende kunst, cultureel erfgoed, taal & mediaDoelgroep leerkrachtenLocatie diverse culturele instellingen in Leiden e.o.Lessen/duur 7 bijeenkomsten van 3 uur en 1 presentatie op schoolPeriode woensdag 12 oktober en 23 november 2016, 11 januari, 8 februari, 15 maart, 12 april en 17 mei 2017, 14.00 tot 17.00 uurDocent docent cultuureducatie van Hogeschool LeidenBenodigdheden 21 uur zelfstudie en opdrachten

Workshop | Teamuitje of inspiratie boostOp zoek naar een leuk uitje voor het team? Of wil je inspiratie opdoen met elkaar? Ga dan samen met collega’s op een creatieve manier aan de slag. Alles op het gebied van beeldende kunst, dans, muziek, toneel, taal & media en cultureel erfgoed is mogelijk., ook op maat!

Denk bijvoorbeeld aan een workshop Afrikaans Slagwerk, Musicalexperience (met zang, dans en acteren) of Supersoaker Graffiti. Of ontmoet een kinderboekenschrijver in het echt. Maak met het team een levensgroot schilderij voor op school. Of laat ons weten welk project op school centraal komt te staan en wij verzorgen een creatieve inspiratiemiddag ter voor-bereiding hierop.

Discipline taal & media, muziek, dans, toneel, beeldende kunst, cultureel erfgoedDoelgroep teamLocatie op school of locatie van BplusCPeriode datum in overlegDocent vakleerkracht BplusC

Cursus | Integreer muziek in de klasTussen twee lessen in zoeken de kinderen vaak even ontspanning bij elkaar. Kinderen hebben dit nodig als verwerkingstijd. Zo kunnen zij zich weer openstellen voor een nieuw onderwerp. Gebruik deze tijd slim en ontdek hoe muzikale intermezzo’s kinderen helpen bij het leren!

In deze concrete cursus krijg je handvatten om met korte muzikale onderbrekingen een positieve leeromgeving te creëren in je klas. Het is tegelijkertijd een opstap om meer met muziek te doen. Zeker als je gaat merken dat het werkt!

Deze cursus laat je kennismaken met muzikale intermezzo’s en

BplusC in het basisonderwijs 16|17 36

Werken aan kwaliteit

Page 37: brochure BplusC in het basisonderwijs

geeft je tips en handigheidjes om muziek te integreren in de dagelijkse lespraktijk. Na deze cursus kun je kinderen op muzikale wijze helpen vlot te schakelen tussen de lessen om opnieuw geconcentreerd te kunnen luisteren en werken. Het geeft plezier en biedt ontspanning. Deze cursus laat je bovendien zelf ervaren dat muziekeducatie niet heel ingewikkeld hoeft te zijn. Iedere leerkracht kan het een plek geven in zijn of haar klas.

Discipline muziekDoelgroep team, leerkrachtenLocatie op school of locatie van BplusCLessen/ duur 4 lessen van 75 minuten Periode op donderdagavond, data in overleg, gaat van start bij voldoende deelnemersDocent Marleen Everink

QUOTESDrie onderbouwleerkrachten tijdens de eerste cursus

Integreer muziek in de klas in 2016:

“Ik kijk nu anders naar muziek: het is meer dan zingen en

muziek maken, je kunt het ook beleven. En klassieke

muziek is bruikbaarder dan je denkt“

“We werden enthousiast gemaakt voor de verschillende

activiteiten op een zeer toegankelijke manier.”

“Het belangrijkste wat deze cursus mij heeft gebracht is

dat ik nu op een eenvoudige manier muziek een plek kan

geven binnen de dagelijkse praktijk. De kinderen

reageren enthousiast op de lessen”

Ondersteuning

Ouder- of teambijeenkomst | het effect van muzieklessen op kinderen

Het belang van muziekonderwijs voor jonge kinderen staat momenteel volop in de aandacht.

Muziek draagt bij aan betere schoolprestaties. Want het sti-muleert de intelligentie, geeft kinderen meer zelfvertrouwen, zorgt voor een betere luisterhouding en concentratie, vergroot de sociale vaardigheden en draagt bovendien bij aan het gevoelsleven van elk kind. Kortom: muziek maken met kinderen is van essentieel belang!

Daarom verzorgt BplusC, zowel voor ouders als voor leerkrachten, bijeenkomsten over het belang van muziek-onderwijs, of dat nu op school is of in de vrije tijd.

Feest op schoolHeeft de school iets te vieren? Is er een meesters- en juffendag? Of is er op school een andere speciale gelegenheid of ‘gewoon’ een extra potje beschikbaar om iets bijzonders neer te zetten?

Bespreek de kaders met elkaar, wat je zelf zou willen doen en waarvoor je expertise in school wilt halen. Laat het ons weten. Dan zorgen onze vakleerkrachten voor workshops, een feestdag, een voorstelling of project om niet te vergeten!

Prijzen Kunst en cultuur op school

Scholing en inspiratie (per deelnemer)Inspiratiemiddag | Netwerk Cultuureducatie € 25*Cursus | Dansen met de klas € 100Cursus | Interne Cultuurcoördinator € 585Workshop | Teamuitje of inspiratieboost offerteCursus | Integreer muziek in de klas € 100

lesmateriaal en consumptie(s) inbegrepen

Ouder- of teambijeenkomstper uur € 40reiskosten scholen buiten Leiden € 0,28/km

Vakleerkracht, Feest op school 1 project/bijeenkomst van 1 uur € 751 project/bijeenkomst van 1,5 uur € 1102 dezelfde projecten van 1 uur aansluitend € 1402 dezelfde projecten van 1,5 uur aansluitend € 195meerdere projecten/totaalproject/lessenserie offerte

instaptarief per aanvraag € 15scholen zonder Cultuur Pakketreiskosten scholen buiten Leiden € 0,28/kmbijzondere (beeldende) materialen offerte

* Scholen met een Cultuur Pakket- 1 deelnemer (per schoollocatie) gratis

Kijk voor de voorwaarden op pagina 44 en 45.

