Arenbergstraat 5 1000 Brussel Tel: 02 209 47 21 Fax: 02 ...€¦ · vallen of te verdedigen. De...

12
Arenberggebouw Arenbergstraat 5 1000 Brussel Tel: 02 209 47 21 Fax: 02 209 47 15 Judo: Kumi-kata analyse van mannelijke judoka’s tijdens het Europese Kampioenschap 2008 AUTEURS VAN TICHELT D., PROF.DR. ZINZEN E., PROF.DR. CLARYS P. REDACTIE VERBEIREN KATELIJNE INSTITUUT Vrije Universiteit Brussel, Faculteit Lichamelijke Opvoeding en Kinesitherapie ABSTRACT In deze studie, in het kader van een masterproef tot master lichamelijke opvoeding en kinesitherapie aan de Vrije Universiteit Brussel, werd door middel van videoanalyse een analyse gemaakt van de kumi-kata’s die werden gehanteerd bij de mannelijke judoka’s tijdens het Europese Kampioenschap in 2008. Hierbij werd gekeken naar de verschillen in gebruik van de kumi-kata’s bij het begin en het einde van een gevecht, verschillen in gebruik bij judoka’s uit andere gewichtsklasses en bij (niet-)medaillewinnaars. Vervolgens wordt er ook nagegaan welke kumi-kata’s het meeste gebruikt worden door de judoka’s en het meest efficiënt naar voor komen tijdens een gevecht. Sleutelwoorden judo, kumi-kata, videoanalyse, EK 2008 Datum 01/09/2009 Extra bronnen zie bronnenlijst Contactadres [email protected] Disclaimer : Het hierna bijgevoegde product mag enkel voor persoonlijk gebruik worden gedupliceerd. Indien men dit wenst te dupliceren of te gebruiken in eigen werk, moet de bovenvermelde contactpersoon steeds verwittigd worden. Verder is een correcte bronvermelding altijd verplicht.

Transcript of Arenbergstraat 5 1000 Brussel Tel: 02 209 47 21 Fax: 02 ...€¦ · vallen of te verdedigen. De...

Page 1: Arenbergstraat 5 1000 Brussel Tel: 02 209 47 21 Fax: 02 ...€¦ · vallen of te verdedigen. De judoka met de sterkste kumi-kata of de beste kennis om te anticiperen op de kumi-kata

Arenberggebouw – Arenbergstraat 5 – 1000 Brussel Tel: 02 209 47 21 – Fax: 02 209 47 15

Judo: Kumi-kata analyse van mannelijke judoka’s tijdens het Europese Kampioenschap 2008

AUTEURS VAN TICHELT D., PROF.DR. ZINZEN E., PROF.DR. CLARYS P.

REDACTIE VERBEIREN KATELIJNE

INSTITUUT Vrije Universiteit Brussel, Faculteit Lichamelijke Opvoeding en

Kinesitherapie

ABSTRACT

In deze studie, in het kader van een masterproef tot master lichamelijke

opvoeding en kinesitherapie aan de Vrije Universiteit Brussel, werd

door middel van videoanalyse een analyse gemaakt van de kumi-kata’s

die werden gehanteerd bij de mannelijke judoka’s tijdens het Europese

Kampioenschap in 2008. Hierbij werd gekeken naar de verschillen in

gebruik van de kumi-kata’s bij het begin en het einde van een gevecht,

verschillen in gebruik bij judoka’s uit andere gewichtsklasses en bij

(niet-)medaillewinnaars. Vervolgens wordt er ook nagegaan welke

kumi-kata’s het meeste gebruikt worden door de judoka’s en het meest

efficiënt naar voor komen tijdens een gevecht.

Sleutelwoorden judo, kumi-kata, videoanalyse, EK 2008

Datum 01/09/2009

Extra bronnen zie bronnenlijst Contactadres [email protected]

Disclaimer: Het hierna bijgevoegde product mag enkel voor persoonlijk gebruik worden gedupliceerd. Indien men dit wenst te dupliceren of te gebruiken in eigen werk, moet de bovenvermelde contactpersoon steeds verwittigd worden. Verder is een correcte bronvermelding altijd verplicht.

