8 B oeken J a a r o v e r z i ch t

Vier keer Oek de JongsPier en oceaan, driemaalde biografie van deAmerikaanse presidentLyndon Johnson, twee keerMcEwan, Mysliwski enMacfarlane – dit zijn onzefavorieten van het b ij n avoorbije jaar. 2ARIE VAN DEN BERGm Tomas Lieske: Haar nijlpaard

optillen. Querido, 64 blz. € 17,95

Superieure gedichten over engelen,acteurs en een turfsteker als rituelepassanten.m Durs Grünbein: Koloss im Nebel.Suhrkamp, 226 blz. € 29,50 (geb.)

Poëzie als een schilderijententoon-stelling. Grünbein tart en koestert jeogen.m Jerry White: London in the

Eighteenth Century. The Bodley Head,

682 blz. € 36,95 (geb.)

Wanneer schrijft iemand nou zo’npanoramisch boek over Amsterdam?

MARGOT DIJKGRAAFm Mona Ozouf: La cause des livres.Gallimard, 560 blz.€ 24,40

De briljante Franse historica en es-sayiste Mona Ozouf bundelde haarabsolute topstukken.m Alice Kaplan: Dreaming in French.

The Paris years of Jacqueline Bouvier

Kennedy, Susan Sontag and Angela

Davis. The University of Chicago Press,

272 blz. € 26,-

Een schitterend geschreven boekover hoe een jaar in Frankrijk je le-ven kan veranderen.m Matthias Enard: Rue des Voleurs.Actes Sud, 256 blz. € 23,15

Een Franse schrijver meet magi-straal de polsslag van Europa en deArabische wereld, maar kreeg ertoch niet de Prix Goncourt voor.

JAN DONKERSm David Vann: Aarde.De Bezige Bij, 269 blz. € 19,90

Een gruwelijk meesterwerkje, dattoont dat Vann niet de eendagsvliegis waar hij na Legende van een zelf-moord voor werd gehouden.m Kevin Powers: De gele vogels.Prometheus, 236 blz. € 16,90

Dit boek verscheen hier ongeveer te-gelijk met een andere briljanteIrak-roman van Ben Fountain, BillyLynn en hoe hij de rust overleefde. MaarPo w e r s ’ boek beklijft langer, vanwe-ge de indringende poëtische toon.m Robert Caro: The Passage of

Power. The Years of Lyndon Johnson,

vol. 4. Knopf, 605 blz. € 31,–

Als er een hedendaagse Shakespearezou zijn dan kon hij uit de vete tus-sen Johnson en Bobby Kennedy zo-als hier beschreven een drama creë-ren dat nog eeuwen meegaat.

ROB VAN ESSENm A.M. Homes: Vergeef ons.

De Bezige Bij, 512 blz. € 19,90

Met haar panoramische maar ra-zendsnelle roman liet A.M. Homesnog maar weer eens zien waartoe zein staat is.m Ian McEwan: Suikertand.

De Harmonie, 416 blz.€ 24,50

Het bewijs dat een luchtige romanook heel inventief en speels kan zijn.

m James Joyce: Ulixes. Athenaeum-

Polak& Van Gennep, 800 blz. € 44,95

Een van de mooiste literaire gebeur-tenissen van het jaar was deze frisseen soepele nieuwe Nederlandse Ulys-ses-vertaling door Erik Bindervoeten Robbert-Jan Henkes.

ELSBETH ETTYm Ian McEwan: Suikertand. De

Harmonie, 416 blz. € 24,50

Ingenieus, spannend en amusantverhaal dat licht werpt op de vroegejaren zeventig en de inzet van McE-wans eigen schrijverschap.m Robert Caro: The Passage of

Power. The Years of Lyndon Johnson,

vol. 4. Knopf, 605 blz. € 31,–

Het fenomenale vierde deel van dealomvattende biografie van Johnsonis een schoolvoorbeeld van wat debiograaf als geschiedschrijver ver-mag .m Oek de Jong: Pier en oceaan. Atlas

Contact, 805 blz. € 39,95

Proustiaanse evocatie van een verlo-ren gewaande tijd (de naoorlogse de-cennia in Nederland) uitmondendin de annunciatie van een groot enhooggestemd schrijverschap.

