1

Utrecht, maart 2012. Betreft: update activiteiten NVMW binnen de gezondheidszorg Ons kenmerk: mb/04/12 Geachte heer of mevrouw, beste lid, Via deze weg informeert de Nederlandse Vereniging van Maatschappelijk Werkers u graag over de activiteiten die onze vereniging het afgelopen jaar binnen de zorgsector heeft opgepakt en gerealiseerd. Tevens kunt u lezen welke activiteiten binnen de verpleeghuis, de ziekenhuis-, de revalidatiesector en de GGZ in 2012 op de agenda staan. BIG Het zal u niet zijn ontgaan dat in 2011 de discussie rond de mogelijkheid van een BIG registratie voor maatschappelijk werkers even heel actueel en daarmee binnen bereik leek te zijn. SP-kamerlid de heer Van Gerven heeft het initiatief genomen om via een amendement mogelijkheid de toetreding van een aantal nieuwe beroepsgroepen, waaronder het maatschappelijk werk, in het debat in te brengen. In samenwerking met het NVMW - bureau is gewerkt aan een tekst voor dit amendement en is de inbreng in het debat voorbereid. U heeft de afloop via onze website, via de nieuwsbrief en via het Twitterverslag van het debat kunnen volgen. Hoewel de mogelijkheden voor andere beroepsgroepen om toe te treden zeer beperkt zijn, heeft de Tweede Kamer toegezegd om in 2012 de BIG nader te evalueren. Een belangrijk struikelblok voor het maatschappelijk werk is onder meer dat er sprake moet zijn van een zelfstandige beroepsvariant (zoals bijvoorbeeld gezondheidszorgmaatschappelijk werk) om te kunnen toetreden. Maar er zijn meer inhoudelijke bezwaren waardoor het lastig zal blijven om via de BIG het maatschappelijk werk wettelijk erkend te krijgen. De discussie rond het realiseren van wettelijke erkenning is echter nog erg levend en actueel. We blijven ons hier in ieder geval ook in 2012 voor inzetten. Wettelijke erkenning De NVMW blijft ook streven naar wettelijke erkenning in andere sectoren. Voor jeugdzorgprofessionals is dit aanstaande verplichte beroepsregistratie. De discussie rond professionalisering binnen de welzijnssector wordt goed ontvangen binnen de Tweede Kamer en biedt nieuwe ingangen om ook wettelijke erkenning buiten de jeugdsector te realiseren. Jaarplan NVMW 2012: financiering hoog op de agenda! In 2012 staat binnen onze beroepsvereniging het thema rond de strategische discussie, (welzijn nieuwe stijl, wel of niet verbreden) hoog op de agenda. Verder zal er nadrukkelijk ingezet worden op het onderzoeken van mogelijkheden rond financiering in gesprekken met de Nederlandse Federatie Gezondheidszorg (NFG), zorgverzekeraars en andere partijen. De veranderingen in financiering bieden hopelijk nieuwe openingen en beweging in de cirkelredenering waar we ons eerder in begaven. Verzekeraars en andere financiers gaven tot nu toe aan niet te willen investeren in het maatschappelijk werk, omdat er in de eerste lijn vrij toegankelijk (gratis) maatschappelijk werk beschikbaar is voor iedereen – gefinancierd vanuit

