BIM IN DE BOUW WILLEN, KUNNEN, MOETEN! - TNO · bij bouwproject t.b.v. leveranciersselectie....

41
BIM IN DE BOUW WILLEN, KUNNEN, MOETEN! 5 OKTOBER 2017 HANS VOORDIJK I.S.M. SANDER SIEBELINK, RUTH SLOOT, MARC VAN DEN BERG EN PROF. ARJEN ADRIAANSE

Transcript of BIM IN DE BOUW WILLEN, KUNNEN, MOETEN! - TNO · bij bouwproject t.b.v. leveranciersselectie....

Page 1: BIM IN DE BOUW WILLEN, KUNNEN, MOETEN! - TNO · bij bouwproject t.b.v. leveranciersselectie. 13-10-2017 18. Stappen BIM maturity audit bij bouwer en toeleveranciers 13-10-2017 19.

BIM IN DE BOUW

WILLEN, KUNNEN, MOETEN!

5 OKTOBER 2017

HANS VOORDIJK

I.S.M. SANDER SIEBELINK, RUTH SLOOT, MARC VAN DEN BERG EN

PROF. ARJEN ADRIAANSE

Page 2: BIM IN DE BOUW WILLEN, KUNNEN, MOETEN! - TNO · bij bouwproject t.b.v. leveranciersselectie. 13-10-2017 18. Stappen BIM maturity audit bij bouwer en toeleveranciers 13-10-2017 19.

o BIM in de bouw: het algemene plaatje

o Randvoorwaarden voor BIM in de bouw

➢Willen

➢Kunnen

➢Moeten

o Toekomstvisies op BIM in de bouw

BIM in de bouw: willen, kunnen, moeten!

2

Page 3: BIM IN DE BOUW WILLEN, KUNNEN, MOETEN! - TNO · bij bouwproject t.b.v. leveranciersselectie. 13-10-2017 18. Stappen BIM maturity audit bij bouwer en toeleveranciers 13-10-2017 19.

BIM in de bouw: informatiestromen in de bouwsector

3

© VISI

Partij A Partij B

Partij C

Partij D

Partijen met hun eigen belangen, (BIM) werkwijzen en positie in het bouwproces

13-10-2017

Page 4: BIM IN DE BOUW WILLEN, KUNNEN, MOETEN! - TNO · bij bouwproject t.b.v. leveranciersselectie. 13-10-2017 18. Stappen BIM maturity audit bij bouwer en toeleveranciers 13-10-2017 19.

Recente ICT-ontwikkelingen

13-10-2017 4

• Genereren van data

• Delen van data

• Bundelen van data

• Analyseren van data

Page 5: BIM IN DE BOUW WILLEN, KUNNEN, MOETEN! - TNO · bij bouwproject t.b.v. leveranciersselectie. 13-10-2017 18. Stappen BIM maturity audit bij bouwer en toeleveranciers 13-10-2017 19.

Recente ICT-ontwikkelingen vinden hun weg naar de bouw

513-10-2017

Page 6: BIM IN DE BOUW WILLEN, KUNNEN, MOETEN! - TNO · bij bouwproject t.b.v. leveranciersselectie. 13-10-2017 18. Stappen BIM maturity audit bij bouwer en toeleveranciers 13-10-2017 19.

BIM als verbinder van partijen en drager van (nieuwe) ICT

ontwikkelingen

613-10-2017

Page 7: BIM IN DE BOUW WILLEN, KUNNEN, MOETEN! - TNO · bij bouwproject t.b.v. leveranciersselectie. 13-10-2017 18. Stappen BIM maturity audit bij bouwer en toeleveranciers 13-10-2017 19.

