BiMagazine

Ver

enig

ing

Bi−k

ring

de S

amen

kom

st /

Ver

enig

ing

BiD

O

Een uitgave van Vereniging Bi-kring de Samenkomst & Vereniging BiDO

Inhoudsopgave

1 Gezocht! II

2 Een openlijke stelling tegen de oekaze van de katholieke kerk III2.1 Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . III2.2 Hoe kijkt de biseksuele gemeenschap tegen de kerk aan . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . III2.3 Waarom de katholieke kerk doet zoals het doet . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . III2.4 Gevolgen buiten Nederland . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . IV

3 Homoseksualiteit en biseksualiteit: overeenkomsten en verschillen IV3.1 De overeenkomsten en verschillen tussen homoseksualiteit en biseksualiteit bij mannen . . . . . . . . . . . V

3.1.1 Seksuele beleving . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . V3.1.2 Relatievorming - een heikel punt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . V3.1.3 Verschillen tussen de homo-cultuur en bi-cultuur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . VI3.1.4 Verschillen tussen de homo-gemeenschap en bi-gemeenschap . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . VI

3.2 De overeenkomsten en verschillen tussen homoseksualiteit en biseksualiteit bij vrouwen . . . . . . . . . . . VI3.2.1 Seksuele beleving . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . VI3.2.2 Relatievorming revisited . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . VII3.2.3 Verschillen tussen de lesbische cultuur en biseksuele vrouwencultuur . . . . . . . . . . . . . . . . . VII3.2.4 Verschillen tussen de lesbische gemeenschap en biseksuele vrouwengemeenschap . . . . . . . . . VIII

I

4 Zomerfeest 2003 IX

5 Modder X

6 Hetero, homo of bi? De seksuele voorkeur XI6.1 De normale menselijke seksualiteit is zeer gevarieerd . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . XI6.2 Een speling van de individuele vrijheid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . XI

7 Biseksualiteit: een contemporaine paradox voor vrouwen XII7.1 Historische paradoxen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . XII7.2 Huidige culturele houdingen ten opzichte van biseksualiteit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . XII7.3 Reconceptualisatie van seksualiteit om ruimte te creëren voor biseksualiteit . . . . . . . . . . . . . . . . . . XIII7.4 Sociaal-wetenschappelijk onderzoek naar biseksualiteit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . XIV7.5 Maar het is niet biseksualiteit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . XIV7.6 Hoe algemeen is biseksualiteit onder vrouwen? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . XV7.7 De betekenis van de biseksuele identiteit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . XV7.8 Vrouwen gebruiken hun seksuele identiteit anders dan mannen: bevindingen van “inconsistenties” gerecon-

ceptualiseerd . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . XVI7.9 Raciale en etnische verschillen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . XVII7.10 Vooroordelen tegen en discriminatie van biseksuelen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . XVIII

8 Verenigingsnieuws XIX8.1 Vereniging Bi-kring de Samenkomst . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . XIX8.2 Vereniging BiDO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . XIX

ColofonBelangrijke telefoonnummers en emailadressen :

Redacteurs :

Ton Heesters : 013-4630043

Email: bikring@home.nl

Wilfred Zegwaard : 013-5438563

Email: webmasterbikring@home.nl

1 Gezocht!

EEn vrijwilliger die de BiMagazine zou willen voorzienvan een professioneel ogende lay-out. Op dit moment

doen we ons best om de BiMagazine er zo goed mogelijkuit te laten zien, maar we missen de expertise. Voldoe jijaan de volgende kwalificaties?

☞ Affiniteit met de bi-beweging?☞ (Enige) Ervaring met het zetten van teksten met be-

hulp van een macrotaal.☞ Gevoel voor lay-out.

Interesse? Neem contact op via het volgende emailadres :webmasterbikring@home.nl

II

2 Een openlijke stelling tegen deoekaze van de katholieke kerk

Door: Ton Heesters

2.1 Inleiding

ENKELE weken geleden nam de katholieke kerk openlijkstelling tegen homoseksualiteit. Door middel van een

oekaze werden katholieke politici gemaand om stelling tenemen tegen de “bedreiging voor de maatschappij” die ho-moseksualiteit zou vormen.

De implicaties zijn groot. Niet alleen politici waren degenenvoor wie de oekaze bedoeld was, maar ook voor de kleri-kale gemeenschap van de Katholieke kerk. Het is moeilijkgenoeg voor homoseksuele stellen om respons te krijgenvan de Katholieke kerk, maar nu, het is anno 2003, is ereen redelijke kans dat het nog moeilijker wordt.

In Nederland werd op de oekaze wat schamperend gere-ageerd door politici. De meeste politici, op de conservatiefreligieuze partijen na, hebben het gevoel dat de oekazeaan zijn doel voorbij schiet. Homoseksuele stellen hebbenin Nederland wettelijk dezelfde rechten, kunnen binnen be-paalde grenzen kinderen adopteren wanneer ze dat willenen zullen niet vanwege hun seksuele geaardheid ontsla-gen worden. Op deze verworven rechten wil men niet meerafdingen, behalve dat ambtenaren die een homo-huwelijksluiten op basis van gewetensbezwaren dit door een anderkunnen laten doen.

2.2 Hoe kijkt de biseksuele gemeenschaptegen de kerk aan

OOK in de biseksuele gemeenschap wordt de katho-lieke kerk met argusogen gevolgd. Het komt nogal

eens voor dat mensen met een christelijke achtergrondproblemen krijgen met hun biseksuele geaardheid. Jaren-lang hebben zij in de kerk gehoord dat homoseksualiteitniet Gods weg is en als ze er achter komen dat ze zo-wel op mannen als op vrouwen vallen komt de verwarringboven. De kerk biedt geen enkel soelaas voor ze. Vaak be-landden deze mensen in de psychiatrie of komen bij eengespreksgroep. Wanneer de katholieke kerk openlijk gaatverkondigen dat homoseksueel gedrag (en daarmee ookbiseksueel gedrag) een bedreiging vormt voor de maat-schappij dan komt dat het self-esteem van deze mensenniet ten goede. Ik zou er niet van opkijken dat veel bisek-suelen met de kerk gaan breken.

Neem nu Dirk (uit privacy-overwegingen is zijn naam ver-anderd). Dirk groeide op in een jongensinternaat in Noord-Brabant. Dit internaat werd geleid door fraters. Openlijk he-teroseksueel gedrag was absoluut verboden. Er mocht wel

omgegaan worden met meisjes, maar vrijen kon niet. Dirkkwam er op zijn vijftiende achter dat hij ook op jongens viel.Stiekem zocht hij wel eens seksueel contact met jongens.Als de leiding van de school erachter kwam dan liep hij hetrisico van de school verwijderd te worden.

Dirk herinnert zich die tijd als zeer gespannen. Hij wor-stelde toen met zijn identiteit en tot op zekere hoogte isdat tot op de dag van vandaag zo gebleven. Iedere keerals hij in contact komt met een vrouw of een man denkthij “wat ben ik nu: homoseksueel of heteroseksueel?”. Dekerk heeft hem geprobeerd te dwingen heteroseksueel tedenken, terwijl naast heteroseksuele gevoelens ook homo-seksuele gevoelens heeft.

Dirk is het schoolvoorbeeld van hoe iemands biseksualiteitbotst met de kerk. De normen en waarden die op het inter-naat heersten strookten totaal niet met hoe Dirk zijn levenvoor zich zag. Dirk zegt dat veel van zijn klasgenoten datook zo zagen, maar genoodzaakt waren zich te conforme-ren. Toen Dirk van school afging heeft hij radicaal gebrokenmet de kerk.

2.3 Waarom de katholieke kerk doet zoals hetdoet

VANUIT het perspectief gezien van de katholieke kerkis het volstrekt logisch dat homoseksualiteit als be-

dreiging wordt gezien. Tot aan de twaalfde eeuw werd hetaangaan van (heteroseksuele) verbintenissen als bedrei-ging gezien voor de kerk. De kerk sloot geen huwelijken.Uiteindelijk gaven ze toch toe, maar voor de geestelijkenbleef het celibatair leven de norm (tot op de dag van van-daag). Door de eeuwen heen heeft de kerk een stringentepolitiek gevoerd op het gebied van seksualiteit. Onthoudingvan seks was een groot goed.

Het standpunt van de katholieke kerk ten opzichte van sek-sualiteit is sinds de twaalfde eeuw niet fundamenteel ver-anderd. Met de strijd voor gelijkberechtiging van homosek-suelen kwam er echter een probleem bij voor de katholiekekerk. Vanaf de 2e eeuw na Christus was homoseksualiteitvolledig gemarginaliseerd, maar nu werd de roep voor ge-lijkberechtiging luider en luider. Voorzichtig heeft de kerkiets toegegeven. Openlijk homoseksuelen (en biseksue-len) werden mondjesmaat toegelaten binnen de kerk. Eindjaren tachtig werden ook homoseksuelen en biseksuelentoegelaten tot officiële ambten binnen de kerk, alhoeweldat zeer langzaam ging. Toen dat problemen gaf, ook doorde komst van de inzegening van een homo-relatie, kwa-men er scheuringen in de kerk. Blijkbaar wil de katholiekekerk met deze oekaze dit eveneens weer rechtzetten.

Het tempo waar de katholieke kerk zijn veranderingendoorvoert is tergend langzaam te noemen. Als het al meerals tien eeuwen heeft geduurd voordat de kerk het hete-roseksuele huwelijk erkende, hoe lang moet het nog du-ren dat de kerk het homo-huwelijk zal erkennen. En hoezit het met een biseksueel stel die hun trio-relatie door dekerk wil laten bestendigen? Wanneer ik extrapoleer dan zal

III

misschien het homo-huwelijk in het jaar 2400 een officiëlestatus krijgen. De biseksuele relatie krijgt dan zijn besten-diging in 3600. Zijn er in die tijd nog homoseksuelen ofbiseksuelen die hun verbintenis in willen laten zegenen?

2.4 Gevolgen buiten Nederland

DE gevolgen voor Nederland zullen beperkt zijn. In som-mige landen, zoals Zuid-Amerikaanse landen en de

Verenigde Staten, zullen de gevolgen groter zijn. Hoe dituit zal pakken verschilt van land tot land. Het is vooral af-hankelijk van hoe conservatief de overheden zijn, wat dealgemene tendens is binnen de samenleving en hoe grootde invloed van de katholieke kerk is. Vooral dat laatste isin sommige Zuid-Amerikaanse landen van doorslaggevendbelang. In landen als de Verenigde Staten is de conser-vatieve beweging die veel cruciale posten houdt veel be-langrijker. President Bush van de Verenigde Staten heeftal aangekondigd dat hij het homo-huwelijk niet zal toestaanen alles in het werk zal zetten om het te voorkomen. Watwel bemoedigend is dat via rechtszaken homoseksuelenen biseksuelen meer rechten verwerven.

Wat wel een probleem kan worden is de toetreding vaneen aantal Europese landen tot de EG. Veel landen, zo-als Tsjechië, Slowakije en Polen hebben geen smettelozereputatie wat betreft rechten voor homoseksuelen en bi-seksuelen. Vooral op het platteland in deze landen heerster een uitgesproken homo- en bifobie. De katholieke kerkheeft daar nog veel te zeggen en veel geestelijken voerende opdrachten uit het Vaticaan tot op de letter uit. Met detoetreding tot de EG mag worden gehoopt dat de positievan homoseksuelen en biseksuelen verbeterd wordt.

Gezegd kan worden is dat het Vaticaan de homo- enbi-beweging in een aantal landen geen goed gedaanheeft. De christelijk-conservatieve krachten hebben vaakde overhand en hebben nu nog meer kruit gekregenom de homo- en bi-beweging te bestrijden. Veel Zuid-Amerikaanse en Oost-Europese zijn streng katholiek ende geestelijken hebben daar een grote invloed op de pu-blieke opinie. Sommige mensen in die landen vinden datniet goed, maar het is wel de “onzichtbare hand” die demaatschappij bepaald.