2

gemeenten via de Wmo. Nu duidelijk is dat er binnen gemeenten over het algemeen wordt ingezet op een collectief aanbod (groepswerk) zullen individuele vragen (en bijvoorbeeld relatietherapie) zich mogelijk richting financiering via zorgverzekeraars gaan bewegen. Ook deze ontwikkelingen volgen we nauwgezet en is aanleiding om opnieuw actief in te zetten op gesprekken rond financieringsmogelijkheden voor het maatschappelijk werk in de gezondheidszorg. Versterking functies in de eerstelijnszorg De NVMW wil u in deze brief attenderen op het feit dat er vanuit het ministerie van VWS nadrukkelijk wordt ingezet op zorg in de eerste lijn. De komende vijftien jaar zal (onder meer door ontschotting van financiering, overheveling van taken vanuit de AWBZ) steeds meer zorg dicht bij de mensen thuis gaan plaatsvinden. Zo komt de wijkverpleegkundige weer terug en zullen er veel meer functies thuis aangeboden gaan worden. Dit beleid komt deels voor uit een idealistisch streven: het biedt de patiënt de mogelijkheid om in zijn eigen omgeving te verblijven en daar de regie te voeren. Naast ideologie gaat het hier echter ook vooral om een bezuinigingsmaatregel, vanwege de hoge kosten van bijvoorbeeld een voorziening als de AWBZ. Wat precies de inhoud van het beleid gaat worden is nog niet helemaal duidelijk, maar tekent zich wel steeds meer af. Het inrichten van zorgpaden is hier een voorbeeld van. Zo gaat het niet langer om de vraag welke professional welke zorg biedt, maar om het traject dat de patiënt doorloopt. Voor maatschappelijk werkers betekent dit dat het zoeken van aansluiting in de eerste lijn van groot belang is. Ondergetekenden raden u aan om de mogelijkheden van een vorm van samenwerking met de algemeen maatschappelijk werk instellingen in uw werkgebied nader te onderzoeken. U beschikt tenslotte over specifieke expertise op het terrein van zorg en over een goed netwerk en een actuele sociale kaart. Het AMW zal zich deze kennis de komende jaren eigen moeten gaan maken, want de inschatting is dat alleen inzet op het domein van welzijn niet voldoende is om de komende jaren te overleven. ‘Zorg’ zal nadrukkelijk steeds meer een thema worden waar gemeenten en AMW organisaties zich toe moeten gaan verhouden. Op 1 januari 2013 staat de overheveling van de functie ‘begeleiding’ vanuit de AWBZ richting gemeenten gepland. Het NVMW’-bureau zal met alle betrokken functiegroepen deze ontwikkelingen nauwgezet volgen en voert momenteel al gesprekken over dit onderwerp met patiënten- en belangenverenigingen, AMW -instellingen en de brancheorganisatie van AMW instellingen, de MOgroep. Functiegroepen: hart van vereniging De inspanningen van de functiegroepen vormen ook in 2012 het hart van de vereniging. Per werksector blijven onze groepen ontwikkelingen in het werkveld volgen, Het is van groot belang dat naast de (beperkte) bureaucapaciteit die aanwezig is, mensen met kennis en specifieke deskundigheid zich in willen zetten voor de verdere ontwikkeling van het beroep binnen de gezondheidssector.

3

Als lid van de NVMW maakt u het mogelijk om de beschreven activiteiten te realiseren. Daar zijn we erg blij mee, want hierdoor blijft het mogelijk om het maatschappelijk werk binnen de gezondheidszorg verder te ontwikkelen. Mocht u vragen hebben naar aanleiding van deze brief of voelt u zich na het lezen van de activiteiten uitgenodigd om ook actief te worden, neemt u dan gerust contact op! U kunt zich actief aanmelden. Met vriendelijke groet, Namens het NVMW –bureau en de functiegroepen, Magteld Beun Jolanda Winters Stafmedewerker NVMW Stafmedewerker NVMW ad interim Waarnemend voorzitter Voorzitter werkgroep DBC en Functiegroep ZMW Functiegroep GGZ jwinters@nvmw.nl mbeun@nvmw.nl Hetty van Berkum Gea Kosters Voorzitter FG VMW Voorzitter FG RMW Hetty.vanBerkum@beweging3.nl g.kosters@dehoogstraat.nl P.S. In de bijlagen staan respectievelijk de inspanningen en resultaten van de functiegroepen verpleeghuismaatschappelijk werk, ziekenhuismaatschappelijk werk, GGZ en revalidatiemaatschappelijk werk vermeld. Zo willen wij u in staat stellen, zowel kennis te nemen van alle informatie over uw eigen werksector, als over uw ‘collega zorgsectoren.’ Bijlage 1: Verpleeghuismaatschappelijk werk Bijlage 2: Ziekenhuismaatschappelijk werk en Werkgroep DBC Bijlage 3: GGZ Bijlage 4: Revalidatiemaatschappelijk werk

4

Bijlage 1 Verpleeghuismaatschappelijk werk Terugblik 2011 In 2011 heeft de functiegroep verpleeghuizen het volgende gerealiseerd:

- Het organiseren van een druk bezochte studiedag voor vmw-ers met thema’s rond ouderenmishandeling, familieparticipatie, seksualiteit en intimiteit en mentorschap.

- Onderzoek familieparticipatie: met een projectsubsidie van VWS is een onderzoek gestart naar het informeren en introduceren van familieleden binnen het verpleeghuis. Er participeren vier verpleeghuizen in dit traject. Het onderzoek wordt uitgevoerd door Vilans en zal resulteren in een handreiking die in de eerste helft van 2012 gereed zal zijn.

- De functiegroep is bezig met een inventarisatie van groepswerk waar maatschappelijk werkers bij betrokken zijn en ontwikkelt een format waarmee informatie gedeeld kan worden.

