fo to ’s van hans de bru i jnin le id ing van hans den har tog jager99 ui tgevers/publ ishers

ate l ie rv i j f t i g kuns tenaarspor t re t ten

99 ui tgevers/publ ishers

fo to ’s van hans de bru i jnin le id ing van hans den har tog jager

a te l ie rv i j f t i g kuns tenaarspor t re t ten

Ad ArmaJan AndriesseArmandoSjoerd BuismanMarc BijlTom ClaassenJoost ConijnAnton CorbijnRobbie CornelissenIris van DongenSam DrukkerCharlotte DumasMarcel van EedenIrene FortuijnGil en MotiDaan van GoldenKlaas GubbelsSara van der HeideJeroen HennemanTeun HocksSeet van HoutNatasja KensmilJob KoelewijnErik van LieshoutJoep van Lieshout

LucebertMark MandersBertien van ManenHellen van MeenePieter Laurens MolMarc MuldersErwin OlafPieter PanderUwe PothCharlotte SchleiffertRob ScholteMargriet SmuldersBerend StrikJoost SwarteFiona TanPiet TuytelEmo VerkerkBarbara VisserCarel VisserJasmijn VisserHarald VlugtMarijke van WarmerdamGuido van der WerveCo WesterikRobert Zandvliet

Jeroen Henneman

Jeroen Henneman (1942) – schilder, tekenaar, grafi-cus, beeldhouwer – woont en werkt in Amsterdam.Henneman verbeeldt op filosofische wijze alle-daagse objecten: een liggend wiel, een brandendpeertje of het potlood dat signeert. Hij weet met zijnobjecten, tekeningen en schilderijen de illusie vanvolume te suggereren.

“Ik werk in twee ateliers in twee naast elkaar gele-gen huizen uit 1900 in een straat die grenst aan hetVondelpark. In het ene atelier schilder en teken ik,in het andere atelier staan mijn machines en maakik objecten en modellen. Het atelier waar ik schilderkijkt aan beide kanten uit tot ver over de stad, het iseen hoge, grote, lichte ruimte. Daarboven is eenetage met het archief, bibliotheek, computers eneen klein appartement. De werkplaats in het anderehuis is op de begane grond en heeft een tuin zodatik ook buiten kan werken.

Het uitzicht aan de voorkant aan het Vondelparkheeft rond 1980 een grote serie schilderijen opgele-verd, gebaseerd op de twee verschillende soortenarchitectuur en kleuren van de huizen aan weers-zijde van het park.In de tuin van de werkplaats heeft een in 1900geplantte plataan die nu boven het gehele blokuittornt een in 1900 gebouwd tuinhuis prachtig inelkaar gedrukt. Ik heb aan de achterkant een uit-gang naar het Schapenburgerpad, een brede doorschitterende begroeiing overwoekerde enclave.In het atelier in het huis er naast is het licht een ver-leidelijke schoonheid. Als ik werk is er geen muziek.Soms heb ik muziek aan als ik iets af moet maken.meestal muziek die ik ken (dat kan van alles zijn)om het wat gedetailleerder te beluisteren.Op dit moment ben ik bezig met tekeningen overde brand in de werkplaats november 2008, schilde-rijen en objecten over de uitgestrekte vlakten inKansas, Oklahoma, Texas en driedimensionaletekeningen.”

Marce l van Eeden

Marcel van Eeden (1965) werd bekend door hetimposante oeuvre van zwart-wit tekeningenwaaraan er dagelijks één werd toegevoegd.De potloodtekeningen waren gebaseerd optekst- en beeldmateriaal van vóór zijngeboortejaar. De onderwerpen zijn zeer uit-eenlopend: stations, hotels, stadsgezichten,levensmiddelen. Van Eeden tekent natuur-getrouw na maar bewerkt de beelden en zetze letterlijk naar zijn hand. De laatste tijdmaakt hij steeds vaker verhalende seriestekeningen.