Er is dus genoeg reden voor bezorgdheid.

▼

3 Homoseksualiteit en biseksualiteit:overeenkomsten en verschillen

Ton Heesters

Wilfred Zegwaard

VEEL heteroseksuelen scheren homoseksualiteit en bi-seksualiteit graag over één kam. Ook in de politiek

of andere media wordt homoseksualiteit en biseksualiteitgraag gelijkgeschakeld, ondanks dat er grote verschillenzijn tussen homoseksualiteit en biseksualiteit. Tevens moetopgemerkt worden dat de homogemeenschap en bige-meenschap nogal eens op gespannen voet met elkaarstaan. Dit heeft vooral te maken met de gelijkberechtigingdie zowel homoseksuelen als biseksuelen willen en datveel homoseksuelen biseksuelen nog wel eens zien als ho-moseksuelen die geen goede “coming-out” hebben gehad.

Verschillen bestaan er altijd. De in dit artikel genoemdeverschillen zijn geenszins maatgevend, eerder indicatief.Het is wat de auteurs ervaren hebben gedurende hun vaaklange loopbaan als biseksueel of homoseksueel. Wat ze

gedurende die tijd duidelijk is geworden dat er verschillenbestaan (zonder generaliserend te zijn). Dit hoeven geenverschillen te zijn die voldoen aan stereotypen. Stereoty-pen zijn meestal onwaarheden die in de loop der tijd deronde zijn gaan doen bij heteroseksuelen, homoseksue-len én biseksuelen. Sommige stereotypen hebben ergenswel een basis, maar zijn in de loop der tijden opgeblazentot “waarheden” waaraan homoseksuelen en biseksuelenaan moeten voldoen, anders zijn ze geen homoseksueelof biseksueel.

Typische stereotypen zijn voor mannelijke homoseksue-len :

☞ wantrouwig☞ vrouwelijk gedrag☞ praten met een hoog stemmetje☞ zitten voortdurend aan elkaar

Voor homoseksuele vrouwen :

☞ zien eruit als een varken☞ mannenhaters / slagerstypes☞ feministes☞ controleren graag alles

Biseksuelen :

✓ neuken alles wat los en vast zit✓ dragen een oorbel door het linkeroor en rechteroor✓ ruilen hun partner in zonder blikken of blozen✓ zijn een groot HIV-risico.

Deze stereotypen zijn niet de basis voor dit artikel. Wat welde basis is zijn de ervaringen van veel biseksuelen en ho-moseksuelen. Er zijn biseksuelen die zich langdurig in het

IV

homo-circuit hebben begeven en later, toen ze voor zich-zelf vaststelden dat ze ook gevoelens hadden voor het an-dere geslacht, zich biseksueel begonnen te noemen. Dezebiseksuelen zijn vaak heel duidelijk in de verschillen tussenhomoseksuelen en biseksuelen: die zijn er.

Er zijn ook mensen die zich jarenlang biseksueel hebbengenoemd en toch merken dat homoseksueel een term isdie beter bij ze past. Ook deze mensen geven aan dat erverschillen zijn tussen biseksuelen en homoseksuelen, al-hoewel deze overgang met minder frictie lijkt verlopen dande overgang van homoseksualiteit naar biseksualiteit.

3.1 De overeenkomsten en verschillen tussenhomoseksualiteit en biseksualiteit bijmannen

3.1.1 Seksuele beleving

ER is een verschil tussen de seksuele beleving tus-sen homomannen en bimannen. Veel homoseksue-

le mannen zijn tamelijk gericht op een schoonheidsideaal.Veel homomannen hebben een voorkeur voor een bepaal-de lichaamsbouw, bepaalde uitstraling en een bepaald ge-zicht. Dit schoonheidsideaal is nogal eens aan mode on-derhevig. Was in de jaren tachtig en begin jaren negentigeen bepaalde uitstraling erg belangrijk, tegenwoordig is delichaamsbouw van doorslaggevend belang. Veel homobla-den spelen hierop in door gespierde lijven, met een fraaigezicht op de voorkant van hun blad te zetten.

Opmerkelijk is dat mode een behoorlijke invloed heeft ophet ideaaltype van homoseksuelen. Bij een aantal hetero-seksuele mensen leeft nogal eens het gevoel dat homoge-meenschap zeer trendgevoelig is en dat is niet helemaalonjuist, alleen de mate waarin dat gebeurt is niet helemaalcorrect.

Bimannen lijken minder gericht te zijn op een schoonheids-ideaal. Niet dat ze totaal ongevoelig zijn voor mannelijke ofvrouwelijk schoon, maar er is duidelijk minder een ideaalty-pe bij bimannen aanwezig. Wat wel bij bimannen belangrijkschijnt te zijn, als het gaat om pure seks, is de lengte vande penis en of iemand een bril, baard of snor heeft. Maardit schijnt ook in de heteroseksuele gemeenschap belang-rijk te zijn. In hoeverre het ideaal aan mode onderhevigis niet zo makkelijk te bepalen. Wat wel zijn intrede bij debimannen heeft gedaan is manier waarop contact gelegdwordt. Vroeger duurde het enkele maanden voordat er eenseksueel contact tot stand kwam, maar tegenwoordig, ze-ker door de invloed van internet, is het contact er eerder enhet is meer op seks gericht. Tenminste als mensen daar-op uit zijn. Bij de getrouwde bimannen (man-man of man-vrouw) lijkt dit echter helemaal geen rol te spelen, tenzijde partner van de man zijn biseksualiteit niet accepteert ofhet een slecht huwelijk is. Als er niet open over gesprokenkan worden wil de biseksuele man nog wel eens zijn vertierbuiten de deur gaan zoeken, net zoals een man of vrouwin een heteroseksuele relatie die niet gelukkig is met zijnpartner.

Een tweede punt wat verschillend lijkt te zijn is dat homo-seksuele mannen in hun seksuele beleving enigszins meergericht zijn op anale seks. Het is echter niet zo dat homo-seksuele mannen alleen maar anale seks bedrijven, maarer lijkt een tendens te zijn dat ze er wel wat op gerichterzijn dan bimannen. Bimannen lijken wat meer gericht opmasturberen, pijpen en seksuele spelletjes.

Duidelijk moet gemaakt worden dat, ondanks wat veel he-teroseksuele mannen en vrouwen denken, dat homosek-suele en biseksuele niet alleen anaal is. Soms kan eenseksueel contact leidden tot anaal contact, maar in veelgevallen leidt het er niet toe en beperken de twee partnerszich tot knuffelen, masturberen en eventueel pijpen. Het isecht niet zo dat als mannen maar één gaatje hebben datdie ook gebruikt gaat worden. Veel heteroseksuelen den-ken wel zo, maar er zijn vele manieren om seks te bedrij-ven, ook heteroseksuele seks.

3.1.2 Relatievorming - een heikel punt

DE manier waarop relaties tot stand komen is bij bisek-suele mannen en homoseksuele mannen nogal ver-

schillend. Omdat er in de maatschappij nog steeds eensterke afwijzing is van de homorelatie opteren veel bisek-suele mannen ervoor om een heteroseksuele relatie aan tegaan, tenminste als het gaat om seriële biseksuele man-nen. Als er toch voor geopteerd wordt dat ze een relatieaangaan met een man, dan komt die relatie meestal opeen heel andere manier tot stand dan onder homoseksue-len. Er kan zelfs beweerd worden dat het aangaan van re-laties tussen homoseksuele mannen en biseksuele man-nen daardoor nogal eens op de klippen loopt, omdat zeelkaar niet altijd begrijpen.

Vaak gaan biseksuele mannen relaties aan met anderemannen op vrijwel identieke manier zoals ze dat met vrou-wen doen. Ze vinden iemand leuk, gaan eropaf, en als hetcontact klikt, gaan er een avondje mee uit of nodigen ie-mand uit om te komen eten. In homowereld gaan dingentoch wat anders: er wordt veel meer “versierd”, en het con-tact komt doorgaans wat oppervlakkiger in eerste instantietot stand. Uiteindelijk kan er een prettige relatie uit voort-vloeien, maar de opmaat tot de relatie is vaak duidelijk an-ders.

Ook zijn biseksuele relaties tussen mannen vaak andersvan aard. Alles lijkt een meer heteroseksuele inslag te heb-ben. Homoseksuele relaties zijn regelmatig seksueler ge-tint dan heteroseksuele relaties. Opmerkelijk is wel dat inveel homoseksuele relaties er meer openheid in de relatieis. Biseksuele mannen zijn meestal wat meer “vastgelijmd”in een relatie. Hun bewegingsruimte is kleiner, en dat heeftvaak te maken met dat partners van biseksuele mannenmeer een oogje in het zeil houden omdat er potentieel eenandere partner op loer zou kunnen liggen.

Bij seriële biseksuele mannen liggen dingen vaak heel an-ders. Omdat ze behoefte hebben aan een relatie met beidegeslachten is hun type relatie fundamenteel anders als bij

V

homoseksuelen. Sommige seriële biseksuele mannen kie-zen ervoor om een relatie met één persoon aan te gaan,maar blijven vaak moeite hebben met hun behoefte aanhet andere geslacht. De manier echter om contact te ma-ken met een potentiële partners is echter vrijwel identiekaan de manier waarop heteroseksuele partners dat doen.Er is wel een verschil met gangbare heterokoppels: wan-neer een derde persoon in de relatie betrokken wordt. Er isgeen duidelijke manier aan te geven hoe dit tot stand komt,want, zoals veel mensen zeggen die in een trio-relatie zit-ten, het is erg van het toeval afhankelijk. Meestal komt hetcontact casual tot stand, maar de manier waarop dat ge-beurd is zeer verschillend. Eén trio-relatie kwam hun derdepartner in de kroeg tegen, de andere via een vereniging,weer anderen kwamen ze op het werk tegen. Het was nietdirect van eropaf stappen, maar meer een toevalligheid diezo liep.

Homoseksuele mannen zijn zelden verwikkeld in trio-relatie en kennen het verschijnsel eigenlijk niet. Vaak wordtbeweerd dat dat het grote verschil is tussen homoseksuelemannen en biseksuele mannen, maar dat is absoluut nietwaar. De meeste biseksuele mannen hebben alleen be-hoefte aan een één-op-één relatie en dat verandert niet.Het is alleen de manier waarop biseksuele mannen con-tact maken dat verschillend is van homoseksuele mannen.Daardoor ontstaan er nogal eens misverstanden en wor-den er vingers naar elkaar gewezen. Veel biseksuele man-nen vind het daarom ook nog moeilijk om in de homowe-reld te vertoeven, omdat ze heel veel signalen niet opvan-gen en vice versa.

3.1.3 Verschillen tussen de homo-cultuur en bi-cultuur

ER zijn zeer duidelijke verschillen tussen de homo-cultuur een en bi-cultuur. De verschillen zijn zelfs na-

vrant te noemen.

Het eerste duidelijke verschil is dat de homo-cultuur veelzichtbaarder is dan bi-cultuur. De homoseksuele mannenhebben toegang tot vele activiteiten voor homoseksue-len, bijvoorbeeld gay-sport, een uitgebreide uitgaanscul-tuur (gay-café’s, gay-sauna’s) en gezelligheidsverenigin-gen waar homoseksuelen zich bij kunnen aansluiten. Ookzijn er regelmatig gay-prides in verschillende Nederland-se steden waar homo’s zich vrijwel ongelimiteerd mogenuiten.