- Contacten met Actiz via het Platform ‘Beroepen en Kwaliteit’ door deelname van de NVMW staf, met als speerpunt de nieuwe visie op professionaliteit die is geformuleerd voor de branche. Naar aanleiding hiervan wordt een ‘beroeps-innovatiedag’ voorbereid begin 2012 – waarin diverse beroepsgroepen met elkaar het gesprek aangaan over de mogelijkheden die u als professional heeft om echt het verschil te maken binnen de organisatie waar u werkzaam bent.

Concrete acties voor 2012 1. Voorbereiden van een studiemiddag rond bewindvoering, mentorschap, de positie van de eerste contactpersoon en dit alles in relatie tot het thema privacy en geheimhouding. Wat kan er wel? Wat mag er niet? En hoe zorg je er voor dat het goed is geregeld voor de bewoner? 2. Het presenteren van de uitkomsten rond het onderzoek familieparticipatie en het verzorgen van pr rond de handleiding voor maatschappelijk werkers – zodat collega’s met de resultaten aan de slag kunnen. 3. Het actualiseren van de brochure verpleeghuismaatschappelijk werk die de NVMW uitgeeft – en het nadenken over de naam verpleeghuismaatschappelijk werk. Moet dit niet ouderenmaatschappelijk werk, of geriatrisch maatschappelijk werk worden? 4. Een inventarisatie rond groepswerk binnen het verpleeghuis – en de rol van het maatschappelijk werk hierbij. Een inventarisatie die moet leiden tot kennisdeling en inspiratie! Doorlopende werkzaamheden van de functiegroep vmw:

• Het volgen van ontwikkelingen rond revalidatie (en DBC’s) binnen verpleeghuizen.

5

• De functiegroep is gedurende het hele jaar beschikbaar als ‘platform’, ‘netwerk’ en ‘denktank’ voor vragen van leden die bij de NVMW over het VMW binnen komen. Naast een kleine kern van actieve functiegroepleden beschikt de FG over een netwerk dat meekijkt, meeleest en adviseert.

• Zichtbaarheid: de functiegroep bekijkt op welke wijze zij zichtbaar is op de website van de NVMW en bekijkt welke punten hierin kunnen worden geactualiseerd of verbeterd. Tevens voorziet de functiegroep de LinkedIn groep voor verpleeghuismaatschappelijk werkers van interessante informatie en discussies.

6

Bijlage 2: Ziekenhuismaatschappelijk werk en Werkgroep DBC Evaluatie activiteiten 2011 In 2011 zijn de functiegroep ziekenhuizen en de werkgroep DBC op veel fronten samen gaan werken. De vergaderingen van beide groepen zijn na elkaar ingepland – waardoor het voor meer mensen mogelijk werd om in beide groepen te participeren. De functiegroep ziekenhuizen heeft gezorgd voor: - het aanhalen van contact met de groep Nefrologie maatschappelijk werkers

– via inzet van de NVMW - stafmedewerkers. Dit heeft geresulteerd in nauwere samenwerkingsafspraken en een structureel overleg van een of twee keer per jaar;

- het versterken van de banden met de groep landelijke maatschappelijk werkers in de hartrevalidatie - LOMH via de inzet van de NVMW - stafmedewerker;

- participatie binnen de herziening van de richtlijn Hartrevalidatie;

- het onderzoeken (en nader uitwerken) van de mogelijkheid tot nascholing van hartrevalidatie maatschappelijk werkers – in nauw contact met de Nederlandse Hartstichting - nu zij hebben aangegeven het scholingsaanbod niet meer te willen verzorgen;

- studentonderzoek naar groepsmaatschappelijk werk in ziekenhuizen (met een vervolgonderzoek op dit thema door een nieuwe groep studenten in 2012);

- nauwe contacten met de werkgroep palliatieve maatschappelijk werkers bij Agora, waar in samenwerking met een aantal maatschappelijk werkers de handreiking ‘Hulp bij helpen’ is geschreven voor collega’s die werken in de palliatieve zorg en hulpverlening;1.

