De CodaKrant

België - Belgique

P.B.

2990WUUSTWEZEL 1

8/3875

2De rouwzorgvrijwilligers van Coda

4Radio Gaga in Coda: “the making of”

8Mijn geheim

10Coda Pilootproject

01Door: ChristineVan Ussel - Gonnissenvoorzitter CODA vzw.

Wanneer U dit leest, is het

jaar 2016 weeral bijna om. De

tijd gaat snel: in goede dagen

maar blijkbaar ook tijdens

meer turbulente periodes.

Een mens tracht de tijd die

kan gespendeerd worden

aan belangrijke zaken, zoals

bijvoorbeeld aan Coda, efficiënt

te plannen… en toch: tijd

tekort! Nu ben ik hier alweer

tegen de deadline (!) aan het

schrijven en denk: mijn God,

waar is dat hele jaar weer heen?

We willen graag geloven dat we

door goed inplannen, meten

en objectivering ons leven

kunnen beheersen of zelfs wat

kunnen sturen. Blijkt niks van

aan te zijn. Soms word je door

de omstandigheden gewoon

geleefd. Waarden zoals liefde

en geluk ontsnappen aan elke

meet- of planbaarheid, gelukkig

maar. Met pech, tegenslag,

ziekte en doodgaan kunnen

we maar moeilijk om. En laat

dat nu net zaken zijn, waar we

hier bij Coda gewoon, zonder

pretentie, goed mee willen

omgaan.

Hier valt men stil, letterlijk

en figuurlijk. De locatie van

Coda leent zich daar ook

toe. De woorden die hier

soms nodig zijn, “stotterend

zoeken, een broos pogen, een

twijfelend proberen tussen

afstand en nabijheid, tussen

afhankelijkheid en autonomie,

kunnen maar gehoord worden

tegen de achtergrond van een

mild zwijgen”, een gedragen

stilte. Daar wordt hier in Coda

op een authentieke manier, heel

waarachtig mee omgegaan.

We willen niet ‘tellen’ maar

‘vertellen’. Te veel meetbaarheid

is nefast voor een goed

zorgbeleid. Hier moet men ook

kunnen praten, denken, zelfs

‘bidden’. Aanwezig zijn voor de

gast, het gevoel geven er voor

hem of haar exclusief te zijn.

Zeker als er geen technische

oplossingen meer zijn. Zo wordt

zorg ver voorbij het louter

functionele geheven. Om dat

te kunnen doen, koestert Coda

idealen die volledig losstaan

van de economische dimensie.

Hier maakt men tijd; hier kan

men met vragen terecht zonder

dat men hier pretendeert de

wijsheid in pacht te hebben.

“Zijn vragen soms niet

wezenlijker dan antwoorden?

Is het niet zo dat woorden

uiteindelijk toch ruimte

moeten krijgen, dat luisteren

onvermijdelijk is?”

Wie zijn die mensen die dat

vandaag de dag in Coda doen

gebeuren? Het succes van dit

verhaal vertrekt altijd vanuit een

engagement. Mensen geven

het beste van zichzelf. In Coda

wordt ook veel werk verzet

door het ‘hart’: gasten worden

‘hartelijk’ bejegend, de dingen

worden ‘behartigd’. Ook al is dat

niet altijd direct productief en

zelfs zonder garantie op instant

rendement. Dat is GOED werk.

En dat valt niet te becijferen.

CODA NIEUWSBRIEF | 21ste jaargang nr. 4 | 19 december 2016 | afgiftekantoor ANTWERPEN X | driemaandelijkse uitgave OKT-NOV-DEC | erkenningsnummer P409568verantwoordelijke uitgever - afzendadres : Christine Gonnissen - CODA vzw. - Bredabaan 743 te 2990 Wuustwezeltel. 03-633.20.10| info@coda.care | www.coda.care grafisch concept : www.perfectpixel.be - druk : www.drukkerijgoossens.be - verzending : www.boesenco.be

32

02Door: Susi Auth,Klinisch psychologe NPZN en rouwzorgverantwoor-delijke Coda vzw

De rouwzorgvrijwilligers van Coda

Op 5 december was het de IVD,

“International Volunteering

Day” oftewel de Internationale

Dag van de Vrijwilliger. Elk

jaar op 5 december staat de

wereld heel even stil bij de

miljoenen vrijwilligers die zich

overal ter wereld nuttig maken.

Vrijwilligers dragen immers bij

op zoveel domeinen. Het zijn

actieve burgers die onmisbaar

zijn, ook bij ons in Coda vzw.

Coda heeft een ruime

vrijwilligerswerking. Vrijwilligers

die zich inzetten in het hospice,

in de thuiszorg, de administratie,

in de tuin en voor de klusjes en

in het dagcentrum, maar ook

vrijwilligers die zich inzetten in

de rouwzorg en ondersteuning

bieden aan nabestaanden die

hier nood aan hebben.

Vandaag wil ik als

verantwoordelijke van de

rouwzorg op Coda onze

rouwzorgvrijwilligers eens extra

onder de aandacht brengen en

in de bloemetjes zetten.

In het najaar van 2015

organiseerde Coda vzw in

samenwerking met het Netwerk

Palliatieve Zorg Noorderkempen

(NPZN) na 7 jaar terug een

opleiding voor vrijwilligers in de

rouwzorg. Onze ploeg was na

7 jaar immers al wat uitgedund

en we hadden dringend nood

aan wat meer mankracht. Een

oproep in de lokale kranten

en media zorgde voor massale

belangstelling. Na grondige

selectiegesprekken zijn we

uiteindelijk met een ploeg van

10 ontzettend gemotiveerde

nieuwe gezichten en enkelen

van de oude garde gestart aan

de opleiding.

