www.seo.nl - secretariaat@seo.nl - +31 20 525 1630

Drie mythen over flexibele werknemers

Gastcollege SZW Congres

Den Haag, 25 maart 2013Arjan Heyma

Drie mythen over flexibele werknemers

Het vaste contract verdwijnt ten gunste van tijdelijke en flexibele contracten

Werknemers die (langdurig) in de flexibele schil verblijven zijn vaak werkende armen

Tijdelijke en flexibele werknemers volgen minder scholing dan vaste werknemers

Definities

Flexibele schil bestaat uit werknemers met: tijdelijk contract uitzendwerk oproep- of nulurencontract

Verblijfsduur in flexibele schil duurt vanaf instroom in tijdelijke of flexibele baan tot uitstroom naar: vast contract langdurige uitkeringsafhankelijkheid (langer dan 1 jaar) terugtrekking van arbeidsmarkt (langer dan 3 maanden)

Dus verblijf in flexibele schil is inclusief ‘korte’ perioden van werkloosheid en inactiviteit

Mythe 1

Het vaste contract verdwijnt ten gunste van tijdelijke en flexibele contracten

Aantal vaste dienstverbanden daalt al jaren ten gunste van tijdelijke en flexibele banen

0

1

2

3

4

5

6

7

1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010

Milj

oene

n

Vast dienstverband Tijdelijk of flexibel dienstverband

Aandeel tijdelijke/flexibele werknemers stijgt

0%

2%

4%

6%

8%

10%

12%

14%

16%

18%

20%

1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012

tijdelijk contract uitzendkrachten overig flexibel

Vooral verblijfsduur in flexibele schil stijgt

1999 – 2006 2006 – 2010

Aandeel werknemers met minstens één periode in de flexibele schil

40% 41%

Aandeel werknemers in de flexibele schil (jaargemiddelde)

14% 17%

Aandeel flexwerkers dat langer dan 3 jaar in de flexibele schil verblijft

13% 31%

Aandeel werknemers dat langer dan 3 jaar in de flexibele schil verblijft op een vaste peildatum

6% 9%

Doorstroom flex naar vast blijft substantieel(gemiddelde over 2006-2010)

0%

20%

40%

60%

80%

100%

0 6 12 18 24 30 36 42 48 54 60Aantal maanden vanaf instroom in de flexibele schil

Totale populatie in flexibele schil

nog flexibel naar vast uitkering overig

Doorstroom flex naar vast weliswaar gedaald…

52% 49% 47% 44%

32%34%

30%29%

4% 5%6%

3%

12% 13% 17%24%

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

2006-2008 2007-2009 2008-2010 2009-2010

Binnen 2 jaar na instroom

Overige uitstroom

Uitstroom naar uitkering

Uitstroom naar vast

Nog in flexibele schil

…maar vooral als gevolg van conjunctuur

40%

53% 49% 47%

38%

27%25%

34%

1%9%

12%4%

20%12% 14% 15%

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

2006-2008 2007-2009 2008-2010 2009-2010

Effect conjunctuurverloop; binnen 2 jaar na instroom

Overige uitstroom

Uitstroom naar uitkering

Uitstroom naar vast

Nog in flexibele schil

Conclusies omvang flexibele schil

Omvang flexibele schil groeit: Vooral door tijdelijke contracten (o.a. uitzicht op vast) (en natuurlijk zzp-ers)

Belangrijkste oorzaken: Wet flexibiliteit en zekerheid (Flexwet) Kredietcrisis heeft doorstroom naar vast verminderd

Vaste contracten blijven belangrijk: Doorstroom flex naar vast substantieel Behoefte aan zekerheid, zowel bij werknemers als bij

werkgevers (investeringen in bedrijfsspecifieke kennis)

Mythe 2

Werknemers die (langdurig) in de flexibele schil verblijven zijn vaak werkende armen