Vakleerkracht of kunstenaar op schoolDe vakleerkrachten of kunstenaars van BplusC leveren in overleg met de school producten en projecten op maat. Dit kan op het gebied van muziek, dans, toneel en beeldende kunst.

Ga bijvoorbeeld met een poppenspeler aan de slag met Mixed up poppenkast (groep 3 en 4) of POPidool (groep 7 en 8). Of nodig een modeontwerper uit met Sprookjes styling en ontwerp (groep 1 t/m 3).

Ook kunnen vakleerkrachten of kunstenaars ondersteuning of inspiratie bieden voor het dagelijkse lesprogramma. Zij sluiten in overleg aan bij verschillende vakken. Een Vakleerkracht of kunstenaar op school kan ook voor een korte periode of langdurig lessen verzorgen.

QUOTE Vakleerkracht dans van BplusC over de lessenseries

dans aan groep 3 t/m 8 op basisschool De Singel in 2016:

“Wat vooral moet blijven, is de betrokkenheid van de

leerkrachten. Daardoor nemen de kinderen de lessen ook

heel serieus!”

cultuureducatie | mediawijsheid | leesbevordering 37

Page 38: brochure BplusC in het basisonderwijs

Ella, een swingend sprookjeHet eendje Ella houdt van swingen en zingen. Het liefst verzint ze alle liedjes zelf. Haar familie vindt dat maar niets, die is daar veel te deftig en te klassiek voor. Als Ella dan ook nog geplaagd wordt, besluit ze van huis weg te lopen. Alleen op pad beleeft ze allerlei grappige avonturen vol jazzmuziek. Uiteindelijk ontmoet Ella iemand die net zo van swingen en improviseren houdt als zij; een vriend voor het leven bij wie ze helemaal zichzelf kan zijn!

Het lelijke jonge eendje van Hans Christian Andersen is in Ella, een swingend sprookje in een nieuw jazz-jasje gestoken. Het is een vrolijk concert over een bijzonder eendje (dat helemaal niet lelijk is), dat leert om trouw te blijven aan zichzelf en haar hobby. De voorstelling gaat daarnaast over eenzaamheid, avontuur en vriendschap. Suzan Overmeer zingt en vertelt het verhaal, onder begeleiding van saxofoon, gitaar en contrabas. Kinderen mogen met haar meezingen, klappen, snateren en waggelen.

Jazz4kids wil kinderen op een actieve manier in aanraking brengen met jazzmuziek en improvisatie. Plezier, creativiteit, participatie en leren door te doen, staan hierbij voorop.

Discipline muziektheaterDoelgroep groep 1 t/m 2Locatie Lorentz, Morskring, Arcade, MarelandLessen/duur 1 voorstellingsbezoek van ca. 40 minutenPeriode donderdag 17 en vrijdag 18 november 2016,

vrijdag 12 en woensdag 17 mei 2017Gezelschap Jazz4kidsLesmateriaal lespakket met cdVoorbereiding zitplaatsen tribunegewijs opbouwen, hulp bij in- en uitladen (gastschool), vervoer naar locatie organiseren (bezoekende school)Benodigdheden besloten ruimte (leeg en schoon), speelvlak 5 x 3 x 2,5 m, voorkeur voor podium, 1 stroomgroep op max. 2 m van speelvlak, kleedruimte met spiegel

Kim en de kwallenlikkerKim en zijn drie zusjes blijven alleen achter in een tent in de duinen. “Eventjes maar”, zeggen pappa en mamma. “Zoet zijn, binnen blijven en geen spekkies pakken”. Maar ze zijn niet zoet, ze eten alle spekkies op en ze hollen naar buiten. “Kom Kim, we gaan de Kwallenlikker vangen.” Kim moet wel mee.

Verteller Nancy Wiltink neemt het publiek in Kim en de kwallenlikker mee in een verhaal over een tocht door de duinen, over drie dappere kinderen en Kim, die als enige bang is voor monsters. Hoe kun je die angst overwinnen? Als buitenbeentje bij de groep willen horen, stout of lief zijn, avontuur en heimwee behoren ook tot de thema’s.

Het avontuur van de vier kinderen komt tot leven door het schimmenspel en de zandtekeningen van Sylvia Wybenga, die op de muur worden geprojecteerd. In 2013 ontving de kunstenares de West-Friese Rembrandt prijs voor haar vluchtige en virtuoze manier van werken.

Spelen met verbeeldingskracht en improviseren staan centraal in de voorstellingen van het duo: “Het zand valt altijd anders en vandaag alleen voor jullie.”

Discipline beeldend verteltheaterDoelgroep groep 1 t/m 4Locatie Brede School MerenwijkLessen/duur 1 voorstellingsbezoek van ca. 40 minutenPeriode maandag 10 oktober 2016Gezelschap Wiltink & WybengaLesmateriaal lesbriefVoorbereiding zitplaatsen tribunegewijs opbouwen, hulp bij in- en uitladen (gastschool), Benodigdheden besloten ruimte (leeg en schoon), speelvlak 6 x 4 x 3m, verduistering noodzakelijk, 1 stroomgroep in nabijheid van speelvlak, kleedruimte met spiegel

BplusC in het basisonderwijs 16|17 38

Schoolvoorstellingen

Page 39: brochure BplusC in het basisonderwijs

OdysseusWelkom in de keuken van Taverna Ithaka. Dit Griekse restaurant wordt gerund door de familie Boltakis: vader Petros, moeder Maria en hun drie kinderen. Omdat er iets mis is gegaan met de reservering is het eten voor de gasten nog lang niet klaar. Om de tijd te doden, trakteren Petros en Maria het publiek op een heerlijke amuse: een eeuwenoud verhaal over de Griekse oerheld Odysseus en zijn lange zwerftocht om thuis te komen na afloop van de Trojaanse Oorlog.

