BESLUIT COLLEGE VAN BESTUUR - Mediacentrum...van de instelling als eigenaar van het auteursrecht...

BESLUIT COLLEGE VAN BESTUUR

Nummer : 709 Paraaf: Onderwerp : Windesheim Publicatierichtlijn Besluit : Het College van Bestuur besluit tot vaststelling van de Windesheim Publicatierichtlijn. Status besluit : Vastgesteld d.d. 11 juni 2014 Consequenties t.a.v. Personeel : n.v.t. Huisvesting : n.v.t. Financiële aspecten : zie Windesheim Publicatierichtlijn t.l.v. budget : Verantwoordelijk voor de uitvoering : directeuren CMR: Aangeboden ter : informatie d.d. 28 augustus 2014 Communicatie Besluittekst Bijlagen Datum Door: Directeuren X X 28 augustus 2014 CvB CMR X X 28 augustus 2014 CvB Interne Audits X X 28 augustus 2014 CvB Div-A X X 28 augustus 2014 CvB Marketing en Communicatie X X 28 augustus 2014 CvB College van Beroep voor de Examens X X 28 augustus 2014 CvB

Windesheim Publicatierichtlijn Zichtbaar zijn op kwaliteit

Juni 2014

Windesheim Publicatierichtlijn

Windesheim Publicatierichtlijn: zichtbaar zijn op kwaliteit Pagina 2 van 20

1. INLEIDING ........................................................................................................ 3

2. VANUIT EN VOOR WINDESHEIM ................................................................... 3

3. DOEL VAN DE WINDESHEIM PUBLICATIERICHTLIJN ................................. 4

4. WINDESHEIM MATRIX VOOR PUBLICEREN ................................................. 4

4.1 Onderzoekers stellen publicaties intern ter beschikking [publ.-route 1] ........ 4 4.2 Onderzoekers publiceren extern [publ.-route 2] ........................................... 5 4.3 Medewerkers stellen publicaties intern ter beschikking [publ.-route 3] ......... 6 4.4 Medewerkers publiceren extern [publ.-route 4] ............................................ 6 4.5 Studenten stellen publicaties intern ter beschikking [publ.-route 5] .............. 7 4.6 Studenten publiceren extern [publ.-route 6] ................................................. 7 4.7 Kwaliteit ....................................................................................................... 7

5. ZICHTBAAR EN BESCHIKBAAR (BINNEN EN BUITEN WINDESHEIM) ........ 8

BIJLAGE 1. INTERVIEWS ONDERZOEKERS EN DOCENTEN ........................................... 9 BIJLAGE 2. OVER HET AUTEURSRECHT ...................................................................16 BIJLAGE 3. VOORUITBLIK MOGELIJKE IMPLEMENTATIE PUBLICATIERICHTLIJN M.B.V. EEN WINDESHEIM KENNISPLATFORM ......................................................19



1. Inleiding Hogescholen en universiteiten moeten de komende jaren gaan aantonen op welke wijze ze de onderwijskwaliteit en het studiesucces verbeteren, het onderwijs en onderzoek profileren en de aansluiting met het bedrijfsleven en de regio versterken.

Binnen de Vereniging Hogescholen hebben de hogescholen daarom gezamenlijk een kwaliteitsagenda opgesteld voor de komende jaren onder het motto ‘Kwaliteit als opdracht' om beter bij te kunnen dragen aan het versterken van de kenniseconomie in Nederland en in de (eigen) regio. Met de vorige staatssecretaris van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap zijn prestatieafspraken gemaakt voor een toekomstbestendig hoger onderwijs, waarin studenten worden uitgedaagd, docenten met enthousiasme onderwijs van hoge kwaliteit geven en onderzoekers bijdragen aan de resultaten van toegepast onderzoek gericht op de beroepspraktijk.

Dit draagt bij aan kennisuitwisseling en -valorisatie en verbetert de relatie met organisaties en instellingen in de regio. In het rapport ‘Naar een duurzaam onderzoeksklimaat. Ambities en succesfactoren voor het onderzoek aan hogescholen’ (2010) stelt de Vereniging Hogescholen daarnaast dat het gezamenlijk zichtbaar maken van de kennisproducten en onderzoeksresultaten ook essentieel is.

Het beschikbaar stellen van deze kennis aan particulieren, bedrijven, instellingen en overheden ziet Windesheim als een wezenlijk onderdeel en invulling van de prestatieafspraken met de staatsecretaris. Waar mogelijk wenst Windesheim de kennisproducten en onderzoeksresultaten kosteloos voor iedereen toegankelijk te maken, voortkomend uit de ondertekening eind 2009 van de Berlin Declaration on Open Access to Knowledge in the Sciences and Humanities (kortweg de Berlin Declaration on Open Access). De nadruk op het zoveel mogelijk Open Access publiceren is hier aan te relateren.

En er worden al veel kennisproducten geproduceerd binnen Windesheim. Onderzoekers en medewerkers die verbonden zijn aan kenniskringen en lectoraten publiceren al vele jaren in wetenschappelijke en vaktijdschriften. Docenten produceren onderwijsmateriaal en publiceren frequent dit materiaal bij educatieve uitgevers terwijl studenten sinds enkele jaren afstudeerwerken (kunnen) publiceren in de HBO Kennisbank. Daarmee is er dus geen publicatierichtlijn nodig om het publiceren zelf te stimuleren of aan strenge(re) eisen te onderwerpen maar wel om de beschikbaarheid van deze kennisproducten te verbeteren.

2. Vanuit en voor Windesheim Een faciliterende publicatierichtlijn begint met het vaststellen hoe er nu al gepubliceerd wordt, hoe vanuit de huidige praktijk bezien de beschikbaarheid van publicaties verbeterd kan worden en waar publicerende medewerkers ook daadwerkelijk in gefaciliteerd wensen te worden. Om vooraf praktijk en beleid optimaal op elkaar af te stemmen zijn domeindirecteuren, lectoren, onderzoekers en medewerkers die (sterk betrokken zijn bij) publiceren t.b.v. het opstellen van deze richtlijn uitgebreid geraadpleegd (zie voor gespreksverslagen bijlage 1). Op deze wijze worden de uitgangspunten voor een realistische en succesrijke implementatie ervan helder.



3. Doel van de Windesheim Publicatierichtlijn Met deze publicatierichtlijn beoogt Windesheim duidelijkheid te scheppen in wat de mogelijkheden zijn voor publiceren, onder welke randvoorwaarden dit dient te geschieden en hoe publiceren gefaciliteerd wordt.

De Windesheimbrede publicatierichtlijn dient onderwijs- en onderzoeksproducten van studenten, docenten en onderzoekers van Windesheim - zo open en laagdrempelig mogelijk - beschikbaar te stellen aan de eigen onderwijsinstelling, belanghebbende bedrijven, instellingen, overheden en particulieren. Een bijkomende doelstelling is het profileren van Windesheim als instelling voor hoogwaardig onderwijs en toegepast onderzoek.

De publicatierichtlijn is er op gericht studenten, docenten, onderzoekers en andere medewerkers te faciliteren, te ondersteunen en laagdrempelige routes te creëren om de door hun vervaardigde kennisproducten voor Windesheim(ers) zelf beschikbaar te maken, en daar waar mogelijk en wenselijk, ook aan externen.

De verantwoordelijkheid voor het naleven van de publicatierichtlijn ligt bij de domeinen van Windesheim. Samen met de diensten kunnen en zullen er publicatieroutes ontwikkeld worden voor de verschillende groepen die kennisproducten vervaardigen.

