Bouwdag V+V 2008Innovatief aanbesteden

(levert tijd, geld en kwaliteit op)

Stichting RogesStan Vermeulen, directeur

6 maart 2008

www.roges.nl

Inhoud

• Stichting Roges en haar dienstverlening• Traditioneel bouwproces: rol vrager, kenmerken, effecten, gevolgen• Het kan ook anders: aanbodspectrum• Strategie aan vraagzijde (vraagprofiel)• Strategie aan aanbodzijde (aanbodprofiel)• Bouworganisatievormen en bouwproceskosten• Vraag- en aanbodprofielen en de ‘match’

www.roges.nl

Wie is Stan Vermeulen?

• 52 jaar• Directeur/bestuurder Stichting Roges• Gym β (juli 73), TUE FAGO (maart 79)• Bouw- en aanbestedingsrecht• Mediation• Kwaliteits- en risicomanagement• Bouwprocessen/-organisatievormen• Vaessen (’79 -’84)• Hevo (’84 -‘06)• Roges (’07 - heden)

www.roges.nl

Stichting Roges

Doelstellingen:• Vraaginnovatie in de bouw• Aanbodinnovatie in de bouw• Ervaringskennis vastleggen en delenResultaten:• Betere huisvestingsprestaties• Betere kwaliteitsbeleving• Geen ‘verrassingen’ achteraf Markten:• Zorg, Onderwijs, WonenPositionering:• Onafhankelijk van aanbod (geen belang in project)• Focus op klantvraag (‘perfect match’)

www.roges.nl

Stichting Roges• Begeleider/adviseur van vraagaggregatie t/m contractering (het

gehele inkoopproces)• Begeleider/adviseur van aanbod -’due diligence’ (technisch,

financieel, juridisch)• Intermediair onderhandelingsprocessen• Uitdragen van ervaringskennis (projecten)• Creëren netwerken van vragers, aanbieders, kennisontwikkelaars,

kennisoverdragers

www.roges.nl

Het Bouwproces

TB:Rol vrager

• Vrager organiseert alle benodigde expertise• Vrager definieert alle technische oplossingen• Vrager bepaalt proces• Vrager zoekt naar een ‘stapelaar’ en ziet lijdzaam een prijs op zich

afkomen:o te hoog: bezuinigen (kaasschaaf)o te laag: weggeven aan ‘leuke aanvullingen’

www.roges.nl

TB:Kenmerken

• Gelegenheidsfabriek (gelegenheidsteam/-locatie en -product) met:o scheiding programma – ontwerp – uitvoering – beheer en

onderhoudo scheiding in vakdisciplineso scheiding van taken – bevoegdheden – verantwoordelijkhedeno scheiding tussen pakketopbouw en prijs

• Geen probleemeigenaar• Gelegenheid tot terugtrekken op eigen vakgebied

www.roges.nl

TB:Effecten

• Geen echte samenwerking:o ruimte voor ontwerpvisies (eigen wijsheden)o kostendenken aan aanbiederszijdeo ‘benutting’ van ontwerpfouteno geen ruimte voor vernieuwingo geen optimaal product/proces

www.roges.nl

TB:Gevolgen

• Veel onzekerheden/risico’s en derhalve: het opentrekken van een ‘blik beheersing en controle’:o zware aanbestedingsprocedures (incl. BIBOB)o dikke vraagpakketten en contracteno controleurs van overheidswege en vraagzijde

• partijen zijn gevangenen van een slecht proces en komen daardoor nooit tot optimale prestaties

www.roges.nl

Want:Door mensen te vangen (met goede ideeën en visies) in plaats van gevangen te houden (in slechte processen) ontstaat commitment. Mensen met commitment nemen ook verantwoordelijkheid!