Ontwikkelingen niet kopiëren, maar vertalen naar de bouwsector

7

(Integrale) manieren van (samen)werken

BIM gebruik in de keten

Voorwaarden (willen, kunnen, moeten)

Vragen om Ondersteunen (beperken)

Argumenten

Leveren voordelen

Vragen om Ondersteunen (beperken)

13-10-2017

Page 8: BIM IN DE BOUW WILLEN, KUNNEN, MOETEN! - TNO · bij bouwproject t.b.v. leveranciersselectie. 13-10-2017 18. Stappen BIM maturity audit bij bouwer en toeleveranciers 13-10-2017 19.

8

Groot

handel

BIM als informatie-hub in de bouwlogistieke

keten

BIM

Basis

goederenstroom

Circulair

Winning

Bouwplaats

Industrie

Real-timeBouwproces

data

Real-time afleverdata

13-10-2017

Page 9: BIM IN DE BOUW WILLEN, KUNNEN, MOETEN! - TNO · bij bouwproject t.b.v. leveranciersselectie. 13-10-2017 18. Stappen BIM maturity audit bij bouwer en toeleveranciers 13-10-2017 19.

BIM bij beheer en onderhoud en sloop en hergebruik

9

Supporting deconstruction & reuse

of building components with BIM

Promotieonderzoek Koos Johannes en Marc van

den Berg

Hogeschool van Amsterdam / Universiteit Twente

13-10-2017

Page 10: BIM IN DE BOUW WILLEN, KUNNEN, MOETEN! - TNO · bij bouwproject t.b.v. leveranciersselectie. 13-10-2017 18. Stappen BIM maturity audit bij bouwer en toeleveranciers 13-10-2017 19.

BIM in de bouw

13-10-2017 10

Willen• BIM en serious gaming

Kunnen

• BIM maturity audit voor selectie van (keten-)partners

Moeten

• BIM en contractering van (keten-)partners

Page 11: BIM IN DE BOUW WILLEN, KUNNEN, MOETEN! - TNO · bij bouwproject t.b.v. leveranciersselectie. 13-10-2017 18. Stappen BIM maturity audit bij bouwer en toeleveranciers 13-10-2017 19.

Het willen: BIM stimuleren door te simuleren

13-10-2017 11

Simuleren: BIM werkwijzen en voordelen partijen

Serious game: BIM praktijksituaties naspelen

in opleidingen

Page 12: BIM IN DE BOUW WILLEN, KUNNEN, MOETEN! - TNO · bij bouwproject t.b.v. leveranciersselectie. 13-10-2017 18. Stappen BIM maturity audit bij bouwer en toeleveranciers 13-10-2017 19.

Low-tech prototype: bordspel

Page 13: BIM IN DE BOUW WILLEN, KUNNEN, MOETEN! - TNO · bij bouwproject t.b.v. leveranciersselectie. 13-10-2017 18. Stappen BIM maturity audit bij bouwer en toeleveranciers 13-10-2017 19.
Page 14: BIM IN DE BOUW WILLEN, KUNNEN, MOETEN! - TNO · bij bouwproject t.b.v. leveranciersselectie. 13-10-2017 18. Stappen BIM maturity audit bij bouwer en toeleveranciers 13-10-2017 19.

Games op symposia

Page 15: BIM IN DE BOUW WILLEN, KUNNEN, MOETEN! - TNO · bij bouwproject t.b.v. leveranciersselectie. 13-10-2017 18. Stappen BIM maturity audit bij bouwer en toeleveranciers 13-10-2017 19.

Games in het onderwijs

Page 16: BIM IN DE BOUW WILLEN, KUNNEN, MOETEN! - TNO · bij bouwproject t.b.v. leveranciersselectie. 13-10-2017 18. Stappen BIM maturity audit bij bouwer en toeleveranciers 13-10-2017 19.

High-tech prototype: digitale serious game

Page 17: BIM IN DE BOUW WILLEN, KUNNEN, MOETEN! - TNO · bij bouwproject t.b.v. leveranciersselectie. 13-10-2017 18. Stappen BIM maturity audit bij bouwer en toeleveranciers 13-10-2017 19.