4. Windesheim matrix voor publiceren Gezien de verscheidenheid aan doelgroepen waar de publicatierichtlijn zich op richt en de grote verschillen in de keuze van deze doelgroepen om intern of juist extern te willen publiceren via specifieke kanalen, is het wenselijk en noodzakelijk om meerdere publicatieroutes1 te schetsen in de Windesheim publicatierichtlijn. In deze publicatieroutes worden de doelen, uitgangspunten en consequenties uitgewerkt per doelgroep en publicatievorm. Publiceren Onderzoekers Medewerkers/docenten Studenten Intern

Publicatieroute 1

(zie § 4.1)

Publicatieroute 3

(zie § 4.3)

Publicatieroute 5

(zie § 4.5)

Extern

Publicatieroute 2

(zie § 4.2)

Publicatieroute 4

(zie § 4.4)

Publicatieroute 6

(zie § 4.6)

4.1 Onderzoekers stellen publicaties intern ter beschikking [publ.-route 1]

Onderzoekers maken met hun leidinggevenden (bijvoorbeeld in de PE-cyclus) afspraken over de wijze waarop en de condities waaronder gepubliceerd wordt en over de eventuele facilitering. In de regel geldt, dat Windesheim zich inspant om waar mogelijk Open Access te publiceren. Welke publicatiewijze echter ook wordt gehanteerd, voorop staat dat kennisproducten van Windesheim óók beschikbaar dienen te zijn voor intern gebruik binnen Windesheim zelf t.b.v. ander onderzoek en/of onderwijs (conform het zgn. Green Road Open Access-principe2).

1 Zie ook: http://www.surf.nl/themas/onderzoek/open-access/index.html (gouden- en groene publicatieroutes).



Onderdeel van de te maken afspraken is het verplicht laten opnemen van de publicatie(s) in een zgn. institutionele (lees: interne) repository.

4.2 Onderzoekers publiceren extern [publ.-route 2]

Windesheim streeft ernaar om zoveel mogelijk onderzoeksresultaten te publiceren onder Open Access condities. Om dit te bereiken volgt Windesheim een vier-sporenbeleid met de onderstaande opties om te publiceren:

� Het publiceren vanuit de eigen Windesheim repository naar de diverse interne en externe kennisbanken;

� Het publiceren in specifieke (peer-reviewed) Open Access tijdschriften; � Het publiceren in traditionele (peer-reviewed) (vak)tijdschriften onder Open

Access condities; � Het publiceren in traditionele (peer-reviewed) (vak)tijdschriften onder licentie

voorwaarden.

De kosten voor het publiceren in traditionele (peer-reviewed) tijdschriften onder Open Access condities worden in principe gedragen door het onderzoeksproject zelf. Bij het initiëren van een onderzoeksproject is het dus nodig om deze kosten reeds in de projectbegroting op te nemen. Daarmee dragen de kenniscentra de kosten voor het publiceren onder Open Access en moet daar budget voor gereserveerd worden.

Om dit te kunnen uitvoeren zal Windesheim:

� bij de kenniscentra een post in de begrotingen laten opnemen voor publiceren in Open Access journals, voor zover deze kosten niet vanuit de projectfondsen zelf betaald kunnen worden. Per project waar een Open Access publicatie uit voortkomt zal dit moeten worden opgenomen in de projectbegroting;

� een logistieke en technische infrastructuur creëren waarbij het digitaal (Open Access) publiceren van onderzoeksmateriaal efficiënt kan plaatsvinden. Een invulling hiervan is een platform (zie hoofdstuk 5) waarop alle Windesheim eigen onderzoekspublicaties maar ook alle extern toegankelijke informatiebronnen gepubliceerd en zichtbaar worden, ongeacht of ze Open Access gepubliceerd zijn. Dit platform kan daarbij tevens dienen als basis voor samenwerkingsverbanden met andere hogescholen t.a.v. Open Access publicaties. Hierbij dient ook een check op correct auteursrechtelijk gebruik van materiaal van derden opgenomen te worden (zie ook bijlage 2);

� zorgen voor ondersteunende dienstverlening die onderzoekers kunnen faciliteren bij het publiceren van hun onderzoekspublicaties. Het Mediacentrum biedt de benodigde faciliteiten ter ondersteuning van publiceren en zal als Publicatie Informatie Punt fungeren voor advisering en verwijzing.

2 Er zijn 2 manieren van Open Access -publiceren:

�De eerste manier is om een artikel in een zogenaamd OA-tijdschrift te publiceren. Dit wordt ook wel de

gouden publicatieroute (‘Golden Road’) naar OA-publiceren genoemd;

�Een tweede manier is om een artikel te publiceren in een traditioneel, niet-OA-tijdschrift waarna het artikel

(na publicatie dus) óók gepubliceerd wordt in een OA-institutionele repository. Dit heet de groene

publicatieroute (‘Green Road’) naar OA-publiceren. Een OA-institutionele repository (IR) is een archief van

digitale publicaties die geschreven zijn door medewerkers van die instelling en wordt beheerd door de

instelling zelf. Windesheim beschikt over zo’n eigen IR (Sharekit).



4.3 Medewerkers stellen publicaties intern ter beschikking [publ.-route 3]

Medewerkers (dus ook docenten) die publiceren, maken met hun leidinggevenden (bijvoorbeeld in de PE-cyclus) afspraken over de wijze waarop en de condities waaronder zij dit doen en over de eventuele facilitering. Het door docenten ontwikkeld lesmateriaal is in de praktijk alleen beschikbaar in de eigen N@Tschool modules en is niet door andere docenten van Windesheim te raadplegen. Aangezien er niet alleen inhoudelijk maar ook in de vorm, opbouw en samenstelling van het materiaal veel van elkaars ervaringen en kennis geprofiteerd kan worden zal er gestuurd worden om het eigen lesmateriaal op te nemen in het vrij toegankelijke deel van de Materialenbank van N@tschool.

4.4 Medewerkers publiceren extern [publ.-route 4]

Uitgangspunt is dat door docenten zelf ontwikkeld lesmateriaal, vanuit het belang van de instelling als eigenaar van het auteursrecht altijd voor studenten en collega’s, hetzij digitaal, hetzij in print o.b.v. kostprijs, vrijelijk beschikbaar dient te zijn, ongeacht of dat materiaal tevens door een commerciële partij wordt uitgegeven. Windesheim heeft een sterke voorkeur om dit lesmateriaal (readers, PPT/Prezi-presentaties, docentenhandleidingen, etc.) waar mogelijk als Open Educational Resources extern te publiceren onder een Creative Commons Naamsvermelding 4.0 licentie. Dit betekent dat zowel anderen maar ook Windesheim zelf het door Windesheimers ontwikkeld lesmateriaal kunnen (her)gebruiken.

Bij overige studiematerialen als lesboeken en methoden die door een commerciële uitgever worden uitgegeven geldt, dat bij de onderhandelingen er zoveel mogelijk naar wordt gestreefd om te realiseren dat het door docenten van Windesheim geschreven materiaal voor de eigen docenten en studenten vrijelijk intern toegankelijk kan worden aangeboden3. Waar revenuen bij publiceren van leerboeken worden gegenereerd, geldt dat hierover transparant overleg tussen auteur en zijn of haar leidinggevende wordt gevoerd. Hierbij geldt dat Windesheim rechthebbende partij is, waarbij leidinggevenden met docenten afspraken kunnen maken in welke mate en onder welke omstandigheden de opbrengsten toekomen aan de auteur.