ARJEN FORTUINm Martin Michael Driessen: Vader van

God. Wereldbibliotheek, 206 blz.

€ 17,90

Briljant. Bijbelvast. Blasfemisch.Onmisbare vader-zoonroman overde wederwaardigheden van God.m Peter Terrin: Post Mortem. De

Arbeiderspers, 286 blz. € 19,95

De meeste romans gaan over demacht van de verbeelding. Post Mor-tem verbeeldt de onmacht ervan.m Tim Krabbé: Wij zijn maar wij zijn

niet geschift. De schietpartij van

Columbine. Prometheus, 416 blz.

€19,95

Merkwaardig en monomaan onder-zoeksboek dat onverwacht inzichtgeeft in Krabbé en Columbine. Lite-raire non-fictie bestaat echt.

KESTER FRERIKSm Karl Ove Knausgård: Liefde. Mijn

strijd 2. De Geus, 602 blz. € 25,–

Indrukwekkend tweede deel vanKnausgårds autobiografische reeks,ditmaal over de ondraaglijke span-ning tussen huwelijkse banden enliteraire creativiteit.m Robert Macfarlane: De oude

wegen. De Bezige Bij, 352 blz. € 24,95

Poëtisch reisverhaal vol verwonde-ring en verrassende observaties overhet bijzondere van bekende land-schappen en eeuwenoude wegen.m Reggie Baay: Gebleekte ziel.Athenaeum-Polak & Van Gennep, 256

blz. € 17,95

Prachtige historische roman overhet heen en weer geslingerd wordentussen Oost en West, tussen Neder-lands-Indië en Nederland.

BART FUNNEKOTTERm Anthony Beevor: De Tweede

Wereldoorlog. Ambo, 960 blz. € 49,95

Standaardwerk waarin Beevor op devan hem bekende wijze wisselt vanperspectieven: van frontlinie tottopconferentie. Lezenswaardig, ookvoor wie denkt alles al over de oor-log te weten.m Bart van der Boom: ‘Wij weten niets

van hun lot’. Gewone Nederlanders en

de holocaust. Boom, 540 blz. € 29,90

Het definitieve boek over de vraagwat Nederlanders tijdens de oorlogwisten van de Holocaust. Maakt eeneinde aan de mythe van de schuldigeo m s t a n d e r.m Norman Davies: Va n i s h e d

Kingdoms. The History of

Half-Forgotten Europe. Penguin Books,

848 blz. € 17,80

Een bruisend requiem voor de ver-liezers van de geschiedenis.

ROELOF VAN GELDERm Piet Emmer en Jos Gommans: Rijk

aan de rand van de wereld. De

geschiedenis van Nederland overzee,

1600-1800. Bert Bakker, 542 blz.

€ 29,95

Het actueelste overzicht van de ge-schiedenis van de VOC en de WIC.Een proeve van global history met eensterk economisch accent.m Jan Willem Stutje: Ferdinand

Domela Nieuwenhuis. Een

romantische revolutionair. Atlas

Contact, 551 blz. € 34,95

‘Us verlosser’ zowel geplaatst in in-ternationaal perspectief als in huise-lijke kring en geschetst als een auto-ritaire ruziezoeker.m Dick E.H. de Boer: Emo’s reis. Een

historisch culturele ontdekkingsreis door

Europa in 1222. Friese Pers/Noordboek,

496 blz. € 24,95

Een prachtig geïllustreerde, infor-matieve reconstructie van de reis diede Groninger abt Emo maakte vanWittewierum naar Rome. En terug.

ROBERT GOOIJERm Håkan Nesser: Een heel ander

verhaal. De Geus, 598 blz. € 17,50

Inspecteur Barbarotti krijgt brievenvan een moordenaar en piekert overhet verband tussen de doden en tus-sen hemzelf en de moordenaar. Bes-te plot van het jaar, uitzonderlijkeen rare thriller.m Gillian Flynn: Donker hart. Boekerij,

432 blz.€ 19,95

Uitmuntend geschreven thrillerover de verdwijning van de vrouwvan hoofdpersoon Nick is een bril-jante ‘m i n d f u ck ’; zowel Nick als delezer zijn het spoor snel bijster.m Andrej Longo: Wie heeft Sarah

vermoord? Serena Libri, 203 blz.