BIM in de bouw

13-10-2017 17

Willen• BIM en serious gaming

Kunnen

• BIM maturity audit voor selectie van (keten-)partners

Moeten

• BIM en contractering van (keten-)partners

Page 18: BIM IN DE BOUW WILLEN, KUNNEN, MOETEN! - TNO · bij bouwproject t.b.v. leveranciersselectie. 13-10-2017 18. Stappen BIM maturity audit bij bouwer en toeleveranciers 13-10-2017 19.

Het kunnen: BIM maturity audit voor selectie van

(keten-)partners

• Welke ‘BIM capabilities’ zijn bij bouwers, toeleveranciers

and andere (keten-) partners nodig en hoe kunnen deze

gemeten worden?

• BIM-maturity audit voor bouwbedrijven en toeleveranciers

• Doel: meten van ‘BIM capabilities’ van bedrijven betrokken

bij bouwproject t.b.v. leveranciersselectie.

13-10-2017 18

Page 19: BIM IN DE BOUW WILLEN, KUNNEN, MOETEN! - TNO · bij bouwproject t.b.v. leveranciersselectie. 13-10-2017 18. Stappen BIM maturity audit bij bouwer en toeleveranciers 13-10-2017 19.

Stappen BIM maturity audit bij bouwer en toeleveranciers

1913-10-2017

Page 20: BIM IN DE BOUW WILLEN, KUNNEN, MOETEN! - TNO · bij bouwproject t.b.v. leveranciersselectie. 13-10-2017 18. Stappen BIM maturity audit bij bouwer en toeleveranciers 13-10-2017 19.

BIM toepassingen in bouwprojecten

20

Belangrijkste BIM toepassingen (2016) OPD ARC ING B B&U B GWW INS TOE

BIM als informatiebron tijdens de gebruiksfase

Visualisatie via het 3D-bouwmodel

3D-ontwerpen

Clash detectie /raakvlakmanagement

Coördineren en aansturen onderaann. /leveranciers

Koppeling met Document Management Systemen

Labelen t.b.v. productie, installatie, logistiek

Aansturen productieproces (CAM)

BIM maturity onderzoek – Sander Siebelink

13-10-2017

Page 21: BIM IN DE BOUW WILLEN, KUNNEN, MOETEN! - TNO · bij bouwproject t.b.v. leveranciersselectie. 13-10-2017 18. Stappen BIM maturity audit bij bouwer en toeleveranciers 13-10-2017 19.

Huidige situatie: vaak mismatch tussen bouwer en

toeleverancier

13-10-2017 21

Page 22: BIM IN DE BOUW WILLEN, KUNNEN, MOETEN! - TNO · bij bouwproject t.b.v. leveranciersselectie. 13-10-2017 18. Stappen BIM maturity audit bij bouwer en toeleveranciers 13-10-2017 19.

Huidig maturity niveau

Gewenst maturity niveau Inventarisatie risico’s

Een voorbeeld van een random gegenereerd radardiagram

Page 23: BIM IN DE BOUW WILLEN, KUNNEN, MOETEN! - TNO · bij bouwproject t.b.v. leveranciersselectie. 13-10-2017 18. Stappen BIM maturity audit bij bouwer en toeleveranciers 13-10-2017 19.

Bij een match tussen bouwer en (keten-)partner

• (Keten-)partner betrekken bij het project:

bedrijf kan toepassingen tot een goed einde brengen

• Hogere BIM-toepassingen selecteren

eventueel andere en moeilijkere BIM-toepassingen uitvoeren

13-10-2017 23

Page 24: BIM IN DE BOUW WILLEN, KUNNEN, MOETEN! - TNO · bij bouwproject t.b.v. leveranciersselectie. 13-10-2017 18. Stappen BIM maturity audit bij bouwer en toeleveranciers 13-10-2017 19.

