INTERPLAST HOLLAND MISSIE ZANZIBAR

26 februari – 12 maart 2016

Teamleden:

Esther Mesters - plastisch chirurg

Liam McCarthy - kinderuroloog (Birmingham)

Gijs Witte - anesthesioloog en teamleider (verslag)

Elly Hofstede - anesthesie verpleegkundige

Jolanda Kooijman - ok verpleegkundige

Ziekenhuis: Mnazi Mmoja Hospital / Zanzibar Town

Mnazi Moja Hospital (betekent; een kokosnootboom ziekenhuis) vanaf zee. Op de voorgrond het gebouw voor

de neurochirurgie. De groene vensters op de tweede verdieping zijn van de OK.

Op zaterdagochtend 26-2 komen we aan op het vliegveld van Zanzibar. Na de gebruikelijke

formaliteiten staan we buiten in de brandende zon met al onze bagage. Het is dan even wachten op

Dr. Rama met 2 ziekenhuisauto’s. Het is een zeer vertrouwd weerzien. Dit is de achtste trip in 7 jaar

en Dr. Rama heeft al die trips als counterpart begeleid. Hij is inmiddels gepromoveerd naar een

administratieve functie en later zullen we horen, dat dit een beloning is voor zijn verdiensten. Het

Ocean View hotel is onveranderd en ook daar zien we bij de receptie oude bekenden. Ieder krijgt een

kamer toegewezen en we kunnen uitrusten van de vliegreis. De volgende ochtend op zondag is de

screening in de out patient department van het Ziekenhuis en daar hebben zich al veel patiënten en

hun familie verzameld.

We ontmoeten daar Dr. Khamis, een jonge dokter, die de opvolger van Dr. Rama wordt. Ook Kassim,

een van de lokale anesthesisten voegt zich bij ons. Hij heeft al enkele jaren met ons gewerkt. Er

worden twee tafels georganiseerd, een voor plastische en een voor urologie. In het voorportaal

worden de patiënten gewogen en door Dr. Gijs nagekeken. Een tweetal patiënten krijgt een

antibiotica kuur vanwege een bronchitis. Zij worden later in de week opnieuw beoordeeld.

Uiteindelijk worden voor Liam 22 patiënten geselecteerd en voor Esther 20. Aan het einde van de

dag worden OK programma’s opgesteld samen met Dr. Khamis en Dr. Rama. De patiënten krijgen

vervolgens instructies met betrekking tot nuchter zijn en wanneer zij zich in het ziekenhuis moeten

melden. Met het binnendruppelen van patiënten worden uiteindelijk voor de hele 2 weken 44

patiëntjes door Dr. Liam geopereerd en 32 patiënten door Dr. Esther, waaronder ook een zevental

volwassenen.

Liam (links) en Esther (rechts) werken nauw samen met de

lokale staf.

Op de operatiekamers werd bijzonder goed samengewerkt met de scrubnurses en de anesthesisten.

Ze hebben veel geleerd. De steriliteit wordt beter in acht genomen. Er is betere discipline ten aanzien

van het gebruik van mobiele telefoons. Dr. Liam introduceerde de Time Out procedure volgens de

WHO normen, waar alle medewerkers enthousiast in participeerden. Ten opzichte van een jaar

eerder zijn de operatiekamers nog altijd in een heel slechte

staat. De vloer wordt weliswaar na iedere operatie

schoongemaakt en aan het eind van de dag geschrobd,

maar de operatietafels zijn oud, vies en kapot en in de

sterilisatie ruimte is veel vuil te zien op ramen etcetera.

Gelukkig is er wel airco. Veel deuren werken niet of hangen

scheef aan hun scharnieren. Direct buiten de OK is een

gang, die dient als wachtruimte en koffiekamer, maar ook

als belangrijke verbinding voor velen. Het is een komen en

gaan van mensen.

Gedurende de week hebben we ook een kijkje genomen in het Spaanse neurochirurgische

department en op de intensive care. De aanblik daar is bijna westers. Het is er schoon en er staat

voor het oog mooie apparatuur. Het kan dus wel. Veel ondersteuning wordt gegeven door de

Chinezen. Er zijn veel Chinese specialisten, die een contract voor een paar jaar hebben.

De anesthesie werd gegeven door Kassim en Kombo. Alle kinderen kregen premedicatie met

ketamine, atropine en midazolam opgelost in een slokje Fanta.

Alleen midazolam voor de paar patiënten, die halothaan kregen. Alle urologische patiënten kregen

een caudaal blok, spinaal of dorsal penal blok. De eerste week deed Kassim dit en de 2de week

Kombo. Ieder van hen deed zo ervaring op met een twintigtal caudale anesthesieen en is nu goed in

staat om dat zelf te doen. Slechts een paar maal werkte het caudale blok niet en dan werd een

dorsal penal blok gegeven. Een patiënt werd op de dag van OK afgekeurd vanwege koorts en

verkoudheid. Afgesproken werd, dat hij volgend jaar zal terugkomen.

