11

autoin

zicht#3

voor pure genieters

2...een gebouw vol met unieke autos!

Austin Mini, Mercedes 300 SL, Peugeot 203, Jaguar MKII, Alfa Romeo Giulia, Volkswagen Kever

32

Zoals aangekondigd, gaan we in dit derde nummer van Auto in Zicht verder met de rubrieken Autosysteem en Autoweg.

Voor wat betreft de rubriek Autouniek, gooien we het dit keer over een andere boeg. Tussen 17 en 26 april stond de Amsterdam RAI namelijk geheel in het teken van de 59ste editie van de AutoRAI. Op dit grootste auto evenement van Nederland mocht Auto in Zicht natuurlijk niet ontbreken. Autouniek wordt in deze editie dus een gebouw vol met unieke autos!

Minko SoomersAutoinzicht.nl

Foto cover: Bentley MK VI Special Cabriolet 51

4autotrend

AUTOmatisering op de openbare weg 8autouniek

De AutoRAI 15autosysteem

Branchetaal is wartaal #2 24autotip

Met de auto op vakantie 32autoweg

Van Rijn tot delta #2 44autotrek

Gaon etten in Rha 54

Inhoud

54

Burton Classic 600 cc, twee cilinder

6ontdek zuid afrika met gosto travel!

www.gostotravel.nlyour guide to get lost in food

76

ontdek zuid afrika met gosto travel!

8AUTOmatisering op

de openbare weg

De T-Ford is geproduceerd vanaf 1908 t/m 1927 en was n van de eerste auto die in massaproductie kon worden geproduceerd dankzij de toepassing van een lopende

band. Hierbij hoefde iedere werknemer slechts n handeling uit te voeren.

8

98

AUTOmatisering op

de openbare weg

autotrendAl sinds de uitvinding van de auto wordt er door autofabrikanten gestreefd naar het verbeteren van het bedieningsgemak voor de bestuurder. Zo namen in de loop der jaren veel elektronische systemen, werk van de bestuurder uit handen. Dit werd gedaan om bediening te vereenvoudigen en de veiligheid te vergroten. Dit is natuurlijk een goede ontwikkeling, maar de laatste decennia komen er steeds meer zelfdenkende technieken op de markt die acties en reacties bij bestuurders wegnemen. Is dat nou wel gewenst?

In het begin Bij een vroege auto was de besturing nog niet gestandaardiseerd. Zo had iedere fabrikant wel een eigen oplossing voor de bediening van de auto. Je moest er zowat voor gestudeerd hebben om een auto te kunnen besturen. Om maar een voorbeeld te noemen, neem de T-Ford. Deze heeft net als de meeste moderne autos, drie pedalen, een stuurwiel en twee bedieningshendels achter het stuur, maar de functie en bediening verschilt totaal.

Om auto te rijden moet je gestudeerd hebben

Om de T-Ford te kunnen starten, moest deze handmatig op gang gebracht worden. Dit gebeurde met een slinger die vooraan de auto zat gemonteerd en deze zette de krukas in beweging. Vergeet dan niet om met de linker hendel achter het stuur de voorontsteking op laat te zetten. Doe je dit niet, dan heeft dit terugslag van de motor tot gevolg en mogelijk een gebroken duim of pols. Latere modellen waren voorzien van een elektrische

De T-Ford is geproduceerd vanaf 1908 t/m 1927 en was n van de eerste auto die in massaproductie kon worden geproduceerd dankzij de toepassing van een lopende

band. Hierbij hoefde iedere werknemer slechts n handeling uit te voeren.

Voorontsteking is een mechanisme om de ontsteking van de bougies te vervroegen of te vertragen. Tussen het moment dat de bougies vonken en de brandstof ontbrandt zit een korte vertraging. Om deze vertraging op te heffen, dan wel te verlengen, kan de voorontsteking worden afgesteld om te zorgen dat de brandstof op het juiste moment tot ontbranding komt.

startmotor, maar ook hier moest de voorontsteking handmatig worden geregeld, anders kon de levensduur van de startmotor wel eens heel erg kort zijn. Draait de motor eenmaal stationair, dan kan de linker hendel halverwege worden gezet en bij vol gas, de ontsteking zo vroeg mogelijk. Maar, dan moeten we eerst nog wegrijden.

Met het linker pedaal bedien je de koppeling en de versnellingen tegelijk. Trap je het pedaal in, dan wordt de 1e versnelling ingeschakeld en rijdt de auto direct weg. Is de auto in beweging, laat dan het linker pedaal los en de 2e versnelling wordt ingeschakeld. (tevens de hoogste versnelling) Trap je het pedaal half in, dan wordt de vrijloop ingeschakeld en kan er worden geremd met het rechter pedaal. Waar zit het gaspedaal dan? Zult u misschien denken. Die heeft de T-Ford niet. Om te kunnen accelereren, dient de rechter hendel achter het stuur als gashendel.

98

1010

1110

Met het middelste pedaal kan de achteruit versnelling worden ingeschakeld. Hiervoor moet het linker pedaal half worden ingedrukt en het middelste volledig. Simpel is deze besturing dus niet.

Tot 1990Pas na de Tweede Wereldoorlog werd de bediening van autos enigszins gestandaardiseerd. Ook kwamen er systemen op de markt die de besturing vereenvoudigde, de autos veiliger maakte een het comfort verhoogde. Zo werd er bijvoorbeeld een systeem ontwikkeld dat het handmatig verstellen van de voorontsteking overbodig maakte, werd het blokkeren van de wielen voorkomen door middel van ABS (zie: Auto in Zicht #2) en reden de inzittenden van luxe autos onder een aangename temperatuur over de weg, dankzij een airconditioning.De wegligging en veiligheid werd verder verbeterd door middel van een zelfdragende carrosserie met een wielophanging van spiraalveren en schokdempers. Ook werden er verstevigingen aangebracht in het passagierscompartiment en werden kreukelzones gentroduceerd die een deel van de klap absorberen bij een aanrijding. Rond 1970 nam de aanwezigheid van elektronische systemen in de auto een vogelvlucht. Zo werden autos bijvoorbeeld uitgerust met cruise control en werden airbags gemonteerd. Het zou echter nog wel tot omstreeks 1990 duren voordat dergelijke systemen gemeengoed

werden op de middenklasse. (D-segment, zie: Auto in Zicht #2)

1990 - 2005Vanaf 1990 werden bestaande systemen verder uitgebreid, geperfectioneerd en gentroduceerd in diverse autosegmenten, zodat ze voor vrijwel iedere autobezitter bereikbaar werden. Een airbag werd bijvoorbeeld niet alleen gemonteerd op de bestuurderspositie, maar ook de veiligheidspositie van de passagiers werd verbeterd door de toepassing van een passagiersairbag en later zij- en gordijnairbags. Doordat computers steeds sneller en compacter werden, kon de aansturing van elektronische systemen in de auto voortaan centraal geregeld worden en konden er ook steeds meer systemen worden toegevoegd. Zo werd er een tractiecontrole systeem ontwikkeld dat voorkomt dat de aangedreven wielen hun grip verliezen op het wegdek en helpt een stabiliteitssysteem de macht over het stuur te behouden in noodsituaties. Ook werd er op het gebied van bedieningsgemak en comfort een flinke slag gemaakt. Elektrische bedieningselementen die tot dan toe waren voorbehouden aan zeer luxueuze autos, kwamen beschikbaar voor de massa. Elektrische bediening van de ruiten werd gewoon, buitenspiegels werden elektrisch te verstellen en de (automatische) airconditioning zorgde voor een plezierige temperatuur. Ook het kaartlezen behoorde tot het verleden toen een Nederlandse

1110

1212

Achteruitrijcamera Tesla model S

1312

fabrikant in 2001 op de markt kwam met een betaalbaar routenavigatiesysteem: de TomTom

2005 hedenDe afgelopen tien jaar werden elektrische systemen nog meer toegepast en gentegreerd in de auto. Deze systemen kunnen ook steeds vaker automatisch worden geactiveerd. Zo wordt u bijvoorbeeld niet meer verblind door de koplampen van een achterligger, doordat

de spiegels automatisch worden gedimd. Schakelt u de achteruitversnelling in, dan wordt u automatisch gewaarschuwd voor obstakels door de parkeersensoren en wordt de omgeving keurig weergegeven op een display door de camera. Gaat het regenen, dan wissen de ruitenwissers automatisch uw voorruit schoon. Wordt het donker, dan wordt de verlichting automatisch ingeschakeld. En ga zo maar door..