Vergeleken met de bi-wereld dan is het verschil duide-lijk: biseksuelen hebben nauwelijks een eigen cultuur. Erzijn verschillende bi-ondersteuningsgroepen actief. Enke-le daarvan organiseren feestjes, maar vaak blijft het be-perkt tot een huisfeest of een avondje in een café. Er zijnook enige gezelligheidsvereniging actief, maar die moetenzich meestal in allerlei bochten wringen om voldoende le-den te krijgen. Wel draaien er op internet enige bi-siteswaar mensen met elkaar kunnen chatten, informatie kun-nen uitwisselen of berichtjes kunnen achterlaten, maar hetis geen duidelijke uiting van hun seksualiteit, zoals dat inde homo-wereld duidelijk bestaat. Enige bi-café’s zijn er

wel in Nederland, maar alle hebben het probleem om vol-doende mensen binnen te krijgen.

Het tweede verschil is dat de homo-cultuur veel duidelijke-re uitingsvormen heeft dan de bi-cultuur. Er is onder ho-moseksuelen een duidelijke code over hoe je je gedraagt,terwijl onder biseksuelen dat duidelijk achterwege blijft (demeeste zijn niet echt duidelijk in hun uiting). Flamboyan-te uitingen van homoseksualiteit mag openlijk, ook als eeniets extremere vorm aanneemt (veel Nederlanders vindenhet nog leuk ook). Het gebrek aan uitingsvormen draagt ertoch wel toe bij dat biseksuelen voor de buitenwacht on-zichtbaar blijven. Veel biseksuelen hebben nogal eens hetgevoel dat ze de enige zijn in Nederland, omdat er geenduidelijke bi-cultuur te vinden is, ondanks dat er een aantalenthousiaste mensen druk mee in de weer zijn.

3.1.4 Verschillen tussen de homo-gemeenschap enbi-gemeenschap

ER is een verschil tussen hoe de homo-gemeenschapen de bi-gemeenschap georganiseerd is. De homo-

gemeenschap is duidelijk veel beter georganiseerd danbi-gemeenschap. Ja, de bi-gemeenschap heeft een eigenbelangenorganisatie (het Landelijk Netwerk Biseksualiteit),maar er zijn niet of nauwelijks bladen van enig belangdie veel aandacht besteden aan biseksualiteit (zowel hetLandelijk Netwerk Biseksualiteit en Vereniging Bi-kring deSamenkomst publiceren een blad, maar hebben allebeieen zeer beperkte oplage, resp. 200 en 50). De homo-gemeenschap beschikt over verschillende goede bladen,zoals de Gay-krant, Gay & Night, Expreszo en anderen,met ook aanzienlijke oplages. Voor homoseksuelen be-staan verschillende organisaties die homo-belangen be-hartigen, zoals het COC en de Kringen. Zij bestaan al heellang en hebben hard gevochten voor de rechten van homo-seksuelen. Het lijkt soms wel dat de belangenbehartigingvoor biseksuelen in Nederland nog van de grond moet ko-men. Mensen die de kar willen trekken zijn er wel, maar ermoet op dat gebied zeer veel verbeterd worden.

3.2 De overeenkomsten en verschillen tussenhomoseksualiteit en biseksualiteit bijvrouwen

3.2.1 Seksuele beleving

HET meest voor de hand liggende verschil tussen deseksuele beleving van een lesbische vrouw en een

biseksuele vrouw is dat een lesbische in principe nooit sek-sueel contact heeft met mannen. In de lesbische wereldwordt seks met mannen verafschuwd. Wanneer een les-bische vrouw, althans iemand die zich jarenlang geïden-ficeerd heeft als lesbisch, seksueel contact met een manaanknoopt dan bestaat er een groot risico dat die persoonuit de gemeenschap gestoten wordt.

Toch blijkt uit onderzoek dat veel lesbische vrouwen vaakmeerdere malen seksueel contact hebben met mannen.Cijfers spreken van 50 tot 60% van de lesbische vrouwen.

VI

Toch is seks met mannen onbespreekbaar voor veel lesbi-sche vrouwen, dit in tegenstelling tot de seksuele ervarin-gen van biseksuele vrouwen.

Tussen het bedrijven van seks tussen lesbische vrouwenen aan de andere kant biseksuele vrouwen is er, ondankshet idee dat bij veel mannen leeft, enig verschil. Veel seks-films geven wat dat betreft een zeer vertrokken beeld overhoe vrouwen de liefde met elkaar bedrijven. Bij sommigelesbische stellen is knuffelen en zachtjes vrijen belangrijk,maar anderen geven de voorkeur voor een meer seksu-ele omgang met elkaar waar de aandacht vooral uitgaatnaar het klaarkomen. Bij biseksuele vrouwen wordt liefdeen tederheid belangrijk gevonden (één biseksuele vrouwgaf zelfs de voorkeur voor een vrouw-vrouw-contact om-dat het veel zachter is dan seksueel contact met een man:de huid van een vrouw was zachter). Ook zeggen zij datde seks tussen biseksuele vrouwen op een iets heterosek-suelere manier verloopt.

Veel lesbische vrouwen weigeren seksueel contact aan tegaan met biseksuele vrouwen. Dit heeft grofweg twee re-denen. Biseksuele vrouwen worden, net zoals bij mannen,gezien als mensen die er niet vooruit durven komen dat zeeigenlijk lesbisch zijn. Omdat ze daarom (seksuele) con-tacten met mannen onderhouden wordt al gauw gedachtdat ze “heulen met de vijand”. Sommige lesbische vrou-wen denken daar anders over, maar het wel een tendensin de lesbische wereld. De tweede reden is dat biseksuelevrouwen gezien worden als een bron van HIV. Potentieelkunnen ze seksueel contact met mannen onderhouden endat maakt hun een AIDS-risico. Het is zelden gebeurd datvrouwen HIV overbrengen naar vrouwen, maar dit vooroor-deel blijft de ronde doen in de lesbische wereld.

3.2.2 Relatievorming revisited

NET zoals bij biseksuele mannen zijn er verschillen tus-sen biseksuelen vrouwen. Er zijn veel biseksuele

vrouwen die serieel zijn. Als zij verliefd worden (of het nueen man of een vrouw is) kiezen ze voor die partner engeen ander. Ze kunnen jarenlang, of zelfs hun leven lang,monogaam zijn. Er zijn ook biseksuele vrouwen die zo-wel een relatie willen hebben met een vrouw als een man.Het is vooral die groep die vanuit de lesbische gemeen-schap met zeer groot wantrouwen wordt bekeken en alsvoorbeeld wordt gezien hoe biseksuele vrouwen zich ge-dragen.

Het komt voor dat lesbische vrouwen relaties aanknopenmet biseksuele vrouwen. Zelden gebeurt dat met een bi-seksuele vrouw die zich openlijk als biseksueel identifi-ceert. Er zijn wel vrouwen die jarenlang een heteroseksu-ele relatie hebben gehad en dan ontdekken dat ze meervoor vrouwen voelen. Veel van deze vrouwen zouden zichbiseksueel kunnen noemen, omdat veel toch in eerste in-stantie verliefd waren op hun heteroseksuele partner (uit-gezonderd de gevallen waar de omgeving zeer negatief te-genover hun homoseksualiteit stond).

Wanneer twee biseksuele vrouwen een relatie hebben wil

het nog wel eens voorkomen dat ze allebei een relatie zoe-ken met een heteroseksuele man. Soms wordt dit als ex-periment gezien, een groot aantal zoekt toch een zeer se-rieus contact. Wanneer een lesbische vrouw een relatieheeft met een biseksuele vrouw zijn meestal “uitstapjes”uit den boze omdat de lesbische partner al snel het ideekrijgt dat haar partner met de man ervandoor kan gaan.Lesbische vrouwen zijn vaak heel duidelijk in wat ze willenen wat niet. Wanneer er een man in het spel komt bij eenlesbische vrouwen is het vaak “pats-boem-uit”.

Biseksuele vrouwen kiezen doorgaans toch voor een hete-roseksuele relatie. Dit is vooral het gevolg door druk uitde omgeving (b.v. familie, vrienden, collega’s, etc). Les-bische vrouwen vinden dit vaak een onterechte “keuze”en voelen zich achtergesteld. Het feit is wel dat biseksue-le vrouwen, net zoals mannen, vooroordelen ondervindenvanuit de heteroseksuele gemeenschap. Veel biseksuelevrouwen schrikken ook terug voor de druk die de lesbi-sche gemeenschap uitoefent op biseksuele vrouwen omeen “keuze” te maken. Vooral de rol die mannen spelen indeze wereld schrikt ze nogal eens af.

Er wordt wel eens gezegd: de biseksuele vrouw is manzijn droom. Het lijkt alsof het seksueel contact met tweevrouwen het mooiste is wat een man kan overkomen. Veelbiseksuele vrouwen kunnen inderdaad (seksuele) relatiesaangaan met andere vrouwen, maar mannen vergissenzich vaak schromelijk in wat het betekent om een relatie er-bij te hebben (dit geheel in tegenstelling tot lesbische vrou-wen, die per definitie niet aan dit soort relaties zouden be-ginnen). Een relatie met twee vrouwen betekent: een me-ning, een persoon erbij en de vrouw, wanneer de man geenrelatie heeft met de nieuwe partner, moet haar aandachtover beide partners verdelen. Dat is iets wat veel mannenzich niet realiseren en nogal eens leidt dat tot spanningenin de relatie.

3.2.3 Verschillen tussen de lesbische cultuur enbiseksuele vrouwencultuur

HÉT grote verschil tussen lesbische cultuur en de bisek-suele vrouwencultuur is dat de lesbische cultuur als

dominant gekarakteriseerd kan worden. Ten opzichte vanandere groepen, b.v. de homocultuur, zijn lesbische vrou-wen, zeker als ze onder elkaar zijn, zeer dominant in hungedrag. Dit uit zich vooral in de richting naar mannen. Man-nen zijn zelden aanwezig in een lesbische wereld, tenzij zezeer vertrouwd met de lesbische cultuur en ook vertrouwdworden door de vrouwen zelf. Vaak gaan lesbische vrou-wen wel met mannen om, maar vrijwel nooit leidt dit toteen vriendschappelijk contact. Lesbische vrouwen hebbeneen vrij strikte code op dat gebied: mannen zijn niet echtwelkom.

De lesbische cultuur is in tegenstelling tot de cultuur vanbiseksuele vrouwen veel strijdbaarder. Lesbische vrouwenkomen voor hun rechten op, laten zich niet snel uit de wegslaan en hebben ook de afgelopen jaren in Nederland veelrechten verkregen. De biseksuele vrouwen cultuur is vaak

VII

veel afwachtender. Lesbische vrouwen hebben vaak zo-iets van “zo doen we het”, dit in tegenstelling tot biseksuelevrouwen. Dat is jammer omdat veel biseksuele vrouwen denodige vooroordelen ondervinden binnen hun vrienden- enfamiliekring (en collega’s). Het opkomen voor de rechtenvan biseksuele vrouwen (en mannen overigens) is geenoverbodige luxe.

Mannen spelen geen enkele rol van betekenis in de les-bische gemeenschap (dit in tegenstelling tot biseksuelevrouwen). Mannen wordt snel de mond gesnoerd, wordeneruit gekeken en een gesprek is zelden of ooit mogelijk, be-halve als dit iets betreft wat geregeld moet worden. Er loopteen zeer duidelijk scheiding tussen de lesbische gemeen-schap, homoseksuele mannen en de biseksuele / hetero-seksuele gemeenschap. De laatste jaren is dit enigszinsaan het vervagen, maar in veel café’s en groepen waarveel lesbiënnes komen is dit duidelijk te merken.