Bij een mismatch tussen bouwer en (keten-)partner

• (Keten)partner niet selecteren

✓ andere (keten)partners die wel voldoen

• Lagere BIM-toepassingen selecteren

✓ eenvoudigere BIM-toepassingen uitvoeren

• Huidig niveau verhogen

✓ trainingen aanbieden of partner vragen specialist in te huren

• Benodigd niveau verlagen

✓ maak benodigd niveau ketenpartner lager

13-10-2017 24

Page 25: BIM IN DE BOUW WILLEN, KUNNEN, MOETEN! - TNO · bij bouwproject t.b.v. leveranciersselectie. 13-10-2017 18. Stappen BIM maturity audit bij bouwer en toeleveranciers 13-10-2017 19.

BIM in de bouw

13-10-2017 25

Willen• BIM en serious gaming

Kunnen

• BIM maturity audit voor selectie van (keten-)partners

Moeten

• BIM en contractering van (keten-)partners

Page 26: BIM IN DE BOUW WILLEN, KUNNEN, MOETEN! - TNO · bij bouwproject t.b.v. leveranciersselectie. 13-10-2017 18. Stappen BIM maturity audit bij bouwer en toeleveranciers 13-10-2017 19.

Het moeten: BIM contractbepalingen (incentives, afspraken)

▪ Inkoopcontract speelt belangrijke rol bij levering van (juiste) BIM data te garanderen.

▪ Welke BIM afspraken in het contract? Welke informatie, moet wanneer, met welk detailniveau, op welke wijze aangeleverd worden?

13-10-2017 26

Page 27: BIM IN DE BOUW WILLEN, KUNNEN, MOETEN! - TNO · bij bouwproject t.b.v. leveranciersselectie. 13-10-2017 18. Stappen BIM maturity audit bij bouwer en toeleveranciers 13-10-2017 19.

➢Ontwikkelen van incentives en BIM afspraken die opgenomen kunnen worden in (het BIM-protocol bij) contracten….

om zo tot een succesvol BIM gebruik tussen bouwers en toeleveranciers/ adviseurs / onderaannemers te kunnen komen.

Het moeten: BIM contractbepalingen (incentives, afspraken)

BIM onderzoek Ruth Sloot

Page 28: BIM IN DE BOUW WILLEN, KUNNEN, MOETEN! - TNO · bij bouwproject t.b.v. leveranciersselectie. 13-10-2017 18. Stappen BIM maturity audit bij bouwer en toeleveranciers 13-10-2017 19.

Beschrijving BIM contractbepalingen (incentives, afspraken)

➢Beschrijving van BIM-gebruik in gangbare samenwerkings- en contractvormen in van bouwprojecten

13-10-2017 28

Page 29: BIM IN DE BOUW WILLEN, KUNNEN, MOETEN! - TNO · bij bouwproject t.b.v. leveranciersselectie. 13-10-2017 18. Stappen BIM maturity audit bij bouwer en toeleveranciers 13-10-2017 19.

10/13/2017 29

Kostenschatting met BIM

Page 30: BIM IN DE BOUW WILLEN, KUNNEN, MOETEN! - TNO · bij bouwproject t.b.v. leveranciersselectie. 13-10-2017 18. Stappen BIM maturity audit bij bouwer en toeleveranciers 13-10-2017 19.

Integratie met BIM and GIS

Page 31: BIM IN DE BOUW WILLEN, KUNNEN, MOETEN! - TNO · bij bouwproject t.b.v. leveranciersselectie. 13-10-2017 18. Stappen BIM maturity audit bij bouwer en toeleveranciers 13-10-2017 19.

10/13/2017 31

3D coördinatie met BIM

Page 32: BIM IN DE BOUW WILLEN, KUNNEN, MOETEN! - TNO · bij bouwproject t.b.v. leveranciersselectie. 13-10-2017 18. Stappen BIM maturity audit bij bouwer en toeleveranciers 13-10-2017 19.

o BIM in de bouw: het algemene plaatje

o Randvoorwaarden voor BIM in de bouw

➢Willen

➢Kunnen

➢Moeten

o Toekomstvisies op BIM in de bouw

BIM in de bouw: willen, kunnen, moeten!