Assistent of betuttelingOok de besturing van de auto wordt steeds vaker geautomatiseerd. Dreigt u de rijbaan ongemerkt te verlaten, dan wordt u gewaarschuwd met trillingen in het stuur of stoel en/of stuurt de auto automatisch de weg weer op. Uw cruise control houdt automatisch afstand tot uw voorligger en bemerkt uw auto een aanstaande aanrijding, dan maakt hij automatisch een noodstop. (meestal tot maximum 30 km/h) Wanneer u wilt parkeren, zoekt uw auto uit zichzelf een plekje en stuurt hij zich vanzelf in het vak. U beschikt als het ware over een digitale copiloot.

Maar deze assistent waarschuwt u ook wanneer uw passagier geen gordel om heeft, ook al ligt er een stapel boeken op de achterbank. Rijdt u 3 kilometer te hard, dan gaat er een signaal af. Hij weigert u een bestemming in te voeren in het navigatiesysteem wanneer u al onderweg bent, ook al voert uw bijrijder het adres in.. Mooie techniek allemaal, maar naar mijn mening zou elektronica de bestuurder enkel moeten assisteren. De bestuurder van een auto zou te allen tijde verantwoordelijk moeten blijven voor zijn acties. Dus, maak het de bestuurder gemakkelijk waar dit kan, maar laat de besturing van de auto over aan de persoon met het rijbewijs.

14

In het evenementencomplex van de Amsterdam Rai had tussen 17 en 26 april het grootste Nederlandse auto evenement plaats. Tijdens deze 59e editie van de AutoRai toonde ruim 100 exposanten meer dan 500 autos waarvan ruim 90 modellen hun Nederlandse primeur beleefde. Door afwezigheid van de AutoRai in 2013, had dit auto evenement voor het eerst plaats sinds 2011 en maakte een comeback in gewijzigde stijl. Auto in Zicht was natuurlijk aanwezig.

De AutoRAI

14

1514

auto uniekDe AutoRAI

Een aanpak om erin te houdenVoor het eerst verzorgde de organisatie van de AutoRai ook de inrichting van de stands. Doordat de 46 automerken die vertegenwoordigd waren op het evenement zich op een consequente manier konden presenteren, zorgde dit voor een verbeterd overzicht voor de bezoekers en konden daarnaast de kosten voor de standhouders worden gereduceerd. Een aanpak om erin te houden. Naast de automerken waren er ook andere bedrijven en opleidingen vertegenwoordigd die zich bezighouden met de autobranche. Deze konden zich presenteren door middel van een stand of activiteit.

Rijden of stilstaanActiviteiten waren er volop aanwezig in de hallen van de AutoRai, maar ook op het buitenterrein. Hal 9 van het evenementencomplex was omgetoverd tot een waar circuit. Hier werd een racedemonstratie gegeven door de coureurs van Bleekemolens Raceplanet. Bezoekers van de Autorai mochten meerijden in verschillende moderne en historische autos zoals een Jaguar D-Type, Porsche 911 of Lamborghini Gallardo.

1514

16

Primeurs op de RAIMerk/model Segment KlasseBurton 24h Spa Franchorchamps limited edition

G-segment Compacte sportauto

Lexus RC 300h Hybrid Coup G-segment Compacte sportautoLotus Elise S Cup G-segment Compacte sportautoMazda CX-3 C-segment Compacte crossoverMazda MX-5 G-segment Compacte, sportieve cabrioletMercedes-AMG C 63 S E-segment Sportieve, hoge middenklasseMercedes-AMG GLE 63 S Coup 4MATIC

E-segment Sportieve, luxe crossover

Mercedes-Benz C 350 e E-segment Hoge middenklasseNoble M600 Speedster H-segment SportautoOpel Adam Rocks S A-segment Luxe boodschappen autoOpel Corsa OPC B-segment Sportieve kleine klasseOpel Karl A-segment Budget autoRenault Espace P-segment Full-size MPVRenault Kadjar T-segment Compacte SUVRenault Sport R.S.01 H-segment Sportautokoda Superb D-segment MiddenklasseSsangYong Tivoli T-segment Compacte crossoverSuzuki Celerio A-segment Budget autoSuzuki Vitara T-segment Compacte SUVToyota Auris C-segment GolfklasseToyota Avensis D-segment MiddenklasseToyota Aygo x-cite A-segment Luxe boodschappen autoVolvo S60 Cross Country D-segment MiddenklasseVolvo V60 Cross Country D-segment MiddenklasseZenos E10 S H-segment Sportauto

16

1716

Zelf achter het stuur Zelf achter het stuur kruipen kon ook Helaas niet bij zon racemonster, maar op het buitenterrein was er meer dan genoeg te doen. Er was een slipbaan, een nagebouwd verkeersplein en bezoekers konden rijden in speciaal geprepareerde dubbeldeks autos. Deze autos waren voorzien van een constructie waardoor ze op elkaar waren gemonteerd. De onderste bestuurder heeft controle over de pedalen en de bestuurder van de bovenste auto krijgt het stuur in handen. Hiermee werd een parcours afgelegd waarbij het samenspel tussen de bestuurders op de proef werd gesteld. Dit zorgde veelvuldig voor een hilarisch tafereel.

AutoRai KlassiekOok nieuw op de AutoRai was de hal: AutoRai Klassiek. In deze hal konden liefhebbers van klassieke autos hun hart ophalen. Er stond een brede sortering aan klassieke autos varirend van compact tot enorm en van meer dan honderd jaar oud tot Youngtimer. In Auto in Zicht #1 heeft u kunnen lezen dat elektrisch aangedreven autos niet iets is van de laatste tijd, maar al tientallen jaren bestaat. Dit wordt nog maar eens bevestigd door AutoRai klassiek. Hier stond namelijk een elektrische Brguet A2 uit 1942 te pronken. Met deze 2-zitter kon op een volle accu een afstand worden gereden van zon 65 kilometer en een topsnelheid worden behaald van maar liefst 50 km/h.

1716

Zelf achter het stuur...

18

Elektrisch aangedreven Brguet A2 uit 1942

18

1918 1918

20

De trend gebrokenWat opvalt aan de voorgaande lijst met primeurs (op pagina 16) is dat flink wat automerken komen met nieuwe grote modellen. De modellen uit de middenklasse en daarboven, worden traditioneel gezien al minder snel opgevolgd door een nieuw model, dan een model uit het C-segment. Maar de laatste jaren werd de introductie van een nieuw model steeds vaker uitgesteld. Om maar een voorbeeld te noemen, de vorige primeur van een nieuwe Renault Espace stamt uit 2002. Dit model is dus ruim 13 jaar leverbaar geweest!

Ook worden er weer sportieve uitvoeringen en modellen gentroduceerd. Na jarenlange introducties van budgetautos uit de kleinste klasse, is dit een verademing voor de autoliefhebber. Maar ook hier is een verschuiving waarneembaar. Waar sportieve autos in het verleden werden uitgerust met een krachtige 6 of 8 cilinder, worden ze nu voorzien van turbomotoren of hybridetechnologie. Nog steeds hetzelfde plezier, alleen een beetje beter voor het milieu.