3.2.4 Verschillen tussen de lesbische gemeenschap enbiseksuele vrouwengemeenschap

DE gemeenschap voor biseksuele vrouwen is in tegen-stelling tot die van de lesbische slecht georganiseerd.

Er zijn enkele groepen actief die zich richten op biseksuelevrouwen, maar die zijn op de vingers van één hand te tel-len. Er zijn ook gemengde groepen voor biseksuelen, maarveel vrouwen gaan daar niet naar toe omdat ze graag hunbiseksuele met gelijkgestemde vrouwen willen bespreken.

De lesbische gemeenschap is doorgaans uitstekend ge-organiseerd. Er zijn zijn tal van groepen actief, er wordenvolop activiteiten georganiseerd en er zijn, wel minder alsbij homoseksuele mannen, verschillende café’s waar les-bische vrouwen elkaar kunnen ontmoeten. Omdat de bi-seksuele gemeenschap voor vrouwen zo slecht is geor-ganiseerd zijn veel biseksuele vrouwen genoodzaakt zichaan te sluiten bij een groep voor lesbische vrouwen. Datvinden de meeste biseksuele vrouwen weinig aangenaam.Zoals één biseksuele vrouw het noemde :“Er werd wel metje gesproken, maar er was geen contact.”. Een andere bi-seksuele vrouw noemde het contact tussen de lesbischegemeenschap en biseksuele vrouwen :“Ze kunnen elkaarniet uitstaan.”. Dit geeft al aan hoe de verhouding is tussenlesbiënnes en biseksuele vrouwen.

Er is dus nog veel werk aan de winkel voor groepen diezich specifiek op biseksuele vrouwen richten.

Gelijkberechtiging van homoseksuelen en biseksuelen: een utopie?

VIII

4 Zomerfeest 2003

Het zomerfeest van Vereniging Bi-kring de Samenkomst ging helaas niet door wegens omstandighe-den. Er zijn plannen om toch een groots feest te organiseren volgend jaar. Hoe dit er precies uit gaatzien is nog niet helemaal bekend. De details zult u echter komende maanden gaan vernemen in hetBiMagazine.

Toch hebben we met de kringleden een fantastisch feest gehad! Tot de vroege uurtjes. Hieronder iseen uitgebreid verslag van het feest met de kringleden. Wilt u ook een keer meedoen? Kom dan naareen HoLeBi-feest. Deze worden regelmatig gehouden bij één van de leden thuis. Kijk op de websitevoor meer informatie.

Sylvana heeft voor ons een show weggegeven. Kijk en zoek de verschillen!

DE TRANSFORMATIE VAN SYLVANA

IX

De avond was bijzonder gezellig. Hiernaast zijn een aan-tal van onze leden te zien. Sylvana hebben we maar ge-retoucheerd want het werd toch wel erg pikant wat zedeed. We blijven tenslotte een nette vereniging. Dat magwel eens gezegd worden. Praten en gezellig uitgaan iszogezegd onze CORE-BUSINESS. Sylvana begreep datook aan het einde van de avond en trok toch weer haargewone kleren aan. Proost, Sylvana!

5 Modder

Door: Rogier van Berkel

VERANDERINGEN komen nooit vanzelf. Maar sommige veranderingen zijn niet goed te praten. Het kabinet gaat voormiljarden euro’s bezuinigen. De gezondheidszorg, de minima, WAO’ers en werklozen moeten bloeden voor een ex-

cessief gestegen overheidstekort. “Ja.”, zeggen de economen, “Het moet, anders betalen we later een hoge prijs.”. Maarhangt aan ziekte een prijs? Of als er door mismanagement bij een groot telefoonbedrijf duizenden banen verdwijnen moetde werknemer zich in alle bochten wringen om opnieuw een baan te vinden? Moet een kwetsbare groep van psychiatrischpatiënten veroordeeld worden tot de bijstand zonder enig vooruitzicht op werk of andere activiteiten?

Nederland verhardt. Dat mag wel geconstateerd worden. Het zou me ook niet verbazen dat er binnenkort een terroristischegroep komt die genoeg heeft van de allesomvattende commercie. Zeg maar een nieuwe Rote Armee Fraktion van de 21eeeuw. Mensen die het niet meer pikken om eindeloos vernederd te worden.

Laten we eerlijk zijn: wanneer je de televisie aanzet wordt je gebombardeerd met reclame. Op sommige zenders is ditongeveer opgelopen tot de helft van de zendtijd. Sla een krant open en de advertenties vliegen je tegemoet. Een uur-tje internetten? Ook daar wordt je bestookt met reclame. Als de bedrijven de kans krijgen adverteren ze zelfs tot in jeslaapkamer. Is dit nu de Brave New World waar we op zitten te wachten?

Hoe zit het met de houding ten opzichte van biseksualiteit die de regering heeft? Er is tot op heden niet veel over gezegd,maar een partij als het CDA is niet helemaal te vertrouwen als het gaat om gelijkberechtiging. Het homo-huwelijk is niettot stand gekomen dankzij de medewerking van het CDA. Het zou best wel eens kunnen dat subsidies voor homo en bi-organisaties geschrapt gaan worden of omlaag gaan. Vele bi-organisaties hebben al de grootste moeite om zich financieelhet hoofd boven het water te houden, maar een verlaging van de subsidie of het volledig wegvallen zou wel eens de nekslagkunnen betekenen voor een aantal organisaties. De ambities zijn er wel, maar er ontbreekt vaak aan de financiële middelen.

Misschien moeten bi-organisaties ook gaan commercialiseren. Helaas worden het dan vooral voor seksfeestjes, want daaris blijkbaar het grootste gedeelte van Nederland in geïnteresseerd. Een serieus alternatief, met serieuze gesprekken overwat biseksualiteit met je doet, daar is dan geen plaats meer voor. Het wordt neuken wat de klok slaat. Blijkbaar zijn mensenvan het CDA daar ook alleen maar in geïnteresseerd.

Biseksualiteit vaart niet wel bij commercialisering van de samenleving. Biseksualiteit is niet “in”, is geen “trendsetter”. Veelmensen zwijgen het liefst erover. Amerika is een commercieel land bij uitstek en daar moeten homoseksuele en biseksueleorganisaties heftig strijden voor gelijke rechten. Gaan we in Nederland dezelfde kant uit? Ik mag het niet hopen. Veelbiseksuelen hopen op een samenleving die hun meer accepteert dan tolereert. Geen problemen als je openlijk ervooruitkomt op je werk, bij familie of vrienden. Ik ben nog wel eens bang dat dat na de opkomst van Pim Fortuyn een stuklastiger aan het worden is. Een kabinet met het CDA erin dat vier jaar zit zal de zaak er ook niet beter op maken.

X

6 Hetero, homo of bi? De seksuele voorkeur

Door: Dr. Yves Ferroul

Vertaling: Vereniging Bi-kring de Samenkomst

“NIEMAND IS VRIJ OM HOMOSEKSUEEL TE ZIJN OF HET NIET TE ZIJN: EEN MAN, EEN VROUW IS NIET VRIJER

DAN HET JA OF NEE ZEGGEN TEGEN ZIJN NATUUR OF HET TOEGEVEN AAN ZIJN TENDENTIES OF REMMINGEN.”(Fernandez)

“HET IS WAAR DAT EEN HOMOSEKSUEEL NIET ZIJN LOT HEEFT GEKOZEN, EN DAT DEZELFDE KRACHTEN DIE

ERGENS ANDERS LEIDEN TOT HETEROSEKSUALITEIT HIER LEIDEN TOT EEN UITLEG VAN HET ONDERWERP, DAT

SOMS DE VERRASSING TEN GOEDE KOMT EN ZONDER DAT ER IETS AAN WORDT ONTLEEND, MAAR DIE TOCH

AAN DE ANDERE KANT ZOU KUNNEN ZIJN.”

6.1 De normale menselijke seksualiteit is zeer gevarieerd

BIJ de geboorte is het menselijk wezen, op alle gebieden, één van de meest naakte van alle zoogdieren, vooral om zijnseksualiteit. Deze construeren beetje bij beetje een familiare en sociale omgeving van het kind, adolescent en daarna

de volwassene, die een leerperiode geeft en het kader waarin iemand kan functioneren. Iedereen integreert zijn manier inhet levensproject zijn zintuiglijke, sensuele en emotionele ervaringen: zij permitteren hetgeen hij is en de keuze hetgeen hijin het vervolg wil zijn.

Per slot van rekening, de volwassenen verwerven zich een grote variëteit aan gedragingen die onderdeel zijn van alleende heteroseksualiteit of de homoseksualiteit, en en passant rapporteert een behoorlijk percentage dat ze tussen allebeizitten: dus een meerderheid van de mensen zijn biseksueel, maar in verschillende verhoudingen, de één meer homo en deandere meer hetero.

6.2 Een speling van de individuele vrijheid

MAAR een aantal volwassenen reageren niet altijd op de tendentie van een minderheid: heteroseksuelen gedragenzich nooit als homoseksueel, zoals sommige homoseksuelen nooit een heteroseksuele ervaring hebben gehad. De

anderen hebben het geprobeerd, maar hebben niets gevonden om het te blijven doen; anderen blijven hun gehele levenbiseksueel, tegen de wil in van anderen.

Seksualiteit kan het brandpunt worden van iemands leven, maar dat neemt niet weg dat een behoorlijk aantal individuengeen verbintenissen aangaan met andere personen. Er bestaan dus homoseksuelen en biseksuelen die volledig kuis leven(of zelfs niet aan masturbatie doen) en evenzo bestaan er kuise heteroseksuelen (b.v. religieuzen).

Over het geheel genomen heeft iedereen een speciaal plaatsje voor het seksuele genot in zijn leven. Bij sommige genie-tingen nog meer dan de andere: “Dit probleem is een onderdeel van een heel groot probleem: het vrije kiezen. De keuzeom te leven in een bepaalde straat, de kleding die gedragen wordt, de voeding die gegeten wordt, etc.” (Kinsey). “Intelli-gent en een nette manier van het ontdramatiseren van de seksualiteit, tot de herleiding van één van de praktijken van hetalledaagse leven.” (Fernandez)

Vanuit het medische standpunt gesproken zijn homoseksualiteit en biseksualiteit geen ziektes, maar elkaar aanvullendevarianten, op hetzelfde niveau als heteroseksualiteit.

Vanuit een filosofisch standpunt gesproken, waarvan het fundament is het verbod op het schadelijk zijn voor een ander,hebben de filosofen sinds de 18e eeuw afstand genomen van het veroordelen van homo- en biseksualiteit.

XI

7 Biseksualiteit: een contemporaineparadox voor vrouwen

Door: Paula C. Rodriguez Rust

Vertaling: Vereniging Bi-kring de Samenkomst

DE culturele constructie van “lesbische” en “heterosek-suele” vrouwen in de laat negentiende eeuwse Euro-

pese culturen creëerden de mogelijkheid van een “bisek-suele” vrouw en het geloof dat biseksualiteit niet bestaat.Sociale wetenschappers hebben verschillende alternatie-ven voor de dichotome constructies van seksualiteit be-dacht om conceptualisatie en daarmee empirisch onder-zoek met betrekking tot biseksualiteit te faciliteren. Dit arti-kel bekijkt een aantal alternatieven en vat de huidige staatvan onderzoek naar biseksualiteit samen, inclusief het on-derzoek naar “situationele homoseksualiteit” (gedragssek-sualiteit), recente nationale kansstudies betreffende sek-sueel gedrag en identiteiten in de Verenigde Staten, de be-tekenis van biseksuele zelf-identiteiten bij vrouwen, man-nelijke afwijkingen in methoden voor het beoordelen vanen theoretiseren over seksuele zelf-identiteiten, en voor-oordelen over biseksuelen. Dit artikel eindigt met sugges-ties voor toekomstig sociaal-wetenschappelijk onderzoekvan biseksualiteit.

