Biedt de Orde van Artsen anno 2010 een meerwaarde ?

De Orde moet worden afgeschaft, krachtlijnen voor een alternatief. Juridische argumenten.

Trips Maria (Lily), advocate Progress Lawyers Network Antwerpen. Brussel, 5 juni 2010

I. ORDE :

1. Wij pleiten voor afschaffing van de Orde

zoals bepaald in K.B. 79 van 10 nov. 1967 genomen in uitvoering van de wet van 31 maart 1967 (volmachtenwet) die tot 14 nov. 1967 bepaalde machten aan de koning toekende.

2. Wat staat er in het K.B. nr. 79 ?

• K.B. regelt de werking van de Orde van Geneesheren, vooral de tuchtrechtelijke procedure.

• Taken : van administratieve, normatieve en tuchtrechtelijke aard.

• De verschillende organen van de orde nl. de nat. Raad, de raden van beroep en de provinciale raden oefenen 1 of meer van deze bevoegdheden uit.

3.Orde bestaat uit

a. Provinciale raad

Samenstelling :

- Effectieve en plaatsvervangende leden: verkozen artsen en één magistraat assessor van de rechtbank van eerste aanleg

Voornaamste taak:

- lijst van de orde opmaken- art. 6,2° : De provinciale raad moet waken over de naleving van de regels van

medische plichtenleer en over de handhaving van de eer, de bescheidenheid, de eerlijkheid en de waardigheid van de geneesheren.

- belast met het treffen van tuchtmaatregelen.- adviezen geven

b. Beroepsraden

- 1 nederlandstalig en 1 franstalig.

- Samenstelling : 10 personen, 5 artsen en 5 magistraten van het Hof van Beroep

- Taak : H.B. tegen beslissingen van prov. raden over art. 6,1° (inschrijving of weglating van de lijst) 2° tuchtrechtelijk

c. Nationale raad

- Samenstelling : 10 door prov. raad verkozen leden (artsen) + 6 gewone benoemde leden door Koning op voordracht van de universiteiten geneeskunde (artsen) + plaatsvervangers .Voorzitter benoemd onder raadsheren van het hof van cassatie + plaatsvervanger

- Taak : Geen tuchtrechtelijke bevoegdheid. Art. 15:de algemene beginselen en regels vaststellen betreffende de eer, de bescheidenheid, de eerlijkheid, de waardigheid en de toewijding die onontbeerlijk zijn voor de uitoefening van het beroep. Deze beginselen en regels vormen de code van medische plichtenleer.

De Koning kan, bij een in de Ministerraad overgelegd besluit, bindende kracht verlenen aan de code van medische plichtenleer en aan de aanpassingen die door de nationale raad zouden gedaan worden.

Dit is tot op heden nog niet gebeurd.

4. Kritiek

• Het gaat niet op dat buiten de raadsheer van het Hof van Cassatie zo een belangrijke opdracht enkel en alleen wordt toevertrouwd aan artsen.

• De reglementering van de gezondheidszorg is een bekommernis van de hele maatschappij, Binnen het medisch beroep is niet de eer en de waardigheid van het medisch beroep van groot belang, maar wat telt is dat de artsen ten dienste zijn van de patiënten en de samenleving. Het zijn de patiënten, de samenleving die de gezondheidszorg financieren.

5. Dit K.B. ligt reeds jaren onder vuur omdat

- De in de ministerraad overlegde besluiten zijnniet dezelfde als de tekst van het K.B. die in het staatsblad werd gepubliceerd.

- Het K.B. nr. 79 nooit bij wet werd bekrachtigd.

- Overschrijding van het kader van de machtigingswet

- Het K.B. nr. 79 schendt de Grondwet en het Europees Verdrag tot Bescherming van de Rechten van de mens en de Fundamentele Vrijheden (EVRM).

1.Vrijheid van vereniging : Art. 27 van de grondwet en Art. 11 EVRM.

2.Uitzonderingsrechtbank : art. 144 en 146 van de Grondwet

3.Recht op een onpartijdige en onafhankelijke rechtspleging : Art.6 al. 1 van het EVRM.

De tuchtraden cumuleren de volgende bevoegdheden : onderzoek, vervolging, kwalificatie van de eventuele inbreuk, dagvaarding, verslag, vonnis.

4. Recht op openbare behandeling van een rechtszaak: art. 6/1 EVRM

Zowel wat de debatten als de uitspraak van het vonnis betreft . Ondertussen enkel openbaarheid voorzien voor de Raden van Beroep.

