Bezinningsconferentie christelijke mantelzorg

Liefdeslasten. De christelijke mantelzorger en zijn omgeving

Dr. Roel Kuiper, lector Samenlevingsvraagstukken

Waar hebben we het over?

• Het verschijnsel mantelzorg

• Formele en informele zorg

• Zorg van grote sociale betekenis

• Het vraagstuk van de participatie

Informele zorg: niet beroepshalve • Gebruikelijke zorg

• Mantelzorg

• Zelfzorg

• Vrijwillige zorg

Definities

Mantelzorg

Zorg die mensen vrijwillig en onbetaald verlenen aan mensen met een fysieke, verstandelijke of

psychische beperking in hun familie, huishouden of sociale

netwerk

Nog een omschrijving

• Mantelzorg is langdurige, intensieve niet georganiseerde zorg die niet in het kader van een hulpverlenend beroep wordt gegeven aan een zorgvrager door een of meer leden uit diens omgeving, waarbij de zorgverlening rechtstreeks voortvloeit uit de sociale relatie

Cijfers

• 3, 7 miljoen in 2001

• 19% van de 18-plussers

• 42% man, 58% vrouw

• 19% thuis, 81% buitenshuis

Verdeling naar leeftijd

• 18-34 jr. 16%

• 35-44 jr. 22%

• 45-54 jr. 32%

• 55-64 jr. 17%

• 65-74 jr. 9%

• 75 e.v. 4%

Ontwikkelingen

• Toename aandeel mantelzorg

• Vermaatschappelijking zorg

• De-institutionalisering (Wmo)

• Vergrijzing

Ondersteuningsbehoefte

• Wat is overbelasting?

• Fysiek, sociaal, emotioneel?

• Kwetsbare groepen?

De christelijke mantelzorger

• Wat weten we ervan?

• Weten de kerken ervan?

• Wat motiveert hen?

• Waar vinden ze steun?

SCP (2003) Mantelzorgers in dit onderzoek, min. 8 uur per week zorg

Onderzochte groep Alle Nederlanders Kerkleden

Afbakening definitie mantelzorger

Minimaal 8 uur per week zorg

Minimaal 8 uur per week zorg

Mannen (%) 42 26

Vrouwen (%) 58 74

Totaal (%) 100 100

Verhouding mannelijke en vrouwelijke mantelzorgers

in diverse onderzoeken

Kerk en Caritas

Soort geboden zorg

% van de mannelijke

mantelzorger

% van de vrouwelijke

mantelzorger

% van alle mantelzorger

s

Huishoudelijke hulp 25,8 46,8 40,5

Persoonlijke verzorging 7,5 14,7 12,5

Begeleiding 57,0 62,8 61,1

Technische hulp 44,1 10,6 20,6

Andere hulp 24,7 31,2 29,3

* Gearceerde cellen: voor deze soorten zorg is een significant verschil gevonden tussen mannen en vrouwen

Kenmerk van de geboden zorg door mantelzorger (n = 311)

Kerk en caritas

Reden

Reden genoemd (%)

% van de mantelzorger

s dat dit motief noemt

% in het SCP-

onderzoek (2003)

Ik vond het vanzelfsprekend om deze persoon te helpen 68,1 81

Ik deed het uit liefde en genegenheid 41,3 82

Ik vond het mijn plicht om deze persoon te helpen 30,6 68

Er was niemand anders beschikbaar 6,8 21

Er was niet voldoende thuiszorg beschikbaar 3,5 15

Er was geen plaats in woonvoorziening of tehuis 1,9 12

Redenen om mantelzorg te verlenen (n = 310)

Kerk en caritas

Vraag

% van de mantelzorgers die voor een direct

familielid zorgen

% van de mantelzorgers die voor een andere

persoon zorgen

% van alle mantel-zorgers

Is het geven van hulp een belasting?

Geen belasting 54.8 61,4 69,2

Een lichte belasting 39,7 15,7 27,4

Een zware belasting 5,5 1,3 3,3

Totaal 100,0 100,0 100,0

Welke belasting ervaart de mantelzorger?

Lichamelijke belasting 18,5 1,3 9,7

Geestelijke belasting 33,6 13,7 23,4

Financiële belasting 1,4 1,3 1,3

Andere belasting 6,8 2,6 4,7

* Gearceerde velden: voor deze reden is een verschil gevonden tussen mantelzorgers die voor een direct familielid zorgen en mantelzorgers die voor een andere persoon zorgen.

Belasting van mantelzorgers (n = 310)

Kerk en caritas

Heeft de mantelzorger steun gekregen? Aantal (n)

% van alle mantelzorgers

Nee 70 30,0

Ja, van familie, vrienden, kennissen 110 47,2

Ja, van kerk(leden) 45 19,3

Ja, van andere mantelzorgers 45 19,3

Ja, van het Steunpunt Mantelzorg 4 1,7

Ja, van de thuiszorg 28 12,0

Ja, van Maatschappelijk werk 7 3,0

Anders 4 1,5

Steun voor mantelzorger (n = 315)

Kerk en caritas

Basisfuncties mantelzorg

• Informatie• Advies en begeleiding• Emotionele steun• Educatie• Praktische hulp• Respijtzorg• Financiële tegemoetkoming• Materiele hulp

Christelijke mantelzorg

• Geef vorm aan:

• Advies, begeleiding, emotionele steun en educatie

• Onderzoek mogelijkheden voor:

• christelijke respijtzorg

Christelijke mantelzorg

• Rollen:

• voor de kerken

• voor christelijke zorginstellingen

• voor hulpverlening

• voor steunpunten mantelzorg

• landelijk steunpunt?

Christelijke mantelzorg

• Dit vraagt:

• lokale samenwerking

• landelijke coördinatie

Christelijke mantelzorg

• Wat moeten we nog weten:

• ervaringen van mantelzorgers

• zwaartepunten in de belasting

• behoeften van mantelzorgers

• de kracht van lokale systemen

Als je gelooft in

je werk!

Bezoekadres Grasdorpstraat 2, 8012 EN

Zwolle

postadres Postbus 10030, 8000 GA

Zwolle

telefoon 038 42 555 42

internet www.gh.nl

Als je gelooft in

je werk!

Bezoekadres Grasdorpstraat 2, 8012 EN

Zwolle

postadres Postbus 10030, 8000 GA

Zwolle

telefoon 038 42 555 42

internet www.gh.nl