Om dit te kunnen uitvoeren zal Windesheim:

� een logistieke en technische infrastructuur creëren waarbij het digitaal publiceren van onderwijsmateriaal als Open Education Resources kan plaatsvinden. Via een verder in te richten platform (zie hoofdstuk 5) kunnen eigen Windesheim onderwijspublicaties gepubliceerd en vindbaar worden gemaakt. Zo kan Windesheim zich nadrukkelijk onderscheiden en profileren als kennisinstelling;

� zorgen voor ondersteunende dienstverlening die docenten en onderzoekers kunnen faciliteren bij het publiceren van hun onderwijsmaterialen. Het Mediacentrum biedt de benodigde faciliteiten ter ondersteuning van publiceren en zal als Publicatie Informatie Punt fungeren voor advisering en verwijzing.

3 Het betreft hier overigens de digitale pre-print of auteursversie die dan alleen opgenomen dient te worden in

Windesheim’s ELO. De mogelijkheden om dit te realiseren zal per uitgever en waarschijnlijk per te publiceren

titel verschillen. Door dit bij de onderhandelingen te bespreken wordt gewerkt aan bewustwording over en

weer t.a.v. het feit dat Windesheim niet onnodig betaalt voor wat al van Windesheim is en dat zelf ontwikkeld

onderwijsmateriaal ten dienste dient te komen van de eigen onderwijsinstelling.



4.5 Studenten stellen publicaties intern ter beschikking [publ.-route 5]

De afstudeerscriptie en/of -werk van iedere student wordt opgenomen in de Windesheim repository. De afstudeerscripties en/of -werken kunnen rechtstreeks vanuit de Windesheim repository gepubliceerd worden in de HBO-Kennisbank (zie § 4.6).

4.6 Studenten publiceren extern [publ.-route 6]

Windesheim wil zich nadrukkelijk profileren als kennisinstelling die al haar medewerkers en studenten wil stimuleren om - waar mogelijk vrij toegankelijk - kennisproducten te publiceren. De afstudeerscriptie en/of - werk van iedere student wordt daarom opgenomen in de HBO-Kennisbank. Opname in de HBO-Kennisbank zorgt ervoor dat de meerwaarde van de afstudeerscriptie en/of -werk wordt gedeeld met andere (HBO-)studenten, ondernemingen en geïnteresseerden.

Het is van belang de publicatie te heroverwegen in het geval deze de belangen van derden of van de student zelf kan schaden. Hiertoe kan een student gebruik maken van de notice and takedown procedure van de HBO-Kennisbank. Het publiceren van studentwerken in de HBO-Kennisbank staat of valt met de facilitering die door domeinen hierop geboden wordt aan studenten. Daarbij worden ook externe opdrachtgevers van opdrachten geïnformeerd en gestimuleerd om hier aan mee te werken. In afstudeeropdrachtformulieren worden hier met studenten en evt. externe opdrachtgevers afspraken over gemaakt (eventueel met inachtneming van een embargoperiode). Bij dit alles is een check op correct auteursrechtelijk gebruik van materiaal van derden wenselijk (zie ook bijlage 2).

4.7 Kwaliteit

Windesheim wil werken publiceren die kwalitatief van een hoogwaardig niveau zijn. Windesheim stelt daarom het volgende:

� Onderzoekers, medewerkers en studenten die publiceren worden in principe door respectievelijk andere onderzoekers, collegadocenten en/of onderwijsteams, medestudenten en toekomstige werkgevers beoordeeld (peer-review). Bij het publiceren dient echter wél een check op correct auteursrechtelijk gebruik van materiaal van derden opgenomen te worden (zie ook bijlage 2). De kwaliteit van de onderwijsmaterialen die docenten bij uitgeverijen onderbrengen, wordt geborgd in het redactionele proces bij de uitgever zelf. De auteursrechtelijke controle hoort ook daar plaats te vinden;

� het onderwijsdomein is verantwoordelijk voor iedere publicatie die door of namens het domein, lectoraat of kenniskring wordt gepubliceerd. In overleg met de verantwoordelijke directeur wordt een toestemmingsprocedure ontwikkeld door het onderwijsdomein voor uitgave van de onderzoeks-publicatie in een door de auteur(s) gekozen publicatievorm en -medium.

Onderzoek behoort plaats te vinden volgens algemeen aanvaarde normen voor wetenschappelijk handelen. Principes die gelden in alle gebieden van wetenschapsbeoefening dienen te worden nageleefd. Principes die betrekking hebben op normatieve aspecten van en algemeen aanvaarde



gedragsregels betreffende onderzoek. Dit als basis van wat betiteld kan worden als professioneel handelen in het wetenschappelijk onderzoek. Windesheim conformeert zich hiertoe aan de ‘Gedragscode praktijkgericht onderzoek voor het hbo’ die door de Vereniging Hogescholen in 2010 gepubliceerd is. Aan onderzoekers wordt deze gedragscode verstrekt.

Deze gedragscode is gepubliceerd op de website van de Vereniging Hogescholen4 en is ook te vinden op Sharenet. Ook in de CAO-hbo zijn gedragsregels opgenomen die bindend zijn voor onderzoekers van Windesheim;

� Windesheim bepaalt een kwalitatieve ondergrens t.a.v. vrijelijk toegankelijk

te publiceren afstudeerscripties van studenten. Om deze te bepalen worden eindcijfer, (relevantie t.a.v.) inhoud, leesbaarheid en schrijfvaardigheden betrokken.

5. Zichtbaar en beschikbaar (binnen en buiten Windesheim) Windesheim wil gezien en erkend worden als uitgever van de onder haar verantwoordelijkheid gemaakte kennisproducten. Bij deze rol als uitgever horen ook specifieke handelingen en activiteiten, zoals nu bijvoorbeeld al zichtbaar in de Windesheim-reeks.

Behalve de eigen kennisproducten - onderwijsmaterialen, publicaties toegepast wetenschappelijk onderzoek en scripties van studenten - beschikt Windesheim ook over informatiebronnen van externe leveranciers die toegankelijk zijn voor Windesheim studenten en medewerkers. Het gaat om tientallen relevante grote en minder grote databanken en bronnen die via het Mediacentrum gelicenseerd zijn alsmede open access content van derden. Voor derden dient zichtbaar te zijn welke (in- en externe) bronnen en publicaties Windesheim aanbiedt, ook al zal niet alles toegankelijk zijn voor de externe doelgroepen (zie ook bijlage 3).

Er dient een gemakkelijk vindbaar en toegankelijk (web)platform te worden ingericht waarop de onderwijs- en onderzoekspublicaties en informatiebronnen van Windesheim beschikbaar en aangeboden gaan worden zowel voor intern als extern (her)gebruik. Dit extern gerichte platform is gekoppeld aan de digitale leeromgeving (Sharenet, N@tschool!, etc.) van Windesheim. Het Mediacentrum, de afdeling Communicatie en dienst ICT zijn hierbij natuurlijke partners in het vormgeven van de publicatie ondersteuning.

Met het streven om waar mogelijk Open Access te publiceren wordt i.s.m. andere hogescholen een haalbaarheidsonderzoek gedaan om te komen tot een gezamenlijk HBO Open Access tijdschrift. De zichtbaarheid en vindbaarheid dáárvan en van alle andere (niet Open Access) publicaties voor alle doelgroepen, zowel intern als extern via het Windesheim Kennisplatform dragen bij aan de ambitie om Windesheim te profileren als kennisinstelling.