De intensieve 7-daagse

opleiding werd gegeven door

doorwinterde autoriteiten en

psychotherapeuten die het

huidige rouwlandschap rijk

is en voerde ons doorheen

verschillende essentiële

thema’s uit het rouw- en

begeleidingswerk. Onze

kandidaat-vrijwilligers leerden

over rouw en rouwprocessen,

keken diepgaand naar hun eigen

rouw- en verliesgeschiedenis,

leerden over de taken en

grondhoudingen van de

rouwbegeleider, over hun eigen

kwaliteiten en valkuilen, over

individuele begeleiding en

begeleiden in groep.

De opleiding bracht ons tevens

dicht bij elkaar. De openheid,

de warmte en verbondenheid

zorgden ervoor dat we een

écht team gingen vormen.

Uiteindelijk konden we na de

opleiding met een ploeg van in

totaal 14 rouwzorgvrijwilligers

aan de slag.

En ze vlogen er meteen in, onze

rouwzorgvrijwilligers. Op onze

terugkerende 3-maandelijkse

lezing over rouw “En hoe nu

verder…?” staan ze voor, na

en tijdens de pauze steeds

paraat voor een praatje met de

aanwezigen. Zo’n lezing roept

immers veel herkenbaarheid

op bij de aanwezigen over

wat ze meemaken in hun

eigen rouwproces en hierover

even van gedachten kunnen

wisselen, hun verhaal eventjes

mogen doen, is voor menig

nabestaanden een hart onder

de riem.

Naast onze 3-maandelijkse

lezing, engageren onze

rouwzorgvrijwilligers zich ook

om individueel of in groep met

nabestaanden op weg te gaan

in het rouwproces.

Tijdens een individuele

begeleiding ligt de nadruk op

het “ruimte maken voor wat er

is”. Onze rouwzorgvrijwilliger

is er vooral om te luisteren

naar wat zich aandient in de

beleving en de gedachten

van de nabestaande. Een

rouwproces is namelijk een

uniek gebeuren, dat voor geen

twee mensen hetzelfde is. Rouw

wordt gekleurd en beïnvloed

door heel veel verschillende

factoren en ook al herkennen

rouwenden bij elkaar veel

gelijkaardige symptomen,

toch blijft elk verhaal en elke

beleving van rouw uniek. Vaak

merken we dat na enkele

weken of maanden de aandacht

voor de rouwende verslapt. De

wereld draait immers door voor

de omgeving, maar voor de

nabestaande lijkt het alsof de

tijd stilstaat. Heel vaak gebeurt

het ook dat na de eerste shock

van het overlijden van de

dierbare, na alle regelingen

en zaken die “moeten”

gebeuren, de nabestaande

na enkele weken of maanden

plots geconfronteerd wordt

met de emotionele impact van

heel het gebeuren. Niet enkel

het overlijden en de manier

waarop, maar vaak ook de

impact van een voorafgaande

ziektegeschiedenis en vaak

intense zorg worden duidelijk en

dringen zich op. De confrontatie

met de dagdagelijkse realiteit

zonder de dierbare wordt pijnlijk

duidelijk en brengt gevoelens

van gemis, verdriet, leegte,

futloosheid en zinloosheid naar

boven. Met het verlies beseffen

rouwenden dat ze niet enkel

de dierbare kwijt zijn, maar

eveneens een stuk van zichzelf,

hun toekomstperspectief,

hun houvast en zekerheden

in het leven. Alles is grondig

door elkaar geschud en de

rouwende staat voor de grote

uitdaging om uit de chaos

van al deze gevoelens en

gedachten terug een zinvol en

betekenisvol geheel te maken,

om zich aan te passen aan de

veranderende en veranderde

wereld zonder de overledene,

zonder echter de emotionele

band te moeten loslaten. In

deze woelige periode willen

onze rouwzorgvrijwilligers er

zijn voor hen. Als een baken

of eilandje te midden van de

woeste zee. Ze willen een plaats

bieden om te reflecteren over

de afgelopen periode, zaken

terug op een rijtje te zetten,

Goed doen raakt nooit op. Het

heeft onnoemelijk veel waarde

en het is een ongelooflijke

kracht. Op dat DNA van Coda

willen we ook in 2017 wanneer

we eindelijk van start zullen

gaan met de realisatie van ons

pilootproject (zie verder in deze

krant) zwaar blijven inzetten.

Ik kan niet anders dan met groot

respect alle medewerkers en alle

vrijwilligers van Coda bedanken

voor hun ‘hartverwarmende’

inzet van het voorbije jaar. De

waarde van vrijwilligerswerk

kan moeilijk worden overschat.

Het zijn altijd opnieuw mensen

die het verschil maken. Een

extra woord van dank ook aan

alle bestuurders die zich in de

voorbije periode als goede huis-

moeders/vaders inspanden om

Coda mee naar een nog mooier

verhaal te tillen. Merci.

Het zijn jullie allemaal samen

die maken dat we altijd kunnen

hopen op die kleine goeie

dingen. Klinkt dat naïef? “Laat

me dan maar een klein beetje

naïef zijn. Of minstens capabel

om optimisme het voordeel

van de twijfel te geven. Enfant

optimizable. Ik word er stil van”.

Die hoop op het kleine goede,

die wens ik jullie allemaal, ook u

betrokken lezer, van harte!

Een heel zalige kerst en een

heel hoopvol 2017.

(ik citeerde bijna schaamteloos

uit “De Wereld Van De

Wachter”, warm aanbevolen)

54

de kans bieden om het verhaal

(nog eens) te vertellen en er

zijn om te ontvangen wat

zich aandient en met respect

en menselijke warmte mee te

helpen dragen wat zo zwaar

weegt. Maar ze willen mensen

ook geruststellen en het nodig

zelfvertrouwen bieden in deze

moeilijke tijd. Want ook al

hebben nabestaanden vaak

het gevoel dat het ondraaglijk

is, toch voelen ze na verloop

van tijd toch dat ze erin slagen

om wat zo zwaar weegt toch

draaglijk te maken. Sociale steun

is daarbij echter onontbeerlijk.

