Bikbrief 10

Een greep uit de vele verrassende projecten van nieuwe bik-kunstenaars k zie pagina 8

bikbrief 10

Bik-opleiding is post hboKwaliteit opleiding gegarandeerd k

pagina 4

Kunst in en over het water6 kunstenaars, 10 basisscholen, 1thema k pagina 12

Een bijzondere kerst inOldenzaal Een bikweek voorgoed doel k pagina 15

November 2009

Verstand van kunstén kinderen

2 / nummer 10 / november 2009

Bios verrastleerlingen meteigen werk

Bik is post hboKwaliteit opleiding

gegarandeerd

Kunst in enover waterBik in

Zwartewaterland

Terugb(l)ikHerinneringen

verbeeld

En nu wijWat vinden

leerlingen er

eigenlijk van?

Bik-nieuwsNieuwe ruimte Bik-

Amsterdam

Bik-dealDrie vragen over een

bik-project

Wat is bik?Praktische informatie

03

1211

13

16

04

ICC + bikBik-kunstenaars en

de Interne

Cultuurcoördinator

over hun

samenwerking

Bik-lichting2008-2009Een greep uit de

nieuwe projecten

07 08

14

15 Bik en… KerstEen bikweek voor

goed doel

Inhoud

Beeld omslag

Xxx

Colofon

Bikbrief is een uitgave van Kunstenaars&CO

Nieuwe Herengracht 119Postbus 2617, 1000 CP AmsterdamE-mail [email protected]

De opleiding Beroepskunstenaars in de klaswordt mogelijk gemaakt door het ministerievan OCW, Stichting Kunstenaars&CO en debetrokken regionale instellingen voorcultuureducatie.

Samenwerkende partnersAmsterdam Pier K /Hoofddorp,www.pier-k.nlContactpersoon Trudie Verhoeff

Utrecht UCK, www.uck.nlContactpersoon Caroline van Rhijn

Groningen Kunstencentrum,www.kunstencentrum.nlContactpersoon Hanny van Schijndel

Maastricht Kumulus, www.kumulus.nlContactpersoon Natasja Wolfs

Rotterdam Willem de Kooning Academie,www.wdka.nlContactpersoon Robin Punt

Arnhem Edu-Art, www.edu-art-gelderland.nlContactpersoon Leon Muilwijk

Zwolle KCO /de Muzerie, www.kco.nl,www.muzerie.nlContactpersoon Gerry Kloek

Tilburg Bureau Cist, www.cist.nlContactpersoon Jan Stoel

ProjectcoördinatieKunstenaars&CO, www.kunstenaarsenco.nlContactpersoon Theo van AdrichemE-mail: [email protected]

OntwerpOSAGE / Communicatie en Ontwerp, Utrecht

RedactieKunstenaars&CO, AmsterdamApril Onderwijs en Communicatie:Daniëlla van ’t Erve

DrukwerkDrukkerij Holland, Alphen a / d Rijn

Oplage: 15.000 exemplaren verspreid onderbasisscholen, bik-kunstenaars, cultuur-educatie-instellingen en overige relaties.

Wilt u meer exemplaren ontvangen of weetu andere belangstellenden, mail dan [email protected].

ISSN: 1876-8563

Kijk voor meer informatie en andere bik-projectenop www.beroepskunstenaarsindeklas.nl

nummer 10 / november 2009 / 3

Donderdag 12 november ging de bioscoop in Almelo

speciaal open voor de twee animatiefilms die leerlingen

onlangs samen

met bik-kunstenaar Floris Stoffelsma hebben gemaakt.

Voor de leerlingen was deze verrassing de slagroom op

de chocoladetaart.

In opdracht van de bibliotheek verzon illustrator/vormgever

Floris Stoffelsma voor de kinderboekenweek het bik-project

Teken je Eigen Film. Uiteindelijk deden twee scholen mee

aan dit schoolbrede project waarin leerlingen een animatie-

film maken van het verhaal van Sjakie en de Chocolade-

fabriek. In groepjes werkten ze steeds een klein stukje tekst

uit: ze ontwierpen de hoofdrolspelers van gekleurd papier,

plakten die op magneetjes en filmden steeds zelf een scène.

Ook spraken de kinderen zelf de dialogen in. De aller-

kleinsten maakten Oempa Loempa’s, de mannetjes in de

wildernis, die steeds tussen de scènes door te zien zijn.

