Wereldwijd gaat de biodiversiteit van dieren en planten achteruit en worden initiatieven genomen om deze

achteruitgang een halt toe te roepen. Ook bedrijven kunnen hun steentje bijdragen, niet alleen door minder

te vervuilen, maar ook door positieve acties. Deze brochure biedt inspiratie voor de meest toekomstgerichte

ondernemingen die de economische waarde van natuur

erkennen en maatschappelijk verantwoord ondernemen

in de praktijk willen omzetten.

Bedrijfsleven en natuur vinden elkaar

Biodiversiteit @

bedrijven.comBiodiversiteit

@ bedrijven.com

InternationaalDe basis voor de meeste internationale overeenkomsten over

biodiversiteit, ligt in het Biodiversiteitsverdrag (Convention

on Biological Diversity), in werking getreden in 1993. De laat-

ste twee conferenties in Curitiba (maart 2006) en Bonn (mei

2008) spraken zich expliciet uit over het engagement van

de private sector in de strijd tegen biodiversiteitsverlies en

verplichten de leden (waaronder België) om hiervoor initia-

tieven te nemen. In Bonn werd tevens een grote studie aan-

gekondigd over de economische betekenis van het biodiver-

siteitsverlies (naar het voorbeeld van het Sternrapport over

de klimaatswijziging). Een eerste rapport getiteld “The Eco-

nomics of Ecosystems & Biodiversity (TEEB)” werd besproken.

De definitieve resultaten zijn voorzien voor COP 10 in 2010.

Recent (in oktober 2008) lanceerde UNEP (United Nations

Evironment Programme) in dezelfde filosofie van het TEEB-

rapport het Green Economy Initiative. De drie pijlers van het

programma zijn: opnemen van de waarde van ecosysteem-

diensten (zoals bossen en bodem) in de nationale rekeningen

(BNP), verhogen van de werkgelegenheid door het creëren

van groene banen en een nieuw beleid en instrumenten die

de overgang naar een groene economie versnellen. Het pro-

gramma is geïnspireerd op het Green New Deal-idee van de

Engelse New Economics Foundation, waarvan de naam ver-

wijst naar Roosevelt’s New Deal-programma als antwoord

op de beurscrash in 1929.

Op Europees niveau is in november 2007 tijdens het Portu-

gees EU-voorzitterschap het Initiative on Business & Biodiver-

sity opgezet. De boodschap was: Europese bedrijven moeten

hun verantwoordelijkheid nemen ten aanzien van de biodi-

versiteit en ze kunnen hieruit zelf competitief voordeel halen.

Hiermee werd invulling gegeven aan het Biodiversity Action

Plan 2006 van de Europese Commissie.

…en nationaalTegenover al die internationale inzichten, initiatieven en af-

spraken hinkt ons land achterop. In de Nationale Belgische

Biodiversiteitstrategie 2006-2016 zijn er twee operationele

doelstellingen die het thema ‘bedrijven en biodiversiteit’

aangaan, maar die zonder veel resultaat blijven. Het thema

is hernomen en verder uitgewerkt in het ontwerp “Federaal

plan voor de integratie van de biodiversiteit” Daarin vinden we

eveneens twee acties die handelen over respectievelijk part-

nerships rond ‘Business and Biodiversity’ (en de voorbeeldrol

van de Belgische overheidbedrijven) en de inzet van instru-

menten voor het aanmoedigen van privé-ondernemingen

tot het integreren van biodiversiteitacties in hun integrale

bedrijfsvoering. Inspiratie voor deze acties wil men halen in

onze buurlanden Nederland en Duitsland. In eigen land be-

weegt er echter ook al wat in het veld. Wellicht kunnen we

daaruit eveneens lessen trekken…

Voorbeelden uit de Vlaamse praktijkEen oproep bij verscheidene lokale afdelingen van Natuur-

punt leverde talrijke voorbeelden op van diverse samenwer-

kingsvormen tussen bedrijven en (lokale) natuurverenigin-

gen. Dat is hoopvol, want het toont de mogelijkheden én

de bereidheid aan van beide maatschappelijke groepen tot

samenwerking. Daarnaast wijzen de voorbeelden op vele

manier om de handen in elkaar te slaan. Bewust worden hier

geen voorkeuren uitgesproken. Maatschappelijke dynamiek

en vooruitgang is gediend met het benutten van elke oppor-

tuniteit.