Jaarloon flexwerkers aanzienlijk lager…

€ 0

€ 10.000

€ 20.000

€ 30.000

€ 40.000

€ 50.000

€ 60.000

€ 70.000

€ 80.000

Nooit Kort Langdurig

95%

5%

75%

25%

…maar huishoudinkomen nauwelijks lager…

25%

25% 25%

95%

95% 95%

5%

5% 5%

75%

75% 75%

€ 0

€ 20.000

€ 40.000

€ 60.000

€ 80.000

€ 100.000

€ 120.000

€ 140.000

€ 160.000

€ 180.000

Vast Kortdurend flexibel Langdurig flexibel

Brut

o hu

isho

udin

kom

en

…zeker na correctie persoonskenmerken

25%25% 25%

95%95% 95%

5%5% 5%

75% 75% 75%

€ 0

€ 20.000

€ 40.000

€ 60.000

€ 80.000

€ 100.000

€ 120.000

€ 140.000

€ 160.000

€ 180.000

Vast Kortdurend flexibel Langdurig flexibel

Brut

o hu

isho

udin

kom

en

Zeer beperkt deel flex onder bijstandsnorm

0,0%

0,2%

0,4%

0,6%

0,8%

1,0%

1,2%

1,4%

1,6%

Alleenstaande mannen

Alleenstaande vrouwen zonder

kinderen

Alleenstaande vrouwen met

kinderen

Partners zonder kinderen

Partners met kinderen

Totaal

Aan

deel

hui

shou

dens

ond

er b

ijsta

ndsn

orm

Vast Kortdurend flexibel Langdurig flexibel

Huishoudinkomen niet-werkenden veel lager

0%

5%

10%

15%

20%

25%

0-10% 10-20% 20-30% 30-40% 40-50% 50-60% 60-70% 70-80% 80-90% 90-100%

Aan

deel

per

sone

n pe

r hui

shou

dink

omen

sdec

iel

Alle huishoudens Vaste baan Kortdurend flexibel Langdurig flexibel

Conclusies inkomen in flexibele schil

Onder werknemers die (langdurig) in de flexibele schil zitten bevinden zich nauwelijks werkende armen

Relatief lage looninkomen van flexwerkers wordt vaak aangevuld door inkomen partner, uitkering of inkomen uit eigen bedrijf

Echt lage inkomens komen veel vaker voor onder huishoudens van niet-werkenden, mogelijk gecompenseerd door eigen vermogen (b.v. gepensioneerden)

Mythe 3

Tijdelijke en flexibele werknemers volgen minder scholing dan vaste werknemers

Eerder onderzoek: Flexwerkers krijgen minder bedrijfstraining, investeren meer zelf

Bron: Fouarge, de Grip, Smits en de Vries (2012)

Recent onderzoek: Achterstand flexwerkers (bedrijfs)training wordt langzaam ingehaald

Bron: Opleidingsmonitor Flexbranche 2012 (ITS – STOOF)

Nieuw onderzoek: Werknemers in flexibele schil volgen juist vaker (bedrijfs)training…

0%

5%

10%

15%

20%

25%

30%

35%

40%

Vast Kortdurend flexibel Langdurig flexibel

Aan

deel

wer

knem

ers m

et sc

holin

g in

de

laat

ste

vier

wek

en

Scholing betaald door werkgever Scholing betaald door werknemer

…ook na correctie voor o.a. leeftijd en opleidingsniveau

0%

5%

10%

15%

20%

25%

30%

35%

40%

Vast contract Tijdelijk contract Uitzendbaan Oproepkracht

Ges

chatt

e ka

ns o

p sc

holin

g in

laat

ste

vier

wek

en

Vast Kortdurend flexibel Langdurig flexibel

Uitzendkrachten krijgen minder vaak bedrijfstraining van de werkgever

0%

1%

2%

3%

4%

5%

6%

7%

8%

9%

10%

Vast contract Tijdelijk contract Uitzendbaan Oproepkracht

Ges

chatt

e ka

ns o

p sc

holin

g in

laat

ste

vier

wek

en

beta

ald

door

wer

kgev

er

Vast Kortdurend flexibel Langdurig flexibel

Conclusies scholing flexwerkers

Werknemers in flexibele schil volgen minstens zo vaak scholing en bedrijfstraining als vaste werknemers

Ook na correctie voor achtergrondkenmerken(m.n. leeftijd en opleidingsniveau)

Verklaring voor verschil met eerder onderzoek: Toename in scholing van tijdelijke en flexibele

werknemers Personen in de flexibele schil volgen vaker scholing dan

tijdelijke en flexibele werknemers Personen in flexibele schil wisselen banen af met

werkloosheid en inactiviteit, dan volgen zij ook vaak scholing (niet meegenomen in eerder onderzoek)