Biodiversiteit voor bedrijven Aan de slag met biodiversiteit op eigen terrein

Colofon Biodiversiteit voor bedrijven is een uitgave van de Friese Milieu Federatie. Deze brochure is in samenwerking met de volgende bedrijven en instellingen:

Van Hall Larenstein Leeuwarden Nordwin college Leeuwarden Ecostyle Appelscha Orion Drachten Gemeente Leeuwarden Leeuwarden Stichting Petrus Kerk Tjerkwerd Philips Drachten Friese Milieu Federatie Leeuwarden Redactie Gerben Bergstra Linda Fuchs Arnoud de Vries Deze publicatie is alleen digitaal verkrijgbaar. Publicatie datum: december 2014

Agora 6 8934 CJ Leeuwarden 058 7600 760

Inhoudsopgave Visdiefjes Hogeschool Van Hall Larenstein Nordwin College Ringslang Ecostyle Mussen Orion Nordwin College Friese Milieu Federatie Bijen Gemeente Leeuwarden Meervleermuizen St. Petruskerk in Tjerkerd Friese Milieu Federatie Vlinders Philips in Drachten Drie redenen waarom biodiversiteit op het bedrijventerrein goed is. Hoe bedrijven verder nog kunnen bijdragen aan biodiversiteit

4-5

6-7

8-9

10-11

12-13

14-15

16-17

18-19

Voorwoord

Huismussen, koolmezen, vlinders, visdieven of vleermuizen.

Kom je ze wel eens tegen op het bedrijventerrein? Het zou heel goed kunnen dat je ze wel eens ziet. Een bedrijventerrein kan namelijk een goede locatie zijn voor bijvoorbeeld vogels en vlinders. Op platte daken, in heggen of op braakliggende terreinen vinden ze plekjes waar ze het uitstekend naar hun zin hebben. Er zijn vaak nog veel meer mogelijkheden op een bedrijventerrein dat zowel voordelen biedt voor het bedrijf als voor dieren in de omgeving. Deze brochure laat zien hoe je aandacht kunt besteden aan verschillende soorten dieren. Aan de hand van ‘Best Practices’ afkomstig van bedrijven en instellingen staan mooie praktische voorbeelden op een rij. Ook staan de voordelen voor jouw bedrijf genoemd wanneer je aandacht besteedt aan planten en dieren. Je kunt daarbij denken aan verlaging van kosten aan het groenonderhoud of de positieve uitstraling richting andere bedrijven en de omgeving. De ’Best Practices’ zijn prachtige voorbeelden om aandacht te besteden aan biodiversiteit maar er zijn veel meer mogelijkheden. Denk aan het gebruik van grondstoffen die je nodig heeft voor productieprocessen. Door de juiste keuze te maken bespaart dit de natuur elders. Daarnaast kun je nog denken aan het gebruik van natuurvriendelijke producten zoals ecologische bestrijdingsmiddelen. Informatie over ecologische producten en het inrichten van jouw terrein kun je vinden op de website van Ecostyle.

Gerben Bergstra | Arnoud de Vries

Visdiefjes Sterna hirundo (Common Tern)

Wie Hogeschool Van Hall Larenstein en Nordwin College

Wat Visdiefjes op het dak van het Nordwin college. Deze kolonie wordt door studenten van Hogeschool Van Hall Larenstein met een webcam gevolgd.

Hoe Wanneer er een visdieven kolonie in de buurt is kun je je platdak geschikt maken voor visdieven. Deze vogels broeden namelijk graag op grind. Heb je geen grind op je dak? Binnenkort kan gebruik worden gemaakt van speciale bakken met grind die je op je dak kunt plaatsen. Van Hall Larenstein experimenteert hier momenteel mee. De beelden van de webcam kun je binnenkort ook bekijken op de website van de Friese Milieu Federatie. In het broedseizoen levert dit prachtige beelden op van broedende visdieven, kuikens die worden gevoerd en andere vogels die worden verjaagd bij het nest. Bekijk de beelden van het vorig seizoen. Meer info over het project vind je hier.