4 De gedragscode kan gevonden worden op de site van de Vereniging Hogescholen

http://www.vereniginghogescholen.nl/vereniging-hogescholen/publicaties/doc_view/1289-gedragscode-

praktijkgericht-onderzoek-voor-het-hbo



BIJLAGE 1. Interviews onderzoekers en docenten Geïnterviewde onderzoekers:

- Sjiera de Vries - Willem Buunk - Ilse Matser

Sjiera de Vries, 28-1-2014 Lector Sociale Innovatie Hoe zouden jouw publicaties intern zichtbaar en beschikbaar gemaakt kunnen worden binnen Windesheim. Wat is hiervoor nodig?

Op dit moment heeft elk lectoraat een eigen pagina op de windesheim.nl site met ook publicaties. Het is een openbare website en dat betekent dat maar een (klein) deel van de publicaties daar op verschijnt. Idealiter zou er daarnaast een platform moeten zijn dat alleen intern toegankelijk was en waar alle onderzoekspublicaties full-text toegankelijk zouden zijn , onderverdeeld per lectoraat. Hierbij zou er binnen Windesheim waardering moeten zijn voor het zichtbaar maken van publicaties en producten, en zou er onderzocht moeten worden hoe je er voor kunt zorgen dat collega's meer gebruik maken van elkaars publicaties en producten. Er moet meer aandacht, waardering en erkenning komen voor goede en voor Windesheim zelf bruikbare publicaties. Dat stimuleert het intern delen en beschikbaar maken ervan.

Hoe betrek je op dit moment (afdelingen binnen) Windesheim bij het extern publiceren?

Voor publicaties in de Windesheim reeks en rapporten die vanuit Windesheim zelf gepubliceerd worden is er een vanzelfsprekende route via de afdeling Communicatie. Bij extern publiceren in tijdschriften gaat alles rechtstreeks met die externe partij en wordt Windesheim er niet vanzelfsprekend bij betrokken.

Hoe zou je vanuit Windesheim gefaciliteerd en ondersteund worden om zowel intern als extern te publiceren?

In de HBO Kennisbank worden publicaties automatisch gekoppeld aan lectoren.nl pagina (en NARCIS) als de publicatie van een lector is. Als duidelijker is dat je output op deze manier breed gedeeld wordt, zullen meer mensen ze daar aanmelden. Het zou fijn zijn als we daarbij ondersteund zouden worden, bijv. een checklistje of instructie hoe je dit doet. De afdeling Communicatie ziet heel veel publicaties voorbij komen en Sjiera ziet daar wel een rol om te attenderen op geschikte plekken om publicaties (ook) zichtbaar te maken. De auteursrechtelijke aspecten rondom het publiceren (kunnen publicaties na het publiceren ook intern gebruikt worden en tbv onderwijs ingezet worden) zouden niet gecheckt moeten worden door de auteurs aangezien die daar niet de focus op hebben. De kans op fouten is veel kleiner als iemand zich hier in specialiseert en dit voor ons kan doen. Er zou vanuit Windesheim een checklist gemaakt kunnen worden met eisen voor rapporten. Welke informatie moet er altijd in staan, opmaak, structuur enz. Rapporten zijn nu lang niet altijd consequent, er ontbreken jaartallen enz. Een Windesheim stijlgids voor publiceren zou wenselijk zijn. Hoe verwijs je naar Windesheim bij publiceren, wat zijn Engelse benamingen, welke voorkeurstijl voor citeren is er enz.



Willem Buunk, 31-1-2014 Lector Area Development Hoe zouden jouw publicaties intern zichtbaar en beschikbaar gemaakt kunnen worden binnen Windesheim. Wat is hiervoor nodig?

Willem is voorzitter van de redactie van de Windesheim reeks. De Windesheimreeks Kennis en Onderzoek is een laagdrempelig platform voor publicaties over eigen praktijkgericht onderzoek. De reeks biedt de mogelijkheid onderzoek relatief snel en in eigen huis te publiceren, maar het staat onderzoekers vrij om andere publicatiemogelijkheden te benutten. De rol en functie van de Windesheim reeks zou ook in de publicatierichtlijn (beter) naar voren moeten komen. Voor intern en extern gebruik worden er ook rapporten gemaakt en verspreid met de Windesheim huisstijl. Er zijn nieuwsbrieven binnen de lectoraten waarin nieuwe publicaties vermeld worden en er worden publicaties op de Windesheim website gezet. Tot slot maakt elk lectoraat een jaarverslag waarin in elk geval alle publicaties van dat jaar opgesomd worden.


De afdeling Communicatie is betrokken bij het plaatsen van publicaties op de website en helpt – soms- bij het redigeren van teksten. De snelheid waarmee teksten geplaatst worden mag hoger, er is om een of andere reden vaak gedoe over het plaatsen van informatie over onderzoek op de eigen website.


Er zou in het algemeen een goede ondersteuning moeten zijn bij het redigeren van teksten. Een check en/of redactie op de schrijfkwaliteit van teksten is zeer belangrijk in het uitdragen van kwalitatieve publicaties naar buiten toe. Dit geldt ook voor de kwaliteit van afstudeeropdrachten. Dit is gekoppeld aan de schrijfkwaliteit en daar wordt lang niet altijd goed op gelet of beoordeeld waardoor scripties met hoge cijfers niet per se een goede schrijfkwaliteit hebben. Alle scripties met een voldoende zouden gepubliceerd moeten kunnen worden (met uitzondering van vertrouwelijke werken) waarbij dit juist voor het onderwijs een stuk feedback is over de kwaliteit van de afstudeerwerken. Windesheim zou een uitspraak kunnen doen over voorkeur voor publiceren in het Nederlands, als een logische keuze om praktijkgericht onderzoek te doen. Publicaties in het Nederlands zullen beter worden gelezen door de praktijk dan publicaties in het Engels. Daarnaast is het natuurlijk nodig en goed om te publiceren in het Engels om de interactie met de wetenschap en internationale contacten mogelijk te maken.

Ilse Matser, 31-1-2014 Lector Familiebedrijven Hoe zouden jouw publicaties intern zichtbaar en beschikbaar gemaakt kunnen worden binnen Windesheim. Wat is hiervoor nodig?

Publicaties zijn nu zichtbaar via windesheim.nl maar zijn lang niet alle beschikbaar. Als het alleen intern zichtbaar zou zijn, bijv. via Sharenet, zouden deze full-text beschikbaar kunnen zijn of kan er gelinkt worden naar full-text versies in tijdschriftabonnementen waar Windesheim over beschikt. Intern zouden publicaties ook veel beter onder de aandacht gebracht kunnen worden met gerichte attendering. Bijv. via nieuwsbrieven of Sharenet. Dit geldt ook voor andersoortige aandacht, zoals items op tv en radio waar Windesheim medewerkers een actieve bijdrage aan leveren.




Vanuit de afdeling Communicatie wordt er af en toe ondersteund middels een persbericht. De afdeling Communicatie ziet veel publicaties voorbijkomen en zij ondersteunen ook met vormgeving en uitbrengen van Windesheim publicaties. In het kader van het jaar van de zichtbaarheid zouden juist de radio- en tv aandacht voor Windesheim medewerkers beter zichtbaar gemaakt moeten worden.


