bekijk site offline met pdf-reader - Hypnotherapie Delfin

86
Delfin EMDR en hypnotherapie http://www.hypnotherapiedelfin.nl De mensen lijden niet door de dingen maar door hun voorstellingen bij de dingen Epictetus - 50 NC Welkom op de site van Olivier C. Delfin Europe Approved EMDR-practitioner, hypnotherapeut, Beroepsbeoefenaar Europees geregistreerde psychotherapie / European Certificate of Psychotherapy (ECP)-houder Praktijk te Amsterdamse Op deze site vindt u uitgebreide informatie over: De behandeling van depressies, gebrek aan zelfvertrouwen/ eigenwaarde en angststoornissen, waaronder fobieën EMDR, Moderne hypnotherapie, hypnose en aanverwante therapieën als NLP, oplossingsgerichte en cognitieve (gedrags)therapie De zelfhulp CD 'Zelf - Vertrouwen' Daarnaast vindt u op deze site algemene informatie over de aard van diverse psychische klachten. Voor werkwijze, ervaring en achtergrond, zie INTRODUCTIE DOWNLOADEN PRAKTIJKFOLDER BEKIJK SITE OFFLINE MET ACROBAT All rights reserved by OC Delfin 2003-2009 – pictures by AMC Verhoogt

Transcript of bekijk site offline met pdf-reader - Hypnotherapie Delfin

Delfin EMDR en hypnotherapie http://www.hypnotherapiedelfin.nl

De mensen lijden niet door de dingenmaar door hun voorstellingen bij de dingen

Epictetus - 50 NC

Welkom op de site van Olivier C. Delfin

Europe Approved EMDR-practitioner, hypnotherapeut, Beroepsbeoefenaar Europees geregistreerde psychotherapie / European Certificate of Psychotherapy (ECP)-houder Praktijk te Amsterdamse

Op deze site vindt u uitgebreide informatie over:De behandeling van depressies, gebrek aan zelfvertrouwen/eigenwaarde en angststoornissen, waaronder fobieën

EMDR, Moderne hypnotherapie, hypnose en aanverwante therapieën als NLP, oplossingsgerichte en cognitieve (gedrags)therapie

De zelfhulp CD 'Zelf - Vertrouwen'

Daarnaast vindt u op deze site algemene informatie over de aard van diverse psychische klachten.Voor werkwijze, ervaring en achtergrond, zie INTRODUCTIE

DOWNLOADEN PRAKTIJKFOLDER

BEKIJK SITE OFFLINE MET ACROBAT

All rights reserved by OC Delfin 2003-2009 – pictures by AMC Verhoogt

Delfin EMDR en hypnotherapie http://www.hypnotherapiedelfin.nl

READER

SITEMAP

BESTEL DE ZELFHULP CD "ZELF - VERTROUWEN"

Lid van:

Nederlands Gilde Voor Health Counselling en Psychotherapie - sectie Nederlands Gilde van Hypnotherapeuten (NGVH), Kamer voor Europees Geregistreerde Psychotherapie,Vereniging EMDR Nederland, Belgisch Instituut voor Psychotraumatologie en EMDR (BIPE).

Geregistreerd bij:

Europeese Associatie voor Psychotherapie (EAP),Nederlandse Associatie voor Psychotherapie (NAP),

Lidmaatschapnummers:

NGVH: 96-06-0046-ECP

All rights reserved by OC Delfin 2003-2009 – pictures by AMC Verhoogt

Delfin EMDR en hypnotherapie http://www.hypnotherapiedelfin.nl

registratienummer NAP: NL A26/A27CZ zorgverlenernummer: 026194

DISCLAIMER

SPECIALISATIE BEHANDELMETHODEN ACHTERGROND WAT U KUNT VERWACHTEN

Introductie

Na jarenlange ervaring blijft het voor mij boeiend en inspirerend om te zien hoe cliënten op een creatieve wijze hun problemen oplossen en zich persoonlijk ontwikkelen met behulp van hypnotherapie of EMDR.

Specialisatie

Mijn specialisatie is de behandeling van onzekerheidsproblematiek en klachten van depressieve aard. U kunt echter bij mij komen voor een breed scala aan klachten en problemen, zoals paniekstoornissen, fobieën, stressklachten, onverwerkte gebeurtenissen.Door ervaring heb ik geleerd dat de aard van de klacht waarmee u komt niet doorslaggevend is voor het succes van therapie. Wat uw problemen ook zijn, ongeacht hoe ontmoedigd u er door bent, u bent altijd veel meer dan uw problemen.Ernstige klachten zijn dan ook soms verrassend snel op te lossen, terwijl andere keren lichte(re) problemen langer werk vergen.Tal van factoren kunnen hierbij een rol spelen, zoals uw leefsituatie, uw achtergrond en uw persoonlijkheid. Bij effectieve therapie is dan ook het herkennen en gebruik maken van uw individualiteit altijd van doorslaggevend belang.

In mijn visie is therapie dus meer dan het toepassen van technieken op klachten. Technieken zijn belangrijk, maar krijgen pas hun waarde en effectiviteit binnen een therapeutische, doelgerichte relatie. Een samenwerkingsrelatie waarin uw individualiteit, uw doelen en mogelijkheden het uitgangspunt zijn. Een samenwerkingsverband waarin u zich als cliënt begrepen, veilig en gerespecteerd weet.

All rights reserved by OC Delfin 2003-2009 – pictures by AMC Verhoogt

Delfin EMDR en hypnotherapie http://www.hypnotherapiedelfin.nl

Behandelmethoden

Moderne HYPNOTHERAPIE combineer ik regelmatig met technieken van andere aan hypnotherapie verwante methoden, zoals SOLUTION-FOCUSED THERAPY (oplossingsgerichte therapie) en NLP.

Naast, of in combinatie met hypnotherapie werk ik met EMDR.

Kenmerken van mijn stijl zijn: diepgang, gerichtheid op uw eigen doelen, sterke kanten en mogelijkheden binnen een sfeer van samenwerking.

Achtergrond

Meest recentelijk heb ik de titel Europe Approved EMDR-Practitioner behaald. Dit is een vervolgtraject op de door mij eerder gevolgde EMDR level I en level II training.

Lid ben ik van Vereniging EMDR Nederland en het Belgisch Instituut voor Psychotraumatologie en EMDR (BIPE), als EMDR-practitioner.

Als Europees gecertificeerd beroepsbeoefenaar van psychotherapie ben ik houder van het European Certificate of Psychotherapy (ECP) en sta ik geregistreerd bij de Europeese Associatie voor Psychotherapie (EAP) te Wenen en de Nederlandse Associatie voor Psychotherapie (NAP), die de nationale afdeling daarvan is.

Voor het behalen van het ECP heb ik, na mijn opleidingen hypnotherapie, een driejarige bijscholing (upgrading) gevolgd.

Als hypnotherapeut ben ik lid van de sectie Nederlands Gilde van Hypnotherapeuten van het Nederlands Gilde voor Health Counselling en Psychotherapie (NGVH).

Hypnotherapeutische opleidingen die ik onder andere heb gevolgd, zijn die van het Instituut voor Eclectische Psychologie (IEP) en het Instituut voor Toegepaste Hypnose (ITH); momenteel Nederlandse Academie voor Psychotherapie geheten. Vooropleiding: HBO-maatschappelijk werk.

Om op de hoogte te blijven van de ontwikkelingen en om mijn vaardigheden verder te vergroten neem ik, naast literatuurstudie, regelmatig deel aan congressen, workshops en trainingen (permanente educatie).

All rights reserved by OC Delfin 2003-2009 – pictures by AMC Verhoogt

Delfin EMDR en hypnotherapie http://www.hypnotherapiedelfin.nl

Wat u kunt verwachten:Een gedegen en brede aanpak

Een moderne werkwijze en benadering, met een focus op innerlijke kracht en (onbewuste) mogelijkheden

Een pragmatische benadering

Deskundigheid

Jarenlange ervaring

Gespecialiseerd in onzekerheidsproblematiek en klachten van depressieve aard

Zorg en nazorg

Persoonsgerichte werkwijze

VOOR WIE DE OPZET MOGELIJKE CONTRA-INDICATIES DEMO BESTELLEN

Zelfhulp CD'Zelf - vertrouwen'

Voor wie

U functioneert in het dagelijkse leven redelijk naar uw tevredenheid. Toch zijn er perioden, of terugkerende situaties waarin u zich onzeker voelt, aan uw zelf twijfelt, of een gebrek aan eigenwaarde ervaart. Mogelijk vindt u dat u zich te snel door anderen laat intimideren, of u voelt zich in gezelschap vaak geblokkeerd.

All rights reserved by OC Delfin 2003-2009 – pictures by AMC Verhoogt

Delfin EMDR en hypnotherapie http://www.hypnotherapiedelfin.nl

Heeft u behoefte om uw zelfvertrouwen te vergroten, meer kracht uit te stralen, of om soepeler met anderen om te gaan?Wilt u zich assertiever opstellen? Wilt u leren om uzelf beter op moeilijke situaties en nieuwe uitdagingen voor te bereiden, zoals examens, of het geven van een presentatie?Vindt u het belangrijk om uw algemeen functioneren te verbeteren? Dan biedt deze CD u wellicht een heel goede gelegenheid om aan uw persoonlijke ontwikkeling te werken en gewenste veranderingen op gang te brengen.

De opzet

Met de gesproken tekst van deze CD wordt u in een toestand van ontspanning en rust geleid, ook wel 'een ontspannen trance' genoemd.Een 'ontspannen trance' wil zeggen dat u met uw aandacht sterker dan gewoonlijk opgaat in een ervaring van ontspanning en rust. U kunt altijd, ieder moment dat u dat maar wilt er mee stoppen en weer terugkomen.Precies hetzelfde als bij het lezen van een boeiend boek. Al gaat u er volledig met uw aandacht in op, u kunt er elk moment mee stoppen.Tijdens deze ontspanning leert u vervolgens uw denken op oplossingen en doelen te richten.U gaat daardoor nieuwe mogelijkheden ontdekken, die u in uw dagelijks leven voor uw doelen kunt benutten. Daarnaast ontwikkelt u innerlijke voorstellingen en ervaringen, die u helpen om een positief zelfbeeld te ontwikkelen. Vervolgens leert u uw vermogens en kwaliteiten gericht te gaan gebruiken.

Mogelijke contra-indicaties

Deze CD is vooral bedoeld als een vorm van zelfhulp voor persoonlijke ontwikkeling. Mocht u last hebben van zeer acute problemen, die uw functioneren in uw persoonlijk en maatschappelijk leven sterk belemmeren, dan raad ik u aan om in ieder geval ook op zoek te gaan naar een goede psychotherapeut of hypnotherapeut. Wanneer u lijdt aan (ernstige) psychische stoornissen dient u Deze CD alleen te gebruiken onder professionele begeleiding. De CD kan dan te lastig voor u zijn, of vervelende gevoelens oproepen.Voorbeelden van ernstige psychische stoornissen zijn: psychoses, of een ernstige depressieve stoornis, waarbij u regelmatig, obsessief of serieus denkt aan zelfdoding. ‘Gewone’ perioden van sombere gevoelens, of ‘down’ zijn, zijn geen contra-indicatie, hierbij kan de CD u juist heel goed helpen. Bij twijfel kunt u altijd contact met uw huisarts opnemen.

All rights reserved by OC Delfin 2003-2009 – pictures by AMC Verhoogt

Delfin EMDR en hypnotherapie http://www.hypnotherapiedelfin.nl

Demo

Demo STEREO 1.52 MB (mp3)

Demo MONO 625 KB (mp3)

Zie voor een recensie de site: VAN BURNOUT NAAR BURNINKijk onderaan bij 'Beoordeling'

Bestellingen

De kosten voor de CD bedragen 18,50 euro.Bovenstaand bedrag is inclusief BTW, verzend- en administratiekosten.

België: u kunt de CD ook bestellen als u in België woont. Er worden géén extra portokosten voor verzending naar België berekend.

U kunt de CD bestellen door onderstaand formulier in te vullen. U maakt een keuze om al dan niet via PayPal te betalen.U geeft op het formulier uw keuze aan bij Vragen en/of opmerkingen door vermelding van: "ik wens contact over hoe ik de CD kan betalen," of "ik betaal de CD meteen via PayPal."Na het invullen van het formulier klikt u op de verzend button.

Heeft u voor contact gekozen dan krijt u per e-mail bericht over hoe u mij kunt betalen.

Zodra uw adresgegevens zijn ontvangen en het verschuldigde bedrag op mijn rekening is bijgeschreven, wordt de CD naar u toegestuurd.Tijdens vakantieperioden kan dit enige tijd duren, echter nooit langer dan drie weken na bijschrijving op mijn rekening.

Betaalt u meteen via PayPal, klik dan op de Kopen NU knop van PayPal, die boven het formulier staat.

Algemene informatie over PayPal kunt u vinden op: PayPal.nl

All rights reserved by OC Delfin 2003-2009 – pictures by AMC Verhoogt

Delfin EMDR en hypnotherapie http://www.hypnotherapiedelfin.nl

Naam

Adres

Postcode

Woonplaats

Nederland

België

E-mail

Ik maak over €

Vragen en/of opmerkingen

All rights reserved by OC Delfin 2003-2009 – pictures by AMC Verhoogt

Verzend Wis

Delfin EMDR en hypnotherapie http://www.hypnotherapiedelfin.nl

TOEPASSINGEN TECHNIEKEN WETENSCHAPPELIJK ONDERZOEK

Moderne hypnotherapie

Moderne hypnotherapie - ook wel hypno-psychotherapie genoemd - is een prettige, effectieve, vaak kortdurende therapievorm. Moderne hypnotherapie omvat een rijke schakering aan methoden en technieken, waarbij hypnose (ook wel trance genoemd) als therapeutisch hulpmiddel wordt gebruikt. Technieken die zowel op bewuste als onbewuste processen een beroep doen. In de moderne hypnotherapie wordt er van uitgegaan, dat mensen over meer mogelijkheden en vermogens beschikken dan ze bewust beseffen. Een van de kenmerken van moderne hypnotherapie is dan ook de gerichtheid op innerlijke mogelijkheden - ook wel hulpbronnen genoemd - en het doelgericht gebruik ervan voor haalbare doelen. Uitgangspunt is om u – als cliënt(e) - te helpen met het zoeken naar hetgeen u ergens al weet, kunt, of inziet. U was echter nog niet in staat dit te gebruiken op het terrein van uw problemen.Zo leert u uzelf, uw problemen en mogelijkheden anders te gaan zien en anders te gaan ervaren. Met andere woorden, het gaat om een reorganisatie van levenservaring. Het opnieuw leggen van associatieve verbanden op zodanige wijze dat problemen geen problemen meer zijn.

Toepassingen van moderne hypnotherapie

Gedragsproblemen, zoals een gebrek aan assertiviteit.

Dwangmatige problemen, zoals roken en andere ongewenste gewoonten.

Stress, stressgevoelige (lichamelijke) klachten en chronische pijnklachten.

Emotionele problemen, zoals verwerking van rouw en andere pijnlijke gebeurtenissen.

Klachten van depressieve aard, depressies, onzekerheid,

All rights reserved by OC Delfin 2003-2009 – pictures by AMC Verhoogt

Delfin EMDR en hypnotherapie http://www.hypnotherapiedelfin.nl

minderwaardigheidscomplexen, burnout.

Angst en angsten, zoals faalangst, examenvrees, fobieën, paniekaanvallen, paniekstoornissen.

Technieken in de hypnotherapie

Eenmaal in hypnose wordt u begeleidt in het werken met diverse technieken. De keuze van de technieken is afhankelijk van uw individualiteit, problematiek en uw doelen. Zo kunt u bijvoorbeeld werken met zogenaamde 'opbouwende' (egoversterkende) technieken, die gericht zijn op het vinden en ontwikkelen van innerlijke kracht en andere hulpbronnen: gedragingen, gevoelens, inzichten die u nodig heeft om uw doelen te bereiken. Deze technieken zijn meer op het heden en de toekomst gericht. Ook kunt u werken met zogenaamde 'ontdekkende' technieken. Zoals het werken met conflicterende kanten van uzelf, ook wel 'persoonlijkheidsdelen' genoemd. Met name wanneer u tot uw eigen verbazing steeds iets doet wat u eigenlijk niet wilt, of u doet juist iets niet wat u zichzelf steeds weer voorneemt. Ook de mogelijkheden tot het werken met beladen herinneringen, of aan een problematisch verleden vallen hieronder.

Voorbeelden opbouwende, ego-versterkende techniekenU kunt zich naar een probleemvrije toekomstige situatie verplaatsen, om vandaar' terug te kijken' naar wat belangrijk was in het bereiken van uw doelen. Ook kunt u imaginair contact maken met een adviserende, 'vitale oudere zelf', die al heel lang geleden uw huidige problemen heeft opgelost. U maakt al dan niet symbolisch, contact met uw innerlijke kracht, of inspiratie. U gaat op zoek naar positieve momenten in uw levensgeschiedenis, zoals momenten van creativiteit, eigenwaarde, durf. U beleeft ze opnieuw, waarbij u de positieve gevoelens met de daarbij behorende gedachten en gedragingen leert te versterken. Vervolgens leert u ze opnieuw te gebruiken tijdens lastige situaties in het heden. U leert een positiever zelfbeeld te ontwikkelen, om vervolgens van daaruit te handelen.

Werken met het verledenWanneer het nodig is om met pijnlijke jeugdervaringen te werken, zijn er ook hier diverse mogelijkheden. Zo kunt u vanuit een rustig, ontspannen gevoel, als een volwassen toeschouwer, terug kijken naar het kind dat u vroeger was. Een situatie waarin u als kind bijvoorbeeld voor het eerst belemmerende overtuigingen over uzelf ontwikkelde.

All rights reserved by OC Delfin 2003-2009 – pictures by AMC Verhoogt

Delfin EMDR en hypnotherapie http://www.hypnotherapiedelfin.nl

Overtuigingen zoals: "er is iets mis met me, ik ben niet goed genoeg, ik ben machteloos, het heeft geen zin om voor mezelf op te komen". U kunt dan als volwassene alsnog het kind dat u vroeger was gaan helpen om tot een corrigerende ervaring te komen.

Voor aanverwante methoden / technieken: LEES VERDER

Wetenschappelijk onderzoek en hypnotherapie

De Amerikaanse hoogleraar psychologie Kirsch, die hypnotherapie als psychotherapie in miniatuur ziet, doorbrak in 1990 als eerste de mythe dat alle vormen van psychotherapie ongeveer even goed werken. Uit aanvankelijk meta-analyse onderzoek kwam naar voren dat cognitieve therapie en hypnotherapie meestal werkzamer zijn dan andere benaderingen; en dat hypnotherapie vaak het meest effectief is.

Echter in verdere onderzoeken in de VS werd hypnotherapie helaas niet meer meegenomen. Reden hiervoor was dat de American Psychological Association (APA) stelde dat hypnotherapie niet als een specifieke vorm van therapie zou bestaan. Dit vanwege een gebrek aan een eensluidend theoretisch model van psychopathologie (ziekteleer van de geest) en daaraan gerelateerde interventiestrategieën. Hypnose wordt door de APA dan ook gezien als een losstaand hulpmiddel, dat op veel verschillende wijzen is toe te passen. Schijnbaar heeft de APA zich hierbij meer door de verschillen dan door de overeenkomsten binnen de hypnotherapie laten leiden. In europa erkent de Europese Associatie van Psychotherapie (EAP) hypnotherapie echter wel als een specifieke vorm van psychotherapie. Verdere onderzoeken in de VS, naar de effectiviteit van erkende, reguliere behandelingen en therapieën wezen uit dat wanneer zij aangevuld werden met hypnose, de resultaten significant gunstiger waren dan wanneer dezelfde behandelingen zonder hypnose werden toegepast. Naast bovenstaande, getuigen vele verslagen en een enorme hoeveelheid vakliteratuur van de waarde van hypnotherapie bij het krachtiger maken en het succesvol behandelen van cliënten.

Moderne hypnotherapie gebruikt een breed scala aan technieken, die zowel op bewuste als onbewuste processen een beroep doen. In de moderne hypnotherapie staat een sfeer van wederzijdse samenwerking centraal. De zogenaamde klassieke of traditionele hypnose daarentegen is vrij autoritair van karakter en enkel gericht op onbewuste processen. Zij kent enkel de techniek van directe suggesties (gericht op klachtvermindering). Klassieke of traditionele hypnose

All rights reserved by OC Delfin 2003-2009 – pictures by AMC Verhoogt

Delfin EMDR en hypnotherapie http://www.hypnotherapiedelfin.nl

wordt nog maar heel weinig toegepast.

Een wetenschappelijke analyse uit tientallen, soms honderden afzonderlijke onderzoeken die samengevoegd worden.

Een therapie die het denken als invalshoek gebruikt. Zie de pagina COGNITIEVE THERAPIE!

Auteursrecht O.C. Delfin, all rights reserved 2003- 2009 - pictures by AMC Verhoogt

VOORDELEN VAN THERAPEUTISCHE HYPNOSE

Hypnose

Hypnose laat zich goed omschrijven als "een innerlijk, naar binnen gerichte aandacht, waarin u zover opgaat, dat u zich losmaakt van de omgeving en opgaat in een eigen innerlijke werkelijkheid". Doordat u uw aandacht op een ontspannen wijze naar binnen leert te richten, ervaart u de hypnose als een prettige ontspanning en rust. In de middeleeuwen werd het veel toepasselijker ‘fascinatie’ genoemd. Spontane hypnotische trancemomenten en verschijnselen komen

All rights reserved by OC Delfin 2003-2009 – pictures by AMC Verhoogt

Delfin EMDR en hypnotherapie http://www.hypnotherapiedelfin.nl

regelmatig in het dagelijks leven voor, vaak zonder het op te merken. Iedereen kan dan ook hypnose ervaren en het doelgericht leren toepassen.

Hypnose is niet, zoals veel mensen denken, een toestand van slaap, bewusteloosheid, of van helemaal weg zijn. Al bent u nog zo diep in hypnose, en gaat u nog zo intens in iets op; u weet tegelijkertijd wat er met u gebeurt en waar u in werkelijkheid bent.U kunt ieder moment wanneer u dat wilt weer uit de hypnose terugkomen. Net zoals bij het kijken naar een spannende film; u zit er helemaal in alsof u het zelf meemaakt. Toch blijft u zich ervan bewust dat u naar een film kijkt, waar u ieder moment mee kunt stoppen.

Voordelen van therapeutische hypnose

Tijdens de hypnose bent u niet enkel met uw ‘denken’ bezig, maar ook met hoe u innerlijk iets ervaart; hoe iets eruit ziet, klinkt en voelt. Dit geeft meer diepgang aan uw ervaringen.

Door de ontspannen naar binnen gerichte aandacht heeft u een betere toegang tot uw probleemoplossende vermogens, ook wel innerlijke hulpbronnen genoemd.Elke herinnering of voorstelling, met de daarmee gepaard gaande gevoelens, gedachten, gedragingen en gezichtspunten, welke mee helpt aan een oplossing kan een hulpbron zijn.

In hypnose heeft u toegang tot een groter gebied van uw innerlijk, zodat u veel beter kunt werken met wat onbewust in u leeft.

In hypnose kunt u bepaalde aspecten van uw ervaring versterken of juist afzwakken. In feite beschikt u in hypnose over een grotere innerlijke controle dan gewoonlijk.