4

Ringslang Narnix narnix (Grass snake)

Wie Ecostyle

Wat Ringslang in het Ecomunitypark

Hoe Ecostyle heeft het initiatief genomen om samen met verschillende partijen het Ecomunitypark te realiseren. Het Ecomunitypark wordt een uniek duurzaam werklandschap voor bedrijven en organisaties, waarbij delen van kennis en faciliteiten, innovatie en ondernemerschap centraal staat. Het unieke en duurzame werklandschap vertaalt zich in een groene omgeving waar goed rekening is gehouden met de bijzondere soorten in de omgeving. De Friese Milieu Federatie heeft in samenwerking met lokale partijen ervoor gezorgd dat goed rekening wordt gehouden met de inheemse soorten. De ringslang is een van deze soorten die straks op het terrein voor kan komen. Meer informatie over dit unieke project vind je hier.

7

Mussen Passer domesticus (House Sparrow)

Wie Orion, Nordwin College en de Friese Milieu Federatie

Wat Een braakliggend terrein in eigendom van het bedrijf Orion (Drachten) wordt omgebouwd tot een biodiverse tuin afgestemd op de omgeving.

Hoe De Friese Milieu Federatie en het Nordwin college hebben samen met Orion gekeken naar de mogelijkheden van het terrein. Studenten van het Norwin college hebben vervolgens onderzoek gedaan naar de voorkomende bijzondere soorten. Op basis van deze gegevens zijn er tekeningen gemaakt voor een tuin waarin de biodiversiteit centraal staat. Hierbij is rekening gehouden met gestelde randvoorwaarden door Orion. Zo wordt er een wandelpad aangelegd en wordt het onderhoud minimaal. Dit werkt weer kosten reducerend. De verschillende soorten kunnen daarentegen volop foerageren en broeden op het terrein. Een uniek stukje bedrijventerrein in Drachten. Meer informatie is via de Friese Milieu Federatie verkrijgbaar.

9

Bijen Apoidea (Bees)

Wie Gemeente Leeuwarden

Wat Tracé van het Leeuwarder bijenlint. Als bedrijf kun je onderdeel uitmaken van het lint of je kunt op een andere manier aandacht besteden aan de bij.

Hoe Door aangepast maaibeheer en het zaaien van een speciaal bloemenmengsel ontstaat er voor bijen een voedselrijk gebied. Deze maatregelen worden toegepast binnen een langgerekt lint van maar liefst 23 kilometer. Wanneer jouw bedrijf zich in de buurt van dit lint bevindt dan kun je onderdeel gaan uitmaken van het Leeuwarder bijen tracé. Bedrijven op andere locaties kunnen natuurlijk ook aandacht aan bijen besteden. Meer informatie over bijen en het tracé vind je hier: Bijenfolder gemeente Leeuwarden Wat kan ik doen om mijn tuin bijvriendelijk te maken? Eetbare en groene initiatieven in Leeuwarden Via de website van de Friese Milieu Federatie is een handreiking voor bijenweides beschikbaar.

10

Meervleermuizen Myotis dasycneme (Pond bat)

Wie Friese Milieu Federatie en St. Petruskerk in Tjerkerd

Wat In het kerkje van Tjerkwerd wordt een meer dan honderd jaar oude kolonie van meervleermuizen in beeld gebracht.

Hoe Met medewerking van verschillende partijen zijn webcams gemonteerd op de zolder van het kerkje. Het in beeld brengen van deze bijzondere beesten krijgt veel aandacht van pers, scholen en mensen uit de wijde omgeving. Op deze manier komen mensen veel meer te weten over de onbekende maar prachtige vleermuizen. Als bedrijf kun je natuurlijk ook aandacht besteden aan een soort die zich huisvest in het bedrijfspand. Met behulp van een of meerdere webcams kun je indrukwekkende beelden maken van vogels of andere dieren en daarmee krijgen ze de aandacht, bescherming en het respect dat ze verdienen. Meer informatie vind je hier: Omschrijving van het project vleermuizen in beeld

12

Vlinders Lepidoptera (Butterflies)

Wie Philips in Drachten

Wat Vlinders op het bedrijventerrein. Na vervanging van de riolering op het terrein is tijdens het herinrichten rekening gehouden met de vlinders en andere insecten in de omgeving.

