Asfalt, beton, klinkers of tegels?Feiten en mythen inzakeverhardingskeuze voor fietsers

dr.ir. Jacob Groenendijk

OverzichtInleiding

Feiten– Trillingshinder en comfort

• metingen Fietsersbond• metingen KOAC•NPC

– Areaalverdeling

Mythen– Boomwortels– Kabels en leidingen– Kosten

Achtergrond

Onderzoeksopdracht van Fietsberaad

aan KOAC•NPC:

–inventarisatie invloedfactoren op verhardingskeuze voor fietsverbindingen

–kwantificering comfortwaardering voor verschillende verhardingen

–scheiden feiten en mythen inzake “bomen” en “kabels en leidingen”

Invloedsfactoren

– politieke keuzen– ruimtelijke ordening / verkeerskunde– functionele eisen van de gebruiker– ‘dimensionering’– schaderisico’s– kabels en leidingen– regenwaterafvoer / berging– aanzien van de verharding– eisen aan toe te passen materialen– kosten

Invloedsfactoren (2)

– functionele eisen van de gebruiker• vlakheid van de verharding

– oneffenheden en onvlakheid– textuur

• afwatering, plasvorming• stroefheid• wintergladheid(& -bestrijding)• ruwheid (verwonding bij vallen)• zichtbaarheid• beschikbaarheid

Feiten

Meetfiets Fietsersbond

Trillingsverdeling meetfietsFietsersbond 15 gemeenten (416 uit 460 km)

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

0 1 2 3 4 5 6

ISO-gemiddelde trillingswaarde (m/s²)

Cum

ulat

ief

perc

enta

ge

Asfalt / beton

Tegels

Straatstenen

Fietscomfortmeter KOAC•NPC

Trillingsverdeling FCMgeselecteerde metingen KOAC•WMD (3654 km)

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

0 1 2 3 4 5 6

Cv-waarde (m/s²)

Cum

ulat

ief

perc

enta

ge

Asfaltbeton

Cementbeton

Oppervlakbehandeling

Betontegels

Straatstenen

Rapportcijferverdeling FCM

Mediaanwaarde rapportcijfer:

–Asfalt 8,5

–Oppervlakbehandeling 7,5

(slijtlaag, kleeflaag met split)

–Cementbeton 7,5

–Tegels 6+

–Straatstenen 6-

Areaalverdeling (bibeko)

Van de gemeten fietskilometers (Fietsbalans, 90 gemeenten)

Areaalverdeling (bibeko)

Van de gemeten fietskilometers:

54% gesloten, 46% open verharding

53% (vrijliggend) fietspad & fietsstrook, 47% (!!) gemengd profiel

16% fietspad tegels en straatstenen

25% gemengd profiel tegels en straatstenen

Mythenen een enkel feit

Boomwortelschade

Mythe: boomwortels

Tegen boomwortels valt niets te doen.

Niet waar!

Wat werkt:

–Granulaire (drainerende) fundering

Wat soms / een beetje werkt:

–Keuze andere boomsoort

–Wortelfolie / wortelschermen

–Grotere afstand boom-verharding

–“Weglokken” wortels

Bomen (vervolg)

Niet alleen rekening houden met schade

aan verharding door bomen,

(boomwortelgroei, zakking door vochtonttrekking)

maar ook met schade

aan bomen door verharding

(onvoldoende water en zuurstof, strooizout, verkeersschade).

Mythe: kabels en leidingen

Boven K&L kan geen gesloten verharding.

Niet waar!

Het kan best, maar het mag niet altijd, en soms leidt het tot hogere kosten voor de wegbeheerder, wegens geldende afspraken met K&L-beheerders

Mythe: kabels en leidingen

‘Telecommers’ kunnen gewoon hun gang gaan.

Niet waar!Grondeigenaren hebben wel een gedoog-plicht

voor voorzieningen en kabels voor publieke telecomnetwerken, maar

Er is een instemmingsbesluit van de gemeente nodig, en

Ze moeten gemaakte schade aan verhardingen deugdelijk herstellen of vergoeden.

Feit: gasleidingen (1)

Boven gasleidingen mag geen aaneengesloten verharding met een (gas)dichte structuur.

Wel waar!Richtlijnen voor de aanleg van hoofd- en

dienstleidingen (8 delen); Koninklijke Vereniging van Gasfabrikanten in Nederland KVGN, Apeldoorn, 1985

Brancherichtlijn met algemene rechtskracht

Feit: gasleidingen (2)

Redenen: belemmering lekdetectie, ophoping gas met explosiegevaar, gevaar door vertraging openbreken, gevaar door vonken openbreken.

Soms wordt een gasdoorlatende ‘gesloten’ verharding toegestaan (ZOAB op grove granulaire fundering).

Soms wordt een gasdichte verharding toegestaan als voldoende ‘ontluchting’ kan plaatsvinden.

Mythe: K&L-beheerders

Met K&L-beheerders valt niet te praten.

Niet waar!Met K&L-beheerders valt best te praten en er

kunnen ook goed afspraken mee gemaakt worden.

Ze hebben wel andere belangen te verdedigen dan wegbeheerders, maar dienen uiteindelijk ook de burger.

Als er problemen zijn in de praktijk, ligt het vaak aan (onder)aannemers.

Mythe: kosten

Asfalt is duurder dan tegels.

Dat hangt ervan af!

Hoe dikker de constructie, hoe duurder (dus niet appels vergelijken met pepernoten).

Bij tegels kantopsluiting nodig, bij asfalt vaak niet.

Conclusies

Conclusies (1)

Asfalt of beton is veel comfortabeler dan straatstenen of tegels

16% fietspad tegels en straatstenen

Op fietspaden is nog enige comfort-winst te behalen door asfalteren

25% gemengd profiel tegels en straatstenen

Bij wegen met gemengd profiel is nog veel meer comfortwinst te behalen

Conclusies (2)

Tegen boomwortelschade werkt een gebonden fundering goed

Boven gasleidingen mag geen gasdichte verharding

Boven andere K&L mag een gesloten verharding, tenzij anders afgesproken

Wel rekening houden met extra kosten, afhankelijk van afspraken

Conclusies (3)

Voor gesloten verharding boven K&L goede afweging maken van

belangen weggebruikers en -beheerder

vs.

belangen K&L-verzorgden en -beheerder

maar een stevige

verharding is niet

het enige dat telt…