2120

InnovationLABOp de autoRAI was dit jaar ook het InnovationLAB voor het eerst aanwezig. In deze hal toonde fabrikanten en universiteiten de nieuwste technologien op het gebied van besturing en automatisering. Zo had de universiteit van Eindhoven een tafel met modelautos die waren uitgerust met sensoren die de omgeving in de gaten houden. De modelautos reden zelfstandig over een parcours door het monitoren van de wegbelijning en hielden automatisch afstand tot een voorligger. Ontstond er een opstopping, dan werd er vanzelf afgeremd. Dergelijke techniek wordt op dit moment getest door bedrijven als Google, Apple en Mercedes-Benz. Maar een marktintroductie wordt niet verwacht voor 2020. De techniek is er bijna klaar voor, maar de regelgeving laat nog even op zich wachten.

AutoRAI 2017De autoRAI was dit jaar een geslaagd evenement. Het kende een hoger bezoekersaantal dan in 2011 en dankzij het gewijzigde format was er veel te zien en te doen. Redenen genoeg, om uit te kijken naar de volgende editie. Helaas heeft de organisatie reeds laten weten, dat de volgende AutoRAI, die gepland stond voor 2017, niet door gaat. Dit zou te maken hebben met een gebrek aan animo bij de Nederlandse auto-importeurs. Al zijn de investeringen voor importeurs via het huidige format, lager dan in het verleden, het gaat natuurlijk nog steeds om flinke bedragen. Het is dus begrijpelijk dat een importeur financile afwegingen moet maken. Maar om er in zon vroeg stadium de stekker uit te trekken, blijft natuurlijk zonde. Hopelijk kan een volgende editie wel doorgang vinden. Het is dan wachten op een nieuwe AutoRAI in 2019.....

22

Innovation LAB

2322

24

Led verlichting Porsche Panamera

24

2524

auto systeem

In de autobranche wordt rijkelijk gestrooid met afkortingen en productnamen. Deze komt u vooral tegen in brochures en andere reclame-uitingen. Maar door al deze benamingen die vaak nog per merk en taal verschillen, wordt het er niet duidelijker op. Branchetaal is wartaal. In dit tweede deel van deze rubriek gaan we verder met het verklaren van de meest voorkomende systemen, afkortingen, productnamen en kreten uit de autobranche. Het eerste deel van de rubriek kunt u teruglezen in Auto in Zicht #2. Deze editie is te lezen en te downloaden op www.autoinzicht.nl.

Branchetaal is wartaal #2

Lane AssistDe rijbaan assistent houdt de positie van de auto in de gaten en corrigeert door middel van een stuurbeweging wanneer de auto de rijbaan verlaat zonder richting aan te geven.

Lane Departure Warning SystemDit systeem is een variant op de Lane Assist. Het Lane Departure Warning System, waarschuwt de bestuurder wanneer de rijbaan verlaten dreigt te worden zonder richting aan te geven. Het attendeert de bestuurder op zijn/haar onoplettendheid door middel van vibraties in het stuur, stoel en/of waarschuwingssignalen.

LEDLED staat voor light-emitting diodes. LED verlichting kenmerkt zich door een lange levensduur, helder lichtbeeld en een snelle responstijd. Met responstijd wordt bedoelt, de tijd van het signaal dat de lamp moet gaan branden tot het moment waarop de lamp daadwerkelijk brand. Door deze gunstige eigenschappen zijn LED lampen uitermate geschikt voor gebruik in autoverlichting.

LichtsensorDeze sensor meet de hoeveelheid licht buiten de auto. Meet de sensor onvoldoende licht, dan wordt het dimlicht automatisch ingeschakeld.

LijnmotorBij een lijnmotor zijn alle cilinders in een lijn achter elkaar geplaatst. De motor kan zowel in de lengterichting worden gemonteerd, als haaks op de rijrichting. Wanneer de lijnmotor dwars wordt gemonteerd, kan deze relatief ver achterin de motorruimte worden geplaatst waardoor de gewichtsverdeling gunstig wordt benvloed (bij een voorwiel aangedreven auto). Een lengteplaatsing van een lijnmotor komt meestal voor in combinatie met achterwiel aandrijving. Doordat de aandrijving naar de achterwielen moet is een lengteplaatsing gunstiger voor het rendement van de aandrijflijn. Bijkomend voordeel is dat door een plaatsing van de motor in de lengterichting, een grotere motorruimte noodzakelijk is, hierdoor biedt deze ook ruimte aan motoren met een grotere cilinderinhoud en/of meer dan 5 cilinders in lijn.

2524

26

M DCG/ DSG/ TCT/PDK, M Double Clutch Gearbox / Direkt Schalt Getriebe/ Twin-Clutch Transmission/ Porsche Doppel KupplungAl deze systemen zijn benamingen voor een (semi-)automatische transmissie met een dubbele koppeling. Het voordeel van twee koppelingen is dat er 2 versnellingen tegelijk kunnen worden ingeschakeld. n gekoppeld en n ontkoppelt. Hierdoor kan er uitermate snel van versnelling worden gewisseld met minimaal verlies in aandrijfkracht.

MiddenmotorMet de benaming middenmotor wordt de locatie van de motor aangeduid. Dit zegt dus niks over het type (lijnmotor, V-motor, boxer). Een middenmotor is direct voor de achteras geplaatst en helpt zo de ideale gewichtsverdeling te benaderen. (50% van het gewicht op de vooras en 50% op de achteras)

Multi-linkDe term multi-link duidt op de wijze waarop de wielophanging is geconstrueerd. In het geval van een multi-link constructie is het wiel bevestigd aan de auto door middel van twee draagarmen. Dit zorgt voor een betere wegligging en meer comfort dan bij een wielophanging met een enkele draagarm.

Night View AssistNight View Assist is een systeem dat de bestuurder meer zicht biedt tijdens autoritten in het donker. Het lichtbeeld dat wordt gecreerd door infraroodlampen in de koplampunits, wordt opgenomen door infraroodcamera en verwerkt door een processor die het beeld weergeeft op het instrumentenpaneel. Het zicht dat hierdoor ontstaat is vergelijkbaar met grootlicht van Xenonlampen, met als voordeel dat door het gebruik van infraroodverlichting eventuele tegenliggers niet worden verblind.

Nm,NewtonmeterNewtonmeter is de eenheid waarin het koppel van een motor wordt gemeten. Een hoger koppel resulteert in een hoger acceleratie- en trekvermogen. Newtonmeter is de standaard meeteenheid in Europa, maar er kunnen ook andere eenheden worden toegepast zoals meter kilogram-kracht en foot pounds of torque.1 meter kilogram-kracht = 9.80665 Nm1 lb.ft. = 1.3558179 Nm

NokkenasDe nokkenas zorgt voor het openen van de inlaat en uitlaatkleppen van de motor. Het sluiten van de kleppen wordt verzorgd door klepveren. De nokkenas zit meestal bevestigd aan de cilinderkop en zet de ronddraaiende beweging van de as om in een op-en-neer gaande beweging van de kleppen. Dit wordt gedaan door middel van zogenaamde nokken. Dit zijn eivormige verdikkingen in de as, waardoor de klep op het dikste punt van de nok, van de as weg wordt gedrukt. Hierdoor opent de klep. Een juiste timing van het openen en sluiten van de kleppen is essentieel voor een goede verbranding

26

2726

van het lucht-brandstofmengsel en dus de efficintie van de motor.

Park Assist / Active Park AssistEen (Active) Park Assist is een elektronisch hulpmiddel voor het parkeren van uw auto. Als het systeem is ingeschakeld, speuren sensoren tijdens het rijden de omgeving af naar een geschikte parkeerplek. Dit kan zowel haaks op de rijbaan zijn als met de rijbaan mee. (fileparkeren) Heeft het systeem een parkeerplek gevonden, schakel dan de achteruitversnelling in en manoeuvreer de auto in de parkeerplek met behulp van het gas- en rempedaal. Het systeem neemt de stuurbewegingen geheel voor zijn rekening en het assisteert de bestuurder door middel van instructies en akoestische signalen.