Vanuit Windesheim zou het onder de aandacht brengen van nieuwe publicatie zowel intern als intern gefaciliteerd moeten worden. Dit zou een soort redactie kunnen zijn die ook met enige regelmaat oproept om artikelen aan te leveren voor (interne) verspreiding. Windesheim zou een soort platform, een archief, moeten opbouwen van publicaties en werken van/door Windesheim medewerkers. Dit zou een rol van het Mediacentrum kunnen zijn met borging en promotie door die afdeling om het goed te laten leven binnen Windesheim Om publicaties intern beschikbaar te maken moet er vaak iets uitgezocht worden qua auteursrechten. Dit zouden onderzoekers en docenten niet zelf hoeven te doen (te weinig kennis en belang erbij) en dat zou dus idealiter ook ondersteund & uitgevoerd moeten worden vanuit Windesheim.

Geïnterviewde docenten:

- Ad Marijs (BMR) - Jan Jukema (G&W) - Alie Weerman (G&W) - Frank Boterenbrood (Techniek) - Cor Niks (B&E, Calo) - Erna van Koeven (B&E, Pabo) - Anneke Smits (B&E) - Theo Peenstra (B&E, Lvo)

Ad Marijs, 27-01-2014 Docent domein Business, Media, Recht Hoe zouden jouw publicaties intern zichtbaar en beschikbaar gemaakt kunnen worden binnen Windesheim. Wat is hiervoor nodig?

De lesboeken staan in het Mediacentrum. De uitgever stelt geen e-books beschikbaar voor opname in de elo.


De leidinggevende is op de hoogte. De uitgever faciliteert het hele proces. De boeken staan landelijk op de literatuurlijst.


Boeken worden in eigen tijd geschreven. Het schrijven kost veel meer tijd dan de uren die Windesheim zou kunnen faciliteren.

Overige opmerkingen Windesheim docent Wim Hulleman is co-auteur van alle gepubliceerde lesboeken.

Jan Jukema, 24-1-2014 Jan Jukema is zowel betrokken bij de opleiding Toegepaste Gerontologie als het lectoraat Innovatie in de Ouderenzorg

Hoe zouden jouw publicaties Zelf gemaakt onderwijsmateriaal zou waar mogelijk open



intern zichtbaar en beschikbaar gemaakt kunnen worden binnen Windesheim. Wat is hiervoor nodig?

moeten zijn. Jan ziet zelf geen enkel bezwaar om zijn materialen te delen intern via bijv. de ELO. Op die manier zijn bewerkingen mogelijk door andere docenten aangezien in de praktijk een docent nooit 1 op 1 andermans materiaal zal overnemen. Jan denkt dat er wel een andere cultuur hiervoor nodig is om de vanzelfsprekendheid van het delen te bevorderen. Hier zouden docenten elkaar ook moeten kunnen aanspreken. Er zijn wel stimulansen nodig om het belang van het delen duidelijk te maken en dit wellicht ook te belonen. Niet alleen een instant, kortstondige, waardering maar dat het vanzelfsprekend wordt om je eigen materiaal te delen. Jan ervaart zelf ook de scheiding om zijn eigen onderwijsmaterialen toe te passen bij onderzoek en vice versa. Maar ook dat het niet zo vanzelfsprekend is om intern je eigen werken onder de aandacht te brengen. Het voorbeeld van een geschreven boek en een bundel waar Jan de redactie voor gedaan heeft worden hierbij gegeven.


Het publiceren wordt volledig onafhankelijk van Windesheim gedaan.


Jan ervaart een neiging om publiceren juist zo kleinschalig bij zichzelf te houden als mogelijk is dankzij frustratie met (de beperkingen van) de Windesheim systemen. Hij krijgt vragen terug of een aangeleverde publicatie wel qua rechten op de website mag worden geplaatst en of hij ook een persbericht kan schrijven ter begeleiding van de publicatie. Medewerkers die publiceren zouden zich moeten kunnen concentreren op het publiceren en niet de focus moeten/hoeven te hebben op auteursrechten en (het zelf) beschikbaar maken van hun publicaties binnen Windesheim. Hierin zou Jan ondersteund willen worden zodat dit uit handen genomen kan worden.

Alie Weerman, 29-1-2014 Hoofddocent GGZ en onderzoeker ervaringsdeskundigheid.

Lid kenniskring Verslavingspreventie. Hoe zouden jouw publicaties intern zichtbaar en beschikbaar gemaakt kunnen worden binnen Windesheim. Wat is hiervoor nodig?

De eigen publicaties zijn maar nauwelijks zichtbaar binnen Windesheim. Soms wordt er intern gewag van gemaakt dat er een nieuw artikel of andere publicatie verschenen is maar dat gaat alleen als mededeling. Er lijkt weinig tot geen waardering voor publicerende medewerkers te zijn. Een site met publicaties per domein voor medewerkers zou hiervoor een oplossing kunnen bieden zodat beter zichtbaar gemaakt wordt wat Windesheim medewerkers publiceren. De voorkeur zou zijn om deze full-text beschikbaar te maken maar Alie voorziet wel problemen qua auteursrecht hiermee.


Windesheim wordt niet betrokken bij het extern publiceren. Het lectoraat Verslavingspreventie is betrokken bij enkele publicaties.




Windesheim zou materiaal dat door Windesheim medewerkers gemaakt wordt beschikbaar en inzichtelijk moeten maken. Een interne etalage die goed laat zien waar medewerkers zich mee bezig houden en waar ze kennis over hebben. Artikelen zouden hierbij waar mogelijk full-text beschikbaar moeten zijn. Sceptisch of dat ook voor boeken mogelijk is maar wellicht dat er toegewerkt kan worden naar betere afspraken met uitgevers. Er zou ook aandacht moeten zijn om andersoortige publicaties zichtbaar te maken binnen Windesheim. Opiniërende artikelen, zoals columns, rubrieken in vaktijdschriften of zelfs blogposts.

Overige opmerkingen Kennisproducten en publicaties die in werktijd gemaakt zijn zouden gratis beschikbaar moeten zijn. Materiaal dat door anderen, voor externe doelen of in eigen tijd gemaakt zijn hoeven niet gratis te zijn.

Frank Boterenbrood, 04-02-2014

docent Bedrijfskundige Informatica bij de School of Information Sciences

Hoe zouden jouw publicaties intern zichtbaar en beschikbaar gemaakt kunnen worden binnen Windesheim. Wat is hiervoor nodig?

Bij universiteiten melden onderzoekers zelf hun publicaties aan en is daar een infrastructuur voor ingericht. Als Windesheim publicaties van medewerkers zichtbaar/beschikbaar wil maken dan zou er een soortgelijke infrastructuur ingericht moeten worden. Een IT systeem waarin dit geregeld kan worden.


Windesheim is niet betrokken bij het uitgeven van de twee onderwijspublicaties bij externe uitgevers. Frank onderhoudt zelf de contacten met de uitgever.


Ter ondersteuning van publiceren zou het wenselijk zijn om daar een investering qua uren voor te krijgen. Daarnaast zou een (peer) review van geproduceerde teksten wenselijk zijn om ook input van andere medewerkers uit Windesheim te krijgen. Op die manier wordt het schrijven en publiceren minder een solitaire aangelegenheid. Bij het publiceren in een Open Access tijdschrift zouden de kosten hiervan gedragen moeten worden door Windesheim in een aparte regeling.

Overige opmerkingen De uitgever beschikt over de rechten van de uitgegeven boeken en er kunnen (waarschijnlijk) geen afspraken gemaakt worden over het goedkoper/gratis beschikbaar maken van een digitale versie die in de ELO opgenomen kan worden. Als Windesheim wil voorzien in beschikbaarheid van de titels voor studenten, dan zal Windesheim exemplaren moeten kopen en evt. de kosten doorrekenen aan studenten.