- de organisatie van een druk bezocht symposium met het thema ‘Weg van het ziekenhuis maatschappelijk werk…?? Met sprekers vanuit de verzekeraars en het Medisch Coördinatie Centrum en workshops over profileren, presenteren en ketenzorg of netwerken;

- contact met het lectoraat ‘Community Care’ van Rick Kwekkeboom – dat heeft aangeboden om te kijken of het mogelijk is om een onderzoek te initiëren rond familieparticipatie binnen het ziekenhuis en de rol en mogelijkheden hierbij van het ziekenhuismaatschappelijk werk;

- participatie in de volgende richtlijnen binnen de gezondheidszorg: competentiebeschrijving in de palliatieve zorg, HIV en arbeid, Reuma en arbeid, counseling bij abortus, signalering depressie bij diabetes,

- 1 ‘Hulp bij helpen’ is te bestellen via de webwinkel van de NVMW

7

Lymfoedeem en Lipoedeem, MS (afgerond), Zorgstandaard CVA/Tia, Richtlijn erfelijke borst- en eierstokkanker, richtlijn vroeg en of / SGA geboorte (small for gestational age) en Zorgstandaard LFI/LFS: Li-Fraumeni/ Li Fraumeni Like syndroom.

De werkgroep DBC heeft in 2011:

- landelijke CBV-codes gerealiseerd, waardoor ziekenhuismaatschappelijk werkers nu binnen een vast format met dezelfde codes hun verrichtingen binnen de DBC structuur kunnen zichtbaar maken;

- nieuwe registratieformulieren ontwikkeld, waarop de nieuwe landelijke codes een duidelijke plek hebben;

- er voor gezorgd dat er een conversietabel is waarmee de ‘Modulen Ziekenhuismaatschappelijk werk’ die zijn ontwikkeld in samenwerking met Movisie op een handige manier worden gekoppeld. Ook de mogelijkheid om tijd te registreren is in deze nieuwe variant opnieuw meegenomen;

- presentaties gegeven over de nieuwe codes en de mogelijkheden die het registreren biedt;

- vele vragen beantwoord van ziekenhuizen en ook veel ziekenhuizen die op werkbezoek wilden komen ontvangen.

8

Voor 2012 zijn de plannen van de functiegroep ziekenhuizen en de DBC werkgroep: - Het integreren van de beide groepen, waarbij wordt gewerkt met één

functiegroep ziekenhuizen en er afhankelijk van ontwikkelingen, bijvoorbeeld financiering - maar ook de ontwikkelingen in de eerste lijn - meerdere werkgroepen actief zijn.

- Inzet om het ziekenhuismaatschappelijk werk zichtbaar te maken en te houden via DBC registratie.

- Onderzoek naar de mogelijkheid om te komen tot een landelijke norm rond ziekenhuismaatschappelijk werk of het ontwikkelen van een beroepsstandaard.

- Het actualiseren van de NVMW folder over ziekenhuismaatschappelijk werk.

- Het nadenken of voeren van de discussie rond passende naamgeving – volstaat medisch maatschappelijk werk of ziekenhuismaatschappelijk werk nog wel?

9

Bijlage 3: GGZ 2011 De functiegroep GGZ heeft in 2011 een weinig actief bestaan geleid. De groep bestaat al lang en heeft ook een kleine kern met enthousiaste GGZ maatschappelijk werkers, maar het blijkt lastig om de doelstellingen van een functiegroep waar te maken. In de tweede helft van 2011 heeft de groep een doorstart gemaakt. De NVMW heeft in 2011 met enige regelmaat signalen vanuit het werkveld ontvangen over de positie van de maatschappelijk werkers binnen de GGZ. De positie van de werkers staat op veel plekken onder druk. De mogelijkheid om binnen de DBC structuur toe te komen aan persoonlijke of vakinhoudelijke ontwikkeling lijkt minmaal. Tevens is de persoonlijke relatie met de hoofdbehandelaar steeds crucialer geworden in de mogelijkheden om de professionele autonome ruimte goed in te kunnen vullen. Ondanks deze signalen was er slechts een maatschappelijk werker bereid (en in staat) om met het bureau verder naar deze signalen te kijken. Zij heeft zich aangesloten bij de functiegroep. Inzet COOAB De NVMW heeft er in 2011 voor gekozen (door beperkte mogelijkheden rond de inzet van het stafbureau) om tijdelijk de vertegenwoordiging in het COOAB vanuit het bureau of bestuur te annuleren. Het COOAB is de ‘kamer’ waarin het beroep van maatschappelijk werker en SPH-er in de vorm van ‘GGZ agoog’ wordt vertegenwoordigd. Naast GGZ - agogen vormen de beroepsgroepen gezondheidszorgpsychologen (inclusief klinisch psycholoog en klinisch neuropsycholoog), psychiaters, psychotherapeuten, GZ-vaktherapeuten en Verpleegkundigen GGZ samen een organisatie: CONO genaamd. Deze stichting vormt het kenniscentrum voor de GGZ beroepen en opleidingen. Het CONO staat voor Voordinerend Orgaan Nascholing en Opleidingen en richt zich op de (brede) geestelijke gezondheidszorg inclusief de verslavingszorg, forensische GGZ, gehandicaptenzorg en psychogeriatrie. Het CONO en de kamer voor agogen of COOAB zijn beide bestuurlijke organen en in die hoedanigheid gesprekspartner van de ministeries van VWS en Justitie en Veiligheid. Met hen wordt al langer tijd gezocht naar de mogelijkheid voor een wettelijke erkenning van hulpverleners die werken in de GGZ – de Agogen die een BIG - registratie missen - in het bijzonder. Het komend jaar zal het NVMW - bureau inzetten op deelname en vervolgens evalueren in hoeverre deze deelname zinvol is voor de vertegenwoordiging van het werkveld. Naast een stafmedewerker participeren er ook twee maatschappelijk werkers uit het werkveld in het COOAB, beide ook als vertegenwoordiger van de NVMW. 2012 - De functiegroep zet in 2012 in op een themamiddag rond het in het dagelijks werk presenteren, positioneren en profileren van het beroep maatschappelijk werker of GGZ - agoog binnen de sector. Vanuit het signaal dat de beroepsgroep niet zichtbaar genoeg is. De voorbereidingen zijn in volle gang. Het streven is om deze middag in de tweede helft van 2012 te programmeren.