Odysseus is een vlotte, humoristische voorstelling, gebaseerd op het wereldberoemde epos van Homerus. Dit dichtwerk uit de Griekse mythologie gaat over liefde en geluk, over uitdagingen en zoektochten. De koks laten in de voorstelling zien dat je eigenlijk niet veel nodig hebt om zo’n meeslepend verhaal geloofwaardig tot leven te brengen. Wanneer je je verbeelding en vindingrijkheid gebruikt, is de keuken een fantastisch decor: een deegroller wordt een zwaard, het vergiet is een boot en de ovenwanten veranderen in zeemonsters. Ook de poppen van de kinderen Boltakis spelen mee.

Unieke Zaken heeft het verhaal van Odysseus in 2013-2014 bewerkt voor het vrachtwagentheater van het gezelschap. Vanwege het grote succes is er nu deze nieuwe, uitgebreidere versie voor in het theater.

Discipline beeldend theater met poppenDoelgroep groep 3 t/m 5Locatie Lorentzschool en theater Ins BlauLessen/duur 1 voorstellingsbezoek van ca. 60 minutenPeriode donderdag 9 en vrijdag 10 maart en dinsdag 4 april 2017Gezelschap Unieke ZakenLesmateriaal lesbrief met cdVoorbereiding theaterbezoek voorbereiden, vervoer/ begeleiding naar locatie organiserenBenodigdheden (op school) speelvlak 7 x 7 x 3m, besloten ruimte, 1 stroomgroep in nabijheid van speelplek, kleedruimte met spiegel

Help! Ik heb een vlieg ingesliktMark ligt in bed. Het gezoem van een vlieg houdt hem uit zijn slaap. Als hij even heel erg moet geeuwen, heeft hij plotseling de vlieg ingeslikt. Help! Het insect blijft rondjes vliegen in zijn buik. Wat moet Mark nu doen? Hij kijkt rond in zijn slaapkamer en begint te fantaseren hoe allerlei dieren hem te hulp schieten. Denk aan Ma Tokkie de Kip en Dokter O. de Olifant. Maar de Grote Boze Wolfgang de Wolf duikt ook op. Als je goed luistert, hoor je ze stuk voor stuk terug in de muziek.

Er blijkt hoe dan ook heel veel muziek uit Marks slaapkamer te halen. Met een tandenborstel kun je ook dirigeren of drummen, poetsen wordt veel leuker op de maat van de muziek en de deksels van een vuilnisemmer doen prima dienst als bekkens. Ook de verschillende personages (dieren) ontstaan ter plekke, met behulp van het dekbed, een sok, de lampenkap, een handdoek of de vliegenmepper. Zo zingt de poes op zijn kussenhoes een aria.

Help! Ik heb een vlieg ingeslikt laat kinderen op een speelse manier kennismaken met de mooie klanken en beeldende kracht van klassieke muziek. Mark van Vliet raakte zelf op jonge leeftijd verslingerd aan muziek, toen hij zijn vader hoorn zag spelen in het Rotterdams Philharmonisch Orkest. Die liefde spat van deze fantastierijke en spannende voorstelling af. Van Vliet speelt, zingt en danst op bekende melodieën van componisten als Saint-Saëns, Rossini en Tchaikovsky.

Discipline fysiek theater met muziekDoelgroep groep 1 t/m 3Locatie theater Ins BlauLessen/duur 1 voorstellingsbezoek van ca. 45 minutenPeriode maandag 13 en dinsdag 14 februari 2017Gezelschap Mark van VlietLesmateriaal lesbrief, muziek via YouTubeVoorbereiding theaterbezoek voorbereiden, vervoer/ begeleiding naar locatie organiseren

cultuureducatie | mediawijsheid | leesbevordering 39

Page 40: brochure BplusC in het basisonderwijs

Jazz duzz Dizzy is een heel gewoon jongetje uit een heel gewoon gezin. Hij woont met zijn familie in een huis met een aangeharkte voortuin en een aangeharkte achtertuin, in een aangeharkte woonwijk. Omdat het jongetje altijd een beetje slaperig is, noemen ze hem Dizzy. Vandaag is een grote dag voor Dizzy: hij gaat van de kleuterschool naar groep drie. In zijn nieuwe klas gaat het er heel serieus aan toe. Er zijn allemaal regels: over hoe je je potlood moet vasthouden, dat je rechtop moet zitten. Waarom is dat eigenlijk?

Voor cool cats en hot dogs (doebie doebie doep sjoewap sjoewap...)aap noot miesslaap boot kiesgaap bloot pies

Jazz duzz is een theatraal jazzconcert, over buiten de lijntjes kleuren en 1+1=3. In de jazz is er een minimum aan regels, de muziek is speels en intuïtief, met zelfverzonnen woorden en melodieën zonder eind. Kortom: jazzmuziek maken heeft heel veel weg van spelen. Deze voorstelling vol muziek en poëzie is een pleidooi voor vrijheid en anarchie, tegen het keurslijf.

De wereld van kinderen, hun vragen en obstakels, vormen de inspiratiebron voor De Toneelmakerij. Transparantie, humor en speelsheid zijn de bouwstenen van alle voorstellingen. Het gezelschap is in Leiden bekend van De Tantes, winnaar van de Gouden Krekel in 2015.