Page 2: Arenbergstraat 5 1000 Brussel Tel: 02 209 47 21 Fax: 02 ...€¦ · vallen of te verdedigen. De judoka met de sterkste kumi-kata of de beste kennis om te anticiperen op de kumi-kata

Arenberggebouw – Arenbergstraat 5 – 1000 Brussel Tel: 02 209 47 21 – Fax: 02 209 47 15

Inleiding artikel judo – kumi-kata

In het artikel ‘Judo: Kumi-kata analyse van mannelijke judoka’s tijdens het Europese

Kampioenschap 2008’ wordt dieper ingegaan op het belang van de kumi-kata in het judo.

Onder ‘kumi-kata’ verstaan we het vastgrijpen van de tegenstander aan de kimono voor of

tijdens het judogevecht. Het artikel is gebaseerd op de eindverhandeling van Dirk Van

Tichelt, in augustus 2009 nog goed voor een bronzen plak op het Wereldkampioenschap te

Rotterdam.

Om vast te stellen welke judoka welke kumi-kata gebruikte op welk moment in de wedstrijd

en om na te gaan welke kumi-kata’s tot welk resultaat leidden, heeft men gebruik gemaakt

van video-analyse. Op basis van de resultaten van het onderzoek werd getracht om

aandachtspunten te formuleren naar de trainers toe.

Bij ploegsporten kijkt niemand meer op van het gebruik van video-analyse. Onder andere

voetbal- en basketbalcoaches maken gebruik van gefilmde beelden van de volgende

tegenstander om aan de hand daarvan hun ploeg voor te bereiden en hun tactiek te bepalen.

Ook in de individuele sporten wordt deze techniek meer en meer gebruikt. Waar de nadruk bij

het gebruik van videobeelden bij ploegsporten meer ligt op tactiek, worden de beelden bij

individuele sporten voor iets andere doeleinden aangewend. Hier ligt de nadruk namelijk meer

op biomechanische principes ter preventie van blessures en op technische aspecten in het

kader van een betere uitvoering. Men zal een beweging, bijvoorbeeld een flik-flak in de

gymnastiek of een bovenhandse opslag in het tennis, filmen en daarna de beelden bekijken

met de sporter. Tijdens deze sessie wordt de sporter geconfronteerd met de beelden van

zichzelf. Hij zal dus kunnen opmaken of er een verschil bestaat tussen het beeld van de

beweging dat hij in zijn hoofd heeft en hoe de beweging er in de werkelijkheid uitziet.

Hierdoor zal de sporter een beter begrip krijgen van de manier waarop hij zijn bewegingen

kan optimaliseren. Ook de relatie tussen coach en sporter kan hierdoor verbeteren aangezien

de sporter door middel van de beelden beter begrijpt waarom de coach op bepaalde punten

blijft hameren.

Page 3: Arenbergstraat 5 1000 Brussel Tel: 02 209 47 21 Fax: 02 ...€¦ · vallen of te verdedigen. De judoka met de sterkste kumi-kata of de beste kennis om te anticiperen op de kumi-kata

Uiteraard kan men bezwaarlijk beweren dat video-analyse in ploegsporten enkel gebruikt

wordt voor tactische doeleinden en bij individuele sporten enkel voor technische doeleinden.

Zo zullen coaches van ploegsporten aan de hand van de video-analyses ook technische fouten

met hun teamleden bespreken.

Ook bij een gevechtsport als judo zien we die mogelijkheid om van beide doeleinden gebruik

te maken. Kijken we naar het onderzoek waarover het artikel handelt, dan zien we dat de

video-analyses in de eerste plaats gedaan werden vanuit een tactisch oogpunt: wie gebruikt

welke kumi-kata’s en belangrijker nog: welke kumi-kata’s verhogen de kans op winst van de

partij? Judo is echter ook een zeer technische sport. Het zou dus zonde zijn om de video’s niet

ook voor technische interpretatie te gebruiken en zo individuele foutjes weg te werken en de

techniek te optimaliseren.

Page 4: Arenbergstraat 5 1000 Brussel Tel: 02 209 47 21 Fax: 02 ...€¦ · vallen of te verdedigen. De judoka met de sterkste kumi-kata of de beste kennis om te anticiperen op de kumi-kata

1

Kumi-kata analyse van mannelijke judoka’s tijdens het

Europese Kampioenschap 2008 Van Tichelt Dirk, Prof.dr.E.Zinzen

Vrije Universiteit Brussel Faculteit Lichamelijke Opvoeding en Kinesitherapie

INLEIDING

Judo is een verdedigingsport die heden ten

dage over heel de wereld wordt beoefend.