€ 18,90

Gevoelige, lome en zeer Italiaansezoektocht van de ontstelde jongeagent Acanfora naar de moordenaarvan Sarah, ‘z ij n ’ eerste dode.

GER GROOTm Hannah Arendt: Denken. Klement,

304 blz. € 29,50

Indrukwekkend essay over hetkwaad van de gedachtenloosheid ende vraag wat écht denken nu eigen-lijk is.m Gilles Deleuze: Verschil en

herhaling. Boom, 480 blz. € 59,50

Intellectuele aanstellerij of een vande diepste beschouwingen uit de20ste-eeuwse filosofie? In ieder ge-val een boek waarover je je het hoofdmoet breken.m Josep Maria de Sagarra: Knoflook

en pekel. Menken Kasander & Wigman,

215 blz. € 22,50

Rauw drama in een Catalaans vis-sersdorp, vroeg in de 20ste eeuw.Zelden werd de taal zo zinnelijk ge-bruikt.

CAROLINE DE GRUYTERm David Graeber: Schuld, de eerste

5000 jaar. Business Contact, 592 blz. €

35,-

Plaatst de eurocrisis in een anderlicht door een andere, historischekijk op het begrip ‘s ch u l d ’.m Jean-Claude Piris: The future of

Europe; towards a Two-Speed

Europe? Cambridge University Press,

166 blz. € 24,-

Het voormalig hoofd juridische za-ken van de Europese raad is een vande weinigen die vooruitkijkt en rea-listische mogelijkheden voor Euro-pa in kaart brengt, in plaats van te-rugblikt. Verfrissend door het ge-brek aan drama.m Michael Odaatje: The Cat’s Table.Jonathan Cape, 287 blz. € 11,-

Autonome, autobiografische romanover een jongetje op een schip tus-sen twee continenten.

RONALD HAVENAARm Oek de Jong: Pier en oceaan.Atlas Contact, 805 blz. € 39,95

Anton Wachter heet vijftig jaar laterAbel Roorda. Oek de Jong evenaartVestdijk in mooie roman-fleuve overde jaren vijftig en zestig.m Robert A. Caro: The Passage of

Power. The Years of Lyndon Johnson,

vol. 4. Alfred A. Knopf, 605 blz. € 31,00

In het genre politieke biografie isCaro de beste. Over Lyndon Johnsonals vicepresident en beginnend pre-sident (1961-1964).m J.L. Heldring: Dezer dagen. Va n

Oorschot, 224 blz.€ 17,50

In deze bloemlezing, zijn afscheidvan de publiciteit, toont Heldringdat scherpte en beschaving goed zijnte combineren.

BAS HEIJNEm Michael Sandel: Niet alles is te

koop. Ten Have, 288 blz. € 19,95

Niet zo goed als Justice, maar ook inzijn nieuwe boek gaat Harvardpro-fessor Sandel aan de hand van ethi-sche dilemma’s op zoek naar waar-den die niet enkel pragmatisch ofcommercieel zijn.m Jonathan Haidt: The Righteous

Mind. Allen Lane, 448 blz. € 28,50

Over morele psychologie: waaromonze overtuigingen vooral emotieszijn en we vaak volharden in stand-punten tegen beter weten in.m Zadie Smith: NW. Prometheus, 304

blz. € 19,95

0Balans van h

NRC Handelsblad Vrijdag 21 december 2012

B oeken 9

Uitdagende, vitale roman over men-sen die opgroeiden in dezelfde armeLondense wijk wiens verwachtingenhet moeten afleggen tegen de vaakschrijnende realiteit. Wrang, ko-misch, ontroerend.

ARNOLD HEUMAKERSm Anton Valens: Het boek Ont.

Augustus, 352 blz. €19,95

Krankzinnige, maar stiekem aan-grijpende roman, die het openenvan de post voortaan tot een heroï-sche daad maakt.m Jacob Groot: Adam Seconde. De

Harmonie, 320 blz. € 19,90

Het kijken naar pornografie veran-dert in een openbaring van metafy-sische allure dankzij deze zeldzaampoëtische roman met eindeloos veelfacetten.m Kees ‘t Hart: Hotel Vertigo. Querido,

300 blz. € 19,95

Lees deze even melancholische alsspannende roman over de speur-tocht naar een gemiste kans in hetleven, en Hitchcock zal nooit meerdezelfde zijn.