Discipline muziektheaterDoelgroep groep 3 t/m 5Locatie Leidse SchouwburgLessen/duur 1 voorstellingsbezoek van ca. 60 minutenPeriode dinsdag 10 januari 2017Gezelschap De ToneelmakerijLesmateriaal lesbriefVoorbereiding theaterbezoek voorbereiden, vervoer/ begeleiding naar locatie organiseren

Buurman in de biebTwee buurmannen zitten na sluitingstijd in de bibliotheek. Niet om te lezen; ze spelen een computerspel, bekijken filmpjes. Dan valt ineens de stroom uit. Nu pas zien de mannen de torenhoge kasten vol boeken om hen heen. Wat staat er allemaal in die boeken en hoe komen ze bij de bovenste plank?

De buurmannen beginnen, dansend tussen de boeken, aan een spannende ontdekkingstocht door de bieb. Klimmen in een boekenkast, er weer vanaf glijden, net op tijd een vallende boekenkast tegenhouden. Ze bladeren door de boeken, verdwalen in fantastische verhalen en brengen deze tot leven. Van de jungle tot het Wilde Westen, als balletdanser, trompettist of blinde. De bibliotheek verandert snel in een vrolijke chaos.

Buurman in de bieb is nummer drie in een reeks Buurman-voorstellingen, met een mix van slapstick, dans en acrobatiek. Alledaagse voorwerpen vormen de aanzet voor dansers Andreas Denk en Jordi Casanovas om vrij te associëren en te verbeelden. Dit geeft een verrassende, andere kijk op de wereld.

In deze voorstelling brengt het duo een ode aan het boek, aan verhalen, aan verbeeldingskracht. Een lampenkap kan ook een tutu of een indianentooi zijn, de boekenplanken worden boomstammen in een kolkende rivier. Als de buurmannen een boek openslaan, hoor je een baby huilen, trompetterende olifanten of jazzy zwijmelmuziek. De intense emoties die deze geluiden oproepen, verwerken de mannen in hun dans.

Discipline fysiek theater met dansDoelgroep groep 3 t/m 5Locatie theater Ins BlauLessen/duur 1 voorstellingsbezoek van ca. 55 minutenPeriode maandag 7 november 2016Gezelschap Plan D-Lesmateriaal ja, inhoud n.n.b.Voorbereiding theaterbezoek voorbereiden, vervoer/ begeleiding naar locatie organiseren

BplusC in het basisonderwijs 16|17 40

Schoolvoorstellingen

Page 41: brochure BplusC in het basisonderwijs

Onbekende landNa een lange reis ploft ze haar koffers neer op de ijzige bergtop. In deze witte, glibberige wereld zal ze gaan wonen. Alles is hier anders dan thuis: de geluiden en geuren, de seizoenen en zelfs de manier waarop mensen zich verplaatsen. Een ei met vleugels brengt de post rond en haar eigenaardige buren varen naar haar toe om kennis te maken op de rug van een groot zeedier. Ondanks het verlangen naar haar oude huis, ontdekt ze langzaam hoe alles werkt in dit onbekende land…

Artistiek leider Elien van den Hoek baseerde Onbekende land op haar verblijf in Noorwegen, op een eilandengroep in het hoge noorden. Het landschap, de huizen, de sneeuw, het licht en donker en de manier van leven staan ver af van het leven in Nederland. Laat staan als je van nog verder komt. Ze vroeg zich af hoe dat is voor de bewoners in het asielzoekerscentrum daar, die hun toevlucht in Noorwegen hebben gezocht. Het contrast met hun thuisland is levensgroot. Hoe was het om hier aan te komen? Wat is hun verhaal, wat zijn hun dromen en verwachtingen? Eenzaamheid, verstoten zijn, herinneringen en gemis zijn thema’s in de voorstelling.

Het Houten Huis bundelt voor deze productie de krachten met Oorkaan (voor de muzikale verdieping) en met het Noorse gezelschap Nordland Visual Theatre (voor het beeldende aspect). Onbekende land gaat ook op tournee door Noorwegen. Het Houten Huis bracht in Leiden eerder al het prijswinnende Hotel Perdu (2016), Beet! (2014) en Altijd weer (2012) op de planken.

Discipline beeldend muziektheaterDoelgroep groep 4 t/m 6Locatie Leidse SchouwburgLessen/duur 1 voorstellingsbezoek van ca. 55 minutenPeriode maandag 14 en dinsdag 15 novemberGezelschap Het Houten HuisLesmateriaal lespakket (versie midden- en bovenbouw)Voorbereiding theaterbezoek voorbereiden, vervoer/ begeleiding naar locatie organiseren

Er was weer… RoodkapjeIedereen kent het verhaal van Roodkapje. Het meisje met het rode mutsje dat koekjes ging brengen naar haar oma, maar eindigde in de buik van een wolf. Even daarvoor had hij ook al haar grootmoeder opgepeuzeld. Gelukkig wist de jager Roodkapje en haar oma te redden. De wolf verdween voor straf in de put. Eind goed, al goed. Toch?!

Er was weer… Roodkapje begint na afloop van dit beroemde sprookje. Hoe ging het verhaal na “En ze leefden nog lang en gelukkig” verder? Wat zou er daarna gebeurd kunnen zijn? De wolf wil niet langer groot en boos zijn, maar groot en vriendelijk. Niemand gelooft hem en hij blijft vastzitten in de put. Uitgerekend Roodkapje besluit de wolf te helpen om alles goed te maken. Maar goedmaken, hoe doe je dat eigenlijk? En zal iedereen de wolf wel geloven? Deze cabareteske en muzikale voorstelling gaat over verantwoordelijkheid en angst voor het onbekende. Met veel vaart en maximale interactie met de kinderen vertelt theatergroep THINK! het vervolg op het alom bekende sprookje.

Gezelschap THeater IN de Klas maakt snel, mobiel theater, zonder decor of kostuums. De nadruk komt hierdoor volledig op het verhaal en het spel te liggen. Angelique Dorrestijn en Marc Nochem willen onder de noemer Er was weer… meerdere sprookjes een vervolg geven.