Hoe In samenwerking met de vlinderstichting heeft Philips in 2012 een biodiversiteitmeting laten uitvoeren. Er is gekeken naar de aanwezige planten en dieren op het terrein. De score was destijds onvoldoende dus een goed uitgangspunt om ermee aan de slag te gaan. Na het vervangen van de riolering op het terrein zijn delen van het terrein opnieuw ingericht met het oog op biodiversiteit. Vlinderstruiken en diverse andere bloemen en planten sieren het terrein en trekken vlinders en andere insecten aan. Voor bijvoorbeeld vogels die leven van insecten heeft dit ook weer een gunstige uitwerking. Meer informatie vind je hier: Philips Drachten en de Vlinderstichting.

15

Drie redenen waarom biodiversiteit op het bedrijventerrein goed is.

1. het versterkt uw groen en/of innovatief imago - wat vandaag de dag steeds belangrijker wordt om u te kunnen positioneren ten opzichte van uw concurrenten. Vanaf 2015 is het zelfs verplicht bij overheidsaanbestedingen om aan te tonen dat een bedrijf duurzaam werkt. De biodiversiteit op uw bedrijventerrein draagt bij aan een duurzaam imago. Hier vindt u er meer informatie over het belang en de waarde van groen imago/bedrijf.

3. een groene werkomgeving is veel aantrekkelijker voor: Het personeel; zij genieten meer van hun boterhammen in een groene lunchplek. Nieuwe werknemers; groene bedrijven vinden makkelijker nieuwe werknemers. De buurtbewoners zien veel liever een groen dan een grijs terrein. Uw klanten, zij gaan liever in zee met een bedrijf dat een positief en groen imago heeft. Ontdek meer voordelen van een groene economie aan de hand van deze UNEP-studie

2. het is kostenbesparend of goedkoper - door bijvoorbeeld een verstandige plantenkeuze (planten uit de directe omgeving) die beter bestand zijn tegen ziektes, het vermijden van dure pesticides en minder maaibeurten (minder werkuren) verlaagt u de onderhoudskosten enorm en doet u de ecologische waarde van uw bedrijfsgroen enorm stijgen. Een kort gemaaid grasveldje heeft amper natuurwaarde. Kijk hier voor een kostenvergelijking tussen standaard en ecolo-gisch groenonderhoud.

16

Hoe bedrijven verder nog kunnen bijdragen aan biodiversiteit.

Bron: http://www.bedrijfslevenenbiodiversiteit.nl/hoe-bedrijven-kunnen-bijdragen-aan-biodiversiteit/ Via de Helpdesk Bedrijfsleven & Biodiversiteit kunnen bedrijven zelfs kosteloos advies krijgen. Meer informatie is op deze website te vinden

Bedrijven kunnen ook buiten het eigen terrein

aandacht besteden aan biodiversiteit. Inkoop,

bedrijfsprocessen en bijvoorbeeld via kennisde-

len is het mogelijk om een positieven bijdrage te

leveren.

18

Hoe bedrijven verder nog kunnen bijdragen aan biodiversiteit.

Bron: http://www.bedrijfslevenenbiodiversiteit.nl/hoe-bedrijven-kunnen-bijdragen-aan-biodiversiteit/ Via de Helpdesk Bedrijfsleven & Biodiversiteit kunnen bedrijven zelfs kosteloos advies krijgen. Meer informatie is op deze website te vinden

Uit onderzoek blijkt dat bedrijven die inzetten op duurzaamheid en biodiversiteit ook een concurrentievoordeel hebben. De onderstaande infographic laat zien op welke vlakken bedrijven een bijdrage kunnen leveren aan biodiversiteit.

19