V R I J D A G 1 1 S E P T E M B E R 1942 T W E E D E J A A R G A N G N U M M E R 3 7

WEEKBLAD VAN HET NEDERLANDSCHE ARBEIDSFRONTWORDT GRATIS TOEGEZONDEN AAN AllE LEDEN- VAN HET N.A.F.

Abonnementsprijs Vóór niet-leden: ƒ 1.25 per half Jaar.

Losse nummers 7j cerif^ Advertentieprijzen op aanvraag.

HOOFDREDACTEUR: G. J. ZWERTBROEK

Adres van redactie en administratie: Heketveld 15, Amsterdam-C.,

Telef. 38811, Giro 21876.

DE SOCIALE VOORMAN OP DE BRES: ver-

worvenheid van den nieuwentijd zal de instelling van densocialen voorman in staat blij-ken, de massa der werkers voorjijn idealen te winnen.

De oude vakbondsman — zoozegt men — was louter mate-rialistisch ingesteld. Dat kwam— verklaart nier — omdat devakbeweging op niets' andorswas gericht dan op het verkrij-gen van stoffelijke voordeelen.Daarom — aldus meent men— was zij voor idealistische be-weegredenen absoluut .ontoe-gankelijk. En als gevolg hiér:van — luidt het misprijzend —kon de Nederlandsche arbeidertot nog toe niet voor de nieuweorde, die immers niét* op ma-terieele, maar in hoofdzaak opIdeologische hervotmingen is in-gesteld, worden gewonnen. Zijnmaterialistische geestesgesteld-heid maakt hem *— aldus oor-deelt men — voorloopig onge-schikt om den nieuwen tijd te •begrijpen, laat staan^ hem tedragen.

Wij zijn het in dezen met„men" in het geheel niet eens.

Hoewel de vakbeweging inder-'daad gericht was op het ver-krijgen van verbeteringen in dearbeidsvoorwaarden, mag menhaar en haar Jeden toch geenidealistische beweegredenen ont-zeggen. Voor die 'arbeiders, diede vakbeweging grondvestten.die haar groot maakten en haarin stand hielden, was het ver-krijgen van stoffelijke voordee-len namelijk gjln doel. maarslechts middel. Het was middeltot een hooger doel. Dit doelW34: den nr-Uerieelen grondslagóókvoor al zóó soliede te maker.,dat daar zijn cultureele verhej-fing veilig/' op gebouwd zou kun-nen leordln- De arbeider vanhet liberaal-kapitalistische tijd-perk kon het niet helpen, datwat de andere bevolkingsgroe-

" pen reeds bezaten : materieelelevenszekerheid en welvaart,nog door hem op hun tegen-stand veroverd moest worden!Wat zou. er van de cultuur, vande aedelijke en geestelijke deug-den dier andere bevolkings-groepen zijn terechtgekonren.als zij den materieelen grond-slag van hun leven eens haddenverloren of hem nipt hadden

•De uuae vakbeweging - - eiidaarmee de oude vakbondsman— is dan ook heelemaal nietzoo materialistisch .ingesteld,als velen — teleurgesteld doorzijn aanvankelijken tegenstand -- wel meenen. HIJ is alleen maar . . . reali t! Hijmoge dat op voor fijne geesten wat stuitend duidelijke manier laten blijken, als hijop vele fraaie toespraken antwoordt: wat koop ik ervoor!, maar hij ge°ft Ha armee'alleen blijk van zijn stevig^ ontwikkelden werkelijkheidszin.

„Wat koop ik ervoor" •- dat beteekent voor dëh ouden, realistischen vtiKOunOomanniet. anders dan: „Welk nut hebben de arbeiders ervan?!" Die vraag is. wanneermen tot hem spreekt ovaj- maatschappelijke, economische en politieke hervormingen,gerechtvaardigd. Die oude vakbondsman heeft ervaring en is practisch en theore-tisch geschooid — wij weet. hoe vaak in verleden en heden de arbeiders er doorprachtige leuzen toe gebracht werden zich voor het karretje, van anderen te latenspannen en voor dezen de kastanjes uit het vuur te halen -- hij voelt er een

NÖrommels klein beetje voor, zich hiertoe thans opnieuw te leenen. De massa iderwerkers vormt de massa des volks -- dus hebben de werkers het volste recht, dejuistheid van nieuw-aangeprezen maatschappelijke theorieën te toeteen aan het nut,Öat zij voor hen zullen hebben. Hun zin voor werkelijkheid kan hun niet kwalijk

genomer, worden; hun ongeloofen. scepticisme moeten wordenverklaard uit de vele teleurstel-lingen, die zij hebben ondervon-den.

Den mannen van den nieu-wen tijd — uiteraard nog eenminderheid, omdat al het htol-»we alleen met een minderheidbeginnen kan — is het op hunbeurt weer niet kwalijk te ne-men, dat zij voor hét oog dergroote massa zoo weinig meerdan slechts schoone theon?ênen zoo weinig reëels kunnenbieden. Ongetwijfeld werken zijhard en bereiken zij veel. Ge-leidelijk wordt de heele maat-schappij van den grond ,̂f om-gevormd en totaal anders ge-oiswmiseerd; ons po'.Uieke eneconomische leven zwenkt omen gaat^oort in een richting,die niet méér naar den onder-gang . onzer beschaving, maarnaar haar vojlen bloei zal Voe-ren. Wie daar oog voor heeft,staat verstomd van het vele,dat in zulk een korten tijdwerd bereikt en huivert vanontzag' voor de geweldige mo-gelijkheden der toekomst. Maarhoe kan men van de massa derwerkers verlangen, daar oogvoor te hebben? Zij zijn in deeerste plaats realisten, zij zienen ondergaan in de eersteplaats de werkelijkheid van hetheden en missen het vermogen,daar doorheen de mogelijkhedender toekomst te zien. Van hetheden begrijpen zij -de grootsch-heid niet; zij ondergaan — enook hun vrouwen en kinderenondergaan! — daarvan de ma-terieele beperkingen en.een ont- .stellende verwarring in de geea-

,ak en gevolgi<s het resultaat.

„Wat koop ik ervoor?", dez»x begrijpelijke vraag van den'sceptischer! realist gaat thansechter *duidelijk beantwoordworden door den socialen voor-man van het Arbeidsfront inde bedrijven!• Daar komt in ieder bedrijfeensklaps één der werkers naarvoren als de vertrouwensmanvan het Arbeidsfront en begintzijn taak. Geremd door tegen-werking van patroons en arbei-ders, wat o^ennig, moeizaam,'voelend - e* tastend zoekt hij

- zich zijn weg. Ongeloovig, wan- _trouwend, spottend kijken debedrijfsgenooten toe. „Wat doetdie vreemde stoethaspel in dekou! , Wat Wil hij eigenlijk?!"Nóg overheersshten cynisme enhet kille realisme van den oudenvakbondsman, die naar het nut

vraagt en die daarvan zijn oordeel laat afhangen.Dan komen echt;r de eerste resultaten, door den socialen voorman bereikt. Kleinig-

heden nog maar. Een verbetering bereikt voor dezen; een onbillijkheid hersteld voordien. Dan iets van meer algemeene beteekenis. Noodzakelijke herstellingen, die ach-terwege bleven, thans verricht; veranderingen in werklokalen of -methoden, welkeongenoegen wekten, aangebracht. En daar ziet de scepticus, de realist, de cynicus,de oude vakbondsrot plotseling, als in één lichtflits: „Verduiveld, ja, daar is het nutlAK dit dan de nieuwe tijd is, ja, dan.. " l

Vanaf dit tijdstip is hij voor ons gewonnen.Hij verzet zich nog. Natuurlijk! Uit sleur," uit gewoonte, uit valsche schaamte.^Desondanks echter is hij voorgoed voor de nieuwe, orde gewonnen en zal dit bij

een geschikte gelegenheid spoedig laten blijken.Omdat hij realist is, en het de sociale voorman is, die, op die bres staande nipor

zijn belangen, hem thans reeds in tal van bedrijven de werkelijkheid, van den nieu-wen tijd v%or oogen stelt

ARBEIDSVREUArbeid en vreugdeHad men het er hier niet altijd

over dat arbeid voor de dammenwas? En men moet zoo Zondagavondof Maandagmorgen maar e$ns lietoor te luisteren leggen om te hoorenmet welk een geestdrift de Maandagtegemoet gezien -wordt.

Waarom werkt men? Nu ja, omdat• het nu eenmaal moet. Je moet tochte eten hebben! Omdat het moet,stapt nien 's ochtends in alle vroegtemopperend uit het warme bed. Omdathet moet. schrokt men dan een bord-je pap naar binnen. Omdat het moet,spoedt men zich dan naar het werk.

Geen wonder, dat men er op diemanier niet veel puf in heeft, omzco'n heelen dag te werken. Wantzoo is arbeid inderdaad een vloek. Ar-beid wordt niet door de werkendengewaardeerd, op die manier, maardoor hen die zonder werk zijn, dieden heelen dag doelloos róndslente-ren en vol afgunst kijken naar hen,die wél mogen werken, die een taakhebben, een plicht. Want dat is dearbeid tenslotte, een plicht.

Arbeidsvreugif^ dat zal velenvreemd in de ooren , klinken, maartoch zijn arbeid en vreugde twee be-grippen, die "overal, waar de arbeid

Vreugde aan den ar-beid en vreugde aanhet gezin zijn de tweesterkste polen in hetgeluk van den recht'schapen volksgenoot.

gezond is, onafscheidelijk aan elkaar,verbonden zijn.

Arbeid: dien men verricht met inzetvan zijn geheele persoonlijkheid, ar-beid, die aangepast is aan de bijzon-dere geschiktheid van den persoon,arbeid die verricht wordt onder om-.standigheden die aangenaam voorden werker zijn, zulke arbeid brengtaltijd vreugde mee. '

Voor hen die hun arbeid zoo ver-richten, bestaat er geen Maandagwaarop,men maar niet kan beginnen,bestaat er geen Maandag, die denvrijen Zondag voor het grootste deelal bederft.

Zij. die hun arbeid zoo opvatten,weten wat arbeidsvreugde is. En diearbeidsvreugde kan aanwezig zijn bijden directeur, zoowel bij den lift-jongen, die 's avonds tegen zijnvriendjes spreekt over „onze" zaak,die dit en dat weer veel beter doetdan die en die zaak. Zoodra menhoort spreken van „onze" za^ik, danis het wel in orde, dan weet menwel wat arbeidsvreugde is. Want dangeeft men blijk van liefde voor hetbedrijf waar men werkt, voor denarbeid dien men daar verricht.

Die arbeid gjeeft vreugde, want demensch tyoelt, dat hij zijn bestem-ming vervult.

Arbeid is geen vloek, arbeid is: zijnbestemming vervullen. Het doet erniet toe welk soort arbeid dit nu is.Het kan zijn, het moeizaam voort-gaan van den landarbeider, het kanzijn het gevaarvolle werk van denmijnwerker of den zeeman, het kanzijn de onderzoekingen van den ge-leerde, of het tot stand brengen vaneen kunstwerk door den beeldhouwer.

Maar in al deze gevallen zal goedeen onder goede omstandigheden ver-richte arbeid voor een gezond menschgeluk en vreugde brengen. Onder de

willekeur van het kapitalistische stel-sel is de arbeid echter verworden toteen sleurwerk dat men zonder vreug-de verricht. Men ziet niet meej^ $nwaarvoor men werkt, het doet er nietlanger toe welk beroep men uitoefent— als men maar wat te doen heeftdat geld en nog eens geld in hetlaatj« brengt.

Arbeid schept schoon'he'id, werk brengt ge-luk en bevredigt onzeverlangens. Zij, die ditbestrijden, zijn geenwerkers, zij zijn hetkaf in het koren vande volksgemeenschap^Zij zijn de parasieten.

De arbeid werd verricht onderslechte hygiënische omstandigheden.

Zoo •kón de arbeid, de grootste gavevan. den Schepjjer, een vloek wordenen werd arbeidsvreugde een begrip,öat men niet meer kende.

Omdat de arbeid tot in de laatstejaren toe, zijn zin en waarde voor depersoonlijkheid verloor en dat zoowelvoor die massa werkers, die in het„productie-proces" werden ingelijfd,als voor de leiders dier productie zelf,die net zoo gced werktuigen warengeworden van wat men „wetten" vaneconomie placht te noemen.

Liefde voor den arbeid, vreugdevoor den arbeid? Het kapitalismeheeft die genekt en van de werkersstukgoed gemaakt.

Het kiezen van een vak kwam bijde jongeren niet meer voor, vooruit-zichten waren er tóch niet. Kwam dejongen op een goeden dag van schoolmet zijn einddiploma, dan greep hijhet avondblad en bekeek de adver-tenties. Dié bepaalden zijn „toe-komst", want op de meest aantrekke-lijke, d.i. die het hoogste salaris be-loofde, werd gë'schreven. Of de jon-gen wat voor het vak voelde of hij .bijzonderen aanleg bezat, deed er niettoe, als hij maar „onder de pannen"was. Was arbeid' zoo een vreugde?Of was hij een vloek? ̂

Vader werkte op een confectiefa-briek|£n naaide daar zakken in broe-ken. Anders deed hij niet. Werk, datniets met zijn persoonlijkheid te ma-ken had. Werk, dat afstompte, datgeen zin voor hem had en dat nietmenschwaardig was. Zou hij zonderwerk komen, dan was hij ongeschiktvoor ieder ander werk en zou hij kun-nen wa:h'ten tot op een andere fa-briek een zakkennaaier uitviel.

Groote zus was leerling-verkoopsterin een pracht van een mode-zaak. Zeverdiende niet veel, maar dat mochtje ook niet verwachten, want ten-slotte leerde ze toch een goed vak.Maar toen groote zus ouder werd en

verkoopster moest gaan worden — zehad er de capaciteiten zoo langza-merhand voor — werd ze aan dendijk gezet, want de baas kon nietmeer betalen en dat had hij vooruitwel geweten.