Zowel op nationaal als op internationaal vlak

worden er competities georganiseerd. Tijdens

een wedstrijd moeten de tegenstanders zoveel

mogelijk punten scoren door te proberen de

ander op de rug te werpen (ippon). Dit kan

zowel rechtstaand (nage-waza) als tijdens het

grondwerk (ne-waza).

Traditioneel wordt de sport gekenmerkt door

het dragen van een kimono waaraan de

tegenstanders elkaar vastnemen. Het

vastnemen van de tegenstander tijdens de

wedstrijd, noemt men de kumi-kata. Vooral

tijdens het rechtstaand gedeelte is de kumi-

kata zeer belangrijk, aangezien op deze manier

de belangrijkste contactpunten met de

tegenstander gevormd worden. Hierdoor

kunnen de tegenstanders de ruimte tussen

elkaar controleren.

Ondanks het feit dat de kumi-kata een

belangrijk onderdeel is van het judo, kunnen

we vaststellen dat hierover in de literatuur

weinig wetenschappelijke informatie te vinden

is. In dit onderzoek, naar aanleiding van een

masterproef tot het behalen van een Master in

de lichamelijke opvoeding en kinesitherapie,

wordt het gebruik van kumi-kata’s tijdens de

wedstrijden van een EK geanalyseerd. Er werd

meerbepaald met behulp van videoanalyse

gekeken welke kumi-kata’s het meest werden

gebruikt op internationaal niveau en welke het

meest efficiënt zijn om te scoren. Er werd ook

nagegaan of er verschillen zijn tussen de

gewichtsklassen. Tenslotte werd getracht om

met de resultaten van dit onderzoek

aandachtspunten te kunnen formuleren naar

de trainers toe om het gebruik en de uitvoering

van de kumi-kata te verbeteren.

DE JUDOWORP EN DE KUMI-KATA

Een worp in het judo bestaat uit drie

verschillende fases. De eerste fase is het uit

evenwicht brengen (kuzushi) van de

tegenstander. In de tweede fase wordt het

eigen lichaam uit positie gebracht (tsukuri).

Tenslotte is er nog het werpen van de

tegenstander zelf (kake) (Morrell, 2003).

De kumi-kata of de pakking vindt plaats tijdens

de eerste fase van kuzushi. De kumi-kata

bepaalt grotendeels het slagen van de worp.

Wanneer een judoka de kimono van zijn

tegenstander niet behoorlijk vastheeft of niet

kan blijven vasthouden, dan zal de kuzushi ook

niet goed zijn. Als gevolg daarvan zal de worp

ofwel niet tot stand komen ofwel mislukken. De

kumi-kata is bijgevolg een belangrijk onderdeel

van het begin van het gevecht. Verwaarloost

men de kumi-kata, dan verwaarloost men het

gehele gevecht (Adams, 1990).

Er bestaan verschillende manieren om de

tegenstander vast te nemen. We zien dat de

kumi-kata meestal bestaat uit één sturende

hand (hikite) en één krachthand (tsurite). De

sturende hand zorgt voornamelijk voor het uit

Page 5: Arenbergstraat 5 1000 Brussel Tel: 02 209 47 21 Fax: 02 ...€¦ · vallen of te verdedigen. De judoka met de sterkste kumi-kata of de beste kennis om te anticiperen op de kumi-kata

2

evenwicht brengen van de tegenstander. De

krachthand probeert het lichaam van de

tegenstander tijdens de worp te controleren.

De meest voorkomende kumi-kata is diegene

waarbij met één hand de kraag van de

tegenstander wordt vastgenomen en met de

andere de mouw ter hoogte van de elleboog.

Daarnaast kunnen vele variaties worden

onderscheiden. In bijlage bevindt zich een

overzicht van de meest voorkomende kumi-

kata’s in het judo.