In de Haven van Antwerpen gaan de economische activiteiten

hand in hand met Europees beschermde natuur.

Een groendak biedt niet alleen goede isolatie en waterbuffering, maar is tevens een schitterend habitat voor tal van soorten.

Bedrijvigheid in een groene omgevingIn een sterk verweven regio als Vlaanderen is er nog weinig

natuur, maar tegelijk is natuur nooit veraf. Ondernemers

worden bij uitbreiding of bouwplannen geconfronteerd met

wettelijke beschermingen van (restjes) natuur. Kunnen on-

dernemen en economische groei en natuurbehoud in dezelf-

de ruimte hand in hand gaan?

De haven van Antwerpen is naast een wereldhaven ook on-

derdeel van het unieke natuurgebied dat gevormd wordt door

de delta van Schelde en Rijn. In de afgelopen jaren is met alle

partners gezocht naar mogelijkheden voor het laten samen-

gaan van economische activiteiten met het behoud van Euro-

pese natuur en lokaal belangrijke ecologische infrastructuur.

Er werd gewerkt aan het aaneensluiten en herinrichten van

de versnipperde natuurkernen, het aanleggen van paaiplaat-

sen voor vissen en poelen voor amfibieën,.... Hiervoor werd

samengewerkt tussen het havenbestuur en Natuurpunt. Het

resultaat waren concrete natuurinrichtingsprojecten op de

terreinen van verschillende bedrijven.

Andere voorbeelden:

Havenbedrijf Gent, De Vlaamse Maatschappij voor Wa-•

tervoorziening, Aquafin, CBR en andere bedrijven heb-

ben afspraken met Natuurpunt voor het beheer van buf-

ferstroken of restgronden.

Ardo (vriesverse groenten en fruit) en IKEA (meubels) •

hebben hun nieuwe distributiecentra groen ingericht,

rekening houdend met de aanpalende natuurgebieden.

Sibelco (zandwinning) zette de verplichtingen in de mi-•

lieuvergunning voor uitbreiding om in een ambitieus

natuurproject voor de omleiding van de Witte Nete en

ontving hiervoor in 2007 de Inbev-Bailletprijs van de

Stichting Behoud Natuur en Leefmilieu.

Ondernemen voor soortenOok zonder grootste infrastructurele maatregelen, doen

KMO’s in Vlaanderen aan soortbescherming.

Zo werkte OmniChem samen met de Vleermuizen-werk-

groep van Natuurpunt om op hun terrein een winterverblijf in

te richten voor vleermuizen. Een oude ijskelder werd door het

plaatsen van een extra deur en het dichten van een afvoerput

zowel qua temperatuur als vochtigheid een ideale stek voor

de winterslaap van deze vliegende zoogdieren, waarvan ver-

schillende soorten ernstig bedreigd zijn.

Andere voorbeelden:

Alstom, Golden Games en vele andere hingen kunstnes-•

ten voor huiszwaluwen tegen hun gebouwen.

BASF, Vopak en Hooge Maey lieten in de Antwerpse ha-•

ven zandstocks (tijdelijk) ongemoeid ten voordele van

broedende oeverzwaluwen.

Personeel mee in het badEen andere bijdrage die ondernemingen kunnen leveren aan

natuurbehoud, is het verhogen van de betrokkenheid bij hun

personeel.

Recent ging Boss Paints in Waregem met Natuurpunt in zee

om samen te verkennen wat ze kunnen ondernemen voor

de natuur. Bij voorkeur werken ze hiervoor samen met hun

werknemers, vermits personeelsbetrokkenheid een belang-

rijke peiler van de bedrijfsvisie vormt. In samenwerking met

Natuurpunt wordt een achterterrein ecologisch ingericht en

recent organiseerden ze samen met de vereniging en LTSun-

Tec voor hun personeel een infosessie rond zonnepanelen.