Is het een wonder, dat men onderdie omstandigheden geen vreugdevoor zijn arbeid kon .hebben, geenvreugde om zijn arbeid? Haatte menden arbeid niet eerder?

Wij moeten ons gaan inspannenom den arbeid weer vreugdevol tegaan maken. We kunnen dat doen,door de omstandigheden waarondergewerkt wordt te verbeteren, dcorhet werk hooger te beloonen. Maarallereerst moeten wij den werkers;

een hun passende plaats — dusovereenkomende met hun persoon-lijkheid en bijzonderen aanleg — in

een door de gemeenschapsgedachtebezield verband geven Want ar-beidsvreugde kari alleen dan bestaanals een ieder het werk doet dat hemligt, dat inderdaad een levensvervul-ling voor hem is.

WÜ moeten den arbeid weer gezondgaan maken en den werkendenmensch' als vormgever der productiein de plaats. stellen van de tech-niek. Dan zal het gebeuren, dat menniet langer lederen dag reikhalzendnaar het klokje van half zes zit tekijken, niet langer in een voortdu-rende afwachting van het week-eindeleeft en niet langer den Maandagvreest. Dan zal men zelf 's avonds,thuis, over den arbeid praten en be-denken wat er den volgenden dagweer gedaan moet worden.

Dan zal de Arbeid een levensver-vulling zijn en daarom vreugdevol. .

niimilwimmmiTimmi

DE OPBOUW INDE OOSTELIJKE GEBIEDENBekwame Nederlandsche vaklieden

bouwen mede

H et Is een verheugend ver-schijnsel, dat thans naast de

Duitschers, die de organisatie vanden opbouw der oostelijke gebie-den in handen*hebben, ook de Ne-derlanders zrch bereid hebben ver-klaard, aan dezen opbouw mede tewerken, waartoe reeds de eerstegroepen Nederlandsche arbeidersin de Oekraïne zijn aangekomen.Van Duitsche zijde wordt dezemedewerking op hoogen prijs ge-steld, want men kent over het al-gemeen de vakbekwaamheid vanden Nederlandschen werkej enweet, dat zoowel de Nederlandschearchitect, de Nederlandsche op-zichter als de timmerman en d«metselaar zijn mannetje staat enzich door groote vakbekwaamheidvan de meeste zijner vakgenootenin andere landen onderscheidt.Eens vertoefde een RussischeCzaar in Nederland, om aldaar \ande Nederlandsche handwerkersgoede vakbekwaamheid te leerenen te trachten deze vakbekwaam-heid ook zijn volk eigen te doenworden, thans gaan Nederland-sche handwerkers naar de Oekraï-ne, om aldaar de grondslagen teleggen van een geciviliseerdesamenleving, zooals dezd* sindsjaren onder het So v j et-bewind nietmeer mogelijk was.

Dat reeds zoo spoedig Neder-landsche arbeiders in de Oekraïnehun werk aanvingen, is vooral tedanken aan het initiatief van hetReichskommissariat voor de Oe-kraïne en de voortvarendheid vande Nederlandsche Oost-Compagnie.Door beide instellingen werd ingemeenzaam overleg de werkdienstHolland van het Rijkscommissa-riaat voor de Oekraïne opge-richt, welke Werkdienst de uitzen-ding van Nederlandsche vakliedennaar de opbouwgebieden regelt.

Reeds duizenden boergn en vak-arbeiders zijn uit-Nederland naarde nieuwe Oostgebieden vertrok-ken, alwaar /zij aanvankelijk inRowno, Kiew en Dnjepropetroswktezamen worden gebracht en daareenig inzicht verkrijgen in de toe-standen van het Oosten. Na dezepractische studie worden zij bijden opbouw ingezet. Zeer waar-schijnlijk zal ook in Chaïkow eenNederlandsen kamp worden inge-richt.

Een groot deel van de Neder-landers die thans in de Oekraïnehet pionierswerk zijn aangevangen,heeft vroeger een zelfstandig be-drijf uitgeoefend of was 'voorne-mens zich metterwoon z°lfstandi<?te vestigen. Door de ongunstigetijden was men daartoe destijdsechter niet in de gelegenheid, zoo-dat men thans gaarne de gelegen-heid aanvaardt, zich als zelfstan-dige te vestigen, toeze gelegenheidwordt n.l. voor goede vaklieden inde Oekraïne geopend. Na een be-paalden tijd in organisatorischverband aan den opbouw mede-werking te hebben verleend, kun-nen n.l. de Nederlandsche am-bachtslieden een vakproef afleg-gen. Slaagt men voor deze proef,dan wordt de gelegenheid geboden'zich in een der steden of dorpen.als zelfstandige te .vestigen. Hetwerk in de Oostelijke gebiedengeeft voor de ondernemende Ne-derlancfsche arbeiders dus voldoen-de perspectieven.

Voorloopig heeft de Werkdienst •Holland opdrachten gekregen totden bouw van woningen en kan-toorinrichtingen voor verscheideneambtelijke bureaux, terwijl tevensde verblijfplaatsen voor nieuwearbeidersgroepen gebouwd worden.Daarna zal met den bouw van par-ticuliere bedrijven en woningenworden begonnen. Zoodra het zoo-ver is', zullen echter reeds velen demeesterproef hebben afgelegd,aangezien het aan vakbekwaam-heid niet ontbreekt.

De Nederlanders krijgen echterextra lessen in de wettelijke voor-schriften ten aanzien van de boek-houding voor middenstandsbedrij-ven en de uitvoering der Duitschesociale wetten, waarmede .elkeondernemer op de hoogte dient tezijn.

Buiten de vaklieden in de bouw-bedrijven zullen middels den Werk-dienst ook Nederlandsche boerenen tuinders in de Oekraïne ge-plaatst worden. Hun vakkenniskan er vooral in belangrijke matetoe bijdragen om de productie perH.A. op te voeren, aangezien totheden van een intensief beoefenenvan den land- en tuinbouw in deOekraïne nauwelijks gesprokenkon worden. » .

WERKERSvan onzen tutl

HET GETIJ KEERTM'n vriend' Dirk heeft het zoo druk als 'n klein baasje. Hij ver-

richt zijn werk in de meubelfabriek met liefde voor het vak, enwarme genegenheid voor zijn medemenschen. Dikwijls heeft hijmet enkele potloodschrappen, een fijn meublementje ontworpendat later opgang maakte en geprezen werd als het nieuwste vanhet nieuwste en gebruikt kon worden zonder direct in puin tevallen.

Wat Dirk maakt is goed. Ook zijn 'kijk op het leyen getuigt vanvooruitzien, en hij was niet de laatste om in te zien dat oudevormen en gedachten, ook op maatschappelijk gebied, haddenafgedaan, en plaats moesten maken voor nieuwe.

Ook op dit gebied "durfde hij iets te ondernemen, en mee tebouwen aan. iets goeds dat bestemd was om den tand des tijdsglansrijk te weerstaan. Hij werd ook officieel aangesteld als sociaalvoorman, doch in feite was hij dat reeds lang voor z'n benoeming.Omdat hij als sociaal voorman geboren werd.

Dus kwam hij voor enkele jaren al in botsing met hen diezweren bij houtworm en tweedehandscri. Hij ontweek den strijdniet. 's Avonds kneep hij 'n halfuurtje uit om tegen de leuning tehangen van de brug waar de economen" en strategen uit de buurtbijeenkwamen om hun zwaarwichtige conferenties te beleggen totmeerdere glorie van datgene wat had afgedaan.

En eiken zomeravond luisterde hij weer naar de versleten 'argu-menten en dito levensbeschouwingen. Hij incasseerde de aan zijnadres gerichte hatelijkheden in kalme berusting, en plaatsje tegen-argumenten waar geen houtworm aan knabbelen kon. Dan keekhij weer naar de stroomende rivier die onder den v«rdonkerdenavondhemel eindeloos voortkabbelde naar de wijde zee, steeds inoezelfde richting. En luisterde weer naar de gesprekken die voort-kabbelden, altijd ia dezelfde richting.

Als z'n vrijgemaakt halfuurtje verstreken was nam hij zonderhatelijkheid afscheid, en slofte naar huis met de rustgevendegedachte: eens zal het getij wel keeren ......

De aarde draaide verder. Vader Tijd schreef de* wereldgeschie-denis bij minuten. Uit den chaos van het verleden verrezen moei-zaam de vormen van den Nieuwen Tijd. En weer kwamen dezomeravonden met de gematste halfuurtjes op de brug.

Nóg dweepte men met houtworm en tweedehandsch, doch hetklonk minder overtuigd dan twee of één jaar geleden. Nog tracht-te men elkaar te overbluffen met voorspellingen en „ik-weet-het-*"zeker" wanneer de geheele kudde gelijktijdig aan het debat deel-nam Doch nu en dan viel er 'n gesprek onder vier oogen waarbijde man-dië-het-zoo-zeker-wist, al bedenkelijk neutraal begon iedoen..

^Zeker, hij had het altijd wel gezegd, nietwaar, datgene dat wekwijt zijn daar hebben we niks aan verloren. En hij geloofde bestdat het Arbeidsfront groote dingen zou doen wanneer het eenmaalop pooten stond. Zeker, dat had ie altijd wel gezegd. Maar ja, hetECU beter zijn als iedereen verplicht werd om lid te worden. Danging het veel beter, nietwaar?

Dirk lachte, en keek stil voor zich heen. „'t Legt te komme!"peinsde hij.

Een tweede opposant wachtte op z'n beurt, en nam de kans waartoen nummer l naar de voltallige vergadering terugkeerde. Hij wasvan, dezelfde meening als z'n voorganger. Het Naf had in zijnbedrijf al aardig wat bereikt, daar niet van, maar zonder verplichtlidmaatschap kwam je d'r nooit ......

Dirk keek naar de rivier dia^til en roerloos tusschen de oeverslag. Een stukje wrakhout was door den eostroom meegevoerd, enbegon langzaam terug te drijven in de richting vanwaar hetgekomen was. De vloedstroom zette langzaam door en zou straksmet onweerstaanbaar geweld het water terugdringen, hooger enhooger.

De man van zooeven praatte door ..... . gedempt eri onder vieroógen, 't was allemaal niks, als het NAF maar stand hield, straks...na den oorlog ......

„Luister es even!" riep Dirk.„Hou je bek!" protesteerde de ander. *De koppen werden bijeen gestoken. Wat zou- Dirk zoo ineens te

vertellen hebben?„Luister es jongelui! We kennen nou mekaar zoo'n beetje, en we

behoeven niet bang te zijn om mekaar de waarheid te zeggen.Jullie staan tegen beter weten in te zwetsen, en je ben' bang om jeaan koud water te branden. Eindelijk ben je. zoover dat je enkel ineen sterk NAF nog uitkomst ziet. Jantje wil verplicht lidmaatschap.Waarom? Wel, dan wordt ie direct lid, maar met de verontschul-diging: ik wou niet, maar ik moest.; Gedekt ben je! En Pietje zoumisschien toch wel lid worden maar hij vertrouwt den uitslag vanden oorlog niet. Stel je voor dat ie op de verkeerde kaart zette!'k Zal 'jullie es gauw .wat vertellen. Je ben' zóó pro dit, en anti dat,dat je d'r totaal geen erg in heb' dat je Ne-der-lan-der ben'. Jeben' bang dat "d 'n Engelschman kwaad op je zal zijn omdat je lidwordt jran het Ne-der-land-sche Arbeidsfront! Wie had et daar

"over Watergeuzen? Niemand? Nou ...... de goeienavond dan!J. v. d. B.

2.

-Bart rende naar den wallekant waar de ..Charen"langzaam bij stak om 'n end je aan den meerpaal tehaken. De reeder schoof z'n bolhoed in den nek, enhurkte op den kaderand.

„Heila, Van 't Roer! Wat haal je nou overhoop?L'azer op met die boot! Je schepe legge.te wachte...!"

Kapitein "Van 't Roer lichtte even z'n pet. „Demachinist kan 't niet klare, baas! Hij zegt dat-iezóó niét duflft te vare!"

„Wat niet durreve? De zenewe met je machinist!Zeg maar tegen 'm dat ie ...... !"

De kapitein behoefde de boodschap niet over tebrengen. Klaas Bakker stak z'n kop boven het luik;ging kalm den hoofd-afsluiter dichtdraaien, en daal-de al weer af naar het stookruim toen meneer Vander Vaart nog steeds z'n ergernis stond uit tezingen.

Klaas dacht er niet aan om terug te schelden. Hijkon zich indeaken dat baas Bart over z'n toerenwas. Maar goed, dat kon Klaas niet helpen. Als ieden baas z'n zin deed dan voeren ze door tot deheele kar in puin lag. Dan^ konden ze voor ankeren, god weet voor hoe lang, naar de werf. Stil latenrazen ......

Hij l|ad $.1 gezien waar de fout zat. De kruk'-metalen hadden, door verregaande verw'aarloozing,'n ruimte gekregen om akelig van te worden. Elkehalve orrfwenteling rukte de enorme stoomkracht deruimte naar den anderen kant, en bonkten de vér-uitgesleten lagers met dreunend geweld" tegen dezwaar-trillende kruk-pen. Dat móést kapot zoo! Endus: beter 'n uur voor den wal, dan 'n maand voorde. Tverf ......

De stoker had de vuren afgedempt, en scho'ot nu•vlug heen en we'er naar de werkbank om sleutelsen ander , gereedschap aan te sleepen voor denmachinist die in vliegen'de haast de kruk-lagerslos sloeg, en met vet-beklodderde handen, de vul-lingplaatjes van tusschén de lagerhelft peuterde ......