HET BELANG VAN DE KUMI-KATA

In het judo gebeuren het inzetten en het

uitvoeren van een aanval in de ruimte tussen

de tegenstanders. Het is dus van primair belang

dat de judoka’s die ruimte controleren. Hoe

groter de ruimte tussen twee tegenstanders,

hoe beter de aanval of tegenaanval kan

gecontroleerd worden. Het enige hulpmiddel

hierbij is hun grijpvaardigheid (kumi-kata). De

judoka met de beste grijpvaardigheid of, met

andere woorden, degene die dit gebied het

best kan controleren, zal dus in het voordeel

zijn (Weers, 1997a). Iedere judoka weet dat er

zonder kumi-kata geen worp zal kunnen gedaan

worden. Maar het besef van het belang ervan

onderscheidt onder andere de succesvolle

judoka’s van de minder succesvolle.

In het hedendaags competitiejudo heeft de

kumi-kata aan belang gewonnen. Iedere kumi-

kata heeft namelijk een andere invloed op de

mogelijkheid om zich te verplaatsen, aan te

vallen of te verdedigen. De judoka met de

sterkste kumi-kata of de beste kennis om te

anticiperen op de kumi-kata van de

tegenstander heeft een heel groot voordeel

tijdens het gevecht (Ohlenkamp, 2005).

Omdat de kumi-kata heel belangrijk is tijdens

een wedstrijd, zal men zich niet zomaar door de

tegenstander laten vastnemen. Alvorens het

gevecht om de tegenstander tegen de mat te

werken begint, is er dikwijls een kumi-

katagevecht. De judoka wil hier proberen om

zijn/haar favoriete kumi-kata toe te passen en

tegelijkertijd de tegenstander te beletten om

met zijn/haar favoriete kumi-kata te starten.

Een goede beheersing van het kumi-kata-

gevecht behoort tot de vaardigheden van een

goede judoka.

ONDERZOEK NAAR DE KUMI-KATA IN DE

LITERATUUR

In dit onderzoek werd ook nagegaan of er in de

literatuur informatie omtrent het gebruik van

de kumi-kata bij judoka’s te vinden is. Twee

onderzoeken worden besproken.

Zoals eerder al vermeld heeft iedere kumi-kata

een andere invloed op de mogelijkheid om zich

te verplaatsen, aan te vallen en te verdedigen.

De kumi-kata van de tegenstander verkleint die

mogelijkheden nog eens. Weers (1998)

onderzocht tijdens de Olympische Spelen (OS)

van 1996 de verschillende vormen van kumi-

katasituaties tijdens een wedstrijddag. Hij

verdeelde een wedstrijddag in 3 delen. De

voorrondes (dit zijn de gevechten tot en met de

kwartfinales), de herkansingsrondes (dit zijn de

gevechten van de judoka’s die verloren hebben

van een halvefinalist) en tenslotte de

eliterondes (dit zijn de halve finales en de

gevechten voor een medaille). Weers maakte

een onderscheid naar de situatie tijdens het

kumi-katagevecht. Zo onderscheidde hij

situaties waarbij de judoka’s dezelfde kumi-

kata uitoefenden op elkaar, een tegengestelde

kumi-kata, elkaar aan de mouwuiteinden

vasthielden of een kumi-kata zonder vaste

vorm uitvoerden. Weers ging na of er een

verschil was in kumi-katasituaties tussen de

verschillende ronden. De percentages van de

Page 6: Arenbergstraat 5 1000 Brussel Tel: 02 209 47 21 Fax: 02 ...€¦ · vallen of te verdedigen. De judoka met de sterkste kumi-kata of de beste kennis om te anticiperen op de kumi-kata

3

gekozen kumi-kata in de voorrondes

beschouwde hij als het meest representatief

voor de judokabevolking omdat in de

voorrondes van een wedstrijd zowel de goede

als de minder goede judoka’s zitten. Tabel 1

geeft de resultaten weer van dit onderzoek.

Uit de gevonden resultaten van Weers (1998)

blijkt duidelijk dat er in de eliterondes meer

voor de kumi-kata zonder vaste vorm wordt

gekozen dan in de voorrondes. Hoewel deze

vorm dus de meest efficiënte kumi-kata is,

geeft ze nooit zekerheid op winst. 30% van de

judoka’s verkiezen namelijk een andere vorm

van kumi-kata in de eliterondes.