De rouwzorgvrijwilligers

van Coda begeleiden ook

onze gespreksgroepen voor

rouwenden. In de kleine

groepen van maximum 8

deelnemers fungeren zij als een

soort verkeersleider en facilitator

van het groepsgebeuren. Elke

groep lotgenoten is weer uniek,

net omwille van de unieke

deelnemers en verhalen die

er in aan bod komen. Onze

vrijwilligers kijken naar de

thema’s die de deelnemers

binden en waarin ze verschillen.

Ze zorgen voor een platform

om verhalen en ervaringen te

delen. Rouwenden ervaren

vaak een enorme steun van

lotgenoten, mensen die

écht begrijpen wat het is om

midden in het verlies te staan.

De warmte en verbondenheid

die zo’n groepsproces met

zich meebrengt zijn vaak een

helend deken van erkenning en

herkenning die de draagkracht

van rouwenden versterkt. Je

bent niet alleen!

Het werk van onze

rouwzorgvrijwilligers is

onontbeerlijk. We doen

niet aan therapie, maar aan

ondersteuning, want die is soms

broodnodig in een maatschappij

waar alles maakbaar en

vervangbaar is en vooruit moet

gaan. Wij staan stil, bij jezelf

en bij het leven, en proberen

zo tegemoet te komen aan een

groeiende behoefte die leeft

in onze maatschappij: ruimte

krijgen en mogen nemen voor

jezelf, zeker in een tijd waarin

alles op zijn kop staat.

En dat de nood er is, is

overduidelijk. In 2016 alleen

al heeft Coda Rouwzorg 50

individuele begeleidingen

mogen bieden aan

nabestaanden en zijn er reeds

4 gespreksgroepen gestart.

Dit alles zou niet mogelijk

zijn zonder de inzet van

onze gemotiveerde ploeg

rouwzorgvrijwilligers! Dus dank

jullie wel om dag in dag uit jullie

hart en oor open te stellen voor

nabestaanden!

03Door: Rigo Verhaert,Algemeen coördinator Netwerk Palliatieve Zorg Noor-derkempen, Coda Thuiszorg, Coda Dagcentrum

Radio Gaga in Coda:

“the making of”

Medio januari 2016 krijg ik

een telefoon. “Dag meneer

Verhaert, Met An Van Dael van

De Chinezen”. Met wie? Van

wát? Blijkt ‘De Chinezen’ een

productiehuis te zijn dat onder

andere de eerste reeks van

‘Radio Gaga’ in elkaar gebokst

heeft. Of ik Radio Gaga ken,

vraagt An me. Ja hoor, ik heb

dan wel niet alle afleveringen

gezien maar hetgeen ik me

ervan kan herinneren, leek me

telkens erg mooie, warme TV te

zijn.

An vertelt me dat de twee

presentatoren, Dominique

en Joris, graag een tweede

serie zouden maken en dat

TV zender Canvas daarin mee

wil gaan. Als er dus voldoende

nieuwe plaatsen gevonden

worden die maatschappelijk

relevante thema’s in zich

hebben dan zal er een tweede

reeks geproduceerd worden.

Joris en Dominique willen in die

tweede reeks zeker iets doen

rond palliatieve zorg, rond het

taboe dat in onze samenleving

op sterven en dood lijkt te

rusten. En via enkele zoeksessies

op het wereldwijde web zijn zij

en De Chinezen bij Coda terecht

gekomen.

Of Joris en Dominique eens op

verkennend gesprek kunnen

komen? Om de sfeer eens te

snuiven, om ons aan hen te

laten snuffelen. Om te voelen

of ‘het klikt’. Want dit is iets dat

doorheen het hele volgende

proces als een rode draad loopt:

respect voor ‘de biotoop’ met

zijn eigenheid, respect voor

de mens in zijn context, niets

opdringen, altijd afstemmen.

En dat kan alleen als ‘het klikt’.

Natuurlijk mogen Joris en

Dominique op bezoek komen.

Op acht februari 2016 komen

de twee presentatoren op

bezoek, samen met An en nog

een ‘Chinees’. Ik heb intussen

de voorzitster van onze Raad

van Bestuur op de hoogt

gebracht, en ook de mensen in

het hospice en het dagcentrum.

Want ik wil in deze bijeenkomst

zeker veel informatie geven

over palliatieve zorg en hoe

wij dat in Coda interpreteren

maar ik wil de bezoekers

ook kort rondleiden in het

gebouw. Iedereen staat achter

het idee dat, als het voor alle

betrokkenen ‘klikt’, er gedacht

kan worden aan een aflevering

van Radio Gaga over palliatieve

zorg in Coda.

En in een twee uur durend

gesprek met Dominique,

Joris en de mensen van

de productiemaatschappij

wordt al snel duidelijk dat

zij gecharmeerd zijn van de

filosofie van Coda, de format

van onze dienstverlening

en vanzelfsprekend ook van

de locatie. En ik ben ervan

overtuigd dat zij erg bescheiden

en respectvol zullen handelen

als er beslist wordt om samen

te werken. Dat zij het woord

‘sterven’ niet uit de weg

zullen gaan maar dat zij ook

en vooral zullen kijken naar

het ‘leven’ dat ondersteund

wordt door de verschillende

actieterreinen van Coda: de

thuiszorg, het dagcentrum, het

hospice als verblijfseenheid én

de rouwzorg als ondersteuning

van nabestaanden.

Enkele weken later. Terug een

telefoontje van An: “Rigo,

is het OK dat we met de

productieleider en nog enkele

ander medewerkers nog eens

op bezoek komen? Joris en

Dominique zijn erg enthousiast

om bij jullie te komen radio

maken en te filmen. Maar

76

het productiehuis moet

vanzelfsprekend ook akkoord

gaan.” Afspraak op 18 maart.