De machinekamer verdonkerde toen baas Vander Vaart z'n omvangrijke gestalte door het trap-lurk wrong. En 'het gezicht van den machinistverdonkerde toen de baas weer z'n grieven begoniiit te zingen. Grieven die hem tot hier zaten. Tienuren nachtrust hadden de heeren bedongen, dankonden ze de andere veertien uren aan jp kar gaanzitten- knoeien. "Behoefden ze heelemaal niet -meerte- varen. Kon de baas, — hier een gunter — , z'nkapitalen voor de wal laten liggen -omdat de heerenvan den rooien bgnd dachten dat ze de lakens uitkonden delen. Minder werken, meer centjes, nogmeer centjes, heelemaal niet meer werken. MaarKlaas Bakker, én al die andere grootschreeuwersmoesten maar es goed in d'r ooren knoopen dat zevoor zijn part naar den bliksem ko'nden loopen metd'r bond en d'r Rijnvaartcontract d'r bij! 'Hij, Bartvan der Vaart veegde z'n broek af aan dat heelecontract. Vandaag den- dag nog bedankte hij asvoorzitter en lid van de Vereeniging St. Petrus. Enwat de andere leden van die werkgeversverenigingdeden, moesten ze zelf weten, maar aan zijri lijfgeen pollenaise meer! Geen contract en geen ge-donder met nachtrust en vrije dagen! Vare tot deRijn achter d'r jatte opkrulde, of anders et heeleschurfie aan den, wal! waren ze 'n haartje belazerd?

Klaas Bakker zette den korten slagsleutel op dezwaar-mishandelde moer en ,mepte met enkele klap-pen de zaak knoer-vast ......

„Bravo, meneer. Bart!" begon hij. '„dat heb jeweer es goeci gezegd, 'n Goeie spiets voor de jaar-vergadering van Sint Pieter! O wacht, nee, daarheb je voor bedankt, hoor ik! Verdomd handig!

Als et druk is op den Rijn, gaan de heere tege me-kaar' opbieje om personeel te krijge op d'r rotboote.Dan gaan ze 'n bazenbond oprichte en afspraakjesmake over sleeplponen en arbeidsloonen. En as-, dande zaak geregeld is. krijgen ze pijn in d'r haar om-dat er niks te knoeien is. Ze stappen uit d'r bazen-

OTaaraeïjttsöoetaltsme

fceteebent niet:allen (jezelfbe,

maarteber t)et jijne

„Gooie we wel 'n schepple op!" bemoedigde Klaas.„De stoker — hoe heet ie — Kors g'loof ik — die

. kan 't klappe van de zweep wel. Zal ie wel geteerd"hebbe op de Achilles!"

Ze praatten nog^wat door over de Achilles en de. Charon, de Jason én de Donar. Oude bonken roesti

volgens Henk, die wel kijk op die dingen had. Stukvoor stuk te rot om naar • de*i slooper te. varen.Bleven, zoo'n beetje drijven op de koolteer en op destukken spek die tegen de rotstgaten gestempeldzaten. Je moest er gewoon niet-aan denken dat je's nachts rustig lag te pitten op .zoo'n drijvendstukje plamuur. Zoo wat om de twee reizen 'n meploonsverlaging, en zullie maar peezen om Bartie deKappetalist aan sigaren met 'n' bandje te helpen.En Klaas Bakker zelf moest ook 'n keer naar dendokter voor 't erger werd. Bartie maar groente-boeren en kleermakers aannemen om als machinistte varen, en als ze dan de cylinders aan 't dek ge-varen hadden, kon Klaasie d'r opstappen om va-rende weg, de kar weer op pooten te helpen, 't Wasvoor Bartje geen kunst om hardstikke rijk te wor-den. Zoolang mannen als Bakker dag en nacht ploe-terden om z'h vetklsten heel en toonbaar te krij-gen, en, z'n kreupele booten voor de ^erf vandaante houë, had ie-geen krimp, werd ie slapende rijk,zoogezeid

bond en geen mensch die ze tegen houdt. Daarsta je met je arbeidscontract! En lazer nou maarvan boord af We gaan vare !"

Ja we gaan,In gods naamVol aan

De Charon draaide ruim halve "kracht de Noordaf, naar Rotterdam, waar de Hamco-schepen voorde reis gereed zoud-en liggen.

Henk de stuurman zeulde het groote, plat-lig-gende rad heen en weer. en keek bezorgd naar de

. breed-uitgewaaierde boeggolf die in feilen ren langsde basa.lten schoeiingen flitste, en de gemeerd lig-gende r.oeibootjes hoog deed op'steigeren als inkokende branding.

't Ging stijf hard. van de reis-. De meester was 'nog al royaal met z'n ha've kracht", 't Leek wel ofde kar al veel harder trok -r.u de machinist hembijgesteld had. Verbeelding natuurlijk, maar 't wasin elk geval toch lolliger as' de vorige reis. Toenleek et wel 'n gek-geworden heistelling, daaronderin

Sodeju, wat 'n groote stappen nam die schuit."Als je daar maar geen last mee kreeg. Die kleinezandschippertjes zaten zóó bij de rivierpolitie alsje d'r gammele meertouwtjes aan flarden zoog. End^e baas van de trekpont hing sebiet aan de tele-foon, als je wat al te driftig langs z'n platluispoelde... Toch maar effe in de pijp blazen! „Stop!"Langzaam vooruit!"

Hij leunde even buiten de stuurkast om naar deboeggolf te zien „die al minder hoog op-bruiste.Zoo! Dat was tenminste 'n fatsoendelijk vaartje.Kon je de veldwachters mee van je lijf houë!

„Wat scheelt er aan, Henkie? Ging et te hard?"De machinist was naar boven geklommen, en

stond handenvegend even toe te zien op het drukkegedoe in de smalle vaargeul.

,,Ja", zei Henk, „hij he't nog al drukte op z'nlijf. aster niks achterharfgt. Dalik op 't Spanjaar's-öiep kanne we weer opschjiete.

Hij liep 'n halven slag rond met het groote stuur-wiel, trok dan hand-over-hand nog wat door omiets verder uit den wal te komen. De boegspriet methet kleine driekleur-vlaggetje, leek 'n streep tevegen langs de vér-voorliggende rietvelden. Dantolde het roer, met bonkig gerommel van uitgesletentandwielen. meer terug naar den midden-stand.

„De vloed is al aardig doorget'r&kke", hernam destuurman, „we loope 't mooiste van 't 'tij mis. 'tZal peeze worde om vanavond Tiel te halë !"

De machinist vond dat Henk wel wat al te per-soonlijk werd, en liet zich weer afzakken naar z'nheiligdom >

'n* Beste jongen, die Henk, en klaarblijkelijk ookal onbehoorlijk van 't rooie hondje gebeten. Kongeen kwaad^ overlegde Klaas, 'n Stuurman van deRijnvaart moest. helder voor den dag komen, endesnoods z'n vuist 'n keer laten bekijken. Sodeme-knorhaan, «r zaten al veel te. veel koekebakkerstusschén die alles maar slikten wat ze .opgelepeldkregen, en op olies: ja meneer en nee menertjeStonden te prevelen. En als je dus nog es 'n goeietegenkwam, zooals Henk, die recht m je gezichtdurfde zeggen wat ie van je dacht, dan diende je'n oogje dicht te knijpen als zoo^iemaiid es 'n klapin de ruimte gaf. Want Henk nad al wel zoowatbegrepen waar de schqen wrong,' maar nog nietgeleerd om personen" en zaken van elkaar geschei-den te houden. Voor hem was^Bartie met de dikkesigaar de kappetalist. dé oorzaak van alle kwaad.En voor hem was" Klaas Bakker 'n uitsloover diedag en nacht ploetejrde om Bartie vet te mesten

't Was te begrijpen dat de gedachtengang vanjongens als Herik, onder den druk der tijden, 'ntikje scheef groeide.

Het was niet meer zooals vroeger, toen elke sleep-boot-eigenaar 'n klein schippertje was op z'n eigenbootje, en met den dekjongen en den stoker-machi-nist-uit-één-stuk, samen' uit één pannetje at.

Het waren rééders gewordeo met dikke sigarenen dikke horlogekettingen. Er was afstand geko-men tusschén bazen en varensgezellen, en. het be-drijf leed onder de verscherpte tegenstellingen, daar-beide partijen krampachtig vasthielden aan hun.eisenen, en te lamlendig waren om, ten gerieve vanelkaar, 'n stapje bij te doen. De bazen die doodvielen op 'n'half over-uur, en de varensmenscheh,die graag 'n kar in elkaar zagen tippelen om 'n«rijen dag, met behoud van. loon, te kunnen ge-nieten

„Stop!" Klaar voor achteruit!"Klaas drukte smoórklep en injectiekraan dicht;

haalde met breeden armzwaai, het manoeuvreer-handle over, en wachtte op de dingen die komengingen.

„Slagje achteruit!" Bonk bonk bonktolde de machine ig vreemd-aandoende „achteruit"gang.

„Stop!" Dan, viel de stilte waarin zwak geluidVan lekkende flenzen en klotsend lekwater zachtweg-r jamoerde

Kapitein Van 't Roer was in de stuurhut^geklom-*men. Op riet achterdek sjouwden stuurman' en ma-troae met de knars-schurend uitloopende strangen,die in grillige bochten over de boeiing' scheerden.Op de rijn-aken vlochten de schippers de stuggeeinden in groote 8-bochten om de dikke bolders. Derood-wit-blauw geverfde jachtwielen der ankerlie-ren draaiden in snellen gang,-tok-tok-tok-, dezware ankers uit den grond. De sleepboot schroefdeweer langzaam vooruit op den f el-inloc'penden vloed- •stroom. De slêeptrogsen knarsten weg... honderd...tweehonderd... driehonderd meter. Houë zoo!

De kapitein rukte aan de klepel van de grotescheepsklok; lichtte met de andere hand z'n .schip-perspet, en luidde met forsche' slagen, het gebedvoor elke reis: Bing.» bangbong..r Je we gaan...Bing..; bangbong In gods naam... Bongbang...Vol... aan!

Henkie stond weer aan het roer van de Charon,die met bonkig gestamp, het grauwe water van debreede rivier van onder de kiel wegranselde. •

Aan stuurboord lag de verlaten zalm-zegenvis-scherij in trieste kaalheid, en aan den anderenoever dromde het zwaar bepoeierde dakencomplexder walmende stikstoffabfiek van KralingscheVeer, Vér-achter schoven de geladen rijn-aken ,willoos mee aan de trillende sleepdraden...

(Wordt vervolgd)

OOK GIJ!Niei alleen uw kameraad, ook gij verricht door uw arbeid een taakin dienst van uw volk. Gij wilt dus dat die arbeid-erkend en naarverdienste beloond wordt.Het Nederlandsche arbeidsfront zorgt door zijn rechtsbeschermingvoor de erkenning en eerbiediging ook van uw rechten.Deze rechtsbescherming versterkt gij door heden toe te tredentot het

NEDERLANDSCHE ARBEIDSFRONT

volwaardige werknemers?n ouder:

16 jaar 30%17 jaar 407»18 jaar 50%19 jaai 60%20 jaar 70%2*1 jaar 80%22 jaar 90%

Voor de melkbezorgers is bovendien be-paald, (Jat de werkgevers verplicht zijn,een zoodanige provisieregeling te treffen,daj^zij ten minste 10 pet. boven hunminimumloon verdienen

Tensl^te zij nog gemeld: d% de be-

Melkinrichtingbedrijf en ZuivelindustrieAmsterdam, l September 1942.

De Nederlandsche* Staatscourant van28-8-'42 — no. 167 — bevat, een tweetalbeschikkingen voor de melkinrichungbe-drijven en de zuivelindustrie, n.l. de Rege-ling van loonen e» Sidere arbeidsvoor-waarden in het Melkinnchtingoedrijf ende Regeling van arbeidsvoorwaarden inde Zuivelindustrie, aan welke laatste rege-ling is toegevoegd:

Regeling van loonen in de Zuivelindu-strie in Friesland, Groningen. Drente,Gelderland-Overijsel, Noord- en Zuid-Holland. Zuid-Nederland.

Beide eerstgenoemde beschikkingen, dievoor elk der ondernemingen ieder, eenafzonderlijk geheel vormen, komen op

i punten overeen. Dit is vrij iogisctt.omdat ook de melkinrichtihgen zich ple-gen bezig te houden met zuivelbereiding,terwijl omgekeerd de zuivel-fabrieken inmeerdere of mindere mate als distribuantvan zuivelproducten en melk optreden.Bovendien komen vaak combinaties voor.Men dient zich voor te stellen (Jat dernelkinrichiing in de bevolkingscentfahaar" werkzaamheden heeft, dus in hetconsumptiegebied, terwijl de zuivelfabriekzich in het productiegebied1 bevindt, n.l.in de weidegebieden van ons land. Het iS'duidelijk dat, waar de grens tusschen

, productie- en consumptiegebied moeilijkte trekken valt, omdat zij beide inelkaar vloeien en men ze nooit zuiver ge-scheiden aantreft; ook de ondernemingenniet scherp naar haar taak te scheidenzijn.

Van de algemeene arbeidsvoorwaardenkomen in beide beschikkingen voor:

1. Overwerkregeling op- basis van ver-goeding in vrije uren. voor zoover hetbedrijf dat toelaat..'Zoo da. niet het gevalis. worden de overwerkuren in geld ver-goed. Deze vergoeding is als volgt:

a. voor ieder overuur tusschen 5 uur's morgens en 11 uur 's Avonds: 3J uurvrij of 50 pet. toeslag op her loon.

ö. voor -ieder, overuur tusschen 11 uur's avonds en 5 uur 's morgens: l i uur vrijof 50 pet. toeslag op het loon.

c. voor ieder overuur op Zondag: 2 uurvrij of 100 pet. toeslag op het loon.

u. Doorbetaling op algemeen erkendeChristelijke feestdagen

III. Aanvullende betaling tot 100 pet.van het loon bij ziekte of ongeval, gedu-rende ten minste -26 weken.

IV. Zes dagen vacantie per jaar.V. Pensioenyergoeding voor jjiet per-

'soneel van die bedrijven, waar geen doorhet College van Rijksbemiddelaars goed-gekeurde pensioenregeling bestaat.