Cor Niks, 03-02-2014 Docent psychomotorische therapie en bewegingsagogie Hoe zouden jouw publicaties intern zichtbaar en beschikbaar gemaakt kunnen worden binnen Windesheim. Wat is hiervoor nodig?

Het zelf ontwikkeld onderwijsmateriaal is ontwikkeld en uitgegeven via externe uitgevers. Middels afspraken binnen de opleiding is wel het verdienmodel geregeld maar niet dat het (vrijelijk) beschikbaar is intern. Er wordt intern geen reclame gemaakt dat deze publicaties bestaan en het is aan de docent/medewerker zelf om het onder de aandacht te brengen. Er zou een site moeten zijn waar je, eventueel geordend op domein, beschikbare en zelf ontwikkelde onderwijspublicaties inzichtelijk maakt waarbij er promotie gedaan wordt van (succesvolle) werken binnen Windesheim. Ook als goede voorbeeldfunctie naar andere docenten die overwegen zelf onderwijsmateriaal te ontwikkelen en uit te laten geven.


Op afspraken na (voor uren en royalties) met de opleiding wordt Windesheim er verder niet bij betrokken. Redigeren ziet Cor als een essentiële taak maar dan wel vanuit de uitgevers, waar hij ook zeer goede ervaringen mee heeft. Het blijkt moeilijk te zijn om zelf iets te laten promoten via de afdeling Communicatie bij bijv. willen plaatsen van iets in de Stentor. Dit i.v.m. quota afspraken vanuit Windesheim met de krant. De eigen afdelingen hebben geen ervaring met het uitgeefvak en beschikken logischerwijs ook niet over een brede afzetmarkt voor gepubliceerd onderwijsmateriaal. Wel is er een afzetmarkt naar studenten. Voor extern gaat nu via uitgever of partner-organisatie.


Een ondersteuning gericht op de verschillende scenario’s of routes als docenten onderwijsmateriaal willen ontwikkelen en uitgeven. Met keuzes om zelf uit te geven, met externe uitgever of via Windesheim met duidelijke (financiële en/of uurtoewijzing) consequenties, te bewandelen routes en de afspraken die hieromtrent gemaakt dienen te worden. Windesheim zou uitgegeven onderwijsmateriaal van eigen docenten beter moeten promoten. Zowel intern maar ook extern als PR ter onderscheiding van de eigen opleiding t.o.v. concurrerende hogescholen (strategische communicatie).

Anneke Smits, Erna van Koeven en Theo Peenstra, 04-02-2014

Domein Bewegen & Educatie

Hoe zouden jouw publicaties intern zichtbaar en beschikbaar gemaakt kunnen worden binnen Windesheim. Wat is hiervoor nodig?

Vergelijkbaar met medewerkers van universiteiten zouden er persoonspagina’s moeten komen die zowel intern maar vooral ook extern zichtbaar zouden moeten zijn (Sharenet profielpagina’s worden slecht gebruikt en zijn niet buitenaf beschikbaar). Publicaties zouden hier opgenomen kunnen worden waarbij persoonspagina’s alleen aangemaakt worden voor medewerkers die ook daadwerkelijk publicaties hebben. Zoekacties beginnen bijna altijd met Google en op die manier zouden zowel de medewerkers als de publicaties eenvoudig gevonden kunnen worden [de publicaties zouden alleen full-text hoeven voor intern gebruik of als ze open access zijn]. Qua interne/externe communicatie zou hier ook aandacht voor moeten zijn binnen Windesheim. Focus op je eigen



mensen want Windesheim zijn de mensen die er werken. Het onderscheidt Windesheim van andere hogescholen en andere opleidingen bij die hogescholen als je laat zien wat je in huis hebt. De publicerende medewerkers hebben nu het gevoel onzichtbaar bezig te zijn, zelfs vanuit de ondernemen doelstelling terwijl er wel veel samengewerkt wordt met externe partijen en er relatief veel gepubliceerd wordt bij educatieve uitgevers en in vaktijdschriften. Aandacht en interesse is nu afwezig; medewerkers worden afgerekend op goed onderwijs en hebben het gevoel dat het publiceren als een soort hobby wordt gezien. Het voorbeeld van de leerkring wordt als positieve ontwikkeling genoemd, waar uren en facilitering gegeven wordt voor publiceren. Meer en betere ondersteuning voor administratieve en auteursrechte-lijke details rondom het publiceren zou wel gewenst zijn.


Niet t.a.v. het publiceren van onderwijsmateriaal/methoden via educatieve uitgevers. Alle facilitering wordt door de uitgever gedaan en alle drie de medewerkers hebben afspraken met hun leidinggevenden/opleidingen hierover. Verdere regulering wordt als bemoeienis ervaren die funest is voor het creatieve proces.


Publiceren in vaktijdschriften met name zou gefaciliteerd moeten worden. Studieboeken die via een educatieve uitgever op de markt komen worden door begeleid, geredigeerd en ondersteund door die uitgever maar voor artikelen in vaktijdschriften werken medewerkers alleen en zonder ondersteuning, terwijl de zichtbaarheid van medewerkers (en Windesheim) stukken groter is. Windesheim zou afspraken moeten maken met publicerende medewerkers over wat ze met het eindresultaat wil doen. Die belangen zouden via de lijn als afspraken gemaakt en afgestemd moeten worden. Het zou “normaal” moeten zijn om te publiceren zonder het idee te krijgen dat je iets doet dat lastig is voor anderen (heb je hun weer) of vragen te krijgen of dat de [reguliere] taken beïnvloedt. Een vorm van stimulans zou prettig zijn ipv hindernissen op te werpen. Uren krijgen om artikelen samen met studenten te schrijven. Die vraag ligt er regelmatig vanuit studenten maar kan in de praktijk niet ondersteund worden door docenten. Taalbeheersing, zowel Nederlands als Engels, dient een groot punt van aandacht te zijn. Een schrijfcentrum, schrijfcoaches, die publicerende medewerkers ondersteunt in het correct schrijven van artikelen en boeken is een basisvoorwaarde. Kwalitatief goede publicaties kunnen alleen ontstaan met kwalitatief goed taalgebruik. Er zou 1 loket moeten komen waar medewerkers vragen kunnen stellen over hoe te publiceren, fondsen te verwerven, hoe dit in de lokale media te brengen enz.



