jaargang 4 nr.2 december 2009 Blad voor amateurkunst in groningen

ColofonBlick is het blad voor amateurkunst in Groningen en verschijnt vijf of zes keer per jaar. Het is een gezamenlijke uitgave van De Theaterwerkplaats De Prins van Groningen, de Regionale Cultuurplannen (provincie Groningen en 22 Groninger gemeenten), het Gronings Centrum voor Amateurtheater, Kolder & KoRedactieadres De Theaterwerkplaats, t.a.v. redactie Blick (Hans Sissingh), Noorderbuitensingel 11, 9717 KK Groningen Tel. 050-8507159e-mail info@blickmagazine.nl website www.blickmagazine.nlRedactie Jan Boland (hoofdredacteur), Iris van Dijk, Jan Dol, Barbara VonkBureauredactie Hans SissinghMedewerkers aan dit nummer Anneke Claus, Theo Dellebarre, Ellen van der Graaf, Mirjam ten Have, Ton Meijer, Jochem Rool-vink, Jim RotteveelGrafische Vormgeving Jos HendrixDruk Scholma Druk BVOplage 2500Losse nummers te verkrijgen bij Hans Sissingh (zie redactieadres) Het volgende nummer verschijnt maart 2010 Kopij voor 5 februari 2010 Kopij/nieuws/persberichten/mededelingen t.a.v. Hans Sissingh (zie redactieadres) Overname van artikelen met bronvermelding is toegestaanFoto voorpagina Wat jij niet ziet; Rob de KortFoto achterpagina De Wonderboom; Theo Dellebarre

Redac t i onee l 1

T i en j aa r F l auweCu l t 2

Zaa l vo l ve rhaa l 5

As t i e s sme l t 7

Ko lde r i n bed r i j f 8

Cu l t uu r 9

Wie k i j k t e r i n de sp iege l 10

Fo to repo r t age 12

Een bee t j e opge t i l d wo rden 14

Geen voo rs te l l i ng zonde r nawerk 15

Wa l l age en Rehw inke l , twee ged ich ten 18

Aankond ig i ngen 19

Doors t a r t , co l umn 20

in dit nummer

www.gca-nvagroningen.nl

www.kolderenko.nl

www.theaterwerkplaatsgroningen.nl

www.regionalecultuurplannen.nl

www.groningeruitburo.nl

www.blickmagazine.nl

Waar kan ik informatie vinden over

voorstellingen en manifestaties?

1

In Nederland en dus ook in Groningen leidt de amateurkunst een dynamisch bestaan. Er wordt gespeeld, gezongen en gedanst dat het een lieve lust is. Niks aan de hand met de inhóud en diversiteit van die kunsten. Toch is er kennelijk iets aan de hand met de térm ‘amateurkun-sten’. Zoals u misschien weet is er een nieuw blad verschenen. Het heet CUE en is de opvolger van De TheaterNV. Een aardig en vlotgeschreven blad. Op de cover staat: tijdschrift voor (ama-teur) podiumkunsten. “Uitgaande van de ontwikkelingen binnen het brede veld van de (amateur) kunsten besteedt het blad, naast theater ook aandacht aan de kruisbestuiving tussen verschillende dis-ciplines: muziektheater, danstheater en de nieuwe media”. Merkwaardig: twee maal ‘amateur’ tussen ronde haakjes. Ook de Kunstfactor, het sectorinstituut voor de amáteurkunst, ging opnieuw- niet helemaal verwonderlijk- nadenken over de term en belegde een zogeheten expertmeeting om een goede, andere naam te vinden voor een term die toch gemeengoed is. De experts lieten vele namen de revue passeren, maar hét licht zagen ze niet. Misschien dan toch maar de wat oudere term ‘actieve kunst-beoefening’? Daar kleven ook bezwaren aan. Is professionele kunst dan niet actief en wat te denken van het woord ‘beoefening’? Vanwaar die worsteling met de term amateurkunst? Misschien zijn de scheidslijnen tussen amateur en professioneel aan het vervagen of is dat al heel lang zo. Of is het zo dat amateurs

soms professioneel zijn en professionals soms amateuristisch. Het klinkt allemaal nogal academisch. What is in a name?

Een staalkaart van echte amateurkunst is te vinden in ‘Terugblick’*, een jubile-umuitgave van Blick. Zoals het woord al zegt: een terugblik op de culturele hoog-tepunten uit de regionale cultuurplannen en regionale creatieve netwerken van 1994 tot heden. Van alles komt voorbij in dit mooi uitgegeven overzicht.

De afgelopen tijd was er veel te beleven op het gebied van de podiumkunsten. Ons viel op dat er deze maanden veel groepen bezig zijn met de voorbereiding van hun producties en daarom woonden we een paar repetities bij. Zie onder an-dere de fotoreportage en lees het ver-slag van ‘Traxx’. We spraken met een jubilerend gezelschap en we belichten een locatie waar veel ontstaat te weten Kolder & Ko. We laten spelers aan het woord en vanzelfsprekend bezochten we voorstellingen. Groningen kreeg een nieuwe burgemeester en nam afscheid van de oude en onze stadsdichter geeft haar impressies. Onze columnist schrijft over een jeugdtrauma.

De komende tijd zijn de resultaten van de verschillende voorbereidingen te be-wonderen en we hopen dat u die ama-teurkunsten gaat horen en zien.

De redactie wenst u een heel goed 2010 toe.

‘Blick’ wil u graag op de hoog-

te houden van voorstellingen.

Om dat goed te kunnen doen

zijn we afhankelijk van uw

informatie. Zend een mailtje

naar groningsca@yahoo.com

(Hans Sissingh).