Door de rust en de ontspanning tijdens de hypnose, bent u in een meer creatieve stemming en u staat meer open voor nieuwe mogelijkheden ideeën, en gezichtspunten.

Het grootste voordeel van hypnose is het vermogen om toegang te krijgen tot - en het mobiliseren van - behulpzame bronnen en krachten in uzelf. Hulpbronnen die vaak grotendeels onerkend, ongebruikt of onderontwikkeld zijn.Hypnotherapie helpt om deze vermogens specifieker en gemakkelijker

All rights reserved by OC Delfin 2003-2009 – pictures by AMC Verhoogt

Delfin EMDR en hypnotherapie http://www.hypnotherapiedelfin.nl

toegankelijk te maken.

Voor meer informatie over hypnose en hypnotische fenomenen, zoals beschreven in het artikel 'Depressies en hypnotherapie,' kunt u klikken op: HYPNOSE.

Auteursrecht O.C. Delfin, all rights reserved 2003 - 2009 - pictures by AMC Verhoogt

Gebruik van aan hypnotherapie verwante methoden

Naast (of in combinatie met) hypnotherapie werk ik met EMDR (Eye Movement Desensitization and Reprocessing) wanneer dit geïndiceerd is.EMDR is zeer effectieve methode om negatief beladen herinneringen snel en grondig te verwerken.In mijn benadering van hypnotherapie integreer ik regelmatig ‘solution-focused therapy’, in Nederland ook wel oplossingsgerichte therapie genoemd. Met name maak ik er in de voor en nagesprekken gebruik van. Dit is een therapeutische benadering, die zich door middel van specifieke vragen, richt op de aard van de oplossingen.

Moderne hypnotherapie heeft veel verwantschap met Neuro Linguïstisch Programmeren (NLP). In mijn werkwijze zijn dan ook NLP technieken terug te vinden.Tevens heeft moderne hypnotherapie een aantal overeenkomsten met de cognitieve therapie.

Aandacht voor cognities, in de vorm van interne zelf-spraak, overtuigingen, manieren van interpreteren, denkstijlen, en dergelijke nemen dan ook een belangrijke plaats binnen mijn werkwijze in.

Alle bovenstaande benaderingen hebben in meerdere of mindere mate overeenkomsten met hypnotherapie. Allemaal hebben ze tot doel om ongewenste patronen van voelen, denken en gedrag te onderbreken en u als cliënt voor te bereiden om iets anders te gaan doen; om beter met problemen en mensen om te gaan.

Auteursrecht O.C. Delfin, all rights reserved 2003 - 2009 - pictures by

All rights reserved by OC Delfin 2003-2009 – pictures by AMC Verhoogt

Delfin EMDR en hypnotherapie http://www.hypnotherapiedelfin.nl

AMC Verhoogt

PTSS DE TECHNIEK THEORIEËN ALGEMENE WERKWIJZE

EMDR EEN WONDERMIDDEL? EGO VERSTERKEND WERKEN

EMDREye movement desensitisation and reprocessing

EMDR blijkt een zeer effectieve methode te zijn om negatief beladen herinneringen snel en grondig te verwerken. Naast - of in combinatie met hypnotherapie, maak ik veel gebruik van EMDR in mijn praktijk. EMDR laat zich gemakkelijk integreren met hypnotherapie.

Na het volgen van enige EMDR workshops, heb ik de officiële, internationaal erkende "EMDR level I en level II" training gevolgd (volgens de richtlijnen van - en erkend door Francine Shapiro, grondlegger van EMDR).Meest recentelijk heb ik - volgens de EMDR Europe Association geldende criteria - de titel Approved EMDR-Practitioner behaald. Zie: ACHTERGROND.

EMDR, PTSS en wetenschappelijk onderzoek

EMDR is een nog jonge, veelbelovende therapeutische methode waarmee snel en diepgaand beladen herinneringen en trauma’s verwerkt kunnen worden. Het gaat hier om een therapeutische methode die eind jaren tachtig bij toeval in de VS door Francine Shapiro ontdekt is.In de begindagen werd EMDR vooral gebruikt bij de behandeling van POSTTRAUMATISCHE STRESS STOORNISSEN (PTSS).Op het gebied van traumaverwerking is er geen methode waarover in zo een korte tijd zoveel wetenschappelijk onderzoek is gepubliceerd als EMDR. Naast onderzoek naar de therapeutische effecten van EMDR is er ook

All rights reserved by OC Delfin 2003-2009 – pictures by AMC Verhoogt

Delfin EMDR en hypnotherapie http://www.hypnotherapiedelfin.nl

veel interessant neurologisch onderzoek gedaan.Met SPECT Scans (Single Photon Emission Computed Topografy) werd er gekeken naar de opslag van trauma’s en de verwerking ervan met behulp van EMDR. Bij behandeling van PTSS wordt in steeds meer landen EMDR als een eerste keuze behandeling beschouwd.

Naast de behandeling van PTSS, heeft EMDR een steeds groter toepassingsgebied gekregen; onder meer bij stressklachten, gestagneerde rouw, verslavingen en angststoornissen zoals fobieën.

De EMDR-techniek

De therapeut laat de cliënt in gedachten kijken naar, of denken aan het meest beladen beeld van een traumatische gebeurtenis, of beladen herinnering. Het huidige negatieve affect (gevoel) wat dat oproept wordt op een schaal van nul tot tien ingeschaald. De cliënt zoekt met behulp van de therapeut naar een bijpassende negatieve cognitie (NC), bijvoorbeeld: “ik ben in gevaar,” “machteloos,” “slecht,” ”dom.” Tevens wordt er een gewenste positieve cognitie (PC) gezocht voor wanneer het trauma verwerkt is, bijvoorbeeld: “het is voorbij, ik ben nu veilig,” “als volwassene kan ik nu zelf kiezen,” “ik ben een goed iemand, in orde, oké.”De mate van geloofwaardigheid van de positieve cognitie wordt tevens ingeschaald.

De cliënt probeert dan zoveel mogelijk bij het beeld en het negatieve affect te blijven en aan de negatieve cognitie te denken, terwijl hij of zij tegelijkertijd met geopende ogen de ritmische bewegingen volgt die de therapeut met zijn of haar hand maakt.

Een set oogbewegingen bestaat meestal uit ongeveer 25 bewegingen. Hierna pauzeert de cliënt voor een paar momenten.De cliënt vertelt kort wat er vanzelf in hem of haar opkomt qua beeld, gevoel, gedachte of lichamelijke sensaties. Dat wat de cliënt vanzelf krijgt. Wat het ook is dat er door hem of haar heengaat, of opkomt.De therapeut zal hierop in haken en een volgende set oogbewegingen toepassen. "Blijf daar maar bij, houd dat maar vast en volg met je ogen mijn vingers."

Na een of twee sets ontstaan er meestal spontaan allerlei veranderingen. Het beeld kan vager worden, verder weg komen te staan, of andere aspecten van de gebeurtenis, of hieraan gerelateerde herinneringen of

All rights reserved by OC Delfin 2003-2009 – pictures by AMC Verhoogt

Delfin EMDR en hypnotherapie http://www.hypnotherapiedelfin.nl

associaties komen meer op de voorgrond.Vaak krijgen cliënten stromen van nieuwe, positieve inzichten over zichzelf, de gebeurtenis, hun eigen rol erin, hoe het nu anders kan, en dergelijke (zonder dat hier ook maar een suggestie voor wordt gegeven door de therapeut). Het negatieve affect wordt tijdens een EMDR-sessie per set neutraler, of verandert eerst van kwaliteit. Zo kan een oorspronkelijke gevoel van bijvoorbeeld angst, veranderen in verdriet, dan in woede om vervolgens neutraal, of zelfs positief te worden. Tijdens het EMDR-proces worden de aanvankelijke beladen, negatieve gevoelens waar de cliënt mee begint niet alleen vanzelf neutraal, maar heel vaak ook zelfs positief!

Is het affect eenmaal neutraal of positief dan laat de therapeut de cliënt opnieuw terugdenken (of kijken) naar de oorspronkelijke (traumatische) gebeurtenis.Soms is en blijft het dan neutraal. Vaker komt er echter een nieuw kanaal (associatiereeks) van gevoelens of gedachten naar boven.In EMDR werkt men zo een tweede, of derde kanaal op dezelfde wijze af, totdat de oorspronkelijke (traumatische) gebeurtenis geen enkel negatieve reactie meer kan oproepen. In het algemeen duurt een tweede of derde kanaal veel korter.

Blijft de oorspronkelijke gebeurtenis neutraal of positief, dan wordt de cliënt gevraagd of de positieve cognitie (PC) nog wel past en in welke mate hij geloofwaardig aanvoelt.Indien nodig wordt de PC gewijzigd en met sets oogbewegingen net zolang versterkt, totdat de PC voor de cliënt gevoelsmatig helemaal waar, helemaal geloofwaardig is.

Vervolgens wordt de cliënt uitgenodigd om een zogenaamde body scan te doen. De cliënt denkt dan aan de oorspronkelijke gebeurtenis, de positieve cognitie en gaat daarbij tegelijkertijd met zijn of haar aandacht, van boven naar beneden, het lichaam af.Dit om na te gaan of het proces voldoende afgerond is, of dat er nog meer “beladen materiaal” is dat associatief aan de herinnering, het probleem of thema verweven is. Wanneer de cliënt hierbij een prettige, of neutrale lichamelijke reactie ervaart, kan de sessie worden beëindigd.

Naast oogbewegingen kan de therapeut ook auditieve of kinesthetische bilaterale (een afwisselend stimuleren van de rechter en linker hersenhelft) stimulatie toepassen. Bijvoorbeeld door middel van alternerende toontjes in een koptelefoontje, of door het afwisselend links en rechts trillen van trilplaatjes die in de

All rights reserved by OC Delfin 2003-2009 – pictures by AMC Verhoogt

Delfin EMDR en hypnotherapie http://www.hypnotherapiedelfin.nl

handen worden vastgehouden.

Interweaves Soms kan het proces vastlopen, op schuldgevoelens, angst om te veranderen of andere redenen. De therapeut gaat zich dan proactief met het proces bezighouden. De therapeut kan dan gebruik maken van zogenaamde interweaves: “Als uw dochter hetzelfde zou overkomen, vindt u dan dat zij zich schuldig moet voelen?” Als de cliënte met “nee” antwoordt: “denk daar aan,” en een nieuwe set wordt gestart (een zogenaamde cognitieve interweave).

Vaak maakt de therapeut daarbij gebruik van de interne en externe hulpbronnen uit het verleden of heden van de cliënt.Voorbeelden hiervan zijn:

Een beschermende oma van vroeger: "Zou zij ook zeggen dat je helemaal niks kan, voor niets deugt?"

Het volwassen zelf van de cliënt: “wat moet het kind van toen weten dat hij / zij toen niet wist, maar wat u nu wel weet?”

Een imaginair gevestigde innerlijke raadgever / raadgeefster , of een imaginaire vitale oudere zelf, die deze problemen al heel lang geleden heeft opgelost (imaginaire interweaves): "Wat zou hij / zij zeggen van....?"

De functie van interweaves is het introduceren van nieuwe informatie, een nieuw gezichtspunt, of informatie waar de cliënt al over beschikt, maar waar hij of zij geen toegang toe heeft in de bewustzijnstoestand die geactiveerd is (bijvoorbeeld de beperkte kijk op de wereld van een angstig kind dat alles op zichzelf betrekt).

Bij in de jeugd ernstig getraumatiseerde cliënten zien we vaak een procesmatige verschuiving van schuldgevoelens “ik had wat moeten doen,” “het is mijn schuld” (nadat de schuld en verantwoordelijkheidskwesties zijn opgelost en verwerkt komt er vaak woede vrij) naar veiligheidskwesties, om te eindigen met controlekwesties. De bijkomende positieve cognities zijn dan bijvoorbeeld: “ik deed het beste wat ik kon, ik ben een goed iemand,” “het is voorbij, ik ben nu veilig,” “als volwassene kan ik nu zelf kiezen.” (F. Shapiro, 1995).

Hoewel EMDR qua techniek op zich simpel lijkt, vereist een juist en effectief toepassen van EMDR uitgebreide training en algemene therapeutische vaardigheden en inzichten.Het leggen van verbanden tussen ervaringen en huidige klachten of

All rights reserved by OC Delfin 2003-2009 – pictures by AMC Verhoogt

Delfin EMDR en hypnotherapie http://www.hypnotherapiedelfin.nl

problemen van de cliënt, de timing en de keuze van de te behandelen herinneringen maken EMDR tot een kunde en een kust.

Theorieën over de werking van EMDR

Bewezen is dat EMDR werkt, hoe het werkt is echter nog niet helemaal duidelijk. Er bestaan verschillende theorieën over het werkingsmechanisme van EMDR.De bekendste zijn:

EMDR als een vorm van kunstmatig dromen.Een theorie is dat tijdens dromen onze ervaringen op een natuurlijke manier worden verwerkt. Wanneer het stressniveau te hoog is, loopt dit verwerkingsmechanisme echter als het ware vast en krijgen wij nachtmerries waaruit we wakker worden. De EMDR oogbewegingen lijken veel op die van de REM slaapfase (de fase waarin we dromen en onwillekeurige oogbewegingen maken).Ze zouden het vastgelopen verwerkingsproces kunstmatig weer op gang zetten en de negatieve en positieve cognitie zorgen hierbij voor meer sturing en richting.

De relaxatieresponstheorie.Volgens sommigen is het mogelijk dat de oogbewegingen een aangeboren ontspanningsreactie in de hersenen activeren. De gebruikelijke vlucht-vecht reactie, die we als mens bij stress of heftige emoties ervaren, wordt dan even onderbroken. De ontspanningsreactie zou dan een soort van afremmende werking hebben op vervelende emoties, zoals angst. Hierdoor ontstaat er ruimte voor nieuwe gezichtspunten, inzichten en nieuwe gevoelens over de gebeurtenis en het probleem.

Het duale bewustzijn.Tijdens EMDR is er sprake van een dubbel bewustzijn, namelijk die van het trauma en die van het hier en nu van de oogbewegingen, wat op zich al neutraliserend (desensitiserend) werkt.

De oriëntatieresponstheorie. (Lipke, 2000)Wanneer zoogdieren en mensen onverwachte, nieuwe prikkels toegediend krijgen worden de gebruikelijke, automatische mechanismen van waarnemen en functioneren tijdelijk even onderbroken.Een onderbreking, die de oriëntatierespons wordt genoemd, en nodig is om de prikkels te kunnen interpreteren en na te gaan of de omgeving wel veilig is.Wanneer de prikkel en de omgeving vervolgens als veilig worden geïnterpreteerd, zou er een ontspanningsreactie volgen. Bilaterale stimulatie, zoals oogbewegingen, roepen ook een

All rights reserved by OC Delfin 2003-2009 – pictures by AMC Verhoogt

Delfin EMDR en hypnotherapie http://www.hypnotherapiedelfin.nl

oriëntatiereactie op.

Mensen hebben de neiging om als een automatische reactie bij problemen, of onmiddellijk nare gevoelens te ervaren, of het denken eraan te vermijden.De oriëntatiereactie die de oogbewegingen oproept, onderbreekt echter deze automatische reactie (en geeft daarbij wellicht ook nog een ontspanningsreactie). Door deze onderbreking kan het aangeboren probleemoplossend vermogen van de cliënt zich gaan verbinden met de problematiek waarop de cliënt zich focust.

Hoe het ook zij, neurologisch onderzoek heeft aangetoond dat EMDR leidt tot een veel betere integratie van de linker en rechter hersenhelft.Kleinere en grotere trauma’s hebben de neiging om in brokstukken van gevoelens, beelden en geluiden - vaak met een tijdloos ervaren karakter - in het zenuwgestel opgeslagen te worden. Met name in de rechter hersenhelft.Ze zijn dan geïsoleerd (gedissocieerd) geraakt van de rest van iemands inzichten en volwassen vermogens. Wanneer ze ‘getriggerd’ (geactiveerd) worden overspoelen ze de persoon in kwestie en is hij of zij zijn of haar volwassen vermogens kwijt. Wanneer de persoon in kwestie er zich later weer van hersteld heeft, verbaast hij of zij zich vaak over zijn of haar eigen reacties.

EMDR lijkt niet alleen de geïsoleerde (traumatische) beelden en gevoelens lost te trekken, maar ook tegelijkertijd het vermogen te herstellen om een gebeurtenis volledig te verwerken.Met andere woorden, de problematische, opgeslagen informatie kan weer communiceren met de volwassen (en aangeboren) probleemoplossende vermogens en inzichten van de cliënt. Het basisprincipe van EMDR is dan ook dat er in iedereen een basisgezondheid huist, dat iedereen een aangeboren vermogen heeft dat streeft naar herstel en een nieuw gezond, psychisch evenwicht.

Algemene werkwijze bij EMDR

De eerste fase van een EMDR behandeling bestaat uit een uitgebreide anamnese, diagnose en het opstellen van een behandelingsplan.

In de tweede fase wordt de cliënt door middel van het geven van informatie voorbereid op het eigenlijke EMDR-werk.Stabilisatie van de klachten en het leren omgaan met emoties kan soms een noodzakelijk onderdeel van deze fase zijn (zie "ego versterkend werken met EMDR")

All rights reserved by OC Delfin 2003-2009 – pictures by AMC Verhoogt

Delfin EMDR en hypnotherapie http://www.hypnotherapiedelfin.nl

In de derde assessment fase wordt de te verwerken herinnering gekozen. Een beeld dat het meest nare moment weergeeft van de gebeurtenis wordt bepaald, samen met een negatieve en positieve cognitie. Op een schaal van 1 tot 7 wordt ingeschaald hoe geloofwaardig de positieve cognitie voelt. De mate van spanning die het beeld oproept wordt ingeschaald op een schaal van 0 tot 10.Hierna begint de eigenlijke techniek qua verwerking.

EMDR gaat er van uit dat vroegere ervaringen in de jeugd, vaak de grondslag hebben gelegd voor huidige problemen en klachten.Indien er sprake is meerdere traumatische ervaringen die tot de huidige problematiek hebben geleid, wordt er eerst gewerkt met de vroegere ervaringen van de cliënt Vervolgens krijgen, in zo verre dat nog nodig is, recentelijke ervaringen en huidige situaties of triggers de aandacht.

Tenslotte wordt er (zoals veelal bij fobieën) geëindigd met het maken toekomstscenario’s (futur templates), die nodig zijn voor passende toekomstige acties en gedragingen. Men ziet zichzelf op een gewenste wijze gedragen. Situaties die voorheen met angst werden doorstaan, of die vermeden werden.

EMDR een wondermiddel?

Cliënten geven vaak te kennen dat een paar sessies EMDR veel meer doen, dan wat een paar jaar traditionele praattherapie voorafgaande aan de EMDR deden. Sommigen noemen EMDR dan ook een power therapie.

Toch werkt EMDR - net zoals voor elk andere, denkbare therapie geldt - nooit los van de inzet van de cliënt, van wat hij of zij zelf doet in zijn of haar leven.Hoewel EMDR mijns inziens zonder meer een grote therapeutische verrijking is, is het geen wondermiddel - in de zin van dat het altijd en bij iedereen, voor alle mogelijke klachten toegepast kan worden. Zo bestaan er bepaalde contra-indicaties voor EMDR en ook voor lang niet iedereen zijn slecht een paar sessies voldoende, zoals succesverhalen vaak suggereren.

In het algemeen kan men stellen, dat EMDR met name erg goed werkt wanneer de problemen of klachten trauma-gerelateerd zijn. Dat wil zeggen, wanneer de klachten ontstaan (of verergerd) zijn na aanleiding van nare, emotioneel beladen of schokkende ervaringen. Bij 'losstaande" (opzichzelfstaande) trauma's, zoals een auto-ongeluk -

All rights reserved by OC Delfin 2003-2009 – pictures by AMC Verhoogt

Delfin EMDR en hypnotherapie http://www.hypnotherapiedelfin.nl

waarna men bijvoorbeeld niet meer in de auto durft te stappen, werkt EMDR meestal razendsnel. Eén tot drie sessies zijn dan vaak voldoende.

Veel en veel meer tijd is echter nodig voor cliënten die in hun jeugd herhaaldelijk en langdurig seksueel, verbaal of fysiek misbruikt zijn geweest, of die een geschiedenis emotionele verwaarlozing hebben gekend.Een dergelijke geschiedenis leidt vaak mede tot een onvermogen om op gezonde manieren met emoties om te gaan (denk bijvoorbeeld aan automutilatie). Bij bovenstaande cliënten is meestal een langere voorbereidingsfase (van soms maanden) noodzakelijk, voordat er überhaupt met EMDR ervaringen verwerkt kunnen worden. Een fase waarin de klachten gestabiliseerd worden en de cliënt leert om gemakkelijker met gevoelens en emoties om te gaan.

EMDR is veel meer dan enkel een techniek. De therapeutische relatie waarbinnen EMDR wordt toegepast blijft, net zoals in alle vormen van therapie, belangrijk.Des te meer omdat tijdens EMDR zich emoties kunnen voordoen, soms sterker dan gewoonlijk. Hoewel dergelijke emoties zich meestal snel neutraliseren, dient de cliënt zich begrepen te voelen en vertrouwen te hebben in de therapeut om dergelijke gevoelens toe te kunnen laten.

Ego-versterkend werken en hulpbroninstallatie met EMDR

Voor cliënten die in hun jeugd meervoudig, langdurig en ernstig getraumatiseerd zijn geweest en over een lage ego-sterkte beschikken, kan in eerste instantie het werken met louter ego-versterkende technieken te prefereren, of noodzakelijk zijn. Eerst moet er meer stabiliteit zijn, omdat het werken met het verleden met EMDR teveel in een keer kan oproepen.

Binnen de EMDR-methodiek bestaan er ook ego-versterkende werkwijzen.De cliënt richt zich dan op beelden van positieve momenten in het heden en het recente verleden.Beelden van wat de cliënt al goed kan, graag doet, of beelden van activiteiten waarbij de cliënt even zijn of haar problemen vergeet en helemaal zichzelf voelt. Bij deze beelden worden vervolgens korte en langzame sets van oogbewegingen (of andere vormen van bilaterale stimulatie) gegeven.Dit heeft meestal een versterkend effect op het positieve gevoel en de positieve gedachten die met beelden samengaan. Bovenstaande leidt onder andere tot een positiever en sterker identiteitsbesef en zelfbeeld.

All rights reserved by OC Delfin 2003-2009 – pictures by AMC Verhoogt

Delfin EMDR en hypnotherapie http://www.hypnotherapiedelfin.nl

Deze manier van werken staat als hulpbroninstallatie bekend en lijkt sterk op binnen de HYPNOTHERAPIE en NLP gebruikelijke principes en werkwijzen.

Het louter werken met positieve momenten kan al voldoende zijn om een bepaald probleem - tijdelijk- op te lossen, of beter hanteerbaar te maken. Denk hierbij aan problemen die in een specifieke situatie spelen. Bijvoorbeeld angst voor het geven van een presentatie. De therapeut laat de cliënt dan zoeken naar positieve momenten die een voorbeeld zijn van de gevoelens, kwaliteiten die deze persoon nodig heeft in de probleemsituatie. Met de oogbewegingen (of andere vormen van bilaterale stimulatie) worden deze momenten versterkt en vervolgens met een positieve cognitie (gewenste uitspraak over zichzelf) gekoppeld aan probleemsituatie(s).