“Het plezier in wat ze maken, staat voorop”, vertelt

Stoffelsma die erg tevreden is over het resultaat. “Ik hou een

oogje in het zeil, maar de leerlingen doen het vooral allemaal

zelf. Het filmen is een kwestie van vertrouwen, leerlingen

vinden het prachtig. Ach, en als er een stukje onscherp is,

kan ik dat altijd later nog een beetje corrigeren.”

PC basisschool de Telgenborch in Almelo is een van de

scholen die meedeed. “Floris heeft al eerder een project

gedaan, dat ons goed is bevallen. Over dit project waren we

dan ook meteen enthousiast”, vertelt leerkracht Miranda

Haakmeester. “En wat is nou mooier dan dat het eind-

resultaat in de bioscoop te zien is? Voor de kinderen was

het echt een superverrassing, sommigen waren zelfs nog

nooit eerder in een bioscoop geweest!”

Bios verrastleerlingen meteigen werk


Xxxx

Project: Xxx

Bik-kunstenaar: Xxx

Geschikt voor: Xxx

Uitgevoerd op: Xxx

Tijd: Xxx

Kosten: Xxx

Meer informatie: Xxx

Xxx

Kijk voor meer informatie en andere bik-projecten op www.beroepskunstenaarsindeklas.nl


Xxxx

Project: Xxx

Bik-kunstenaar: Xxx

Geschikt voor: Xxx

Uitgevoerd op: Xxx

Tijd: Xxx

Kosten: Xxx

Meer informatie: Xxx

Xxx


, Vervolg pagina 5


Basisschool het Landje in Rotterdam is al meer dan 20 jaar

een kunstzinnige school. “Dat was eigenlijk al lang zo voordat

het die naam mocht dragen”, vertelt interne cultuurcoördinator

Ludo Hoes. “Tot nu toe werkten we erg ad hoc. Om de kwali-

teit te verhogen willen we veel planmatiger gaan werken,

met een activiteitenplan waarin alle disciplines

vertegenwoordigd zijn. Het liefst zou ik de leerdoelen

stapelen, dus dat kunst- en cultuur verweven raakt met alle

vakken op school.”

Ingerold

Hoes is de ICC-functie ‘ingerold’, Twintig jaar werkte hij als zelf-

standig beeldend kunstenaar, volgde daarna de verkorte pabo en

maakte de overstap naar het basisonderwijs. Toen zijn ICC-collega

ziek werd, werd hij voor die functie gevraagd. De ICC-cursus

leerde hem weinig nieuws. “Maar de ontmoetingsdagen met edu-

catief medewerkers van allerlei instituten zijn erg nuttig.”

Op het Landje werkt hij veel samen met bik-kunstenaars. Dat

bevalt goed, al heeft de ene bik’er volgens Hoes meer talent voor

pedagogisch handelen dan de ander. “Natuurlijk zijn het kunste-

naars en dat moeten ze ook zeker blijven, maar ik vind dat de

opleiding daar wel meer aandacht aan mag besteden.” De

bik-kunstenaars hebben als meerwaarde dat ze op een andere

manier de stof kunnen brengen. “Zo wilden we een groot archi-

tectuurproject uitvoeren. Het meest voor de hand liggende is dan

om maquettes te maken. Uiteindelijk zijn twee kunstenaars met

de kinderen gaan dansen. Dat was echt fantastisch.”

Dansen

Op dit architectuurproject kijken de kunstenaars Kira Groos en

Yoland de Pater van Zwart Konijn heel positief terug. “In vijf

dagen kun je echt veel doen. We lieten de kinderen via beweging

ruimte ervaren: hoog, laag, groot, klein, voor en achter. Het zijn

basiselementen van de dans. Vervolgens hebben we met de kin-

deren kostuums bedacht en gemaakt met geometrische vormen.

De eindpresentatie was fantastisch en vond plaats in het Neder-

lands Architectuurinstituut, beter kon gewoon niet.” Groos heeft

inmiddels zelf ook de ICC-cursus gevolgd. “Ik vond het heel leer-

zaam. Behalve dat je je netwerk vergroot, krijg je zicht op wat er

nu leeft in scholen en hoe je met je aanbod als kunstenaar een

goede bijdrage kunt leveren aan het jaarprogramma op school.”