Vertrouwen is goed, controle is beter en

verantwoordelijkheid is het beste

www.roges.nl

De toekomst van het traditionele vervoermiddel

www.roges.nl

Het kan ook anders: het aanbodspectrum

Seriegrootte 1 (maatwerk) Seriegrootte ‘x’

Focus: marktsegment

Focus: individuele klant

hoog

laag

Trend: meer zekerheid en gunstiger prijs/kwaliteit

Trend: meer maatwerk

De mate van keuzevrijheid, van onzekerheid, eigen inzet en prijs voor de klant

www.roges.nl

check

doplan

act

• Plan : Huisvestingsbeleid en- strategie: aanvullende focus

• Do : Ontwerp en uitvoering: huidige focus

• Check : Beheer en onderhoud: aanvullende focus

• Act : Aanzet nieuwe ‘loop’: aanvullende focus

Het kan ook anders:de huisvestingscyclus

www.roges.nl

Strategie aan vraagzijde• Visie middellange termijn (eigen primaire proces en

passende gebruikswaarde gebouw)• Woonkwaliteit (kamergrootte, sanitair, uitstraling,

omgeving, sfeer)• Exploitatie• Functioneel weten wat er nodig is met ruimte voor

voortschrijdend inzicht (flexibiliteit) • Toekomstwaarde• Veranderende regelgeving (bouwregime, AWBZ)• Veranderend krachtenveld (nieuwe partners)• Verantwoordelijkheid voor eigen vastgoed

www.roges.nl

Strategie aan vraagzijde

• Focus op TCO i.p.v. uitsluitend investerings - €’s• Waar(de) voor geld en vergelijkenderwijs vaststellen

ervan• Aansturen op een ander (eerder) contractmoment met:

o Bewustzijn inzake eigen verantwoordelijkheden (i.c. risico’s)

o Positie kennen bij ‘ingrijpen’ (geen black box benadering)

www.roges.nl

Strategie aan aanbodzijde• Vraagstrategie en overwegingen kennen• Inleven in gebruikswaarde• Aanbod erop afstemmen: goed huisvesten is bijdragen

aan het succes van het primaire proces van de klant• Klantgerichte flexibiliteit: de klant de keus• Bewijs leveren voor kwaliteit-/prijsverhouding

(marktwerking)• Ander (eerder) contractmoment faciliteren:

o Transparantie (keuzeproces)o Resultaatverantwoordelijkheid door integratie

www.roges.nl

Over welke innovatie gaat het?

• Aanbestedingsinnovatie wordt voorafgegaan door vraaginnovatie• Want aanbesteden volgt op de vraag• Wie ‘anders’ wil, moet ‘anders’ vragen

Want:• Op een vraag die niet gesteld wordt komt ook geen antwoord

www.roges.nl

Aanpak huisvesting (PDCA)• beleidshorizon• bedrijfsvoering en organisatie• anticiperen huisvesting• huisvestingsonderzoek -> huisvestingsstrategie (WAT)• huisvestingsproces (HOE)• w.o. zelf doen of uitbesteden (WIE)

Eerst: belangenkaart/waardebeleving (referentievlak)

Dán: wijze van realisatie

Afwegingen opdrachtgever

www.roges.nl

Koopproces Huisvestings-probleem

BelangenOpdrachtgever

BeschikbareBouworganisatie-vormen

Gewenste Samenwerkings-vorm

Allocatie TBV

VraagpakketBestedingsprocedure(wel/niet EG)

Bijbehorendinkoopproces

Gunning+Contracteringwww.roges.nl

Bouworganisatievormen

Traditioneel

Korte karakteristiek: Geen/zeer beperkte organisatie van de keten(waardering afhankelijk van belangen/waarden opdrachtgever) Hoofdaanneming

Vrije partijkeuze door gehele projectorganisatie heenGescheiden verantwoordelijkheden ontwerp en uitvoering

Volledig maatwerk

Veel ‘kikkers in de kruiwagen’ (gelegenheidsteam)

Grote projectinspanning opdrachtgever, waardoor inschakeling projectmanagement

www.roges.nl

Bouworganisatievormen

Geïntegreerd (vergelijkbaar met D&B met uitvraagniveau VO+)

Korte karakteristiek: Organisatie van de uitvoeringsketen(waardering afhankelijk van belangen/waarden opdrachtgever) Hoofdaanneming

Geen vrije partnerkeuze uitvoering (geen ‘voorgeschreven onderaannemer’ meer)

Gekoppelde verantwoordelijkheden ontwerp en uitvoering (minder naarmate uitvraag meer gedetailleerd is)

Volledig maatwerk, met optimalisatie technische oplossingen

Nog wel ‘ontwerpkikkers in de kruiwagen’ (gelegenheidsteam)

Verminderde projectinspanning opdrachtgever

www.roges.nl

Bouworganisatievormen

Conceptueel Bouwen

Korte karakteristiek: Organisatie van de volledige keten(waardering afhankelijk van belangen/waarden opdrachtgever) Hoofdaanneming