Bij de pediatrische urologie valt op, dat er aanmerkelijk minder fistula na circumcisie zijn en dat bij

kinderen met hypospadie ook minder vaak circumcisie is verricht. Door dit laatste is een operatie

veel gemakkelijker. Hier zien we toch een resultaat van de 2 jaar geleden gehouden goed bezochte

workshop. Het aantal complicaties van de operaties is vergelijkbaar met het Verenigd Koninkrijk.

Gezien de omstandigheden van de operaties en de overbezette afdeling is dit een heel goed

resultaat.

Visite lopen

De plastische chirurgie liet dit jaar voornamelijk brandwondcontracturen en grote wonden van

recentere datum zien. Er werden daarom relatief veel skingrafts gedaan. De mesh graft machine, die

Jolanda had meegenomen, kwam erg van pas. Aanvankelijk leek een aantal grafts geïnfecteerd. Door

de regen waren verbanden van de kinderen nat geworden. Later toegestuurde foto’s laten zien dat

vrijwel alle grafts goed zijn aangeslagen en dat de patiënten goed herstellen. Ook een 80 jarige dame

met diabetes en hypertensie met een groot defect op de arm herstelt goed. Bij een tweetal

patiënten werd vanwege een laag HB peroperatief bloed gegeven.

Het aantal Schisis operaties was beperkt. 1 Palatum en 2 lipspleten werden gedaan. Het lijkt erop,

dat de Chinezen het merendeel van de schisispatienten nu doen. Een lip moest opnieuw worden

geopereerd vanwege een dehiscentie van een deel van de wond waarschijnlijk ten gevolge van een

val.

Voor en na….

Op dinsdag 8 maart werden we ontvangen door Dr. Jamala Taib de geneesheer directeur. Diverse

onderwerpen kwamen ter sprake. In de eerste plaats natuurlijk de gunstige ontwikkelingen ten

aanzien van de post circumcisie fistulae en het plan om volgend jaar opnieuw een workshop te

houden om de kwaliteit van de circumcisies verder te verbeteren. Ten tweede onze wens om ook op

het eiland Pemba te opereren, omdat de indruk bestaat, dat patiënten van daar door armoede hier

moeilijk aan eten komen en de reis voor hen duur is. Verder werd besproken, dat de staf zeer

behulpzaam is en dat de discipline aanzienlijk is verbeterd. Naar aanleiding van opmerkingen over de

staat van de operatiekamers kon Dr. Jamala meedelen, dat een renovatie in de planning zit. Het lage

aantal schisis patiënten wordt mede geweten aan het systematisch verstrekken van Foliumzuur aan

zwangeren in de Mother and Child Health Clinic.

Donderdagavond hebben we alle staf uitgenodigd, die bij de operaties heeft geholpen. Uiteindelijk

waren we met een groep van 25 man inclusief ons team. In het Tausi restaurant op een rooftop

hadden we een buffet klaarstaan met voornamelijk allerlei Afrikaanse gerechten zoal Ugale, sukuma

wiki maar gelukkig ook rijst en kip en vis. Er werd ruim gegeten. Uiteraard werd volgens goed

Afrikaans gebruik door verschillende dokters gespeeched. Er werden certificaten uitgedeeld en –

hoogtepunt van de avond- iedereen kreeg een Waka Waka, een lamp, die werkt op een batterij met

zonnepaneeltje. Iedereen was zeer verguld met deze gift, aangezien de elektriciteit toch nog wel

eens uitvalt. Zo kunnen de kinderen toch lezen en studeren als het avond is. Er werd nog eens

gememoreerd, dat het de 8ste trip is, die Interplast Holland maakt naar Zanzibar en dat het voor allen

als familie voelt. Dr. Khamis laat weten, dat hij in het begin niet echt wist wat hij kon verwachten, dat

in de loop van de 2 weken zich steeds meer op zijn gemak is gaan voelen. Dr. Maulid wil zich heel

graag verder in brandwondchirurgie en plastische specialiseren.

Vrijdag 11 maart wordt er nog een laatste visite op de afdelingen gedaan en worden nog veel

patiënten gezien bij de operatiekamer voor verbandwissels en laatste instructies aan Dr. Khamis en

Dr. Maulid.

Na een siësta vertrekken we aan het eind van de middag uit het hotel naar het vliegveld voor de reis

terug.

Voor volgend jaar staan een aantal zaken in de planning:

1. Een paar dagen opereren in Pemba. Misschien is het nodig daar eerst te gaan kijken, of de

voorzieningen toereikend zijn.

2. Een herhaling van de workshop betreffende circumcisies om de post circumcisie fistula’s

verder terug te dringen.

Voorburg

20-3-2016