Op 18 maart komen An, Michel

als productieleider, en nog

enkele ander mensen van het

productiehuis op bezoek. Zij

zijn ook snel overtuigd van

de mogelijkheden die in onze

manier van werken zitten,

en van de opportuniteit van

het terrein om mooie TV te

maken. Er wordt praktisch

overlegd: kan de orangerie

als productielokaal gebruikt

worden tijdens de opnames? Is

er internetverbinding? Hoeveel

stroomvermogen heeft het

elektrische materiaal nodig?

Is er een koelkast aanwezig?

Enzovoort. In deze vergadering

krijg ik ook te horen hoe het

productieproces in elkaar zit,

en welke voorbereidingen er

nodig zijn in de aanloop naar

de mogelijke daadwerkelijke

opnames. Want op dat moment

is het nog niet voor 100%

zeker dat Coda als ‘biotoop’

weerhouden zal worden. In

deze vergadering geef ik ook

al voor de eerste keer een

bedenking mee die bij mijn

collega’s en bij mij leeft. De tijd

die zal zitten tussen de mogelijke

opnames (ergens in juli/begin

augustus als alles doorgaat) en

de uitzending die einde oktober/

begin november gepland is, is in

Coda- termen ‘lang’. Het is zeker

niet ondenkbaar dat mensen

die geïnterviewd werden, en

die met hun interview in de

uitzending zullen getoond

worden, al overleden zullen zijn.

We moeten aandacht hebben

voor die gegevenheid en het

productiehuis moet de soepelheid

en de wil hebben om beelden

die erg bruikbaar zijn, toch niet

te gebruiken als nabestaanden

het daar moeilijk mee zouden

hebben. Ik krijg de garantie dat

geen enkel beeld zal vertoond

worden waar de zieke, de familie

of de medewerkers herkenbaar

in beeld komen, zonder dat daar

expliciet de toestemming voor

gegeven wordt.

Enkele weken later. An

telefoneert: of we in

Coda nog steeds met

Radio Gaga in zee

willen? Zij zijn erg

enthousiast en tegelijk

terughoudend: het

onderwerp is niet

vanzelfsprekend, de

locatie uniek in hun

geschiedenis maar ze

willen ervoor gaan.

In Coda zijn we zeker

even enthousiast. Radio

Gaga is een uitgelezen

kans om palliatieve

zorg te laten zien zoals ze is, en

Coda in de kijker te zetten. “Kom

maar af”. Er wordt een tijdspad

opgesteld. Radio Gaga maakt

drie dagen radio en dat wordt

allemaal gefilmd, einde juli. In de

twee weken die daaraan vooraf

gaan zal An erg frequent naar

Coda komen, samen met Lena

en/of Sarah. Die twee zijn de

camera- en geluidsvrouw die de

individuele portretten maken,

die ook bij zieken thuis zullen

gaan interviewen. In de woorden

van An: “wij gaan twee weken

hangjongeren zijn in Coda”.

In de twee weken dat de

‘hangjongeren’ in Coda

rondzwierven, gebeurden er erg

mooie dingen. De drie echt wel

jonge mensen (ik weet het, alles

is relatief, maar ze zijn écht wel

jong) legden verbindingen met

medewerkers maar zeker en

vooral ook met gasten van het

hospice en van het dagcentrum.

Ze gingen ook kennis maken

met patiënten die door Coda

Thuiszorg begeleid worden en die

bereid waren om te overwegen

om mee te werken. Het opzet

van het leggen van verbindingen

is om vertrouwdheid te kweken,

vertrouwdheid die bij de

daadwerkelijke opnames maakt

dat de zieken, de naasten en

de medewerkers de camera’s en

de micro’s niet (meer) als een

beletsel, als een obstakel zien.

En ik kan samen met andere

medewerkers getuigen van het

respect en de behoedzaamheid

waarmee de drie jongedames

deze fase aanpakten.

De opnames zelf brachten

in onze ogen veel volk met

zich mee. De productieploeg

bestond uit een dertiental

mensen. Dat leek ons erg veel

maar Michel, de productieleider,

vertelde dat deze ploeg een

erg kleine ploeg is, dat Radio

Gaga met een erg bescheiden

budget geproduceerd wordt.

Naast de nodige technici voor

geluid en beeld waren ook

de vaste cameraman aan de

caravan, een cameraman die

sfeerbeelden schoot, een

fotograaf, enzovoort,…. de hele

tijd aanwezig. Veel mensen,

maar allemaal mensen die op

dezelfde manier bescheiden

en respectvol aanwezig waren

en die ook meeleefden met de

situaties. Zo was de cameraman

die de sfeerbeelden filmde, erg

begaan met een gast die net in

het hospice opgenomen was.

Die man was in de aanloop

van de opnames erg gefocust

op het ‘laten lukken’ van het

opzet. In die aanloop verbleef

hij nog thuis en kwam hij naar

het dagcentrum. Hij zag het als

een ultiem doel in zijn leven om

te kunnen meewerken aan de

opnames maar haalde dat doel

nét niet. En de cameraman was

daar erg mee begaan. Maar

ook de andere ‘Chinezen’ die

deze situatie samen met andere

situaties in de voorbije weken

leerden kennen, leefden erg

intens mee met hetgeen rond de

Gaga- caravan en in Coda in die

dagen gebeurde.

En, de interviews die

afgenomen werden in

de caravan maar ook

op de gastenkamers

in het hospice, bij de

patiënten thuis en

bij de gasten in het

dagcentrum, hadden

op hun manier een

therapeutisch effect

op de zieken en hun

naasten. We zagen

nogmaals het bewijs

van de waarde van

het kunnen vertellen

van het individuele verhaal

aan mensen die waarachtig

geïnteresseerd zijn en op het

juiste moment de juiste vragen

stellen, of die net een stilte

durven laten vallen. En die

genieten van het leven met alle

emoties, ook de minder prettige.