Omdat we het tweede millennium bijna gehad en hebbenen het derde beginnen is biseksualiteit zowel vrijwel ge-heel voorstelbaar als geheel onvoorstelbaar in de Wester-se wereld. Deze paradoxale positie is het resultaat van gro-tere sociale en culturele factoren die niet alleen de moder-ne biseksualiteit hebben beïnvloed als zowel de moderneseksualiteit in het algemeen. Het begrijpen van biseksuali-teit is daarom een sleutel tot het begrijpen van de culture-le en historische factoren die niet alleen biseksuele maarook lesbische en heteroseksuele vrouwen beïnvloed heb-ben. In dit artikel beschrijf ik kort de historische factorendie de huidige biseksuele paradox veroorzaakt hebben,maar ik zal ook laten zien hoe huidige attitudes ten opzich-te van biseksualiteit voortgekomen zijn van deze paradox.Dan zal ik sociale wetenschappers hun pogingen bekijkendie biseksualiteit geprobeerd hebben te reconceptualise-ren voor wetenschappelijk onderzoek en ik zal een over-zicht geven van empirisch onderzoek gerelateerd aan bi-seksualiteit onder vrouwen, inclusief het onderzoek naar“situationele homoseksualiteit”, de prevalentie van bisek-sueel gedrag en identiteit in de Verenigde Staten, de be-tekenissen van biseksuele zelf-identiteiten en de manierenwaarom vrouwen hun seksuele zelf-identiteiten gebruiken,raciale en etnische verschillen in patronen en betekenis-sen van biseksualiteit en bewijzen van vooroordelen tegenbiseksuelen bij heteroseksuelen en bij lesbische vrouwenen homoseksuele mannen.

7.1 Historische paradoxen

VOOR de ontwikkeling van de concepten van “lesbi-sche” en “heteroseksuele vrouw” als verschillende ty-

pen mensen in de late negentiende eeuw werden vrouwen

in Europese en afgeleide Europese culturen voornamelijkgedefinieerd door hun familiare verbintenissen met man-nen en kinderen. Het huwelijk had meer een economischefunctie dan een emotionele functie, en van vrouwen werdverwacht dat ze hun diepste emotionele banden met an-dere vrouwen hadden. Ook al werden deze verbintenissenseksueel, vrouwen werden niet gezien als “lesbisch” van-wege hun gelijke sekse activiteiten of als “biseksueel” van-wege hun huwelijk met een man, maar als “vrouw” vanwe-ge hun familiare relaties hebben mannen en kinderen. Dusde uitgesproken praktijk van biseksualiteit bestond naastde afwezigheid van het concept van een biseksueel indivi-du.

De laat negentiende eeuwse verschuiving naar het zienvan mannen en vrouwen als geërotiseerde individuen pro-duceerde niet alleen dat lesbische en heteroseksuele vrou-wen, maar ook de mogelijkheid van het conceptualiserenvan biseksualiteit als een combinatie van lebiënnisme enheteroseksualiteit. Als het nieuwe geëroticiseerde indivi-du niet geclassificeerd was volgens het geslacht tot wie zijaangetrokken was, het idee dat ze aangetrokken kon wor-den beide geslachten was onnodig en nonsense. De para-dox ligt in het feit dat dezelfde negentiende eeuwse ideeënbetreffende de exclusiviteit van vrouw-zijn en man-zijn enhet onontkoombare belang van geslacht het concept vangeslachtelijk eroticisme produceerde en het geloof dat sek-suele aantrekking alleen richting man en vrouw kon zijn.Als mannen en vrouwen “tegenovergestelde” geslachtenzijn, dan moeten attracties naar mannen en vrouwen moe-ten dan ook tegenovergestelde attracties zijn. Als iemandaangetrokken wordt tot een man, hoe kan dan iemand ge-lijktijdig aangetrokken worden tot het andere geslacht?

Ironisch gesproken, de constructie van lesbiënnisme enheteroseksualiteit trok de poten weg onder biseksualiteit.Vrouwen hebben in de negentiende eeuw toch enige vrij-heid gehad van biseksuele expressie in een cultuur dat zeniet als lesbisch of heteroseksueel zag, laat staan biseksu-eel, het huidige geloof dat lesbiënnes en heteroseksuelenbestaan heeft geleid tot de mogelijkheid van conceptua-lisatie van biseksualiteit, en ook het produceren van eengeloof dat biseksualiteit niet kan bestaan en het eroderenvan de culturele ruimte die beschikbaar is voor biseksueleexpressie. De factoren die de biseksuele paradox hebbengecreëerd zijn dezelfde die lesbiënnisme en heteroseksu-aliteit hebben gecreëerd. Het begrijpen van biseksualiteitbij vrouwen, daarom, heeft daarom het potentieel niet al-leen licht te laten schijnen op de seksualiteit van biseksue-le vrouwen, maar ook op de seksualiteit van lesbiënnes enheteroseksuele vrouwen.

7.2 Huidige culturele houdingen ten opzichtevan biseksualiteit

EEN van de grootste uitdagingen die biseksuele vrou-wen hebben in de huidige Westerse cultuur is het ge-

loof dat biseksualiteit niet bestaat. Vrouwen die zeggen datze biseksueel zijn worden vaak verteld dat zij hun ware

XII

seksualiteit “ontkennen”, die of lesbisch of heteroseksueelis. Sommige jonge vrouwen die seksuele ervaringen metandere vrouwen zoeken worden gebrandmerkt als hetero-seksuele vrouwen die “experimenteren” met andere vrou-wen omdat lesbiënnisme chique is. Andere vrouwen, voor-al vrouwen die deelnemen in lesbische gemeenschappenmaar die zich identificeren als biseksueel, wordt verteld datze eigenlijk lesbisch zijn maar zich dat eigenlijk nog nietrealiseren omdat ze hun “coming-out” nog niet goed door-lopen hebben. Als ze doorgaan met claimen dat ze bisek-sueel zijn worden ze vaak beschuldigd van dat ze eigenlijklesbisch zijn maar opzettelijk het ontkennen om anderenhun vooroordelen te ontwijken of geen zin hebben om tevechten tegen heteroseksisme. Biseksualiteit wordt somsgezien als een vlucht of een manier om het “beste van tweewerelden” te krijgen zonder zich te profileren met een be-paalde levensstijl of een bepaalde partner.

Naast ongeloof, komen biseksuelen vaak veel stereotypenover hun seksualiteit tegen. Omdat attracties naar vrou-wen en mannen cultureel geconstrueerd zijn als elkaarstegenpolen, wordt van biseksuelen gedacht dat ze inter-ne conflicten, emotioneel of psychologisch onvolwassen,of gewoonweg onstabiel zijn. Biseksuelen worden ook ge-stereotypeerd als mensen die “behoefte” hebben aan zo-wel mannelijke als vrouwelijk partners, of nooit monogaamkunnen zijn omdat ze nooit bevredigd kunnen worden dooréén partner, en dus seksueel hyperactief. The culturele lo-gica gaat als volgt: een heteroseksueel zijn partner moetvan andere sekse zijn omdat hij of zij niet bevredigd kanworden door de gelijke sekse partner, en een lesbiënne ofhomoseksuele man zijn partner moet gelijke sekse sekshebben omdat ze niet bevredigd kan worden door een“tegenovergestelde” partner. Daarom: biseksuelen moetengelijke sekse en andere sekse partners hebben om bevre-digd te worden, respectievelijk de “heteroseksuele kant” ende “lesbische / homo” kant van hun seksualiteit. In werke-lijkheid hebben weinig biseksuelen zowel vrouwelijke alsmannelijke partners tegelijkertijd, en nog minder biseksue-len hebben het gevoel dat ze zowel vrouwelijke als manne-lijke partners nodig hebben om zich biseksueel te voelen.Net als een individu die zowel blauwe ogen als bruine ogenleuk vindt hebben veel biseksuelen het gevoel dat hun bi-seksualiteit hun dwingt om seksueel actief te zijn met zowelvrouwen als mannen tegelijkertijd.

7.3 Reconceptualisatie van seksualiteit omruimte te creëren voor biseksualiteit

HOE zouden we biseksualiteit kunnen conceptualise-ren? Sociale wetenschappers, wijzende op de dicho-

tome concepties van seksualiteit die geleid hebben tot eenonderschatting van biseksualiteit in de seksuologie, heb-ben verschillende modellen van seksualiteit voorgesteld.Zo is er het bekende alternatief van Alfred Kinsey en zijncollega’s de 7 punts schaal, die van exclusief heterosek-sualiteit, met graden van biseksualiteit, tot exclusief homo-seksueel gaat. Andere theoretici hebben een meervoudi-ge Kinsey-achtige schalen voorgesteld die seksuele attrac-

ties, seksuele gedragingen, seksuele identiteit en andereaspecten van seksualiteit voorstellen. De bekendste modi-ficatie van de Kinsey schaal is de Klein Sexual Orientati-on Grid, waar mensen zichzelf drie keer kunnen schalenop ieder van de zeven dimensies van seksualiteit. De driekeer geven iemands verleden, heden en ideale identiteitenweer.

Sommige theoretici verwerpen Kinsey-achtige modellenomdat zij volgens de lijnen van homoseksualiteit en hete-roseksualiteit lopen. Een aantal hebben gesuggereerd datde sterkte van iemand verlangens naar hetzelfde geslachten het tegenovergestelde geslacht niet gelijk op hoevente lopen en dat er andere schalen gebruikt moeten wordenom iemands homo- en heteroseksualiteit te meten. Stormsheeft op gelijke wijze continuüms gesuggereerd die “gyno-eroticisme” en “andro-eroticsime” representeren, deze be-nadrukken het geslacht naar wie men zich aangetrokkenvoelt en niet zozeer de relatie (gelijke sekse, tegenover-gestelde sekse) van dat geslacht van zijn eigen geslacht.De Sell Scale of Sexual Orientation beoordeelt homosek-sualiteit, heteroseksualiteit (of androfilie, gynefilie) en bi-seksualiteit, erkennende dat biseksualiteit een seksualiteitdie onafhankelijk is van homoseksualiteit en heteroseksu-aliteit in plaats van een beschrijving van wisselende com-binaties van homoseksualiteit en heteroseksualiteit. Zinik,zich baserend op Freuds concept van inherente biseksua-liteit, heeft een denken over biseksualiteit voorgesteld dat“adaptief flexibel” is in plaats van een seksualiteit met con-flicterende homoseksuele en heteroseksuele verlangens.

Coleman heeft gewezen op het feit dat al deze modellenseksuele oriëntatie definiëren in termen van de dichotomebiologische sekse of geslacht, omdat ze seksualiteit defi-niëren in termen van attracties naar mannen (die veron-derstelt mannelijk te zijn) en / of vrouwen (die veronder-stelt vrouwelijk te zijn). Veel theoretici hebben de centralerol van geslacht in twijfel getrokken, in het bijzonder hetdichotoom geconstrueerde tegengestelde geslacht. Ge-slacht hoeft niet tegengesteld te zijn, of unidimensionaal,noch dichotoom en hoeft geen directe relatie te hebbenmet de biologische sekse, die in zichzelf niet noodzakerlij-kerwijs dichotoom hoeft te zijn. Allereerst zijn vrouwen enmannen niet tegengestelden; de geslachten hebben veelmenselijke trekken gemeen en naast elkaar bestaande at-tracties naar vrouwen en mannen zijn daarom niet meerinherent tegenstrijdig dan naast elkaar bestaande attrac-ties naar blauwe en bruine ogen. Ten tweede vallen som-mige mensen niet netjes in de cultureel geconstrueerdecategorieën van vrouwelijkheid en mannelijkheid (b.v. tra-vestieten, transgenders) noch biologische sekse (intersek-suele individuen), en niet alle mannen zijn mannelijk enniet alle vrouwen zijn vrouwelijk, een seksueel classificatie-systeem gebaseerd op een simplistische dichotome onder-scheiding tussen mannelijke mannen en vrouwelijke vrou-wen is niet de werkelijkheid; hoe, bijvoorbeeld, noemenwe een vrouw-naar-man transseksueel die aangetrokkenwordt tot mannen voor en na een operatie? Hoe noemenwe een mannelijke travestiet die zijn vrouwelijke seksuele

XIII

partner gekleed als teddybeer? Hoe noemen we zijn vrou-welijke partner?