BERNARD HULSMANm David Priestland: Merchant, Soldier,

Sage. A New History of Power. Allen

Lane, 331 blz. € 29,90

Indrukwekkende grote greep van deBritse historicus David Priestlanddie eindigt in een verhelderendeanalyse van de huidige financiëlec r i s i s.m Jean-Louis Cohen: The Future of

Architecture. Since 1889. Phaidon,

528 blz. € 65,-

Jean-Louis Cohens architectuurge-schiedenis van de twintigste eeuw isopzienbarend anders: ookAuschwitz heeft er een plek in ge-kregen.m R.J. Smith: The One. The Life and

Music of James Brown. Gotham Books,

455 blz. € 27,-

Nietsverhullende maar liefdevollebiografie van de man die de blues, demuziek van verliezers, veranderdein funk, de muziek van winnaars.

AUKE HULSTm John Williams: S t o n e r. Lebowski

Publishers, 320 blz. € 19,95

Vergeten meesterwerk. Tr e f z e k e rportret van een gemankeerd levendat gered wordt door de liefde voorlesgeven en literatuur.m Valeria Luiselli: Valse Papieren.

Karaat, 144 blz. € 16,90

Roman in essays? Verhalenbundel?Memoires? Filosofisch traktaat? Lui-selli leidt ons door een persoonlijklabyrint van schrijvers, gedachten enwereldsteden. Literatuur, maar dana n d e r s.m Denis Johnson: Tr e i n d r o m e n .

Anthos, 96 blz. € 12,95

Eindelijk in boekvorm, deze pareluit The Paris Review. Evocatief portretvan het (ruw) ontluikende Ameri-kaanse westen. Johnson blijkt op devierkante millimeter net zo goed alsop het immense speelbord van zijnVietnam-meesterwerk Tree of Smoke.

TOEF JAEGERm Arnon Grunberg: De man zonder

ziekte. Nijgh & Van Ditmar, 160 blz.

€ 17,50

Tijdens zijn proces zwaaide pilootJulio Poch even naar de camera’s –

zoals Grunberg zijn man zonderziekte al had laten doen bij zijn fata-le proces. Grunberg is een van deweinige schrijvers wiens fantasiegroot genoeg is om de werkelijkheidte bevatten.m Paul Theroux: De Benedenrivier.

Atlas Contact, 380 blz. € 21,95

Van een hulpverlener vol idealen inMalawi blijft weinig méér over daneen angstige man die mislukking opzijn voorhoofd heeft staan. Wie ietsover ontwikkelingshulp wil zeggen,moet eerst De Benedenrivier lezen.m Teju Cole: Open stad. De Bezige Bij,

320 blz. € 19,90

De psycho-geograaf Julius neemt inNew York de schade op van een ge-traumatiseerde stad, als ‘flaneur vanrampen’ zoals de auteur het zelfnoemde. Zo mooi kan literatuurzonder plot zijn.

ANNERIEK DE JONGm Catalin Dorian Florescu: Jacob

besluit lief te hebben. Signatuur, 330

blz. € 19,95

Grandioos epos over hebzucht enverraad, gesitueerd in de RoemeenseBanaat en verteld in beelden die jenooit meer vergeet.m Sherko Fatah: De dief van Bagdad

Cossee, 480 blz. € 22,90

Dat er aan de zijde van Hitler ookmoslims uit het Midden-Oostenvochten is een onbekend hoofdstukuit de wereldgeschiedenis waar Fa-tah zich met hyperrealistische hard-heid aan waagt.m Julia Franck: Rug aan Rug.

Wereldbibliotheek, 320 blz. € 19,90

In de vroege DDR heeft een moederhet zo druk met haar idealen dat zijhet bestaan van haar kinderen ge-woon vergeet: pijnlijke literatuur, inde goede zin van het woord.

