Jaag iemand tien keer in een le-vensechte stress-situatie en als heter dan écht op aankomt, neemt hijsneller een doordachte beslissingomdat hij zijn stress weet te be-heersen. De stressmethode is af-komstig uit trainingen voor ge-vechtsvliegers, maar kan ook wor-den toegepast in de zorg voorpersoneel dat werkt met psychiatri-sche patiënten, tbs’ers of anderecliënten.Edward Kudding die door het heleland agressietrainingen geeft,probeert in samenwerking met deTU Delft een stresspak te ontwik-kelen om medewerkers in de zorgen daarbuiten te trainen in stress-beheersing. Zijn bedrijf Kuddingen Partners heeft 35 gespecialiseer-de trainers.

GedragHet stresspak moet levensechtestressignalen nabootsen (zweten,minder fijne motoriek, verkokerdeblik, enz). ,,Hoe gestrester je bent,hoe anders je reageert. Onder stresswordt de fijne motoriek minder,maar je gaat ook anders denken enredeneren. Uiteindelijk ontaardt jegedrag door veel stress in primitiefgedrag met grove bewegingen. Eentechnische armklem aanleggen omeen agressieve patiënt te immobili-seren, lukt dan niet meer. Hetstressniveau is soms zo hoog dathet niet lukt weg te rennen, danstruikelen mensen over hun eigenbenen.’’

TrainenStress kun je leren beheersen, doorhet veel te ondergaan. Even trainenmet een tbs’er die jou aanvalt ofeen psychiatrische patiënt die deeetzaal verbouwt waardoor jestressniveau omhoog jaagt, is niette doen.

AdemhalingIn het stresspak kan dat wel veilig.Het pak belemmert je bewegingenwat ook in het echt gebeurt, jeademhaling wordt opgejaagd, en je

blik raakt verkokerd. Met datstressniveau moet je dan trainenom een agressieve cliënt te benade-ren in een kleine ruimte bij deingang van een cel bijvoorbeeld.Om dat na te bootsen krijgt dezorgwerker behalve het stresspakook een virtual reality bril.,,In conflictsituaties werk je metinstinct, intuïtie en intellect. Doorin oefensituaties meer echte stress

te ervaren, leer je dat te hanterenen kun je ook onder hoogspanningmeer ratio toelaten en met je intel-lect werken om situaties te door-breken.’’

Controle,,Op het moment dat een cliënt ineen inrichting een gevaar voorzichzelf of zijn omgeving wordt,gaat bij de verpleger die de cliënt

benadert het stressniveau omhoog,maar hij of zij moet wel kunnenhandelen. Dat leer je alleen doorhet veel te doen. Door geld entijdgebrek is er maar één keer perjaar een herhaling van een cursus.Dan heb je dus geen kans om je tebekwamen in een effectieve separa-tie van een cliënt of om iemandonder controle te houden, met zo’npak kun je dit wel oefenen.’’

Verpleegkundige leert van trainingen voor gevechtsvliegers

Stresspak tegen agressie

Edward Kudding: ,,Hoe gestrester je bent, hoe anders je reageert.'' FOTO ELLA TILGENKAMP

Rien Florisr.floris@hollandmediacombinatie.nl

Praten met handen, zorgt dat je direct kunt afweren. ARCHIEFFOTO

Het stresspak maakt gebruik vantechnologische stoffen. Vergelijk-baar met het mantelpakje datdoor industrieel ontwerpsterGeertje Hofstee is ontwikkeldvoor vrouwen in de overgang. Datgaat koelen als er signalen vooreen opvlieger worden geregi-streerd. In een ander onderzoekin samenwerking met de Facul-teit Industrieel Ontwerpen vande TU Delft wil Kudding gebruik

maken van kleding die signalenregistreert. ,,Je kunt het in combi-natie met een app inzetten bij eentraining van mannen om agressiete reguleren. De stof signaleertzweet, verhoogde hartslag en dankrijgt de man een seintje om eveneen eindje te gaan lopen. Of je zieteen cliënt in een therapie al ’on-derhuids’ reageren op iets wat ge-beurt en dan kun je die afleidenvoor het tot een crisis komt.’’

Mantelpakje voor de overgang

Wetenschappelijke onderzoekenvergen soms onconventionele bena-dering en engelengeduld. Daar kanGer Boedeltje van de Radboud Uni-versiteit over meepraten. De plante-necoloog sorteerde samen met zijnvrouw aan de keukentafel 36.400minuscule plantenzaadjes om ermet behulp van paneermeelbolle-tjes visvoer van te maken.Het doel van al dat handwerk? De

onderzoeker wilde weten of vissen,naast vogels, water en de wind, hel-pen bij de verspreiding van plantenin het water en langs de oevers. In het vissenlab van de universiteitverdeelde Boedeltje dagelijks se-cuur het voer over karpers en tilapi-a’s in een twintigtal aquaria. En van-af dat moment begon het grotewachten. Zouden de zaden na veror-bering weer ongeschonden tevoor-

schijn komen? De wetenschapperhad vooral oog voor de resultatenvan het onderzoek. Boedeltje heeftinmiddels het antwoord op zijnvraag binnen. „Ja, ook vissen kun-nen zaaien. Zelfs over grote gebie-den en ook stroomopwaarts. Hetblijkt dat met name de iets harderezaden ongeschonden het darmka-naal van de karper passeren. Dezevis heeft keeltanden en geen maag.

Alle zaden die niet vermalen wor-den en heb teruggevonden in depoep zijn kiemkrachtig. De tilapia isheel anders gebouwd. De vis heeftrijen kleine scherpe tanden en eenzure maag. Maar veel zaden over-leefden ook deze stoelgang. Met de-ze kennis kunnen we ook voor ande-re plantenzaden inschatten hoegoed ze verspreid zullen worden opbasis van hun kenmerken.’’

Ja, ook vissen blijken te kunnen zaaienVRIJDAG 10 APRIL 2015

Kennis &wetenschap

Reacties in conflictsituatieskun je in bepaalde mate trai-nen. Een heel simpel voorbeeldzijn talking hands. ,,Als je metje handen praat als je iemandtegemoet treedt waar je pro-blemen mee verwacht, heb jedie handen direct paraat als ie-mand naar je uithaalt. Dan rea-geren die handen instinctief enweer je af en grijp je. Dat is eennormale reflex, maar die heb jedus voorbereid door in moge-lijk bedreigende situaties al-tijd met je handen te praten.Dat is trainbaar. Bij een tbs-kli-niek had ik een ouwe rot dieheel kritisch was over mijnaanpak. Maar na een week bel-de hij: het werkt.’’

Pratendehandenbeveiligen