Tijdens de opnames komt Hanne

Van Tendeloo nog een dag

meelopen. Zij is journaliste bij

Humo en maakt reportages die

op de dag van de TV- uitzending

in Humo gepubliceerd worden.

Ook zij is onder de indruk, maar

ook zij is erg respectvol en op

haar luisterende manier zeker

een meerwaarde voor de zieken

die geïnterviewd worden, zeker

geen belasting.

Tussendoor konden ‘de Chinezen’

rekenen op de bereidwilligheid

van het Wuustwezelse

brandweerkorps. Toen de drone

die de luchtbeelden produceert

door een windstoot in een

hoge boom terecht kwam en

de operator ten einde raad

was, volstond een telefoontje

om redding te brengen. Een

uurtje later stond een grote

ladderwagen op het terrein

van Coda en was de drone snel

gered, samen met het gemoed

van de operator. Met grote dank

aan de brandweermannen.

Drie dagen radio maken en

filmen comprimeren in een TV-

format dat 55 minuten duurt,

is zeker geen sinecure. Zo veel

materiaal, zo veel verhalen

en dan moet er gekozen

worden. ‘De Chinezen’ hebben

de gewoonte om de eerste

montage te laten zien aan de

contactverantwoordelijken van

de biotoop. Dan kan er overlegd

worden of die eerste montage

weergeeft wat de biotoop

voorstelt. Zo ook in Coda. Maar

tijdens de opnames bedenkt

de productieploeg een extra

zorgvuldigheidsmaatregel. Ze wil

de eerste montage, na visie door

de Coda- verantwoordelijken,

ook aan de geïnterviewde zieken

en hun naasten laten zien.

98

En ook aan de nabestaanden

van dié zieken die intussen al

zouden overleden zijn. Daarom

dat enkele weken vóór de

uitzending, de zieken met hun

naasten én de nabestaanden van

de mensen die in de montage te

zien zijn, uitgenodigd werden in

Coda om in samenzijn met elkaar

en met de productieploeg naar

de reportage te komen kijken.

In de nacht voor die visie is er

een patiënte overleden die een

prominente rol speelde in de

uitzending. De echtgenoot van

die mevrouw is samen met hun

kinderen toch komen kijken en

het gezin vond erg veel troost in

de beelden die te zien waren…

04Door: Martine WolfaertVerpleegkundige in Coda Hospice

Mijn geheim

Voor huiswerk moeten we een

stom opstel maken, over wat we

wensen voor het nieuwe jaar.

Er zit een spin op het plafond

in mijn kamer, maar daar ben

ik niet bang van. Alleen van

wespen ben ik bang. Op een

keer toen ik klein was, stond ik

met mijn blote voeten bovenop

een wesp. Hij stak me twee

keer achter elkaar. Oma sloeg

hem met haar stok in tweeën

en zoog het gif uit mijn voet.

Dat is lang geleden, ik was nog

klein. Binnenkort word ik tien,

over vier maanden, drie weken

en vijf dagen. Ik heb geen zin in

een opstel schrijven. Mijn oma

zit de hele tijd in mijn hoofd.

Dat komt zo:

We zaten daarstraks aan tafel

te eten: ik en mama en papa.

Mama zei dat het slechter ging

met oma. Dat haar medicijnen

niet meer hielpen, dat er

vanmorgen in haar besteklade

een blok kaas lag en in haar

ijskast de afstandsbediening

van de tv. Ik lachte hard, maar

mama vond het niet grappig.

‘Straks brandt haar huis nog

af,’ mopperde ze, ‘er ligt een

adventskrans op haar tafel met

brandende kaarsen!’ Papa tikte

met zijn wijsvinger op een witte

envelop die op de tafel lag. ‘Ik

hoop dat er vlug plaats voor

haar zal zijn in Coda hospice,’

zei hij. ‘Ik heb hen opgebeld en

ik zal het verslag van de dokter

opsturen.’

Ik keek geschrokken naar de

envelop waarop ‘Coda hospice’

stond.

‘Dat is niet eerlijk!’ riep ik. ‘Oma

vindt het kei eng om daarheen

te moeten.’

‘Jij blijft er tussenuit, Mathijs, je

bent nog veel te klein!’

‘Ik ben al bijna tien!’

‘Kom, eet nog wat.’ Mama

schepte mijn bord opnieuw vol

en praatte gewoon verder.

Wat denkt ze wel, dat ik klein

blijf? Het eten was keivies, ik

stampvoette naar boven en

gooide keihard de deur van

mijn kamer dicht.

En nu zit ik hier dus met een wit

blad voor mijn neus. Ik kan het

niet. ‘Ik ben teveel verdriet voor

een opstel,’ schrijf ik in mijn

schrift.

Ik kruip in bed met mijn

gelukssleutelhanger, dat is een

megaklein gitaartje met een

lampje erin. Ik doe het lichtje

aan, dan is het niet meer zo

donker. Opeens komt mama

naar binnen, ze gaat zitten op de

rand van mijn bed. Ik trek vlug

mijn dons met wilde dieren over

mijn hoofd. ‘Sorry, Mathijs,’ zegt

ze, ‘maar ik ben zo moe: elke

dag gaan werken en dan nog

twee keer per dag naar oma.

Ze heeft veel meer hulp nodig.

Daarom moet ze naar Coda. En

ze zal het er vlug gewend zijn,

heus.’ Ik lig doodstil. ‘Slaap je?’

vraagt mama na een tijdje. ‘Ja,’

zeg ik. Ze geeft een kus op het

nijlpaard en gaat naar beneden.