*Terugblick: Regionale cultuurplannen en creatieve netwerken provincie Groningen. Uitgave van de provincie Groningen,2009

Stichting FlauweCult en de gelijknamige theatergroep bestaan dit jaar tien jaar. Een reden voor een gesprek met een aantal leden: Emil Klok, Saskia Broertjes, Richtje Stempher en Mariët Veen.

hoe is het allemaal begonnen?Emil en Saskia zaten bij theatergroep Impuls, die helaas failliet werd verklaard. Ze wilden graag doorgaan met theater, dus hebben ze toen zelf maar een groep mensen bij elkaar gezocht. Eerst organiseerden ze het FlauweCult Festival - een festival met muziek en poëzie – en kort daarna zag de theatergroep het levenslicht. De oprichting van Stichting FlauweCult Collectief was de volgende stap. Saskia en Emil hebben toen samen met Sietske Schudde, Bert Schudde en Marieke Hulsink onder regie van Gabriëlle Glasbeek hun eerste voorstelling op de planken gezet: ‘De Wet van Luisman’. Na afloop van deze productie kreeg de groep veel reacties van mensen die graag bij FlauweCult wilden ko-men spelen en sindsdien zijn er gemiddeld zo’n drie producties per jaar gemaakt.

wat doet Flauwecult nou eigenlijk allemaal?Zoals gezegd organiseert ze het FlauweCult Festival; dat heeft nu negen keer plaatsge-vonden. Eerst in de kelderbar van De Troubadour, later in Simplon. Het laatste festival was in 2007, dus het wordt wel weer tijd voor een nieuwe editie. Voor de bibliotheek heeft FlauweCult drie familievoorstellingen gemaakt die op alle filialen werden gespeeld, ze heeft op Noorderzon gestaan met ‘Roze Bril’, ze staat inmiddels elk jaar op het Be-vrijdingsfestival met een theaterspeurtocht voor kinderen, ze geeft workshops en speelt meerdere theatervoorstellingen per jaar. Sommige stukken schrijven de leden zelf, maar er worden net zo goed bestaande stukken gespeeld. Vroeger werd er eigenlijk meer zelf geschreven dan nu.

wat vinden jullie het absolute hoogtepunt tot nu toe?Hierover zijn de meningen duidelijk verdeeld. ‘Fausto Coppi’ was er duidelijk wel een. Met deze voorstelling stond FlauweCult in 2005 op de Theater4daagse in Utrecht, waarmee ze tevens genomineerd werd voor de Arend Hauerprijs (hoofdprijs Theater4daagse). De prijs won ze niet, maar ze kreeg wel een eervolle vermelding voor de verleidingsscène tussen Fausto en Julia. Het hoogtepunt voor Saskia is een ander, steeds terugkerend, item: de kostuums van Herien, zoals de gouden glitterjurk in ‘Het Hoofd en het Meisje’ of haar truttige outfit in ‘Welkom in het Bos’ dat uit meerdere oranje tinten was samengesteld. Emil en Richtje vinden ‘Welkom in het Bos’ een hoogtepunt. Deze voorstelling is in 2007 geselecteerd voor het Theatercircuit, waardoor de groep op verschillende podia in heel Nederland heeft gespeeld. ‘Ons Kent Ons’, de jubileumproductie die in mei en juni dit jaar op locatie werd gespeeld, is ook noemenswaardig. Niet alleen vanwege de inhoud of kwaliteit van de voorstelling, maar ook vanwege de omvang van het project en de hele organisatie er omheen. Dit was tegelijkertijd ook nog eens de vijfentwintigste theaterproductie van FlauweCult; een dubbel jubileum.

tien jaar Flauwecult

een speeltuin voor grote mensen

al die hoogtepunten, dan moeten er natuurlijk ook diep-tepunten zijn.Sommige voorstelling zijn niet zo goed als andere, maar dat is een automatisch gevolg zodra spelers en regisseurs de ruimte krijgen om nieuwe dingen uit te proberen. Dan ga je soms op je bek. Daar is de groep eerder trots op, dan dat ze zich daarvoor schaamt. Vanwege de vrijheid die er binnen FlauweCult is, ontstaan er zowel missers als pareltjes. FlauweCult is nou eenmaal een speeltuin.Een beetje gênant was wel toen OOGtv de regisseur (Saskia) wilde interviewen na een van de opvoeringen van ‘Stennis in Boekenland’. Deze voorstelling speelde in 2003 in de filialen van de bibliotheek in Groningen. Na de voorstelling was Saskia echter nergens te bekennen, en na een tijdlang zoeken en wachten hebben twee acteurs zich maar voor de camera geworpen. Nadat het interview klaar was, kwam Saskia ineens weer opduiken. Als antwoord op de vraag waar ze al die tijd toch had gezeten, zei ze: “Ik had mezelf opgesloten in de schoonmaakkast….”

kan iedereen zich zomaar bij Flauwecult aanmelden?Ja, iedereen die geïnteresseerd is in theater, met of zonder ervaring, kan zich bij Flau-weCult aanmelden. Er is meestal wel een wachtlijst, omdat er niet altijd meteen plek is binnen de groep(en). Dat hangt echter ook weer van de producties af die gespeeld gaan

worden. Voor het ene stuk zijn nou eenmaal meer spelers nodig dan voor het andere stuk. In principe worden er geen audities gehouden, enkele bijzondere projecten uitgezonderd.

wat gaan we dit jaar nog zien?Momenteel werkt een groep binnen FlauweCult in navolging van ‘Roze Bril’ aan een festivalproductie, met de bedoeling deze op Noorderzon, het AXIS-festival en het Ruigeland festival neer te zetten. Daarnaast werkt een andere groep van vijf spelers aan een reguliere productie voor in de theaters. Wellicht wordt er ook nog een derde project gestart. Nieuw zijn ook de inspringavonden. Deze zijn eens in de maand op donderdagavond. Dan kan iedereen die dat wil langskomen en inspringen. Geheel vrijblijvend een avond lang er op los im-proviseren.