32

Page 33: BIM IN DE BOUW WILLEN, KUNNEN, MOETEN! - TNO · bij bouwproject t.b.v. leveranciersselectie. 13-10-2017 18. Stappen BIM maturity audit bij bouwer en toeleveranciers 13-10-2017 19.

13-10-2017 33

Top 6 barrières

Opdrachtgevers willen BIM maar weten zelf

onvoldoende wat ze met BIM willen.

BIM wordt nog te weinig gevraagd omdat

opdrachtgevers vinden dat de bouwketen er

nog niet klaar voor is.

Onvoldoende kennis en ervaring met BIM

binnen de eigen organisatie.

Andere partijen kunnen niet mee in de

gewenste BIM-werkwijze.

Standaarden voor informatie-uitwisseling zijn

niet goed gedefinieerd of geïmplementeerd.

Ontwikkeling nieuwe procedures en werk

processen ingewikkeld en tijdrovend.

Page 34: BIM IN DE BOUW WILLEN, KUNNEN, MOETEN! - TNO · bij bouwproject t.b.v. leveranciersselectie. 13-10-2017 18. Stappen BIM maturity audit bij bouwer en toeleveranciers 13-10-2017 19.

13-10-2017 34

Opvallend!Volgende twee barrières niet of nauwelijks genoemd

• Koppeling van BIM met andere ICT-systemen

• Baten wegen niet op tegen de kosten die hard- en software met zich

meebrengen

Page 35: BIM IN DE BOUW WILLEN, KUNNEN, MOETEN! - TNO · bij bouwproject t.b.v. leveranciersselectie. 13-10-2017 18. Stappen BIM maturity audit bij bouwer en toeleveranciers 13-10-2017 19.

Toekomst BIM

0,0%

10,0%

20,0%

30,0%

40,0%

50,0%

60,0%

70,0%

80,0%

90,0%

100,0%

Niet relevant Weinig relevant Relevant Zeer relevant Weet ik niet

PER

CEN

TAG

E B

INN

EN E

IGEN

DEE

LSEC

TOR

Toekomstvisie: Gebruik van informatie uit BIM voorgebruiksfase van een bouwobject, bijv. voor beheer en

onderhoud

Opdrachtgevers en eigenaren

Architectenbureaus

Ingenieursbureaus

Bouwbedrijven B&U

Bouwbedrijven GWW

Installatiebedrijven

Toeleveranciers / producenten

Page 36: BIM IN DE BOUW WILLEN, KUNNEN, MOETEN! - TNO · bij bouwproject t.b.v. leveranciersselectie. 13-10-2017 18. Stappen BIM maturity audit bij bouwer en toeleveranciers 13-10-2017 19.

0,0%

10,0%

20,0%

30,0%

40,0%

50,0%

60,0%

70,0%

80,0%

90,0%

Niet relevant Weinig relevant Relevant Zeer relevant Weet ik niet

PER

CEN

TAG

E B

INN

EN E

IGEN

DEE

LSEC

TOR

Toekomstvisie: Koppeling van 3D-bouwmodel met andereICT zoals planning, calculatie, eisen management,

document management, GIS, ERP, asset management

Opdrachtgevers en eigenaren

Architectenbureaus

Ingenieursbureaus

Bouwbedrijven B&U

Bouwbedrijven GWW

Installatiebedrijven

Toeleveranciers / producenten

Page 37: BIM IN DE BOUW WILLEN, KUNNEN, MOETEN! - TNO · bij bouwproject t.b.v. leveranciersselectie. 13-10-2017 18. Stappen BIM maturity audit bij bouwer en toeleveranciers 13-10-2017 19.