Zorg voor een goed netwerk, geeft Hoes van het Landje als tip

aan beginnende ICC’ers. “Dan weet je bij wie je waarvoor terecht

kunt en wat voor kwaliteit je in huis haalt. En geen geld is onzin.

In dit subsidieland is er meer mogelijk dan je denkt: als je maar

zorgt voor een goed plan dat aan de randvoorwaarden voldoet.”

‘Er is meer mogelijk dan je denkt’

ICC+bik


Xxx

Xxx

Xxx

nummer 9 / februari 2009 / 9


Terugb(l)ikOp deze pagina kijkt een

bik-kunstenaar terug op

een project.

Project: De verhuisrollen

Wie: 150 leerlingen van de Pro Regeschool in Amsterdam

Tijd: twee à drie lessen per kunstenaar (totaal 4 bik-kunstenaars)

Bik-kunstenaars: Marie-Chantal Kramers (beeldend / schilderen), Marloes Albers (animatie),

Bettina Weller (animatie / fotografie) en Geert Jonkers (beeldend / techniek)

Kosten: in overleg

Geert Jonkers: “De Pro Regeschool wilde graag een blijvende herinnering

aan het oude gebouw dat afgebroken wordt. In een reeks lessen zijn we met

de leerlingen op zoek gegaan naar wat nou specifiek bij dat gebouw hoorde,

van bepaalde spullen tot geluiden, kleuren en geuren. Ze ontdekten de meest

prachtige dingen. Zo stond ik met vijftien kinderen in het keukentje te luisteren

naar het geluid van de geiser. In kleine bonte collages legden de leerlingen vast

wat ze graag van dit gebouw wilden meenemen naar het nieuwe. Ze maakten

een stripverhaal, schilderden met materialen als zand en koffie en verwerkten

er restjes school in, zoals handdoekhaakjes of stukjes tapijt. Van de collages

hebben we tien verhuisrollen gemaakt, gebaseerd op de Tibetaanse gebeds-

rollen. Zoals de Tibetanen daarmee het gebed levend willen houden, kunnen

de leerlingen nu de oude school in leven houden. In de rollen zitten wensen van

kinderen verstopt, deze mogen pas over 25 jaar gelezen worden. De reacties

waren tijdens de opening van het nieuwe gebouw zeer positief. Het mooie is

dat het een blijvend, maar geen statisch kunstwerk is: het is de bedoeling dat

je er aanzit. Toen ik er laatst was, zag ik dat dat ook echt zo was: het heeft een

bijzondere plek in de centrale hal waar kinderen er langslopen, het bekijken

en betasten en het daarmee ook weer veranderen.”

Reactie van de school

“De kinderen hebben enorm genoten

omdat kunstenaars hen met een andere

invalshoek benaderen. Ook het werken

met gereedschappen en materialen die

niet voor de hand liggen, zorgden voor

een unieke ervaring. Dit leverde niet alleen

fantastische beelden van kinderen op, maar

ook een resultaat waar iedereen met een

trots gevoel aan terug denkt. De vraag om

een kunstwerk te maken waar kinderen aan

kunnen zitten en wat permanent kan blijven

staan, is ver overtroffen. We kijken dan ook

terug op een zeer geslaagd en bijzonder

project wat de kunstenaars voortreffelijk

hebben gedaan.” Liesbeth de Kooker,

adjunct-directeur Pro Regeschool.

Herinneringen verbeeld


Lieve juf Ingrid Wielema. Wat was het leuk deze week met u.We hebben veel geleerd van u. En het leukste was natuurlijk deflessenpost. Het verfen was ook heel leuk!! Voor al met u. We wistenniet veel van kunst. Dat je uit oude dingen nieuwe dingen kondenmaken. En met de rollers was ook heeeeeel leuk!!!! Jammer dat hetmaar drie dagen was, hopelijk zien we u de volgende keer weer.Groetjes Chantal en Judith.

De 6 bik-kunstenaars: Jacomijn

Schellevis, Anne van Tiel, Ingrid

Wielema, Marit de Wolf, Corine

Aalvanger en Annet van der Kamp.