Bij de bepaling van het loon is uitge-gaan van Se gedachte, dat 5 loongroepenvoqr ons land voldoende zijn om daar-mede de bestaande verschillen in levens-standaard te overbruggen

De werknemers zijn geclassificeerd als:

Onze redactie ontvangt steeds meervrag-en over alle mogelijke onderwer-pen van persoonlijken en bijzonderenaard, welke thuis behooren bij hetplaatselijk kantoor van het 'Neder-landsen Arbeidsfront, omdat alleendaar deze dingen onderzocht en be-handeld kunnen worden.

Wij zenden de ontvangen brievensteeds door naar de bureau's en af-deelingen van het Arbeidsfront, waarzij thuis behooren. Om veel onnoodigwerk te besparen, doen wij onzenlezers bij dezen echter het dringendverzoek, boa persoonlijke moeilijk-heden niet ter kennis te brengen vanonze .redactie, maar ze met den leidervan bet plaatselijk kantoor van hetNederlandsch Arbeidsfront in hunwoonplaats te bespreken. Dit bespaart•eer veel tijd.

vakarbeiders, geoefenden. ongeschooldenen melkbezorgers.

De vijf hieronder genoemde loongroe-pen zijn voor volwaardige werknemersvan 23 jaar en ouder:

Vakar- Geoefen- Onge- Melkbe-beiders (Jen schoolden zorgersƒ31— ƒ28.— ƒ26.— ƒ26 —.. 29.—„ 27.—,. 26 —., 24 —

,. 26.—., 24 —„ 23.—..21 —

.24.—„ 22.—„ 21.—.. 20 —

,. 24.—,22.—.21.—

In de besch- mg voor de melkinrico-tingbedrijven; geiden vier klassen, over-eenkomende met de groepen l t.m. 4.

Voor de zuivelindustrie heeft men deloonen regionaal, gegroepeerd, hetgeenduidelijk blijkt uit het regelen naar degewesten.

In Friesland gelden de groepen 2 t.m. 5.in Groningen de groepen 2, 4 en 5, mDrente de groep 5, in Gelderland enOverijsel de groepen 2 t.m. 5, m Noord-en Zuid-Holland de groepen l t.m. 3. inZuid-Nederland, de groepen 3 t.m. 5. ^

Beide beschikkingen komen ook over-een met de loone» voor jeugdige werk-nemers, die voor volwaardigen bedragenin percentages van het minimum-week-

schikkingen bepalingen bevatten t.a.v. degetalsverhouding, emolumenten . en by-zondere vergoedingen, aft-rek voor het'nist-bezitten van de*^ewenschte diploma'sen de volontairs.

Alle bepalingen treden op Maand'ag14 September in werking, met uitzonde-ring van het artikel over de pensioen-vergoeding, dat op 2 November in werkingtreedt, om die ondernemingen, welke eenpensioenregeling bezitten, iri de gelegen-heid te stellen, deze te laten goedkeuren.

Voor vele groepen van zuivelbewerkersen melkbezorgers in ons land beteeke-nen deze nieuwe regelingen niet onaan-zienlijke verbeteringen. Wij leggen hierspeciaal den nadruk op de volgende 9punten:

1. Vaststelling van onaantastbare minl-mumloonen. .niet alleen vooi de geoefen-den (vroeger-veelal als „vaste volwaardigearbeiders" de eenige groep waarvoor rni-nimumloonen waren geregeld) maar ookvoor de vakarbeiders, ongeschoolden enmelkbezorgers.

2. Officieele erkenning van het rechtop pensioen

3. De garantie van doorbetaling vanhet volle loon gedurende een bef>aalden

Waar Ican ilc in mijn omgevinginlichtingen krijgen

omtrent het

NEDERLANDSCHEARBEIDSFRONT?Noord-West Friesland

HARLINGEN: Midlumerweg 44FRANEKER: T. Lantinga, VVestvliet S»BARRADEEL: S. de Valk-TzummarumMENALDUMADEEL: J. Werkhoven,

H. d. S. MenaldiimLEEUWARDEN: Nieuwekade 84HST BILDT: J. Halma, Lagestreek no.

»55, Oude BildtzijlWESTDONGERADEEL: H. Visser, 263.

HolwerdFERWERDERADEEL: G. Forduin

BlijaDOKKÜM: „Noorderkwartier", Lage-

wegOOSTDONGERADEEL: G. Ley, na,

295. Anjum.

Spoedige danmeldingstelt al uw rechtenveilig!

tijd1, bij ziekte of ongeval.4. De regeling van de looaen der

digen.5. De beperking van het aantal volon-

tairs.6. De getalsverhouding tusschen do

vakarbeiders en geoefenden eenerzijds ende ongeschoolden anderzijds.

7 De officieele erkenning van dediploma's.

8. De regeling van het oi*erwerk.9. . Zes dagen vacantie per jaar.

De' bedrijfsgroep1 Voeding»*en Genotmiddelen.

iii i inmi^^

HET NEDERLAND'SCH ARBEIDSFRONTï

;

T

j; -

Het Nederlandsen Arbeidsfrom^ vormt ae door dennieuwen staat erkende belichaming van de èéne arbeids-gemeenschap des volks. Hef N A.F omvat alle Neder-landsche werkers, met hoofd of hand. Werknemers ofwerkgevers, kleine zelfstandigen en handwerkers, beoefe-naren van vrije beroepen, mannen en vrouwen — ieder,die tot het welz$n van de Nederlands.che volkssttheen-schap arbeid verricht, kan er deel van uitmaken engelijkelijk deelen 'in de rechten dip hrm krachtens ziirilidmaatschap toekomen.

Het Nederlandsch Arbeidsfront neef t ° ten doel, denNederlandschen werlgrs. levenszekerheid te verschaffenen arbeidsvreugde te doen smaken, zoodat zij zich van dewieg tot het graf in de volksgemeenschap geborgen weten,Hierdoor zal tegelijkertijd de arbeidsproductiviteit stijgen,waardoor het belane der volkssremppnsrhat) pveneertffgediend wordt . • •

Het N.A.P biedt zijn leden bij-zonderen steun m nood-- gevallen, werkloosheidsverzekering, uitkeering bij huwe-

lijk f vrouwelijke leden). . tuberculose-ondersteuninsen,overlildensuitkeéring. invaliditeits- en ouderdomsonder-steuning. rechtsbescherming en algemeene sociale verzor-ging, ontsnannlne en ontwikken™? in pn buiten hethodnif

%•Bij de bestudee'ring van de tabel der bijdragen dientmen in aanmerking te nemen, dat:

*

Ie Categorieën van werkers, die niet bij de werklozen-kas aangesloten behoeven te zijn, behoeven dezen toe-slag niet te betalen, .

I N V U L F O

2e. Leden met kinderen wordt de volgende bijdrage-verlagingen toegestaan :

bij 2 — 3 kinderen 1 oydrageklasse lager,bij 4— -5 kinderen 2 bijdrageklassen lager,bij 6 — 7 kinderen. 3 bijOrageklassen lager,bij meer dan 7 kinderen 4 bijdraseklassen laffer.

De wekelijksche bijdrage is:Klasse

123456789

1011121314151617

J voor

R M U

Weekloonvan — tot

f / 6.—„ 6.01— „ 9.—„ 9.01—., 12.—„ 12 01— .. 15.—» 15.01—,. 18.—.. 18 01—. 21.—., 21.01 — . 24.—.. 24 01—.. 27.—, 2T 01—.. 38 —_ 30.01 — .. 33. —.3301—.. 36,—. 36.01—,. 42.—.42.01—.. 48.—. 48 01 — . 54. —. 54 01— . 72.—. 72 01—. 90.—..9001—,. 102 —

Bijdrage

fO.W.. 0 15„T),20.. 0.25.. o.'so., 0.35., 040.. 0.45„0.50. 0.55

.. 0.60

..070., 0.80.1.— t-., 1.2". 1.50..180

ToeslagWerkloos-heidskas

ƒ0.05„ 0.10„0.15„0.15„0.20„0.25,. 0.30.. 0.35„ 0.40,0.45„0.50.. 0.50„0.55.. 0.70„OJBO -„1.—.1.21)

Totaal

/0.15.. 0.25„ 0-35„0.40„0.50., 0-60„ 0.70„ 0-80,. 0.90„!•—.. 1-10,1.20.. 1.35„1.70,2 —, 2.50„3 —

==11

[, 1

invalide leden ƒ 0.30 per maand j

L I E RInschrijfgeld f 0*0

(Dojorhalen wat niet bedoeld wordt.)Gelieve mi?

a. de gratis-brochures van het N.A.F. toe te zenden;b. i als lid in te schrijven van het N.A.F.

manNaam

vrouw tVoornamen ,.. .

Woonplaats

Nader adros . .

Geboren denBeroep

Werkzaam bii

Te

Datum 1942

Als briet op te zenden aan de afdealing Propaganda vanAmsterdam-Z. :V

C

i*

0

het Nederlandsch Arbeidstront, P.-

.

=1

. 11

1

|

i

C. Hoottstraat 180,

Vr ;

Friesland leeft en werkt. Het lééftin een tijd vol groote gebeurtenissen,— het wérKt ojidanks alles, wat erverandert en valt. \Bedrijven kam-pen met moeilijkheden, oorlog be-lemmert het uitvoeren van mogelijk-heden op velerlei gebied... maar deFriesche boer, de Friesche werker —hij leeft en werkt!In enkele achtereenvolgende repor-tages zullen wij een beeld trachtente geven van het Friesche land enhel Friesche 'volk. Het Friesche volkis een boerenvolk en daarom zal hetboereny^erk in deze reportages in deeerste plaats naar voren komen.Maar het Friesdie volk is tevens eenvolk, dat vele waarden, die eldersreeds verloren gingen, heeft bewaarden Oude ambachten, waarvan de tijdde schoonheid niet deed vergaan, ineer e heeft gehouden. Friesland heeftindustrieën, die ook in dezenmoeilifken tijd het bijltje er nietbij neerleggen. Friesland heeft zijnkunstenaars. Zij leven onder dewerkers — ^zij zonderen zich niet af,maar zij> leven haast ongemerkt on-der het volk. Zy léven. En> zij wer-ken. De Fj'iesche taal en de oudeFriesche gebruiken* de tradities, diedit volk heeft bewaard... alles door-staat den storm van den tijd, omdathet onveranderlijk' is en aan geen

'omstandigheden gebonden. Juist omdien eenvoud en de eerlijkheid vanden arbeid*in Friesland — den arbeid,üie nu wordt gewaardeerd en er-kend... juist daarom kunnen wij hetmet trots zeggen: Friesland leeft enwerkt. ,En zoo zal deze eerste reportage overhet Friesland van dezen tijd zijn ge-wijd aan den rijken bouwhoek in hetNoorden. We stellen ons daarbij voorhet gedeelte, dat' ligt boven de lijnHarlingen — Franeker—Leeuwarden—Dokkum.Ja. het is een" rijk land, die bouw-hoek. Een land, dat werk geeft aanduizenden handen, een land metrijke boerderijen en prachtige boe-renhofsteden. En wie om dezen tijdvan het jaar langs de wegen, flietusschen de bouwlanden dóórloopen,door Noord-Friesland gaat, zal. ver-rukt zijn over de schoonheid van dit

.wijde landschap, waarin tijdens denoo?st van het kostbare pvan,n zoo'nprettige bedrijvigheid heeiseht.

Wie zoo eens op een zonnigen zomer-dag, tijdens het hoogseizoen door hetNoorden fietst, krijgt misschien tocöwel een wat al te>mooien indruk vandit deel van het Friesche land. Hetkan er ook zoo heel anders zijn. Alsde grauwe wolken laag, loodzwaarboven de vlakte hangen of als ereen stormwind den regen voortgeeseltover de trieste velden... ja, dan is dearbeid van de Friesche bouwboeren enhun helpers minder zonnig en min-der prettig dan wanneer de natuurmeewerkt!Heel wat aardappelen zijn er gedoldop een met water doordrenkte,modderige kleivlakte. Menschen kro-pen voort over den kouden grond.Dagen lang regende het en het werKbleef wachten, maar als het droogwas, dan bogen de lichamen van deFriesche werkers zich tegen den'winden zij keerden terug naar de ver-latenheid van de verregende velden-Zwaar hingen de wolken boven henen regen dreigde. Stormwind joegvoort over het land. Maar de werkersbogen zich over de geteisterde, koudöaarde... hun aarde, hun-grond. Er is'in Friesland een wonderlijke verbon-denheid van het volk met den grond,welke natuurlijkerwijs gemakkelijk 'S,te verklaren. De grond en wat hugeeft... dat beheerscht eigenlijk hetleven in dit deel van Friesland... degrond en het gewas... daarvoor zijnhet leven en de arbeid. ,Er is een tijd geweest, dat de strijdop den 'grond nog intenser door heelhet gezin werd .beleefd. Niet in dekringen van de groote boeren. W$in de kringen van die kleine zwoe-gers, die iederen tegenslag zoo zwaa^-moesten voelen, hebben vrouwen el1

zeer1 jeugdige kinderen méégezwoegdop de zware klei. En de arbeiders. die

• tegen lage loonen werkten, onthiel'den hun kinderen in den tijd. toefhet onderwijs nog niet verplicht wa8'wekenlang de school, opdat zij m^konden naar het dikwijls zoo onëe'zonde land. Er is in dié tijden v»*1

de schoonheid ̂ van den arbei<*meestal weinig verstaan.Maar gelukkig is er veel ten iveranderd. Arbeidstoestanden, die irl

de tijden, toen het socialisme in op'komst was, om verbetering riep*11

kïin men zich nu nauwelijks

'oorste}hebbenakkersBegaan.Vh IE

heid geOude. l

st>ort

flat hè

het he<°m hèheeft ghoudentoch g<ften n<

,langer<Je Fr;

e ges]Al heeheerenls heai"egd e°ok de

Veel

«Jke t

da

«eerdediesel"€£t g

JJJn ta"okku

v

h

Berst..

