Waal Bouw gooit Organisatie fundamenteel om

Gietbouwen is Lean Bouwen

‘Je kunt Waal Bouw het beste typeren als een

all round woningbouwer met een gemiddelde

jaarproductie van ruim zeshonderd woningen, al

dan niet gecombineerd met winkels en andere

voorzieningen. Daarbij beschouwenwij het

tunnelen als onze kerncompetentie.We zijn dus

een echte gietbouwer.’ Aan het woord is. Ebert

van derWal, directeur Waal Bouw, die op zijn

visitekaartje overigens innovatief bouwer heeft

staan! Ter toelichting op die zelfgekozen titel

vertelt hij dat binnen Waal Bouw al in 2002 werd

begonnen om op een fundamenteel andere

manier tegen het bouwproces aan te kijken.

Als basis voor een nieuwe werkwijze ontwik

kelde en implementeerde men een integraal

procesprotocol, ‘neoHOTPLANTS’ genaamd. Dit is

een methodiek die alle fasen in het bouwproces

zo scherp mogelijk afbakent en de uit te voeren

taken en verantwoordelijkheden van betrokken

partijen helder zichtbaar maakt. Daardoor kan

veel efficiënter worden gewerkt en zullen met

name de faalkosten sterk worden verminderd.

Vervolgens werd het procesmatig werken door de

gehele Organisatie ingevoerd en werd vooraf de

werkwijze zo veel mogelijk vastgelegd. In andere

industrieën is het normaal om eerst een (schaal)

model te maken om het product vervolgens echt

te gaan produceren.

Vanuit die gedachte startte Waal Bouw vier

jaar geleden met het 3D modelleren op basis van

het Bouw Informatie Model. Zodoende kan men

een project eerst virtueel bouwen en wordt een

. Directeur Ebert van der Wal van Waalbouw:

‘Je zou onze projectteams het beste kunnen

vergelijken met de sportwereld. Binnen een

voetbaleiftal heeft iedere speler wel zijn eigen

taak maar moet bijvoorbeeld een aanvaller soms

ook mee verdedigen als dat zo uit komt.’

groot deel van de potentiële uitvoeringsproblemen

opgespoord en dus voorkomen. Bovendien blijkt

het voor de meeste medewerkers op de bouw-

plaats veel duidelijker om met 3D afbeeldingen te

werken naast de gebruikelijke plattegronden. ‘Om

optimaal gebruik te kunnen maken van deze wijze

van voorbereiding moet je ook op een andere

manier naarje bouwpartners kijken,’ vervolgt

Ebert van der Wal. ‘Er zijn veel partijen bij het

bouwproces betrokken die allemaal hun eigen

datasystemen en werkwijze hebben. Wij hebben

er daarom voor gekozen om zoveel mogelijk met

vaste partners samen te werken. We hebben

inmiddels een aantal bedrijven geselecteerd

waarvan wij uit ervaring weten dat ze bereid en

in staat zijn om, uitgaande van steeds dezelfde

procesorganisatie, met ons een echte bouwketen

te vormen. Iedereen weet immers dat een groot

deel van de faalkosten en onnodig tijdverlies

ontstaan omdat per project steeds wordt gewisseld

van bouwpartners.’

Volledige project organisatieOm dit voor de bouwwereld ‘nieuwe werken’

succesvol te kunnen invoeren besloot Waal Bouw

de eigen organisatie flink aan te passen. De voor-

beelden hiervan uit andere takken van industrie,

zoals de vrachtwagenfabrikant Scania in Zwolle,

gaven aan dat de organisatie als het ware gekan

teld moet worden naar een projectorganisatie op

basis van verschillende teams. De puur functio

nele, afdelingsgewijze, organisatieopzet met vaak

strikt gescheiden afdelingen, zoals de werk-

voorbereiding en calculatie, heeft afgedaan

volgens Van der Wal. Na enige aanloopproblemen

werkt men binnen Waal Bouw inmiddels vanaf

2009 met vier vaste organisatieteams. Elk team

heeft de volledige verantwoordelijkheid voor het

gehele traject rond een project. Dat houdt in dat

de teamwerkzaamheden grofweg bestaan uit: het

voorbereiden en maken van de aanbieding, de

engineering, de uitvoering en de nazorg.

Binnen de teams blijken de verschillende

functies in de loop van het proces in elkaar over

te gaan vloeien. Ieder behoudt natuurlijk wel zijn

eigen specialisatie maar gaandeweg neemt men

taken van elkaar over. Ebert van der Wal: ‘Je zou

onze projectteams het beste kunnen vergelijken

met de sportwereld. Binnen een voetbalelftal

heeft iedere speler wel zijn eigen taak maar moet

bijvoorbeeld een aanvaller soms ook mee verde

digen als dat zo uit komt. Net als in de sport gaat

dat natuurlijk niet vanzelf. Er moet hard getraind

worden om het team optimaal te laten samen-

werken. Toen wij enige tijd geleden in contact

kwamen metARPA leek het door hen gepropa

geerde lean bouwen concept mogelijkheden te

bieden om onze teambuilding te verbeteren. We

zijn gestart met een door ARPA verzorgde training

voor een aantal medewerkers dieje een dwars-

doorsnede van ons bedrijf zou kunnen noemen.