Ik doe het licht weer aan, stap

uit bed en pak mijn gitaar. Op

school doen we volgende week

een kerstconcert, ik en mijn

vriend Ward spelen gitaar, de

andere kinderen zingen. Het

is een geheim welke liedjes

we gaan spelen. Meester Sam

zegt dat we nog veel moeten

oefenen, maar dat het geweldig

wordt. Ik oefen elke dag. ‘Heb

je die Mathijs gehoord,’ zullen

de mensen zeggen, ‘wat een

talent, die wordt later zeker

gitarist! Zo’n goede hebben we

nog nooit gehad!’

Na het gitaarspelen ga ik op

mijn knieën op de vensterbank

zitten. Er staan wel een miljoen

sterren aan de hemel. Ik hoop

dat er een valt. Wat zou ik

dan wensen? Ik zie oma’s ogen

weer voor mij. Die worden de

laatste tijd steeds groter en

steeds meer zoals bij honden

die je triest aankijken omdat ze

niet begrijpen wat er allemaal

gebeurt. Ik wil dat er duizend

sterren vallen. Dan kan ik

duizend keer wensen dat oma

thuis kan blijven.

De volgende dag krijg ik mijn

opstel terug. Het is verdriet

hebben, niet verdriet zijn, heeft

meester Sam verbeterd. Hij

weet er niks van, meester Sam.

Ik ga op bezoek bij oma thuis.

Ze heeft haar bed nu beneden

in de living staan. Want ze kan

de trap niet meer opklimmen

zonder erin te blijven.

We spelen een potje

ganzenbord. Ze heeft water

opgezet voor thee. Naast

ons op de tafel liggen al mijn

tekeningen (oma bewaart ze

allemaal, ook de lelijke) en

daarnaast staat de adventskrans,

de kaarsen zijn bijna opgebrand.

Als ik even niet kijk, verzet ze

de pionnen zodat ze wint. Ze

beschikt dus helemaal over

haar hoofd vandaag. Na het

ganzenbord speel ik Jingle Bells

op mijn gitaar. Jingle Bells is het

geheime lied, normaal verklap

ik nooit een geheim maar oma

mag het weten want zij vergeet

dat toch direct. Ik zing keihard

want ze is een beetje doof. Ze

klapt in haar handen van plezier.

‘Och,’ zegt ze, terwijl ze een

traan wegveegt met de punt

van haar blouse, ‘mijn moeder

kon ook zo mooi zingen, weet

je nog, Mathijs?’ Ze drukt me

tegen haar borst en ze houdt

me zo stevig vast dat ik bang

ben geen adem meer te krijgen.

Opeens komt er een dikke

walm mist in de woonkamer.

Oma stapt zo snel ze kan naar

de keuken. Het keteltje is

helemaal droog gekookt. Ze

trekt een gek gezicht naar mij.

‘Niet verklappen aan je mama

hoor, anders wil ze me weer

weg. Maar dat zal niet lukken,

hé Mathijs, niemand krijgt mij

uit mijn huis!’ Ze lacht, al haar

rimpels bewegen. Ik krijg iets

in mijn keel dat ik wegslik. Ik

pak mijn gelukssleutelhanger

uit mijn broekzak en wijs aan

oma hoe het lampje aan moet.

Normaal geef ik die nooit aan

iemand anders, maar voor één

nacht mag ze hem wel houden.

’s Avonds krijg ik opeens een

keigoed plan. Of ik voor mijn

huiswerk op de computer mag,

vraag ik aan mama. Ze vindt het

goed.

Beste meneer de directeur van

Coda.

Hallo. Ik ben de dochter van

mevrouw Van Laer. Ik heb er

keilang over nagedacht, en ik

ben tot de konclusie gekomen

dat het echt niet meer nodig

is dat mijn moeder naar Coda

hospice komt want ik ben

namenlijk niet moe meer.

Binnekort is het Kerstmis en

dat komt ze natuurlijk bij ons

hier vieren. Oma heeft dus heel

veel hulp van mij en mijn zoon

Mathijs want die is al bijna tien.

Mathijs zal dus keiveel helpen.

Afwassen en gitaar spelen enzo.

U moet zeker niet bellen als u

deze brief hebt gelezen, want

dat weet ik al, want het was

namenlijk mijn eigen besluit.

Met vele groeten,

Mevrouw Daems

Ik pak een envelop, schrijf het

adres van Coda hospice over en

post mijn brief.

1110

Mijn plan is keigoed gelukt

want mama en papa zeggen

niks meer over Coda.

En dan, twee dagen voor

Kerstmis, zegt mama dat oma

de volgende dag naar het

hospice verhuist want dat het

water haar tot aan de lippen

staat. Ze liegt, ik zie helemaal

geen water.

Arme oma. Ik roep dat ik in

hongerstaking ga en ren naar

mijn kamer.

Papa komt me achterna. Hij

trekt me op zijn schoot: ‘Wat

word je zwaar, grote knul!’

Hij lacht naar me (maar alleen

met zijn mond). Hij vertelt dat

oma’s hersentumor opnieuw

aan het groeien is. Dat ze echt

hulp nodig heeft. En dat we

met Kerst de hele dag bij haar

in het hospice blijven. Papa

zegt: ‘Dit is een gesprek van

man tot man, want jij bent

echt wel groot genoeg om het

te begrijpen. ‘

Ik luister als een man en knip-

per met mijn ogen, dat helpt

om niet te huilen. Ik vraag een

koek: mijn hongerstaking is

voorbij.

Op de dag voor Kerst rijd ik

samen met mama naar het

hospice. Het is heel koud bui-

ten. Ik hoop dat het hard gaat

vriezen want dan kunnen ik

en Ward in de kerstvakantie

schaatsen op de vijver. In het

hospice staat een keigrote

kerstboom, een valse, maar

met echte engelen.