Nuttige vaardigheden, die de cliënt leert en zolang kan gebruiken, totdat de onderliggende traumatische ervaringen met EMDR verwerkt zijn. Hulpbroninstallatie wordt dus meestal alleen tijdelijk toegepast als voorbereiding op de verwerkingsfase van EMDR. Want het uiteindelijke doel van EMDR is de blijvende en volledige oplossing van alle mogelijke belemmerende angsten, gevoelens en gedachten met betrekking tot het gepresenteerde probleem.

Relevante literatuur

Shapiro R. (2005) EMDR Solutions: pathways to healing. New York: Norton

Shapiro, F.& Forrest, M. S. (1997). EMDR: the breakthrough therapy for overcoming anxiety, stress, and trauma. New York: Harper Collins Publischers.

Shapiro, F. (1995) Eye Movement Desensitization and Reprocessing: basic principles, protocols, and procedures. New York: The Guilford Press.

Grand, D. (2001). Emotional Healing at Warp Speed: the power of EMDR. New York: Harmony books.

Lipke, H. (2000). EMDR and Psychotherapy Integration: theoretical and clinical suggestions with focus on traumatic stress. Boca Raton: CRC Press.

Hartung, J.G. & Galvin, M. D. (2003). Energy Psychology and

All rights reserved by OC Delfin 2003-2009 – pictures by AMC Verhoogt

Delfin EMDR en hypnotherapie http://www.hypnotherapiedelfin.nl

EMDR: combining forces to optimize treatment. New York: Norton.

Phillips, M. (2000). Finding The Energy To Heal: How EMDR, hypnosis, imagery, and body-focused therapy can help restore mindbody health. New York:Norton.

Parnell, L. (1997). Transforming Trauma: EMDR. New York: Norton.

Parnell, L. (1999). EMDR in the Treatment of Adults Abused as Children. New York: Norton.

Baldé, P. (2001) Met andere ogen bekeken: EMDR, een nieuwe doeltreffende therapie voor het genezen van emotionele problemen. Rijswijk: Elmar B.V.

Innerlijke raadgever of raadgeefster staat voor een (vaak onbewust) aspect van de persoonlijkheid van de cliënt dat wijsheid weergeeft en een gebalanceerd perspectief biedt. Imaginair kan de cliënt in een omgeving zijn of haar raadgever of raadgeefster ontmoeten, als een aspect van hem of haarzelf dat wijsheid en begeleiding biedt.

Een trigger is datgene wat iemand ziet, hoort, of voelt dat automatisch een probleem, of ongewenst gevoel oproept.

Een lage ego-sterkte kenmerkt zich o.a. door heftig schommelende gevoelens, een zeer wankel zelfbeeld, een gebrek aan impulscontrole en grote moeite met het erkennen en het onder de ogen zien van de realiteit (vluchtgedrag).

All rights reserved by OC Delfin 2003-2009 – pictures by AMC Verhoogt

Delfin EMDR en hypnotherapie http://www.hypnotherapiedelfin.nl

Auteursrecht O.C. Delfin, all rights reserved 2003 - 2009 - pictures by AMC Verhoogt

INLEIDING OPLOSSINGSGERICHTE THERAPIE PROBLEMEN EN GEWOONTEVORMING ANDERE

UITGANGSPUNTEN THERAPIEVRAGEN HUISWERKOPDRACHTEN

OVEREENKOMSTEN

Solution-focused therapyOplossingsgerichte therapie

In mijn hypnotherapeutische werkwijze integreer ik regelmatig ‘solution-focused therapy’, in Nederland ook wel oplossingsgerichte therapie genoemd. Oplossingsgerichte therapie is een gesprekstherapie, die gebruik maakt van een aantal aan de hypnotherapie verwante principes.

Zij is een therapeutische benadering, die zich door middel van specifieke vragen, richt op de aard van de oplossingen. Met name in de voor- en nagesprekken maak ik er gebruik van.

Inleiding

Houden andere therapieën zich bezig met de aard van het probleem, solution-focused therapy (oplossingsgerichte therapie) houdt zich bezig met de aard van de oplossing. Oplossingsgerichte therapie richt zich vooral op wat de cliënt al goed doet, en op wat er anders is wanneer zijn of haar probleem zich even niet voordoet, minder erg is, of wanneer het al

All rights reserved by OC Delfin 2003-2009 – pictures by AMC Verhoogt

Delfin EMDR en hypnotherapie http://www.hypnotherapiedelfin.nl

opgelost zou zijn. Oplossingsgerichte therapie is niet geïnteresseerd in psychopathologie, de mogelijke oorzaken van de klachten en problemen, of het verleden. Zij is alleen geïnteresseerd in het verleden in zoverre het de successen van de cliënt of het gezin betreft. Oplossingsgerichte therapie stelt veel belang in de interne en externe hulpbronnen van de cliënt. De therapeut is geïnteresseerd in wie of wat een positief, gewenst effect op de cliënt heeft, waar hij of zij goed in is, wat hij of zij graag doet, zijn of haar hobby’s, en dergelijke. Oplossingsgerichte therapie gaat er van uit dat de cliënt niet gerepareerd hoeft te worden, geen communicatie of assertiviteitstraining nodig heeft. Zij gaat ervan uit dat de cliënt alle hulpbronnen voor verandering al in huis heeft.

Oplossingsgerichte therapie en het sociaal constructionisme

Oplossingsgerichte therapie is in zijn ontstaansgeschiedenis sterk beïnvloed geweest door de brief therapy (kortdurende therapie) van het Mental Research Institute (MRI) in Palo Alto te Californie (V.S.). Voor zowel het MRI als de oplossingsgerichte therapie was Milton Erickson (de grondlegger van de moderne hypnotherapie) een belangrijke inspiratiebron. Zo is bij de oplossingsgerichte therapie de veelgebruikte ‘wondervraag’ (lees verderop) rechtstreeks afgeleid van Erickson’s ‘pseudo-oriëntatie in de tijd’. Dit laatste is een techniek waarbij men zich in hypnose verplaatst naar een probleemvrije toekomst. Toch is oplossingsgerichte therapie niet echt vanuit een theorie ontwikkeld (zoals zoveel andere therapieën), maar vooral ontstaan vanuit een inductieve, empirische invalshoek. Dat wil zeggen door goed te observeren, te kijken naar wat in therapie echt helpt. Zowel het MRI als de oplossingsgerichte therapie heeft als filosofische basis het sociaal constructionisme. Deze stroming stelt dat er niet zoiets bestaat als een absolute waarheid of werkelijkheid, die men steeds dichter zou kunnen benaderen. Volgens het constructionisme bestaan er vele werkelijkheden / waarheden naast elkaar die niet zozeer ontdekt, maar gecreëerd worden door middel van taal. Taal representeert dan ook niet zozeer de werkelijkheid, maar creëert juist de werkelijkheid. De enige ware oorzaak, of de werkelijke achterliggende gezinsstructuur, bij bepaalde symptomen / klachten kan dus nooit (objectief/vaststaand) bepaald worden. Ook empirici en statistici hebben ons al lang verteld dat wij nooit een theorie kunnen ‘bewijzen’, we kunnen het alleen weerleggen.

Wanneer een therapeutisch model werkt, in de zin dat je er voorspellingen mee kunt doen, betekent dat niet dat een heel ander model minder waar zou zijn. Oplossingsgerichte therapie kiest hierbij voor het zgn. scheermes(model)

All rights reserved by OC Delfin 2003-2009 – pictures by AMC Verhoogt

Delfin EMDR en hypnotherapie http://www.hypnotherapiedelfin.nl

van de middeleeuwse filosoof William Occam, die stelde dat het simpelste model dat het grootste aantal verschijnselen verklaart het beste is. Vuistregels in de oplossingsgerichte therapie zijn dan ook: houd het simpel, als het werkt repareer het dan niet en als het niet werkt, doe dan iets anders.

Problemen en gewoontevorming

Problemen zijn volgens de oplossingsgerichte therapie niets anders dan goed bedoelde, niet-succesvolle pogingen om alledaagse moeilijkheden op te lossen. Verkeerde manieren van omgaan met moeilijkheden kunnen te maken hebben met het niet doen van iets wat gedaan had moeten worden (probleemontkenning) of juist, vanuit het streven naar utopische oplossingen, het doen van iets wat niet gedaan had moeten. Daarbij zijn mensen gewoontedieren. Gewoontevorming heeft als functie om de illusie van stabiliteit in een steeds veranderende wereld in stand te houden. Niet werkzame oplossingen worden steeds maar herhaald (self - reinforcing patterns of action and thought) en leiden zo tot steeds grotere problemen. Een vader die zijn dochter in de puberteit tracht te controleren drijft haar tot steeds verdere rebellie, wat weer verdere pogingen tot controle oproept (zogenaamde ‘circulaire causaliteit’). Iemand met slaapproblemen probeert harder en harder te slapen, terwijl dat alleen spontaan kan gebeuren. Vaak komen cliënten met de mededeling dat ze al alles hebben geprobeerd. Bij nader doorvragen blijkt het meestal om oplossingen/gedragingen te gaan van een zelfde soort of klasse. Bijvoorbeeld ouders die hun bedplassende kind op steeds weer andere manieren proberen te straffen voor dit gedrag. De gepoogde oplossingen blijven dan echter beperkt tot de klasse van bestraffing. Wat therapie betreft gaat het volgens de oplossingsgerichte therapie erom, om in ieder geval minder te doen van wat niet werkt en meer te doen van hetgeen anders is (“doe iets anders”). Nog beter is, om meer te doen van wat helpt, namelijk datgene wat iemand doet als het probleem er tegen de verwachting in even niet is, of wanneer het al opgelost zou zijn.

Andere uitgangspunten

Circulaire causaliteitMarie heeft geen zin in seks omdat Peter afstandelijk doet en Peter doet afstandelijk omdat Marie geen zin heeft in seks.De één beïnvloedt de ander en omgekeerd. Je kunt niet stellen wat er eerder (als oorzaak) is: ‘de kip of het ei.’

All rights reserved by OC Delfin 2003-2009 – pictures by AMC Verhoogt

Delfin EMDR en hypnotherapie http://www.hypnotherapiedelfin.nl

Zowel Marie als Peter kunnen in het bovenstaande voorbeeld als ingang dienen voor verandering, waarbij verandering van de één tot verandering van de ander zal leiden. Volgens de oplossingsgerichte therapie is het dus mogelijk om een gezinssysteem te veranderen via een gezinslid.

Slecht een kleine verandering is nodig Wanneer cliënten kleine veranderingen (verandering is onvermijdelijk) beginnen op te merken en te waarderen, gaan zij verdere verandering verwachten.Het is niet nodig om veel over het probleem te weten om het te kunnen oplossen Traditioneel gaat men bij problemen uit van de vooronderstelling dat we eerst de oorzaken moeten kennen (het medisch model), voordat we een probleem kunnen oplossen. De oplossingsgerichte therapie laat echter zien dat er vaak weinig sprake is van een relatie tussen de ‘oorzaken’ en de oplossing van een probleem. Geen enkel probleem is er altijd en de therapeut moet onderzoeken wat de cliënt anders doet of denkt wanneer het er even niet is.

De cliënt definieert de behandelingsdoelen en is de expertDe therapeut is een hulpbron voor de cliënt. De therapeut en de cliënt onderhandelen samen over problemen en het ontwikkelen van oplossingen.

Weerstand is een onbruikbaar begrip en samenwerking is onvermijdelijkDe therapeut staat niet los van de cliënt, of het cliëntsysteem (alle betrokkenen bij gezinstherapie) en hij of zij dient zich vanuit een samenwerkingspositie aan te passen aan de manier van samenwerken van de cliënt. Is de cliënt bijvoorbeeld pessimistisch over zijn of haar vermogen om te veranderen, dan reageert de therapeut even pessimistisch. Echter een pessimisme binnen een veranderingskader. Bijvoorbeeld een pessimisme over de snelheid van de veranderingen, of een onderkenning van het belang om niet te snel te gaan. Is de cliënt erg vaag en blijft hij of zij vaag na pogingen tot verduidelijking, dan geeft de therapeut een heel vage, open opdracht. De therapeut vraagt de cliënt bijvoorbeeld om te observeren wat er de komende week in zijn of haar leven gebeurt, waarvan hij of zij wilt dat het blijft gebeuren. Opvallend is dat cliënten hier vaak op reageren met het vermelden van heel concrete gebeurtenissen of ervaringen, wanneer ze de volgende keer voor een consult terugkomen.

Kenmerkende oplossingsgerichte therapievragen

Doelformuleringsvragen ”Wat zou dit gesprek voor u de moeite waard maken?” De wondervraag

All rights reserved by OC Delfin 2003-2009 – pictures by AMC Verhoogt

Delfin EMDR en hypnotherapie http://www.hypnotherapiedelfin.nl

(met zijn vele variaties): “Wanneer er een wonder tijdens uw slaap zou plaatsvinden, en alle problemen waarvoor u hier bent zijn de volgende morgen opgelost, wat zou er dan de volgende morgen anders zijn?..en verder? Hoe voelt u zich dan anders, wat doet u dan anders? Hoe denkt u dan anders, of wat zegt u dan tegen uzelf dat anders is? Hoe zal uw partner/uw kinderen dat merken? Wanneer ze dat merken wat zullen zij dan anders doen? Wat voor een verschil zal dat voor u maken in de relatie die u met hen heeft?” Wanneer het wonder wordt afgeschilderd als alleen de verantwoordelijkheid van de ander, alleen de ander doet anders, stelt de therapeut vragen die betrekking hebben op de waarnemingspositie van de ander: “ Dus als uw vrouw meer . . . .doet, hoe doet u dan anders? Als zij hier was, wat zou zij zeggen dat u anders doet?” Wanneer de cliënt het wonder alleen in gevoelstermen beschrijft, zonder gedrag of cognities, stelt de therapeut de zogenaamde video-positie-vragen: “Als ik daar een videofilm van had wat zou ik u daarop zien doen, wat zou ik u horen zeggen?” Vanuit de wondervraag kan een doel geformuleerd worden. Om van een werkzaam doel te kunnen spreken moet het een doel zijn dat:

Concreet is:Het gaat om specifiek gedrag.

Klein is:Wat is het allereerste/kleinste teken waaraan u zou merken dat het iets beter of anders is geworden?”

Interactioneel geformuleerd kan worden:"Waaraan zullen de anderen merken dat het wonder gebeurd is?"/p>

De aanwezigheid vertegenwoordigt van iets:“Wanneer u na het wonder geen ruzie meer maakt, wat doet u dan daarvoor in de plaats? ”

Het begin is van iets in plaats van een eindeWanneer het wonder bijvoorbeeld twintig kilo minder wegen is: “Wat zal er dan anders zijn wanneer u de eerste twee kilo’s verliest? Wat verder?”

UitzonderingsvragenZijn er al momenten die een beetje op het wonder lijken? “Wat is er dan anders? Wat doet u, denkt u dan, dat anders is? Hoe doet u dat?” Wanneer dat niet het geval is en/of de cliënt geen duidelijk doel kan verwoorden vraagt men naar de momenten waarop het probleem zich niet voordoet of minder ernstig is. Met de uitzonderingen kan men vervolgens bruggen bouwen: “Als u doorgaat met die dingen, denkt u dat u goed op weg bent naar uw therapiedoel? Hoe houdt u dit aan de gang? Hoe voorspelt u dat u hiermee doorgaat? Hoe zullen anderen merken dat u hiermee doorgaat?”

All rights reserved by OC Delfin 2003-2009 – pictures by AMC Verhoogt

Delfin EMDR en hypnotherapie http://www.hypnotherapiedelfin.nl

Huiswerkopdrachten

Bovenstaande vragen zijn niet zozeer bedoeld voor het verkrijgen van informatie, hoewel ze dat wel geven, maar ze zijn bedoelt om de cliënt op zijn of haar eigen goede spoor te krijgen. Op zichzelf zijn deze vragen al een therapeutische interventie.

Aan de hand van de antwoorden kunnen bepaalde observatie, of ‘doe’ taken worden gegeven. Hierbij laat de therapeut zich mede leiden door de relatievorm die de cliënt met de therapeut aangaat.

Zo onderscheidt de oplossingsgerichte therapie cliënten die een bezoekers-, klaag-, of klantrelatie aangaan. Bezoekers zijn cliënten die door anderen zoals de partner, of justitie gestuurd worden. Zij worden met lof en begrip voor hun frustraties overladen en krijgen geen opdrachten mee. De zogenaamde klagers zijn cliënten die wel informatie over hun problemen geven, maar hun probleem en de oplossing ervan nog buiten zichzelf, bij anderen plaatsen en zich nog niet actief willen inzetten voor verandering. Ze krijgen alleen observatie opdrachten mee. Alleen bij cliënten die een klantrelatie aangaan en zich willen inzetten, worden er doe-opdrachten meegegeven.

Overeenkomsten tussen oplossingsgerichte therapie en hypnotherapie

Hoewel oplossingsgerichte therapie een gesprekstherapie is en geen gebruik maakt van hypnose, maakt zij wel gebruik van een aantal aan de hypnotherapie verwante principes. Zoals al eerder in dit stuk vermeld is, is de wondervraag rechtstreeks afgeleidt de hypnotherapeutische techniek ‘pseudo-oriëntatie in de tijd’: een zich in hypnose verplaatsen naar een probleemvrije toekomst. Net zoals Milton Erickson (een van de belangrijkste grondleggers van de moderne hypnotherapie) gaat de oplossingsgerichte therapie er van uit dat als je een grote verandering wilt, je het beste kan beginnen met een kleine verandering. Beide modaliteiten stellen dat verandering snel kan gaan. Beiden richten zich op de hulpbronnen van de cliënt. Beiden stellen dat wat je als therapeut zoekt ook vindt. Zoek je als therapeut naar pathologie (psychische ziekten, stoornissen) dan vind je die bij vrijwel iedereen. Zoek je naar hulpbronnen dan vind je die; ook bij de moeilijkste cliënt. Net zoals in de hypnotherapie stemt de therapeut zich af op de beleving van de cliënt. De therapeut verplaatst zich in- en erkent de realiteit van de cliënt. Zo ontstaat er voor de cliënt een ervaring van overeenstemming, die in de hypnotherapie de yes-set wordt genoemd. Vervolgens verruimd de therapeut de beleving van de cliënt door iets nieuws te introduceren,

All rights reserved by OC Delfin 2003-2009 – pictures by AMC Verhoogt

Delfin EMDR en hypnotherapie http://www.hypnotherapiedelfin.nl

zoals een nieuw gezichtspunt, of het stellen van de wondervraag. In het taalgebruik van een oplossingsgerichte therapeut zijn ook veel hypnotische taalpatronen te herkennen. Zo stelt de therapeut niet de vraag óf de cliënt zal veranderen, maar wat hij of zij doet wannéér hij of zij veranderd is, waarbij verandering geïmpliceerd wordt. Last but not least kunnen er ook momenten van spontane hypnotische trance zich tijdens de sessies voordoen. Momenten van spontane trance komen zowel in het dagelijkse leven als ook in bijna alle vormen van therapie voor. De ervaren oplossingsgerichte therapeut roept dit vaak bewust op door tegen het einde van een sessie zich voor een minuut of vijf à tien terug te trekken. De therapeut geeft de cliënt dan te kennen behoefte te hebben om even alleen na te denken, over wat de cliënt gezegd heeft en over wat de eventuele opdrachten zouden kunnen zijn. De cliënt raakt dan vaak zo gefixeerd met zijn of haar aandacht op wat de therapeut straks gaat zeggen, dat deze gefixeerde aandacht tot een spontane trancetoestand leidt. De cliënt staat dan meer open voor wat de therapeut zegt. De feedback van de therapeut dringt dieper door en heeft zo een grotere impact op de cliënt.

Auteursrecht O.C.Delfin, all rights reserved 2003 - 2009 - pictures by AMC Verhoogt

DE THEORIE DE PRAKTIJK OVEREENKOMSTEN

Cognitieve therapie

Naast een paar grote verschillen heeft de moderne hypnotherapie veel overeenkomsten met de cognitieve therapie. Aandacht voor cognities, in de vorm van interne zelf-spraak, overtuigingen, manieren van

All rights reserved by OC Delfin 2003-2009 – pictures by AMC Verhoogt

Delfin EMDR en hypnotherapie http://www.hypnotherapiedelfin.nl

interpreteren, denkstijlen, en dergelijke nemen dan ook een belangrijke plaats in, binnen mijn hypnotherapeutische werkwijze.

De theorie

Cognitieve therapie gaat ervan uit dat wat en hoe we denken, ons gedrag en emoties significant beïnvloedt. Hoe we ons voelen en ons gedragen wordt bepaald door hoe we denken, waarnemen en onze ervaring structureren. Psychische problemen ontstaan door fout denken, incorrecte afleidingen op basis van inadequate informatie en een onvermogen om fantasie van werkelijkheid te onderscheiden. De meest directe manier om gevoel en gedrag te veranderen is door het denken te veranderen. Een aantal kernbegrippen in de cognitieve therapie zijn:

Schema'sDit is een centraal begrip in de cognitieve therapie. Schema’s zijn als het ware de mallen met behulp waarvan we als mens informatie verwerken. Het zijn de cognitieve structuren die we gebruiken voor het organiseren, vormgeven, evalueren en opslaan van binnenkomende informatie. Zo onderscheiden sommige cognitieve therapeuten de volgende schema’s:

Schema's over de realiteit, bijvoorbeeld: "Anderen zijn er op uit je te pakken, het is een vijandige wereld."

Schema's over onszelf, bijvoorbeeld: "Ik ben kwetsbaar."

Schema's voor het functioneren in de wereld, bijvoorbeeld: "Raak niet betrokken bij anderen."

De schema’s over onszelf zijn vaak naar aanleiding van ervaringen op jonge, soms preverbale, leeftijd ontstaan. De schema’s voor het functioneren in de wereld ontstaan uit de interactie tussen de schema’s over onszelf en de realiteit.

Cognitieve vervormingDit zijn bepaalde denkstijlen:

zwart-wit (dychotoon) denken: "Alles wat ik doe is helemaal goed of helemaal fout. Als ik geen volledige steun van iedereen krijg, voel ik me afgewezen."

Overgeneralisatie: "Dit overkomt mij altijd. Mannen (vrouwen) zijn

All rights reserved by OC Delfin 2003-2009 – pictures by AMC Verhoogt

Delfin EMDR en hypnotherapie http://www.hypnotherapiedelfin.nl

niet te vertrouwen, ik word nooit meer verliefd."

Willekeurige afleidingen ('gedachten lezen'): "Zij zingt in huis om mij te irriteren." "Hij zegt zo weinig omdat hij kwaad op me is."

Emotioneel redeneren: “Omdat ik me ongeliefd voel, weet ik zeker dat niemand van mij houdt. Omdat ik me zo angstig voel, moet ik wel in groot gevaar zijn.”

Centrale kwestiesKlachten van cliënten spelen zich vaak af rond een centraal thema. Met name rond de volgende thema’s / kwesties:

Acceptatie. Een thema dat vaak samengaat met een zich ongemakkelijk voelen in sociale situaties en angst om verlaten te worden: “Afwijzing is het ergste dat me kan overkomen. Ik moet anderen altijd plezieren.”