ler-het

;ochvanHetAis

/aar; er:selts de

ennin-tuur

doldikte,kro-ond-verKroogi devindver-den-henjoegkers

Sr iS'Don-ond.

hetde

zijn

tri] dheel

WOÊ'

waaf

i el>oegds. diehiel'toe»was-

va*1

Voorstellen. Waar menschenhanden"ebben gewroet is de machine op deafckers gekomen; jaren zijn- voorbijBegaan.

is het land in zijn rijkdom, indreigende verlatenheid en in zijn

zoo zwaar te bestrijden hard-heid gelijk gebleven. Geslachten van°Ude. harde werkers gaan onder —^slachten van jonge, gespierde, doorsPort gestaalde werkers staan op.^iaar de verbondenheid aan denSrond... die sterft niet. En het is hetkenmerkende van het Friesche volk,*&t het eeuwen lang zich heeft ge-^andhaafd op denzelfüen grond, dat*>et heeft gestreden en dijken gelegd,°öi het water te keeren. Dat hetheeft gevochten pm het land te be-houden, terwijl het in moeilijke tijden

gemakkelijk dev wijk had kun-nemen. Maar langer dan de

andere volkeren, die zijn ge-*°»ien en gegaan, naar elders trok-Jfca, zich Steeds weer verplaatsten...langer dan al die simmen hebben"e Friezen zich gehandhaafd. De

is gelijk gebleven, al hebbengeslachten er elkander opgevolgd.heeft de grond, behoord aan>-rrjke

in Frankrijk. „Fryske grounls hearegroun" is er menigmaal ge-Zfigd en het was waar, al was het°ok de Friesche werker, die den grond^werkte en handhaafde.^eel is er veranderd en veel is erVerbeterd. In sociaal opzieht geeft de^ke bouwhoek van Friesland thanst€den tot tevredenheid. De levensom-standighede^ (zooals bijvoorbeeld de^oningtoestanden) zijn er veel be-er dan - in menig ander deel van''fiesland. In de nieuwe tijden, die erinbraken heeft het recht veel ver-*eerde toestanden verbeterd. En .jle

boer in het Noorden... hijen werkt, ook in. dezen ti.id, nu

taak dubbel dankbaar is! 'op Staveren na de oudste

van Friesland, is één van de 6e-centra in het Noorden, al

het, wanneer men er zoo op eeneewonen dag eens doortrekt, tamelijkstil- Maar op maifetdag- is het er

ie i"i op'

Rondom -dit oucfe stedeke strekkenich de bouw- en de weilanden uit.et vlas, de rogge, de tarwe, de

... het deint zacht in den wind,

— de bieten worden er getrokken,het koolzaad gedorscht. Machinesgaan over de akkers, zichten het ko-ren en binden het. De nieuwe tech-

, niek. Maar ook het „sikkels klinken,sikkels blinken"^ is hier nog haastoveral van toepassing... uit de handwordt er nog heel wat gezicht. Eneerlijk gezegd is dat óók veel 'mooier.Maar-toch zal de tijd komen, dat demachine hoe langer hoe meer zaldoen. en de sikkel, een pcachtig stukgereedschap ii> handen van den ar*beidenden boer, zal eenmaal blijven'rusten.Mooi werk is ook het vlastrekken. Dearbeiders doen het snel en vaardig.Met een gouden glans kan zoo'nschoof vlas daar staan te glinsterenin de zon eu een heel veld, waarop— om Staring nogmaals te citeeren—de garven bij garven staan, geefteen prachtig gezicht.Gelukkig is het vvlasbraken uit dentijd. Vroeger werd in een braakhokgewerkt en menig arbeider, diedaar tegen laag loon in een ongezon-de atmosfeer werkte, kreeg een knoefvoor zijn leven. Nu gaat het vlas naarde vlasroterijen, waarheen het per

- schip wordt vervoerd. Dergelijkevlasroterijen vindt men in het Noor-den van Friesland verschillende. Debekendste is wel de Warmwater- enVlasroterij De Vogel te St. Annapa-rcjhie. Vooral aan deze roterij is hette danken, dat de waarde van hetvlas is gestegen.Ook het dorsenen van het koolzaadheeft in den loop der jaren een grooteverandering ondergaan. Vroeger ge-beurde dat op een groot zeil metpaarden en rollen en dorschvlegels.

r Nu staat er een generator om dedorschmachine in beweging te bren-gen en de arbeiders hebben nietsanders te doen dan het koolzaad bo-ven in die machine te gooien. De ma-chine doet de rest. Ja, ook hier heeftde arbeid iets van zijn schoonheidingeboet.Maar toch... het Noorden leeft .enwerkt! De ̂ isschers van Peasens enModdergat varen op de(, Wadden uitter garnalenvangst, aan de -"kustenvordert de landaanwinning op deWadden. De landbouwbedrijven wer-ken door. De boer ploegt, zaait enoogst. Noord-Friesland leeft! Noord-Friesland werkt! (Foto's A.PJ

HOE?De hlerondei in beeld ge-Drachte geschiedeni& van en-Kele Cxirsisten ie slecht* eengreep uit duizenden

Cursist 6O072sehryfi CTW- "ÓW ̂ /^ mi/ fw(ÜJSU330I me/ 20jaar esvfsrff Astien kunnen volden. (erwff»y noö vee/ meer bekend moeren

U KUNT DIT OOKWat uw beroep ot ambt ook Is. altijdzullen DALMEIJEB'S CURSUSSEN udingen leeren. u metnoden en oplos-singen doen kennen, die aan uw levennieuwe beteekenls en Inhoud geven, uwlevenslust en levensvreugd vermeerde-ren en öet nut en de economischewaarde van uw arbeid verdubbelen.Hierdoor zult u vanzelt uw POSITIEvTERBETÉREN Volg eens aandachtigonderstaand lUstje Daar zijn zekerdingen bij. die. verbeterd en vermeer-derd, vooï u van Ingrijpende beteekeulsIn 'UW leven kunnen worden SSIehler:bezit uGroot concentraile\erii)oi!<;uv Beslist-heid? Orsanlsatieveriiiosen? l'ractlsclteLevenskunstf Moed tot aanpakken?Zelfbebeersehlng? Init iatief? LoelschOenken? Vindingrijkheid? Zelfkennis?Snel Opmerkingsvermogen? Energie?Scheppende* Verbeeldingskracht? Kunta snel besluiten? Wilskracht? Zelfver-trouwen? Plichtsgevoel? • Overredings-kracht? Doorzettingsvermogen? Ver-soopkraeht? ArbeirtstactitiU? llersencon-cröle? lïedeneervermosen? Getraind op-merkingsvermogen? Nimmer fnlend ce-heneen?

Kunt L. OP deze vragen volmondig.JA" antwoorden'/ Kunt u dat? Zooneen dan zult u onmogelijk In staatzijn te blijven, die u zljt laat staanvooruit 'te komen. Maar u behoett niette vreezen: u voelt uw fcracht groeien,u\%' geest sterken, u verheugt u Insteeds grootere waardeering voor uwpersoon en voor uw arbeid als u leertwat de moderne wetenschap van hetleven ook u leeren Kan Dat is betwerk .dat DALMEUER'S CURSUSSENsinds 30 laar doen: menschen ophef-fen, ze, verder brengen hun den wegwijzen tot het bereiken van den top,voor het vervullen van steeds hoogeredoeleinden Dat hebben zij gfedaan voorduizenden anderen dat Kunhen zij

OOK VOOR U!Ontwikkel niet alleen uw hersenen,maar ook uw

PERSOONLIJKHEID•m» aeei bij zend eï onder-

richt In de ontwikkelingJer Persoonlijkheid en. alwat daartoe en tot de toe-passing en benutting er-van In het dagelijkse!)ieven en in zaken behoort,wordt uitsluitend PERPOST gegeven, van het be-?ln tot het eind Iedereenkan onze Cursussen be-grijpen Zend nog bedenondprstBnndpn oor 'rj'"

Reputatie!Cjangs Oe junen uitknippen Art* a"*a

Na invulling liefst met 16 et in post-zegels, zenden aan net bureau vanJALMEUEH S' CUKSUSSEW Ata. ARB 5.Soninormneweg 182 Ameterdam-Z

BONvooi sosto-icozf toezen-ding van deorochures terontwikkelingu wei

PERSOON LIJ KHEIDeenige interessante usycnolo-

brucbureas nam en volledig artrrs ui IruKlelIersrAannaaen Kunnen ook vet brie/aeschieften maten U dii btaa nieiwilt beschadigen

JEUCDKAMPOP DE DRENTSCHE HEï

, De Provinciaal Jeugdleider voorDrenthe heeft in het Hunehuis teHavelte een kamp voor jeugdige ar-beiders georganiseerd. Temidden van ige bloeiende hei en bij gunstig weerhebben daar 35 jongens en meisjesvan zeer verschillende herkomsteenige onvergetelijke dagen doorge-bracht. Bij sport en spel en nu endan bij een ernstige bespreking heb-ben de kampgenooten elkaar in ver-rassend korten tijd leeren kennen.

Eigenlijk was het ijs al gebrokentoen, na de aankomst in Meppel, detocht naar Havelte in een linnen-wagen werd afgelegd. Wat is er ge-zongen op die stootende kar en watis er gelachen. De gangmakers wareneenige Deventer jongens en meisjes,maar het duurde heusch niet langof zij werden door de anderen over-stemd., Hartelijk verwelkomd door tanteCor, de k'ampmoeder, voelden allenzich in -een ommezien thuis. Er wer-den heerlijke wandelingen gemaaktdoor hooge hei en bij terugkomststond er een smakelijke maaltijd op-gedischt, die alle eer genoot.

Op het platform voor het Hunehuiswerd de avond doorgebracht metsamenzang. Heerlijk- was • het hier,toen de zon in rooden gloed onderging.

Maar om zeven uur den anderenmorgen klonk weer de bel. Allen eruit... Er volgden- tien minuten fik-sche gymnastiek. De jongens in eensportbroekje en de meisjes in gemak-kelij-ke kleeren sportten onder leidingvan den kampleider. Na zoo'n oefe-ning op de nuchtere maag smaakt deboterham fijn.

TafelmanierenDe tafelspreuk, een goede gewoonte

van de vormingskampen, werd ook inhet Hunehuis gehouden. Er was ech-ter dit verschil, dat de spreuken hier>leutig van soort waren, b.v. „Wat deboer verbouwt, wordt door ons ge-kauwd".

En laat ons niet vergeten de ,,elle-boogstraf" te memoreeren., Het werd tals een „ernstig" vergrijp «gerekend,als een der tafelgenooten de ellebogenonder 't eten op tafel plaatste. Datbeteekende, dat de overtreder .eenliedje moest zingen, staande op denstoel. En als het niet vlug genoegging, dan klonk het in koor: „Hijstaat voor schut" op dé wijze van„Wij zijn niet bang". Onnoodig. tezeggen, dat deze ceremonie uitbundige*vroolijkheid verwekte.

De corveeën werden verdeeld. Erwerd . geschrobd, geboend, gestoft,

Waar het recht RECHT wordtVroeger oezat iedere werkgever de macht — en vermoedelijk omdat het wat

, aangenamer klonk, werd van ..recht" gesproken, zijn arbeiders naar willekeurte ontslaan. Dat van deze macht maar tal te dikwijls gebruik gemaakt werd —menig arbeider, die het aan den lijve heeft ondervonden.' In menig bedrijf

' immers was het arbeidsloon slechts de sluitpost van de rekening.Maar wa£ toen regel was,, is thans uitzondering geworden De werkgever is

in zijn macht beknot. Volgens de nieuwe opvattingen moeten eijn arbeiders inde eerste plaats als zijn medewetkers worden gezien. Daarom mag hij slechtsdan ontslag verleenen, nadat de Arbeidsinspectie daartoe de vergunning heeftgegeven. Een belangrijke stap voorwaarts du^

Helaas zijn het ook hier weer de uitzonderingen, die den regel bevestigen.* En in ons geval was 'het Klaas Houtman, die zich de positie van uitzondering& zag toebedeeld. Want nadat hij 22 jaren bij één en dezelfde firma had gewerkt,

in dienst van zijn patroon er bovendien noy een vinger bij ingeschoten was,werd hij ontslagen. O} zijn bazen er na al dien tijd genoeg van kregen, steedsweer tegen hetzelfde gezicht aan te kijken of dat er andere, vermoedelijk meervoor de hand liggende motieven^in het geding waren; bleef onbekend.

Het bij de Arbeidsinspectie ingediende verzoek om toestemming tot ontslag-werd gemotiveerd met de verklaring, dat zijn activiteit was verminderd. Inder-daad, uit een citroen haal je in het begin, dat je perst, óók'~het meesteWaarop deze Arbeidsinspectie, zonder er ook maar één voorwaarde aan tetverbinden en, wat eigenlijk veel erger is, zonder ook maar één oogenblik tefhderzoeken hoe het kwam, dat er na 22 jaren — wat toch iets anders is daneen „blauwe Maandag" — ineens van die erg belangrijke bezwaren tegenHoutman's activiteit rezen, haar toestemming verleende. En waarop KlaasHoutman, zij het met inachtneming van alle wettelijke voorschriften, maarzonder ook maar iets extra's, geheel volgens de regelen der kunst ontslagenwerd. . ..̂

Het Bureau voor Rechtsbescherming, waartoe hij zich wendde, stond hiermachteloos. Want in weerwil van een fel prptest en een langdurige correspon-dentie met den Directeur-Generaal van den Arbeid, de hoogste instantie dus,bleeTc het onmogelijk, de eenmaal verleende toestemming ongedaan te maken,terwijl ook de firma niet te bewegen ivas, van haar „recht" geen gebruik temaken. „Barbertje mocht hangen, dus moest hij ook hangen " was blijkbaarde redeneering. Hetgeen bewijst, dat de nieuwe tijd nog maar in zijn aanvangstaat en .nog niet overal nieuwe menschen liee/t gekweekt.