BIJLAGE 2. Over het auteursrecht Het auteursrecht op studentwerken, die beogen de kennis en vaardigheden van de student te toetsen, berust bij de student. Een student kan immers alleen beoordeeld worden op oorspronkelijk werk dat aantoonbaar van de student zelf is. Gezien het bovenstaande stelt Windesheim vast dat een (eventuele) opdrachtgever van het afstudeerproduct geen auteursrecht kan claimen. Windesheim wil echter de belangen van de diverse partijen (Windesheim, student en opdracht verstrekkende instelling) niet nodeloos schaden. Zij neemt dan ook haar verantwoordelijkheid door ervoor te zorgen dat er een goede schriftelijk vastgelegde afspraak komt tussen de student en de opdracht verstrekkende instelling over de mogelijkheden en beperkingen t.a.v. het publiceren van het afstudeerproduct. Dit kan ook mogelijkheden bieden om de publicatie gedeeltelijk of in een andere vorm (bijv. een samenvattend artikel) te publiceren (met weglating van vertrouwelijke gedeeltes) en/of te publiceren na een embargo periode. Het auteursrecht en de docent met een vast dienstverband Windesheim verkrijgt automatisch het auteursrecht van alle producten die docenten, met een vast dienstverband, ten behoeve van Windesheim maken in het kader van de uitoefening van hun functie. Windesheim volgt hierin de geldende wetgeving en cao-hbo. Voor docenten met een parttime aanstelling, met meerdere dienstverbanden en/of met een eigen bedrijf geldt dat Windesheim het auteursrecht heeft op alle producten en resultaten die zij in het kader van hun aanstelling en opgedragen werkzaamheden gemaakt hebben. De tijdstippen of dagen waarop het werk is uitgevoerd dat leidt tot het vervaardigde kennisproduct zijn hierin niet van belang. Door docenten zelf ontwikkeld lesmateriaal dient, vanuit het belang van de instelling als eigenaar van het auteursrecht en vanuit oogpunt van Open Access, altijd voor studenten en collega’s, hetzij digitaal, hetzij in print o.b.v. kostprijs, vrij beschikbaar te zijn, ongeacht of dat materiaal tevens door een commerciële partij wordt uitgegeven. Hiertoe kunnen er afspraken gemaakt worden tussen leidinggevende en publicerende medewerker waarbij het auteursrecht en bijbehorende exploitatierechten van Windesheim worden overgedragen aan de medewerker. Medewerkers kunnen in dat geval met een commerciële partij (uitgever) onderhandelen waarbij bovenstaand uitgangspunt randvoorwaardelijk is. Het auteursrecht en de onderzoeker met een vast dienstverband Windesheim oefent het auteursrecht uit over alle producten die onderzoekers, met een vast dienstverband, ten behoeve van Windesheim maken in het kader van de uitoefening van hun functie. Windesheim volgt hierin de geldende wetgeving en cao-hbo. Windesheim is echter van mening dat wetenschapsbeoefening in alle vrijheid moet kunnen plaatsvinden en dat zij geen zeggenschap nastreeft over de manier waarop de uitkomsten van het onderzoek en de opvattingen van de onderzoeker worden



gepubliceerd. Alle resultaten moeten vrijelijk gepubliceerd kunnen worden. Zij delegeert daarom de uitoefening van het auteursrecht naar de onderzoeker. Windesheim stelt bij deze delegering echter wel de volgende eisen: � de onderzoeker zal, tenzij dit onmogelijk is door wet- en regelgeving of andere

afspraken of contracten, publiceren onder Open Access; � de onderzoeker zal, tenzij er zwaarwegende redenen zijn, het auteursrecht niet

overdragen aan derden, maar gebruik maken van een publicatielicentie; � de onderzoeker zal bij het publiceren door een uitgever zorgen dat minimaal de

preprint van de publicatie door Windesheim vrijelijk te gebruiken is in het kader van haar onderwijs- en onderzoekstaken. Hij zal ernaar streven dat Windesheim toestemming krijgt voor het gebruik van de postprint of de uitgeversversie in het kader van haar onderwijs- en onderzoekstaken;

� de onderzoeker zal bij het publiceren door een uitgever ernaar streven dat de publicatie na een embargoperiode van maximaal 1 jaar in Open Access toegankelijk zal zijn.

Voor onderzoekers met een parttime aanstelling, met meerdere dienstverbanden en/of met een eigen bedrijf geldt dat Windesheim het auteursrecht heeft op alle producten en resultaten die zij in het kader van hun aanstelling en opgedragen werkzaamheden gemaakt hebben. De tijdstippen of dagen waarop het werk is uitgevoerd dat leidt tot het vervaardigde kennisproduct zijn hierbij niet van belang. Windesheim wil dat, voordat een onderzoek van start gaat, er duidelijke afspraken zijn gemaakt met de opdrachtgever en/of de financier(s) over de auteursrechten, het publiceren van de onderzoeksresultaten en de vertrouwelijkheid. Het auteursrecht en de freelancer Op basis van de geldende wetgeving valt het auteursrecht van materiaal gemaakt door freelancers in opdracht van Windesheim niet automatisch aan haar toe. Windesheim zal in contracten met freelancers laten opnemen dat, indien werkzaamheden worden verricht in het kader van het ontwikkelen van onderwijs- en/of onderzoeksmateriaal, de auteursrechten worden overgedragen aan Windesheim. Hiervoor is een standaard contractformulier beschikbaar. Huidige situatie bij Windesheim Ondanks het gegeven dat Windesheim het auteursrecht toekomt op zelf ontwikkeld onderwijsmateriaal, boeken, artikelen en andere werken van haar werknemers worden er al jarenlang afspraken gemaakt tussen docenten, onderzoekers en uitgevers over het openbaar maken en verveelvoudigen van die werken: het publiceren. Diverse docenten hebben studieboeken geschreven die door uitgevers op de markt worden gebracht. In alle gevallen zijn de exploitatierechten via een overeenkomst overgedragen aan een uitgever en in voorkomende gevallen is dit ook met de auteursrechten gebeurd. Bij lectoren en onderzoekspublicaties spelen nog enkele additionele zaken. Veel lectoren hebben niet alleen een arbeidsovereenkomst met Windesheim maar ook een tweede arbeidsovereenkomst met een wetenschappelijke onderwijsinstelling. De cao van de universiteiten kent geen soortgelijk artikel E-7 terwijl de aard van de werkzaamheden bij deze universiteiten veelal wel een grote overlap heeft met de werkzaamheden bij Windesheim. Daarnaast is te verwachten dat lectoren bij hun aanstelling als lector bij Windesheim expliciet afspraken hebben gemaakt met betrekking tot het



auteursrecht over werken welke geschreven worden gedurende het dienstverband, daarmee afwijkend van het automatische auteursrecht van werkgevers op grond van de Auteurswet. Dit betekent dat er maar zelden een eenduidige uitspraak gedaan kan worden wie het auteursrecht toekomt van een publicatie door een lector. Lectoren publiceren in een grote verscheidenheid van kanalen: erkende en prestigieuze tijdschriften van commerciële uitgevers waarin alleen gepubliceerd kan worden na overdracht van zowel auteursrechten als exploitatierechten. Boeken bij commerciële uitgevers met eveneens overdracht van rechten als randvoorwaarde maar ook tijdschriften en boeken bij uitgevers waar overdracht van rechten niet of nauwelijks een rol speelt. In 2011 zijn er gesprekken gevoerd met alle lectoren van Windesheim over de wijze waarop deze thans publiceren en de mogelijkheden/knelpunten van open access publiceren. Hieruit kwam niet alleen de hierboven genoemde verscheidenheid naar voren, ook bleek dat de meerderheid van de lectoren nauwelijks of niet afspraken maken met een uitgever om zelf het gebruiksrecht op de eigen publicaties te kunnen behouden. Dit leidde tot concrete voorbeelden dat lectoren hun eigen boeken en artikelen niet (meer) konden gebruiken voor hun huidige werkzaamheden binnen Windesheim. De rol van uitgevers Uitgeverijen hebben alleen die rechten die door de auteursrechthebbenden aan hen zijn overgedragen. Zij leveren immers (alleen) de dienst om een werk te openbaren en te verveelvoudigen en hebben daar ten minste de exploitatierechten voor nodig. Historisch is het echter zo gegroeid dat, met name de wetenschappelijke, uitgevers de volledige auteursrechten opeisen als voorwaarde voor publiceren. Met Open Access publiceren begint hier een kentering in te komen. Wereldwijd worden uitgevers geconfronteerd met de wensen en eisen van auteurs om onder Open Access te kunnen publiceren waarbij de auteursrechthebbende zeggenschap houdt over het werk zelf en de uitgever, via het in licentie krijgen van de exploitatierechten, alleen zeggenschap heeft over de specifieke versie die door hen gepubliceerd wordt. Aangezien auteurs in de praktijk zelf onderhandelen met uitgevers zal er een licentie voor publiceren worden opgesteld met daarin afspraken en uitgangspunten. Hiermee maken ze auteurs afspraken met uitgevers over publicatie, onder voorwaarde dat de auteursrechten bij Windesheim blijven. De licentie regelt dat de auteur namens de instelling de uitgever toestemming verleent tot (commerciële) exploitatie van de publicatie. Het Auteursrechten Informatiepunt van het Mediacentrum kan, in samenwerking met de onderwijsjuristen van Windesheim, de auteurs faciliteren in deze gesprekken.