Geen vrije partnerkeuze na contractant

Geïntegreerde verantwoordelijkheden ontwerp en uitvoeringStandaard met ruimte voor maatwerk op onderdelen

Contractant is enige ‘kikker’ (ingespeeld team)

Geringe projectinspanning opdrachtgever

www.roges.nl

ProceskostenX X Kostprijs incl. onderaannemers en hun opslagen

0,0% € 0 Optimalisatie kostprijs door reductie faalkosten

0,0% € 0 Bouwplaatskosten

0,0% € 0 Coördinatie op de bouwplaats (over onderaannemers)

0,0% € 0 Algemene Kosten

0,0% € 0 Aanbiedingskosten

0,0% € 0 Research & Developement

0,0% € 0 Winst en Risico 0,0% € 0 Programma van Eisen

0,0% € 0 Ontwerpkosten

0,0% € 0 Dagelijks Toezicht

0,0% € 0 Projectmanagement

0,0% € 0 Aanbestedingskosten

0,0% € 0 Vergunningen

0,0% € 0 Faalkosten (niet verhaalbare kosten door bouwfouten)

0,0% € 0 Extra wensen tijdens uitvoering

0,0% € 0 Bouwrente

PM (proces)kosten na oplevering (faalkosten/extra wensen)

N.B. Eindprijsgarantie??

0% € 0 Exploitatiegevolgen

www.roges.nl

Overzicht proceskostenOverzicht belangrijkste berekeningsresultaten

Traditioneel Geïntegreerd Conceptueel

Bouwen

Bouwsom excl. ‘staart’ € 6.000.000 € 6.000.000 € 6.000.000

Bouwsom incl. ‘staart’ € 7.708.969 € 7.382.109 € 6.612.102

Bouwinvestering € 10.008.275 € 8.798.815 € 7.098.369

Voorbereidingstijd 12 10 6

Uitvoeringstijd 12 10 8

Post Bouwrente € 244.104 € 179.568 € 115.092

Financieringslast € 500.414 € 439.941 € 354.918

PM: Eindprijsgarantie??

Eindprijs is gegarandeerd, m.u.v. extra wensen!!

Eindprijs is gegarandeerd!!

www.roges.nl

Waardebeleving = belangen/waarden

Waarde-indicatoren1.2.3.4.5.6.

6

4 3

2

1

5++ + o - -- Invullen!

www.roges.nl

Voorbeelden van ‘waarde-indicatoren’

• Laagste prijs• Maatwerk• Verantwoordelijkheidsverdeling• Invloedsuitoefening door klant*• Budgetzekerheid• Transparantie in proces• Keuzemogelijkheden procespartners• Capaciteitsvraag klant*• Risicoverdeling• Aanbestedingsverplichting• Doorloopsnelheid• Marktwerking

www.roges.nl

KlantAdviseurs(Architect,

Technisch, Juridisch,

Financieel)

Financier

Project- enProcesmanager Bouwer(s)

Facilitairedienstverlener

Wilt u dit?

Klant

AanbiederAdviseurs(Architect,

Technisch, Juridisch, Financieel)

Financier

Project- enProcesmanager

Bouwer(s) Facilitairedienstverlener

Of dit?

‘Match’ vraag- en aanbodprofiel

waarden klant(vraagprofiel)

kenmerken aanbod(aanbodprofiel)

? oningevulde verwachtingen ? overvraagde aanbieders? aansluiting maken (marketing)!

www.roges.nl

Lage kosten KT

Beheerslasten

Innovatie

Zekerheid budget, tijd en kwaliteit

Flexibiliteit

Lage kosten LT

traditioneel DBFMO

Vraag versus aanbod (een voorbeeld)

= discussiegebied

www.roges.nl

De klant wordt aangeboden:(met ‘voorgebakken’ waarden c.q. kenmerken)

• Traditioneel/ bouwmanagement

• Bouwteam• IFD• D&B• DBM• DBMF• DBMFO

• DBMFOT• Turnkey• PPS• PFI• PRP• CM(R)• En vele andere

Maar: hoe kan een klant hieruit een keuze maken? Alleen als hij zelf een referentievlak heeft.

www.roges.nl

Loslaten (oplossingsruimte geven), dan heb je twee handen vrij (om te ‘plukken’)

www.roges.nl