en verder…FlauweCult is op zoek naar nieuwe enthousiaste bestuursleden. Lijkt je dit wat? Stuur dan een mailtje naar onderstaand adres. Meer informatie: www.flauwecult.nl of flauwecult@hotmail.com

Iris van Dijk

Foto's; Rob de Kort

theater rob heiligers

zaalvolverhaal

Ik zit met een dertigtal mensen in de Wolters Noordhofzaal in de Openbare Bibliotheek te Groningen. We kijken naar een aantal mensen die, op een rij, stemmig in zwart ge-kleed , voor ons opgesteld staan, ze laten hun blikken gaan over het publiek. Wij kijken naar hen. Zij kijken naar ons. Zij gaan iets doen. Dat is afgesproken. De spelruimte is sober. Op een paar stoelen liggen wat doeken, op de speelvloer een aantal voorwerpen, waarvan men wel raden kan dat daar straks iets mee zal gaan gebeuren. Dan treedt Rita, die de gehele voorstelling begeleidt, naar voren en legt een en ander uit over de wijze waarop het gezelschap te werk gaat. Zij nodigt iemand van het publiek uit naar voren te komen, op een fraai versierde stoel (de vertelstoel ) plaats te nemen en een verhaal te vertellen uit haar of zijn verleden dat een diepe of minder diepe indruk heeft nagelaten. Het thema moet wel met literatuur te maken hebben. We zitten immers in de bibliotheek. En aangezien we nu net in de week leven dat we landelijk Oeroeg van Hella Haasse moeten lezen, althans diegenen die deze arbeid nog niet hebben verricht, kan het thema niet toepasselijker zijn dan vriendschap.

Na enige ogenblikken om mij heen te hebben gekeken steek ik mijn vinger op en word onmiddellijk door Rita naar de vertelstoel gestuurd om mijn verhaal te vertellen. Ik doe een poging mijzelf te citeren: “ik had vroeger een vriendje en hij heette Kareltje. Kareltje en ik waren klasgenootjes en wij waren niet uit elkaar te slaan. We deden vrijwel alles samen. Onder andere deed Kareltje mijn huiswerk en ik op mijn beurt verleidde hem tot allerlei spelletjes op straat.

g E z i E n

zaalVolVERhaalTheater Rob heiligersRegie: Hans Elbersen locatie Openbare Bibliotheek, Groningen18-10-09

Foto's; Rob de Kort

Met name hielden we ons bezig met het geven van voorstellingen waarbij Kareltje een bezem op zijn kin zette en trachtte die daar een tijdje rechtop te laten staan zonder er met zijn handen aan te komen. Ik was verkleed als clown en maakte de leukste grappen die er op het noordelijk halfrond bestonden. Kareltje had een hondje dat Hekkie heette met een bruin en een blauw oog. We hielden beiden veel van dat hondje en waren dan ook heel erg verdrietig toen het hondje op zekere dag werd doodgereden.”

Ik houd op met mijn verhaal en word door Rita op een speciale luisterstoel gezet. Op een signaal van haar komen de acteurs Janneke, Alice, Jaap en Rob in beweging en spelen het vertelde niet alleen maar na, maar gaan daar op een buitengewoon inventieve manier mee om. Ze laten me iets uit mijn verleden zien dat mij raakt, in het bijzonder het mo-ment waarop een van de acteurs met het dode hondje Hekkie(gewoon een wollige lap) naar voren komt. Ik voel even een rilling over mijn rug.

Mooi theater. Voor mij een vorm waarmee ik nog nooit in mijn leven heb kennis gemaakt. Ik moet zeggen, een buitengewoon aangename kennismaking. De acteurs spelen het verhaal alsof ze alles al met elkaar van te voren hebben afgesproken. Niets is minder waar, pure improvisatie dames en heren, maar wel een improvisatie van een hoog ni-veau. Het is zeer de moeite waard om met deze theatergroep kennis te maken. En dat betekent, ga naar een voorstelling van hen.

Ton MeijerVoor meer informatie: www.robheiligers.nl

Een half jaar geleden voegde ik me bij de grunneger Sproak. De groep was al een hele tijd bezig met tekstrepetities van het stuk ‘as t ies smelt’, geschreven door haye van der heyden en in het gronings vertaald door aaldrik hovius. Jan Dol voert de regie.

Het stuk gaat over een stel mensen die letterlijk hun laatste reis op een cruiseschip maken.De spelers werden erg enthousiast toen de muziekformatie ’t Daip River Kwartet’ mee-ging doen. Hun muzikale omlijsting en de zang van Sietske Boonstra brachten de nodige pit en warmte in het stuk. De combinatie van Gronings spel en Groningse liedjes bleek een gelukkige.

Na de generale werden we in het diepe gegooid met een try-out in verzorgingstehuis Bernlef. Een ouder iemand spelen en dat voor echte ouderen opvoeren was een bij-zondere ervaring, want deze doelgroep is echt bezig met hun laatste reis op aarde. Het deed ons goed te zien dat er op de juiste momenten gelachen werd. We waren tevreden over de voorstelling. ’t Blijft altijd spannend, zo’n try-out, want vallen er geen witjes, kent iedereen de tekst nog en worden de regieaanwijzingen goed opgevolgd? Je kunt zo maar wat vergeten als je de gezonde toneelzenuwen voelt. De ouderen vonden het allemaal prachtig.