ParkeersensorenEen parkeersensor waarschuwt de bestuurder bij het naderen van een

object aan de voor en/of achterzijde van de auto. Afhankelijk van het systeem wordt dit gedaan met akoestische signalen of met een illustratie of een combinatie van beide. Veel automerken geven een specifieke benaming aan dit systeem. Zo zijn parkeerhulp, Park Assist en Park Distance Control (PDC), enkele voorbeelden van merk specifieke benamingen voor hetzelfde systeem.

Plug-in hybrideEen auto die wordt aangedreven door plug-in hybride techniek heeft naast een verbrandingsmotor ook een elektromotor. De elektromotor wordt voorzien van elektriciteit door een oplaadbaar accupakket. De accu kan worden opgeladen door middel van stroom uit een (snel)laadpaal of via een stopcontact. Ook kan de actieradius extra worden verlengt door het opwekken van elektriciteit uit bijvoorbeeld remenergie of aandrijving door de verbrandingsmotor of generator.

2726

28

Nokkensas Volkswagen Golf mk 3, 2.0 viercilinder

28

2928 2928

30

PRSPedal Release SystemEen systeem (van Opel) dat bij een aanrijding de pedalen laat wegklappen. Hierdoor kan eventueel letsel worden beperkt of voorkomen.

RegensensorEen regensensor bemerkt neerslag op de voorruit. Zodra er neerslag, vuil of dichte mist wordt waargenomen door de sensor, schakelt deze automatisch de ruitenwissers in. Hierbij bepaalt het systeem ook de snelheid, waardoor er geen wisinterval gekozen hoeft te worden door de bestuurder.

RemkrachtverdelingRemkrachtverdeling zorgt ervoor dat de remdruk over de wielen wordt verdeelt. Zo krijgen wielen met de minder grip op het wegdek, ook minder remdruk. Hierdoor wordt de kans op blokkerende wielen en het verlies van de controle over de auto vermindert. Mocht er toch nog een wiel blokkeren, dan treedt het ABS in werking. Zie: ABS

RoetfilterEen roetfilter, zorgt ervoor dat vrijwel alle roetdeeltjes die ontstaan bij de verbranding van diesel worden verwijdert. Dit wordt gedaan door de temperatuur in de filter te verhogen zodat ook de kleine roetdeeltjes voldoende verbranden.

RegenererenRegeneratie is een proces waarbij de achtergebleven roetdeeltjes in het roetfilter van een dieselauto worden verbrand om verstopping van het filter te voorkomen. Dit proces treed in werking, afhankelijk van de rijomstandigheden, om de 200 -1000 kilometer. Regenereren kan o.a. plaatsvinden door middel van

verwarming via een gloeispiraal, of door het inspuiten van extra brandstof.

RolweerstandRolweerstand is een term die wordt gebruikt om de wrijving aan te duiden die ontstaat wanneer een draaiende (auto)band contact heeft met het wegdek. Een Eco-band heeft bijvoorbeeld een lage rolweerstand en beperkt het verbruik van brandstof omdat de wrijving laag is. Ook zal een band met een lage rolweerstand minder snel slijten. De keerzijde is weer dat door de geringere wrijving minder grip beschikbaar is.

Rotatiemotor / wankelmotorDe term rotatiemotor duidt op de ronddraaiende beweging van de verbrandingsmotor (om de krukas) of de rotor. Een rotor is een driehoekige constructie die roteert in de verbrandingskamer. Door de driehoekige vorm, ontstaat er ruimte tussen de rotor en de buitenzijde van de verbrandingskamer, waarin het lucht/brandstofmengsel tot ontbranding kan worden gebracht. De voordelen van een rotatie-/ wankelmotor, ten opzichte van een verbrandingsmotor met cilinders, zijn de compacte bouw, hoog acceleratie vermogen en lagere productiekosten. De nadelen van deze constructie zijn een hoger brandstofverbruik en verbruik van olie.

Sequentile versnellingsbakBij een sequentile versnellingsbak hoeft er niet geschakeld te worden door de versnellingspook via het gebruikelijke H-patroon te bewegen. Deze halfautomaat wordt bedient door

30

3130

de schakelpook naar je toe te halen of van je af te drukken. Hierdoor kan er razendsnel worden gewisseld van versnelling. Veel autos met een automatische transmissie kennen een sequentile modus. Hiermee kan er sequentieel worden geschakeld via de versnellingspook of met keuzehendels achter het stuurwiel.

Targa dakEen Targa is een carrosserievorm die de voordelen van een cabriolet en een coup verenigd. In de gesloten vorm is de auto net zo goed gesoleerd en vrij van windgeruis als een conventionele coup. In het dak zitten 2 panelen die handmatig of automatisch kunnen worden verwijderd. Zo kunnen de inzittenden genieten van het vrije gevoel van open rijden.

ToerentalHet toerental geeft het aantal omwentelingen van de krukas aan. Dit wordt afgezet tegen een tijdseenheid. (meestal per minuut) Bijvoorbeeld 3.500 t/min.

TractiecontroleHet tractiecontrole systeem voorkomt dat de aangedreven wielen doorslippen wanneer er weinig grip beschikbaar is tijdens het accelereren. Het systeem onderbreekt of beperkt de aandrijving, zodat de wielen hun grip behouden.

TuningTuning is een term die wordt gebruikt voor het opwaarderen van het uiterlijk en/of de prestaties van een auto. Bij optische tuning wordt het uiterlijk van de auto aangepast om bijvoorbeeld een sportievere uitstraling te verkrijgen. Bij technische tuning worden de prestaties van de auto verbeterd. Afhankelijk van het doel kunnen onderdelen worden vervangen of aangepast om bijvoorbeeld een betere wegligging, hoger vermogen of gunstiger brandstofverbruik te verkrijgen.

TurboEen turbo zorgt voor overdruk in de verbrandingskamer van de motor, hierdoor wordt de efficintie van de motor verbeterd. Een turbo bestaat uit twee schoepenwielen die met elkaar in contact staan door middel van een as. Het ene schoepenwiel wordt aangedreven door passerende uitlaatgassen, hierdoor drijft deze via de as het andere schoepenwiel aan. Dit wiel is gemonteerd in het inlaatkanaal en verhoogt door zijn roterende beweging de luchtdruk.

32

Met de auto op vakantie

32

Messerschmitt KR 200 uit 1967

3332

Met de auto op vakantie

In de vakantieperiode gaan er weer duizenden gezinnen de weg op, onderweg naar een zonnige bestemming in het zuiden, lekker skin in de bergen, of een groene omgeving in het noorden of oosten van Europa. Heerlijk, die welverdiende rust na een jaar lang werken. Alleen wordt het vakantiegevoel (te) vaak nog verstoord door onvoorzien oponthoud tijdens de reis. Files zijn uiteraard niet te voorkomen, maar mankementen aan de auto, zijn met de juiste kennis en voorbereiding te vermijden. Auto in Zicht geeft u praktische tips, zodat u optimaal kunt genieten van een plezierige reis.

autotip

3332

3434

3534

1Controleer uw auto op mankementenDe meeste autodealers bieden 2x per jaar een (gratis) autocheck aan. Uw auto wordt gecontroleerd op alle punten die belangrijk zijn wanneer u een lange rit gaat maken. Deze check wordt aangeboden vr de belangrijkste vakantieperioden. Te weten, de zomervakantie en de kerstvakantie. Maak gebruik van deze service.

Aan de volgende punten besteedt de garage aandacht bij een autocheck.