II. KRACHTLIJNEN VOOR EEN ALTERNATIEF :

Voor iedere handeling waarbij de verantwoordelijkheid van de geneesheer speelt kan de patiënt zich wenden tot de burgerlijke of strafrechtbank, waar hij schadevergoeding kan bekomen. De orde kan geen schadevergoeding uitspreken. Geen reden om orde als aparte tuchtrechtbank in stand te houden.Wat met tuchtzaken ? Op dit ogenblik behandelen burgerlijke en strafrechtbanken geen problemen van tucht

1. Andere landen

a. Nederland

- Tuchtcolleges worden bij wet geregeld, tuchtrechtfuncties wordt uitgeoefend door 5 regionale tuchtcolleges. Tuchtrecht van toepassing op 8 beroepen in de gezondheidszorg. ( zie uiteenzetting Prof. Legemaate)

- De artsenfederatie KNMG (Koninklijke Nederlandse Maatschappij ter bevordering van de Geneeskunst) kan suggesties doen voor de in de tuchtcolleges te benoemen artsen.

b. U.K.

- N.a.v. 1998 : Shipman-affaire : dokter seriemoordenaar, 15 doden. Er is een veel grotere publieke controle over medische regulering nodig.

- Grote wijziging sinds 2010, op 1 april 2011 wordt de OHPA operationeel (Office of Health Professionals Adjudicator) voor meerderheid bestaande uit leken, voor faire en efficiënte beslissingen onafhankelijk van druk van beroepen en regering. Wordt verder uitgewerkt.

- Richtlijnen opstellen, disciplinaire kamer ,

- Consulteert ruim beroepsgroepen o.a. General Medical Concil (GMC) te vergelijken met orde

- is gepriviligeerde gesprekspartner

- taken in beroepsgroep maar geen disciplinaire rechtspraak

c. Finland

- Heeft uitstekende scores voor onderwijs, gezondheidszorg, levensverwachting vrouwen : 83 jaar. Kindersterfte onder 3 pro mille

- Lange traditie van public-led (geleide) supervisie van de gezondheidszorgberoepen in samenwerking met de beroepsverenigingen.

- Sedert 1 jan. 2009 :Het Nationaal Agentschap voor Product-controle voor Gezondheid en Welzijn (STTV) en de Nationale Autoriteit voor Medisch Sociale Zaken (TEO) worden opgenomen in een nieuwe Centrale dienst van het Ministerie van Sociale Zaken en Gezondheid : genaamd : de Nationale Supervisie Autoriteit voor Welzijn en Gezondheid (Valvira)

- Basis : de wet op de patiëntenrechten ( = code plichtenleer) en de wet op gezondheidsberoepen

- Departement supervisie gezondheidszorgberoepen : 40 % profs, 40 % juristen, ethici, 10 % administratie. Vorming, ondersteuning, bereikbaar voor advies (30 fulltime equivalente medewerkers)

- Supervisory Board of Healtprofessions ( kan tuchtsancties opleggen, onderzoeken, verzoenen…. ) : meerderheid deskundigen Valvira + vertegenwoordigers beroep.

- FMA (Finish Medical Association, te vergelijken met Koninklijke Nederlandse Maatschappij voor Geneeskunst) is hiermede akkoord

2. België

• Oprichting Hoge Raad voor Ethiek en Deontologie van de gezondheidszorg. ( zie wetsvoorstel Magda De Meyer e.a. dd. 2 sept. 2003) die een publiekrechtelijk statuut heeft.

• Samenstelling : alle betrokkenen in de gezondheidszorg, inclusief de patiënten zonder dat 1 groep overwicht mag hebben. Gelijke vertegenwoordiging van aanbieders van de gezondheidszorg en van hen die niet beroepshalve actief zijn in de gezondheidszorg.

• Taak Hoge Raad :

- Algemene principes en richtlijnen inzake medische ethiek omzetten in praktische richtlijnen en toetsen aan de dagdagelijkse medische praktijk.

- Adviezen verstrekken aan individuen of instellingen inzake problemen van medische ethiek en plichtenleer.

- Adviezen hebben slechts moreel gezag en kunnen bij rechtszittingen worden aangehaald

- Wanneer raad meent dat sommige aspecten van deze richtlijnen een wettelijk karakter moeten krijgen, kan zij een concreet advies voorleggen aan de bevoegde minister of het parlement

- Advies verlenen over alle problemen van medische ethiek en deontologie en over K.B.’s en wetsvoorstellen wanneer zij hierover door de bevoegde ministers of parlementscommissies wordt geraadpleegd

- Basisidee : in een democratie kunnen bindende maatregelen alleen via het parlement worden ingevoerd.

• Belangrijk :

- Bevoegdheid van de hoge raad is adviserend.

- Basisidee : geen juridische bindende normen kunnen worden uitgevaardigd zonder tussenkomst van de wetgever. Deze zal zelf uitmaken of dergelijke normen moeten bestaan, hoe ze worden geformuleerd en op welke wijze ze zullen worden afgedwongen.

- Indien de Hoge Raad voor Ethiek en Deontologie adviseert dat er een tuchtrechtbank dient opgericht te worden voor inbreuken gepleegd in geschillen die niet specifiek onder de bevoegdheid van de straf- of burgerlijke rechtbanken vallen en die tuchtrechtelijk dienen beteugeld te worden kan de wetgever deze oprichten.

- Tuchtrechtbank : samengesteld uit juristen, artsen, vertegenwoordigers van de gezondheidszorg en patiënten.