Na deze succesvolle try-out speelden we in de Grunneger Sproak zelf. Dat moet natuur-lijk. Daar waar je repeteert en waar al meer dan negentig jaar Gronings toneel heer(lijk) en meester is, daar moet je natuurlijk ook zelf spelen. Dat geschiedde. Drie maal een volle zaal in dat karakteristieke gebouw en we speelden de sterren van de hemel. De steerns? Dij bliem! Dat het een succes was, merkten we aan het publiek. Dat klapte en zong mee tijdens de nummers van ’t Daip River Kwartet en het lachte om de grappen die in het stuk verborgen zaten en het genoot van het spel. De laatste voorstelling was in De Schakel in Oosterhoogebrug. We speelden zeker voor zo’n 160 man. Uitverkochte zaal, stoelen en krukken moesten aangesleept worden en iedereen werd enthousiast ontvangen. De positieve fibratie vanuit de zaal sloeg over op de spelers. Deze voorstelling verliep helemaal vlekkeloos.

Dan komt het onvermijdelijke moment van de waarheid. De voostellingen zijn voorbij en wat nu? Saai hoor, niet meer repeteren op de dinsdagavond in de Grunneger Sproak en na die tijd even borrelen met elkaar. We hopen allemaal dat we nog een extra uitvoering kunnen geven. Wie weet!

Met deze groep enthousiaste spelers en muzikanten en een prima regisseur en een leuk stuk is spelen absoluut de moeite waard. De Grunneger Sproak leeft nog steeds en hoe!

Mirjam ten Have

spelen bij ‘grunneger sproak’

as t ies smelt

een weekje kolder

Stichting Kolder & Ko is een theaterontmoetingscentrum waar theater/dansgroepen kunnen repeteren. Daarnaast kan er een opslagruimte gehuurd worden en er worden ateliers verhuurd aan kunstenaars. alle medewerkers van Kolder & Ko werken vrijwil-lig, zowel de leden van het bestuur, het MT als de medewerkers van de afdelingen: kostuumatelier, werkplaats, kantoor en kantine.

Maandag 2 november: De week begint ´s ochtends met twee groepen: Heartbeat dans en

Traxx. De vrijwilligers van de maandag komen binnen. Maandag is vooral de werkplaats-

dag. Twee vrijwilligers, Wim en Theo, werken aan zaken als: onderhoud gebouw, maken

van rekwisieten en decorstukken. Vandaag staat het onderhoud centraal. Ook mijn MT

collega Dani, die vooral verantwoordelijk is voor de financiën en de werkplaats, is

vandaag aanwezig. Sandra assisteert hem bij zijn financiële taken en ze hebben ´s

maandags hun wekelijks overleg.´s Middags repeteert Traxx nog en komt de Yogacursus

van Sonja Groenewege.

’s Avonds komen de Buikdansgroep vanTineke Rouw, de Flamencogroep Rosario en Heart-

beat dans. Wim is de barmedewerker, het bestuur en het MT hebben een vergadering.

Dinsdag 3 november: ́ s Ochtends repeteert de theatergroep Rob Heiligers. Rob is bezig

met het ontwikkelen van een nieuwe kindertheaterproductie. Bijan en Sanne komen bin-

nen, zij werken op de kostuumafdeling. De kostuumafdeling is verantwoordelijk voor

het maken, herstellen en verhuren van theaterkleding. Deze dag zijn ze net als de

afgelopen weken hard bezig met het reorganiseren van de kostuumafdeling. ´s Avonds

repeteren twee groepen van de dansgroep Plaisir Courtois en de theatersportgroep

Rambi. Ik ben deze avond de barmedewerker. (Dani en ik springen in als er een va-

cature is)

Woensdag 3 november: Rob Heiligers theater is de enige groep overdag. Ik heb nu tijd

om in mijn eigen atelier(dat ik heb samen met mijn partner Ton met wie ik de Theater-

groep de Catalanen vorm) te werken. Kolder & Ko verhuurt zes units aan kunstenaars.

Zij ontmoeten elkaar bij Kolder & Ko en dat kan leiden tot samenwerking. Voorbeelden

zijn het maken van een decor voor een expositie in het stripmuseum, het inspreken

van stemmen voor een marionettenfilm en het meewerken aan een clip. ´s Avonds komt

de barmedewerker Wim voor de Buikdansgroep, Flamencodansgroep en de dansgroep THEU.

Een barmedewerker is de gastheer/vrouw van Kolder & Ko. We proberen zoveel mogelijk

een vaste medewerker per avond te hebben. Zo is Wim al jaren de vaste man voor de

woensdagavond.

Donderdag 4: Theatergroep Rob Heiliger repeteert de hele dag. ´s Middags heeft hij

een try out georganiseerd voor leerlingen van de basisschool uit de buurt. Daarnaast

zijn de vrijwilligers van de kostuumafdeling, de werkplaats en het kantoor aanwezig.

Dani en ik hebben vandaag een kort MT overleg, vooral gericht op de planning van de

groepen. Zoals iedere dag lunchen we ook vandaag weer gezamenlijk. ´s Avonds komen

een weekdagboek van barbara vonk, mt lid van stichting kolder & ko

de groepen Lily (dans), Haila Joc (dans) en Kameleon (theatersport) en Jan is de

barmedewerker.

Vrijdag 4 november: ´s Ochtends is de Buikdansgroep aan het dansen. Verder komen Rob

Heiligers en zijn collega’s waarmee hij het terugspeeltheater brengt voor een repe-

titiedag. Daarnaast zijn de vrijwilligers van de kostuumafdeling present.

Zaterdag 7 november: ´s Ochtends een workshop van de Buikdansgroep. Traxx repeteert

ook de hele dag.’s Middags komt Krabbebos, deze groep maakt muziektheater met jonge-

ren met het syndroom van down. Bijan en Sanne zijn de barmedewerkers.

Zondag 8 november: Lessen van de Buikdansgroep. ´s Middags een repetitie van Rosario

en de gehele dag zijn regisseur en leerlingen van het Wessel Gansfortcollege aan het

werk, zij studeren een kersttheaterstuk in. Dani en Johan zijn de barmedewerkers.