Controle. Een overdreven behoefte aan, en angst voor verlies aan controle: “Als ik iemand te dicht bij me laat komen, gaat hij of zij me controleren. Ik kan niet iemand om hulp vragen.”

Competentie. Bijvoorbeeld enerzijds overtuigd zijn niets nuttigs te kunnen, incompetent te zijn en anderzijds streven naar steeds grotere perfectie en grotere prestaties om zichzelf en anderen te bewijzen dat het niet zo is: “Falen is het einde van de wereld. Ik ben wat ik presteer.”

AttributiestijlenHet begrip attributiestijl is afkomstig uit de aan de cognitieve therapie verwante school van de learned helplessness (aangeleerde hulpeloosheid). Het zijn onderscheidingen in de betekenis die we toekennen aan gebeurtenissen en gedrag van anderen. Het zijn de karakteristieke manieren waarop we de gebeurtenissen in ons leven verklaren. De attributiestijlen, die men in paren onderscheidt, zijn:

Een interne attributiestijl. Wanneer we denken, of het gevoel hebben dat alles wat er gebeurt, met onszelf te maken heeft, onze fout is (onpersoonlijke zaken persoonlijk nemen), versus:

Een externe attributiestijl. Wanneer we de oorzaken als buiten ons

All rights reserved by OC Delfin 2003-2009 – pictures by AMC Verhoogt

Delfin EMDR en hypnotherapie http://www.hypnotherapiedelfin.nl

liggend ervaren.

Een stabiele attributiestijl. Hierbij gaan we ervan uit dat de huidige ellende (problemen) zich onveranderd in de toekomst blijven voortzetten, versus:

Een labiele attributiestijl. We zien dat de huidige situatie een potentieel tot verandering heeft, dat dingen weer veranderen.

Een globale attributie. Dit staat voor het geloof dat hetgeen we in een specifieke situatie ervaren, alle andere gebieden van ons leven en onze ervaring beïnvloedt; bijvoorbeeld na een stressvol sollicitatiegesprek: “Ik ben een mislukkeling.” , versus:

Een specifieke attributiestijl. We beperken hierbij onze conclusies tot de aanwezige situatie: “Ik ben niet zo goed in solliciteren als ik zou willen.”

Iemand geeft blijk van een interne, stabiele en globale attributiestijl bij uitspraken als: “ Ik ben depressief omdat ik er niet goed in ben om een nieuw leven (carrière, relatie) op te bouwen. Ik ben altijd depressief geweest, dus ik zal altijd wel depressief blijven. Ik ben een totale mislukking.” Het combineren van een interne attributiestijl samen met een stabiele en globale attributiestijl geeft als kenmerkend effect het ontstaan van depressies. In het Engels spreekt men hierbij van de drie P’s. De P’s van personalization, permanance en pervasiveness.Doel is dan om een meer externe (het hoeft niet aan onszelf te liggen), labiele (het hoeft en zal niet altijd zo zijn), en specifieke (het hoeft niet noodzakelijkerwijs alles wat we doen te beïnvloeden) attributiestijl te ontwikkelen.

De praktijk

De cliënt wordt, onder andere door middel van huiswerkopdrachten, gestimuleerd om zich bewust te worden van zijn of haar automatische gedachten en beelden in (voor de cliënt) problematische situaties. De cliënt wordt geleerd deze gedachten kritisch te onderzoeken en zonodig te testen.Zo zou bijvoorbeeld iemand met een sociale fobie (angst voor sociale situaties), die voor een feestje uitgenodigd is, kunnen denken: “Dat kan ik echt niet aan.” Een cognitieve therapeut zal dan geneigd zijn om haar of

All rights reserved by OC Delfin 2003-2009 – pictures by AMC Verhoogt

Delfin EMDR en hypnotherapie http://www.hypnotherapiedelfin.nl

hem aan te raden om er laat naar toe te gaan, in gezelschap van een vriend en om alleen met die vriend te praten. Zo kan de cliënt op een veilige manier gaan testen of hij of zij het echt niet aan kan. De cliënt leert zijn of haar gedachten op vervormingen te onderzoeken en ze vervolgens te vervangen met meer gebalanceerde, meer constructieve gedachten. Hij of zij wordt gestimuleerd om nieuwe conclusies te trekken over zichzelf en zijn of haar mogelijkheden. De cliënt leert plannen te maken voor toekomstige nieuwe gedachten en gedragspatronen. Dit laatste wordt vaak in een rollenspel uitgespeeld. Ook wordt hierbij veelvuldig gebruik gemaakt van visualisaties (cognitive imagery / behavioral rehearsals).

Veel voorkomende vragen van een cognitieve therapeut zijn:Hoe weet u dat zo zeker?

Wat is het bewijs voor of tegen dit idee?

Waar is de logica?

Wat zou een objectieve toeschouwer hierover zeggen?

Wat heeft u te verliezen, te winnen door…?

Wat zou u kunnen leren van deze ervaring?

Welke alternatieve verklaringen zijn er voor het gedrag van uw chef, uw vrouw, uw man……?

Overeenkomsten tussen cognitieve therapie en hypnotherapie

Een eerste overeenkomst tussen beide therapievormen ligt op het vlak van visualisaties / imaginaties. De cognitieve therapie leunt hier sterk op. Bij deze visualisaties stelt de cliënt zich bijvoorbeeld levendig voor dat hij of zij op een gewenste wijze omgaat met een voor hem of haar problematische situatie. Deze methodologie is in wezen hypnotisch van aard. Men stapt hierbij namelijk uit zijn gebruikelijke (door gewoonte gevormde) wijze van ervaren, denken en waarnemen en gaat daardoor op in de ervaring van een wat gewijzigde werkelijkheid. Dit is op zich hypnotisch. Wanneer de cognitieve therapeut vervolgens suggereert dat de cliënt zich in een voor hem of haar moeilijke situatie bevindt, maar daar nu effectief mee kan omgaan door . . . . ., gebruikt de

All rights reserved by OC Delfin 2003-2009 – pictures by AMC Verhoogt

Delfin EMDR en hypnotherapie http://www.hypnotherapiedelfin.nl

therapeut de klassieke structuur van posthypnotische suggesties .

Hypnotherapie en cognitieve therapie hebben veel overeenkomsten. Beiden streven naar dezelfde veranderingen. Wanneer de cognitieve therapie spreekt van schema’s, heeft de hypnotherapie het over mentale kaarten, het referentiekader, of het wereldmodel. Beide benaderingen stellen dat er adaptieve (zelfbekrachtigende) overtuigingen zijn, die men kan gebruiken bij het veranderen van disfunctionele (belemmerende) overtuigingen. Aaron Beck, de grondlegger van de cognitieve therapie stelt dat zelfs de moeilijkste patiënt ‘krachten’ heeft die men kan gebruiken. Milton Erickson (grondlegger van de moderne hypnotherapie) stelde dat iedere cliënt over voldoende hulpbronnen beschikt om zijn of haar problemen op te lossen. Er zijn echter ook grote verschillen tussen beide therapieën. De cognitieve therapie is een hoogst rationele, empirische benadering die zicht focust op bewuste processen in het hier en nu, terwijl hypnotherapie zowel met bewuste als onbewuste processen werkt; zowel met het heden als het verleden.

Suggesties (tijdens hypnose) voor het doen plaatsvinden van een bepaald gewenst gedrag, manier van waarnemen en voelen in een toekomstige situatie.

Auteursrecht O.C.Delfin, all rights reserved 2003 - 2009 - pictures A.M.C. Verhoogt

INLEIDING OVEREENKOMSTEN UITGANGSPUNTEN BELANGRIJKE ONDERSCHEIDINGEN BINNEN DE NLP

Neuro-linguistisch programmeren (NLP)

Moderne hypnotherapie en Neuro Linguïstisch Programmeren(NLP) hebben veel verwantschap met elkaar. In mijn hypnotherapeutische werkwijze integreer ik dan ook van tijd tot tijd NLP-technieken.

All rights reserved by OC Delfin 2003-2009 – pictures by AMC Verhoogt

Delfin EMDR en hypnotherapie http://www.hypnotherapiedelfin.nl

Inleiding

NLP is in de zeventiger jaren in Amerika ontstaan. Men onderzocht destijds een aantal, zeer succesvolle psychotherapeuten. Men wilde achterhalen wat het precies was in hun werkwijze en communicatie dat hen zo succesvol maakten.Ook wilde men weten hoe dit gemakkelijker overdraagbaar was te maken, zodat andere therapeuten ook succesvoller konden gaan werken met hun cliënten. NLP wordt meestal omschreven als een veranderings en communicatiemodel voor degenen die met mensen werken. Het wordt niet alleen toegepast bij psychotherapie, maar ook bij opleidingen, bedrijven (management training). NLP richt zich op de verwerking van informatie in onze hersenen (neurologisch) en het ordenen van deze informatie door middel van taal ( linguïstisch). NLP wordt ook wel omschreven als een model dat zich met de structuur van de subjectieve ervaring bezighoudt. Het tracht verschillende elementen te onderscheiden die tot een bepaald subjectief ervaren leiden, zoals verliefdheid, inspiratie, het vermogen om onszelf tot iets te motiveren. Men zoekt naar patronen, en hoe de verschillende elementen een samenhangend systeem vormen.

Overeenkomsten tussen NLP en hypnotherapie

Met name Milton Erickson, die de hypnotherapie grondig gemoderniseerd heeft, heeft veel invloed op NLP gehad. In NLP zijn dan ook veel hypnotherapeutische invloeden terug te vinden. Zo hebben beiden dezelfde opvattingen over het ‘onbewuste’ en onbewuste processen. Net zoals in de hypnotherapie, neemt het begrip innerlijke hulpbronnen (herinneringen, beelden, inzichten, mentale manieren van functioneren die tot oplossingen van problemen leiden) ook een centrale plaats in binnen NLP. Veel NLP-technieken roepen spontaan een hypnotische trance, of trancefenomenen op, zoals bijvoorbeeld ‘leeftijdsregressie .’Future pacing (afstemmen op de toekomst), een bij bijna alle NLP-technieken belangrijk onderdeel, staat in de hypnotherapie bekend als tijdsprogressie en posthypnotische suggesties . NLP wordt dan ook vaak gezien als een vorm van informele hypnose. Informele hypnose wil zeggen het oproepen en werken met hypnose en hypnotische fenomenen zonder het als dusdanig te benoemen, terwijl bij formele hypnose de cliënt verteld wordt “sluit uw ogen maar”, “we gaan

All rights reserved by OC Delfin 2003-2009 – pictures by AMC Verhoogt

Delfin EMDR en hypnotherapie http://www.hypnotherapiedelfin.nl

nu hypnose doen.”

Uitgangspunten

Evenals andere moderne therapieën, zoals de cognitieve en de probleemoplossende therapie, stelt NLP dat er een verschil is tussen de buitenwereld en hoe we die ervaren. Mensen maken van de binnenkomende zintuiglijke indrukken een mentale weergave door middel van generalisaties, weglatingen en vervormingen. Perceptie (waarnemen) is neurologisch gezien (op zich al) geen passief, maar een actief proces, dat per definitie nooit vrij is van vervormingen. In plaats van mentale weergaven spreekt men ook wel van mentale kaarten, of het persoonlijk wereldmodel. Ongemerkt reageren we niet zozeer op de wereld, maar primair op het model dat we ervan in ons hoofd hebben. Een ander uitgangspunt is dat we de weergaven van de wereld in zintuiglijke kwaliteiten vormen en opslaan. Wanneer een vrouw aan haar partner denkt, kan het zijn dat zij hem in gedachten hoort praten (auditieve weergave), maar het kan ook zijn dat zij een bepaald beeld heeft van haar partner (visuele weergave), of dat zij het gevoel terughaalt dat hij bij haar oproept (kinesthetische weergave). Het kan zijn dat zij teruggaat naar een moment dat zij samen met haar partner was en dat weer helemaal met gevoel opnieuw beleeft. Dit wordt een geassocieerde beleving genoemd. Het kan ook zijn dat zij juist op een afstand, zonder veel gevoel kijkt naar zo’n moment, wat een gedissocieerde beleving wordt genoemd. Misschien geeft zij ook zichzelf met haar innerlijke stem commentaar bij deze beelden. In NLP spreekt men over een ‘mentaal programma’ of ‘strategie’ wanneer iemand in een bepaalde volgorde en combinaties van bovenstaande weergaven denkt en wanneer deze leiden tot een bepaald(e) gemoedstoestand en gedrag. Door wijzingen in de volgorde en in de vorm aan te brengen (bijvoorbeeld van een gedissocieerde naar een geassocieerde weergave te gaan), krijgen we een andere uitkomst, een andere ervaring met andere mogelijkheden. NLP’ ers werken hier veel mee.

SubmodaliteitenPer zintuigmodaliteit - horen, zien, voelen, (proeven, ruiken)- maakt NLP verdere, fijnere onderscheidingen, submodaliteiten genoemd. Zo kan het zijn dat het beeld dat de vrouw van haar partner heeft een zwart-wit en stilstaand beeld is, of misschien is het juist in kleur en met beweging, alsof het een film is. Het kan scherp, helder zijn, of vaag en mistig. Zij kan het als ver wegstaand, of juist als heel dichtbij ervaren. NLP werkt vaak met het veranderen van deze submodaliteiten. Zo kan een NLP’ er een cliënt helpen om zich bewust te worden van de

All rights reserved by OC Delfin 2003-2009 – pictures by AMC Verhoogt

Delfin EMDR en hypnotherapie http://www.hypnotherapiedelfin.nl

submodaliteiten van iets waarover hij of zij zeker is. De cliënt is er bijvoorbeeld zeker van dat hij of zij kan autorijden. Vervolgens helpt de NLP’er de cliënt om met dezelfde submodaliteiten te gaan denken aan iets waar hij of zij minder zeker van is, maar dat wel zou willen zijn, zodat de cliënt op dat gebied meer zekerheid gaat ervaren. Bijvoorbeeld zijn of haar vermogen om een goede presentatie te geven, of om dat te kunnen leren.

Belangrijke onderscheidingen binnen de NLP

Criteria of waardenCriteria of waarden zijn datgene wat voor iemand belangrijk is, datgene waar iets aan moet voldoen. Is eerlijkheid heel belangrijk voor iemand, dan beoordeelt hij of zij anderen positief of negatief al naar gelang van hoe eerlijk hij of zij ze vindt. Wanneer openheid heel belangrijk voor een organisatieadviseur is, zal dat een belangrijke maatstaf zijn, waarop hij of zij organisaties beoordeelt. Aangezien we als mens bewust of onbewust letten op wat we belangrijk vinden, bepalen criteria hoe we iets of iemand waarnemen. Criteria / waarden bepalen ook mede hoe we ons voelen en of we iets gaat ondernemen. Wanneer ‘perfectie’ de allerbelangrijkste waarde in iemands leven (op alle levensgebieden) is, kan dat tot obsessief gedrag leiden. Hij of zij zal zich dan onvermijdelijk ontevreden voelen, aangezien niets perfect is in het leven. Als mens voelen we ons meestal goed als onze criteria vervuld worden en niet goed als ze niet vervuld worden. Ons ‘gevoel’ werkt hierbij als soort mechanisme, waarmee we checken of onze criteria al dan niet gehaald zijn. Werken met en gebruik maken van criteria neemt dan ook een belangrijke plaats in binnen NLP.

Metaprogramma’sDit zijn te onderscheiden ‘denkstijlen’: de één denkt in uitgangspunten en principes; de ander aan concrete, praktische toepassingen. De één zoekt naar mogelijkheden (opties); de ander naar een stappenplan (procedures). De één zoekt naar wat klopt (matching); de ander naar wat niet klopt (mismatching). Iemand kan vanuit zijn eigen criteria/normen reageren (interne referentie), of juist zijn gedrag of prestaties evalueren vanuit de normen/criteria van anderen (externe referentie). Volgens NLP gaat het er dan om, om de juiste metaprogramma’s, voor het juiste doel, in de juiste situatie te gebruiken.

OvertuigingenOvertuigingen kunnen we zien als datgene wat men bewust of onbewust, zonder ruimte voor twijfels of andere interpretaties, gelooft. Zo hebben we als mens overtuigingen over wie we zijn (onze identiteit), de wereld

All rights reserved by OC Delfin 2003-2009 – pictures by AMC Verhoogt

Delfin EMDR en hypnotherapie http://www.hypnotherapiedelfin.nl

om ons heen, onze (on)mogelijkheden, en oorzaak en gevolgrelaties “ziekte is een straf van God,” “is een gevolg van stress.” Overtuigingen worden wel gezien als de steunpilaren onder iemands wereldmodel. Overtuigingen kunnen bekrachtigend zijn “als ik gemotiveerd ben, en ik weet hoe, kan ik alles leren”, versus belemmerend “ik ben te dom om iets nieuws te leren”. NLP’ ers streven naar een transformatie van belemmerende overtuigingen in bekrachtigende overtuigingen.

De logische niveausNLP onderscheidt zogenaamde logische niveaus, zoals: spiritualiteit (bezieling), identiteit (missie), overtuiging (motivatie en waarden), vermogen (richting), gedrag (actie) en omgeving (reactie). De hogere niveaus hebben een grote invloed op de lagere. Omgekeerd is de invloed van de lagere niveaus op die van de hogere minder. Zo zal een verandering op het niveau van iemands overtuigingen, of identiteitsbesef een veel grotere invloed op de onderliggende niveaus en op zijn of haar hele leven hebben, dan wanneer hij of zij enkel een specifieke gedraging verandert.

Leeftijdsregressie zien we bijvoorbeeld bij de veelgebruikte NLP-techniek ‘veranderen van de persoonlijke geschiedenis.’Er wordt gesproken van het trancefenomeen leeftijdsregressie wanneer iemand zo opgaat in een herinnering uit zijn of haar jeugd zodat hij of zij, in meerdere of mindere mate, weer begint waar te nemen, te voelen en zich te gedragen als het kind dat hij of zij destijds was.Andere bekende trancefenomenen zijn: positieve en negatieve hallucinaties, analgesie en anesthesie, tijdsvervorming, sensore vervorming, tijdsprogressie en dissociatie.

Het zich (in hypnose) verplaatsen naar een toekomstige situatie, waar iemand zijn of haar doelen al bereikt heeft.

Suggesties (tijdens hypnose) voor het doen plaatsvinden van een bepaald gewenst gedrag, manier van waarnemen en voelen in een toekomstige situatie.

All rights reserved by OC Delfin 2003-2009 – pictures by AMC Verhoogt

Delfin EMDR en hypnotherapie http://www.hypnotherapiedelfin.nl

Auteursrecht O.C.Delfin, all rights reserved 2003 - 2009 - pictures by AMC Verhoogt

Praktische informatie

Het eerste consult is een intake gesprek, waarin uw problemen en doelen worden verduidelijkt. U krijgt informatie over de mogelijke werkwijze en wat u kan verwachten. Het benodigde aantal consulten varieert gemiddeld tussen de vier à twaalf keer. Een consult duurt ongeveer vijf kwartier à anderhalf uur en vindt meestal in het begin een maal per week plaats. Desgewenst kunnen, na verloop van tijd, de consulten met langere tussenpozen plaatsvinden. De kosten (indien u bij Menzis en Anderzorg verzekerd bent, lees dan ook hieronder) per januari 2009 bedragen 85,- euro per consult.

VergoedingenEr zijn zowel vergoedingsmogelijkheden vanuit de basisverzekering, als vanuit de aanvullende verzekering.

Vanuit de basisverzekering

Eerstelijnsvergoedingen

Bent u verzekerd bij Menzis, of Anderzorg? Hiermee heb ik een contract afgesloten.U komt dus in dat geval in aanmerking voor vergoeding vanuit de basisverzekering, in het kader van een individueel eerstelijns psychologisch consult.De door Mensiz en Anderzorg vastgelegde vergoeding bedraagt 82,60 euro voor een consult van 45 minuten.

All rights reserved by OC Delfin 2003-2009 – pictures by AMC Verhoogt

Delfin EMDR en hypnotherapie http://www.hypnotherapiedelfin.nl

Hier zijn echter wel voorwaarden aan verbonden. Zo dient u door uw huisarts verwezen te worden en uw problematiek mag niet al te gecompliceerd zijn. In de eerste lijn krijgt u standaart acht consulten vergoed. Indien u tevens aanvullend verzekerd bent, kan dit aantal met nog eens acht consulten (bij de hoogste aanvullende verzekering 'Extra Verzorg 4') uitgebreid worden. U betaalt 10,- euro aan eigen bijdrage per consult.

Andere verzekeraars vergoeden vaak ook eerstelijnsconsulten vanuit de basisverzekering, soms voor een lager bedrag. Een zogenaamde restitutienota.

Houdt er rekening mee dat uw eigen risico van 150,- per jaar bij ook bij eerstelijnsbehandelingen geldt!

Tweedelijnsvergoedingen.

De tweede lijn is bedoeld voor mensen met complexe problemen, die langdurende therapie nodig hebben. Hiervoor wordt er een DBC (diagnosebehandelingscombinatie) geopend.

Indien geïndiceerd, kunt u mogelijk hiervoor aanmerking komen. De voor vergoeding benodigde DBC wordt via de landelijke GGZ-instelling EUROPSYCHE, geopend. Het merendeel van de verzekeraars wordt via EuroPsyche vergoed. U betaald 15,60 per consult en u kunt net zoveel consulten volgen als u nodig heeft. Voor de tweede lijn is een verwijzing van de huisarts verreist!

Aanvullende verzekeringen

Hypnotherapie wordt vaak door zorgverzekeraars (geheel of gedeeltelijk) vergoed.Bij vergoeding vanuit de aanvullende verzekering geldt het eigen risico van 150,- euro per jaar niet, ook heeft u geen verwijzing van uw huisarts nodig. Zorgverzekeraars die - afhankelijk van de afgesloten aanvullende polis - geheel of gedeeltelijk vergoeden, zijn (onder onder voorbehoud):

Agis

De Amersfoortse

CZ Zorgverzekeringen

FBTO

All rights reserved by OC Delfin 2003-2009 – pictures by AMC Verhoogt

Delfin EMDR en hypnotherapie http://www.hypnotherapiedelfin.nl

Fortis ASR

Goudse Verzekeringen

Groene Land

Menzis

OHRAOZ Zorgverzekeringen

UVIT groep (Univé, VGZ, IZA, TRIAS)

PWZ Achmea

VGZ

Zilveren Kruis AchmeaBovenstaande gegevens hebben betrekking op de situatie van begin 2009 en veranderen regelmatig. U kunt dan ook het beste contact opnemen met uw eigen zorgverzekeraar. Vermeld dat het om een therapeut gaat die lid is van het NGVH en geregistreerd is bij de NAP!

Meer informatie over de vergoedingsmogelijkheden, in de aanvullende verzekeringssfeer, van de diverse verzekeraars kunt u vinden op de website van de NGVH beroepsvereniging: NGVH - VERZEKERINGEN

pictures by AMC Verhoogt

All rights reserved by OC Delfin 2003-2009 – pictures by AMC Verhoogt

Delfin EMDR en hypnotherapie http://www.hypnotherapiedelfin.nl

Praktijkadres

Ladogameerhof 2771060 RG AmsterdamTelefoon: 020 684 71 39

E-MAIL CONTACT Beweeg de cursor over de kaart voor meer details

Routebeschriving

Ladogameerhof is gelegen in de Amsterdamse wijk De Aker en is zowel met eigen als met openbaar vervoer gemakkelijk en snel bereikbaar.