Boss biedt zijn personeel gratis biologisch fruit aan, fungeert

als afhaalpunt voor biologische groente- en fruitpakket-

…voor een groene onderneming

aanleggen van groendaken (met nestgelegenheid)•duurzaam, bij voorkeur passief, bouwen•kiezen voor natuurlijke bloemweiden en houtkanten in •plaats van beton, asfalt en gazongeen gebruik maken van pesticiden en onkruidverdel-•gersinrichten van natuurlijke bufferstroken en corridors •voor nabijgelegen natuurkernenaanleggen van poelen voor amfibieën, rietvelden •en (helofyten)vijvers voor opvang en afvoer van re-genwater, zuivering van water en/of als blusvijver

… voor soortenbescherming

adopteren van een lokale soort•voedselarme graslanden met aangepast maaibeheer•aanleggen van poelen voor amfibieën zoals boomkikker •of rugstreeppadaanplanten of herwaarderen van hagen, houtkanten en •hoogstamboomgaarden voor hazel- en eikelmuiskunstnesten, nestkasten, nestwanden,… voor huis-, •oever- of gierzwaluwen, zwarte roodstaart, steenuil, oeverzwaluw, slechtvalk,…behouden en beschermen van muurvegetatie•kasten, zolders, oude ijskelders inrichten als verblijf •voor vleermuizen

Tips…

ten en bruik van de fiets door een fikse vergoeding en gratis

onderhoud. Daarnaast communiceert het bedrijf zeer goed

over alle milieumaatregelen die het neemt, zoals de groene

stroom uit de eigen zonnepanelen en aangekocht via Alp-

Energie, energiemaatregelen in het magazijn, milieuvriende-

lijke bedrijfswagens en Euro5-vrachtwagens.

Andere voorbeelden:

Toyota, Novartis Pharma, Genzyme Flanders,… organi-•

seerden al bedrijfsdagen in de natuur in samenwerking

met Natuurpunt.

Anderen zoals Johnson Diversey, Accenture en ISS Faci-•

lity Services vonden Natuurpunt via De Tijdbank.

Timberland ging nog een stapje verder. Geïnteresseerde •

werknemers werken elk jaar in natuurgebieden en het

bedrijf is officieel peter van gebieden in de Dijle-vallei,

die toepasselijk werd omgedoopt tot Timberland Valley.

Groen belegd is dubbel gewonnenTen slotte kan elk bedrijf ervoor kiezen om bij beleggingen

de groene toer op te gaan. Op deze manier gaat het geld

naar de financiering van projecten die een bijdrage leveren

aan het bestrijden van biodiversiteitverlies, de gevolgen van

de klimaatsopwarming, enzovoorts. Bovendien betekent het

dubbele winst, want deze vormen van beleggen blijken gro-

tendeels uit de greep van de financiële crisis te zijn gebleven.

Banken als Triodos bieden beleggingsfondsen aan die – naast

andere sociaal-maatschappelijk projecten – projecten op het

gebied van duurzame energie, eco-ontwikkeling en milieu-

technologie financieren.

Tips!

bedrijfsdagen in de natuur•inschrijven op projecten via De Tijdbank•betrekken van personeel in aanleg en beheer van het •eigen terreinactief promotie voeren voor lokale verenigingen via bij-•voorbeeld een gratis lidmaatschapinformeren van personeelsleden over de natuur- en mi-•lieuvriendelijke aanpak van het bedrijf via infosessies, personeelsblad,…kiezen voor duurzame, groene beleggingsfondsen•

NGO’s onder de armBedrijven die zelf iets willen ondernemen voor de biodiver-

siteit, kunnen de lokale natuurvereniging betrekken in hun

plannen. De samenwerking biedt enorme kansen op twee

fronten. Enerzijds kan de onderneming via de vereniging des-

kundig advies inwinnen, soms heeft de vereniging zelfs een

kant-en-klaar aanbod en heeft het bedrijf de kans om zich te

profileren en te werken aan een duurzaam imago. Anderzijds

levert het bedrijf aan de NGO mogelijkheden en vaak ook de

logistieke en financiële middelen om hun kerntaak te onder-

steunen.

Ook Natuurpunt heeft een uitgebreid aanbod:

advies en ondersteuning bij inrichting terrein en acties •

voor soorten

monitoring van natuur op het bedrijfsterrein•

bedrijfsdagen in de natuur•

financieel partnerschap•

… •

Real

isat

ie R

oel V

ande

rbeu

ren

- Nat

uurp

unt D

iens

t Bel

eid

• V.U

. Will

y Ib

ens -

Cox

iest

raat

11 -

2800

Mec

hele

n • f

oto’

s: F

redd

y Le

sage

, PW

C, H

ans V

inck

, Roo

dhoo

ft, E

rik M

alfa

it

In 2007 stakenwerknemers van PriceWaterhouseCoopers de handen uit de

mouwen in het gebied ‘Koeheide’ in Bertem. Het hele gezin was welkom.

Aarzel niet om contact op te nemeniinfo@natuurpunt.bewww.natuurpunt.be