Barbara VonkVoor meer informatie en aanmelding als vrijwilliger: www.kolderenko.nl

cultuurnaar aanleiding van subsidies van het nederlands Fonds voor de podiumkunsten

Blijkbaar is Noordelijke cultuur kul, want liever vertrappen we elkaar in een krappe twee weken tijdens een culturele explosie als bijvoorbeeld Noorderzon, dan dat we producties van eigen bodem het hele jaar door op de planken brengen.Festivals zijn hot, theaters krijgen droog brood en het fonds voor de podiumkunsten is graag ‘popi’. Grote festivals als Noorderzon en Oerol zijn al uit de kluiten gewassen en hebben nauwelijks nog expansiemogelijkheden, maar krijgen er toch nog dikke subsidies bij. De grootsten spelen daar al in een uitverkochte tent, wat willen ze nog meer? Vrijwil-ligers vervangen door betaald personeel, misschien? Daar wordt het niet leuker door en is totaal overbodig.Er komt maar liefs 84% extra subsidie naar het Noorden, maar er zijn geen "nieuwe" organisaties die daar baat bij hebben. Sterker nog, er is er zelfs één geschrapt van het lijstje.Als het zo doorgaat hebben we één krappe maand per jaar te veel cultuur om te kunnen behappen en de rest van de tijd moeten we de tv maar aanzetten.Met deze instelling zou je verwachten dat we ook alle stoeltjes van de plaatselijke sport-clubs eruit slopen en ze de Euroborg in gooien, voor een WK voor over tien jaar.

Jochem Roolvink – Onafhankelijk theatermaker

een weekdagboek van barbara vonk, mt lid van stichting kolder & ko

“Mamma je bent dood maar laat me niet in de steek. Ik moet iemand hebben die naar me luistert. Want ik wil dat je weet, dat het heel goed met me gaat. Ik ben heel lief voor mijn meisje en ik ga boeken kopen met geld van de sociale dienst om te gaan studeren. Ik werk nog wel in een bar, maar dat doe ik erbij om leuke dingen te kunnen kopen. Pa stimuleert mij om aan mijn toekomst te werken. Samen kunnen we het uitstekend vinden en we lachen veel samen. Soms lachen we zo intens dat ik het jammer vind dat je daar geen getuige van bent. Want dan zou je zien dat pa eigenlijk nooit een beetje lief is, maar mij voortdurend slaat. Als ik groot ben zal ik hem krijgen. Ik wil niet zijn zoals hij. Hij heeft je vermoord, jij had heus geen beroerte zoals de mensen denken. Als hij dronken is wordt hij sentimenteel,vervalt in zelfbeklag, zegt dat het hem spijt en dat hij hulp gaat zoeken. Dat doet hij natuurlijk niet, want hij is bang dat het dan ontdekt wordt, dat hij geweldda-dig is. En hulp zoeken doe ik ook niet, voor geen geld. Maar ik heb wel iedere keer spijt als ik mijn meisje sla. Ik heb het dan niet zo bedoeld, maar het gaat gewoon. Ik kan er niks aan doen. Mijn meisje geeft veel om mij, ze zegt ook steeds, je houdt van mij en je slaat mij, maar ik weet niet hoe ik daar mee om moet gaan. Ik moet hulp gaan zoeken. Ik heb mezelf niet onder controle, alles verdwijnt bij mij in een bodemloze put. Ik wil dat ze naar mij luistert en dat we het op mijn manier doen en voor ik het weet heeft zij dan weer een blauwe plek. En pa sloeg mij ook weer en toen was het alsof wij allebei van de fiets waren gevallen. En toen pa mij weer sloeg, omdat ik aan zijn meisje was gekomen, heeft hij mij bijna blind geslagen. Dat vond mijn meisje heel zielig en daarom blijft ze bij mij. Ik zeg dan dat het me spijt en dat overtuigt haar iedere keer weer. Want ze houdt van mij, dat geeft me vertrouwen, ze houdt van mij en dat beangstigt mij, zo houden we mekaar in een ijzeren greep. Verstikking die we alleen maar kunnen doorbreken door aan het gas te gaan liggen. Nee mamma, jíj bent van de trap gevallen. Wist je dat niet...”

Zie voor verdere speeldata en plaatsen: stichtingtheatergroepraamwerk.nl

wie kijkt er in de spiegel

g E z i E n

BaRSTEn (‘BRuiSES’) JuDy upTon ThEaTERgRoEp RaaMwERK Regie: Hanneke van der Molen locatie Prinsentheater 28-11-09

Zo zou hoofdpersoon Jay het gewild kunnen hebben en zo toont hij de ontsporingen die voorbijkomen en zijn uitzichtloze situatie om er iets aan te doen. Een vijf kwartier durende boeiende voorstelling die je als toeschouwer niet onberoerd laat. In een kraakheldere vormgeving, als effectieve ondersteuning, waarbij scènes en locaties soepel in elkaar overlopen. En nog eens personages die alleen maar sympathie opwekken.

Dan is er toch de onvermijdelijke vraag bij dit soort huiselijk geweld stukken: wat heb ik er aan? In elk geval wel een spannende confrontatie, veel geweld (uitstekend verbeeldt via klappen op decorstuk) met weinig ruimte voor humor en een wereld die -en ik ver-moed meer mensen in de zaal met mij- niet de mijne is. Zitten de mensen die vertrouwd zijn met die wereld in de zaal? Voor hen zou het zin kunnen hebben. Voor het rimpelloze deel van het publiek wat betreft huiselijk geweld is het iets waar ze part nog deel aan hebben en slechts machteloos kunnen toezien. Zou het meer inzicht geven in de mecha-nismes, die tot geweld leiden? Of?