In een ander onderzoek van Seta (2005) werd

bij Japanse hogeschool- en universiteits-

studenten nagegaan welke de meest gebruikte

kumi-kata’s zijn. Hieruit bleek dat de meeste

judoka’s met hun krachthand de tegenstander

hoog in de nek vastnemen (38%). De sturende

hand werd in de meeste gevallen (51%) ter

hoogte van de elleboog geplaatst.

Tabel 1: Percentages van vormen van kumi-kata tijdens OS 1996 (Weers 1998)

Mannen Zelfde Tegengestelde Mouwuiteinde Geen vaste Vorm

Voorrondes 10% 49% 3% 38%

Herkansingsrondes 10% 54% 7% 29%

Finalerondes 2% 33% 2% 63%

Vrouwen Zelfde Tegengestelde Mouwuiteinde Geen vaste Vorm

Voorrondes 19% 55% 7% 19%

Herkansingsrondes 18% 57% 7% 18%

Finalerondes 7% 40% 4% 49%

Gecombineerde Data Zelfde Tegengestelde Mouwuiteinde Geen vaste Vorm

Voorrondes 14% 52% 5% 29%

Herkansingsrondes 13% 55% 7% 25%

Finalerondes 3% 25% 2% 70%

Page 7: Arenbergstraat 5 1000 Brussel Tel: 02 209 47 21 Fax: 02 ...€¦ · vallen of te verdedigen. De judoka met de sterkste kumi-kata of de beste kennis om te anticiperen op de kumi-kata

4

HET ONDERZOEKSOPZET EN DE METHODE

In het kader van deze masterproef werd via de

Portugese Judo Federatie al het beeldmateriaal

van de wedstrijden van het Europees

Kampioenschap (EK) 2008 voor senioren

opgevraagd en geanalyseerd. De analyses

beperkten zich tot de wedstrijden bij de

mannelijke judoka’s. Om een objectief resultaat te

bekomen werden vooral de eerste ronden

geanalyseerd, zodat alle deelnemende judoka’s

één maal aan bod kwamen. Zo werd vermeden

dat er een steeds terugkerend patroon van

dezelfde judoka’s het kumi-katapatroon zou

beïnvloeden.

Alvorens de start van de analyse van de

wedstrijden, werden enkele regels

gedetermineerd. Voor elke wedstrijd werd

dezelfde procedure gebruikt. Ieder gevecht kreeg

een nummer en gewichtsklasse en het land van

herkomst van de judoka werden genoteerd. Er

werd ook genoteerd of ze uiteindelijk een

medaille zouden behalen of niet.

Wat de kumi-kata’s betreft, werd er enkel

gekeken naar die kumi-kata’s waarbij een actie

gebeurde. Onder een actie werd verstaan: een

aanval, tegenaanval, overname of onderbreking

door de scheidsrechter. Bij twijfel over een

beweging werden deze data niet genoteerd.

Elke mogelijke plaatsing van een hand kreeg een

code van 1 tot en met 18. De combinatie van de

twee handen leverde uiteindelijk voor iedere

soort van kumi-kata een unieke code op.

Aangezien er dikwijls, voorafgaand aan een worp,

een heel kumi-katagevecht plaatsvindt, is de kumi-

kata op twee verschillende tijdstippen genoteerd.

Er werd zowel gekeken naar de kumi-kata

waarmee gestart werd of de “beginkumi-kata” als

naar de kumi-kata op het moment van de actie

zelf of “kumi-kata”. Per actie werd ook genoteerd

in welke minuut deze plaatsvond. De kumi-kata’s

werden enkel genoteerd wanneer er één van de

bovenvernoemde acties op volgde. Indien de actie

een worp was, werd er genoteerd of het een

aanval, tegenaanval of overname was. Ook werd

de score genoteerd die deze worp opleverde.

In het totaal werden er 77 matchen geanalyseerd

wat de kumi-kata’s van 154 verschillende judoka’s

opleverde. Binnen al die geanalyseerde matchen

zijn er 2024 acties genoteerd.

Na 3 maanden werden enkele wedstrijden

nogmaals geanalyseerd om de betrouwbaarheid in

gegevensverzameling van de onderzoeker te

testen. Zowel de analyse van de “beginkumi-kata”

als van de “kumi-kata” bleken op deze manier

betrouwbaar binnen dezelfde expertonderzoeker,

wat de resultaten uit dit onderzoek een voldoende

mate van betrouwbaarheid geeft. De validiteit

werd verzekerd door de duidelijke determinering

van de te onderzoeken variabelen.