Additioneel, biologische sekse en geslacht zijn niet de eni-ge karakteristieken die belangrijk zijn voor seksualiteit. EveKosofsky Sedwick heeft beargumenteerd dat het “verras-send” is dat “van de vele dimensies waarmee genitale ac-tiviteit van een persoon gedifferentieerd kan worden doorde een of de ander... precies één, het geslacht van hetobject van keuze, ontstaan in het begin van de eeuw, enis gebleven, omdat de dimensie beschreven door de nuoverbodige category van “seksuele oriëntatie” ” 1. Weini-ge heteroseksuelen worden aangetrokken tot alle ledenvan het andere geslacht; niet-geslachtelijke karakteristie-ken spelen een rol in het bepalen welke leden van het an-dere geslacht bij een gegeven heteroseksueel aantrekke-lijk gevonden worden. Bij heteroseksuelen en homoseksu-elen – dat is: “monoseksuelen” – biologische sekse en ge-slacht zijn “contractbreukplegers”, maar iedere monosek-sueel kan ook niet onderhandelbare eisen hebben: intelli-gentie, spierballen, libido of hartstocht, bijvoorbeeld. Waar-om zij biologische sekse en geslacht uitsluitend horen totonze concepties van seksualiteit en de exclusie van ande-re belangrijke karakteristieken? Deze vraag is twee keer zoprangend als het gaat om biseksualiteit. Voor biseksuelenis geslacht geen contractbreuk; andere persoonlijk eigen-schappen zijn kunnen belangrijker zijn. Maar: geconceptu-aliseerd binnen een geslachtsgebaseerd dichotoom sek-sueel classificatiesysteem als een combinatie van hete-roseksualiteit en homoseksualiteit is biseksualiteit gecon-strueerd in termen van één van karakteristieken die hetniet definieert: geslacht. Sommigen hebben gesuggereerdde Kinsey schaal te vervangen of bij te werken met eenschaal die graden van belang van geslacht representeert,met geslachts-exclusieve vormen van seksualiteit (hetero-seksualiteit en homoseksualiteit) aan de ene kant van deschaal en biseksualiteit aan de andere kant van de schaal.

7.4 Sociaal-wetenschappelijk onderzoek naarbiseksualiteit

ONGELOOF in het bestaan van biseksualiteit heeft ge-leid tot een verwaarlozing van biseksualiteit in weten-

schappelijk onderzoek. Onderzoekers zijn vaak biseksuali-teit uit de weg gegaan, biseksuelen werden vaak over eenkam gescheerd met lesbische en homoseksuele personen,of zijn gewoon buiten de studie gelaten. Veel onderzoekershebben hun conceptualisaties van seksuele oriëntatie nietin twijfel getrokken of om werkelijk enige dimensies vanhun subjecten hun seksualiteit gemeten, vertrouwende opsubjecten hun gerapporteerde identiteit of omgeving waar-in de subjecten geworven zijn om subjecten te classificerenin een seksuele oriëntatie categorie. Onderzoekers heb-ben erop gewezen, ook onderzoekers die de complexiteitvan seksualiteit erkennen en multidimensionale modellengebruiken om seksualiteit te beoordelen dat ze vaak hetdoel van die modellen niet halen omdat ze scores gebrui-ken om alleen maar hun subjecten te classificeren die in

de heteroseksuele en lesbische / homoseksuele groepenvallen of de middenmoot buiten te sluiten. Het resultaat iseen gebrek aan informatie over biseksuelen en een slech-te kwaliteit informatie over lesbiënnes en homoseksuelen,onder wie er veel biseksuelen zijn.

7.5 Maar het is niet biseksualiteit

ONDERZOEK naar seksualiteit, vooral gedurende zesti-ger tot tachtiger jaren, nam biseksualiteit mee onder

het etiket “situationele homoseksualiteit”. Sommige studiesbijvoorbeeld hebben familie-achtige relaties gedocumen-teerd, soms met seksuele activiteit, die plaatsvinden on-der vrouwelijke gevangenen. Vrouwelijke gevangenis cul-tuur onderscheidt lesbische en het “gevangenisproduct”;het product is een vrouw die heteroseksueel was voordatze de gevangenis in ging en betrokken raakte in seksue-le activiteiten met een andere vrouw in de gevangenis. Het“product” zijn seksuele activiteit werd meestal uitgelegd alseen reactie op een enkele sekse omgeving; dus, eigenlijkwas ze heteroseksueel die situatie specifiek lesbisch ge-drag aangaat, gebruikmakend van een vrouwelijke partnerals een substituut voor de mannelijke partner waar ze ei-genlijk de voorkeur aan geeft. Critici hebben beargumen-teerd dat het alleen maar het dichotome geloof is dat eralleen maar twee essentiële seksualiteiten zijn dat de ver-onderstelling dat het “product” eigenlijk heteroseksueel zijnredelijk klinkt. Onderzoekers hebben gewezen op de redendat deze vrouwen seks met andere vrouwen hebben in degevangenis: de zoektocht voor familie-achtige relaties, eenidentiteit en zelfrespect, affectie en een connectie met an-deren – deze zijn hetzelfde als vrouwen die heteroseksu-ele activiteiten ontplooien buiten de gevangenis. Buiten degevangenis, het feit dat vrouwen hun heteroseksuele acti-viteiten afgeleid zijn van hun verlangens, zijn ze inderdaadheteroseksueel; waarom zou het dan gebruikt moeten wor-den om een vrouw gelijke sekse activiteiten in de gevan-genis te veroordelen?

Evenzo, bij vrouwelijke prostituees wiens klanten mannenzijn, recreationele (onbetaalde) seks met vrouwelijke part-ner hebben voorgaande onderzoekers tot de reactie ge-prikkeld dat die ook “situationele homoseksuelen” zijn. Eris onderzoeker geweest die geconstateerd heeft dat deprevalentie van gelijke sekse activiteit onder prostitueeshoger is dan onder niet-prostituees, en heeft beargumen-teerd dat de asymmetrie in een prostituees werkzame le-ven misschien wel aanmoedigt om een lesbische relatie tehebben in hun privé-leven.

Heteroseksuele getrouwde vrouwen en mannen die ver-langen naar of betrokken zijn in eigen sekse activiteitenworden geconceptualiseerd door veel onderzoekers als“getrouwde lesbiënnes en homoseksuele mannen”, eenetiket dat impliceert dat dat individu in “werkelijkheid” eenlesbiënne of homoseksuele man is die door de socialedruk van heteroseksualiteit getrouwd is. Veel van deze stu-dies zijn gepubliceerd in de tachtiger jaren, als reactie op

1. Zo staat het er echt, Vert.

XIV

de groeide bekendheid van lesbiënnes en homoseksuelemannen en angsten dat AIDS verspreid zou worden naarde heteroseksuele gemeenschap door getrouwde “homo-seksuele” mannen. Een zeer klein aantal onderzoekers er-kenden dat zelfde sekse activiteit bij getrouwde vrouweneen vorm van biseksualiteit was; verschillende onderzoe-kers hebben vrouwen onderzocht die betrokken waren bijpartnerruil bij heteroseksuele partners.

7.6 Hoe algemeen is biseksualiteit ondervrouwen?

TIENTALLEN jaren waren de beste gegevens die beschik-baar waren over de prevalentie van verschillende vor-

men van seksueel gedrag in de Verenigde Staten de be-vindingen van de Kinsey rapportage gepubliceerd in 1948en 1953, de bron van de verkeerd opgevatte en zeer inac-curate statistiek “10 % van de populatie is homoseksueel”.Echter in de late jaren van de tachtiger jaren zijn seksuolo-gen en sociale wetenschapper erin geslaagd betrouwbare,representatieve gegevens te vergaren over het seksuelegedrag in de Verenigde Staten. Sinds 1988 heeft de Gene-ral Social Survey (GSS) een aantal vragen over seksueelgedrag opgenomen, en de nationale steekproeven gerichtop seksueel gedrag, inclusief de National Health and So-cial Life Survey (NHSLS) en de National AIDS BehavioralSurvey (NABS), zijn uitgevoerd.

Over het algemeen indiceren de resultaten van deze stu-dies dat biseksueel gedrag meer voorkomt dan alleengelijke sekse gedrag, zeker wanneer langere periodesin beschouwing worden genomen. Bijvoorbeeld vond deNHSLS dat sinds de puberteit 3,3% van alle vrouwen zo-wel vrouwelijke als mannelijke partners heeft gehad, in te-genstelling tot 0.2 % alleen maar vrouwelijke partners heeftgehad. Over het laatste jaar, 0,3% van alle vrouwen had-den zowel zowel vrouwelijke als mannelijke partners, en1,0% had alleen maar vrouwelijke partners. GSS bevindin-gen indiceren dat 5,6% van de volwassenen zich biseksu-eel gedragen hebben sinds hun 18e jaar.

Nationale onderzoeken hebben gevonden dat onder vrou-wen biseksuele attracties veel algemener zijn dan exclu-sieve attracties naar vrouwen, dat vrouwen een grote kanshebben het gevoel hebben dat ze in staat zijn om attrac-ties naar zowel vrouwen en mannen te hebben dan sek-suele contacten met zowel vrouwen en mannen, en dat debiseksuele identiteit veel minder voorkomt dan biseksuelegevoelens van attractie en biseksueel gedrag. De NHSLSvond bijvoorbeeld dat 4,1% van de vrouwen rapporteerdedat ze enige vorm van attractie hadden naar zowel vrou-wen als mannen, ongeveer tweederde van de vrouwenrapporteerde dat ze meer aangetrokken werden tot man-nen dan vrouwen. Maar 0,3% rapporteerde alleen aange-trokken te worden tot vrouwen. Ter vergelijking: 3,9% vande mannen rapporteerde tot op zekere hoogte attractie totvrouwen en mannen, en 2,4% van de mannen zei dat ze al-leen maar aangetrokken werden tot mannen, een indicatiedat het overwicht van biseksueel over exclusief zelfde sek-se aantrekking veel groter is bij vrouwen dan bij mannen.

Maar 0,5% van de vrouwen en 0,8% van de mannen iden-tificeerde zich als biseksueel, veel minder dan het percen-tage van elke geslacht die rapporteerde zich aangetrokkente voelen tot zowel vrouwen als mannen.

7.7 De betekenis van de biseksuele identiteit

ALS wetenschappelijke modellen van biseksualiteitmeervoudige onafhankelijke dimensies van seksuali-

teit weergeven, hoe destilleren individuen hun eigen multi-dimensionale en complex seksualiteiten tot seksuele iden-titeiten? Dit is een specifiek probleem voor biseksuele indi-viduen, wiens gevoelens en ervaringen met zowel vrouwenals mannen de ontwikkeling van een enkele identiteit zeercomplex maken in een cultureel milieu dat heteroseksua-liteit en homoseksualiteit privileges biedt. Doen individuendie zich identificeren als biseksueel dit op basis van hungedrag, hun gevoelens van attractie of door een anderecomponent in hun seksualiteit?