Jan Dol

Foto's; Werner W

elter

5 november jl. was fotograaf Theo Dellebarre aanwezig bij de repetitie van een pro-ductiegroep van Jeugdtheaterschool wonderboom in winsum. Docent aike Vogelzang had de handen vol aan deze groep wilde spelers die, net uit school, behoorlijk stoom moesten afblazen. Maar met het vele geduld en enthousiasme die hij heeft, is het toch prachtig om te zien hoe die jonge kids nu al met toneel bezig zijn en er van genieten. Evenals de fotograaf.

Foto's; Theo Dellebarre

Midden jaren vijftig van de vorige eeuw. Het doek gaat op en er suist een geur naar ons toe. Licht geparfumeerd. Het rode velours is in sierlijke plooien opgetrokken en dan is er het toneel.‘Doña Rosita’ van Garcia Lorca. Ik zit daar. Het verhaal heb ik niet onthouden en het is waarschijnlijk dat ik het ook niet goed heb meegekregen. Ik ben niet zo gevoelig voor het verhaal, zelden kan ik een stuk navertellen. Maar de sensatie van spanning en schoon-heid ben ik nooit vergeten. In diezelfde tijd zag ik een stuk van Tennessee Williams. Ik weet niet hoe het heet, maar er kwam een liedje in voor dat me altijd is bijgebleven. Het is meegereisd door de jaren van mijn leven. En toen zag ik Faust. Met de lerares Duits naar Aken. Ik was teleurgesteld. Het decor bestond uit alleen maar een kleine ronde tafel en een kruk. Te schamel, naar mijn idee. Het was niet aangekleed en daarom kon ik er niet in wonen. Maar de taal! En het plezier als je zinnen herkende. Wat later of eerder zag ik een amateurvoorstelling. Een toneel, vol met kartonnen bomen, veel blad op de grond, herten en konijnen. En spelers die nadrukkelijk spraken. Door die voorstelling kreeg ik het vermoeden dat ik zelf misschien ook eens op dat toneel zou kunnen staan en spelen. Een vage notie, meer niet.Mijmeren over je eerste kennismaking met toneel, het is alsof je nog eens terugdenkt aan je eerste vriendje. Het was allemaal zo raadselachtig. Het gebeurde maar je snapte er niets van.Als ik nu een voorstelling zie kijk ik veel meer met mijn verstand. Het is leuk om te zien hoe technische problemen zijn aangepakt, of de scènewisselingen goed verlopen of het decor de kwaliteit van een stuk verhoogt. Maar door alles heen wil ik meegenomen worden, moet er dat fluïdum zijn waarop ik ga zweven. Net als in de liefde eigenlijk. De afspraken zijn er om je gezamenlijke leven vorm te geven. Hartstikke belangrijk. Maar daarachter schemert het gevoel dat je door de ander een beetje opgetild wordt, in een andere wereld terecht komt die je altijd wel zou willen behouden.Of zweef ik nou teveel.

Ellen van der Graaf

een beetje opgetild worden

www.gca-nvagroningen.nl www.kolderenko.nl www.groningeruitburo.nl

www.theaterwerkplaatsgroningen.nl www.regionalecultuurplannen.nl

Waar kan ik informatie vinden over voorstellingen en manifestaties?

www.blickmagazine.nl

Tijd: een middag in november, plaats: een oefenruim-te bij Kolder&Ko, actie: de eerste doorloop voor een nieuwe productie van het theatergezelschap Traxx. Snelle beginscènes. Even later pakt een speler de megafoon. “homo’s zijn vies!”, weerklinkt het door de ruimte. het spel gaat door. Meriam vertelt haar beste vriendin Claudia dat ze bi is en deze reageert daar niet echt op. Een tijdje later een andere speler door de megafoon: “Biseksuelen kunnen niet kie-zen”. Slotscène: Rafael slaat zijn beste vriend hayo neer als hij te horen krijgt dat hayo homo is.

Vier spelers - twee jonge vrouwen, twee jonge man-nen- en regisseur/theatermaker Bas van Domburg werken hard aan de voorstelling ‘Holefobi’, bestemd voor leerlingen in het voortgezet onderwijs. Deze gaat over vooroordelen die homo- en biseksuele jongeren tegenkomen in het dagelijks leven en is gebaseerd op echte verhalen van jongeren van het COC. Opmer-kingen zoals hierboven zijn bijna algemeen geworden onder jongeren. Dat bleek uit het vooronderzoek dat Bas van Domburg deed onder homo- en biseksuele jongeren. Hij sprak met hen, woonde voorlichtingsbijeenkomsten bij van het COC in Friesland en Groningen en dat vormde de basis van de speeltekst. Geen statische, vastliggende tekst, maar een dynamische die al pratende en repeterende wijzigingen onderging en ook nog zal ondergaan tijdens de voorstellingen op scholen. Dat is juist de bedoeling, want er zit in de voorstelling veel interactie en die leidt tot veranderingen, nieuwe ideeën. Het gaat de groep niet primair om een ‘mooie’ voorstelling, die alleen passief bekeken wordt, maar vooral om het bespreekbaar maken en verwerken van vooroordelen. De voorstelling vraagt om “toestemming tot nawerk”, zoals een van de spelers zei. Het adagium is: geen voorstel-ling zonder nawerk, want die moet zorgen voor verdieping. Dat kan door te praten over de problematiek, maar ook en vooral door er actief mee bezig te zijn: scènes naspelen, deze veranderen en suggesties geven voor oplossingen voor problemen.