Een en ander gebeurde begin 1941. Maar ongeveer een jaar later, op eenoogenblik dus, dat niemand nog verwachtte dat er ooit op zou worden terug-gekomen, besloot ons bureatfnog eens een laatste poging te wagen en ging eropnieuw een brie) aan den Directeur-Generaal van den Arbeid in zee. Hetgevolg was, dat er eetv direct contact tusschen ons bureau en de betrokkenfirma tot stand kwam. Ons bureau wees er op — wat kon het anders doen? —dat de firma tot niets verplicht was, maar vergat niet eraan toe te voegen,dat het toch weer zeer onsociaal was — om geen ander woord te gebruiken —om een man, welke bezwaren er ook tegen hem mochten zijn gerezen, na een

- diensttijd van 22 jaren zonder één cent extra-vergoeding op de keien te zetten.Voor dit argument bleek de firma tenslotte toegankelijk. Veel was het niet,wat op die manier werd „losgepeuterd", laant met een uitkeering van f 150.—ineens — voorwaar een „vorstelijke" gift voor een flinke zaak — moest KlaasHoutman genoegen nemen. Hetgeen hij-, gedachtig adït het spreekwoord, dateen half ei nog altijd boven een leegen dop valt te verkiezen, dan ook deed.

Van onzen kant wenscheri wij aan dit geval nog twee opmerkingen vast teknoopen.

Ten eerste: dat, de Arbeidsinspectie —• en dit zeker in gevallen waarbij deverbreking van een langjarig dienstverband wordt aangevraagd — zoo'n aan-vrage niet alleen vanaf een ambtelijk-juridisch standpunt moet bezien, dochdaarnaast ook de menschelijke zijde — het wet en wee van een menschenleven,van een gezin veelal hangt er mee samen! — laat gelden. Opdat een socialemaatregel niet slechts naar de letter .doch vooral ook naar den geest zalworden uitgevoerd.

En ten tweede: dat het Arbeidsfront erin zal slagen — en dit is de kwestievan opvoeding waar wij het al eens eerder over hadden — werkgevers van hetslag als Klaas Houtman er een trof, en zoo zijn er helaas nog maar al te veel,te genegen van een schrielheid, die het mogelijk maakt om een man, nadat hij22 jaren heeft gewerkt, met een „aalmoes" van vijf, zes weken loon (om danmaar van het gezanik at te zijn......) af te schepen. S. S.

KWARTIER VAN DEN ARBEIDZaterdag 12 September a.s. van 18.15—

18.30 uur Hilversum II.Zondag 13 September a.s. spreekt de

Arbeidsfrontleider van 10—10.15 uur overden zender Hilversum II.

Zaterdag 19 September a.s. spreekt G»J. Zwertbroek, Leider der afd. Propa-ganda van het Ned. Afbeidsfront overHUversum II in het Kwartier van denAr'bcid over: De sociale positie van denNederlandschen werker.

want een hefdere omgeving is eeneisch, die in een goed kamp altijdgesteld moet worden.

Anderen jasten aardappelen of hiel-pen tante Cor in de keuken. De mid-dagmaaltijd in het H ma e-huis is iets,dat de jongens en meisjes ongetwij-feld nog lang zal heugen. Gelukkigwas er ruim voldoende en konden dehongerige magen ten volle bevredigdworden. Eén was er slechts, die nooitgenoeg had. dat was onze „Bullie",de grappige dikkerd uit Deventer.

's Middags verplicht rusten. Een uurlang mocht niemand van zijn stroo-zak. Dan moesten de tanden gepoetstworden en werd er even gezellig ge-praat op het bordes van het. Hune-huis.

Zoo ging het alle dagen door.Vijf en dertig jongens en meisjes,

respectievelijk onder de hoede vanden kampleider en van de jeugdleid-ster, hebben daar vreugde en vooralgoede kameraadschap leeren kennen.Uit de venen, uit groote en kleinefabrieken, uit winkels en kantorenwaren ze samen gekomen in Havelte.Ze hebben er eenige dagen van diep

Zorg dat U zicji nooit

Lelioeft te Verwijten:

VOORZICHTIGER

met mijn stof zuiger I

Etn stofzuiger is er niet opgebojuwd om dag ,aan dagtegen meubels en drempelste worden gestooten. Hijwordt er niet beter op,wanneer II hem op eenvochtige plaats opbergt. Enook het beste snoer gaatniet lang mee, wanneer hetsteeds op dezelfde manierWordt opgehangen. Rql hetsnoer losjes- op en hanghet niet altijd niet dezelfdeplaats op den haak. Leg dezuigbuis recht bij het ge-bruik en nooit in een lus./Dat -zijn allemaal dingenwaar een stofzuiger niettegen kan. En wanneer hijnu defect raakt is hij inde meeste gevallen niet te

repareeren.

Pubhc.tl. van hotD.p. ». H.nd.i, Nljv.rh.ld m Sch.«py«.rt.

doorleefde gemeenschap leeren ken-nen. Nu zijn ze weer ^terug in hun,werkplaatsen temidden van hun ar-beidskameraden, die hen waarschijn-lijk hebben benijd om deze extravacantie. Voor hen hebben zij ec"hterallen stilzwijgend een boodschapmeegenomen.' Het is een boodschap,die zal worden uitgedragen door «enbewuste houding. De gasten van hetHunetiuis hebben' begrepen, dat dekameraadschap van alle werkenden

_moet leiden naar een gelukkiger ge-meenschap. Zij zullen voor hun mede-arbeiders kameraden zijn en dan is

het doel van dit kamp bereikt.Den voorlaatsten dag brachten .dé

ÉJeauftragte van den Rijkscommissa-ris voor Drenthe, OberbereichsleiterSeljmer, en de Provinciaal Frontlei-der -voor Drenthe, kameraad LÉb-meijer, een bezoek aan het kamp. Zijwaren vergezeld van den Sozial-Refereht, Wegner, en den Vormings-leider, Kaigge. De Beauftragte sprakin 'een gemoedelijk samenzijn tot dejongelui over de beteekenis van hetsocialisme. Hij gaf een beeld van deontwikkeling van den Duitschen ar-beidersstrijd en • vond bij" zijn toe-

spraak een aandachtig gehoor. Kame-raad Knigge gaf een overzicht van deGermaansche geschiedenis.

Interessant voor allen waren vooralde vragen, welke door den ProvinciaalFrontleider Lameijer werden gesteld.Alle deelneemsters en- deelnemerskregen gelegenheid te vertellen- wathun in. het kamp het meest aantrok.Allen vertelden den anderen wat hunwerk was en hoe de omstandighedenwaren, waaronder zij • hun arbeidmoesten verrichten. Dit. was zondertwijfel de belangrijkste middag vanhet- geheele kamp.

Op den laatsten avond werd eenkameraadschapsavond gehouden, wel-ke een-waardig besluit van het kampwas. De Provinciaal Frontleider hadnamens het Arbeidsfront de benoo-digde middelen voor dezen avond be-schikbaar gesteld. Er werd gezongen,voorgedragen en muziek gespeeld.Ernstige liedjes en vroolrjke deuntjeswisselden elkaar ^.af. Een der aan-wezigen hield een boeiende rede overhet begrip „arbeidseer".

Zoo eindigde het Drentsche jeugd-kamp, dat in alle opzichten geslaagdmag heeten.

VOLKSONTWIKKELING

Excursie Amsterdam13 Sept., 11 uur v.m.. bezoek" aan

tent. Stad en land in. het Steel. Mu-seum. Prijs N.A.F.-leden ƒ0.15 per per-soon. Plaa.ts van samenk.: Fotterstrantom ' 10.45 uur v.m. Aanm. en inl. bijPrins, Hendrikkade 49 en V. en A.,Leidscheplein t/m II Sept. a.s.

Herhaling dezer excursie op 27 Sept.a.s.

-Excursie Rotterdam

Zondag 13 Sept. om 11 uur v.m.onder desk. leiding naar hét MuseumBoymans. Voor N.A.F'.-leden gratis; nietleden betalen ƒ0.10 p.p.

Kaarten bij pi. N.A.F.-kantoor, West-zeedijk 78 en 's morgens aan, hetmuseum.

Huisvlijtactie AmsterdamNog niet in ontvangst genomen werk-

stukken kunnen dagelijks tusschen 9.30uur v.m.. en 5 uur n.m. afgehaald wor-den bij het "V. en A .-Inl. bur. op hetLeidscheplein.

Talencursussen•In een groot aantal plaatsen zullen

cursussen ^Fr^nsch, Duitsgh. Engelsch,Italiaansch en Spaansch voor beginne-lingen en meergevorderden worden ge-organiseerd. Deze cursussen leiden opvoor een 'Vaardigheidsdiploma. Hierbij

. wordt dus niet gelet 'op de taaiontwik- 'keling voor het beroep.

Cursussen VolksdansenBij voldoende belangstelling zullen in

een groot aantal plaateen dBrsussenVolksdansen georganiseerd worden. Hetminimum aantal deelnemers bedraagt16. waarvan liefst 8 dames en 8 heeren.Lesgeld } 0.60 p., mnd.; een les p. week. ,

Cursussen E.H.B.O.Deze leidt op voor den z.g. examen-

cursus. Is deze cursus met succes ge-volgd, dan volgt een examen voor hetE.H.B.O.-diploma van het Oranje Kruis.De lessen worden door een arts gegeven.Alleen deelneming voor personen van18 jaar en. ouder.

\

Avondscholen voor volwassenenDe A.V.V'. omva.t 2 cursusjaren van

6 maanden. Wekelijks één lesavond van2 uur. Aan het eind van het 2e cursus-jaar wordt diploma verstrekt. Verplich-te vakken.- Ned. taal e» Kennis vanLand en Volk, terwijl eventueel ook lesgegeven wordt in Rekenen en Hand-schriftverbetering.

Voor nadere bijzonderheden verwijzenwij naar het uitvoerige artikel in hetvorige nummer van „Arbeid".

Kosten e.d.A.V.V.: ƒ4.— voor N.A.F.-leden, ƒ6.—

voor niet-leden voor den geheelen" cur-sus, betaling in termijnen.

Talencursus: ƒ 5.50 voor N.A.F.-ledenen ƒ8.— voor niet-leden, betaling intermijnen.

Cursussen K.II.B.O. worden georgani-seerd in: A'dam, Haarlem. A'foort,Utrecht, Dordrecht, Den Haag. Leiden,.R'clam. Heerlen. Maastricht, Roermond,Arnhem, Nijmegen, Groningen, Breda,Den Bosch. Eindhoven, Almelo. Deven-ter. Enschede, Hengelo, Zwolle, Dokkum.Leeuwarden.

Er wordt op gewezen, dat het moge-l i j k is een A.V.V. of cursus iu Bedrijfs-verband te organiseren.

De af d. Volksontwikkeling" zal geenschriftelijke cursussen organiseeren!!

Inlichtingen _ en aanmeldingen voor•deelneming uitsluitend bij de plaatse-lijke en provinciale kantoren van het iN.A.F.

Ope ra voorstellingOp 18 September a.s. om 7.30

uur n.m. in de Stadsschoiiubi i rgte Amsterdam.'Uitgevoerd wordtcle opera 1'al.jas van KuggieroIx-onoarallo. Kaarten voor N.A.F.-lederi a ƒ 1-.— p.pi vanaf Maan-dag 14 September a.s. om 10 uurv.m, verkrijgbaar bij Prins Hen-drikkade 49 en het V. en A.-Inl.bureau op het Leidscheplein.

Het. zal storm loopen! Voorzietu tijdig van kaarten'!

LICHAMELIJKE OPVOEDING

ZwemmenIn tal van plaatsen, worden voor

N.A.F.-leden en huisgenooten goedkoo'peKwemavonden georganiseerd. Nadere in-lichtingen bij de plaatselijke kantoren.

Nieuwe zwemkaartenIeder die.wil deelnemen aan de zwem-

'avonderi van V. en A., dient in .hetbezit té zijn van een speciale zwem-kaart, welke op vertoon van lidmaat-schapsboekje verkrijgbaar is bij hetplaatselijk N,A.F.-kantoor en avan dekassa' van het zwembad tijd%ns het V.en A.-zwemmen.

O.a. te Amsterdam wordt niemandmeer zonder nieuwe, zwemkaart toege-laten!

S portcursussenDe afdeeling lichamelijke opvoeding

- van V. en A. organiseert in het seizoen1942—1943 cursussen Jiu Jitsu, gym-nastiek (dames- -en heerengroepen),boksen, rhythmische gymnastiek (alleendames), in alle plaatsen, waar hiervoorbelangstelling bestaat.

«ymnastiek (dames- en heerengroe-pen).

Prijs: ƒ3.— N.A.Fl-leden en huisge-nooten "per dursus van 3 maanden.jf4.25 niet-leden.

J i i i J i t s » . Prijs ƒ5.50 N.A.F.-leden enhuisgenooten per cursus van 4 maan-den. ƒ 7.— niet-leden.

Hierbij is inbeg-repen het e'xamengeldvoor het Vaardigheidsdiploma C van den-Ned. Jiu Jitsubond, waarvoor 'de nor-male prijs reeds ƒ 5.— bedraagt.

iMiylbmisel ie gymnastiek (alleen vóórdames). Prijs: ƒ3.50 N.A.F.-leden enhuisgenooten per cursus van 3 maan-den. ƒ 4.75 niet-leden.

Aanmeldingen en nadere inlichtingen,bij de plaatselijke N.A.F.-kanto'ren.

RotterdamIn alle deelen van de stad zullen

gymnastiek-cursussen voc* jongens enheeren en meisjes en dames apartworden georganiseerd. Aanm. en inl. bijHeemraadssihgel 168. Ook voor den jiu-jilsu- en bokscfrrsus!