ATTE JONGSTRAm Winfried Wihelmy (red.): Seliges

Lächeln und höllisches Gelächter. Das

Lachen in Kunst und Kultur des

Mittelalters. Dommuseum Mainz, 252

blz. € 19,80

Instructieve artikelenbundel, fraaieuitgave, over boeiende vraagstuk-ken als ‘waarover lachte men in demiddeleeuwen?’ en ‘lachen in de Bij-bel’.m Andrew Hugill: Pataphysics. A

Useless Guide. MIT Press, 275 blz.

€ 29,90

Bijzonder nuttige studie, die deraadselen van de ook in ons landernstig beoefende neo-wetenschap(Bâtafysica) duidt en uitbreidt.m Karl Friedrich Schinkel: Geschichte

und Poesie. Hirmer Verlag, 360 blz.

€ 40,-

Prachtige catalogus. Overzicht vanleven en werken van deze altijd weerverbluffende architect-schilder bijzijn 200ste geboortedag.

MARCO KAMPHUISm Boris Zjitkov: Viktor Vavitsj. Atlas

Contact, 704 blz. € 49,95

plichtingen, en meer zorgen – en an-dere ongemakken.

GUUS MIDDAGm The Complete Poems of Philip

Larkin. Ed. Archie Burnett. Faber and

Faber, 730 blz. € 61,95

Het ideale boek voor de Larkin-lief-hebber: eerst alle gedichten, dan allea ch t e r g r o n d e n .m Gerrit Komrij: Mijn Poëziekalender

voor het jaar 2012. Van Gennep, 365

blz. € 14,95

De ideale poëziekalender: elke dageen goed gedicht en een geestig engoed geschreven bijschrift. Door hetoverlijden van Komrij zal er geenvervolg op komen. Kan zo herdruktworden voor 2013.m Rolf Dobelli: De kunst van het

heldere denken. 52 denkfouten die u

beter aan anderen kunt overlaten. Ve r t .

Liesbeth van Nes. De Bezige Bij. 176 blz.

€ 18,90

Het ideale zelfhaatboek: 52 denk-fouten die ik zelf had moeten beden-ken.

MAARTJE SOMERSm Robert Skidelsky & Edward

Skidelsky: How much is enough? The

Love of Money and the Case for the

Good Life. Allen Lane, 243 blz. € 25,-

Elegante bespiegeling over het doelvan economisch beleid, van va-der-econoom en zoon-filosoof. Ver-taling verschijnt in februari.m Robert Macfarlane: De oude

wegen. De Bezige Bij, 352 blz. € 24,95

Niemand schrijft mooier over na-tuur dan Macfarlane. Dit boek gaatover de sporen die de mens nalaat inhet landschap.m Paul Verhaeghe: Identiteit. De

Bezige Bij, 256 blz. € 19,90

Doordachte en felle aanklacht tegende ratrace die wij leven noemen ende tol die dat van ons eist.

THOMAS DE VEENm John Green: Een weeffout in onze

sterren. Lemniscaat, 264 blz. €16,50.

16+

Green stelt een nieuwe norm vooryoung adult-literatuur, met een evenintelligente als aangrijpende romanover leven, liefde en literatuur in tij-den van kanker.m Simon van der Geest: Spinder.

Querido, 232 blz. €13,95. 10+

Dagboek over een broederoorlog omeen kelder leest als een bloedstollen-de thriller, is psychologisch ijzer-sterk, ontknoopt briljant en ont-roert. Een lievelingsboek.m Charlotte Dematons: Nederland.

Lemniscaat, 56 blz. € 24,50

Non-fictie, fictie en prentenboek in-een, en voor alle leeftijden, én nu aleen standaardwerk: platen van eenencyclopedische volheid over alleswat Nederland(s) is. (En zoek hetpoepende mannetje in de duinen.)