Discipline cabaret Doelgroep groep 4 t/m 6Locatie De ZwaluwLessen/duur 1 voorstellingsbezoek van ca. 35 minutenPeriode dinsdag 1 november 2016Gezelschap TG. THINK!Lesmateriaal lesbriefVoorbereiding hulp bij in- en uitladen (gastschool) of vervoer naar locatie organiseren Benodigdheden besloten ruimte (leeg en schoon), speelvlak 2 x 2 x 3 m, 1 stroomgroep in nabijheid van speelvlak, kleedruimte met spiegel

cultuureducatie | mediawijsheid | leesbevordering 41

Page 42: brochure BplusC in het basisonderwijs

Het Wilde Westen van Calamity JaneKen je het verhaal van Calamity Jane, de beroemdste vrouw van het Wilde Westen? Ze was een voorbeeld voor veel vrouwen in die tijd. Martha Jane, zoals ze echt heette, ging in die keiharde wereld haar eigen weg en ze was voor niemand bang. Ook was ze de eerste vrouw die een broek droeg.

Ze veroverde een plek tussen de revolverhelden, indianen en bandieten door zich net zo te gedragen als een man: met paardrijden, vechten, vloeken, schieten en drinken deed ze niet onder voor een kerel. Maar achter dat (zelfgecreëerde) beeld van die stoere heldin gaat een meisje vol dromen en verlangens schuil.

Het Wilde Westen van Calamity Jane heeft geen Wild West-taferelen zoals in de film, maar wel een spannend levensverhaal voor ons in petto. Of het allemaal echt zo gebeurd is? Calamity Jane zal vast iets aandikken of erbij verzinnen, maar dat mag in het theater. De voorstelling gaat over imago en identiteit, over de mythen van het Wilde Westen, fantasie en de werkelijkheid.

Theater Gnaffel maakt eigenzinnige, avontuurlijke voor-stellingen, waarin mensgrote poppen op magische wijze tot leven komen. Poppenspeler Elout Hol heeft een heel eigen speelmethode ontwikkeld, waarbij de poppen als gelijk-waardige personages naast de acteurs op het toneel staan. Zijn oeuvre werd in 2013 bekroond met de Gouden Krekel voor meest indrukwekkende podiumprestatie. In 2016 speelde Gnaffel Freddie en de Worstenkoning in Leiden.

Discipline theater met poppenDoelgroep groep 6 t/m 8Locatie theater Ins BlauLessen/duur 1 voorstellingsbezoek van ca. 60 minutenPeriode dinsdag 14 maart 2017Gezelschap Theater GnaffelLesmateriaal ja, n.n.b.Voorbereiding theaterbezoek voorbereiden, vervoer/ begeleiding naar locatie organiseren

Het geheim van KaidaraTwee vrienden wonen in de woestijn, waar zand en zon is zo ver het oog reikt. In de schaduw vertellen ze elkaar verhalen over Kaidara, een land onder het zand. Daar zijn schatten te vinden en geheime tekens. Verzinsels zijn het – moeten het wel zijn – want niemand is ooit uit het land teruggekeerd… Is er wel een weg terug? De vrienden gaan het zelf ontdekken, als ze plots door een gat in het zand verdwijnen naar Kaidara.

Een Afrikaans verhaal over het Peul-volk vormde de inspiratie voor Zandverhalen, het geheim van Kaidara. Belangrijke thema’s in de voorstelling zijn vriendschap en volwassen worden en de magie van het zand.

Wiltink & Wybenga zijn vriendinnen van vroeger; de een werd verteller, de ander zandtekenaar. Terwijl je luistert naar het verhaal wordt het beeld voor je ogen gevormd in het zand, live geprojecteerd op een filmdoek. Haar vluchtige en virtuoze manier van werken leverde kunstenares Sylvia Wybenga in 2013 de West-Friese Rembrandt prijs op.Spelen met verbeeldingskracht en improviseren staan in de voorstellingen van dit duo voorop: “Het zand valt altijd anders en vandaag alleen voor jullie.” Wiltink & Wybenga spelen dit seizoen ook Kim en de kwallenlikker in Leiden.

Discipline beeldend verteltheaterDoelgroep groep 5 t/m 8Locatie Het Leidse VolkshuisLessen/duur 1 voorstellingsbezoek van ca. 50 minutenPeriode maandag 10 oktober en maandag 14 november 2016Gezelschap Wiltink & WybengaLesmateriaal lesbriefVoorbereiding theaterbezoek voorbereiden, vervoer/ begeleiding naar locatie organiserenBenodigdheden besloten ruimte (leeg en schoon), speelvlak 5 x 4 x 3m, verduistering noodzakelijk, 1 stroomgroep in nabijheid van speelvlak, kleedruimte met spiegel

BplusC in het basisonderwijs 16|17 42

Schoolvoorstellingen

Page 43: brochure BplusC in het basisonderwijs

Dissus, verdwaal mee in de OdysseeDissus en zeven vrienden raken hopeloos verdwaald. Hun tocht is lang en gevaarlijk, over water in lekke boten en met storm tegen op de fiets. Onderweg beleven ze grote avonturen: met Eenoog de reus, grijpgrage kraanmachines, hongerige hengelaars en het mooie, betoverende meisje Kirke. Als Dissus na jaren eindelijk weer thuiskomt, is er niemand die hem herkent. De Grote Jongens niet, zelfs zijn moeder niet. Zijn plek is gewoon ingepikt en dus zint Dissus op wraak!

De muziektheatervoorstelling Dissus, verdwaal mee in de Odyssee gaat over een kleine held, die bijna hetzelfde meemaakt als de beroemde Odysseus eeuwen terug. Het is een swingende en brutale bewerking van de Odyssee voor kinderen, gebaseerd op het gelijknamige, met een Gouden Griffel bekroonde, jeugdboek van Simon van der Geest. Deze ‘polder-odyssee’ vol stoere en bange helden, vol vrienden en vijanden gaat over het belang van vriendschap en het beste uit jezelf halen.