> Ruiten controle op beschadigingen en steenslag

> Spiegels Controle op beschadigingen en verstelling

> Verlichting controle op werking > Ruitenwissers controle op werking

(incl. sproeiers) en de staat van de wisserbladen

> Trekhaak controle op staat en functioneren van de stekkerdoos

> Veiligheidsgordels controle op staat en werking

> Claxon controle op werking > Airconditioning controle op werking > Verwarming controle op werking > Accu controle op conditie en

laadspanning > Vloeistoffen controle op peil

van de remvloeistof, motorolie, ruitenwisservloeistof en koelvloeistof

> (Multi)riemen controle op conditie > Koelsysteem controle op lekkage > Stuurbekrachtiging controle op

bijgeluiden en werking > Koppeling controle op werking en

conditie > Banden controle op spanning,

profieldiepte en staat > Remschijven & blokken controle op

staat en werking (incl. handrem) > Veersysteem & schokdempers

controle op staat en werking > Uitlaat controle op conditie (incl.

ophangpunten)

2Controleer uw auto op onderhoud Iedere auto heeft regelmatig onderhoud nodig. Door het uitvoeren van een onderhoudsbeurt worden slijtagedelen van een auto indien nodig vervangen en worden vitale onderdelen vernieuwd of ververst. Ook wordt de auto gecontroleerd op zon 50 tot 100 cruciale punten. Let op: een vakantiecheck of APK is geen onderhoudsbeurt. Gaat u veel rijden tijdens uw vakantie en loopt uw auto tegen het punt aan dat onderhoud noodzakelijk is volgens de fabrieksopgave, laat dan een onderhoudsbeurt uitvoeren voordat u vertrekt.

3534

36

Verplicht of verboden in het buitenland

Duitslandverplicht milieusticker (zie auto in zicht #2), tol (vanaf 1/1/2016), veiligheidsvest (minimaal 1), gevarendriehoek bij pech.verboden flitspaalsignalering

Frankrijkverplicht tol (tip: koop een tolbadge), veiligheidsvest, gevarendriehoek, alcoholtester (wordt aangeraden om problemen te voorkomen) verboden flitspaalsignalering

Itali verplicht tol, veiligheidsvest (alle inzittenden), gevarendriehoek

Kroativerplicht tol, veiligheidsvest (minimaal 1), verbanddoos, gevarendriehoek (2 bij aanhanger of caravan), reservelampen (niet nodig bij xenon- of ledverlichting)

NoorwegenVerplicht tol, veiligheidsvest (minimaal 1), gevarendriehoek

Oostenrijkverplicht veiligheidsvest (minimaal 1), gevarendriehoek, verbanddoosverboden flitspaalsignalering voor snelheid en rood-licht (gps apparatuur dat gebruik maakt van de openbare databank is wel toegestaan)

Sloveniverplicht veiligheidsvest (alle inzittenden), gevarendriehoek (2 bij aanhanger of caravan)

Spanjeverplicht tol, veiligheidsvest (minimaal 1), gevarendriehoeken (2x), reservewiel en gereedschap of bandenreparatieset

Tsjechiverplicht gevarendriehoek

Zwitserlandverplicht gevarendriehoek (moet binnen handbereik liggen)verboden flitspaalsignalering

36

3736

Verplicht of verboden in het buitenland

3 Zorg voor een goede uitrustingVoorkomen, is beter dan genezen. Maar, mocht er dan toch iets gebeuren tijdens uw reis, dan kunt u maar beter zorgen dat u goed bent uitgerust. Controleer of u de volgende spullen bij u heeft bij het maken van een lange rit.

> Verbanddoos > Lifehammer 2x (deugdelijk bevestigd

en binnen handbereik) > Gevarendriehoek > Veiligheidsvest (voldoende voor alle

inzittenden) > Brandblusser > Alcoholtester (verplicht in Frankrijk) > Krik, wielsleutel en reservewiel (of

compressor en bandenspuitbus) > Startkabels > Sneeuwkettingen (bij een winterse

bestemming) > Reservelampen > Extra motorolie > Extra koelvloeistof > Extra remvloeistof > Extra ruitenwisservloeistof

Denk ook aan > Uw rijbewijs > Autopapieren/kentekenkaart

(eventueel een kopie als extra) > Europees schadeformulier > Polisnummer en groene kaart

autoverzekering > Reservesleutel (apart bewaren)

Ook handig om mee te nemen > Eten en drinken > Warme/isolerende dekens > Waxinelichtjes en aansteker/lucifers > Zaklamp(en) > Autolader voor je mobiele telefoon en/

of powerbank (externe accu)

4 Zorg voor een goede belading van uw autoWanneer u op vakantie gaat met de auto, neemt u vaak meer mee dan u denkt. De auto wordt dan zwaarder beladen dan gebruikelijk. Houd hier rekening mee wanneer u uw auto inlaad. Verhoog bijvoorbeeld de bandenspanning en controleer uw auto op het maximaal toegestane gewicht, daklast bij een dakkoffer en trekgewicht/kogeldruk bij een aanhanger/caravan. (Dit kunt u bijvoorbeeld doen bij een vuilstortplaats.)Belaad uw auto verstandig:

> Zware voorwerpen onderop in de laadruimte en dicht tegen de achterbank

> Komt uw bagage boven uw achterbank uit? Maak gebruik van een bagagenet

> Zorg voor zoveel mogelijk zicht rondom uw auto

> Neem alleen het noodzakelijke mee > Leg geen zware spullen op de

hoedenplank > Vervoer breekbare spullen in de

kofferruimte

3736

38

LandBinnen bebouwde

kom (km/h)Buiten bebouwde

kom (km/h)Auto(snel)weg

(km/h)Belgi 50 90/120 1 -/120Bulgarije 50 90 120/140Denemarken 50 80 80/130Duitsland 50 100 2 100/geen 2Finland 50 80/100 3 100/120Frankrijk 50 90 4 110/130 4Griekenland 50 90 110/130Hongarije 50 90 110/130Ierland 50 80 100/120Itali 50 90 110/130 5Kroati 50 90 110/130Luxemburg 50 90 -/130 6Macedoni 60 80 110/130Noorwegen 50 80 90/100-110 3Oostenrijk 50 100 100/130Polen 50 90 100/140Portugal 50 90 100/120Roemeni 50 90 100/130Rusland 60 90 90/130Servi 60 80 100/120Slowakije 60 90 -/130Sloveni 50 90 100/130Spanje 50 90 100 7/130Tsjechi 50 90 130/130Turkije 50 90 120/120Verenigd Koninkrijk

48 8 97 8 97/113 8

Zweden 50 70 9 -/110 9Zwitserland 50 80 100/120

Maximale snelheid populaire vakantiebestemmingen

38

3938

Maximale snelheid populaire vakantiebestemmingen1. 120 km/h bij dubbele rijstroken en een

middenberm.2. Geen snelheidsbeperking wanneer dit niet is

aangegeven. Voorwaarden is wel dat de rijbaan bestaat uit minimaal 2 rijstroken per richting en een rijbaanscheiding. De adviessnelheid is 130 km/h. Boven deze snelheid kan het zijn dat de autoverzekeraar niet (volledig) uitbetaald bij een ongeval.

3. Op enkele wegen. (Dit staat aangegeven) 4. Bij regen 80 km/h buiten de bebouwde kom,

100 km/h op autowegen en 110 km/h op snelwegen.

5. 150 km/h op snelwegen met minimaal 2x3 rijstroken. Boven de 135 km/h kan het zijn dat een autoverzekeraar niet (volledig) uitbetaald.

6. 110 km/h bij slecht weer. 7. 120 km/h op expresswegen 8. Resp. 30/60/70 mph. 9. Wettelijk bepaalde snelheidsbeperking. Kan

lokaal verschillen, dit staat aangegeven met bebording.

5 Ga veilig op pad met een aanhanger, caravan, dakkoffer of fietsendrager.Gaat u de weg op met een aanhanger/caravan, dakkoffer of fietsendrager? Controleer dan de staat en bevestiging voor u vertrekt.