Met openbaar vervoer

Tramlijn 1 stopt praktisch voor de deur: halte Inaristraat.Vanaf het Leidseplein tussen de 23 en 29 minuten met tramlijn 1

Vanaf station Lelylaan tussen de 11 en 13 minuten met tramlijn 1

All rights reserved by OC Delfin 2003-2009 – pictures by AMC Verhoogt

Delfin EMDR en hypnotherapie http://www.hypnotherapiedelfin.nl

Vanaf NS Centraalstation ongeveer 30 minuten (met sneltram/trein naar station Lelylaan en vervolgens tramlijn 1)

Met eigen vervoer vanaf de A9

Op de A9 neemt u afslag nummer 7 Badhoevedorp, Lijnden, Amsterdam-Osdorp.

U volgt de S 106 richting Lijnden - Amsterdam-Osdorp. Na twee rotonden (nadat u over de ringvaart bent gereden) verlaat u de S 106, door rechts af de straat De Alpen in te slaan (S 107).

Na 940 meter (de vijfde straat links) slaat u links af de Inaristraat in en vervolgens de eerste straat rechts af het Ladogameerhof in.

Met eigen vervoer vanaf de A10

U kunt op de A10 zowel afslag S 106 als S 107 nemen.

Afslag S 106

U volgt de S 106 richting Osdorp (Cornelis Lelylaan) totdat u bij Meer en Vaart komt (bij de Sloterplas).

Hier slaat u links de Meer en Vaart op om vervolgens na 300 meter rechts af de Pieter Calandlaan in te slaan.

Na 2 kilometer (na het winkelcentrum De Dukaat op het Ecuplein aan uw rechterhand) - u zit inmiddels op de S 107 - slaat u rechts af de Inaristraat in en vervolgens meteen de eerste straat rechts, het Ladogameerhof in.

Afslag S 107

U volgt de S 107. Wanneer u op de Pieter Calandlaan rijdt, passeert u aan uw rechterhand het tuincentrum Intratuin en even later het winkelcentrum De Dukaat op het Ecuplein.

All rights reserved by OC Delfin 2003-2009 – pictures by AMC Verhoogt

Delfin EMDR en hypnotherapie http://www.hypnotherapiedelfin.nl

Na het winkelcentrum slaat u rechts af de Inaristraat in en vervolgens meteen de eerste straat rechts, het Ladogameerhof in.

Bij het appartementencomplex verlaat u de straat en loopt u links van het complex het looppad - dat door een plantsoen in de richting van het water loopt – af.

Na ongeveer 30 meter ziet u rechts van u de deur van nummer 277.

Gratis en voldoende parkeergelegenheid voor de deur!

Voor meer info: WWW.ROUTENET.NL

ALGEMENE KENMERKEN MOGELIJKE OORZAKEN PSYCHISCHE KLACHTEN EN HYPNOTHERAPIE

Psychische klachten en symptomen

Op deze pagina ga ik in op algemene kenmerken van psychische klachten om te eindigen met mijn visie op psychische klachten benaderd vanuit de hypnotherapie.

ANGSTSTOORNISSEN: ANGST EN FOBIEËN POST TRAUMATISCHE STRESS STOORNIS (PTSS) ONZEKERHEID EN ZELFVERTROUWEN DEPRESSIE EN HYPNOTHERAPIE / HYPNO-PSYCHOTHERAPIE ANTIDEPRESSIVA OF PSYCHOTHERAPIE

Algemene kenmerken van psychische klachten en symptomen

Psychische klachten of symptomen kenmerken zich met name door het ervaren van ongewenste emoties of gevoelens, waar we meestal maar weinig controle over hebben. Daarnaast is er vaak sprake van min of meer oncontroleerbaar gedrag, zoals dwanggedachten en handelingen, niet te stoppen piekeren, verslavingsgedrag, vermijdinggedrag. Psychische klachten kennen we allemaal in meer of mindere mate. Iedereen maakt wel eens momenten of perioden van angst, paniek, onzekerheid, of depressiviteit mee. Meestal gaan dit na verloop van tijd

All rights reserved by OC Delfin 2003-2009 – pictures by AMC Verhoogt

Delfin EMDR en hypnotherapie http://www.hypnotherapiedelfin.nl

vanzelf weer over.

Wanneer ze echter niet overgaan en worden ervaren als een ernstig lijden en/of ons maatschappelijk, sociaal functioneren in sterke mate beperken, spreekt men van psychische stoornissen.Psychische klachten variëren in zwaarte. Hoe vaker, intenser, schadelijker (mate van economische en sociale schade) en hoe langer de duur (van bijvoorbeeld een paniekaanval), hoe zwaarder. Klachten kunnen daarnaast ook variëren in de mate van complicatie. Minder gecompliceerd is het wanneer we doorgaans probleemloos door het leven gingen, totdat we een verkeersongeluk meemaakten waarop we reageerden met een fobische angst voor auto’s.

Gecompliceerd is het wanneer een dergelijke klacht samengaat met vele belemmerende opvattingen over onszelf, grote twijfels over ons vermogen om te veranderen, tegengestelde innerlijke behoeften of conflicten en een verleden van langdurig, herhaaldelijk fysiek of psychisch misbruik. Klachten die zwaarder zijn, kunnen soms verrassend snel met therapie worden opgelost en omgekeerd kan een schijnbaar lichter probleem door zijn complexiteit soms veel psychotherapeutisch werk vereisen.

Mogelijke oorzaken van psychische klachten

Er bestaan vele ideeën en theorieën over de oorzaken van psychische klachten. Om er slechts enkelen te noemen:

Psychische klachten ontstaan door bezetenheid of hekserij (derde wereld)

Ze zijn het gevolg van onverwerkte vorige levens (new-age, reïncarnatietherapie).

Klachten ontstaan door herinneringen die ons energieveld verstoren (energetische psychologie).

Klachten ontstaan door foutieve leer- of conditioneringsprocessen (gedragstherapie).

Psychische symptomen zijn symbolen voor diepe innerlijke conflicten, die hun wortels hebben in de vroege jeugd (psychodynamisch therapie).

Klachten ontstaan door verwarring binnen de hiërarchieën in gezinnen. Ze hebben een symbolische betekenis en worden als

All rights reserved by OC Delfin 2003-2009 – pictures by AMC Verhoogt

Delfin EMDR en hypnotherapie http://www.hypnotherapiedelfin.nl

machtsmiddel in relaties gebruikt. (strategische therapie).

Klachten zijn het gevolg van verkeerde denkprocessen (cognitieve therapie).

Problemen ontstaan door het onvermogen om innerlijke hulpbronnen te vinden (NLP).

Veel psychotherapeutische scholen gaan ervan uit dat psychische klachten mede in stand worden gehouden door secundaire winst: de klacht heeft bijvoorbeeld als bijeffect het voordeel dat we er aandacht van onze partner door krijgen; of het voorkomt bijvoorbeeld dat we verantwoording moeten nemen om grenzen stellen en confrontaties aan te gaan.

De Oplossingsgerichte therapie ziet daarentegen weer helemaal niets in de theorie van de secundaire winst. Zij stelt dat klachten simpelweg ontstaan doordat mensen steeds dezelfde manier van oplossen kiezen. Als dat niet werkt gaan ze het nog harder proberen; kortom steeds meer van hetzelfde doen wat niet werkt (steeds harder proberen te slapen, bij slapeloosheid). Wat moeten we met het bovenstaande? Wat moeten we geloven, wat is waarheid?

Psychische klachten en hypnotherapie

Toen ik me in de hypnotherapie begon te scholen heb ik me sterk laten beïnvloeden door de wijlen Amerikaanse psychiater Milton Erickson. Hij wordt gezien als één van de belangrijkste grondleggers van de moderne hypnotherapie. Hij stond bekend om zijn fabelachtig succes bij hopeloos moeilijke cliënten waar niemand wat mee kon. Door velen wordt hij dan ook als de beste therapeut van de vorige eeuw gezien. Erickson stelde dat mensen zo uniek en gecompliceerd zijn dat de echte oorzaak nooit met zekerheid te vinden is. Een ander motto van hem was: ‘voor iedere cliënt een nieuwe theorie en een nieuwe therapie.’

Zonder Erickson hier helemaal in te willen volgen, zie ik veel in zijn relativerende en pragmatische benadering. Alle theorieën en zienswijzen kunnen hun waarde hebben. De waarde ervan wordt mijns inziens bepaald door wat je er therapeutisch mee kunt doen bij een specifieke cliënt met zijn specifieke aard en klachten.

All rights reserved by OC Delfin 2003-2009 – pictures by AMC Verhoogt

Delfin EMDR en hypnotherapie http://www.hypnotherapiedelfin.nl

Bij het kijken naar de klachten van cliënten laat ik me vooral leiden door onderstaande zienswijzen:

Een algemeen uitgangspunt binnen de hypnotherapie is dat het bij problemen niet om de externe werkelijkheid zelf gaat, maar om de innerlijke kijk op onszelf en de wereld, die bepaalt wat we ervaren en hoe we op de dingen reageren. Klachten houden dus verband met hoe we denken en waarnemen. Zo kunnen we te snel conclusies trekken, de dingen te zwart wit zien, van het ergste uitgaan, uitgaan van te algemene aannames, of belemmerende overtuigingen (‘niemand is te vertrouwen’). Vaak is er sprake van beladen levensthema’s die tot bepaalde symptomen leiden. Zo kunnen er thema’s spelen op het gebied van competentie (‘’ben ik wel goed genoeg’), acceptatie (‘mag/kan ik wel zijn wie ik ben’) en controle (‘ben ik niet hulploos overgeleverd aan anderen, als ik niet over alles de controle heb’). Leren constructiever te denken en waar te nemen is hier de boodschap. Zie COGNITIEVE THERAPIE

Vaak zien we bij klachten dat mensen steeds meer van hetzelfde doen dat niet helpt. Leren dingen anders te doen en vooral meer te doen van wat al (een beetje) helpt is hier de remedie. Zie SOLUTION-FOCUSED THERAPY

Hypnotherapie gaat ervan uit dat wat we ons in woord en beeld voorhouden ons psychisch en lichamelijk beïnvloedt. Vaak zijn klachten en met name DEPRESSIES te zien als een vorm van negatieve zelfhypnose. We ‘zeggen’ dan continu de meest afschuwelijke dingen tegen onszelf (negatieve zelfsuggesties). De negatieve hypnose onderbreken en omzetting in een therapeutische hypnose is hier het eerste doel.

Last but not least: net als in de EMDR, worden in hypnotherapie ongewenste vormen van dissociatie (ontkoppeling) als één van de grote boosdoeners gezien. Problematische of emotionele ervaringen hebben namelijk de neiging om, door de stresshormonen die tijdens zulke ervaringen vrijkomen, gedissocieerd (geïsoleerd) in ons zenuwgestel opgeslagen te worden. Ze communiceren dan niet meer met onze aangeboren en aangeleerde, volwassen probleemoplossende inzichten en vermogens. Iedere keer dat ze getriggerd worden (door iets wat er associatief op lijkt) worden we dan overrompeld door sterke reacties. Reacties waar we ons achteraf, wanneer we er weer van bijgekomen zijn, vaak over verbazen.

All rights reserved by OC Delfin 2003-2009 – pictures by AMC Verhoogt

Delfin EMDR en hypnotherapie http://www.hypnotherapiedelfin.nl

Moeilijke ervaringen hebben dus de neiging om vast te gaan zitten en leiden vaak tot belemmerende opvattingen over onszelf en de wereld. Met hypnotherapie leren we nieuwe associatieve kanalen te leggen tussen onze problemen en onze probleemoplossende vermogens. Hypnotherapie kenmerkt zich daarbij door positivisme: aandacht voor innerlijke kracht en hulpbronnen (elke gedachte, herinnering, voorstelling die helpt bij probleemoplossing) voor haalbare doelen. Door het beroep dat moderne hypnotherapie doet op onze vaak onbewuste, vitale, probleemoplossende vermogens wordt het in het algemeen als een prettige en effectieve therapie ervaren.

Auteursrecht O.C. Delfin, all rights reserved 2005-2009 - pictures by AMC Verhoogt

PANIEKAANVALLEN ANGSTSTOORNISSEN FOBIEËN SPECIFIEKE FOBIEËN SOCIALE FOBIE AGORAFOBIE

BEHANDELING

Angst

Een artikel van Olivier Delfin, Beroepsbeoefenaar Europees geregistreerde psychotherapie / European Certificate of Psychotherapy (ECP)-houder

De mensen lijden niet door de dingen,maar door hun voorstellingen bij de dingen

Epictetus – 50 NC

Angst is een normaal verschijnsel, dat net als pijn bij het leven hoort. Pijn

All rights reserved by OC Delfin 2003-2009 – pictures by AMC Verhoogt

Delfin EMDR en hypnotherapie http://www.hypnotherapiedelfin.nl

is een nuttig signaal dat ons vertelt dat er iets mis is en ons dwingt om aandacht en rust te geven aan bijvoorbeeld verwondingen. Zonder het vermogen om pijn te ervaren zouden we niet erg lang leven. Angst is ook een signaal. Een signaal dat iets wat we als belangrijk in ons leven ervaren, bedreigd wordt, of dat we dat in ieder geval denken. Angst motiveert ons de bedreiging te vermijden of met gerichte actie aan te pakken.

Problematisch wordt het echter wanneer we gevaren zien waar die niet zijn, of wanneer we bepaalde risico’s enorm gaan overdrijven. We zien dan onmiddellijk allerlei rampen in de toekomst opdoemen. Rampzalige verwachtingen waarop we gefixeerd raken. Moeten we bijvoorbeeld een presentatie op het werk gaan geven, dan verwachten we niet alleen dat het niet goed zal gaan, maar zien we als consequentie daarvan ons al ontslagen worden en in de goot eindigen. We vergeten dan onze eigen vermogens die we hebben om in te grijpen, dat er anderen zijn die ons kunnen helpen en dat tussen het geven van een presentatie en een in ‘de goot belanden’ er een oneindig aantal keuzemomenten liggen. Keuzemomenten waarop we invloed kunnen uitoefenen op de loop van de gebeurtenissen in ons leven.

Paniekaanvallen en de menselijke evolutie

Angst kan tot een paniekaanval leiden. Een paniekaanval kenmerkt zich onder andere door hartkloppingen, transpireren, trillen of beven, duizeligheid, benauwdheid, angst om gek te worden of de controle te verliezen. Héél onaangenaam! Bij paniekaanvallen spelen onze evolutionair bepaalde primaire reacties een rol. Wanneer onze hersenen iets interpreteren als gevaarlijk of levensbedreigend, komen er stresshormonen in ons lichaam vrij. Hormonen die het lichaam gereed maken om onmiddellijk te vluchten of te vechten. Schatten onze hersenen in dat we sterker zijn dan vechten we. Is de inschatting dat de bedreiging sterker is dan vluchten we. In de tijd dat we als mensheid nog op de savannes leefden en regelmatig geconfronteerd werden met een gevaarlijk dieren, was dit een nuttige reactie. Naast een vlucht of vecht reactie, kunnen we ook reageren met een zogenaamde freeze (verstijven van angst) reactie.

Onze hersenen schatten in dat geval in, dat elke vorm van actie (vluchten of vechten) onwenselijk is en de situatie alleen maar erger maakt. Wegrennen voor een beer die je achterna komt, stimuleert alleen maar het jachtinstinct van het dier en je wint het met rennen nooit. Doen alsof je dood bent, lijkt dan de beste oplossing. De bloeddruk daalt, waardoor we kunnen flauwvallen. Zouden we al gewond zijn en bloed

All rights reserved by OC Delfin 2003-2009 – pictures by AMC Verhoogt

Delfin EMDR en hypnotherapie http://www.hypnotherapiedelfin.nl

verliezen, dan kan een lagere bloeddruk onze overlevingkansen vergroten. We verliezen dan immers minder bloed.

Een probleem is echter dat onze hersenen onschuldige situaties vaak ten onrechte als levensbedreigend interpreteren. De hersenen maken als het ware een interpretatiefout. We zien dan beren, waar ze er niet zijn! Als we bijvoorbeeld ons bloed laten prikken en onze hersenen reageren alsof we een gapende wond hebben - waar het bloed uitstroomt - krijgen we een freeze reactie waarbij de bloeddruk daalt. Resultaat: we vallen flauw. Zijn we bang dat een volgende keer wanneer we geprikt moeten worden, hetzelfde zich gaat herhalen, dan kunnen we een zogenaamde injectie of prikfobie ontwikkelen.

De lichamelijke effecten van onze ingebouwde vecht-vlucht of freeze reactie, hebben de neiging om de gemaakte foute interpretatie verder te versterken: We interpreteren iets als bedreigend, onze hersenen activeren onze vecht-vlucht reactie, we krijgen allerlei lichamelijke verschijnselen, zoals een verhoogde hartslag, toegenomen spierspanning. Vervolgens zien we deze lichamelijke reacties/gevoelens als bewijs dat we wel echt in gevaar moeten zijn, waarmee de hele keten opnieuw verder versterkt wordt. Een zich zelfversterkende spiraal, die vaak lastig te onderbereken is.

Angststoornissen

Als mens kunnen we allerlei angststoornissen ontwikkelen. Angst gaat dan ons leven beheersen en beperken. De meest bekende, onderscheidde angststoornissen zijn:

Gegeneraliseerde angststoornis: van muggen olifanten maken, buitensporig zorgen maken over allerlei zaken.

Paniekstoornis zonder agorafobie: regelmatig voorkomende paniekaanvallen. Zich grote zorgen maken en bang zijn voor een mogelijke volgende aanval.

Paniekstoornis met agorafobie: regelmatige paniekaanvallen, samen met de aanwezigheid van agorafobie (zie voor AGORAFOBIE verderop in dit stuk).

POSTTRAUMATISCHE STRESS STOORNIS (PTTS): herhaaldelijke herbelevingen, grote prikkelbaarheid of gevoelsafstomping en vermijdend gedrag naar aanleiding van een schokkende, traumatische ervaring. De symptomen zijn langer dan

All rights reserved by OC Delfin 2003-2009 – pictures by AMC Verhoogt

Delfin EMDR en hypnotherapie http://www.hypnotherapiedelfin.nl

één maand na de gebeurtenis aanwezig.

Acute stressstoornis: ongeveer hetzelfde als bij posttraumatische stresstoornis, maar de symptomen zijn niet langer aanwezig dan één maand na een traumatische gebeurtenis.

Obsessieve-compulsieve stoornis: dwanggedachten en dwanghandelingen, angst om besmet te raken, e.d.

FOBIEËN: zie hieronder.

Fobieën

Fobieën zijn bij het grote publiek een van de meest bekende vormen van angststoornissen. Kenmerkend voor fobieën is dat we hierbij de situaties (triggers) die de fobische reactie oproepen, hardnekkig vermijden. Fobieën zijn geen volstrekt irreële angsten, zoals men tot voor kort dacht. Bij fobieën zijn we dan ook niet zo zeer bang voor de objecten of situaties zelf, maar voor de consequenties die ze vertegenwoordigen. Een tunnel kan instorten, een vliegtuig kan gekaapt worden, honden kunnen bijten, in water kan je verdrinken! Allemaal zaken die kunnen gebeuren, maar waarop de kans dat het gebeurd meestal heel klein is. Bij fobieën worden de risico’s dan veel te groot gezien en als zeer reëel ervaren.

Verschillende soorten van fobieënMen onderscheidt specifieke fobieën (ook wel enkelvoudige fobieën genoemd), naast de zogenaamde sociale fobie en de agorafobie (met of zonder paniekstoornis in de voorgeschiedenis).

Specifieke fobieën

Bij specifieke fobieën reageren we met heftige angst bij bepaalde concrete objecten of situaties.Denk bijvoorbeeld aan de volgende fobieën: spinnenfobie, hydrofobie (waterfobie), bruggenfobie, tunnelfobie, vliegfobie (vliegangst), claustrofobie (angst voor kleine ruimten). Eigenlijk kunnen we in principe voor van alles en nog wat een specifieke fobie ontwikkelen. Angst voor de dood speelt hierbij een achterliggende rol.

All rights reserved by OC Delfin 2003-2009 – pictures by AMC Verhoogt

Delfin EMDR en hypnotherapie http://www.hypnotherapiedelfin.nl

Mogelijke oorzaken:Erfelijke gevoeligheden lijken een rol te kunnen spelen bij het ontstaan van fobieën. Zo ontwikkelt de een door bepaalde levenservaringen sneller een depressieve stoornis, en de ander een angststoornis of een somatisatiestoornis (lichamelijke klachten die geen – noemenswaardige - medische oorzaak hebben). Net zoals de een sneller hoofdpijn en de ander maagpijn bij spanningen krijgt. Alleen een erfelijke gevoeligheid leidt (hoogstwaarschijnlijk) niet tot het ontstaan van fobieën. Bepaalde levenservaringen, al dan niet in combinatie met dergelijke gevoeligheden, kunnen wel tot het ontstaan van fobieën leiden. Kijken we naar een specifieke fobie, dan zien we vaak dat er een eenmalige emotioneel beladen (leer)ervaring of traumatische gebeurtenis er aan ten grondslag ligt.Bijvoorbeeld:

Een vrouw werd fobisch voor auto’s na een auto ongeluk te hebben meegemaakt.

Een vrouw was, toe ze acht jaar was, getuige van hoe een man door de bliksem dodelijk getroffen werd. Hierna ontwikkelde zij een ernstige fobische angst voor onweer. Het zien van donker wordende wolken was al voldoende om angstig te worden.

Een man met vliegangst, had als kind het volgende meegemaakt: toen hij aan het spelen was op een afvalplaats kroop een vriendje van hem in een oude koelkast die vervolgens omviel, waardoor zijn vriendje er niet meer uit kon. Toen hij later, ontdaan (hij had zich geïdentificeerd met de paniek van zijn vriendje) thuiskwam en het voorval vertelde, reageerde zijn vader met “laat dat een goede les voor je zijn, ga nooit ergens in waar je niet meer uit kunt!”

Leerervaringen die op jonge leeftijd zijn ontstaan hebben vaak te maken met gevaar voor fysieke verwondingen en de dood. Angst voor honden, duisternis, storm, water, vreemden zijn dan ook typerende angsten voor kinderen onder de zes jaar.Pas bij de wat oudere kinderen gaat angst voor sociale verwondingen (afwijzing) een rol spelen. Angsten die aanleiding kunnen geven voor het ontwikkelen van een sociale fobie (voor sociale fobieën zie verdop).

Het is ook mogelijk dat dergelijke specifieke leerervaringen of trauma’s niet te vinden zijn. Het lijkt dan alsof we op een of andere manier in een kinderfase zijn blijven steken.Angst voor honden, vreemden, onweer zijn hele normale reacties bij kinderen. Wanneer we ouder worden en onze vermogens en inzichten groeien, overwinnen we normaliter deze angsten. Werd echter het

All rights reserved by OC Delfin 2003-2009 – pictures by AMC Verhoogt

Delfin EMDR en hypnotherapie http://www.hypnotherapiedelfin.nl

ontwikkelen van ons zelfvertrouwen weinig gestimuleerd, gedroegen onze ouders zich als voorbeeldfiguren (sociale modellering) erg angstig, vermijdend of verbeschermend, dan kan dit aanleiding geven tot latere angststoornissen.