Meer informatie: www.artkamp.nl

De 10 scholen

Mastenbroek: de Driemaster

Genne: OBS Genne

Hasselt: De Toermalijn,

De Driemaster, Het Anker en

Pr. Willem Alexanderschool

Genemuiden: De Ichthus, De

Vogelaar, Johannes Calvijnschool

Zwartsluis: De Arembergschool


Kunst in en over het waterZes bik-kunstenaars voerden dit voorjaar op maar liefst

tien basisscholen in de gemeente Zwartewaterland

projecten uit met het thema Water als inspiratie. Het is

een voorbeeld van wat mogelijk is als gemeente, scholen

en de instelling voor kunst- en cultuureducatie hun

krachten bundelen.

Drijfobjecten, flessenpost, waterspiegelingen en waterige

stripverhalen. Dat zijn de vier projecten waaraan leerlingen van

tien basisscholen in Mastenbroek, Genne, Hasselt, Zwartsluis

en Genemuiden aan deelnamen. Zes bik-kunstenaars gaven

drie keer 1,5 uur les in de groepen 3 tot en met 6.

Kinderen kregen les aan de hand van verschillende

kunstwerken in de meest uiteenlopende technieken als

(aquarel)schilderen, striptekenen, fotografie en monoprint.

Ook maakten de leerlingen van afvalmateriaal flessenpost en

drijfobjecten. Deze fantastische kunstwerken werden ook echt

te water gelaten. Zo lieten alle leerlingen van groep 4 uit het

Zwartwaterland hun mooiste drukwerk in een plastic fles het

Zwartewater afzakken, in de hoop dat de vinder hun werk zal

bewonderen en een reactie terug zal sturen.

Cultuureducatie voor iedereenHet beeldende kunstproject maakte deel uit van het nieuwe

cultuureducatie programma dat vertegenwoordigers van

scholen zelf samen stellen. Naast een bijdrage van de scholen,

wordt dit programma financieel mogelijk gemaakt door de

gemeente Zwartewaterland en Kunst & Cultuur Overijssel. Het

doel is om cultuureducatie toegankelijk te maken voor alle

leerlingen in de gemeente. De coördinatie was in handen van

bik-kunstenaar Annet van der Kamp uit Zwolle: “Het was een

enorm project om te organiseren en de planning was soms wel

wat lastig. Over het geheel ben ik erg tevreden: scholen waren

enthousiast en ook de kinderen vonden het allemaal heel leuk

om te doen.”

We hebben het de afgelopen drie dag en heel leuk met juf Ingrid Wielema gehad. Hetwas heel leerzaam en leuk. En we wisten niet dat je zoveel uit een schilderij kon halen.En wij wisten niet dat je met al die oude spullen zoveel mooie dingen kon maken. Enwe vonden het proefschrift heel leuk, en de rollers met de verschillende kleuren. De jufwas ook heel lief. Ze was ook heel leerzaam met wat ze allemaal heeft meegenomen.Groetjes Kelly en Amber.

En nu wij

Leerlingen beschrijven hoe zij een

project ervaren. Dit keer de leerlingen

van groep 4 van Basisschool De

Driemaster in Hasselt. Zij deden mee

aan het kunstproject met het centrale

thema Water. Zie ook linkerpagina.

Project: Flessenpost

Bik-kunstenaars: Annet van der Kamp

en Ingrid Wielema

Inhoud: De leerlingen mochten

stempelen, sjablonen snijden uit papier,

drukken met inktrollers. Een van hun

kunstwerken hebben ze in een plastic

fles meegegeven aan het Zwartewater.

Als herinnering kregen alle leerlingen een

foto van zichzelf en hun kunstdrukwerk

mee naar huis.

14 / nummer 9 / februari 2009

Bik-nieuws

De ruimte waar eerst kapotte auto’s werden opgeknapt, is omgetoverd tot een bruisende werk-

plaats voor creatieve organisaties. Garage Notweg in Amsterdam is nu onder meer de nieuwe

thuisbasis van Bik Amsterdam, een collectief van ruim 50 bik-kunstenaars. Met een spectaculaire

‘lauf der dingen’, een installatie waarbij één zetje alles in beweging zet, werd het gebouw begin

oktober geopend. Bik-kunstenaars Geert Jonkers en Eva van der Meer ontwierpen deze installatie.