SchiedamAanm. en inl. voor den jiu-jitsu-,

boks- en gymnastiekcursus b.h. pi-.N.A.F.-kantoor.

GroningenHier wordt binnenkort begonnen met

rhythmische gymnastiek voor dames enboksen, jiu-jitsu en gymnastiek voorheeren. Inl. en aanm. Turfsingel 75.

Deventer ,Qyriinastiekcursus voor heeren. als- -

mede een jiu-jitsu-cursus, Rhythmischegymnastiek uitsluitend voor dames. Inl.

en aanm. Rijkmanstraat 2 en bij uwsocialen voorman,

rtreehtRhythmische gymnas-tiekcur\i;s voor.

"dames en daarenboven - jfu-ji tsu 'en.gymnastiek voor heeren. Inl. en aanm.bij . Vredenbui'g 10.LeeuwardenAanm. en inl. voor jiu-jitsu- en boks-cursus bij Nieuwekade 84.

AmsterdamVan October tot Mei (7 maanden)

een taokscursus. Prijs ƒ 7.— per cursusmet . inbegrip van. gebruik van. hand-schoenen, en douches. Aanm. en inl. bijPrins Henclrikkaae 49. en - 'V. en A.Leidscheplein.

CULTUREELE ONTSPANNING

SPECIAÜTEITENSCROUW1942

Ee^ keur van Nedeiiandsehe artistenmet wereldreputatie. Medewerkenden:De tvvee fvba's. liywielluchtnummer:( b a s Boulaitger, zang en clans; T)eMa.iolila's. liallct: ?-.'? .Mr. ( Jordonni??? :De na n t li's. plastische acrobatiek; De<«ebr . Mulliuis. komische" jongleurs opéén wiel: IK' Wi l to i i s . het duo aan detrapeze;I>e drie V i i f e l s . parterre-acroba-ten en een groot orkest o.l.v. Jan van

^I,aar. -•Toegangsprijs: ƒ0.50 N.A.F.-leden. 80

cent niet-leden. Voor alle plaatsentevens kaarten verkrijgbaar bij N.A.F.-boden, den socialen vobrman en vóórden aanvang aan de zaal.

Assen Vrijdag I I SeptemberConcerthuis, aanvang 7.30 uur n.m. •

Kaartverkoop: Brink 28; niet-leden be-talen hier ^0.75.Zwolle , /aterdiig l'i September

Buiten-Sociëteit, • aanvang 7.30 uurn,m. Kaartverkoop: Eekwal. 29a.Knsebede Xomlae l:( SeptemberGroote Sociëteit, aftrivang 7.30 uur ri.m.Kaartverkoop: Molenstraat 46.Almelo Maandag l 1- September» 't Groenendaal. aanvang 7.30 uur n.m.Kaartverkoop: Wierdënsc-hestraat 22.Hengelo Dinsdag ir> september

Concertgebouw, aanvang 7.30 u. n.m.Kaartverkoop: Reitzstraat 12. •Arnhem Woensdag Hi September

Schouwburg aanvang 7.30 uxir n.m.Kaartverkoop: Jansbuitensliigel 17.lleerlqn Donderdag 1~ September

Schouwburg, aanvang 7,30 uur n.m.Kaartverkoop: Stationsstraat 58.

Breda Vrijdag t8 s'epteinberConcordia,, aanvang 7.30 uur n.m.»

Kaartverkoop: ï>r. v. Mierloostraat 37Tilburg ftnulitg 'fü September

Amicitia, aanvang ' .7.30- uur n.m.Kaartverkoop: N.A.F.-taoden. en Ban-uingstraat 43.IV overige plaatsen worden in' . .Arbeid"van 18 September a.s. bi'kend gemaakt .

Variété-revue

IETS,VOOR UiGroot aantal medewerkenden,- w.o.:>

riiarles, jongleur op den rollendenkogel; f i i -rda en l l e l i n n t l i . danspaar; ̂l ' anfas to . ongeëvenaard., goochelaar:Kenibrandttna. schilderes met vodden;De Daniariesl accordeon-virtuozen; 'HetWonderpaard Trixy: l 'aiila en Glno.'acrobaten; komisch kwartet ..Domireta":De !5ari"s. Oostersch nummer, en Nolvan Dijk. conféréncler; Groot orkest,o.l.v. Hert Klasema. j

Toegangsprijs: ƒ0.50 ' N.A.F.-leden;ƒ0.80 niet-leden.

Voor alle plaatsen tevens kaartenverkrijgbaar bij N.A.F.-boden. den socia-len voorman en vóór den aanvang der .voorstelling aan de zaal.Ape ldoo rn .» Vrijdag I I September

Tivoli. aanvang 7.30 uur n.m. Kaart-verkoop: Hoofdstraat 178.Kiitnhrn Zaterdag 12 September

Buiten-Sociëteit. aanvang 7.30 uur)i.irf.' Kaartverkoop: Stationsplein 3.Kampen /omlag ! • ' > Septembee

Gehóorzaaï, aanvang 7.30 uur n.m.Kaartverkoop:' IJsselkade 46.Deventer Maaiidag M september

Schouwburg, aanvang 7.3O uur n.m.Kaartverkoop: Rijkmanstraat 2.

VMeppel Dinsdag l.> September'

Zaal Slot, aanvang 7.30 uur n.m.Kaartverkoop: Maatkade 1.Steenwijk Woensdag 10 September

Wapen van Steenwijk, Aanvang 7.30uur n.m. Kaartverkoop: Oostersir 32.Ileerenveen Donderdag 17 September

Het-~Fdsthuis, aanvang 7.30 uur n.m.Kaartverkoop: D. Bangina, Korteweg.Sneek Vrijdag 18 Settteinber

Harmonie, aanvang 7.3O uur n.m.Kaartverkoop: Stationsstr. 28.Ilarlinsen Zaterdag I!) September

Schouwburg, aanvang 7.30 uur n.m.Kaartverkoop: Midlumerweg 44a.I"raneker /.ondag 20 SeptemberKoornbeurs, aanvang 7.30 uur , n.m.Kaartverkoop: Alg. Boekh., Noord 24.

De overige plaatsen worden in lietvolgend niiin.nier van ..^rbeid" bekendgeinuakl . . /

ZONDAGOCHTENDBIJEENKOMSTENDen Maas '/ondag 13 September

Odeon .Theater, Heerengracht, aan-vang 10.30 uur v.m.

Vertoond wordt de, prachtige avon-tureufilm 'J'renck de l'undoer nirtHans Albers en Sybille Schmltz. Alleleeftijden. '

Bijprogr.:'De Melodisten -Mona.en I.ee-.Kaarten a 35 cent, p.p., verkrijgbaar

bij V. en A.-Iinl.-Bur. a.d. Hofweg en's morgens aan de zaal.Amsterdam '/.omlag 13 Septe.mber

City Theater, aanvang 10.30-uur «v.m.Vertoond wordt de prachtige lilm

Koberl Koeb met Emil Jammiss, tevensmassa/ang o.l.v. -Cor Stevi i .

" Kaarten a 35 cent p.p. verkrijgbaarbij Pr. Hendrikkade 49.' V. en A.. Leid-scheplein en voor zoover voorradig's morgens aan de zaal.

Bonte Radio-Avond16 September a.s. oni 7.30 uur n.m.

in Tivoli te Utreel i t . ' Medewerkenden:De Melodislen o.l.v.'Piet Lustenhomyer;Johan Jong op het hammond-orgel metgemeenschapszang: Orkest van TheoÏ den M a m m a n ; Ans Heidenda-.U, zaag;De 7'MeesteivXylQphonisten; Peter Siérs,conférencier.

Kaarten a 80 cent p.p. voor- leden enniet-leden bij Vredeiiburg 10 en voorzoover voorradig 's avonds aan 'de zaal.

Dit programma wordt uitgezondendóór. den Nederlanclschen Omroep.

REIZEN EN VACANTIE

DaguitstapjeOp Zondag 20 Sept. vanuit Amster-

dag per boot naar cle Zaanstreek. Be-zoek aan Czaar Peierhuisje. de bekendeOliemolen ,Het Pink", alsmede aan cle7<M\nlanclsche Oudheidkamer.

Plaats van samenlc. 8.30 uur v.m. bijProv. N.A.F.-Bureau, Pr. Hendrikkade 49.Prijs van Amsterdam .af ƒ 1.15 p.p. allesinbegrepen.

Voor de gemeenschappelijke koffie-tafel dient men brood mee te nemen.

Deelnemers ui't de Zaanstreek betalen30 cent 'minder en melden zich aan bijGedempte Gracht 68 te Zaandam. Aanm.uit omliggende plaatsen en uit Amster-dam bij Prins Hendrikkade 49 en V. enA. Leidscheplein. t.m. 17 Sept. a.s. on-der gelijktijdige betaling van het ver-schuldigde bedrag. Terug om 5 uur n.m.in Amsterdam.

SpaarsysteemSpaart reeds thans voor uw vacantie

iu den volgenden zomer.. Neemt, deelaan het spaarsysteem. Men kan zoowelindividueel als ook in bedrijfsverbandsparen. Nadere inl. bij ~de ProvincialeN.A.F.-bureaux en 'Ainstel 224 te Am-sterdam.

VOOH K K N M S MN ONTSI'AN-M\(i t'W U'ICDKIJKSHim.lO-THEBKJ

leder bedrijl een e\gen bibho-' theek! Vraagt nadere inlichtingenomtrent kosten, inrichting enz.

. bij de -afdeeling Volksontwikke-ling van liet Centraal Bureau van..Vreugde en Arbeid". Amstel224 te Amsterdam.

Spreekt hierover met uw so-cialen voorman!

IDE WERKLOOZE KOKSIn het hartje van de stad is eenwinkelruit beschilderd. Dat was hetbegin van de bezetting van het pand,dat al maanden leeg stond. Met vastehand en een ultra moderne letterheeft de schilder op het raam ge-'schreven: De werklooze koks. En datwas een leugen, 'want doordat dekoks zich in deze.zaak gingen neste-len werden zij van werk-loos. werk-'zaam. Alzoo vingen de werkzame,werklooze koks hun gekokkerel meteen welbewuste leugen aan, omdatwerkloos het best tot de menschenspreekt. Immers als men werkloos isbeloopt men de kans naar Duitsch-land gestuurd te worden. Bovendienla men door de Duitschers werkloosgeworden. Als tnen werkloos is, danIs men om zoo te zeggen een slacht-offer van den nieuwen tijd. daar hetinstituut werkloozen in het h'iervoor-gaand glorietijdperk niet voorkwam.Zoo doen' de niet-werklooze werk-looze koks een dringend beroep op devaderlandsliefde van de voorbijgan-gers. Die ook wel naar binnen stap-pen maar met zoozeer vanwege datberoep op meevoelen» "maar daartoeaangezet door het bon-looze menu.

• Dit uithangbord „De werklooze koks"het -Is een erfenis uit den glanstijd,toen één half millioen werkers eendergelijk visitekaartje konden latendrukken. Wil men die arme koks-zonder-werk helpen? Bewandel dande eenige weg die succes kan hebben:meldt u aan bij het NederlandscheArbeldsfront. Want dan laat u zien,dat u dezen tij d» begrijpt. Dat u in-ziet, dat het oude krakend in mekaarstort, al de misstanden meesleependIn haar val. Als u het nieuwe nogniet volmaakt vindt — wel, we spre-ken u ftiet tegen. Maar dat is dan«w eigen schuld. Want zoo eendracht -ooit macht maakte, dan is het nu.Wilt u de werkloozen .helpen? Zet u •.dan In, schaart u dan in de gelede-ren van het Arbeidsfront. Duizendenwerkers staan daar reeds klaar, wel-

bewust en strijdvaardig. Gereed omeen nieuwe orde te gaan vestigen^waarin alle werkende Nederlandersveilig geborgen zullen zijn, zonderdat het spook der verschrikkelijkewerkloosheid maar steeds rondschar-relt en toeslaat.

Het is niet genoeg om werklooze kokstff helpen. Heel ons volk moet gehol-pen worden!'Sluit u daarom nog he-den' aan bij het Nederlandeche Ar-beidsfront!

N.A.F.-Bureaux voorRechtsbescherming

Almelo: Wierdenschestraat 22,tel. 3073.

Amersfoort: Snouckaertlaan 11,tel. 3524.

Amsterdam: Prins Hendrikkade49—51. tel. 31770

Arnhem: Jansbuitensingel JL7,tel. 22841—22842.

Assen: Javastraat 2, tel. 3141.Dordrecht: Siftgel 162, tel. 5051.Eindhoven: Stratamschedijk 35,

tel. 5292.'s-Gravenhage: Prinsegracht 73,

tel. 331528.Groningen: Turfsingel 75, teL

24032.Haarlem: -Kruisweg 74, teL ,

11193—18359.Heerlen: Stationsstraat 58, teL

3317.'s-Hertogenbosch: Nieuwstraat 31,

tel. 2871. - , •*Hilversum: Stationsstraat 8, teL

6980.Leeuwarden: Nieuwekade 84, teL

3091.Maastricht: Kesselskade 40, teL

4429.Meppel: Maatkade l, tel. 2489.Middelburg: Dam 13, tel. 2718.Rotterdam: Van Vollerüioven.-

straat 35, tel. 23624—22193—21720.Utrecht: Maliebaan 14, tel. 11570.Zaandam: Gedempte Gracht 68,

tel. 2010.

Loop zoover mogelijk door I

Het komt herhaaldelijkvoor dat b. v. het balcon vaneen tram ol trein stamp-vol staat, terwijl er in hetgangpad nog ruimte o ver U.Als iedereen zoover moge-Bik doorloopt naar binnen,behoeven de reizigers zichniet door de menigte heente wringen en gaat 't in-en uitstappen veel vlugger.Zorg ook dat U tijdighet stopsignaal geeft in

tram of bus en ga, als hetdruk is, al naar den uit-gang, wanneer U Uw halt*nadert. Dan bent U er vlaguit en degenen die buitenstaan kunnen er ving in.Rook niet op een drukk*tram. Laat er zooveel mo-gelijk frisschc lucht blijven.Bovendien 't is gevaarlijk.Zonder dat U 't merkt valter licht een vonkje op d«jas van Uw buurman.