> Controleer de verlichting > Controleer de conditie van de

aanhanger/caravan, fietsendrager en/of dakkoffer

> Verdeel het gewicht van de bagage gelijk over de hoeken (zware bagage onderop)

> Controleer de kogeldruk, trekgewicht en/of daklast

> Vervoer in een dakkoffer alleen lichte bagage

> Bevestig uw dakkoffer middenop het dak

> Bevestig uw dakkoffer, aanhanger/caravan of fietsendrager deugdelijk aan de auto

Zorg ook voor een goede gewichtsverdeling tussen de auto en de aanhanger of caravan. Is uw auto zwaar beladen, dan helt deze naar achteren, waardoor de aanhanger of caravan aan de voorzijde naar beneden hangt. Dit is nadelig voor het weggedrag en dus de veiligheid. Verplaats dan wat bagage van de auto naar de caravan of aanhanger. (of neem minder bagage mee) Houd te allen tijde in de gaten of u niet de maximale waarden van het (trek)gewicht van de auto en aanhanger/caravan overschrijdt. Dit is te vinden op het kentekenbewijs, bij de technische gegevens in het instructieboekje en op de chassisplaatjes van de auto en aanhanger/caravan.

3938

40

Wegwerkzaamheden. Ga genformeerd op reis...

40

4140 4140

4242

4342

6Zorg voor een goede voorbereiding.Vaak brengt een vakantie u naar wegen waar u niet eerder gereden heeft. Dit vereist wat extra voorbereiding en aandacht. Maar ook wanneer u wel (enigszins) bekend bent met de route, kan een goede voorbereiding zeker geen kwaad.

> Plan vooraf uw route. Ga voor een routeplanner naar: www.routenet.nl.

> Zorg voor een actuele wegenkaart of navigatie-update. Ga voor een kaartupdate van uw navigatiesysteem naar de website van de fabrikant (bijv. www.tomtom.nl). Gebruikt u een wegenkaart? Koop dan een actuele kaart bij een boekhandel, reisbureau, ANWB-winkel of op internet (bijv. webwinkel.anwb.nl/webwinkel/boeken-en-kaarten/kaarten-en-atlassen.html).

> Zoek uit welke knelpunten en wegwerkzaamheden er op uw route liggen. Ga voor wegwerkzaamheden en verkeersinformatie naar: www.anwb.nl/verkeer/buitenland.

> Zoek uit wat de verkeersregels en regelgevingen zijn in de desbetreffende landen. Kijk voor de regelgeving in het buitenland in de tabellen (pagina 36 en 38).

> Regel voor uw vertrek uw snelwegvignet, tolbadge en/of milieusticker (indien van toepassing).Kijk of u een snelwegvignet, tolbadge en/of milieusticker nodig heeft in Auto in Zicht #2 en koop het vignet op: webwinkel.anwb.nl/webwinkel/vignetten.html.

7Handig en verstandig. De meeste mensen maken zelden zon lange rit als tijdens de vakantie. Deze ritten zijn vermoeiender dan dagelijks woon-werkverkeer. Doordat u lang achter het stuur zit, in een vaak nog onbekende omgeving, vraagt dit toch extra aandacht en energie. Ga dus uitgerust op pad. Neem ook voldoende rust tijdens uw rit en zet iedere 2 uur, uw auto voor een kwartiertje aan de kant of verwissel van plaats met een bijrijder. Draagt u contactlenzen? Neem dan ook een bril mee. Een lange rit in de droge lucht van uw airconditioning kan uw ogen irriteren. Maak het u zo comfortabel mogelijk. Dus, zorg voor een aangename temperatuur in de auto, houd uw zonnebril bij de hand en zet een leuk muziekje op.

44

Van Rijn tot delta

Hof te Dieren

44

4544

autoweg

De rivier de IJssel is een aftakking van de Rijn en stroomt vanaf Westervoort naar de rivierdelta nabij Kampen, het IJsselmeer in. Dankzij de gunstige ligging en goede bevaarbaarheid, is de IJssel al eeuwen lang een drukbezochte handelsroute en zorgde de IJssel voor grote bloei en welvaart in de Nederlandse Hanzesteden. Door het historisch belang van de rivier en het aantrekkelijke landschap, des te meer reden om deze regio te bezoeken. Auto in Zicht neemt u mee op een autoroute langs de IJssel, van Rijn tot Delta. In deze editie rijden we van Dieren naar Zutphen.

4544

46

Huis Voorstonden

46

4746 4746

Dieren deel 2In Auto in Zicht #2 reden we al vanaf Westervoort, via Doesburg naar Dieren. In Dieren bezochten we Hof te Dieren aan de Arnhemsestraatweg. We volgen nu onze weg over de N348 in Noordelijke richting en rijden de bebouwde kom van Dieren in. Hier takt de IJssel af in het Apeldoorns kanaal. Dit kanaal is gegraven vanaf 1825 en opengesteld in 1829. Het stroomt van Dieren, via Apeldoorn en Heerde naar Hattem, waar het weer uitmondt in de IJssel. Dankzij dit kanaal bleef de scheepvaart ook bij extreem hoge of lage waterstand van de IJssel mogelijk. Tegenwoordig heeft het Apeldoorns kanaal een groot deel van deze functie verloren, maar wordt er nog steeds gebruik van gemaakt door pleziervaart en mensen met een waterfiets of kano.

Middenin de stad vindt u ook het treinstation van Dieren. Hier stoppen de treinen van het NS traject tussen Zutphen en Nijmegen en het traject van Zwolle naar Roosendaal. Maar ook is hier een perron van de Veluwsche stoomtrein maatschappij gevestigd. Hier vertrekken historische (stoom)treinen tot 2 keer per dag en doen onder andere aan in Eerbeek, Loenen, Beekbergen en Apeldoorn. Voor de dienstregeling en tarieven kunt u kijken op http://www.stoomtrein.org.

LeuvenheimWij vervolgen onze weg en verlaten het stadje aan de noordelijke zijde. Waar we door de bebouwing van Dieren, de IJssel even uit het oog verloren waren, zien we nu de uiterwaarden aan de rechterzijde weer verschijnen. Na enkele kilometers komen we door het plaatsje Leuvenheim. Dit dorpje met een kleine 700 inwoners kent al een lange historie dankzij zijn

ligging aan de handelsweg en de IJssel. Leuvenheim werd in het jaar 1046 voor het eerst genoemd in een document onder de naam Louene, maar kende door de eeuwen heen vele spellingsvarianten zoals Lovene, Lavenem, Lovenhem en Lfen. Vanaf het 1781 wordt het dorp aangemerkt met de huidige naam, waarin Leuvenheim verwijst naar een woonplaats op een heuvel.

BrummenWanneer we Leuvenheim verlaten, gaan we op de rotonde linksaf en rijden we Brummen binnen. Deze plaatsnaam zal menig autoliefhebber bekend voorkomen, want op nummer 47 van de Arnhemsestraat is The Gallery Brummen gevestigd. Dit autobedrijf is gespecialiseerd in klassieke autos en sportwagens en huisvest tevens een lunchroom en een speelgoedmuseum. In een volgend nummer van Auto in Zicht gaan we hier eens uitgebreid een kijkje nemen, maar kunt u niet wachten? Kijk dan alvast op www.thegallerybrummen.nl.

Gemeente Brummen geniet ook nog om een andere reden grote bekendheid. Hiervoor rijden we in de richting van Voorstonden en parkeren onze auto op de Voorsterweg aan de rand van het bos. Steken we te voet de weg over, dan zien we het landgoed van Huis Voorstonden voor ons liggen. Het huis kent een Middeleeuwse oorsprong, maar de huidige vorm is het resultaat van een verbouwing in 1825. Het huis en de omliggende tuinen zijn nog altijd in particulier bezit en zijn enkel op afspraak te bezichtigen. Maar ook van achter de 16e-eeuwse gracht is de schoonheid in volle glorie te bewonderen. In de tuin van Huis Voorstonden

48

staat ook de dikste mammoetboom van Nederland. Nabij de grond heeft de boom een omtrek van meer dan 12 meter en groeit nog steeds tussen de 6 en 12 cm per jaar.