Page 8: Arenbergstraat 5 1000 Brussel Tel: 02 209 47 21 Fax: 02 ...€¦ · vallen of te verdedigen. De judoka met de sterkste kumi-kata of de beste kennis om te anticiperen op de kumi-kata

5

RESULTATEN EN DISCUSSIE

Zoals reeds aangehaald, werd voor de analyse van

de kumi-kata een verschil gemaakt tussen de

“beginkumi-kata’s” en de kumi-kata’s tijdens de

wedstrijd. Bij de 2024 genoteerde acties werden

in totaal 144 verschillende kumi-kata’s die tijdens

een actie plaatsvonden vastgesteld en 78

verschillende beginkumi-kata’s.

Tabel 2. Aantal keer dat de kumi-kata’s voorkomen tijdens de actie (in %) (n=144)

Met 1 H aan de kraag 13%

Met 1 H aan de mouw,

andere H aan de kraag

9%

Met 1 H aan de mouw 7%

Rest kumi-kata – 88

onbekende soorten

26%

Bekende kumi-kata, maar

minder gebruikt

Rest in groepjes van

4%-3% en 2%

De kumi-kata met 1 hand aan de kraag en 1 hand

aan de mouw is de basiskumi-kata. Deze kumi-

kata, of een gedeelte ervan/variatie erop, wordt in

het judo ook het meest gebruikt. Dit is logisch

aangezien bijna alle officiële worpen (uit de

gokyo) met deze kumi-kata starten. We zien dat,

naast een groot aantal in het judo bekende kumi-

kata’s, 26% van de kumi-kata’s die voorkomen

tijdens de wedstrijd onbekend zijn of derivaten

van bekende kumi-kata’s.

Tabel 3. Aantal keren dat de kumi-kata voorkomt bij het begin van het gevecht (in %) (n=78)

Met 1 H aan de kraag 29 %

Met 1 H aan de mouw 14%

Met 1 H aan de bovenarm 9%

Met 1 H aan de kraag

gekruist

5%

Met 1 H aan de mouw,

andere H aan de kraag

5%

Rest kumi kata – 64

onbekende soorten

17%

Bekende kumi kata, maar

minder gebruikt

Rest in groepjes van

4%-3% en 2%

Ook bij de analyse van de kumi-kata aan het begin

van het gevecht (bij de 1ste minuut) zien we dat

vooral een gedeelte van/variatie op de basiskumi-

kata gebruikt wordt (zie tabel 3). Ook hier zien we

een grote groep van minder bekende kumi-kata’s

of derivaten.

1. Vergelijking van de beginkumi-kata’s tussen

de eerste en de vijfde minuut

De kumi-kata’s die in de eerste minuut het meest

voorkwamen zijn de kumi-kata’s ’met één hand

aan de mouw’ en ‘met één hand aan de kraag

gekruist’. Deze twee kumi-kata’s geven een

minimum aan controle over de tegenstander. Dat

deze kumi-kata’s meer worden gebruikt in de

eerst minuut en minder in de laatste minuut is te

verklaren doordat men over het algemeen in de

eerste minuut de tegenstander wat gaat aftasten.

Er wordt een minimum aan contact gemaakt met

de tegenstander en men probeert aan te voelen

wat de sterktes van de tegenstander zijn en in

welke richting hij een aanval zal proberen in te

zetten. Door het gebruik van deze kumi-kata’s

behoudt men toch nog een grote beweeglijkheid

om bij een eventuele aanval uit de beweging te

draaien.

We merken op dat de kumi-kata’s die het meest in

de eerste minuut gebruikt worden de

mogelijkheid geven om nadien over te gaan naar

een andere, betere kumi-kata; één waarmee men

een aanval wil uitvoeren of waarmee een

tegenaanval kan voorkomen worden.