“Dit zijn foto’s die zijn genomen in mijn oudeatelier vlakbij het centrum van Den Haag. Ikheb daar een jaar of tien gewerkt. Het is ineen oud huis, op de eerste verdieping. Eenkamer en suite. Ik woonde boven in hetzelfdehuis.

Ik dacht altijd dat ik alleen in mijn atelier konwerken. Maar sinds ik de laatste jaren ergveel reis, blijkt dat atelier lang niet zo belang-rijk. Ik werk ook op hotelkamers of op andereplekken waar ik logeer. Op een foto staat eenportret van Gerrit Achterberg en een modelvan het Atomium. De dichter Achterberg isvoor mij altijd een inspiratiebron gebleven.Het Atomium past bij zijn werk.

Meestal heb ik muziek op staan. Het kanvariëren van Schubert liederen tot Daft Punk.Net waaraan behoefte bestaat. Ik ben nubezig met grote series verhalende tekeningen.Vroeger had ik een vast werkritme, toenwerkte ik elke nacht van acht uur ‘s avondstot een uur of vijf ‘s morgens. Sinds mijnverhuizing naar Zwitserland is dat veranderd,

nu werk ik veel meer overdag. Ik woonmomenteel in Zwitserland, Berlijn en DenHaag. In Zwitserland heb ik twee ateliers,een om te tekenen en een om te schilderen.Berlijn en Den Haag zijn gewoon woningenwaar ik ook kan werken. In Berlijn kom ikhelaas niet zo vaak meer. Ik ben elke maandeen week in Den Haag en drie weken inZwitserland. Berlijn schiet er dan een beetjebij in. Maar ik wil het nog niet helemaalopgeven daar.

Char lo t te Dumas

Fotografe Charlotte Dumas (1977) woont enwerkt in Amsterdam ...en waar het projecthaar brengt. Ze wordt geïnspireerd doorklassieke schilders. Uitsnede, lichtval en posezijn belangrijk in haar portretten van ge-trainde dieren waarin de complexe relatietussen mens en dier steeds centraal staat.De foto’s vallen op door hun bijzonderezeggingskracht. Dumas maakt slechts 4 tot10 foto’s per jaar.

“Omdat ik altijd op locatie fotografeer,bevindt mijn werkplek zich elke keer ergensanders. Op het moment fotografeer ik voor-namelijk in East Brooklyn, Harlem en tennoorden van de Bronx in New York. Voor hetwerk binnenshuis verplaats ik me ook regel-matig. Ik werk graag op het foto-lab op 19thStreet waar de radio altijd op de ColumbiaUniversity Broadcasting zender WKCR staat.Of in de Bibliotheek op 42nd Street om tewerken tussen de concentratie van anderenin de reading room. En vaak werk ik thuis, ophet moment is dat in Queens waar ik ookgraag naar WKCR luister, de programmeringgaat vaak moeiteloos mee met mijn gemoeden de verschillende momenten van de dag.

Mijn appartement is in zacht glanzende voor-oorlogse kleuren geschilderd: een lichtezandkleur in de woonkamer en een mint-groen-grijze kleur in de keuken. Ik werk erzittend in de woonkamer op de grijze bankachter een kleine tafel met om mij heen mijncontacten, polaroids en uitgeknipte beelden,prints, schrijfblokken, boeken en publicaties.Ik kan hier rustig werken, met links van mijuitzicht op de straat en beschermd achter dedikke muren van het appartementencomplex