veiligheid en vertrouwenEen voorstelling als ‘Holefobi’ is kenmerkend voor doel en werkwijze van het gezelschap Traxx. Het wil openheid bevorderen en zo jongeren helpen alles te bespreken en uiteinde-lijk te verwerken. Die openheid ontstaat tijdens de voorstellingen door het nauwe contact van de spelers met het publiek en door verdieping tijdens het nawerk. De voorstellingen van ‘Traxx’ zijn te herkennen aan hun eenvoud en interactiviteit. Natuurlijk moet er goed gespeeld worden, maar het gaat niet primair om het artistieke. De opvoeringen worden gehouden in een intieme, eenvoudige en meestal vertrouwde omgeving (kantine, sport-

geen voorstelling zonder nawerk

theatergezelschap ‘traxx’ in actie

lokaal e.d.) voor een jong publiek (maximaal zestig toeschouwers) dat rondom en soms tussen de spelers zit. Veiligheid en vertrouwen zijn sleutelwoorden. Zonder dat geen interactie, geen contact en geen verdieping. Bespreekbaar maken van problemen is het belangrijkste; zonder te moraliseren, niet met het vingertje wijzen. Het gezelschap gaat voor diepgang en duurzaam effect. Onderwerpen worden grondig aangepakt met inzet van deskundigen, jonge acteurs en aansprekende eigen muziek. De spelers zijn jong, staan dichtbij de doelgroep en Traxx geeft hen een podium om ervaring op te doen. Hun land van herkomst varieert. Sommigen volgen een dramaopleiding of hebben deze afge-rond (MBO), anderen zijn dramadocent of werkzaam als acteur.

Bespreekbaar maken van taboes staat centraal in de stukken. Zo gaat ‘Rouw op je dak’ over rouwverwerking (de dood van je vader en een vriendin die het uitmaakt). ‘Weer-zin’ handelt over rottige gevoelens waardoor je eenzaam en somber kunt worden met alle gevolgen van dien.In januari 2010 gaat ‘de nieuwe voorstelling ‘Kapot van jou’ in première. Traxx is be-naderd door Veilig Verkeer Nederland om een voorstelling te maken over jongeren en verkeer, bedoeld voor de onderbouw van scholen voor voortgezet onderwijs. Inmiddels zijn de try-outs aan de gang.

Jan Boland

foto's; Anna-Gerdien Bruna

vijF jaar ‘traxx’

In oktober 2004 richtten Ailina Boeree, artistiek leider en Catrien van der Molen, zakelijk leider de stichting ‘Traxx’ op. In eerste instantie in het leven geroepen om de voorstelling ‘Rouw op je dak’ Nederland in te krijgen. Dat werd een succes met als gevolg dat er meer produc-ties kwamen. Tijdens dit jubileumjaar zijn er verschillende activiteiten. Onlangs is een nieuwe website geopend, het eerste ‘Traxxboek’ (een jeugdroman naar aanleiding van het stuk ‘Royd’) zal verschijnen en er zijn twee premières, waaronder ‘Holefobi’ (27 november).Na vijf jaar is ‘Traxx’ een experiment begonnen om gast-regisseurs een kans te geven om met een thema te wer-ken dat henzelf aanspreekt en Bas van Domburg is de eerste regisseur die op deze wijze is gaan werken.

Voor meer informatie: www.theatertraxx.nl

per slot van rekening(afscheid Jacques wallage)

Men moest maar niet de man met de toren verwarren

die zijn schaduw werptover het plein.

nog eenmaal staat de bleke chauffeurnaast zijn wagen en rookt. hoog de zon. als alle andere dagenvoert de lijnrechte weg naar het centrum.

Jacques w’s hand rust op de aktentas.ze wachten meer dan ooit op hem

En weten al wat hij gaat zeggen.

© anneke Claus 2009

annexeren de man(installatie peter Rehwinkel)

het stikt hier van de goden.

op het dak van de beurs staat er eenop een been, op het punt om weg te vliegen.

hoog boven de brug torent de dame met de pronte borsten, uit betrouwbare bron

weten we dat omstreeks 1970 iemand probeerde ze te kussen.

in de mist op het stationsplein spookachtig de witte pikeur naast zijn paard. hailendal dood.

Daar op een zomeravond als dezetussen gaan staan. Je moet er op komen.

Steek je hoofd maar door de ketting.hij is precies zwaar genoeg om aan de grond te blijven. nu ben je van ons.

het stikt hier van de goden.

© anneke Claus 2009

Theatergroep Raamwerk – ‘BARSTEN’ [www.stichtingtheatergroepraamwerk.hyves.nl]Naar ‘Bruises’van Judy Upton.27 november t/m 6 februari op diverse locaties in Gro-ningen en DrentheAchter de ramen van een Bed & Breakfast ligt een we-reld van geweld en pijn, waarin een vader een erfenis van dronken wreedheid overdraagt aan zijn zoon. Met de aankomst van een nieuwe gast veranderen de ver-houdingen en lopen de spanningen hoog op. In BARSTEN zijn wij op zoek naar dader en slachtoffer van huiselijk geweld aan elkaar gebonden zijn. Kan een dader een slachtoffer zijn? Of omgekeerd? Hoe groot is de rol van angst? En die van eenzaamheid? Is er sprake van liefde? BARSTEN confronteert de toeschouwer met de onmacht van zowel de personages als van zichzelf. TGR geeft geen antwoorden, maar laat de rauwe tek-sten het confronterende werk doen.

Theater te Water – ‘Suzie gaat Solo’ [www.theatertewater.nl]November t/m februari op verschillende locaties te zienEen voorstelling over een meisje dat Idols wil winnen. Dat in de voetstappen van haar moeder wil treden, die met Hennie Huisman heeft meegedaan. Een meisje dat droomt van grote successen. Maar gaat de weg naar succes wel langs de voetstappen van je moeder? En was je moeder wel zo succesvol? Op wie kan je nog re-kenen als je Idols wilt winnen? In ieder geval op Gordon, die met venijnige grapjes op je zit te wachten.