Deze aanpak bleek prima aan te sluiten bij onze

behoefte om nog beter en efficiënter samen te

gaan werken in teamverband. Maarja, dat was

natuurlijk de theorie van het lean bouwen en wij

wilden resultaat zien in de dagelijkse praktijk.’

Lean bouwen in de praktijkInmiddels heeft Waal Bouw het lean principe

toegepast in alle projecten die men onderhanden

of reeds opgeleverd heeft. Men start steeds met

een bijeenkomst van alle partijen die bij een te

realiseren bouwproject betrokken zijn. Van

opdrachtgever/klant en eventuele eindgebruiker,

architect, constructeur tot de betrokken onder-

aannemers, zoals stukadoor en tegelzetter.

Iedereen kan kennismaken met elkaar en inbreng

hebben vanuit het eigen belang. Zodoende wordt

al in een vroeg stadium een grote betrokkenheid

van alle partijen verkregen en wordt het onder-

ling vertrouwen versterkt. Mede daardoor worden

mogelijke misverstanden en teleurstellingen over

het eindresultaat voorkomen.

Het eerste project dat Waal Bouw met behulp

van deze werkwijze realiseerde was Berlagehof in

Rotterdam. Maart 2010 startte de bouw van dit

project bestaande uit verschillende apparte

menten voor 55-plussers en commerciële ruimte

in Rotterdam. Het project omvat 109 appartemen

ten in negentien verschillende typen, allemaal

drempelloos en uitgerust met brede toegangs

deuren. De woningen hebben een eigen buiten-

ruimte in de vorm van balkon, dakterras of tuin.

Er werd gestart met een inspraakbijeenkomst

voor alle betrokkenen waarna in een paar weken

het project werd doorgenomen wat betreft het

oplossen van gesignaleerde knelpunten in de

uitvoering. Al in deze fase bleek dat de oplevering

door het toepassen van de leanprincipes drie

maanden eerder zou kunnen plaatsvinden dan

eerder gepland. Uiteindelijk is het project zelfs

vier maanden eerder gereed gekomen. Volgens

Ebert van der Wal is dat geheel te danken aan de

verbeterde communicatie en tussentijdse evalua

ties binnen het projectteam en met alle betrokken

partijen volgens de lean methode.

Vertrouwen in de toekomstWaal Bouw zegt inmiddels niet meer terug te

willen naar de ‘oude’ manier van werken. Voor

2010 stelde het bedrijf zich ten doel vier projecten

te realiseren met lean bouwen. Uiteindelijk werd

op alle projecten de lean werkwijze toegepast.

Eén van die projecten is de bouw van zestien

eengezinswoningen en 29 appartementen in ‘Het

Delftse Goed’ in Delft. Oorspronkelijk stond de

oplevering van de eerste eengezinswoningen

gepland na 21 weken, dit al met ervaring van

eerdere Lean projecten. Uiteindelijk werd de

eerste gietbouwwoning opgeleverd na i6 weken.

Naast de veel snellere doorlooptijd resulteert het

lean bouwen in duidelijk minder verspi!ling en

een hogere kwaliteit van het eindproduct. In ‘lean

kringen’ wordt dat heel toepasselijk de verhoging

van de klantwaarde genoemd.

Ebert van der Wal ziet de toekomst van zijn

bedrijf met vertrouwen tegemoet. ‘Het overgaan

op teams die werken op basis van het lean

bouwen heeft’ons geen windeieren gelegd.

Sterker nog. Onze omzet steeg, in een qua omzet

dalende markt, met 32 procent in 2010. Hierbij

konden we onze faalkosten met tenminste 15

procent reduceren. Ik durf nu al te stellen dat wij,

al doende en lerende, de komende jaren minimaal

nog eens 20 procent kunnen afhalen van de kosten

van het nu nog verspilde materiaal en tijd. Wat

mij betreft is lean bouwen een aanbeveling voor

de collega’s.’ •

De bouw staat niet bepaald te boek als de meest vooruitstrevende sector als het gaatom innovatie en het toepassen van de modernste werkmethoden. Dat heeft zo zijnredenen. Bijvoorbeeld omdat er per project steeds met nieuwe, vaak andere partnersmoet worden gewerkt. Met het invoeren van Lean Bouwen denken de initiatiefnemershet ei van Columbus te hebben gevonden om ook het productieproces in de bouw teoptimaliseren. De directie van gietbouwer Waal Bouw uit Vlaardingen, in de persoonvan Ebert van der Wal, is er inmiddelsvan overtuigd dat met lean Bouwen het rende-ment van bouwbedrijven sterk verbeterd kan worden.

. Project Berlagehof

11 i..a..Team A

III E I • Commercie

. . . . Calculatie

. Planontwikkeling

. . 0Tua’ .

Lean bouwenmet betonmortel

Betonmortel is bij uitstek een materiaal

dat past in de werkwijze van lean bouwen. Het

materiaal wordt