dat voelt als een fort, een klein kasteel inAstoria. Toen ik hier naartoe verhuisde vielme eigenlijk voor het eerst de verzamelingdieren op die door de tijd heen bij mij zijnachtergebleven. Mijn relikwieën, prullaria ofknick knacks in het Amerikaans. Op deboekenkast tegenover mij houden nu, terzijdevan het met knalroze omlijstte fotootje van deJack Russell terrier Big, een aantal dieren dewacht. De plastic gegoten (maar brons uit-ziende) leeuw van mijn vriend Lawrence diehij als kind heeft gemaakt en de op dezelfdemanier gefabriceerde ijsbeer uit deMold-O-Rama van de San Antonio Zoo. Naastde ijsbeer het hele kleine rubberen varkentjedat ik onderweg van Las Vegas naar Arizonain de Harley Davidson store vond toen ik ermet wolvengedragskundige Runar een pitstop maakte. Met hem bezocht ik toen mijneerste tijgerpark en hij bleek een groot Harleyfan Dat varkentje heeft iets met Harleys temaken, wat weet ik eigenlijk niet. Verder nogeen klein konijn, gered uit een jaren zeventigpaasdecoratie en de meest recente toevoe-ging: een spekstenen nijlpaardje.

Het liefst werk ik ‘s ochtends vroeg, danschrijf ik eerst, zet de volgende stappen uit.Daarna bekijk ik beeld, mijn materiaal. Nuzijn dat de portretten van de zwerfhondenvan New York, bijna allen pit bull of een vari-ant daarvan. Ook portretteer ik hier hondendie slachtoffer werden van dog fighting, eenfenomeen dat in de Verenigde Staten helaashernieuwde populariteit verwerft. De veer-kracht van deze dieren, die de rest van hunleven veelal permanent in een shelter moetenverblijven, verbaast en ontroert me. Over ditonderwerp maak ik binnenkort ook een publi-catie die later dit jaar zal uitkomen”.

Marc Manders

Mark Manders (1968) is een multidisciplinairkunstenaar. Hij woont en werkt in Arnhem enRonse (België). Manders’ installaties, tekenin-gen, sculpturen en korte films maken onder-deel uit van ‘Zelfportret als gebouw’. Hierinkomen zijn ideeën en gedachten van het zichalmaar uitdijende universum tot vorm.

“Deze foto’s zijn gemaakt in mijn atelier inRonse, België. Het is een monumentale voor-malige weverij en ligt aan de rand van eenmooi stadje in de Vlaamse Ardennen. Onsterrein is ommuurd en de tuin laten we voor-lopig groeien. Er is een hal van ongeveerduizend vierkante meter met perfect daglichten een andere even zo grote hal met TL-lichtwaarin ik diverse kleinere ateliers hebgebouwd met elk een eigen functie (hout-werkplaats, keramiekatelier, tekenatelier,bibliotheek). Verder is er nog een mooie hogeruimte die nog wacht op een juiste functie.

Ik vind het belangrijk dat het atelier rustig isen afgesloten. Als ik terugkijk naar alle ate-liers die ik heb gehad dan valt het me wel opdat de sfeer eigenlijk altijd hetzelfde blijft, datkleeft waarschijnlijk aan me vast. Het meestopvallende voorwerp? Op het eerste gezichtzou ik zeggen een piano maar misschien ishet opvallender dat ik ontzettend veel stoelenin mijn atelier verspreid heb, ik kom gemak-kelijk boven de 40 stoelen en het opvallendeis dat ik vrijwel nooit zit in mijn atelier, ik benvoortdurend aan het lopen.

Ik begin zo na half tien na het beantwoordenvan een reeks emails en stop rond zes uur.‘s Avonds werk ik van half negen tot elf uur.Soms later. Zaterdag en zondag vind ik de

fijnste werkdagen. Vaak werk ik aan heel veelbeelden tegelijkertijd die zijn gerelateerd aankomende tentoonstellingen. Er zijn ook altijdeen aantal werken die ik langzaam over eenaantal jaren laat groeien. Momenteel ben ikonder andere bezig met een groot beeld voorThe Walker Art Center, Minneapolis, eeninstallatie voor de Hayward in London, nieuwwerk voor mijn tentoonstelling in mijn galeriein New York, een tentoonstelling in KunsthausZurich en het IVAM Museum in Valencia.Andere tentoonstellingen zitten maar half inmijn hoofd omdat ze pas over lange tijd ge-pland zijn of omdat het met bestaand werkis. In mijn vrije tijd werk ik met Roger Willemsaan Roma Publications.