Met veel fantasie levert theatergroep Kwatta een meeslepend, muzikaal en poëtisch avontuur af. Alle teksten, in de snelle en directe taal van nu, staan op rijm. Leden van Het Gelders Orkest zorgen op het podium niet alleen voor een spannende begeleiding van de avonturen, maar ze acteren – in zwembroek – zelf ook mee. Het simpele, maar ingenieuze decor speelt eveneens een belangrijke rol. De voorstelling kreeg in 2015 een Zilveren Krekel voor meest indrukwekkende jeugdtheater-productie.

Discipline muziektheaterDoelgroep groep 7 t/m 8Locatie Leidse SchouwburgLessen/duur 1 voorstellingsbezoek van ca. 1 uur en 75 minutenPeriode maandag 3 april 2017Gezelschap Theatergroep Kwatta en Het Gelders OrkestVoorbereiding theaterbezoek voorbereiden, vervoer/ begeleiding naar locatie organiseren

Koning LearEr was eens een koning die drie dochters had. De koning was zo oud dat het hem niet meer lukte om alle kaarsjes van zijn verjaardagstaart uit te blazen. Hij besloot om zijn koninkrijk over zijn drie dochters te verdelen. Maar welke dochter moest dan welk deel krijgen? Welke dochter hield het meest van hem? De vorst worstelde met deze vraag. Is liefde iets wat gemeten kan worden? En spraken zijn dochters wel oprecht?

Joris Lehr weet als verteller in Koning Lear in zijn eentje de wereld van Shakespeares beroemde tragedie op te roepen. Een verhaal over waarheid en verzoening, met de nar van de koning als verteller. De dwaas die als enige de waarheid spreekt, de clown die grappen blijft maken, ook als de koning alles kwijt is. Lachen blijkt zelfs dan, of juist dan, het beste medicijn.

Met alleen een stuk touw, mime, taal en spel kruipt Lehr om de haverklap in de huid van een ander personage. Het touw is soms twee vlechten, dan weer de mantel van de koning, een tennisracket of een stel aangelijnde bloedhonden. De aaneenschakeling van verrassende, eenvoudige suggesties houdt de kinderen van begin tot eind geboeid. Het originele toneelstuk van Shakespeare blijft in deze geestige en spannende voorstelling desalniettemin overeind.

Lehr staat al vijfentwintig jaar als verteller op de planken. Hij maakt inventieve, fysieke voorstellingen, gericht op maximale verbeelding met minimale middelen. Objecten, slapstick en mime zijn vaste ingrediënten.

Discipline verteltheaterDoelgroep groep 7 t/m 8Locatie Het Leidse VolkshuisLessen/duur 1 voorstellingsbezoek van ca. 45 minutenPeriode dinsdag 7 februari 2017Gezelschap Joris Lehr Theatergroep Dolle MaandagVoorbereiding theaterbezoek voorbereiden, vervoer/ begeleiding naar locatie organiseren

cultuureducatie | mediawijsheid | leesbevordering 43

Page 44: brochure BplusC in het basisonderwijs

BplusC in het basisonderwijs 16|17 44

VoorwaardenAlgemeenProjecten, lessen, leesproducten, scholing en meer expertise op school aanvragen kan het hele schooljaar, zo lang de voorraad strekt, het maximum aantal deelnemers nog niet bereikt is, afhankelijk van de beschikbaarheid van vakleerkrachten en m.u.v. activiteiten op een specifieke startdatum.

De school (of deelnemer) krijgt vooraf bericht van BplusC of aangevraagde producten, projecten e.d. beschikbaar zijn in de gewenste periode en/of deze doorgaan. BplusC neemt contact op met de school (of deelnemer) voor het maken van afspraken en stuurt hiervan een bevestiging. De school (of deelnemer) kan eventuele wijzigingen binnen een week doorgeven aan BplusC. Daarna staan de afspraken vast.

Als de school (of deelnemer) meer dan een maand van tevoren een afspraak wil wijzigen, dan is dat alleen mogelijk in overleg met BplusC (zie voor contactgegevens pagina 46). Is deze periode verstreken dan zijn wijzigingen niet meer mogelijk.

Komt de school (of deelnemer) de gemaakte afspraken niet na of ziet de school (of deelnemer) alsnog van projecten, producten e.d. af, dan dient de school het volledige bedrag te betalen. Bij Cultuur Pakketten is geen restitutie mogelijk.

Alles wordt geleverd volgens de voorwaarden die bij de betreffende projecten, producten e.d. beschreven staan. De locatie van projecten en lessen is altijd bij u op school, tenzij anders vermeld in de voorwaarden of afgesproken.

De school is verantwoordelijk voor de organisatorische details, zoals die in de voorwaarden, bevestiging en/of offerte (of

Voorwaarden en uitgangspunten

aanvullend per mail) vastgelegd worden. Denk aan de ontvangst van vakleerkrachten, het voorbereiden van ruimtes, klaarzetten van benodigdheden, voorbereiden kinderen, lesmateriaal behandelen, communiceren bijzonderheden, etc.

BplusC gaat ervan uit dat de groepsleerkracht aanwezig is bij de uitvoering van projecten, m.u.v. lessen waarbij de groep gesplitst wordt. Een positieve, actieve houding van de groepsleerkracht draagt bij aan het plezier dat de kinderen aan het project beleven. Een ondersteunende houding ten opzichte van de vakleerkracht draagt bij aan het slagen van het project.

BplusC gaat ervan uit dat alle betrokken partijen zorg dragen voor een goede uitvoering van projecten e.d. en een goede levering en retournering van producten. De school is aansprakelijk wanneer er tijdens de uitvoering of leenperiode spullen zoekraken of kapot gaan.