Voor de meeste vrouwen en mannen die zich identifice-ren als biseksueel geeft de biseksuele identiteit primair hungevoelens van seksuele aantrekking of capaciteit om ver-liefd te worden op zowel vrouwen als mannen of allebeiweer, onafhankelijk of deze gevoelens ooit tot uiting ko-men door seksueel gedrag en onafhankelijk van de relatie-ve sterkte van deze gevoelens naar vrouwen of mannen.Voor sommige zelf-geïdenficeerde biseksuelen is het po-tentieel om aangetrokken te worden tot zowel een man alseen vrouw genoeg om een biseksuele identiteit aan te me-ten; voor anderen reflecteert de biseksuele identiteit nietalleen hun potentieel om aangetrokken te worden tot zo-wel vrouwen als mannen maar ook hun behoefte om tereageren op deze attracties door seksueel of romantischaangetrokken te worden tot een vrouw of man of hun ver-wachting dat gedurende hun leven een monogame part-ner zowel een vrouw als man kan zijn. Tevens gelooft demeerderheid niet dat iemand evenredig of identiek aange-trokken moet worden tot zowel een vrouw als man om zichbiseksueel te noemen; sommige biseksuelen omschrijvenzichzelf als iemand die meer aangetrokken wordt tot hetene geslacht dan het andere geslacht, en vele omschrijvenhun attracties naar vrouwen en mannen als verschillen-de van elkaar. Sommige vrouwen die zich als biseksueelomschreven schreven: “[Mijn] attracties / ervaringen zijnniet fifty-fifty, maar de meeste van ons weten dat dat hetstereotype is”, “Ik voel een grotere fysieke attractie naarmannen, maar een grotere spirituele / emotionele attrac-tie naar vrouwen”, en: “Ik word seksueel aangetrokken totzowel mannen als vrouwen. Mijn diepste romantische ge-voelens hebben alleen plaatsgevonden bij mannen.”. De-ze individuen zien geen reden om zich in te passen alslesbisch, homoseksueel of heteroseksueel dat alleen hungevoelens voor het ene geslacht weergeeft, daardoor ont-kennende hun gevoelens voor het andere geslacht omdatdeze gevoelens verschillend zijn of niet zo sterk.

Sommige individuen gebruiken de biseksuele identiteit omhun seksuele gedrag weer te geven, dat is, het feit dat ze

XV

zowel seksuele of romantische relaties met zowel vrouwenen mannen hebben, maar vele van deze individuen zeg-gen dat ze seks hebben met zowel vrouwen en mannenniet voldoende is om biseksueel te zijn. Ze leggen uit dathun ervaringen met zowel vrouwen als mannen een uitingzijn of bewijs van hun biseksualiteit, maar dat ze ook bi-seksueel zouden zijn ook als ze geen seks hadden metzowel vrouwen als mannen. Verschillende respondentenzouden dat biseksualiteit verenigbaar is met monogamie;zij die rapporteerden dat ze seksuele ervaringen haddenmet zowel vrouwen als mannen zeiden ook dat ze dezeervaringen achter elkaar hadden, meestal door langdurigemonogame relaties. Zij beweerden dat zij niet stoppen metbiseksueel te zijn wanneer ze monogaam betrokken wer-den met een vrouw of man, niet meer of minder dan eenheteroseksueel stopt met heteroseksueel zijn gedurendeperioden van celibatair zijn.

Sommige individuen nemen een biseksuele identiteit aanom hun politieke ideeën weer te geven. Sommigen zienbiseksualiteit bijvoorbeeld niet als als een combinatie vanattracties naar vrouwen en mannen, maar een attractienaar mensen onafhankelijk van hun geslacht. Anderenzien hun biseksualiteit als een weigering mee te doen aangeslachtsdiscriminatie door te weigeren de helft van de be-volking uit te sluiten als potentiële seksuele of romantischepartners op basis van hun geslacht. Enkelen zien bisek-sualiteit als een uitdaging verandering te krijgen in het di-chotome denken over seksualiteit en geslacht, dat is: hetgezichtspunt dat iemand of lesbisch / homo is of hetero-seksueel en dat ieder individueel persoon – inclusief zich-zelf en iemands partners – vrouw of man moeten zijn.

7.8 Vrouwen gebruiken hun seksuele identiteitanders dan mannen: bevindingen van“inconsistenties” gereconceptualiseerd

ONDERZOEK naar vrouwen en mannen hun seksualitei-ten suggereert dat vrouwen hun seksualiteit “flexibe-

ler” is dat mannen hun seksualiteit, dat vrouwen hun sek-sualiteit meer varieert gedurende hun leven, en dat vrou-wen meer kans hebben dan mannen om zich te identifi-ceren op manieren die inconsistent is met hun seksuelegedragingen en gevoelens.

Een hoog aantal van voorgaand en recent heteroseksueelgedrag is bijvoorbeeld gevonden bij lesbiënnes. Onderzoe-kers rapporteren dat 53% van de lesbiënnes een hetero-seksueel contact hebben gehad sinds 1978, en een SanFrancisco Department of Public Health onderzoek (SFD-PH) heeft gevonden dat 25% van de lesbiënnes seks heb-ben gehad met een man de laatste drie jaar. Mijn eigen on-derzoek heeft uitgewezen dat 90% van de lesbiënnes eenromantische of seksuele relatie hebben gehad met eenman in het verleden, 40% heeft serieuze heteroseksuelerelaties gehad of huwelijk, en 43% hebben zich heterosek-sueel gedragen sinds ze naar buiten gekomen zijn als les-bisch. Andere onderzoekers hebben gevonden dat de helftvan de “homoseksuele” vrouwen – vergeleken met eender-

de van de “homoseksuele” mannen – hun gevoelens be-schreven als niet alleen homoseksueel. Ik heb eveneensgevonden dat tweederde van lesbische vrouwen zeidendat 5% tot 50% van hun gevoelens van seksuele attrac-tie richting mannen gericht waren.

Onderzoekers hebben ook gevonden dat er een lagereintercorrelatie is tussen de dimensies van seksualiteit bijvrouwen dan bij mannen. Additionele bevindingen zijn datnaar verhouding zelfde sekse seksueel gedrag en zelf-de sekse seksuele fantasie bij mannen ongeveer gelijkwas (27% en 28%), maar bij vrouwen zeer verschillendwaren (7% en 27%). Andere onderzoekers hebben gyno-eroticisme en andro-eroticisme beoordeeld onder studen-ten, zij vonden dat vrouwen minder kans hadden dan man-nen bovengemiddeld te scoren op beide schalen (23% vs.30%), maar onder ambi-erotici kwam naar voren dat vrou-wen een grotere diversiteit hadden in hun keuze van sek-suele identiteiten, met 33,3% zich identificerend als bisek-sueel en 45,5% en 21,2%, respectievelijk, identificerendals heteroseksueel of homoseksueel.

De grotere flexibiliteit en interne inconsistenties in vrou-wen hun sexualiteiten worden door sociale wetenschap-pers meestal toegeschreven aan geslachtelijke socialisatieop verschillende manier. Eén verklaring is dat de Wester-se cultuur vrouwen toestaat om emotioneel expressieveren intiemer te zijn dan mannen in hun relaties tussen an-dere vrouwen en met mannen. Daarom, onder vrouwen,kan seksuele intimiteit een exces zijn van sociaal geaccep-teerd emotionele intimiteit; dit zou vrouwen meer vrijheidgeven dan mannen om hun affectieve gevoelens voor huneigen geslacht te exploreren en daarom bijdragen aan eengrotere flexibiliteit van vrouwen hun seksualiteit. Het zouook mogelijk maken dat vrouwen betrokken raken bij sek-suele intimiteit zonder zich lesbisch te noemen – “Ik bengeen lesbiënne, ik ben alleen maar verliefd op mijn bestevriend die toevallig een vrouw is.”. Bij mannen heeft zelfdesekse activiteit grotere en snellere consequenties omdatmeer belang wordt gehecht aan een man zijn seksualiteit,vooral de rol van een actieve seksuele activiteit, en vooraleen actieve heteroseksuele activiteit als onderdeel van demannelijkheid, daarmee een steviger consistentie in man-nen hun seksuele verlangens en identiteiten producerend.Tevens zou een grotere sociale repressie van vrouwen hunseksualiteit ertoe leiden dat vrouwen hun seksuele gevoe-lens afremmen door openlijk seksueel gedrag, daarmeeleidend tot grotere discrepanties tussen seksuele gevoe-lens en seksuele gedragingen bij vrouwen dan bij mannen.

Discrepanties bij seksuele gevoelens, gedragingen enidentiteiten kunnen ook resulteren in hoe vrouwen hun sek-suele identiteiten construeren. Vele theoretici beargumen-teren dat mannen hun identiteiten direct baseren op bewijsvan hun seksuele gevoelens en ervaringen, waarbij vrou-wen hun identiteiten beïnvloed worden door een arsenaalaan sociale en politieke factoren. De situationele afhanke-lijkheid van een vrouw haar identiteit kan veroorzaakt wor-den door de socialisatie dat vrouwen leert hun identitei-ten op te bouwen vanuit hun relaties met anderen en seks

XVI

zoekt in de context van emotionele betrokkenheid, dat leidttot een grotere variabiliteit in vrouwen hun identiteiten wan-neer deze relaties veranderen. Bij seksuele minderheids-groeperingen betekent de antipathie richting biseksualiteiten en politisering en deseksualisatie van de lesbische ge-meenschap door de lesbische feministische beweging vande jaren zeventig voor veel vrouwen dat de keuze om zichte identificeren als een lesbiënne – of een biseksueel –iemands persoonlijke politiek minstens zoveel dan het ie-mands seksuele gevoelens en gedragingen reflecteert. Ie-mands identiteit kan daarom inconsistent zijn met iemandswerkelijke seksuele ervaringen.

Een alternatief voor deze verklaringen is dat het verschiltussen vrouwen en mannen niet ligt in de mate van flexi-biliteit of interne inconsistentie in vrouwen of mannen hunidentiteiten, maar in de definitie van “consistentie” of “sta-biliteit” voor vrouwen en man en in de manier waaropvrouwen en mannen hun identiteit gebruiken. Als seksueleidentiteit begrepen wordt als een reflectie van iemands zelf– essentieel of anders – dan wordt een individu wiens sek-suele identiteit niet haar of zijn seksuele gedrag reflecteert,zoals getrouwde personen die zich identificeert als hete-roseksueel maar ook bezig is met zelfde sekse seksueleactiviteit, gezien als iemand met een ontbrekende psycho-logische integratie. Vaak wordt deze ontbrekende psycho-logische integratie toegeschreven aan een gebrek aan vol-wassenheid (zij of hij is er nog niet uit) of aan een psycholo-gische wanhoop of pathologie (ontkenning resulterend vangeïnternaliseerde homofobie). Maar het begrijpen van sek-suele identiteit reflecteert mannen hun, meer dan vrouwen,manier van gebruik van seksuele identiteit. Als vrouwenminder kans hebben dan mannen om hun seksuele iden-titeit te zien als een unitaire reflectie iemand individueleessentie en meer kans hebben hun seksuele identiteit tezien als een reflectie hun romantische, sociale en politiekerelaties met anderen en ook hun seksuele gevoelens engedragingen, dan dat wat lijkt een inconsistentie van eenmasculine standpunt te zijn in feite een andere vorm vanconsistentie is. Met andere woorden: de zogenaamde gro-tere flexibiliteit en interne inconsistenties van vrouwen hunseksualiteit zijn niet een symptoom van slechtere psycho-logische integratie, grotere tolerantie betreffende ambiguï-teit, of een vrouwen hun socialisaties, maar een symptoomvan masculine definities van seksualiteit die opgedrongenzijn aan begripsvorming over vrouwen hun seksualiteiten.