BronkhorstWe stappen weer in de auto en rijden terug naar de IJssel. Naar de Oostelijke zijde, wel te verstaan. Ditmaal niet met een brug, maar met een veerpont. Tussen Brummen en Bronkhorst vaart dagelijks meerdere malen per uur een veer, welke plaats biedt aan fietsers, voetgangers en autos. Na de oversteek komen we aan op de weg die ons brengt naar Bronkhorst. Dit plaatsje kreeg in het jaar 1482 stadsrechten en profileert zich met haar +/- 150 inwoners als kleinste stad van Nederland. Het kent 38 rijksmonumenten, waaronder gerestaureerde

stadsboerderijen en een joodse begraafplaats. Bronkhorst is ontstaan rond een kasteel dat gezien de bouwwijze stamt uit de 10e eeuw. Dit kasteel raakte gedurende de eeuwen in verval en werd uiteindelijk afgebroken, maar de motte is nog duidelijk zichtbaar in het landschap. De middeleeuwse huizen van Bronkhorst zijn helaas in 1633 verloren gegaan door een stadsbrand, maar door de goede restauraties en de smalle straatjes, waant u zich zeker 600 jaar terug in de tijd. Tip: Wilt u Bronkhorst uitgebreid bekijken? Parkeer dan uw auto net buiten de stad. Hier is een ruime parkeerplaats en het stadje en de omgeving zijn prima te voet te verkennen.

48Bronkhorst

4948

ZutphenEenmaal weer bij de auto aangekomen, rijden we weg richting Baak. Vervolgens kruisen we de Zutphen-Emmerikseweg (N314) en volgen deze richting Zutphen. Na zon 2 kilometer zien we aan de linker zijde de IJssel weer opdoemen. We volgen de stroom van de IJssel en zo komen we aan in Zutphen. Met verkeersborden wordt het centrumgebied al aangegeven en zo rijden we via de Laan naar Eme het stadscentrum binnen. Omdat we deze historische plaats nader willen bekijken, parkeren we onze auto op de Houtwal. ( achter het politiebureau). De Houtwal is gelegen aan de Vispoortgracht en biedt een fraai uitzicht op de middeleeuwse gebouwen rond de markt.

De BleekNa een korte wandeling komen we aan op de Martinetsingel. De singel is omsloten door een (deels gedempte) stadsgracht en biedt toegang tot het centrum en de Bleek. De Bleek is een agrarisch erfgoed dat vanaf de 17e eeuw werd verpacht om te gebruiken als tuin en boomgaard. Het dankt de naam aan het gebruik van de locatie in de 19e eeuw. Hier werd de grond namelijk gebruikt door een wasserij om de was te bleken. Tegenwoordig is de grond in bezit van een stichting en is er een fraaie tuin en fruitgaard te vinden.

DrogenapstorenWillen we richting de markt, dan dienen we onder een imposante stadspoort door te gaan: De Drogenapstoren. Deze toren is in

4948

5050

de eerste helft van de 15e eeuw gebouwd als onderdeel van de verdedigingswerken, maar kende in de loop van de eeuwen diverse functies. Tot omstreeks 1550 stond de Drogenapstoren bekend als de Saltpoort, genoemd naar de nabijgelegen markt waar zout en graan werd verhandeld. De huidige naam dankt het bouwwerk aan Thonis Drogenap, de 16e-eeuwse bewoner en stadstrompetter. Drogenap was niet de echte naam van Thonis, maar een bijnaam. Over de betekenis van de naam gaan verschillende verhalen de ronde, maar het meest aannemelijke is dat zijn nap, een drinkbeker, meestal leeg was. Deze drinkgrage stadstrompetter werd daarom drooge nap genoemd.

Een markt met historieAan de andere zijde van de toren, komen we via de Drogenapssteeg uit op de markt. De markt van Zutphen bestaat uit drie

delen, elk genoemd naar de goederen die er werden verkocht. De huidige benamingen zijn de Zaadmarkt (voorheen Saltmarckt), de Houtmarkt en de Groenmarkt (vroeger Vismarckt). Tegenwoordig wordt deze locatie nog steeds twee maal per week gebruikt door marktkooplieden om hun producten te verkopen.

Tip De Zaterdagmarkt duurt de hele dag en staat op de Zaadmarkt en de Houtmarkt. De biologische markt wordt in Zutphen gehouden op de donderdagochtend en staat op de Zaadmarkt, de Houtmarkt, de Groenmarkt en een deel van de Lange Hofstraat.

De gebouwen rond de markt stammen voornamelijk uit de 14e tot 17e eeuw, maar kennen veelal oudere delen, kelders en constructies. Kenmerkend voor de markten in Zutphen is de halfronde loop van het

5150 5150

gebied. Bijzonder hieraan is dat deze vorm is ontstaan door de ringwal die is gebouwd na de Viking aanvallen aan het eind van de 9e eeuw. Een markt met historie.

Gemeentehuis & burgerzaalWe verlaten de markt en lopen via de Lange Hofstraat naar het s-Gravenhof. Aan de Lange Hofstraat vinden we tal van oude bouwwerken die veelal een nieuwe bestemming hebben gekregen. Het mooie aan deze renovaties is, dat de historie volledig wordt opgenomen in de hedendaagse tijd. Een mooi voorbeeld hiervan is het gemeentehuis, waarbij een modern complex schuil gaat achter historische gevels. Of de burgerzaal uit de 15e eeuw, die intern verbonden is met het oude gemeentehuis en deels voorzien is van een modern interieur en hedendaagse gemakken als een personenlift en centrale verwarming.

s-GravenhofKomen we aan op het s-Gravenhof springt gelijk de Sint Walburgiskerk in het oog. Het oudste deel van de huidige kerk dateert uit de 11e eeuw en de oorspronkelijke toren had een hoogte van maar liefst 117 meter. Hiermee is het lange tijd de hoogste kerktoren van Nederland geweest, totdat op 29 maart 1600 de torenspits afbrandde, toen om half negen s avonds de bliksem was ingeslagen. Bij de herbouw werd er gekozen voor een ander model, waardoor de huidige hoogte 76 meter bedraagt.

LibrijeIn de Sint Walburgiskerk bevindt zich ook een openbare bibliotheek uit de 16e eeuw. Deze unieke kettingbibliotheek kwam in 1564 gereed nadat de bouw 3 jaar eerder was gestart. Op de lessenaars liggen nog steeds eeuwenoude boeken aan de ketting. Het was immers niet gebruikelijk om de boeken

5252

Sint Walburgiskerk Zutphen gezien vanaf de Zaadmarkt

De Librije

5352

uit te lenen, zoals tegenwoordig, maar om het te laten lezen in de leeszaal. Wilde u een boek lezen, dan kon u om de sleutel vragen en werd het boek via een ketting aan de lessenaar bevestigd.

De lessenaars bieden plaats aan omstreeks 300 boeken en de collectie omvat zon 750 titels. De boeken zijn over het algemeen van 15e-eeuwse of 16e-eeuwse makelij en omvatten werken op het gebied van theologie en rechtswetenschappen. In de collectie zitten zelfs een vijftal handgeschreven exemplaren en 85 boeken die zijn gedrukt vr 1500. Meestal zijn de boeken voorzien van lederen banden en beslag, maar ook zijn er 17e-eeuwse werken die zijn voorzien van perkamenten banden. De Librije is verschillende keren per jaar te bezichtigen en mocht u in de gelegenheid zijn, zeker het bezoeken waard! Er zijn immers maar 2 gelijksoortige bibliotheken ter wereld overgebleven: n in Cesena, Itali en n in Hereford, Groot-Brittanni. Kijk voor meer informatie en de openstellingen van de Librije op: www.librije-zutphen.nl.

Naar de MarsVanaf het s-Gravenhof lopen we richting de IJssel en keren weer terug naar de Martinetsingel. We lopen langs de Vispoortgracht en komen aan bij de auto. We rijden via de imponerende IJsselkade richting De Mars. Dit is n van de grootste industrieterreinen van Gelderland en kent nog meerdere industrile gebouwen van rond de eeuwwisseling van de 19e naar de 20ste eeuw.