BIJLAGE 3. Vooruitblik mogelijke implementatie Publicatierichtlijn m.b.v. een Windesheim Kennisplatform Windesheim wil gezien en erkend worden als uitgever van de onder haar verantwoordelijkheid gemaakte kennisproducten. Bij deze rol als uitgever horen ook specifieke handelingen en activiteiten. Windesheim zal zorgen voor verdere ondersteunende dienstverlening die studenten, docenten en onderzoekers kunnen faciliteren bij het publiceren van hun materialen. Het Mediacentrum, de afdeling Communicatie en dienst ICT zijn hierbij natuurlijke partners in het vormgeven van de publicatie ondersteuning. Hieronder volgt een opsomming van te ondernemen activiteiten die van belang zijn bij het implementeren van de publicatierichtlijn:

� verzamelen en aanleveren van publicaties ten behoeve van het depot van de Koninklijke Bibliotheek. De KB heeft een wettelijke taak alle in Nederland gepubliceerde werken op te nemen in haar collectie. Ook binnen Windesheim dient er een depot ingericht te worden voor alle vervaardigde kennisproducten van studenten, docenten en onderzoekers. Deze rol kan worden belegd bij de afdeling Div-A;

� metadatering van de kennis- en onderzoekspublicaties van Windesheim door het Mediacentrum t.b.v. opname in repositories en andere systemen (incl. toekennen van Digital Author Identifiers5 (DAI) aan de bij Windesheim werkzame auteurs);

� aanvragen en beheren van ISBN en ISSN nummers voor publicatie van werken door het Mediacentrum;

� advisering door het Auteursrechten Informatiepunt van het Mediacentrum op gebied van auteursrechten en ondersteuning bij licentie-onderhandelingen door auteurs met uitgevers;

� Windesheim hecht waarde aan de herkenbaarheid van haar publicaties. Er dienen keuzes gemaakt te worden hoe de onderwijs- en onderzoekspublicaties van Windesheim beschikbaar en aangeboden gaan worden zowel voor intern als extern (her)gebruik. Hiervoor is er een Kennis(web)platform nodig waarop deze kennisproducten toegankelijk gemaakt worden. Om zowel de interne als externe zichtbaarheid te vergroten ontwikkelt de afdeling Communicatie samen met de domeinen en het Mediacentrum (intern) communicatiebeleid rondom de Windesheim publicaties. Hierbij de volgende aandachtspunten:

o dat alle publicaties waarvan het auteursrecht bij haar berust dienen als een Windesheimpublicatie herkend te kunnen worden. Hiervoor zal de Windesheim huisstijl worden toegepast in samenwerking met de afdeling Communicatie. Daar waar Windesheim in samenwerking met derden publicaties vervaardigt, zullen aanvullende afspraken v.w.b. huisstijl, etc. dienen te worden gemaakt;

o behalve de eigen kennisproducten beschikt Windesheim ook over informatiebronnen van externe leveranciers die toegankelijk zijn voor Windesheim studenten en medewerkers. Het gaat om tientallen relevante grote en minder grote databanken en bronnen die via het Mediacentrum gelicenseerd zijn alsmede open access content van derden. Voor derden

5 De Digital Author Identification (DAI) is een uniek landelijk nummer voor elke auteur, met een aanstelling bij of

een andere relatie met een Nederlandse universiteit, hogeschool of onderzoeksinstituut.



dient zichtbaar te zijn welke (in- en externe) bronnen en publicaties Windesheim aanbiedt, ook al zal niet alles toegankelijk zijn voor de externe doelgroepen;

o op een Windesheim Kennisplatform kunnen naast eerder genoemde publicaties ook de procedures, workflow beschrijvingen en de ondersteunende dienstverlening hier een plaats krijgen;

o voor de invulling en vormgeving van het Windesheim Kennisplatform dient er gekeken te worden naar de mogelijkheden van Sharenet als intranetomgeving, N@Tschool als ELO, Windesheim.nl als huidige website en de repository waar Windesheim al over beschikt. In de repository worden op dit moment afstudeerwerken en (een klein aantal) onderzoekspublicaties opgenomen die via de HBO-Kennisbank en Narcis beschikbaar zijn;

o met het streven om waar mogelijk Open Access te publiceren wordt i.s.m. andere hogescholen een haalbaarheidsonderzoek gedaan om te komen tot een gezamenlijk HBO Open Access tijdschrift6. De zichtbaarheid en vindbaarheid dáárvan en van alle andere (niet Open Access) publicaties voor alle doelgroepen, zowel intern als extern via het Windesheim Kennisplatform dragen bij aan de ambitie om Windesheim te profileren als kennisinstelling;

o alle partijen die zich bezig houden met het vervaardigen, publiceren, ontsluiten en presenteren van de onderwijs- en onderzoekspublicaties (waaronder de redactie van de Windesheim reeks) vormen samen de stakeholders die ook gezamenlijk verantwoordelijk zijn voor het beheer en de ontwikkeling van het Windesheim Kennisplatform.

� Leidinggevenden binnen de onderwijsdomeinen hebben een cruciale rol bij de

realisatie van de publicatierichtlijn. Zij moeten goed geïnformeerd zijn over de (te ontwikkelen) faciliteiten en de Open Access koers van Windesheim. Om de realisatie van dit beleid te laten slagen is het nodig om binnen de domeinen:

o workflows te bepalen t.b.v. het inventariseren, fysiek en digitaal aanleveren van publicaties, de metadatering en het ontsluiten ervan;

o vast te stellen op welke wijze de opslag en het management van (ruwe) onderzoeksdata dient te geschieden;

o waarbij de afdelingen HR, Communicatie en het Mediacentrum een belangrijke rol hebben.

� Windesheim wenst een duidelijk signaal af te geven aan publicisten om bij het

publiceren taaltechnische en stijlaspecten (schrijfvaardigheden) nadrukkelijk mee te nemen.

6 De gezamenlijke hogescholen zullen, zodra dit journal het levenslicht ziet, tekenen voor vorm en inhoud. Bij

het vervaardigen ervan, zal een nieuwe huisstijl, etc. dienen te worden ontwikkeld met oog voor o.a. de

uniforme benaming van Windesheim, afdelingen van onze hogeschool (lees: Nederlands en Engels), functies,

titulatuur, citatiestijl, etc.

BESLUIT COLLEGE VAN BESTUUR - Mediacentrum...van de instelling als eigenaar van het auteursrecht...

Documents

Transcript of BESLUIT COLLEGE VAN BESTUUR - Mediacentrum...van de instelling als eigenaar van het auteursrecht...