IOVIVAT – ‘Het Jubileum’ van Tsjechov en ‘Pitten’ van Heijermans [www.iovivat.info]11 t/m 13 december, 17 t/m 19 december in Café Hammingh te GarnwerdIn het kader van het 111-jarig jubileum speelt IOVIVAT twee voorstellingen tijdens ‘Het Voorgerecht’.

Theaterwerkplaats i.s.m. De Steeg – ‘De Jongen met de Zwavelstokjes’ [www.theaterwerkplaatsgroningen.nl][www.desteeg.info]22 december t/m 3 januari in het Prinsentheater te Gro-ningenVoor het derde jaar op rij slaan de Theaterwerkplaats en De Steeg de handen ineen voor een nieuwe Kerst-productie. Het wordt een hilarische, romantische en ontroerende Kerstvoorstelling voor het hele gezin, vol wervelende dans en prachtige liedjes. ‘De Jongen met de Zwavelstokjes’ is een spannend fictief verhaal, diep doordrenkt van feiten en fantasieën over de werkelijke aangestoken branden in Groningen. Voor kinderen een sprookje, voor volwassenen een luchtige verdichting van die kleine grote Groningse ramp in 2007. Voor beiden een verhaal over de macht van de media en het conflict tussen de kale waarheid en sensationele leugens.

Muziektheater GOOV – ‘3 musketiers, de musical’ [www.goov.nl]2 januari (try-out), 3 t/m 6 januari in de Stadsschouw-burg te GroningenShakespeare-regisseur Jack Nieborg tekent voor een hyperrealistische versie, waarin d’Artagnan op weg naar Parijs gaat om musketier van koning Lodewijk XIII te worden. Wat d’Artagnan - en zijn collega-musketiers niet weten, is dat kardinaal Richelieu de koning aan de kant wil schuiven om zelf aan de macht te komen. Dankzij de lieftallige Constance aan het hof komen de musketiers daar op tijd achter en trekken ten strijde. Eén voor allen, allen voor één.

a a n k o n d i g i n g e n

per slot van rekening(afscheid Jacques wallage)

Men moest maar niet de man met de toren verwarren

die zijn schaduw werptover het plein.

nog eenmaal staat de bleke chauffeurnaast zijn wagen en rookt. hoog de zon. als alle andere dagenvoert de lijnrechte weg naar het centrum.

Jacques w’s hand rust op de aktentas.ze wachten meer dan ooit op hem

En weten al wat hij gaat zeggen.

© anneke Claus 2009

Zes, hooguit zeven jaar oud moet ik zijn geweest. Mijn vader zal me gesommeerd hebben even naast hem te komen zitten. Zijn hand schuchter op mijn knie, een beetje troostend zelfs al, en onbeholpen anticiperend op de wrede ontgoocheling die hij op het punt stond te veroorzaken.‘Jongen van me, luister, ik moet je wat vertellen…’Nog geen tien seconden later was de meedogenloze ontmanteling van Sinterklaas voltrok-ken. Het plotse besef mentaal opgezadeld te zijn met een soort failliete boedel, uitte zich in een jankpartij. De troostende woorden van de curator naast me − dat we voortaan zouden doen ‘alsof hij gewoon wél bestaat’ − drongen nauwelijks tot me door. Het was als een klap in mijn bolle kindertoet. De wang zou zogezegd nog dagenlang hebben nagegloeid, ware het niet dat mijn vader buiten de waard had gerekend.Opa Rotteveel.Van beroep ooit metselaar, maar zodra het even kon, verruilde hij troffel en mortel voor pen en papier om toneelteksten te schrijven voor het variétégezelschap waar hij deel van uitmaakte. Tijdens een langdurig vorstverlet waagde hij zich zelfs aan een kinderboek, met de ietwat bedenkelijke titel Poepie Klompie en Koning Kakkebout.Geen uitgever voor te vinden.Wel gespitste oortjes van zijn kleinkinderen, want de man kón vertellen.‘Wíé… zegt hier dat Sinterklaas niet bestaat?’ vroeg mijn opa de dag na de meedogenloze ontmanteling. Terwijl ik met mijn ene hand de hernieuwde tranen uit mijn ogen wreef, wees ik met mijn andere hand snikkend mijn vader aan, die in zijn stoel de krant zat te lezen. Er ontspon zich een fraaie driehoek. Mijn vader trok zijn hoofd op uit de krant, keek op zijn beurt mijn opa aan en zei verzuchtend: ‘Pahááá, toe nou…’‘Zégt je vader dat? Nou, dan kan ik je één ding vertellen, en dat is dat je vader op dit mo-ment in grote en nauwelijks te overschatten problemen verkeert.’‘Pa, alsjeblieft…’‘Ach, die roe… Dat wens je niemand toe. Ken je dat verhaal van die stoute jongen met de juten kont, toen Sinterklaas écht nog heel streng was? Die jongen had tot bloedens toe met de roe gekregen en werd direct in de zak naar Spanje gestopt. Eenmaal daar, bleek dat zijn bebloede billen voor altijd zaten vastgestold aan de juten zak. De Pieten hebben hem eruit moeten knippen, met in het midden een gaatje zodat hij nog wel kon poepen. Nee, ik vrees dat er niets anders overblijft dan héél veel medelijden te hebben met je vader. Tenzij we Sinterklaas, op wat voor wijze dan ook, nog gunstig kunnen stemmen.’ Mijn vader dook zuchtend weer weg in zijn krant; geen oppositie meer van díé kant.‘Hmmm… Weet je wat we kunnen proberen? Ja! Snel! Haal je blokfluit!’En voor wat ik op dat moment voelde, kende ik het woord nog niet: anciënniteit. Want wie wist het nou béter? Mijn vader, of de váder van mijn vader?Eén ding was duidelijk: Sinterklaas beleefde dat jaar een glorieuze doorstart.

Jim Rotteveel

doorstart

de enige man op de foto is opa rotteveel,

hier als amateurtoneelspeler