De kumi-kata’s ‘met twee handen aan één kraag’,

‘met één hand in nek’, ‘met één hand aan de

schouder’ en ‘met één hand in nek andere hand

aan de kraag’ zijn kumi-kata’s die in de vijfde

minuut meer gebruikt werden. Een verklaring

hiervoor is te vinden in de controle die deze kumi-

Page 9: Arenbergstraat 5 1000 Brussel Tel: 02 209 47 21 Fax: 02 ...€¦ · vallen of te verdedigen. De judoka met de sterkste kumi-kata of de beste kennis om te anticiperen op de kumi-kata

6

kata’s leveren. Naar het einde van een wedstrijd

toe wil een judoka veelal zijn voorsprong

verdedigen. Het verdedigen van die voorsprong

gebeurt dikwijls door heel goede controle te

nemen over het bovenlichaam van de partner. Het

bovenlichaam speelt vaak een belangrijke rol in de

tsukuri. Kan men het bovenlichaam niet bewegen,

dan zal er in vele gevallen ook geen tsukuri

kunnen plaatsvinden.

2. Vergelijking van de kumi-kata’s volgens

gewichtsklasse

Om met voldoende aantallen te kunnen werken,

werden de gewichtscategorieën samengevoegd

tot 3 verschillende groepen. De lichtgewichten zijn

de judoka’s tot en met 66kg. De judoka’s die 66kg

tot en met 90kg wegen, behoren tot de

middengewichtsklasse en de judoka’s over de

90kg behoren tot de zwaargewichten.

Een lichte judoka kan over het algemeen zijn

lichaam sneller verplaatsen dan een zware judoka.

Hierdoor hebben zij geen absolute nood aan een

kumi-kata waarmee men het lichaam van de

tegenstander heel goed controleert. Dit verklaart

waarom de judoka’s uit de lichte gewichtsklasse

ten opzichte van de andere gewichtsklassen meer

acties doen of ondergaan met één hand aan de

mouw of met één hand aan de bovenarm.

De judoka’s in de zware gewichtsklasse beginnen

meer met een kumi-kata waarmee ze het

bovenlichaam heel goed kunnen controleren dan

de judoka’s van de andere gewichtsklassen. Deze

judoka’s gebruiken veelal hun lichaamsgewicht

om een worp te doen en proberen om al vanaf het

begin van een actie het bovenlichaam van hun

tegenstander zo goed mogelijk te controleren. De

aanvallen met een kumi-kata met één hand

worden bij hen beduidend minder gebruikt.

3. Vergelijking van kumi-kata bij

medaillewinnaars en niet-medaillewinnaars

De uiteindelijke medaillewinnaars starten minder

met een kumi-kata waarmee men de tegenstrever

maar met één hand vast heeft. Enkel de kumi-kata

met één hand aan de mouw is hier een

uitzondering op. De medaillewinnaars beginnen

over het algemeen meer met de kumi-kata’s

waarbij men de tegenstander met beide handen

vast heeft. Vooral de tweehandige kumi-kata’s

waarbij één hand de mouw vasthoudt, worden

meer door hen gebruikt om te beginnen dan de

niet-medaillewinnaars.

4. Kumi-kata tijdens een aanval of een

tegenaanval

Er konden 114 verschillende kumi-kata’s

onderscheiden worden tijdens een actie. De

meeste acties werden wel ingezet vanuit de

basiskumi-kata. Dit is te verklaren doordat vele

worpen uit de gokyo hiermee worden gedaan. Één

hand aan de mouw en één hand aan de kraag is de

meest gebruikte kumi-kata om een actie op te

zetten.

5. Kumi-kata bij een score door een worp

De top-5 van de kumi-kata’s waarmee het meeste

gescoord wordt, zijn de kumi-kata’s waarbij men

de tegenstander met twee handen vastheeft. De

basiskumi-kata werd percentueel het meest

gebruikt om te scoren.

6. De efficiëntie van een kumi-kata

Om de efficiëntie van iedere kumi-kata te weten,

werd berekend hoeveel er met één bepaalde

kumi-kata procentueel werd gescoord. Er werd

nagegaan hoeveel de judoka met een bepaalde

kumi-kata kon scoren tijdens een aanval

(score/aanval).