Voorwaarden Kunst en cultuur op schoolElke school die wil investeren in cultuureducatie kan projecten aanvragen voor een of meerdere klassen. Scholen met een Cultuur Pakket betalen geen instaptarief voor projecten. Ook zijn de reiskosten van vakleerkrachten inbegrepen.

Cultuur PakkettenOp de projecten en voorstellingen die scholen binnen hun Cultuur Pakket aanvragen, zijn de voorwaarden van toepassing die in het contract tussen de school en BplusC staan.

De uiterste inschrijfdatum voor projecten is maandag 27 juni 2016. De uiterste inschrijfdatum voor voorstellingen is reeds verstreken. Als u Cultuur Basis of Plus heeft, schrijft u de klassen die geen voorstelling bezoeken in voor een project. Als u Cultuur Flex heeft, kunt u kiezen welke groepen u inschrijft voor een project.

BplusC in het basisonderwijs 16|17 44

Page 45: brochure BplusC in het basisonderwijs

cultuureducatie | mediawijsheid | leesbevordering 45

BplusC heeft op basis van de wensen van de scholen voorstellingen ingekocht en de scholen ingedeeld. De data en tijden staan vast en kunnen dus niet meer verzet worden. Als de school op de geplande datum en/of tijd verhinderd is, dient deze zo snel mogelijk contact op te nemen met BplusC. Afhankelijk van het moment van melding en de mogelijkheden van andere scholen, kan BplusC proberen een alternatief voorstellingsbezoek te organiseren.

In Schoolvoorstellingen staan de voorstellingen beschreven. BplusC stelt de school op de hoogte welke voorstellingen, speeldata en -locaties BplusC voor u geselecteerd heeft in een brief bij deze brochure. De cultuurcoördinator van de school ontvangt deze informatie bovendien ook per email.

Voorwaarden Bibliotheek op schoolElke school die wil investeren in leesbevordering en mediawijsheid kan leesproducten en projecten aanvragen voor een of meerdere klassen.

Scholen die een Bibliotheekabonnement hebben of de Monitor en/of Kohaschool afnemen, betalen geen instaptarief voor lees-producten en projecten ter ondersteuning van het leesonderwijs. Ook zijn de reiskosten van leesconsulenten inbegrepen.

BibliotheekabonnementDe school krijgt 1 pas per klas. Per pas kunt u maximaal 2 objecten per kind of leerkracht lenen. De leentermijn is 6 weken en er gelden reguliere te-laat-vergoedingen. De pas staat op naam van de school en blijft in de bibliotheek. De leerkracht is verantwoordelijk voor geleende materialen. Ruilen kan alleen klassikaal, volgens een rooster, in de gewenste bibliotheek-locatie van BplusC.

Leesproducten (o.a. BoekToer)De prijzen zijn exclusief vervoer. De school haalt en brengt de leesproducten op in de gewenste bibliotheeklocatie van BplusC. Tegen meerprijs kunnen leesproducten naar de school vervoerd worden.

Voorwaarden OnderwijsKansen (OK)Elke school die wil investeren in lees- en taalonderwijs kan gebruik maken van de OnderwijsKansen-leesproducten. Scholen met relatief veel ‘doelgroepkinderen’ (OK-scholen) genieten wel een aantal voordelen: het aanvragen van OK leesproducten is gratis en deze scholen krijgen voorrang bij het aanvragen op andere scholen. Andere scholen betalen een kleine vergoeding voor OK leesproducten. Een overzicht van vve-locaties en informatie over de regeling staat op gemeente.leiden.nl/projecten/onderwijskansen/vve.

De school krijgt vooraf bericht van BplusC of de aangevraagde leesproducten beschikbaar zijn in de gewenste periode.

Leesproducten worden op school (en soms bij de kinderen thuis) ingezet.

De prijzen zijn exclusief vervoer. De school haalt en brengt de leesproducten op in de gewenste bibliotheeklocatie van BplusC. Tegen meerprijs kunnen leesproducten naar de school vervoerd worden.

UitgangspuntenHier staan wij voorCultuuronderwijs ontwikkelt het cultureel zelfbewustzijn bij kinderen. Het gaat over vragen als: ‘Wie ben ik?’ en ‘Wie ben ik ten opzichte van anderen? Kinderen leren reflecteren (reageren) op zichzelf en anderen, op hun cultuur. Ze leren wat cultuur voor hen betekent en hoe ze er een eigen betekenis aan kunnen geven. Maar ze leren ook om met respect, verantwoordelijkheid en veerkracht met elkaar om te gaan. Met zorg voor en waardering van hun leefomgeving. Kinderen staan niet los van anderen of hun omgeving: ze zijn onderdeel van een geheel.

In de projecten, lessen, leesproducten en schoolvoorstellingen is deze context van kinderen dan ook altijd het vertrekpunt. Van daaruit werken we aan een bijzondere ervaring of nieuwe ontdekking. Zo prikkelen we bij kinderen de levenslust en de wil om te leren – en hopen we ook op uw school bij te dragen aan de culturele levensloop van iedere kind!

Voor alle kinderenBplusC zet zich in om het leven van alle inwoners van de regio Leiden actief te verrijken met kunst, cultuur en kennis. Kinderen (en volwassenen) stimuleren om zich te ontwikkelen tot actieve, zelfstandige, creatieve, kritische en genuanceerde mensen in onze complexer wordende samenleving is wat wij voor ogen hebben. Dit is soms een hele speurtocht. Er is zoveel mogelijk. Daarom is BplusC in het onderwijs ook graag uw gids!