Wat de mogelijke oorzaken ook mogen zijn, vermijding van de gevreesde situaties of objecten versterkt en houdt de fobie in stand.

Sociale fobie

Bij een sociale fobie, reageren we met paniek in talrijke sociale situaties. Situaties die we daarom gaan vermijden. Kenmerkend is de angst om in sociale situaties negatief beoordeeld te worden. We zijn dan ook bij een sociale fobie erg op de buitenwereld gericht, op signalen die op goed of afkeuring wijzen.

De angst om belachelijk gemaakt te worden, niet geaccepteerd te worden en sociaal uitgesloten te worden, vormt de basis van deze fobie. Negatieve opvattingen over ons zelf spelen hierbij een rol. We geloven ergens dat we ‘dom, raar of niet goed genoeg zijn.’

Agorafobie (plein of straatvrees)

Bij agorafobie ervaren we heftige paniekgevoelens zodra we zonder (veilige) bekenden van huis zijn. Zowel ruimtes waar we niet kunnen vluchten (in de rij voor de kassa in de supermarkt) als ook open, wijde vlaktes zijn met name moeilijk. De paniek die we ervaren - wanneer we een agorafobie hebben - doet sterk denken aan de paniek die een kind ervaart, wanneer het zijn of haar ouders op het strand of in de stad is kwijtgeraakt. Vaak is bij agorafobie sprake van een voorgeschiedenis in de jeugd van separaties (ouders die plotseling wegvielen).

Bij een agorafobie zijn we - in tegenstelling tot een sociale fobie - vooral innerlijk gericht. Een gerichtheid op mogelijke, dreigende interne signalen die op rampen duiden, zoals hartaanvallen, flauwvallen, gek worden. We vrezen met name de controle over onszelf te verliezen. “Ik kan mezelf niet vertrouwen” is dan ook een veel gehoorde uitspraak bij deze fobie.

Meestal gaat een periode van stress, zelftwijfel en onzekerheid aan het ontstaan van deze fobie vooraf. Stress, die nieuwe situaties en ervaringen oproepen. Bijvoorbeeld wanneer we voor het eerst in ons leven gaan werken of voor het eerst

All rights reserved by OC Delfin 2003-2009 – pictures by AMC Verhoogt

Delfin EMDR en hypnotherapie http://www.hypnotherapiedelfin.nl

moeder of vader worden.

Behandeling van fobieën

Paniekstoornissen en fobieën zijn onaangenaam en kunnen zeer beperkend zijn. Gelukkig zijn ze meestal goed te behandelen met psychotherapie.In het reguliere circuit is, naast medicatie, de COGNITIEVE THERAPIE de gebruikelijke behandelingstherapie. Bij fobieën maak ik, naast HYPNOTHERAPIE regelmatig gebruik van EMDR. Specifieke fobieën zijn meestal het gemakkelijkst te behandelen. Afhankelijk van diverse factoren zijn vaak 4 à 8 sessies voldoende. Soms zijn 2 sessies al voldoende. Agora en sociale fobieën vergen meer tijd en werk.

De effecten van een sociale of agorafobie op ons dagelijks leven zijn meestal vele alen groter dan die van een specifieke fobie, zoals water of hoogtevrees (zolang we water of bergen weten te vermijden, is er niets aan de hand met ons leven). In plaats van iets wat we hebben - bijvoorbeeld de vrees voor water – lijkt het alsof ons leven helemaal vervlochten is met onze problemen. Alsof we zelf het probleem zijn.

Ontdekken dat we veel en veel meer zijn dan onze symptomen, controle leren ontwikkelen over onze klachten en het veranderen van de onderliggende belemmerende opvattingen over onszelf kost bij deze fobieën een bepaalde tijd. Daarnaast leren we bij een sociale fobie vaak in eerste instantie niet zo snel, doordat we een lange geschiedenis hebben van het vermijden van tal van sociale situaties. Kan het overwinnen van een specifieke fobie dus vaak relatief snel en plotseling gaan, bij agora en sociale fobieën is er meestal sprake van een meer stapsgewijs proces van verdergaande verbeteringen.

Auteursrecht: Olivier C. Delfin, all rights reserved 2005-2009

All rights reserved by OC Delfin 2003-2009 – pictures by AMC Verhoogt

Delfin EMDR en hypnotherapie http://www.hypnotherapiedelfin.nl

SYMPTOMEN VERLOOP EFFECTEN PSYCHOTHERAPIE EN PTTS

Posttraumatische stressstoornis/PTTS

Een artikel van Olivier Delfin, Beroepsbeoefenaar Europees geregistreerde psychotherapie / European Certificate of Psychotherapy (ECP)-houder

Traumatische gebeurtenissen – het woord trauma wil zeggen ‘verwonding' - laten vaak langdurige psychische sporen achter. Met name wanneer zulke gebeurtenissen een feitelijke of dreigende dood of ernstige verwonding met zich meebrengen, of een bedreiging vormen voor de fysieke integriteit van onszelf of de andere aanwezigen. Denk bijvoorbeeld aan het meemaken van aardbevingen, ernstige ongelukken, verkrachtingen, folteringen, criminele of oorlogshandelingen. Gebeurtenissen die vaak intense gevoelens van afschuw, angst, walging, machteloosheid en onmacht oproepen en aanleiding kunnen zijn voor het ontwikkelen van een zogenaamde post traumatische stress stoornis (PTSS).

Posttraumatische stressstoornis/PTSS symptomen

Om van een PTSS te kunnen spreken, moet één maand na een traumatische gebeurtenis te hebben meegemaakt, er sprake zijn van de volgende symptomen:

Regelmatige herbelevingen van de gebeurtenis, zoals beelden die zich opdringen, nachtmerries, of flashbacks.Bij flashbacks wordt het trauma zo sterk herbeleefd dat we het besef van het ‘hier en nu' gedeeltelijk of helemaal kwijt raken. Het lijkt alsof het weer helemaal opnieuw gebeurt. We ervaren daarbij weer dezelfde fysieke gewaarwordingen (en fysieke pijn) als tijdens het trauma.

All rights reserved by OC Delfin 2003-2009 – pictures by AMC Verhoogt

Delfin EMDR en hypnotherapie http://www.hypnotherapiedelfin.nl

Verhoogde prikkelbaarheid. Zo hebben we moeite met inslapen. We hebben overdreven schrikreacties, een slechte concentratie en zijn overmatig waakzaam. Het lijkt alsof onze alarmbellen bij het minste geringste gaan rinkelen.

Het vermijden van prikkels (triggers) die aan het trauma doen denken, of een algemeen gevoel van afstomping en emotionele vervlakking. We vermijden gedachten, gesprekken en gevoelens rond het trauma.

Vaak raken we vervreemd van anderen, we hebben nergens meer belangstelling voor en we zijn in een depressieve stemming.

Bij PTSS kunnen we dus heftig geprikkeld zijn of juist lijden aan een gevoel van afgestompt zijn. Beide affectieve toestanden kunnen zich ook regelmatig afwisselen.

Het verloop van PTSS

Het goede nieuws is dat bij het merendeel van de mensen PTSS vanzelf na verloop van tijd overgaat. Het slechte nieuws is dat (zonder therapie) 15 à 25% zijn of haar verdere leven er last van blijft houden. Daarbij komt dat 60 % van de mensen een traumatisch gebeurtenis in hun leven meemaken en 25 % ervaren meerdere traumatische gebeurtenissen.

Traumatisering op zowel jonge als ook op oude leeftijd, voorafgaande belastende ervaringen (moeilijke kindertijd, oorlogservaringen) en voorafgaande psychische stoornissen, geven een verhoogt risico op het ontwikkelen van PTSS na een traumatische gebeurtenis. Een religieus georiënteerd zijn, een gezond zelfbewustzijn en sterke sociale ondersteuning, verlagen daarentegen het risico van PTSS.

Effecten van trauma's

Een traumatische gebeurtenis is bijna altijd onverwacht en plotseling van aard. Het onderbreekt onze dagelijkse verwachtingen en aannames (zoals het weer zien van onze vrienden/geliefden nadat we van ons werk thuiskomen). Het verstoort ruw ons gevoel van basisveiligheid, onze opvattingen over het leven, de mensen en onszelf. Geen wonder dus dat dergelijke gebeurtenissen aanleiding kunnen geven

All rights reserved by OC Delfin 2003-2009 – pictures by AMC Verhoogt

Delfin EMDR en hypnotherapie http://www.hypnotherapiedelfin.nl

tot heel wat symptomen.

Tijdens een traumatische gebeurtenis komen er in hoge mate stresshormonen vrij. Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat dit hoge niveau van stresshormonen, kan leiden tot een (langdurige) verstoring van het normaal functioneren van onze hersenen. De traumatische ervaring wordt hierdoor geïsoleerd en in brokstukken (van gevoelens, beelden, geluiden en sensaties) opgeslagen in onze hersenen. Het communiceert dan niet met onze aangeboren herstellende en probleemoplossende vermogens. Het wordt niet verwerkt tot een afgerond onderdeel van ons levensverhaal. Ook kunnen we er vaak maar moeilijk over praten.Door de geïsoleerde en verbrokkelde opslag in onze hersenen blijft ons gevoel ons zeggen dat we in gevaar zijn, terwijl we verstandelijk weten dat we (weer) veilig zijn.

Psychotherapie en PTSS

Wanneer de effecten van een trauma na verloop van tijd niet afnemen of voldoende verdwijnen, kan therapie uitkomst bieden.Met name EYE MOVEMENT DESENSITIZATION AND REPROCESSING (EMDR) is dé aangewezen therapie bij PTSS. Deze therapie zorgt ervoor dat het trauma als het ware uit zijn geïsoleerde toestand wordt losgetrokken, zodat het zich weer verbindt en kan communiceren met onze aangeboren herstellende en probleemoplossende vermogens.

Er is geen therapie, waar zoveel onderzoek naar gedaan is en die zo gunstig te voorschijn komt bij PTSS, als EMDR. Andere therapieën kunnen echter ook werkzaam zijn, zoals HYPNOTHERAPIE (vooral de technieken die leren om afstand te ontwikkelen ten opzichte van het trauma) en COGNITIEVE GEDRAGSTHERAPIE.

Wat de therapie van keuze dan ook mag zijn, eerst dient men te beginnen met een zogenaamde stabilisatiefase. Voordat we kunnen verwerken, moeten eerst de scherpe kantjes van onze klachten af en moet ons vertrouwen in onze herstellende vermogens hersteld en versterkt worden. Psycho-educatie kan hierbij een rol spelen, zoals het besef dat onze reacties volstrekt normale reacties zijn op een heel abnormale situatie. Daarnaast zijn technieken die ons leren om controle over onze symptomen uit te oefenen van belang.

Bij de verwerkingsfase, kan het verwerken van een losstaand, eenmalig

All rights reserved by OC Delfin 2003-2009 – pictures by AMC Verhoogt

Delfin EMDR en hypnotherapie http://www.hypnotherapiedelfin.nl

trauma (bijvoorbeeld een auto-ongeluk) - zeker met EMDR - snel gaan. Een à drie sessies EMDR zijn vaak voldoende. Dingen kunnen echter ook tegen zitten: zijn we bijvoorbeeld net ontslagen, hebben we geen bevredigende sociale contacten, zijn we heel erg gedemoraliseerd geraakt door onze symptomen, of waren we voor het trauma altijd al erg onzeker of zwaar op de hand, dan is er meer werk aan de winkel.

Zijn we als kind langdurend en herhaaldelijk getraumatiseerd geweest, dan is een lang durende stabilisatiefase (waarin onze klachten afnemen en ons zelfvertrouwen verder groeit) meestal onontbeerlijk, voordat we überhaupt kunnen overgaan tot directe verwerking.

Auteursrecht: Olivier C. Delfin, all rights reserved 2005-2009

CHRONISCHE ONZEKERHEID PATRONEN TIPS

Onzekerheid en zelfvertrouwen

Een artikel van Olivier Delfin, Beroepsbeoefenaar Europees geregistreerde psychotherapie / European Certificate of Psychotherapy (ECP)-houder

Iedereen voelt zich wel eens onzeker. Onzekerheid over hoe we overkomen, over onze visie (of we de dingen wel goed zien), over onze beslissingen, of over onze kwaliteiten. Momenten of perioden van onzekerheid zijn niet alleen heel menselijk, het kan ook zijn positieve kanten hebben: het stimuleert ons om naar onszelf, onze kwaliteiten, of levenssituatie te kijken.

All rights reserved by OC Delfin 2003-2009 – pictures by AMC Verhoogt

Delfin EMDR en hypnotherapie http://www.hypnotherapiedelfin.nl

Tijdelijke onzekerheid kan zo leiden tot nieuwe inzichten, keuzen en een hernieuwd of vergroot zelfvertrouwen.

Chronische onzekerheid en gebrek aan eigenwaarde

Vervelend wordt het echter, wanneer we erin blijven hangen, onze onzekerheid chronisch wordt en zich over steeds meer levensgebieden begint uit te breiden. Vaak hebben we in dan ergens het idee we eigelijk niet deugen, slecht, dom, of zwak zijn. We zijn dan niet alleen tijdelijk onzeker over bepaalde keuzen of vaardigheden, maar we hebben een algemeen gebrek aan eigenwaarde: het lijkt alsof we ons geboorterecht, om er onvoorwaardelijk te mogen zijn, hebben verloren. Geloven we dat we niet goed genoeg zijn - of dat de ander altijd belangrijker is, of dat we alleen waardevol zijn in zo verre we anderen helpen - dan verliezen we onszelf. Door een té sterk gericht zijn op de ander – wat de ander zou kunnen vinden of denken - vergeten we onze eigen kwaliteiten en zijn we ons niet meer bewust van wat we zelf willen, wat we zelf van iets vinden.

Hebben we eenmaal een negatief zelfbeeld, dan proberen we vaak dit te compenseren door positieve bevestiging te zoeken. Acceptatie door anderen wordt dan té belangrijk. Zo belangrijk dat we geen onderscheid maken door wie, met wat en ten koste van wat we geaccepteerd willen worden. We vergeten onze kritische vermogens te gebruiken. Iedereen moet en zal ons aardig of goed vinden! Een valkuil waarbij we onze eigen waarden en grenzen inleveren om maar kost wat kost geaccepteerd te worden. Acceptatie die echter nooit echt bevredigend is, omdat anderen niet reageren op de echte persoon die we zijn en vanwege de hekel die we aan onszelf krijgen. Een hekel aan onszelf die ontstaat doordat we onze eigen waarden hebben uitverkocht.

Wanneer acceptatie een té belangrijk, negatief beladen, centraal staand onderwerp in ons leven wordt, kunnen we een zogenaamde SOCIALE FOBIE ontwikkelen. In dat geval gaan we steeds meer sociale situaties vermijden uit angst voor negatieve beoordelingen en vanwege de paniekgevoelens die dat met zich meebrengt.

Patronen bij een gebrek aan eigenwaarde

Naast negatieve opvattingen over onszelf, zien we bij een gebrek aan

All rights reserved by OC Delfin 2003-2009 – pictures by AMC Verhoogt

Delfin EMDR en hypnotherapie http://www.hypnotherapiedelfin.nl

eigenwaarde of chronische onzekerheid onder ander de volgende patronen:

We blijven niet bij onszelf (wat we zelf van de dingen en de ander vinden).Om te bepalen of we iets goed hebben gedaan, gaan we uit van de criteria van anderen (alleen als de ander zegt dat het goed is, is het goed) en vergeten onze eigen maatstaven.We zijn te vaak en te veel bezig met wat de ander aan negatiefs over onszelf zou kunnen denken of vinden (gedachtelezen.)

Zwart-wit denken: iets is helemaal goed of helemaal fout, zonder iets er tussenin. We zijn of op alle gebieden 100 % succesvol, of we zijn een totale mislukkeling.

Perfectionisme (wat samengaat met zwart-wit denken): alles moet altijd 100 % goed of succesvol zijn wat we doen, of het is helemaal fout. We denken daarbij vaak dat het rampzalig is om fouten te maken. Meestal proberen we met ons streven naar perfectie om kritiek of teleurstelling van anderen te voorkomen. Vaak streven we bij perfectie niet zozeer onze eigen normen en idealen na, maar de waarden en normen van anderen, die we onbewust of kritiekloos hebben overgenomen.

Een constant vergelijken met anderen: er is altijd wel iemand te vinden die iets beter kan dan wij.

Een negatieve focus: een eenzijdige focus op wat we nog niet kunnen of bereikt hebben, in plaats van een focus op wat we wel kunnen en al bereikt is.

Tips voor vergroting van zelfvertrouwen

Bij lichtere vormen van onzekerheid kan tevens DE ZELFHULP CD "ZELF - VERTROUWEN" uitkomst bieden.

Bewustwording van bovenstaande opvattingen en patronen, zonder – en dat is van essentieel belang – uzelf hierover te veroordelen, leidt vaak al vanzelf tot verandering.

Train uzelf in een extern, naar buiten gericht gebruiken van uw zintuigen. Stop met gedachtelezen: u weet niet wat de ander zou kunnen denken. Vraag uzelf regelmatig af “wat valt mij op aan de ander, wat vind ik zelf van de ander of van de dingen, wat zijn mijn

All rights reserved by OC Delfin 2003-2009 – pictures by AMC Verhoogt

Delfin EMDR en hypnotherapie http://www.hypnotherapiedelfin.nl

eigen maatstaven, wat wil ik zelf bereiken”?

Vergelijk uzelf met uzelf: kijk regelmatig naar wat u al in uw leven hebt bereikt, of wat al beter gaat dan verleden week of verleden maand, om pas daarna te kijken naar wat nog beter in de toekomst kan. Probeer niet iemand anders te worden, maar ontwikkel het beste wat u in u heeft.

Zet vraagtekens bij het niet-reële ideaal van perfectionisme: niet haalbaar, buiten de menselijke maat, is eigenlijk maar saai, geeft alleen maar onnodige stress. Maak opzettelijk zo nu en dan kleine (onschuldige) fouten. Vraag uzelf af of u uw eigen of andermans maatstaven voor succes volgt. Volg uw eigen maatstaven!

Auteursrecht: Olivier C. Delfin, all rights reserved 2005-2009

DEPRESSIES KENMERKENDE PATRONEN DEPRESSIES EN ZELFHYPNOSE HYPNOTHERAPIE EN

DEPRESSIES LITERATUUR

Depressies, hypnoseen hypno-psychotherapie/hypnotherapie

Een artikel van Olivier Delfin, Beroepsbeoefenaar Europees geregistreerde psychotherapie / European Certificate of Psychotherapy (ECP)-houder

All rights reserved by OC Delfin 2003-2009 – pictures by AMC Verhoogt

Delfin EMDR en hypnotherapie http://www.hypnotherapiedelfin.nl

Inleiding

Tijdens de tachtiger jaren, vroeg ik me voor het eerst af of hypnose en hypnotherapie – tegenwoordig steeds vaker hypno-psychotherapie genoemd - een effectief alternatief kon zijn voor de gebruikelijke behandeling van depressies.Destijds was er nog relatief weinig bekend over dit onderwerp. De opvattingen die hierover leefden, werden nog sterk gekleurd door de psychoanalytische theorieën van Freud. Gelukkig is er tegenwoordig heel wat meer bekend over dit onderwerp en valt er veel zinnigs over te zeggen over:

Hypnotherapie en de toepassing ervan bij depressies.

De vraag of hypnotherapie al dan niet een contra-indicatie is bij de behandeling van depressies, zoals men vroeger vaak dacht.

De mogelijke meerwaarde van hypnotherapie bij depressies.

Hoe men vanuit de hypnotherapie kan kijken naar het verschijnsel depressie. Is depressie bijvoorbeeld te beschouwen als een vorm van negatieve zelfhypnose?

In dit artikel heb ik, naast mijn eigen inzichten en ervaringen, me vooral laten leiden en inspirerendoor de Amerikaanse psychotherapeut Michael Yapko. Yapko is een van de grootste autoriteiten op het gebied van depressie, hypnose en hypnotherapie. Hij is auteur van vele boeken en artikelen over deze onderwerpen, zoals het gedeelte over depressie in de Encyclopia Britannica, Hij heeft buitengewoon veel bijgedragen aan nieuwe, rake inzichten op deze gebieden.

Laat we beginnen met depressies en de kenmerkende patronen die we daarbij kunnen onderscheiden.

Depressies

Als mens maken we allemaal van tijd tot tijd perioden mee, waarin we ons gedeprimeerd en somber voelen. Onze interesse en het plezier in de dingen lijken we verloren te hebben. Wanneer zo’n periode echter na een paar dagen of weken nog niet voorbij is, ontwikkelen we een zogenaamde stemmingsstoornis; een depressie. In de psychopathologie heet dit een depressieve stoornis.

All rights reserved by OC Delfin 2003-2009 – pictures by AMC Verhoogt

Delfin EMDR en hypnotherapie http://www.hypnotherapiedelfin.nl

In 1999 sloeg de World Health Organisation (WHO) alarm over de wereldwijde toename van depressie. Het is momenteel de vierde menselijke ondermijnende conditie of kwaal, na hartkwalen, kanker en verkeersongelukken. De WHO voorspelde tevens dat in 2020 depressies zo zullen zijn toegenomen (ondanks het in het westen enorm toegenomen gebruik van antidepressiva) dat het de tweede algemene oorzaak van menselijk lijden zal zijn.

Een depressieve stoornis is een uiterst nare, ondermijnende conditie. Kenmerken van depressie zijn onder andere: een zich verdrietig of leeg voelen, een zich waardeloos voelen, een gebrek aan plezier en interesse in de dingen, slaapproblemen, concentratieproblemen, terugkerende gedachten aan de dood. Depressies zijn niet alleen naar, ze geven ook op vele gebieden schade.Naast persoonlijke, emotionele schade - in de vorm van wanhoop, stress, verdriet en apathie - leidt het ook tot economische schade. Denk bijvoorbeeld aan verloren werkdagen, verminderde productiviteit en psychotherapeutische kosten.

Niet te verwaarlozen is ook de sociale schade, zoals gezinsconflicten, verstoorde relaties, partners die het ‘niet meer aankunnen,’ verwaarlozing van kinderen, drugs en alcohol gebruik als een vorm van ‘zelfmedicatie.’ De laatste tijd komt de lichamelijke schade bij depressies, zoals een verminderde werking van het immuunsysteem, een minder snel herstellen van operaties en ziekten en een grotere kans op herhaling van hartinfarcten, ook steeds meer in de picture.

Kenmerkende patronen van depressies

Laten we eens gaan kijken naar welke essentiële patronen we bij depressies kunnen onderscheiden.

Depressies en patronenDe cognitieve gedragstherapie (die het denken als ingang gebruikt om tot verandering te komen) heeft naar mijn mening zowel psychotherapeuten, als ook hypnotherapeuten veel geleerd over de structuur en de kenmerkende patronen van depressies. Een psychologische “bril” die veel helderheid verschaft!