Mama ziet een verpleger in

de gang. ‘Hoe gaat het met

mevrouw Van Laer?’ vraagt ze

aan hem. Hij vertelt dat oma

zich al helemaal thuis voelt.

Hij klopt op mijn schouder. ‘Ik

heb gehoord dat jij haar beste

maat bent?’ Ik knik blij. Dan

roept hij naar een mevrouw

en vraagt haar of ze oma even

mee wil verzorgen. ‘Dit is haar

kleinzoon,’ zegt hij aan de

mevrouw, terwijl hij naar mij

wijst. ‘Dankzij deze jongeman

kon mevrouw Van Laer zo lang

thuis blijven.’ De mevrouw

kijkt met grote ogen naar mij.

‘Ha, dan ben jij de muzikant!’

zegt ze. ‘Je oma zei dat je zo

prachtig gitaar speelt en dat

je op school meedoet met het

kerstconcert.’

‘Morgen brengt hij zijn gitaar

mee en dan speelt hij hier

ook,’ knikt mama.

‘O wat spijtig, ik kom pas

volgende week terug,’ zegt

de vriendelijke mevrouw.

‘Maar jij wordt later een echte

gitarist, dat zie ik zo! Heb je

zin in warme chocomelk?

Kom dan maar met me mee!’

Ik volg haar naar de keuken

en onderweg verklap ik haar

het geheim van Jingle Bells.

Normaal verklap ik nooit

een geheim maar ik wil

haar troosten omdat ze er

morgen niet is en me dus niet

kan horen. Ik pak ook mijn

gelukssleutelhanger uit mijn

broekzak. Voor één nacht

mag ze hem wel houden.

05Door: Alex De KindProjectregisseur Coda Pilootproject

Coda Pilootproject

Even in herinnering brengen:

de Pilootprojecten Zorg zijn

een initiatief van het kabinet

van minister Vandeurzen en de

Vlaamse Bouwmeester waar,

inmiddels 3 en een half jaar

geleden Coda (tezamen met 4

andere) uit circa 125 inschrijvers

werd geselecteerd als één van

de Pilootprojecten Zorg..

Als enige van de 5 Pilootprojecten

wenste Coda een “Masterplan

Zorg” te realiseren waarbij de

focus lag op het ontwikkelen van

de zorg.

Vanzelfsprekend hoort bij het

realiseren van deze zorgambities

ook een gebouw. En als deze

Coda krant bij u in de bus

ligt, liggen ook de definitieve

bouwplannen op de tafel van de

Stedenbouwkundige Dienst van

de gemeente en hopen we op

een snelle goedkeuring.

Maar even terug naar de essentie

van het Pilootproject zorg, het

Masterplan zorg van Coda. Wat

is dat en waar staan we…

Via het Masterplan Zorg willen

we toekomstig invulling geven

aan die noden en vragen die we

vaststellen in onze gemeente,

regio en maatschappij en bij de

noden en vragen die

er leven bij onze gasten en hun

naasten die in Coda verblijven/

verbleven. Algemeen stellen we

vast dat levenseinde(vragen) en

palliatieve zorg nog te weinig

de aandacht krijgen die ze

verdienen. Daarnaast zijn de

gasten van Coda, hun familiale

omgeving en hun zorgvragen of

vragen om ondersteuning zeer

divers en niet steeds meer in te

vullen via het aanbod dat we

vanuit Coda kunnen bieden.

Om die reden willen we naar

de toekomst inzetten op een

zogenaamd “zorgcontinuüm”

waarbij de regierol maximaal

gelegd kan worden bij

de zorgvrager (onze

thuiszorgpatiënten en onze

gasten) en diens familie en

naasten.

Een zorgcontinuüm betekent

voor Coda dat er naast de

bestaande en zeer gewaardeerde

thuiszorgondersteuning (via

het Netwerk Palliatieve Zorg

Noorderkempen, Coda Thuiszorg

als MBE en de rouwzorg),

het Coda dagcentrum en het

Hospice, ingezet zal worden op

drie aanvullende zorginitiatieven

die de keten (het continuüm)

kunnen vervolledigen.

Concreet zal er een

dienstencentrum gerealiseerd

worden dat als een

thuiszorgplatform zal

functioneren voor de regio

Noorderkempen en waarin de

bestaande thuiszorgdiensten

gehuisvest zullen worden. Hier

willen we inzetten op een

laagdrempelig inloophuis voor

eenieder die met vragen zit over

levenseinde en palliatieve zorg

maar evenzeer voor degene

die een slecht-nieuw-gesprek

hadden bij een arts (specialist).

Ook zal er bijzonder veel

aandacht besteed worden aan

vorming en opleiding.

Als tweede aanvullende

zorginitiatief zetten we in

op een tweede dagcentrum

waarbij we naast het bestaande

dagcentrum, bijzondere

aandacht willen geven aan

gasten en gebruikers die meer

specifieke zorgondersteuning

nodig hebben. Er zal in de

toekomst dus plaats zijn voor

een dagcentrum Begeleiding

(psycho-sociale ondersteuning)

en een dagcentrum Zorg (zorg-

ondersteuning).

Als derde en laatste aanvullende

zorginitiatief zetten we in

op een “low-care zorgunit”

van 5 bedden. Deze zorgunit

richt zich in hoofdzaak naar

gasten en gebruikers die (nog)

niet onmiddellijk vanuit een

ziekenhuisomgeving naar

huis kunnen (bijv. ingevolge

chemo behandelingen of

als de thuisomgeving nog

moet versterkt worden met

hulpmiddelen) of, in de andere

richting, waar de thuisomgeving

(mantelzorger) tijdelijk ontlast

kan worden van de zorg voor hun

naaste of familielid. Deze unit

kan ook dienen voor de opname

van palliatieve patiënten die niet

meer thuis kunnen verblijven

maar die (nog) geen intensieve

palliatieve ondersteuning en zorg

nodig hebben zoals voorzien

wordt in het hospice.