10

- Verder houdt de functiegroep de ontwikkelingen rond de gevolgen van de eigen bijdrage goed in de gaten. In de eerste bijeenkomst aan de groep begin 2012 werd duidelijk dat in alle betrokken organisaties de gevolgen goed merkbaar waren en dat verdere bezuinigingen of ontslagen niet zijn uitgesloten. - De functiegroep begeleid ook een studentenonderzoek van de Hogeschool Utrecht met de vraag hoe de profilering van maatschappelijk werkers of GGZ - agogen op de werkvloer tot stand komt en verbeterd kan worden. - Verder participeert de functiegroep in het geven van voorlichting aan de MWD - opleiding in Utrecht. - Momenteel is de NVMW betrokken bij de ontwikkeling van de volgende richtlijnen binnen de GGZ: Keuzehulp schizofrenie, MDR Angststoornissen, Interculturalisatie en depressie, richtlijn leefstijl en richtlijn somatische screening.

11

Bijlage 4: Revalidatiemaatschappelijk werk De functiegroep revalidatie is een kleine, maar enthousiaste en trouwe functiegroep die zich inzet voor belangrijke ontwikkelingen binnen de revalidatie voor maatschappelijk werkers. In 2011 is er veel tijd besteed aan het neerzetten van een symposiumdag specifiek voor revalidatiemaatschappelijk werkers. Inspiratie en goede praktijken stonden centraal, evenals zorgpaden, meetinstrumenten en systeemgericht werken. Dit congres is enthousiast ontvangen door een grote groep bezoekers. Voor 2012 heeft de functiegroep de volgende aandachtspunten geformuleerd: - De functiegroep heeft een vertegenwoordiger in het landelijk traject waarbij

gewerkt wordt aan een kennisportaal voor de revalidatiesector. Het is mogelijk om hier informatie bijeen te brengen vanuit het maatschappelijk werk veld. De functiegroep overweegt te starten met de pilot fase om zo een bijdrage te leveren aan het ontsluiten van kennis en deskundigheid voor maatschappelijk werkers binnen de revalidatiesector.

- Er wordt een studiemiddag voorbereid voor revalidatiemaatschappelijk werkers rond een specifiek methodisch thema die zal worden geprogrammeerd in de tweede helft van 2012.

- Er wordt ingezet op het schrijven van goed informatie op de leden pagina op de NVMW website.

- De functiegroep legt in 2012 een vraag voor aan de Wetenschappelijke Advies Raad van de NVMW (WAR) waarin zij de ontwikkeling rond het standaardiseren van het werk met meetinstrumenten voorleggen als praktijkdilemma. Moet je daar als maatschappelijk werkers in mee gaan – en zo ja hoe, want voor ons zak ontbreekt vaak onderzoek en specifiek meet-materiaal. Of moet je hierin een eigen koers varen – en wat houdt deze dan in? Wat is dan je boodschap?

- Er wordt ingezet op relevante discussies binnen LinkedIn. - En er wordt ingezet op een groei van de functiegroep met tenminste twee

leden, omdat twee leden de pensioengerechtigde leeftijd hebben bereikt.