MARIANNE VERMEIJDENm Robert Joost Willink: Reis naar het

noodlot. Amsterdam University Press,

250 blz. € 29,50

Secuur verslag, heel secuur, van eenverbijsterende reis over en langs deNijl, halverwege de 19de eeuw, on-dernomen door rijke Haagse dameszonder realiteitszin.m Gijsbert van der Wal: Wijd open

ogen. De Bezige Bij, 400 blz. € 32,50

Bekende en onbekende schilder-kunst speels, associatief en vaak roe-rend raak in woorden gevat door eenjonge kunsthistoricus die niet dekunsthistoricus uithangt.m Steve McCurry: The Iconic

Phographs. Phaidon, 268 blz. € 49,50

Als boeddhist rondkijken in vooralAzië en dan zulke innemende,beeldschone kleurenfoto’s makenvan medemensen en landschappendat de huismus zich een wereldrei-ziger waant.

012De chaos van de Eerste Russische Re-volutie in onvergetelijke scènes.m Wieslaw Mysliwski: Steen op steen.

Querido, 526 blz. € 24,95

Een welbespraakte boer draagt hetPoolse landleven ten grave. Overliefde voor paarden en de kunst vanhet maaien.m Lojze Kovacic, De nieuwkomers II.

Van Gennep, 298 blz. € 19,90

Deel twee van deze Sloveense trilo-gie was de verrassing van het jaar.Een wonderlijke jongen – straat-schoffie en beginnend schrijver –ontdekt Ljubljana en de wereld: ‘Z o,dus dat was nu neuken, het grootstegeheim tussen man en vrouw! Nogerger dan de akeligste gymnastiek-oefeningen!’ Hij is zijn teleurstel-ling echter snel te boven.

SEBASTIAAN KORTm Oek de Jong: Pier en oceaan. Atlas

Contact, 804 blz. € 39,95

Verbluffende revitalisering van dezintuigen. Schraapt het roest vanhet bewustzijn.m Wytske Versteeg: De wezenlozen.

Prometheus, 199 blz. € 17,95

Debutante strekt zich in de taal uitals een kind in zee. Nota bene in eenboek waarin iemand de taal áfschaft.m Patrick Bassant: Joy.

Wereldbibliotheek, 157 blz. € 17,90

Debutant doet lichtje aan in hetvriesvak van het moderne leven.

MICHEL KRIELAARSm Wieslaw Mysliwski: Steen op steen.

Querido, 526 blz. € 24,95

Aangrijpende roman waarin eenboerenzoon de geschiedenis verteltvan zijn eigen leven en van het Polenin WOII en onder het Russische jukvan na 1945.m Nir Baram: Goede mensen. De

Bezige Bij, 508 blz. € 23,90

Israëlische roman over een jongeDuitser en een jonge Joodse Russindie vermalen worden door hun naïe-ve medeplichtigheid aan de dictatu-ren van Hitler en Stalin.m Oek de Jong: Pier en oceaan. Atlas

Contact, 805 blz. € 39,95

Proust ontmoet Anthony Powell ineen epische roman die zich afspeeltin het benauwende, christelijke Ne-derland van de wederopbouwjaren.

MICHIEL LEEZENBERGm Abolqasem Ferdowsi: Het boek der

koningen (Shahname). De verhalen van

Rostam. Bulaaq, 496 blz. € 39,50

Een van de grootste meesterwerkenuit de Perzische literatuur eindelijkontsloten.m Tony Judt: Thinking the Twentieth

Centur y. Heinemann, 432 blz. € 38,95

Postuum gepubliceerde memoiresvan een bewonderenswaardig veel-zijdig leven nodigen de lezer uit totnadenken over zijn eigen plaats enrol in de openbaarheid.m John E. Joseph, Saussure. O x f o rd

University Press, 800 blz. € 38,-

Een vakkundige biografie van degrondlegger van de moderne taal-wetenschap en ook een meeslependegeneratieroman.

JANET LUISm Thomas Rosenboom: De rode

loper. Querido, 252 blz. € 19,95

Een tragikomische roman over een-zaamheid in Arnhem en Zevenaar –en andere ongemakken.m Jeroen Brouwers: Restletsels. Atlas

Contact, 296 blz. € 21,95

Montere beschouwingen over eenverlamde schrijfhand ten gevolgevan een herseninfarct – en andereongemakken.m Gerard Koolschijn: Geen sterveling

weet. Athenaeum-Polak & Van Gennep,

520 blz. € 21,95

Een lekker dik winterboek over eengereformeerde jeugd, een mislukthuwelijk, maatschappelijke ver-

het boekjaar