Berend St r ik

Berend Strik (1960) woont en werkt inAmsterdam. Strik opereert op het snijvlak vanbeeldende kunst, fotografie en architectuur.Sinds 1988 maakt hij borduurwerken waar-voor foto’s als uitgangspunt dienen. Strikbewerkt de foto’s door fluweel, transparantestoffen of gekleurd garen toe te voegenwaardoor het fotobeeld transformeert.

“Het pand waarin ik werk is rond 1960gebouwd als bedrijfsruimte. Een eenvoudigebegane grond met stenen muur tot een meterhoog, dan een laag ramen, daarboven tweemeter rand van metaal. Hier zat een drukkerijdie daarna is opgesplitst in een timmerfabriek,vleeswarenfabriek en loodgietersbedrijf. Inde voormalige timmerfabriek zijn vier studio’sgemaakt, waarvan ik er een gebruik. Twintigjaar geleden ben ik als student in deze buurtbegonnen in een ruimte in een school-gebouw. De omgeving was toen veel grimmi-ger. Heroineprostitutie, verouderde socialewoningbouw. Langzaam veranderde debuurt. Leegstaande winkels werden Turkse enMarokkaanse supermarkten. Nu moeten dekleinere winkels weer plaatsmaken voorgrootwinkelbedrijven zoals Albert Heijn ofvoor woningbouw.

De ruimte heeft een L-vorm, is 100 m2 grooten 5 meter hoog. Aan de twee kopse kantenbevindt zich een ingang. Vanwege de hogeinbraakgevoeligheid heb ik twee inpandigestalen rolluiken laten plaatsen. Mijn ramenzijn geblindeerd: ik werk in een bunker metdaglicht van boven. Geen omgeving graag.De ruimte heeft geweldig veel licht door tweegrote dakkoepels (met stalen tralies!) en 120

tl-buizen aan het plafond. Naast de studiobevindt zich een kleine handige keuken. In destudio de plee. Naast mijn bureau een effi-ciënte opslag. Het geheel wordt verwarmdmet vloerverwarming. Dit is heel aangenaam.

In mijn atelier werken tussen 1 en 6 mensen,afhankelijk van de werkdruk. De laatste jarenzijn dat gemiddeld 4 mensen. Iedereen assis-teert mij met het maken van nieuw werk.Muziek is heel belangrijk. ‘s Ochtends piano-muziek. ‘s Middags regelt Lilly het, zij weetalles van hedendaagse nieuwe muziek. Elkedag werk ik van ’s ochtends 9 tot ’s avonds

6 uur. Als werk echt af moet ben ik er ook’s avonds. Op dit moment werk ik aan mijnsolotentoonstelling bij Galerie Fons Welters.

Natas ja Kensmi l

Natasja Kensmil (1973) woont en werkt inAmsterdam. Haar tekeningen en schilderijenzijn te vergelijken met de bijbelse voorstellin-gen uit vroeger eeuwen: bloederige tafere-len, slagvelden en seksuele scènes. Kensmilmaakt schokkend, uitdagend en raadsel-achtig werk waarbij ze de duistere kant vande mens onderzoekt zonder pathetisch teworden.

“Mijn atelier bevindt zich in een van derustige straten van Amsterdam-Oud Zuid.Schuin tegenover een hele oude begraaf-plaats, ‘Huis te vraag’, in een pand datoorspronkelijk een garage was. Achter degaragedeur schuilt een ateliercomplex met34 ateliers. De sfeer binnen dit pand, met delange gangen van gipsplaat doen denkenaan een kartonnen doolhof.

Ik werk in een hoge ruimte omringd metmuren waarvan het daglicht opvallend vanboven komt. De ruimte is langwerpig, onregel-matig vijfhoekig en asymmetrisch. Het looptvan smal naar breed met een knik in debrede muur, die de vijfde hoek vormt, eensoort onpuntige punt.