De methoden die meestal gebruikt worden om seksueleidentiteiten te beoordelen reflecteren deze masculine af-wijking. In de meeste onderzoeken worden respondentengevraagd aan te geven welke seksuele identiteit ze hebbendoor een term (lesbisch, biseksueel, heteroseksueel) aante geven van een lijst van mogelijkheden. Consistent metonderzoeksbevindingen dat vrouwen hun seksuele identi-teiten gebruiken om meer gevarieerde aspecten van hunzelf weer te geven dan mannen doen, hebben onderzoe-kers gevonden dat vrouwen meer kans hebben dan man-nen om verschillende identiteiten te gebruiken. Wanneergevraagd wordt naar hun huidige seksuele identiteit en toe-

gestaan wordt te kiezen “alles wat van toepassing is” vaneen lijst van 21 identiteit termen, kiezen vrouwen met bi-seksuele ervaringen of gevoelens gemiddeld 2,7 seksueleidentiteit termen tegen 2,4 bij mannen. In eenzelfde stu-die kiezen, 27% van de vrouwen tegen 20% van de man-nen, meer als vier of meer identiteit termen. Bij biseksuelevrouwen zegt 27% van de vrouwen een lesbische of homo-seksuele identiteit te hebben, bij de biseksuele mannen isdat 13%. De gebruikelijke methode van ondervragen vanrespondenten is het kiezen “welke van de volgende”, dierespondenten dwingen met verschillende seksuele identi-teiten zich aan te passen aan een masculien raamwerkdoor te kiezen voor slecht één identiteit. Het is dan ookniet verrassend dat haar antwoorden op vragen betreffen-de ander aspecten van seksualiteit – haar seksuele ge-voelens en gedragingen, bijvoorbeeld – inconsistent lijkenmet haar seksuele identiteit, niet omdat bij haar een identi-teit dat haar attracties en ervaringen reflecteert ontbreekt,maar omdat, gedwongen om te kiezen, zij een identiteitkiest dat een deel van haarzelf weergeeft.

Onderzoekers hebben laten zien hoe methoden van beoor-delen van seksuele identiteit dat de manieren reflecteertwaarop vrouwen hun seksuele identiteiten gebruiken dras-tisch de mate van “inconsistentie” “gevonden” bij vrouwenreduceert. Bij vrouwen bijvoorbeeld die “ja” zouden ant-woorden bij de vraag “Identificeer je je als een lesbiënne?Ja / Nee heeft 9% gerapporteerd dat hun gevoelens alleenmaar naar vrouwen gingen, bij vrouwen die “lesbisch” kie-zen als ze de keuze kregen tussen een lesbische en bisek-suele identiteit, 20% zei dat ze alleen maar attracties had-den naar vrouwen, en bij vrouwen die zich identificeren alslesbisch en niet tegelijkertijd zich identificeren als biseksu-eel – een populatie die geïndentificeerd kan worden alleenals respondenten toegestaan worden verschillende identi-teiten te kiezen in plaats van één – 75% rapporteerde al-leen maar attracties te hebben richting naar vrouwen. Be-treffende het gedrag, de drie verschillende methoden vanbeoordeling om seksuele identiteit van “lesbische” popula-ties rapporteerden respectievelijk 25%, 12% en 0% huidigeheteroseksuele activiteit. Met andere woorden: methodenvan beoordeling van seksuele identiteit dat vrouwen hun,in plaats van mannen hun, seksuele identiteit reflecteertreduceren het vinden van inconsistenties tussen vrouwenhun seksuele identiteiten en seksuele attracties van 91%tot 25% en inconsistenties van vrouwen hun seksuele iden-titeiten en seksuele gedragingen van 25% tot 0%.

7.9 Raciale en etnische verschillen

ONDERZOEK naar raciale en etnische verschillen onderbiseksuele vrouwen bestaat vrijwel niet. Het idee van

een identiteit gebaseerd op iemand seksuele voorkeurenis een cultuur specifiek idee, en de ervaringen van vrou-wen van verschillende culturele achtergronden waar ditidee buitenlands is zal noodzakelijk verschillend zijn vande ervaringen van Europees-Amerikaanse vrouwen, vanwie, in deze periode van de geschiedenis, verwacht wordtidentiteiten te ontwikkelen die gebaseerd zijn op hun per-

XVII

soonlijke seksuele voorkeuren. Verschillende raciale en et-nische culturen hebben ook verschillende constructies vanseksualiteit, verschillende normen van seksueel gedrag,verschillende houdingen ten opzichte van vrouwen als au-tonome seksuele mensen, en verschillende tolerantie ni-veaus voor seksuele diversiteit, die allen de ervaringenvan individuen in die culturen beïnvloeden. Culturen dieeen grote nadruk leggen op iemands familie en de verant-woordelijkheid die het individu heeft naar de familie ten-deren naar een conceptualisatie van individuen in termenvan hun familiare rollen, meer dan hun individuele behoef-ten; het nemen van een seksuele identiteit in zo’n contextbetekent een verwerping van iemands familie en, moge-lijk, een verwerping van iemand etnische cultuur en etni-sche identiteit. Voor een vrouw in een dergelijke cultuur,het aannemen van een lesbische of homoseksuele iden-titeit betekent het riskeren van verlies van ondersteuningvan haar etnische gemeenschap; het aannemen van eenbiseksuele identiteit is tweemaal zo lastig. Aan de anderekant kunnen dezelfde sterke familiebanden die de ontwik-keling verbieden van individuele identiteiten kunnen ervoorzorgdragen dat een individu die “overstapt” niet verworpenwordt door de familie. Individuen van verschillende racialeen etnische culturele achtergronden komen verschillendemoeilijkheden tegen en verschillende fronten die hun con-fronteren.

Aan de ander kant vinden sommige gekleurde vrouwendat de marginalisatie van hun raciale of etnische identitei-ten in een maatschappij dat gedomineerd wordt door eenEuropees-Amerikaanse cultuur – zeker wanneer ze bisek-sueel zijn – dat ze geprepareerd worden voor marginalisa-tie van hun biseksualiteit. Zoals door biseksuele vrouwenvan Aziatische en Europese afkomst gezegd is: “multiraci-aal, multicultureel te zijn heeft me altijd alert gemaakt opniet-bipolair denken. Ik ben altijd buiten mensen hun ca-tegorieën geweest, en dus was het niet zo moeilijk om tezeggen dat je bi was, na jaren van uitleggen van mijn raci-ale en culturele identiteit”.

7.10 Vooroordelen tegen en discriminatie vanbiseksuelen

DISCRIMINATIE van lesbiënnes en homoseksuelen isgoed gedocumenteerd; veel minder is bekend over

de ervaringen van biseksuelen. Robin Ochs heeft gezegddat biseksuelen zowel homofobie en bifobie tegenkomen.Zij beweert dat: “ Wij niet alleen de helft van de kinderen ineen echtscheidingsprocedure verliezen. Wanneer homofo-bie de kop op steekt, worden we niet alleen half ontsla-gen van onze baan... Wij worden ook gediscrimineerd om-dat we homoseksueel zijn” – met andere woorden: van-wege homofobie of iets accurater: heteroseksisme. Ro-bin Ochs beargumenteerde dat biseksuelen repressie er-varen, bifobie, of accurater: monoseksisme. Tot voorbeel-den van monoseksisme horen het geloof dat biseksuali-teit niet bestaan en de druk op biseksuelen zich te iden-tificeren als heteroseksueel of lesbisch / homoseksueel.Vele boeken door en voor biseksuelen geven anekdoti-sche bewijzen van deze ervaringen. Er is ook wat sociaal-wetenschappelijke documentatie over vooroordelen tegenbiseksuelen. Onderzoekers hebben gevonden dat de mateiemands biseksualiteit een factor is bij vooroordelen. Wan-neer subjecten geconfronteerd werden met beschrijvingenvan individuen met variërende “graden” van biseksualiteit,gaven de subjecten aan dat biseksuelen die beschrevenwerden dat meer als 50% homoseksueel boven alleen ho-moseksuelen ze minder prettig werden ervaren. Anderenhebben gevonden dat heteroseksuele studenten biseksue-le mannen en vrouwen lager gewaardeerd werden dan les-biënnes en homoseksuelen, en weer anderen hebben ge-vonden dat heteroseksuelen geloven dat biseksuelen meerkans hebben SOA’s over te dragen dan heteroseksuelen,lesbiënnes en homoseksuelen.

Sommige onderzoekers hebben de houding van lesbiën-nes en homoseksuelen ten opzichte van biseksuelen ge-documenteerd. Bij lesbiënnes is de seksuele identiteit bi-seksualiteit een politieke misser. Anderen hebben de eer-ste beschrijvingen van antagonisme naar biseksualiteitin de lesbische en homoseksuele gemeenschap gedocu-menteerd. Recent zijn er onderzoeken gedaan naar les-bische attitudes ten opzichte van biseksuele vrouwen endeze zijn geanalyseerd in een historische context.

✵

XVIII

8 Verenigingsnieuws

8.1 Vereniging Bi-kring de Samenkomst

Komende maand worden er verschillende activiteiten georganiseerd door Vereniging Bi-kring de Samenkomst. De belang-rijkste zijn :

Datum en tijd Activiteit Telefoon contactpersoon Email contactpersoon4 oktober 2003, 20.00u stipt Kringavond 013-4630043 bikring@home.nl1 november 2003, 20.00ustipt

Kringavond 013-4630043 bikring@home.nl

6 november 2003, vanaf21.00u

HoBi-avond 013-4630043 bikring@home.nl

Vereniging Bi-kring de Samenkomst is gestart met een WEBSHOP. Via deze webshop kunt u boeken bestellen die alsthema biseksualiteit hebben. De komende maanden wordt de webshop verder uitgebreid. Mocht u op zoek zijn naar goedeliteratuur over biseksualiteit dan bent u geheel welkom op onze volledig vernieuwde site.

U kunt direct naar de webshop gaan :

http://members.home.nl/bikring/webshop.htm

Of kijk naar wat Vereniging Bi-kring de Samenkomst u nog meer te bieden heeft :

http://members.home.nl/bikring

8.2 Vereniging BiDO

Vereniging BiDO organiseert elke maand een activiteit voor biseksuelen. Met een groep gaan we elke maand iets leuksdoen! Hieronder volgt een overzicht van de komende activiteiten :

Datum en tijd Activiteit Telefoon contactpersoon Email contactpersoon4 oktober 2003 GoBi-feest 013-5438563 wilfredzegwaard@planet.nlnovember 2003 (Stads-)wandeling 013-5438563 wilfredzegwaard@planet.nl6 november 2003, vanaf21.00u

HoBi-avond 013-4630043 bikring@home.nl

XIX

WILT U EEN SCHRIFTELIJKE KOPIE HEBBEN VANHET BIMAGAZINE? STUUR DAN EEN EMAIL NAAR DEWEBMASTER VAN VERENIGING BI-KRING DE SAMEN-KOMST. HIJ ZAL U VOLLEDIGE UITLEG GEVEN OVER HOEU UW KOPIE KUNT KRIJGEN.

VOOR DONATEURS EN LEDEN IS HET BIMAGAZINE GRA-TIS. DONATEUR WORDEN? DAT KAN. NEEM CONTACT OPTON: TEL.NR. 013-4630043, BIKRING@HOME.NL

Links: Peter alias Sylvana. Rechts: Peter Sporen, voorzitter Vereniging Bi-kring de Samenkomst

Vereniging Bi-kring de Samenkomst en Vereniging BiDO: altijd actief.

BiMagazine

c©2003 Vereniging Bi-kring de Samenkomst / Vereniging BiDO. Stuur uw reacties naar bikring@home.nl

Typesetting: De SnorTypesetting: De SnorGemaakt op 10 oktober 2003 om

XX