Verder konden bezoekers genieten van een modeshow en een bik-voorstelling met leerlingen, een

ambachtelijke markt en workshops van de nieuwe ‘bewoners’. Garage Notweg biedt meer dan

alleen een onderdak aan organisaties, het wil ook een ontmoetingsplek voor de buurt zijn en het

nadenken over creatieve oplossingen voor maatschappelijke problemen stimuleren. Richard

Smolenaers van Bik Amsterdam is blij met de nieuwe ruimte. “Het is een ideale plek, omdat we

vanuit hier cultuureducatieve projecten kunnen aanbieden, maar ook uitvoeren. We hebben zelfs

al enkele projecten op scholen in de buurt gedaan.”

Zie voor meer informatie: www.garagenotweg.nl en www.bikamsterdam.nl

Connecting Arts is een internationaal netwerk van sociaal betrokken kunstenaars. Het is opgericht

door bik-kunstenaar Cas Rooseboom om kunst nog beter te kunnen inzetten in de samenleving.

Rooseboom werkt zowel in Amsterdam als in Oost Afrika en wil uitwisseling tussen kinderen, leer-

krachten en kunstenaars stimuleren. “Een uitwisseling tussen scholen uit Nederland met scholen

in bijvoorbeeld Kenia kan voor beiden interessant zijn”, vertelt Rooseboom. “Keniaanse scholen

maken kennis met moderne onderwijsmethodes en Nederlandse scholen kunnen leren van het

improviserend vermogen van Kenyaanse scholen. Kunstenaars zijn de aangewezen personen om

deze uitwisseling te begeleiden, omdat er behalve een taal- ook een cultuurverschil kan zijn die

zij goed weten te overbruggen.”

Connecting Arts maakt naar aanleiding van de wensen van de school een programma op maat,

van beeldende kunst tot theater of muziek, in het lokaal of op een bijzondere locatie.

Voor meer informatie: www.connectingarts.net

Bik Amsterdam in de garage

Bik over de grens


“Bik-kunstenaars kunnen bij kinderen talenten aanboren die je

als leerkracht niet zomaar naar boven krijgt. Ze brengen

bovendien een andere wereld de school in, ik kijk er erg naar

uit”, vertelt een enthousiaste Ilona Stoeten, leerkracht en

ICC’er op basisschool de Meander. De school besteedt haar

cultuurbudget dit jaar aan een kerstmarkt waarvoor negen bik-

kunstenaars met de leerlingen producten maakt. Met Emmy R.

Bergsma van Kunst en Cultuur Overijssel brainstormde ze over

de invulling van de week. “We kwamen op het thema Engelen.

Dat past natuurlijk perfect bij ons goede doel, de stichting

Doe Een Wens die wensen van kinderen met een

levensbedreigende ziekte vervult. Emmy begeleidde de

kunstenaars met het ontwikkelen van een project op maat. Het

is een bijzonder geheel geworden: van het ontwerpen van

vleugels van stof en zelfgemaakte papieren schalen met dons,

tot en met de uitvoering van een schimmenspel, waarvoor

bezoekers entree betalen.”

In je hart

In week 50 komen alle kunstenaars op school. Bik-kunstenaar

Mirjan Koldeweij gaat samen met de leerlingen van groep 7

beelden maken van speksteen, een zachte steensoort die in de

meest uiteenlopende kleuren voorkomt. Koldeweij: “Elke

steen is vanwege de vorm en kleur al uniek. De kinderen gaan

de vorm verder uitwerken door te raspen, schuren en te

poetsen. Dat geeft eigenlijk altijd mooie resultaten.” Ze kan

zich helemaal vinden in het thema en het goede doel. Onlangs

mocht ze zelf voor een soortgelijke stichting een beeld maken

met een achtjarig ziek meisje. “Het is een geweldige eer dat je

zoiets mag doen, zo’n meisje gaat echt in je hart zitten. Ik vind

het dan ook fantastisch dat de opbrengst van de markt met

kunstwerken naar zo’n goed doel gaat.”

Natuurlijk hoopt de school dat er veel verkocht wordt op 16

december. “Er zullen kinderen zijn die geen afstand kunnen

doen van hun eigen kunstwerk”, verwacht Ilona Stoeten,

“maar die moeten zorgen dat hun ouders er als eerste bij zijn.

Dat is meteen een ander voordeel van deze week: het

vergroot de betrokkenheid van ouders bij de school.”