Uit deze analyse bleek dat de meest efficiënte

kumi-kata waarmee men kan scoren deze is

waarbij men met één hand de mouw vastheeft en

de andere hand langs de zijkant, over de arm, op

Page 10: Arenbergstraat 5 1000 Brussel Tel: 02 209 47 21 Fax: 02 ...€¦ · vallen of te verdedigen. De judoka met de sterkste kumi-kata of de beste kennis om te anticiperen op de kumi-kata

7

de rug van de tegenstander plaatst. Als men kijkt

naar de efficiëntie van een kumi-kata, dan kan

men over het algemeen zeggen dat hoe meer

contact men heeft met de tegenstander, hoe

sneller er een score zal volgen. Deze kumi-kata’s

zorgen ervoor dat er maar een heel kleine ruimte

is tussen de judoka en zijn tegenstander. Dit

brengt echter het gevaar mee dat de tegenstander

een tegenaanval kan inzetten. Hoewel deze kumi-

kata de efficiëntste is om te scoren, is het

tegelijkertijd ook de minst efficiënte om een

tegenaanval te voorkomen. De efficiëntste kumi-

kata’s om een tegenscore te voorkomen zijn

diegene waarbij men bijna geen contact heeft met

de tegenstander en diegene waarbij men de

tegenstander volledig controleert.

BESLUIT EN AANBEVELINGEN

Uit onderzoek blijkt dat er veel verschillende

kumi-kata’s worden gehanteerd tijdens een

gevecht. We zien dat de judoka naast een groep

van basiskumi-kata’s ook nog vele andere variaties

toepast tijdens het kumi-katagevecht. Zo zien we

ook dat de basiskumi-kata met één hand aan de

kraag en één hand aan de elleboog, de hand aan

de elleboog meer aan de mouw geplaatst wordt.

Niet enkel komt deze kumi-kata ook het meeste

voor tijdens het gevecht, de analyse wijst erop dat

er met deze kumi-kata het meest gescoord wordt.

Ook blijkt uit dit onderzoek dat de éénhandige

kumi-kata aan de mouw belangrijk is. Met deze

kumi-kata kan namelijk zo veel mogelijk

voorkomen worden dat de tegenstander je kan

vastnemen. Al van in de initiatiefase binnen het

judo kan men het accent meer leggen op het

grijpen van de tegenstander bij de mouw in plaats

van aan de bovenarm. Dit geldt vooral voor

judoka’s uit een lagere gewichtsklasse. Uit de

analyse van de medaillewinnaars zien we wel dat

zij vooral gebruik maken van tweehandige kumi-

kata’s.

Om eraan gewend te geraken dat een

tegenstander een andere kumi-kata gebruikt dan

enkel de basiskumi-kata moeten deze kumi-kata’s

ook in de trainingen gezien worden. Om gewend

te geraken aan veel verschillende kumi-kata’s,

moeten er in de trainingen ook kumi-

katagevechten plaatsvinden. Aan te raden is om

tijdens die gevechten de judoka’s een bepaalde

kumi-kata op te leggen. Hierdoor leren ze vele

verschillende kumi-kata’s te hanteren.

We zien verder dat de kumi-kata’s waarbij men

veel contact heeft met de tegenstander heel

efficiënt zijn om te scoren, maar dat ze vaak ook

resulteren in een tegenaanval. De trainer/coach

dient de atleet erop attent te maken dat indien er

een dergelijke kumi-kata gehanteerd wordt, men

direct moet aanvallen.

Een sterke kumi-kata en een goede kennis om te

anticiperen zijn belangrijk bij judo. Ze geven nooit

een garantie op winst maar via deze kumi-kata

kan die winst wel worden afgedwongen.

Page 11: Arenbergstraat 5 1000 Brussel Tel: 02 209 47 21 Fax: 02 ...€¦ · vallen of te verdedigen. De judoka met de sterkste kumi-kata of de beste kennis om te anticiperen op de kumi-kata

8

1 2 3 4 5 6

met één hand aan de

kraag met één hand aan de

kraag gekruist op de rug onder de arm op de rug over de arm diep over op de rug diep over op de rug aan

zelfde zijde

7 8 9 10 11 12

aan uiteinde mouw aan uiteinde mouw

gekruist aan de bovenarm aan de bovenarm

gekruist aan de schouder in de nek

13 14 15 16 17

aan het been aan het been gekruist de broek de broek gekruist aan de pols

Page 12: Arenbergstraat 5 1000 Brussel Tel: 02 209 47 21 Fax: 02 ...€¦ · vallen of te verdedigen. De judoka met de sterkste kumi-kata of de beste kennis om te anticiperen op de kumi-kata

9