Budget nodig?Via de Prestatiebox ontvangt de school in 2016-2017 € 11,64 per leerling voor cultuureducatie. Daarnaast kan de school een (extra) ouderbijdrage vragen, een sponsoractie starten of fondsen aanschrijven voor subsidie. Een feestelijke afsluiting van een cultuurproject kan ook voor extra inkomsten zorgen. Denk bijvoorbeeld aan een creatieve markt om de werkstukken van de kinderen te verkopen of een optreden waarvoor toegangskaartjes verkocht worden.

Voor scholing en professionalisering van leerkrachten ontvangt de school via de Prestatiebox € 32,04 per leerling per jaar. Ook kan de school een lerarenbeurs aanvragen voor een bachelor- of masteropleiding. De beurs bestaat uit subsidies voor de leerkracht (studie- en reiskosten) en de werkgever (verlenen van studieverlof en aanstellen vervanger). Aanvragen kan nog tot 1 juli.

Activiteiten en materialen voor leesbevordering en media-wijsheid kan de school betalen uit de reguliere lumpsum. Voor een leerling uit het speciaal onderwijs is er € 30,73 voor taal en rekenen beschikbaar in de Prestatiebox. Ook het project School aan Zet trekt gelden uit voor kernvakken als taal en rekenen. Daarnaast is het mogelijk om bij boekhandels (zoals jeugdboekhandel Silvester) boeken aan te schaffen met 5% korting. Het Partnerprogramma van uitgeverij Zwijsen biedt de mogelijkheid te sparen voor extra tegoed als ouders materialen aanschaffen in de webshop. Tenslotte kunnen Leidse scholen met OnderwijsKansen-profiel gratis gebruikmaken van producten uit de OnderwijsKansen Bibliotheek – voor andere scholen kan dat tegen een kleine vergoeding.

cultuureducatie | mediawijsheid | leesbevordering 45

Page 46: brochure BplusC in het basisonderwijs

BplusC in het basisonderwijs 16|17 46

MedewerkersAlgemeen Coördinator Onderwijs

Vivian [email protected] 516 85 06

Coördinator Kunst en cultuur op school

Sara Lisa Verbrugge [email protected] 516 85 14

Coördinator Bibliotheek op school

Saskia [email protected]. 071 516 85 17

Onderwijssecretariaat

Ursula [email protected]. 071 516 85 38

OnderwijsKansen

Marie Mattijssen & Loes [email protected]. 071 516 85 46

Contact

AdressenBibliothekenLocatie Het Gebouw Arubapad 4, 2315 VA Leiden

Locatie LeiderdorpVan Diepeningenlaan 110, 2352 KA Leiderdorp

Locatie MerenwijkRosmolen 4, 2317 SJ Leiden

Locatie NieuwstraatNieuwstraat 4, 2312 KB Leiden

Locatie StevenshofTrix Terwindtstraat 6, 2331 GW Leiden

BibliobusStandplaats MeerburgZaanstraatma 15.30 – 17.00 uur

Standplaats Leiden Zuid-OostDe Laat de Kanterstraat (hoek Cobetstraat)di 15.30 – 17.00 uur

Standplaats Leiden Zuid-WestEd van Beinumstraat (bij ID College)wo 15.00 – 16.30 uur en vr 15.30 – 17.00 uur

Standplaats MorskwartierRobijnstraat (tegenover Koraalstraat)wo 13.00 – 14.30 uur

Standplaats HoutkwartierAntonie Duyklaando 15.30 – 17.00 uur

Afdeling OnderwijsLocatie NieuwstraatNieuwstraat 4, 2312 KB Leident. 0900 23 23 000

OnderwijsKansen BibliotheekLocatie Nieuwstraat Nieuwstraat 4, 2312 KB Leidenma en di 13.00 – 14.30 uur, wo 13.00 – 17.00 uur en na telefonische afspraak

Speelplekken schoolvoorstellingenLocatie Het Leidse Volkshuis (BplusC)Apothekersdijk 33a, 2312 DD Leiden

Theater Ins Blau Haagweg 6, 2311 AA Leiden

Leidse Schouwburg Oude Vest 43, 2312 XS Leiden

Hier zijn wij actief

BplusC in het basisonderwijs 16|17 46

Page 47: brochure BplusC in het basisonderwijs

Groep 7 en

8

BplusC in het onderwijs 12|13 47

ColofonDeze publicatie is een uitgave van BplusC.

Inhoud: afdeling OnderwijsEindredactie en vormgeving: afdeling CommunicatieDrukwerk: Puntgaaf drukwerkOplage: 450 exemplaren

Aan de inhoud kunnen geen rechten worden ontleend. Wijzigingen voorbehouden. Zie actuele informatie op www.BplusC.nl.

Bronvermelding: Alle foto’s zijn gemaakt door BplusC met uitzondering van:Kim en de kwallenlikker, Wiltink & Wybenga, p. 38Ella, een swingend sprookje, Jazz4kids, p. 38Odysseus, Jan Boeve, p. 39Help! Ik heb een vlieg ingeslikt, Mark van Vliet, p. 39Jazz Duzz, Sarah Jonker, p. 40Buurman in de bieb, Esther de Boer, p. 40Onbekende land, Inez de Bruijn & Elien van den Hoek, p. 41Er was weer… Roodkapje, TG. THINK!, p. 41Calamity Jane, Ron Greve (foto) Gravue.nl (grafisch ontwerp), p. 42Het geheim van Kaidara, Wiltink & Wybenga, p. 42Dissus, Edwin Deen, p. 43King Lear, Richard Pels, p. 43

BplusC heeft zich ingespannen om de personen op de foto’s te achterhalen ter goedkeuring voor plaatsing. Mocht u beeldmateriaal tegenkomen dat volgens u niet geplaatst had mogen worden dan verzoeken wij u dat te melden via [email protected].

cultuureducatie | mediawijsheid | leesbevordering 47

Page 48: brochure BplusC in het basisonderwijs

[email protected] | www.BplusC.nl | 0900 23 23 000

leesbevordering

cultuureducatie

mediawijsheid