Project: Kerstmarkt voor goed doel, thema Engelen

Tijd: een week

Voor wie: alle groepen (600 leerlingen)

Bik-kunstenaars: Myra Cervenka, Floris Stoffelsma, Valerie

Zwart, Kirsten Offringa, Anita Eijsink, Mirjan Koldeweij, Jeanet

Timmermans, Martine Luca en Gabriëlle Groothuis

Bik-kunstenaars kunnen met hun projecten aansluiten op thema’s die leven in de school.

Basisschool de Meander in Oldenzaal besloot dit jaar met hulp van maar liefst negen bik-

kunstenaars iets bijzonders van de Kerst te maken.

Bik en… kerst

Kijk voor meer informatie en andere bik-projecten op www.beroepskunstenaarsindeklas.nl

Bik-deal

1. Wat was het idee?

2. Hoe pakte het project uit?

3. Tevreden?

1. Wat was het idee?

2. Hoe pakte het project uit?

3. Tevreden?

Jet Twijnstra, leerkracht

We wilden met de leerlingen graag een blijvend kunstwerk

maken. Via via kwamen we bij Saber Mikael terecht: zijn werk

is vrolijk en ruimtelijk en figuurzagen doen we niet zo vaak met

de leerlingen. In twee weken maakten leerlingen kleurrijke

Arabische letters van hout. De letters vormen bij elkaar een

bloeiende kunstboom.

Heel goed. Leerlingen waren superenthousiast, sommigen

maakten zelfs twee werkjes. Dat zagen ging ook prima, het

aantal gebroken zaagjes viel me echt mee. Bij zo’n project met

200 leerlingen komt heel wat kijken, denk alleen al aan het

materiaal. De samenwerking met Saber was dik in orde, al hoop

ik voor hem dat hij inmiddels zijn rijbewijs heeft zodat hij niet

meer afhankelijk is van het openbaar vervoer.

Absoluut. De reacties tijdens de eindpresentatie waren allemaal

positief. Het resultaat is dan ook heel mooi, zowel de kunstboom

als de werkjes aan de muur. Als de groepen in januari naar het

hoofdgebouw verhuizen, krijgt het kunstwerk daar natuurlijk een

centrale plek.

Saber Mikael, bik-kunstenaar

In mijn project maken kinderen kennis met de Arabische taal en

cultuur. Ik leg uit dat het alfabet er heel anders uitziet en dat er

van links naar rechts geschreven en gelezen wordt. Kinderen

vinden dat heel interessant, zeker als het om hun eigen naam

gaat. Het idee is om van hun eigen letters één groot kunstwerk

te maken.

Het resultaat is elke keer anders, maar de leerlingen zijn altijd

heel nieuwsgierig en enthousiast. Dat was hier ook zo. De

kinderen kozen hun mooiste letters, werkten die uit op triplex

en schilderden het met acrylverf. Alle kunstwerkjes bij elkaar

vormden een groot beeld.

Ja, het beeld is heel mooi geworden en ik vond zo’n groot

project ook leuk om te doen. Bovendien vind ik het heel

belangrijk dat kinderen kennismaken met een andere cultuur,

en wat is nou mooier om dat via de kunst te mogen doen?

Xxxx

bik k verstand van kunst én kinderenBik-kunstenaars zijn professionele kunstenaars die projecten uitvoeren op basisscholen. In het dagelijks leven zijn

ze bijvoorbeeld danser, schrijver of schilder. Ze hebben een speciale opleiding gevolgd om met kinderen op

basisscholen te werken. Bik-kunstenaars brengen vakmanschap en inspiratie in de klas. Vind úw kunstenaar op

www.beroepskunstenaarsindeklas.nl.

Project: Van Letter naar Beeld

Wie: Saber Mikael, beeldend kunstenaar

In opdracht van: basisschool de Toermalijn in Franeker

Inhoud: Leerlingen van groep 5 t/m 8 (200) ontwerpen vanuit het Arabische alfabet (een deel van) hun naam.

Van deze letters maken ze samen een compositie van beelden van verschillende materialen en kleuren.

Kosten: 240 euro per groep (exclusief materiaal en reiskosten)

Tijd: 2 x 2 uur per groep

Meer informatie: www.sabermikael.com

Bikbrief 10

Documents

Transcript of Bikbrief 10