De afgelopen periode is er

al intensief gewerkt om het

kader voor deze aanvullende

zorginitiatieven te realiseren

en met de indiening van de

bouwaanvraag en de – naar we

vernemen – gunstige adviezen

vanuit het agentschap Zorg &

Gezondheid staan we op de

drempel van een volgende stap.

Immers begin volgend jaar willen

we deze aanvullende initiatieven

in de schoot van Coda verder

concreet maken met behulp en

input van alle Coda medewerkers

(professionelen én vrijwilligers!).

Want naast het vervolledigen van

de zorgketen van Coda zetten

we tegelijkertijd maximaal in op

“hét DNA” van Coda.

Goede, warme zorg op

mensenmaat, mét en voor

anderen maar steeds ‘midden

de mensen’. Het Coda DNA waar

professionelen en vrijwilligers

letterlijk en figuurlijk hand in

hand het verschil maken.

Pianorecital Ben Roelsadrienne kenis en philip van mierlo

gehaast door de wekelijkse stress, vrijdagavond, pff en nu een gezond weekend starten hoe kan dit beter dan met een concert van Ben Roels op weg met de auto, de reeds afgevallen bladeren trotseren en dan de smalle straatjes, vol bomen naar de mooie plaats, naar de priorij Regina Pacis

het straalt rust uit je moet de drukte vergeten, of je nu wil of niet

je gaat binnen, er hangt iets mythisch, religieus, rust maar ook verbondenheid

ik ontmoet de man die juist zijn vader verloren heeft en weer denk ik aan mijn mijmering over de woor-den die ik zou neerschrijven op ons deelnemings-kaartje, welke woorden

mijn man neemt al rustig plaats in de kapel en neemt de sfeer op “rust”

en dan is hij daar, ik herinner mij nog de eerste keer, jaren terug mooi

Coda is vanaf haar geboorte verbonden met muziek, zelfs onze naam is niet zomaar gekozen ik denk aan de vergelijking van de omgeving van Coda en de priorij, veel groen, veel leven, veel vergankelijkheid en de muziek als een ware energie alsof het uit het hout gevloeid komt, mooi

en ja, Ben Roels is hier op de juiste plaats speelt de juiste noten raakt de juiste snaren in een mensenhart dat tot rust is gekomen

elke tokkel op zijn klavier, wordt een klank, ver-warmd door het hout van de piano een klank die door het gesteente terug gekaatst wordt op de huid van ieder van ons een klank die onze trommelvliezen doet trillen, prachtig

een hoop voor het volgende jaar en nog vele jaren maar ook vooral een dank aan Ben Roels zijn blijvend enthousiasme om er telkens weer een beetje dieper te gaan met muziek voor het leven en de dood een dank aan ieder die er weer voor zorgde dat we dit mochten beleven

08 BOUWEN KOST VEEL GELD : DANK VOOR UW STEUN !

Bericht van doorlopende opdracht om in te vullen en naar uw bank te sturen Ik ondergetekende, naam: ....................................................................................... voornaam: ............................................... straat: ............................................................................................................... nr. .................. bus ............ postcode: ............................... woonplaats: ................................................................................................ geef hierbij aan mijn bank de opdracht tot overschrijving van mijn rekening

uw rekeningnumer: BE . . . . . . . . . . . . . . Schrappen wat niet past: maandelijks - 6-maandelijks - jaarlijks

het bedrag van: € uw handtekening

als gi op rekening BE40 7331 2621 0063 - BIC KREDBEBB van CODA vzw, Bredabaan 743 te 2990 Wuustwezel.

datum eerste periodieke betaling ....... / ...... / 2016.

De plannen voor onze nieuwbouw beginnen steeds vastere vorm aan te nemen. Het Zorgstrategisch Plan en het Technisch Financieel Plan werden inmiddels goedgekeurd. Zo ontvingen we alle nodige vergunningen. En als deze CODAkrant bij u in de brievenbus valt, zullen ook de kleine aanpassingen van het ‘RUP Klooster-domein Zusters Franciscanessen’ inzake de bouwlocatie volledig goedgekeurd zijn. Het werk voor het Technisch Financieel Plan was niet eenvoudig. Zoals reeds meermaals vastgesteld : CODA is voor de wetgeving in ons land nu eenmaal een buitenbeentje. Wij vallen onder twee verschillende beleidsdomeinen: ziekenhuiszorg en thuiszorg (ouderenzorg). Ondertussen voldoet ons project aan alle eisen voor subsidiëring en kan er kortelings gewerkt worden aan de indiening van een bouwvergunningsaanvraag. Meer hierover kan u lezen op blz. 6 van deze CODAkrant.

De subsidieregeling waaronder het pilootproject van CODA valt, is de zogenaamde alternatieve financiering. Die voorziet in een gebruikstoelage voor een periode van 20 jaar. Die gebruikstoelage zal slechts een gedeel-te van het totale budget bedragen. Ook de diverse werkingstoelagen dekken de werkelijke kosten slechts gedeeltelijk. CODA zal voor een zéér belangrijk deel van de financiële middelen aangewezen blijven op eigen middelen.

Hartelijk dank weerom voor uw financiële bijdrage in 2015, en al de voorbije jaren.

Wij hopen ook in 2016 op uw gewaardeerde steun te mogen blijven rekenen.

Voor alle informatie over giften, sponsoring, legaten, fiscale attesten, organisatie sponsorevents, raadpleging jaarrekeningen, e.d. …

contacteer a.u.b. Paul Theeuws, penningmeester van CODA vzw.

gsm. 0475.425.425 of e-mail : giften@coda.care (zie ook blz.5) INFO

2015-4