Mijn atelier is een isoleercel vol beelden dieaan de muren hangen, op de tafel en degrond liggen. Een archief van oude ennieuwe beelden; foto’s, ansichtkaarten,kranten, (kunst)geschiedenis- en kunstenaars-boeken. Een weerspiegeling van mijn per-soon. Het is een toevluchtsoord waarin ik ineenzaamheid en beslotenheid werk. Los vaneen ruimte voor productie is het er voor ex-periment, onderzoek en studie. Een plaatswaar mijn gedachten vrijuit veranderen.

De omgeving met de chaos en stilte van destad heeft meer invloed op mij dan ik zouwillen. Maar soms beweegt het zich in mijnhoofd en in het atelier alleen nog in vlagenvan de herinnering. Ik kies bepaalde beeldenuit de omgeving die ik mijn atelier binnenbreng. De muur waaraan ik werk staatcentraal, hier valt het licht mooi. Met aan delinkerkant een houten constructie waaraan ikschilderijen hang en aan de rechterkant dewolk aan (inspiratie)bronnen.Maar mijn overvolle tafel – waar verf, tubes,kwasten en bronnen door elkaar liggen,maar toch een zekere ordening hebben – isvoor mij het meest opvallende en van groteinvloed op hoe ik werk.

Ik vind het erg belangrijk om in stilte te wer-ken. Ik hoor alleen de kakofonie van dage-lijkse incidentele geluiden, die zich buiten hetatelier bevinden. Zoals iemand die door degangen loopt, een kat die op het dak loopt ofeen voorbijgaand vliegtuig. Maar ik kan mij-zelf ook volledig doof maken, zelfs voor dezekleine geluiden, die binnen sluipen. Ik hebveel stilte nodig om mij optimaal te concen-treren op mijn werk.

Mijn ritueel begint in mijn hoofd wanneer iknet ontwaak. Ver voor ik werkelijk in hetatelier ben. De weg van het bed naar mijnatelier is een soort van pompen van allerleigevoel, opwinding, spanning en gedachten.Ik word opgejaagd door de strijd van ver-schillende ideeën die wel of niet een plekmoeten krijgen. Ik werk het best in deochtend, het liefst zo vroeg mogelijk.Als ik mijn atelier betreed, kleed ik mij omen val ik meteen aan. Ik werk op het momentintensief toe naar de solotentoonstelling RawCouples.

De beste ideeën zijn vaak de allersimpelste.Hans de Bruijn (1956) wilde al lang een foto-serie maken van toonaangevende hedendaagseNederlandse kunstenaars – in hun atelier. Deafgelopen twee jaar is hij erin geslaagd omvijftig van hen te portretteren. Hij geeft daarmeeniet alleen een prachtig overzicht van de huidigestand van de kunst in Nederland maar tevensgunt hij ons een indringende blik op al dieruimtes waarin deze kunstenaars zo veel vanhun tijd doorbrengen.Kunstcriticus Hans den Hartog Jager schreefeen boeiende inleiding bij de fotoserie.

99 Uitgevers/Publishers

Ad ArmaJan AndriesseArmandoSjoerd BuismanMarc BijlTom ClaassenJoost ConijnAnton CorbijnRobbie CornelissenIris van DongenSam DrukkerCharlotte DumasMarcel van EedenIrene FortuijnGil en MotiDaan van GoldenKlaas GubbelsSara van der HeideJeroen HennemanTeun HocksSeet van HoutNatasja KensmilJob KoelewijnErik van LieshoutJoep van Lieshout

LucebertMark MandersBertien van ManenHellen van MeenePieter Laurens MolMarc MuldersErwin OlafPieter PanderUwe PothCharlotte SchleiffertRob ScholteMargriet SmuldersBerend StrikJoost SwarteFiona TanPiet TuytelEmo VerkerkBarbara VisserCarel VisserJasmijn VisserHarald VlugtMarijke van WarmerdamGuido van der WerveCo WesterikRobert Zandvliet

9 789078 670056