0,0%

10,0%

20,0%

30,0%

40,0%

50,0%

60,0%

70,0%

80,0%

Niet relevant Weinig relevant Relevant Zeer relevant Weet ik niet

PER

CEN

TAG

E B

INN

EN E

IGEN

DEE

LSEC

TOR

Toekomstvisie: Koppeling BIM aan draadloze technologie op de bouwplaats om informatie uit BIM beter toegankelijk te

maken op de bouwplaats

Opdrachtgevers en eigenaren

Architectenbureaus

Ingenieursbureaus

Bouwbedrijven B&U

Bouwbedrijven GWW

Installatiebedrijven

Toeleveranciers / producenten

Page 38: BIM IN DE BOUW WILLEN, KUNNEN, MOETEN! - TNO · bij bouwproject t.b.v. leveranciersselectie. 13-10-2017 18. Stappen BIM maturity audit bij bouwer en toeleveranciers 13-10-2017 19.

0,0%

10,0%

20,0%

30,0%

40,0%

50,0%

60,0%

70,0%

Niet relevant Weinig relevant Relevant Zeer relevant Weet ik niet

PER

CEN

TAG

E B

INN

EN E

IGEN

DEE

LSEC

TOR

Toekomstvisie: Koppeling van BIM aan draadlozetechnologie op bouwplaats om uitvoeringsprocessen

(realtime) inzichtelijk te maken in het bouwmodel

Opdrachtgevers en eigenaren

Architectenbureaus

Ingenieursbureaus

Bouwbedrijven B&U

Bouwbedrijven GWW

Installatiebedrijven

Toeleveranciers / producenten

Page 39: BIM IN DE BOUW WILLEN, KUNNEN, MOETEN! - TNO · bij bouwproject t.b.v. leveranciersselectie. 13-10-2017 18. Stappen BIM maturity audit bij bouwer en toeleveranciers 13-10-2017 19.

0,0%

10,0%

20,0%

30,0%

40,0%

50,0%

60,0%

70,0%

80,0%

Niet relevant Weinig relevant Relevant Zeer relevant Weet ik niet

PER

CEN

TAG

E B

INN

EN E

IGEN

DEE

LSEC

TOR

Toekomstvisie: Ondersteunen logistieke processen door [1] realtime monitoring materiaalstromen via RFID en [2]

integratie met verkeersmodellen

Opdrachtgevers en eigenaren

Architectenbureaus

Ingenieursbureaus

Bouwbedrijven B&U

Bouwbedrijven GWW

Installatiebedrijven

Toeleveranciers / producenten

Page 40: BIM IN DE BOUW WILLEN, KUNNEN, MOETEN! - TNO · bij bouwproject t.b.v. leveranciersselectie. 13-10-2017 18. Stappen BIM maturity audit bij bouwer en toeleveranciers 13-10-2017 19.

0,0%

10,0%

20,0%

30,0%

40,0%

50,0%

60,0%

Niet relevant Weinig relevant Relevant Zeer relevant Weet ik niet

PER

CEN

TAG

E B

INN

EN E

IGEN

DEE

LSEC

TOR

Toekomstvisie: Koppeling van sensortechnologie aan BIM-omgeving ten behoeve van beheer & onderhoud

Opdrachtgevers en eigenaren

Architectenbureaus

Ingenieursbureaus

Bouwbedrijven B&U

Bouwbedrijven GWW

Installatiebedrijven

Toeleveranciers / producenten

Page 41: BIM IN DE BOUW WILLEN, KUNNEN, MOETEN! - TNO · bij bouwproject t.b.v. leveranciersselectie. 13-10-2017 18. Stappen BIM maturity audit bij bouwer en toeleveranciers 13-10-2017 19.

13-10-2017 41

Gedeelde toekomstvisies op BIM

✓ Gebruik van informatie uit BIM voor gebruiksfase van een

bouwobject (beheer en onderhoud)

✓ Koppeling van BIM aan draadloze technologie op bouwplaats om

informatie inzichtelijk te maken

✓ Koppeling van 3D-bouwmodel met andere ICT-systemen