Zo ziet Aaron Beck, de grondlegger van de cognitieve therapie, depressie vooral als een reactie op verlies, waarbij hij het over “negatieve verwachtingen” heeft als de hoeksteen van depressies. Men denkt - al dan niet terecht - dat men iets verloren heeft, wat als essentieel voor zijn of haar leven en welzijn wordt gezien. Zo loopt bijvoorbeeld een traditioneel opgevoede man, die als hoogste

All rights reserved by OC Delfin 2003-2009 – pictures by AMC Verhoogt

Delfin EMDR en hypnotherapie http://www.hypnotherapiedelfin.nl

waarden in het leven werk, carrière en presteren heeft, een verhoogde kans op depressie bij ontslag, langdurende ziekte of de WAO. Een traditioneel opgevoede vrouw, die als hoogste waarde het hebben van goede relaties en harmonie heeft, loopt daarentegen weer meer risico op depressie na een echtscheiding. Eenzijdigheid maakt dus altijd kwetsbaar.

Kenmerkend bij depressies is de zogenaamde ‘depressieve triade’: een negatief zelfbeeld, een negatieve interpretatiestijl van gebeurtenissen, en een zeer somber toekomstbeeld. In het Engels spreekt men ook wel van de drie P’s: Permanence (alles blijft altijd zo), Pervasiveness (een negatieve ervaring of gebeurtenis beïnvloedt alles in mijn leven, op elk levensgebied) en Personalization (negatieve ervaringen en gebeurtenissen liggen aan mijzelf).

Martin Seligman heeft veel onderzoek gedaan naar de beleving van controle en invloed op het eigen leven en de relatie hiermee met depressies. Onderzoeken die aantoonden dat oorspronkelijke blootstelling aan aversieve ervaringen waarop men geen controle kan uitoefenen, leidt tot een later gebrek aan controle uitoefen in situaties waar dat wel heel goed mogelijk en wenselijk is. Hij spreekt dan ook van depressie als een aangeleerde vorm van hulpeloosheid. Men denkt ten ontechtte onmachtig te zijn in het veranderen van zijn of haar situatie.

Interessant zijn met name de diverse attributiestijlen die Seligman onderscheidt. Attributiestijlen staan voor de verschillende manieren waarmee wij betekenis toekennen aan gebeurtenissen. Zo staat een stabiele attributiestijl voor de verwachting dat niets zal veranderen in de toekomst. Alles blijft altijd hetzelfde, de huidige ellende gaat nooit meer over! Een labiele attributiestijl staat daarentegen voor de verwachting dat dingen weer gaan veranderen, dat de huidige ellende slechts tijdelijk van aard is. De stabiele attributiestijl of negatieve toekomstverwachting is een van de meest opvallende en essentiële patronen bij depressies.

Het zal u dan ook niet verwonderen dat depressieve cliënten vaak weinig motivatie hebben om zich ergens voor in te zetten. “Het heeft toch geen zin,” zo redeneert de depressieve cliënt. “Anderen kunnen misschien wel veranderen, maar mijn depressie is zo erg; ik heb het gewoon niet in me om te kunnen veranderen; ik ben altijd al zo zwak geweest.” Depressieve mensen zoeken dan ook vaak geen hulp, vanwege hun attributiestijl en als ze dat wel doen, doen ze dat met heel weinig verwachtingen. Meteen een grote mate van zelfwerkzaamheid verwachten, zoals sommige therapeuten van hun cliënten eisen, zal dan ook snel resulteren in een afhaken van de cliënt.

All rights reserved by OC Delfin 2003-2009 – pictures by AMC Verhoogt

Delfin EMDR en hypnotherapie http://www.hypnotherapiedelfin.nl

Alleen maar uitgebreid praten over alles wat er mis is (gegaan) bij een eerste consult of intake, zal een depressieve cliënt alleen maar nog depressiever maken. Dit versterkt immers allen maar zijn of haar stabiele attributiestijl en geeft de cliënt niet de ervaring dat er hoop is op verandering.

Andere veel voorkomende patronen die we vaak bij depressieve mensen of depressieve cliënten tegenkomen, zijn:

worst case scenario’s: Bij problemen gaat de cliënt uit van het meest sombere, zwarts mogelijke scenario’s, of te wel: dikke lagen van pessimisme houden de cliënt van zijn of haar doelen af.

Constante zelfkritiek. De cliënt maakt zichzelf constant zelfverwijten. Soms in een zo sterke mate dat er sprake is van pure zelfhaat. Hierbij kunnen we aan Freud denken, die depressie vooral als een naar binnen gerichte agressie zag.

Onevenwichtigheden op het gebied van verantwoordelijkheid. De cliënt heeft of een veel te sterk besef van verantwoordelijkheid (met de daarbij behorende schuldgevoelens en stress), of de cliënt neemt juist helemaal geen verantwoording op die gebieden waarop hij of zij wel controle heeft of invloed op kan uitoefenen (de positie van een hulpeloos slachtoffer).

Als copingstijl (stijl van omgaan met dagelijkse problemen) gebruikt de depressieve cliënt vaak het ‘denken,’ in plaats van meer actieve copingstijlen waarbij er gerichte actie wordt ondernomen. Vaak ontaardt deze stijl in een eindeloos analyseren en piekeren, met daarmee samengaande slaapproblemen.

Een tijdsoriëntatie op het verleden, samen met een grote gerichtheid op – en opgaan in - negatieve gevoelens.

Een gepreoccupeerd zijn met zichzelf. Met andere woorden een sterke interne focus of innerlijk gerichte aandacht. Dit ziet men ook vaak bij zwaar getraumatiseerde mensen. Door de interne focus ziet de cliënt bepaalde externe signalen niet meer. Hij of zij ziet niet dat bijvoorbeeld iemand niet te vertrouwen is, of niet in staat is te geven wat hij of zij bij de ander zoekt.

Een zogenaamde “global thinking” cognitieve (denk)stijl. Bij globaal denken ziet men het bos, maar niet de afzonderlijke bomen waaruit het bos bestaat. Men ziet het geheel, maar niet de delen waaruit het geheel is opgebouwd. De cliënt ziet alle problemen tegelijkertijd, zonder een lineair onderscheid te maken, of onderverdelingen te maken. Er worden

All rights reserved by OC Delfin 2003-2009 – pictures by AMC Verhoogt

Delfin EMDR en hypnotherapie http://www.hypnotherapiedelfin.nl

geen prioriteiten gesteld. Hij of zij ziet niet wat het eerste gedaan moet worden, of wat het belangrijkste is. De persoon in kwestie raakt overweldigd en gedemotiveerd en gaat als zelfbescherming steeds meer dingen uitstellen.Globaal denken gaat samen met zwart-wit (dychotoon) denken: iets is helemaal goed of helemaal fout, zonder dat er iets tussenin ligt. Zwart-wit denken heeft op zijn beurt weer alles te maken met perfectionisme: “of ik ben altijd overal succesvol in of ik ben een mislukkeling.” Het gaat samen met een one fit it all benadering van het leven: een één en dezelfde aanpak op alle levensgebieden (“nooit, nergens en bij niemand je gevoelens tonen; altijd doorgaan”). Het leidt tot een lage frustratietolerantie, irritaties en een gebrek aan acceptatie van zichzelf en anderen.

Wat al deze patronen in overeenkomst hebben is onevenwichtigheid. De balans is zoek, ze zijn té sterk, té eenzijdig, of ze worden in de verkeerde context gebruik. Zo help een global thinking stijl in de context van de bioscoop om op te gaan in een film en er van te genieten, maar in de context van financiële investeringen kan het rampzalig zijn. Voor succesvolle therapie is het dan ook essentieel dat deze patronen herkend worden en in een nieuw evenwicht worden gebracht. Daarnaast ziet de hypnotherapeut nog een andere belangrijk verschijnsel bij depressies, namelijk ongewenste zelfhypnose!

Depressies en zelfhypnose

Hypnotherapeuten of hypno-psychotherapeuten nemen waar dat de depressieve mens constant in een negatieve vorm van zelfhypnose is. Om dit te verduidelijken, eerst in het kort iets over hypnose en hypnotische fenomenen.

HypnoseHypnose, ook wel trance of hypnotische trance genoemd, laat zich goed beschrijven als een zo opgaan in een innerlijk gerichte aandacht dat men zich losmaakt (dissocieert) van de externe omgeving en opgaat in een eigen innerlijke, subjectieve werkelijkheid. Hypnotische trance is een natuurlijk voorkomend verschijnsel, dat ook bewust kan worden opgewekt en gericht kan worden gebruikt, zoals in de hypno-psychotherapie het geval is. Doordat we tijdens hypnose langer dan gewoonlijk aandacht kunnen hebben voor een idee of ervaring, heeft het een versterkend effect op wat we ervaren en verhoogt het ons leervermogen.

All rights reserved by OC Delfin 2003-2009 – pictures by AMC Verhoogt

Delfin EMDR en hypnotherapie http://www.hypnotherapiedelfin.nl

Hypnose en trancefenomenenInteressant zijn de diverse hypnotische fenomenen, ook wel trancefenomenen genoemd, die tijdens hypnose op te roepen zijn of zich spontaan kunnen voordoen. Trancefenomenen worden door veel hypnotherapeuten (Steve en Carol Lankton; 1983) gezien als de bouwstenen van het menselijk leervermogen. Het gaat om de volgende fenomenen:

Leeftijdsregressie: wanneer iemand zo opgaat in een jeugdherinnering dat hij of zij - in meerdere of mindere mate - weer begint waar te nemen, te voelen en zich te gedragen als het kind dat hij of zij destijds was.

Tijdsprogressie: zich zo levendig verplaatsen in een toekomstige situatie, dat het lijkt alsof het nu al gebeurt.

Tijdsvervorming: de subjectief ervaren tijd kruipt of vliegt voorbij.

Sensorische vervorming: het lichaam (of delen daarvan) voelen anders dan gewoonlijk aan. Bijvoorbeeld lichter, groter, kleiner, zwaarder, lomer, meer ontspannen.

Analgesie en Anesthesie: bepaalde lichaamsdelen kunnen tijdelijk in mindere of meerdere mate ongevoelig worden voor pijnprikkels.

Amnesie: wanneer men snel uit een diepe hypnose terugkomt, zonder een overgang in te bouwen, kunnen bepaalde delen van de ervaring vergeten raken, totdat men weer in hypnose teruggaat.

Positieve hallucinaties: het ervaren van levendige voorstellingen, beelden; of het zien van dingen die anderen niet zien, wanneer de ogen in diepe hypnose geopend worden. Negatieve hallucinaties: het omgekeerde van het bovenstaande. Men ziet iets niet wat de rest van de aanwezigen wel zien.

Dissociatie: het verschijnsel waarbij delen van een geheel ontkoppeld worden en waarbij de ontkoppelde delen min of meer autonoom (los van invloed op elkaar) functioneren. Dit is de ruggengraat van hypnose.

Zo dissocieert men zich van de omgeving tijdens hypnose. Ervaart men regressie dan dissocieert men zich niet alleen van de omgeving, maar vooral ook van het heden.

All rights reserved by OC Delfin 2003-2009 – pictures by AMC Verhoogt

Delfin EMDR en hypnotherapie http://www.hypnotherapiedelfin.nl

Positieve hallucinaties zijn weer te zien als het vermogen om te dromen, dat gedissocieerd is van zijn gebruikelijke context, namelijk slapen, enz.

Van deze fenomenen wordt druk gebruik gemaakt in de hypno-psychotherapie/hypnotherapie. Zo gebruikt men bijvoorbeeld tijdsprogressie om de cliënt te laten verplaatsen naar een probleemvrije toekomst, regressie voor het verwerken van jeugdtrauma’s of het herbeleven van positieve referentie ervaringen, dissociatie voor het scheppen van afstand bij verwarrende en moeilijke situaties, sensore vervorming en analgesie bij pijnbeheersing.

Depressie als een vorm van zelfhypnoseHoe verhoud bovenstaande zich nu met depressies? Hypnose is op zich een neutraal verschijnsel. Wat je op een positieve manier kan gebruiken, kun je echter ook op een negatieve manier gebruiken, zoals bij depressies. Depressies zijn heel goed te zien als een ongewenste, negatieve vorm van zelfhypnose. De depressieve mens geeft immers blijk van een grote, hypnotisch, innerlijk gerichte aandacht. Een aandacht die, in tegenstelling tot de therapeutisch aandacht bij hypnotherapie, sterk gericht is op negatieve gevoelens. Zoals op gevoelens van verlies en falen. Een aandachtsfocus die samengaat met een innerlijke stem (zelfspraak), die de hele dag de meest nare en vreselijke dingen zegt (zelfsuggesties). Iemand die depressief is, geeft ook blijk van dissociatie. Hij of zij dissocieert zich van de omgeving en van het heden. Meestal is er ook sprake van dissociatie van prettige herinneringen.Vaak zijn alle andere trancefenomenen aanwezig, zoals:

Regressie (levendige herinneringen en herbelevingen van momenten van afwijzing, vernedering en gemaakte fouten)

Amnesie (voor succes en positieve feedback);

Positieve hallucinaties (het zien van afwijzing waar die niet is);

Negatieve hallucinaties (het niet zien of horen van positieve feedback);

Sensore vervorming (vage lichamelijke klachten/gevoelens);

Tijdsvervorming (een depressieve ochtend lijkt eindeloos te duren);

All rights reserved by OC Delfin 2003-2009 – pictures by AMC Verhoogt

Delfin EMDR en hypnotherapie http://www.hypnotherapiedelfin.nl

Tijdsprogressie (de huidige ellende wordt in de toekomst geprojecteerd als een eeuwig doorgaande toestand).

Bij deze negatieve vorm van zelfhypnose, ook wel symptomatische trance genoemd, zien we dus fixatie op negativiteit en verstarring. Therapeutische trance of hypnose kenmerkt zich daarentegen door beweging, variatie, creativiteit en het vermogen om dingen vanuit verschillende perspectieven te zien.

In de hypnotherapie, zal de hypnotherapeut het dan ook als eerste taak zien om deze symptomatische trance te onderbreken en te vervangen met een therapeutische trance.

Hiermee zijn we dan aangeland bij de praktijk van de hypnotherapie.

Laat ik hierbij eerst ingaan op het (oude) vooroordeel dat hypnose een contra-indicatie zou zijn bij de behandeling van depressies.

Hypnotherapie (hypno-psychotherapie) en depressies

Hypnotherapie en contra-indicatiesToen ik halverwege de tachtiger jaren me in de hypnotherapie begon te scholen, stelden mijn docenten zich tot mijn verwondering uiterst terughoudend op over de mogelijkheden van de toepassing van hypnotherapie bij depressies. “Pas op, gevaarlijk!” zeiden ze. Daarnaast zouden depressieve cliënten bovendien moeilijk of niet te induceren (hypnotiseren) zijn. Destijds was er ook in de vakliteratuur bijna niets te vinden over hypnose of hypnotherapie bij de behandeling van depressies. Opvallend was dat de weinige auteurs die het hier wel over hadden, bijna allemaal negatief in hun oordeel waren. Slechts een uitzondering vormde Milton Erickson. Een Amerikaanse psychiater die momenteel gezien wordt als dé belangrijkste grondlegger van de moderne hypnotherapie.

De meeste auteurs stelden echter dat hypnotherapie niet zou werken, of alleen tijdelijk bij hele lichte reactieve depressies (depressies naar aanleiding van duidelijke aanwijsbare stressvolle gebeurtenissen). Erger nog, volgens sommige auteurs zou hypnose een afbraak van de afweermechanismen in de hand werken, wat onherroepelijk zou leiden tot psychoses en suïcidale gedachten. Tot mijn genoegen toonde (de Ericksoniaan) Michael Yapko in 1992 echter overtuigend aan dat deze misvattingen - die nooit met enig

All rights reserved by OC Delfin 2003-2009 – pictures by AMC Verhoogt

Delfin EMDR en hypnotherapie http://www.hypnotherapiedelfin.nl

concrete informatie onderbouwd werden - het gevolg waren van niet bewezen, vage theorieën uit de psychoanalyse.

Terecht stelt Yapko dat hypnose op zich nooit het probleem is. Hypnose is niet goed of slecht. Hypnose werkt! Hoe het werkt is een kwestie van hoe het wordt gebruikt.Yapko benadrukt dat hypnose altijd afhankelijk is van de context waarin het wordt toegepast: wie doet wat met wie, waar, waarom, met welk doel en op welke manier? Alles wat therapeutisch kracht bezit, kan zowel positief als negatief worden gebruikt. Een hypnotherapeutische benadering die vanuit vage psychoanalytische theorieën wordt toegepast, help de depressieve cliënt niet, omdat deze zich niet bezig houdt met de essentie van depressie (zie het kopje ‘kenmerkende patronen van depressie’).

Een benadering die uitsluitend wordt gebruikt om gevoelens van kwaadheid of verlies te versterken, of om pijnlijke trauma’s her te beleven, leidt hoogstwaarschijnlijk tot negatieve resultaten. Zeker wanneer er niet eerst een positieve toekomstverwachting bij de cliënt is gevestigd. Dergelijke benaderingen kunnen dan ook als onwenselijk worden beschouwd. Yapko definieert hypnose als een beïnvloedende vorm van communicatie, waarbij de cliënt gestimuleerd wordt tot het leggen van nieuwe associatieve verbanden. Aangezien dit voor alle vormen van psychotherapie geldt, zijn er dan ook geen contra-indicaties voor het gebruik van hypnose, behalve wanneer de therapeut schadelijke, negatieve associatieve verbanden van de cliënt verder gaat versterken. De vraag is dan ook niet of men hypnose bij depressies kan gebruiken, maar hoe men hypnose het beste daarbij kan gebruiken.

Aandachtspunten voor de toepassing van hypnotherapie bij depressiesAls eerste is het van essentieel belang dat de negatieve toekomstverwachting van de cliënt wordt doorbroken. Het vertrouwen dat dingen kunnen en gaan veranderen moet als eerste hersteld worden. Daarnaast is het van belang om uit te gaan van de meest opvallende patronen van de cliënt. Patronen die op onevenwichtigheden duiden! Gebruikt een cliënt te veel andermans maatstaven om te bepalen of hij of zij iets goed heeft gedaan, dan is het doel de cliënt te leren om zijn/ haar eigen maatstaven meer te gaan gebruiken. Gaat iemand té sterk op in zijn/haar eigen gevoelens, dan zijn technieken om afstand te nemen en overzicht te hebben op zijn plaats. Voelt de cliënt zich voor iedereen en alles verantwoordelijk, met de daarbij samengaande stress en schuldgevoelens, dan moet de cliënt leren waar de grenzen liggen van zijn of haar verantwoordelijkheid. Denkt een cliënt aan alle problemen tegelijkertijd, dan is het leren van

All rights reserved by OC Delfin 2003-2009 – pictures by AMC Verhoogt

Delfin EMDR en hypnotherapie http://www.hypnotherapiedelfin.nl

prioriteiten stellen, hoofdzaken van bijzaken onderscheiden, en de dingen meer stap voor stap te benaderen van belang.

Werken met het verleden dient in het begin, zeker wanneer er nog sprake is van een min of meer negatieve toekomstverwachting, vermeden te worden. Zijn er op een gegeven moment al resultaten, is er al meer stabiliteit en sprake van een gevestigde positieve toekomstverwachting bij de cliënt, dan kan het extra versterkend werken om met belangrijke jeugdervaringen te werken. Ervaringen die aanleiding gaven tot belemmerende overtuigingen over de eigen identiteit, mogelijkheden en de wereld. Mits dit ingebed blijft binnen een positieve toekomstverwachting.

Het therapeutisch potentieel van hypnotherapie bij depressiesAls we naar de voordelen van hypnotherapie kijken bij depressies, valt als eerste op dat bij zowel hypnose als depressies de subjectieve beleving van de mens centraal staat. Hypnose wordt immers beschreven als een opgaan in een ‘eigen subjectieve werkelijkheid’ en bij depressies houden we onze eigen subjectieve voorstellingen van falen, uitzichtloosheid en waardeloosheid voor een absolute, onveranderlijke waarheid en werkelijkheid. Niet voor niets wordt depressie gezien als dé stoornis van de subjectiviteit. Hypnose en depressie vormen dus een een mooie match! De therapeutische sleutel past perfect in het subjectieve slot.

Niet alleen kan men in hypnose gerichter contact maken met zijn of haar subjectief ervaren werkelijkheid, men kan in hypnose ook veel beter dan gewoonlijk - door de gerichte aandacht ervan - bepaalde aspecten van de subjectieve ervaring versterken of juist verzwakken. Hypnose nodigt ons uit om onze subjectiviteit op een andere, nieuwe manier te gaan ervaren. Onze dagelijkse gewoontepatronen met zijn gerichtheid op de buitenwereld, aannames en verwachtingen worden tijdens hypnose even onderbroken.

Een vorm van ‘anders doen’ die leidt tot één van de meest unieke vermogens van hypnose, namelijk het vermogen om toegang te krijgen tot - en het mobiliseren van - behulpzame bronnen en krachten in onszelf.

Hulpbronnen die we in het dagelijks leven vaak over het hoofd zien en daardoor verzuimen te gebruiken of te ontwikkelen. Hypnotherapie helpt om van deze vermogens bewust te worden en om ze toegankelijker te maken. Hypnotherapie is daarbij toepasbaar op alle gebieden van het menselijk bestaan en functioneren. Gebieden zoals gedrag, lichamelijke gewaarwordingen, denken en zelfspraak, gevoelens en emoties, symboliek en dromen.

All rights reserved by OC Delfin 2003-2009 – pictures by AMC Verhoogt

Delfin EMDR en hypnotherapie http://www.hypnotherapiedelfin.nl

De ervaring leert dat hypnotherapie niet alleen leidt tot symptoomvermindering en verkorting van de therapieduur bij depressies, maar tevens het algemeen functioneren en de flexibiliteit van de cliënt vergroot.

Een grotere flexibiliteit in het omgaan met de onvermijdelijke problemen van het dagelijkse leven, vergroot de mogelijkheden voor een creatiever en succesvoller leven. De beste preventie tegen een mogelijke latere terugval in depressie!Zijn er echter ook harde wetenschappelijke bewijzen voor de effectiviteit van hypnotherapie bij depressies?

Wetenschappelijk onderzoek en hypnotherapieDe Amerikaanse hoogleraar psychologie Kirsch, die hypnotherapie als psychotherapie in miniatuur ziet, doorbraak in 1990 als eerste de mythe dat alle vormen van psychotherapie ongeveer even goed werken.

Uit meta-analyse onderzoek kwam aanvankelijk naar voren dat cognitieve therapie als ook hypnotherapie meestal superieur zijn aan andere benaderingen en dat hypnotherapie vaak het meest effectief is. Echter in verdere onderzoeken werd hypnotherapie niet meer meegenomen. Reden hiervoor was dat onder meer de American Psychological Association (APA) stelde dat hypnotherapie niet als een specifieke vorm van therapie bestaat.Dit vanwege een gebrek.Hypnose wordt door de APA gezien dan ook gezien als een losstaand hulpmiddel, dat in principe op veel verschillende wijzen is toe te passen. Schijnbaar heeft de APA zich hierbij meer door de verschillen dan door de overeenkomsten binnen de hypnotherapie laten leiden. In Europa erkent de Europese Associatie van Psychotherapie hypnotherapie echter wel als een specifieke vorm van psychotherapie.