Een gebouw dat direct in het oog springt is het Koelhuis. Deze oude boteropslag wordt op dit moment grondig verbouwd en gerestaureerd. Het biedt momenteel plaats aan een caf-restaurant en gaat in de toekomst ook ruimte bieden voor ondernemers en een conferentiecentrum.

Onderweg naar DeventerWaar we normaalgesproken de Havenstraat zouden volgen langs het spoor, moeten we nu even een wegomleiding volgen om uit te komen bij de Overweg. (straatnaam). Er wordt in dit deel van Zutphen namelijk hard gewerkt aan een nieuwe wijk, Noorderhaven genaamd. Via de Nieuwstad en het Stationsplein rijden we de IJsselbrug over komen we uit op de N345 die ons richting Deventer brengt.

In de volgende editie van Auto in Zicht rijden we verder langs de IJssel en komen we onder andere langs Deventer, Veessen, Wijhe en Zwolle.

54

Gaon etten in Rha

54

5554

Gaon etten in Rha

autotrek

Bent u onderweg langs de IJssel, houdt dan ook de website van Gaon etten in de Achterhoek in de gaten. Op www.gaon.nl vindt u immers de datums en locaties waar het team van Gaon zon 6 keer per jaar hun pop-up restaurant opzet. Zo kunt u optimaal genieten van het IJssel landschap, de Achterhoek en hun geweldige streekproducten en amusement. Ditmaal gaan we op bezoek bij de brouwerij van Steve Gammage in het kleine plaatsje Rha.

In Rha, of hoe de inwoners het noemen, op Rhaberg, vindt men brouwerij Rodenburg. Deze microbrouwerij is relatief gezien recent ontstaan, maar brouwt tal van bijzondere bieren. Met karakteristieke namen, zoals Eigenweiss, Rhakker en Hoptimist, brengt Steve zijn unieke creaties aan de man. Dat zijn bieren meer bieden dan een ludieke titel blijkt wel uit de talloze prijzen die hij voor zijn bieren heeft ontvangen.

5554

56

Smaak voor bierSteve heeft een grote aanleg voor geuren en smaken, dit benut hij optimaal bij het brouwen van zijn bieren. Door af te wisselen in samenstelling en door gebruik van verschillende mout- en gistsoorten, komt hij tot verrassende en smakelijke bieren. Hij was natuurlijk ook bijzonder blij, toen hij vorig jaar een houten Martinique rumvat tegenkwam. Deze heeft hij kunnen aanschaffen en hij heeft hier een bier in laten gisten. Het resultaat heet Populus en het bier met 11% alcohol kenmerkt zich door zoete tonen en een aangename bitterheid, maar vooral een enorme diepte in smaak. Het is dan ook niet voor niks dat zijn bieren door TV bekendheid Ren Pluijm op handen worden gedragen.

Gaon ettenOp het weiland van brouwerij Rodenburg heeft het team van Gaon etten een grote tent opgezet. Onder de tent staan de banken aan lange tafels, gedekt met chique tafellakens, te wachten op de eerste gasten. Er is een waar restaurant uit het gras verrezen, compleet met een volwaardige keuken, statafels en muziek. Ren Klein is de chefkok van de avond en hij is al druk bezig met het voorbereiden van een Achterhoeks feestmaal.

De avond knalt van startMuziekvereniging Nieuw Leven uit Steenderen zorgt voor een muzikaal welkom van de gasten en gastspreker en Achterhoeker Frans Miggelbrink neemt het woord. Onder het genot van een welkomstdrankje en een amuse luisteren de gasten aandachtig naar het verhaal

56

5756

van Frans en na het doorprikken van een enorme ballon, knallen we letterlijk de avond in.Initiatiefnemer van Gaon, Jan Bijvank, heeft nog even een huishoudelijke mededeling en spreekt de gasten toe in het plat: Nem nao de gang ow glas met, anders bunt ze weg!Het is namelijk onderdeel van het Gaon concept om na iedere gang op een andere plek te gaan zitten. Zo spreekt men steeds weer andere mensen.

De gasten kunnen een plekje uitzoeken aan de tafels en het genieten kan beginnen. Op de tafel staat het ambachtelijke brood al klaar en staan flessen rode en witte wijn van de vereniging Achterhoekse Wijnbrouwers. Uiteraard kunnen de flessen bier van Steve ook niet ontbreken. Als alle gasten een plekje hebben gevonden, wordt het voorgerecht uitgeserveerd.

De GerechtenBij een avond Gaon is het altijd een verrassing wat er op het menu staat. Allicht kunt u wel van te voren uw dieet wensen doorgeven, zodat hier rekening mee gehouden kan worden. Wat wel vast staat, is dat het menu is samengesteld uit Achterhoekse streekproducten, biologisch en/of ambachtelijk is bereidt en uit het seizoen komt. Geweldige ingredinten Voor heerlijke avond!

Achterhoeks AmusementTussen het voorgerecht en hoofdgerecht kunnen de gasten genieten van een concert van muziekvereniging Nieuw Leven en geeft Anton van brouwerij

Rodenburg een kijkje in de ketel. Hij vertelt in geuren en kleuren over de geschiedenis van de brouwerij, zijn zwager Steve en de heerlijkste brouwsels. Ook na het hoofdgerecht krijgt iedereen de gelegenheid om te luisteren naar de verhalen van Anton of even de benen te strekken. Het dessert volgt en daarna de koffie, de avond Gaon zit er alweer op. Na even rustig nagetafeld te hebben, kunnen de gasten nog even de brouwerij bezoeken om flessen bier te kopen voor thuis en krijgen ze van het Gaon-team een metnemtoete ter afscheid.Een metnemtoete is de Achterhoekse variant van een tasje voor mee naar huis. Hierin zitten onder andere het menu van de avond, informatie over de streekproducenten en een culinaire verrassing. Een heerlijk aandenken aan een bijzondere avond Gaon.

Trek gekregen?Heeft u van al dit lezen zin gekregen in een lekker biertje, Achterhoekse wijn of gerecht? Dan kan ik u gerust stellen. De verkoopadressen van de dranken kunt u vinden op:www.achterhoeksewijnbouwers.nl en www.brouwerijrodenburg.nl. Een avond Gaon is te reserveren op www.gaon.nl en wilt u zelf aan de slag met Achterhoekse streekproducten, dan vindt u alle Achterhoekse streekproducenten in de Culinaire Gids: www.culinairegidsdeachterhoek.nl

58

ColofonTitel Auto in Zicht Auteur Minko SoomersUitgever KMuitgevers | KMpublishersFotografie Municipal Archives of Trondheim, Frans Persoon, David van der Mark, Yahya S., Nathanael Burton, Jack Snell, Sorensiim, Jeroen van Lieshout, Patrick van Gemert, Minko Soomers, Slot te Bronkhorst - Leiden, Universiteitsbibliotheek, P 322 N 432 , e.a.Ontwerp en productie Com Op!, www.com-op.nlGepubliceerd via issuu.comhardcopy op bestelling via magazine@autoinzicht.nlYoutube: www.youtube.com/c/AutoinzichtNl

2015 Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, door middel van druk, fotokopien, geautomatiseerde gegevensbestanden of op welke andere wijze ook zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.

5958

Renault 4 uit 1966

60

In het volgende nummer van Auto in zicht kunt u o.a. lezen:

De weg waarop u rijdt Branchetaal is wartaal deel 3 Alles over de brandstof voor uw auto Van Rijn tot delta deel 3

autoin

zicht#3

AUTOmatisering op de openbare weg De AutoRAIBranchetaal is wartaal #2Met de auto op vakantieVan Rijn tot deltaGaon etten in Rha56.pdfAUTOmatisering op de openbare weg De AutoRAIBranchetaal is wartaal #2Met de auto op vakantieVan Rijn tot deltaGaon etten in Rha