Verdere onderzoeken in de VS, waarbij bestaande, erkende behandelingen en therapieën aangevuld werden met hypnose, wezen uit dat de resultaten significant gunstiger waren dan wanneer dezelfde behandelingen zonder hypnose werden toegepast (Kirsch and Sapirstein 1995/Lynn, Kirsch, Barabasz, Cardena and Patterson 2000). Specifiek empirisch onderzoek naar depressie waarbij hypnose of hypnotherapie werd toegepast, heeft echter voor zover mij bekend is nog niet plaatsgevonden. Hoewel specifiek wetenschappelijk onderzoek hiernaar zeker wenselijk is, heeft het echter ook zijn beperkingen.

Er zijn diverse kantekeningen bij het gangbare wetenschappelijk onderzoek naar de effectiviteit van psychotherapie in het algemeen, en hypnotherapie in het bijzonder, te plaatsen:

Bij ‘gecontroleerd’ wetenschappelijk onderzoek worden de

All rights reserved by OC Delfin 2003-2009 – pictures by AMC Verhoogt

Delfin EMDR en hypnotherapie http://www.hypnotherapiedelfin.nl

proefpersonen geselecteerd op één enkele diagnostische categorie, bijvoorbeeld een sociale fobie. In de werkelijkheid van de dagelijkse praktijk komen de ‘ongecontroleerde’ cliënten echter meestal met een veelheid aan verschillend te diagnosticeren klachten bij hun therapeut. Iemand met een depressieve stoornis, heeft bijvoorbeeld ook een ontwijkende of afhankelijke persoonlijkheidsstoornis, samen met verslavingsproblematiek en relatieproblemen.

Bij onderzoek wordt een standaard techniek toegepast, die bij alle proefpersonen steeds op dezelfde wijze wordt uitgevoerd. De effectiviteit van hypnotherapie daarentegen, valt of staat bij het benutten van de spontane reacties van de cliënten en bij het flexibel kunnen overgaan van de ene techniek naar de andere.

De therapeutische relatie wordt in het onderzoek niet meegenomen, men kijkt alleen naar het effect van de desbetreffende techniek. Dit is wellicht een van de grootste missers. Het ligt immers voor de hand dat wederzijdse verwachtingen en gedeelde overtuigingen van cliënt en therapeut het therapeutische proces altijd in sterke mate zullen beïnvloeden en bepalen. Andere onderzoeken op het gebied van de dagelijkse praktijk van de psychotherapie, tonen aan dat een goede therapeutische relatie op zijn minst een essentiële voorwaarde (volgens sommigen zelfs dé doorslaggevende factor) voor succes is, bij ongeacht welke vorm van psychotherapie dan ook.

Psychotherapie zal altijd, naast een toegepaste wetenschap, een vorm van kust blijven. Er zijn geen vervangingen voor zaken als therapeutisch oordeel, therapeutische inschatting, therapeutische spontaniteit, ervaring en intuïtie. Dit verklaart mede waarom er zoveel grote verschillen blijken te bestaan in het succespercentage tussen de diverse individuele cognitieve therapeuten, terwijl de cognitieve therapie een van de meest empirische (wetenschappelijk) evidence based therapieën is.

Misschien zou het dan ook wel zinvoller zijn om therapeuten in plaats van technieken wetenschappelijk te gaan onderzoeken, zoals Yapko voorstelt. Wellicht zou het ook een goed idee zijn, wanneer individuele therapeuten de eigen successcore bij de diverse problemen en stoornissen van hun cliënten - samen met het aantal benodigde consulten – bij gaan houden. Bij nieuwe cliënten kan deze informatie dan standaard meegegeven worden.

Hoewel er dus (nog) geen harde, wetenschappelijke onderzoekgegevens

All rights reserved by OC Delfin 2003-2009 – pictures by AMC Verhoogt

Delfin EMDR en hypnotherapie http://www.hypnotherapiedelfin.nl

zijn over de effectiviteit van de toepassing van hypnotherapie bij de depressies, maken wel vele verslagen melding van vermindering van depressie als bijeffect van hypnotherapie bij andere (hoofd)klachten, zoals angst en pijn.Een verstoorde stemming bij een depressie staat niet op zich zelf. Depressies bestaan uit diverse samengestelde, te onderscheiden patronen (en symptomen) die zich voordoen op alle menselijke gebieden:

Denken (zwart-wit denken, piekeren, pessimisme, negatieve zelfevaluatie).

Gevoel (gevoelens van verdriet, verlies of schuld).

Gedrag (perfectionisme, vermijding van uitdagingen, ‘opgeef’ gedrag).

Relaties (hyperkritisch zijn naar de ander of juist zelfopoffering, sociale vermijding en isolatie).

Fysiologie (slaapproblemen, vermoeidheid, eetlustverstoringen).

Symboliek (destructieve fantasieën en beelden, nachtmerries).

Veel van deze patronen werden afzonderlijk succesvol behandeld met hypnose of hypnotherapie (Kirsch, 1966; Lynn et al., 2000; Schoenberger, 2000). Daarnaast getuigen steeds meer verslagen in de vakliteratuur van de waarde van de toepassing van hypnotherapie bij depressies.

Concluderend kunnen we dan ook voorlopig stellen, dat er vele overtuigende aanwijzingen zijn dat hypnotherapie een waardevol en effectief alternatief - of aanvulling - kan zijn voor de reguliere behandeling van depressies.

Relevante literatuurBeck, A.T. (1976). Gognitive therapy and the emotional disorders. New York: Penguin books.

Beck, A.T., Rush, A.J., Shaw, B.F. & Emery, G. (1979). Cognitive therapy of depression. New York: Guilford.

Benson, B. & Gafner, G. (2003). Hypnotic techniques: for standard

All rights reserved by OC Delfin 2003-2009 – pictures by AMC Verhoogt

Delfin EMDR en hypnotherapie http://www.hypnotherapiedelfin.nl

psychotherapy and fornal hypnosis. New York: Norton.

Burton, J. & Bodenhamer B.G. (2000). Hypnotic language: its structure and use. Bancyfelin, Carmarthen: Crown House Publishing.

Cladder, J.M. (1994). Korte psychotherapie met hypnose en NLP. Lisse: Swets en Zeitlinger.

Corey, G. (1996). Theory and practice of counseling and psychotherapy. Pacific Grove, Ca: Brooks/Cole publishing Company.

Duncan, L. B. & Miller, S. D. (2000). The Heroic client: doing client-directed, outcome-informed therapy. San Francisco: Jossy-Bass Inc.

Hall, L.M., Bodenhamer, B.G., Bolstad, R & Hamblett, M (2003). The structure of personality: modeling “personality” using NLP and Neuro-Semantics. Bancyfelin, Carmarthen: Crown House Publishing.

Kirsch, I. (1990). Changing expactations: a key to effective psychotherapy. Belmont: Brooks/Cole Brooks/Cole.

Lankton S.R. & Lankton C.H. (1983). The answer within: a clinical framework of Ericksonian hypnotherapy. New York: Brunner/Mazel.

Seligman, M. (1990). Learned optimism. New York: Alfred A. Knopf.

Yapko M.D. (2001).Treating depression with hypnosis: integrating cognitive-behavioral and startegic approaches. Philadelphia: Brunner-Routledge.

Yapko M.D. (1992). Hypnosis and the treatment of depressions: stategies for change. New York: Brunner/Mazel.

Yapko M.D. (1997). Breaking the patterns of depression. New York: Doubelday.

Yapko M.D. (1988). When living hurts: directives for treating depression. New York: Brunner/Mazel.

Yapko M.D. (1990). Trancework: an introduction to the practice of

All rights reserved by OC Delfin 2003-2009 – pictures by AMC Verhoogt

Delfin EMDR en hypnotherapie http://www.hypnotherapiedelfin.nl

clinical hypnosis. New York: Brunner/Mazel.

De termen hypnotherapie en hypno-psychotherapie worden in dit artikel afwisselend gebruikt, er is geen wezenlijk verschil tussen beiden.

Wanneer ik het in dit artikel spreek over depressies, gaat het hier alleen over de zogenaamde unipolaire depressieve stoornissen. De Bipolaire stoornissen laat ik buiten beschouwing. Bij bipolaire stoornissen (manische depressies), wisselen perioden van neerslachtigheid zich af met perioden waarin sprake is van een abnormaal verhoogde, expansieve stemmig, vaak samengaand met grootheidsideeën en wanen.

Afweermechanismen: een begrip uit de psychoanalyse/ psychodynamische psychotherapie. Deze mechanismen zoals verdringing, projectie, verplaatsing zouden er voor zorgen dat we (ons ego) niet overspoeld raken door onacceptabele, onbewuste impulsen.

Een wetenschappelijke analyse uit tientallen, soms honderden afzonderlijke onderzoeken die samengevoegd worden.

Auteursrechten Olivier Delfin, all rights reserved 2005-2009

BIOCHEMIE EN ERVARING ANTIDEPRESSIVA: WERKEN ZE WEL ZO GOED?

All rights reserved by OC Delfin 2003-2009 – pictures by AMC Verhoogt

Delfin EMDR en hypnotherapie http://www.hypnotherapiedelfin.nl

ANTIDEPRESSIVA EN PSYCHOTHERAPIE RELEVANTE LITERATUUR

Antidepressiva of psychotherapie:een kwestie van biologie of ervaring?

Een artikel van Olivier Delfin, Beroepsbeoefenaar Europees geregistreerde psychotherapie / European Certificate of Psychotherapy (ECP)-houder

Wellicht is het u niet ontgaan dat de laatste tijd steeds meer wordt gesproken over depressies als dat het een ziekte is, een hersenziekte, of een erfelijk bepaalde ziekte. Een zienswijze die als het biologische model bekend staat.Volgens dit model zou het niveau van bepaalde neurotransmitters (chemische overdrachtsstoffen tussen de hersencellen), zoals serotonine te laag zijn in de hersenen. Logischerwijs denkt men dan aan medicijnen als therapie. De nieuwe generatie SSRI (selective serotin reuptake inhibers) antidepressiva, zoals proxac, seroxat en zoloft zouden dit niveau nog beter en veiliger verhogen dan de oudere tricyclische antidepressiva.

Het gebruik van antidepressiva heeft de laatste jaren een gigantisch vlucht genomen. Zo blijkt seroxat in Nederland één van de vier meest algemeen voorgeschreven medicijnen te zijn. Ondanks dit toegenomen gebruik (of is het juist dankzij zoals sommige critici beweren), nemen depressies echter alleen maar verder toe.

Biochemie en ervaring: een eenrichtingsweg?

Als het bij depressies louter om een hersenziekte gaat, heeft psychotherapie dan überhaupt noch wel enige zin? Psychotherapie blijkt echter wel degelijk zin te hebben. Het populaire idee dat het enkel en alleen een biochemische abnormaliteit is die altijd onvermijdelijk tot depressie leidt, blijkt niet te kloppen. Chemicaliën in de hersenen veroorzaken namelijk niet als een eenrichtingsweg emotionele stoornissen! Zo stelt de Amerikaanse psychotherapeut en autoriteit op het gebied van depressies Michael Yapko (1992, 2001), dat te vaak vergeten wordt dat elke willekeurige emotionele toestand (denk bijvoorbeeld aan verliefdheid) altijd correleert met een bepaalde chemische balans in de hersenen. Een correlatie is uiteraard iets anders dan een veroorzaking!

All rights reserved by OC Delfin 2003-2009 – pictures by AMC Verhoogt

Delfin EMDR en hypnotherapie http://www.hypnotherapiedelfin.nl

Veel recent wetenschappelijk onderzoek toont aan (bijvoorbeeld door SPECT hersenscans) dat geslaagde psychotherapie de biochemie in de hersenen op haar beurt ook blijvend verandert. De relatie tussen biochemie en ervaring is niet een eenrichtingsweg, maar een tweerichtingsweg. Ervaring en omgevingsprikkels beïnvloeden dus op zijn minst de biochemie even sterk, als de biochemie de ervaring beïnvloedt.

Een veel gebruikte verklaring voor het disfunctioneren van de hersenen en depressies is dat het ‘in de genen zit.’ Uit onderzoek (Dubovsky, 1997; Siever en Frucht, 1997) blijkt echter, dat er niet alleen geen ‘depressie-gen’ te vinden is, maar dat zo’n gen ook nooit gevonden zal worden. In plaats van een bepaald gen, kunnen wel kleine variaties in multiple genen een bijdrage leveren aan een verstoring van een normaal, gezond functioneren van het brein. Genetische kwetsbaarheid en predispositie kunnen dus voorkomen, maar zij operen altijd in combinatie met omgevingsfactoren. De genetische bijdrage blijkt mild te zijn, waarbij de sociale en psychologische omgevingsfactoren een grotere, doorslaggevende invloed op het ontstaan ervan blijken te hebben (Kaelber, Moul, en Farmer, 1995).

Daarnaast zijn er ook steeds meer aanwijzingen dat depressies een multicausaal fenomeen zijn. Niet één oorzaak is de boosdoener, maar vele! Michael Yapko (1992) merkt tevens op dat de enorme toename van depressie sinds de tweede wereldoorlog moeilijk vanuit een biologisch model te verklaren is. Genetische veranderingen kunnen zich immers niet in zo’n korte periode voordoen. Sociaal-maatschappelijk oorzaken liggen dan ook veel meer voor de hand. Zoals de toegenomen prestatiedruk, anonimiteit en individualisatie in de westerse wereld.

Technologische ontwikkelingen dragen waarschijnlijk ook bij aan het ontstaan van depressies. Deze ontwikkelingen hebben geleid tot een grote nadruk op snelheid en gemak; belangrijke maatschappelijk waarden, die vaak doorgeneraliseerd worden naar alle levensgebieden. We moeten meteen een intieme relatie hebben, of een complexe situatie moet meteen worden opgelost en waar geen onmiddellijk succes is, is er een onmiddellijk falen! Het jachtige westerse leven, waarin binnen steeds minder tijd steeds meer moet gebeuren, laat zonder meer zijn sporen achter!

Veel mensen raken daarnaast ook gewoon depressief van onophoudelijke vermoeidheid. Vermoeid van een voortdurend gevoel met alles achter te lopen, altijd te veel te doen te hebben en nooit tijd genoeg te hebben, in een regelmaat die van slaap en plezier ontbeerd is.

All rights reserved by OC Delfin 2003-2009 – pictures by AMC Verhoogt

Delfin EMDR en hypnotherapie http://www.hypnotherapiedelfin.nl

Geen enkele hoeveelheid medicatie helpt mensen te leren om het ‘kalmer aan te doen’, en te genieten van de kleine dingen van het leven. Zoals het luisteren naar de zingende vogels, en het zien en ruiken van de bloemen in de ochtenddauw.

Antidepressiva: werken ze wel zo goed?

Irving Kirsch (1999), hoogleraar aan de universiteit van Connecticut, beweert dat de resultaten van zijn meta-analyse studie naar de effecten van antidepressiva aantonen dat het merendeel van het therapeutisch effect niet het gevolg is van de actieve eigenschappen van het middel, maar eerder het gevolg is van placebo effecten (iets helpt omdat je denkt dat het helpt). Kirsch gelooft dus dat patiënten er voordeel van kunnen hebben door het simpel te verwachten. Barry Duncan en Scott Miller (2000), stichters en codirecteuren van het Institute for the Study of Therapeutic Change in Chicago stelden vast dat de farmaceutische industrie het gebruik van antidepressiva enorm propageert.

Veel conferenties over psychiatrie en psychotherapie en publicaties die het nut van medicatie aantonen, blijken gesponsord te worden door de farmaceutische industrie. Zo werd er in de VS in 2001 voor 8,5 miljard dollar aan reclame voor antidepressiva uitgegeven. Maar werken die nieuwe ‘wonderpillen’ wel zo goed als er geclaimd wordt, vroegen Duncan en Miller zich af. Het aanvankelijke succes van bijvoorbeeld Proxac in 75-80 % bleek bij herhaald onderzoek te zakken tot 50 %, waarvan liefst 32 % even goed op de placebo (een neppil, zonder werkzame bestanddelen) reageerde.

Duncan en Miller stelden vast dat bij studies die het succes van antidepressiva aantonen, vaak verzuimd wordt om bij de controlegroep een placebo met dezelfde bijwerkingen te geven. Daarnaast worden de successcores van de clinici gebruikt, in plaats van die van de cliënten zelf, en het onderzoek stopt op een voor het onderzoek gunstig tijdstip.

Bij het gebruik van SSRI’s bij paniekstoornissen (daar zou de nieuwe generatie antidepressiva ook wonderbaarlijk goed bij helpen), claimden de onderzoekers dat na vier weken de klachten verdwenen waren. Echter, bij herhaald onderzoek waarbij de tijdsduur werd verlengd, bleken na deze vier weken de klachten weer terug te komen om daarna in heftigheid toe te nemen. Na acht weken bleek het oorspronkelijk ‘succes’ geheel te niet gedaan te zijn. Ook het modieuze idee dat de combinatie van pillen en praten altijd de beste weg zou zijn, wordt volgens hen door geen enkel onderzoek

All rights reserved by OC Delfin 2003-2009 – pictures by AMC Verhoogt

Delfin EMDR en hypnotherapie http://www.hypnotherapiedelfin.nl

aangetoond. Wel blijft volgens hen één ding duidelijk uit al het onderzoek naar de behandeling van depressie: de langetermijneffecten van psychotherapie zijn gunstiger dan die van psychofarmaca. Duncan en Miller stellen dan ook dat de populariteit van medicijnen niet stoelt op de wetenschap maar op geldelijk gewin.

Antidepressiva en psychotherapie: voor- en nadelen

Toch wil ik niet helemaal in bovenstaande kritiek meegaan. Ondanks de nadelen, overdrijving van de positieve effecten ervan (en eventuele nog onbekende gevaren, qua langer termijn gebruik), blijken antidepressiva ook degelijk effect te kunnen hebben. Ongeacht of ze nu werken door de geclaimde werkzame bestanddelen, of door de placebo effecten - zoals Kirsch beweert - blijken mensen er vaak van op te knappen. Wanneer ze aanslaan (wat vaak een grote ‘als’ blijft), blijken antidepressiva in vergelijking met psychotherapie, als voordeel te hebben dat ze in het algemeen wat sneller de symptomen doen verminderen. Daarbij gaat het met name om de vegetatieve symptomen, zoals verstoringen in de slaap- en eetlustpatronen.

Antidepressiva zijn ook gemakkelijker en vragen minder van de cliënt dan psychotherapie. Psychotherapie vereist immers altijd een bepaalde inzet en openheid van de cliënt, waar lang niet iedere cliënt toe bereid, of toe in staat is. Een nadeel is dat antidepressiva snel leiden tot een versterking van het slachtoffergevoel door de geïmpliceerde boodschap, dat men het slachtoffer is van zijn of haar eigen, oncontroleerbare biochemie. Eén van de algemene kenmerken van depressie is immers het gevoel de controle over zichzelf en het leven verloren te hebben. Een versterking van dit slachtoffergevoel helpt natuurlijk niet mee aan verder herstel, of aan de mogelijkheden om succesvol te kunnen leven.

Het grootste nadeel van een uitsluitend gebruik van antidepressiva is mijns inziens echter, dat de cliënt daarbij niet gestimuleerd wordt tot het maken van nieuwe (preventieve) leerervaringen. Iedereen maakt immers in zijn of haar leven episodes van teleurstelling, mislukkingen, afwijzing en vernedering mee. Wanneer depressie de typerende reactie is op zulke episoden, is het voorspelbaar dat depressies met dezelfde regelmaat van zulke levenservaringen zullen terugkeren. We kunnen depressies dan ook heel goed zien als een aangeleerde levensstijl. Iemand helpen zich ‘chemisch’ aan zulke negatieve levensepisodes aan te passen, garandeert dan ook latere terugvallen. De cliënt leren om zijn of haar risicofactoren te identificeren en te reduceren geeft een groter

All rights reserved by OC Delfin 2003-2009 – pictures by AMC Verhoogt

Delfin EMDR en hypnotherapie http://www.hypnotherapiedelfin.nl

potentieel om ze te verminderen.

Onderzoek in de VS ondersteunt dit. Cliënten die psychotherapie (al dan niet in combinatie met pillen) deden, blijken een veel kleinere terugvalscore te hebben, dan cliënten die enkel pillen slikten. Het gebruik van antidepressiva kan dus zijn nut hebben, maar dan liefst tijdelijk en in combinatie met psychotherapie. Daarbij kan het gebruik ervan zelfs noodzakelijk zijn bij chronische, ernstige of zware depressies, zeker als de cliënt daarbij geen enkele motivatie heeft voor psychotherapie. In het algemeen echter, heeft psychotherapie – zeker op de wat langere termijn – veel meer te bieden.

Single Photon Emission ComputedTypografy: met behulp van radioactieve stoffen worden receptoren van bepaalde hersencellen, evenals de hersendoorbloeding in de hersenen zichtbaar gemaakt. Hierdoor kan een beeld van het functioneren van de hersenen verkregen worden.

Relevante literatuur

Dubovsky, S. (1997). Mind-body deceptions: the psychosomatics of everyday life. New York: Norton.

Duncan, L. B. & Miller, S. D. (2000). The Heroic client: doing client-directed, outcome-informed therapy. San Francisco: Jossy-Bass Inc.

Kirsch, I., & Sapirstein, G. (1999). Listening to Prozac but hearing placebo: a meta-analysis of antidepressant medication. In I. Kirsch (Ed.), How expectancies shape behavior. Washington, DC: American Psychological Association.

Kaelber, W, Moul, D., & Farmer, M. (1995). Epidemiology of depression. In E. Beckham & W. Leber (Eds.), Handbook of depression. New York: Guilford.

Yapko M.D. (2001).Treating depression with hypnosis: integrating cognitive-behavioral and startegic approaches. Philadelphia: Brunner-Routledge.

Yapko M.D. (1992). Hypnosis and the treatment of depressions:

All rights reserved by OC Delfin 2003-2009 – pictures by AMC Verhoogt

Delfin EMDR en hypnotherapie http://www.hypnotherapiedelfin.nl

stategies for change. New York: Brunner/Mazel.

Auteursrechten: O.C. Delfin, all rights reserved 2005-2009

Links

NGVH (Nederlands Gilde Voor Health Counselling en Psychotherapie - Nederlands Gilde Van Hypnotherapeuten)

WWW.NGVH.NL

EAP (Europese Associatie voor Psychotherapie)

WWW.EUROPSYCHE.ORG

NAP (Nederlandse Associatie voor Psychotherapie)

WWW.NAP-PSYCHOTHERAPIE.COM

All rights reserved by OC Delfin 2003-2009 – pictures by AMC Verhoogt

Delfin EMDR en hypnotherapie http://www.hypnotherapiedelfin.nl

BIPE (Belgisch Instituut voor Psychotraumatologie en EMDR)

WWW.BIPE.BE

EAHP (European Association for Hypno Psychotherapy)

WWW.HYPNO-PSYCHOTHERAPY.COM

Vereniging EMDR Nederland WWW.EMDR.NL

Euro Psyche WWW.EUROPSYCHE.NL

Info site over burnout www.BURNIN.NL

Burnout-begeleiding HTTP://BURNOUT-BEGELEIDING.PAGINA.NL

Milton Erickson Foundation WWW.ERICKSON-FOUNDATION.ORG

All rights reserved by OC Delfin 2003-2009 – pictures by AMC Verhoogt

Delfin EMDR en hypnotherapie http://www.hypnotherapiedelfin.nl

European Association for Neuro-Liguistic Psychotherapy

WWW.EANLPT.ORG

OVERIGE LINKS

All rights reserved by OC Delfin 2003-2009 – pictures by AMC Verhoogt