TRAM i TREIN BUSPttUiutü t.b.T. de Bedrijfstr. Spoorwegen M .'ePenooeaTcnoer na de Bedrijfsgroep*» Tnmwefen M Wegrerroer.

Smit

Solide

— ?luit

te rechter tijd af.De goede vertegenwoordiger voelthet moment, waarop niet langergepraat moet worden, zuiver aan.Dan wordt - te rechter tijd - dezaak beklonken.Te rechter tijd - dat is voor e«nlevensverzekering bij „DeCentrale"izoo spoedig mogelijk. Onze ver-tegenwoordiger is U gaarne be-hulpzaam met Inlichtingen. Sluit depost af - te rechter tijd • fn deeerste plaats voor U.

ENTRALE-Coulant

VERZEKERT WERKEND NEDERLAND• DE CENTRALE ARBEIDERS-LEVENSVERZEKERING RIJNSTRAAT 28 DEN HAAG

OPGERICHT 1922

Fabriek van

electrische apparaten, stofzuigers,

riiwieiiantaarns en kiemmotoren

ABSTEDERDIJK 131 TELEFOON 16565 (2 LIJNEN)

ENSAID helpt U tijd, gelden punten besparen!

Dames en meisjes

maakt nu thuis zelf uw kledingZendt onderstaande bon en 30 cent poste.(4 x 7i cent of 10 x 3 cents postzegels)aan Ensaid-instituut, Tolsteegsingel 54,Utrecht, en wij zenden O een mooi boek met100 maten en modellen en 'n gratis apparaatom U te laten zien hoe gemakkelijk U

speciale machtiging THUIS ZELF alle kleding' kunt maken enDeze zegels worden aan i>nsuitbetaald Totaal dus 35 cent °°el de zegels In een envelop met deze bon

.En geen bon inzenden, doch °f P!akt ze OP een briefkaart zoals hiernaastvermeldt „265" Voorbeeld.

BON 265Kaam:Straatnaam:te

(str. no.)

ONS WERK IN DE WERELE)Wij zouden, — het begrip van ons werk

in de wereld in 't kort samenvattend —kunnen zeggen, „ons werk, ons strevenin de wereld moet er op gericht zijn, dieWereld mooier, beter en rechtvaardigerachter te laten, wanneer wij onze levens-taak hebben volbracht."

Maar dit begrip zal beter moeten door-dringen in de hoofden en harten van devele, vele .vrouwen, die of nog gedachten-loos daarheen leven, zonder zich omweke maatschappelijke of sociale pro-blemen oofe te - bekommeren, of van hen,die wél zouden willen meewerken tot dituniverseele doel, doch niet weten opWelke wijze zij hierin aandeel zoudenkunnen hebben, en daardoor dikwijls haarinvloed te gering schatten.

Tot de eerste categorie zullen ongetwij-feld weinig arbeidersvrouwen gerekendmoeten worden, omdat haar de bittereervaring en harde noodzaak dwongen wélaandacht te schenken aan de inrichting,die wij maatschappij noemen, zij immershebben de tegenstellingen daarin zoovaak aan den lijve ondervonden en alseen grievend onrecht gevoeld.

Het zijn doorgaans haar z.g. „beter ge-situeerde" zusters, de vrouwen, die nietde strijd om het dagelijksch brood ken-den, die nooit het schrijnend leed, afge-wenteld op de schouder^ der arbeiders-vrouwen, ondervonden, en.' . . . wier ge-meenschapsgevoel te weinig is ontwik-keld om zich de zorgen en moeilijkhedenvan andere vrouwen aan te trekken —alle nieuwe gedachten en stroomingen dertijden, waarin zij leven, laten ze onaan-

doenlijk aan zich voorbijgaan.Deze vrouwen moeten nog tot een

andere mentaliteit worden opgevoed, hetbesef moet haar worden bijgebracht, dathaar onverschilligheid en laksheid eenrem zijn voor den vooruitgang en de ver-betering der wereld, een rem voor denopbouw van een gelukkiger, rechtvaardi-ger maatschappij, waartoe -— wil eenmaalde socialistische gedachte zegevieren —alle krachten moeten meewerken.

js

En de tweede categorie vrouwen, — devrouwen, die willen meewerken en op-

' bouwen, maar nog «kt weten hoe, of opwelke wijze — op haar hebben wij vooralonze hoop op een betere toekomst geves-tigd. De wil, de ernstige wil is aanwezig,zij strekken als 't ware de handen uitom ook haar deel te mogen hebben aanhet bereiken van een grootsch levens-ideaal.

En tot deze vrouwen vooraf zou ik wil-len zeggen, Uw taak is groot en tocheenvoudig. De vrouw naast haar man introuwe kameraadschap, mede strijdenden mede lijdend voor alles wat het levenwaarde geeft en op een hoogcr planbrengt, de vrouwen als opvoedsters vanhet jonge, het komende geslacht, wantboven de lïchamelijke*voeding en verzor-ging,' staat de geestelijke opvoeding, waar-bij de vrouw dag aan dag, ja uur aanuur in de gelegenheid wordt gesteld, dejonge harten te beïnvloeden, hen tewijzen op eerlijkheid, goedheid, schoon-heid en naastenliefde, hun, hoe jong zeook zijn, reeds iets te doen verstaan van

den onontbeerlijken gemeenschapszin, voorhet slagen van het socialisme van dedaad.

Zou deze arbeid te gering zijn, ombouwsteenen aan te dragen voor een ge-lukkiger wereld? Zal het niet veeteer destimulans zijn voor groot* en goededaden? Van de sfeer in het gezin, vande goede harmonie tusschen man envrouw, tusschen ouders en kinderen —deze wereld in het klein — hangt hetwelslagen van een evenwichtiger wereldaf. De vrouw meelevend met den strijdvan haar man, met zijn teleurstellingenen overwinningen op het terrein van den .arbeid, dit is de mooie kameraadschap,die ondanks-, tegenslagen altijd weer op-heft, vertrtJJÉt en versterkt.

Zelfs de heiligen, van wie gewoonlijkverondersteld wordt, dat zij slechts bid-den en zich alleen met heilige zakenbezighouden, waren doordrongen van denoodzakelijkheid, te werken in de wereld1.

De H. Catherina van Siëna b.v.h, zeideeens, dat zij de wereld te lief had omin een klooster te gaan, niet omdat zijer in genieten, maar omdat zij er inwerken wilde, troosten en belpen en dezwakke knieën der wankelmoedigen ver-sterken 'door woorden van berisping enbemoediging.

Ons werk in de wereld doen, met volle.toewijding, het te doen met blijheid —een lied op de lippen, een lach in hetoog — dit. is beantwoorden' aan onslevensdoel, dit is de opgave van het tevenvervullen.

B. BULSING—v. BESOUW.

HET VERWIJDEREN' VAN VLEKKENUIT KUNSTZIJDE!

In de eerste plaats hebben wij hierbijwitgoed, fcleeren, enz. op het oog. Alshet geverfde of bedrukte artikelen be-treft, dan moet men eerst nagaan of dekleuren tegen het ontvlekken bestandzijn, b.v. door voorproefjes bij de naden.

BLOEDVLEKKEN.Uitwasscheii in koud helder water.

Oude vlekken kan men verwijderen meteen ammoniak-oplossing van 2 pet.

INKTVLEKKEN.De vlekken onderdompelen in melk,

waarbij zij langzamerhand .verbleeken.Daarna de melk er met lauwwarm wateruitwasschen, goed naspoelen, tusschendoeken drogen en met een matig warmijzer strijken. Inktvlekken kan men ookwegkrijgen met citroensap en zout.

LIKEUR- OF VRUCHTENVLEKKENUitwasschen met lauwwarm water.

ÈVentueele resten kunnen verwijderd \worden met water, waaraan l a 2 drup-pels waterstofsuperoxyd zijn toegevoegd.Indien noodig kan de gevlekte plaatshierin eenige uren ondergedompeld blij-

ZWEETVLEKKENDeze moet men behandelen met lauw-

warm water en indien noodig met eenoplossing van ammonia. Onmiddellijk uit-spoelen én strijken.

eten

Kinderen van het lucht: de zonne-bloemen!

Stralender, eenvoudiger en tevensindrukwekkender bloemen, dan degewone groote zonnebloemen, of zoo-als het in sommige streken van ons'Zand heet: de zonnepitten, zijn erhaast niet denkbaar. Het is dan ooknu de tijd, dat ÏDÜ hiervan volopkunnen genieten, zoowel buitens- alsbinnenshuis. En buiten haar waardeaan zaden, die onder meer een uit-

% stekend voedsel voor pluimvee vor-men, heeft deze plant .een uiterstdecoratieve verdienste, zoowel voor

$ den tuin als. in de huiskamer. 'We kunnen de zonnebloemen op

alle mogelijke manieren gebruiken,b.v. in «jen grooten Keulschen pot eenstuk of zeven bloemen, dit op eenlaag tafeltje in een wat . somberenhoek van het vertrek plaatsen en uzult verbaasd staan van het zonnigelevendige effect, dat u krijgt! Eenof twee zonnebloemen in een smal-

- lere hooge vaas op den schoorsteen-mantel, of op de piano staan buiten-gewoon goed. Afgesneden bloemen enwat bladeren in een groote glazendrijfschaal, en laag neergezet, gevenheel veel voldoening. Zoo zijn er nogallerlei variaties mogelijk Als u ereenmaal oog voor hebt, prikkelt het

"uw vindingrijkheid om steeds mooiereffect te verkrijgen. Denkt u er voor-al om. iederen dag het water te ver-verschen en wat bladeren te verwij-deren, evenals om den dag een stuk-Ie van den steel cff te snijden. •

LICHT MATERIAALDe pitten van zonnebloemen zijn

zoo licht, dat men ze gebruik), omzwemgor^els van te maken Zij zijnviermaal zoo veerkrachtig als kurk.

ONZE INMAAKEr bestaan verschillende manieren

om in te maken, doch de bekendsteis wel de inmaak in het zout.

Dank zij den cursussen op voe-ding sgebied 'is de tegenwoordige huis-vrouw ten deze heel wat beter onder-richt dan -haar moeder of grootmoe-der. De moderne huisvrouw weet, datde groenten, die in het zout wordeningemaakt, weinig -voedingswaardeoverhouden door het vocht, dat aandeze groenten wordt onttrokken. Bo-vendien moeten gezouten groentenworden afgekookt, waardoor óók nogvoedingsstoffen verloren gaan.

De huisvrouwen, die vroeger reedszorgden, dat zij voor het koudere enduurdere jaargetijde inmaak in huishadden, zullen thans zeker het in-.maken niet vergeten. Alleen zal ookdeze huisvrouw nu omzien naar eeninmaakmethode, die uit voedingsoog-punt beter is dan de ouderwetsche.

ZURE SNIJBOONEN.Een minder bekende, doch veel

betere methode is het inmaken metkarnemelk. Hiertoe' leénen zich desnijboonen het best.

Voor ieder kilogram snijboonenheeft men 12 gram zout en een lepelkarnemelk noodig.

De boonen worden op de gewonewijze afgehaald, gewasschen en inlange reepjes gesneden. Ze daarnamet het zout zoo lang kneden, totzich pekel vormt. De boonen in .deninmaakpot doen, goed stevig aan-drukken en er zoo nu en dan eenscheutje karnemelk bijdoen. De boo-nen met een schoonen doek afdekkenen^daar een plankje en een steen opplaatsen.

Deze inmaakmethode is, zooalsmen ziet, wel iets bewerkelijker dande oude. Het voordeel is echter, datdeze snijboonen een licht zuren smaakhebben, dat zij niet behoeven te wor-den afgekookt en dat zij veel meervoedingswaar cl en bevatten dan snij-boonen uit het zout.

HET DROGEN VAN SLA- OFSNIJBOONEN.

Een andere moderne manier is, degroenten te drogen. De kleur ervangaat dan weliswaar achteruit, dochde voedingswaarde blijft voor hetgrootste deel behouden. Al wil hetoog óók wat hebben — dit laatste istoch het voornaamste.

De boonen afhalen en wasschen.De snijboonen snijden en in watermet zout ongeveer vijf minuten op-wellen. Ze laten uitlekken en in denoven óf buiten, in zon en wind latendrogen. Men legt de boonen daartoeop gaas en schudt ze zoo nu en danom.

Slaboonen kunnen ook aan eenlangen draad worden geregen en zoobuiten worden opgehangen.

Voor het koken moeten de gedroog-de boonen 24 uur worden geweekt.

NU DE WINTER KOMT...We maken zelf briketten

De zomer is haast voorbij en zoo lang-zamerhand gaan we weer aap de brand-stoffen denken.

Een van onze Amstcrdamsche lezersdoet ons een middel aan de hand om vankoleïigruis, met papiersnippers verwerkteen Soort briketten te maken.

In een bak met water doet men hetgruis, onder toevoeging van rijkelijk zouten papiersnippers (bijv. verwerkte kitin-ten uit de hooikist). 'In een busje, waar-van in den bodem gaatjes zijn geslagen,doet men een gedeelte van het papje. Hetbusje moet worden afgedekt met een ruimpassend plankje. Met' een tang of eenander sehroefobject drukt men het over-tollige water uit de "pap. Aldus verkrijgtmen ronde briketten, die na een dagdrogen (winddroog) reeds voor het ge-bruik geschikt zijn.

Wij maken eerst een vuur met wathout en leggen vervolgens een paar'vandie zelfgemaakte briketten erop. Men zalervaren, dat een en ander goed voldoet.

Den lezer onzen dank voor zijn goedenwenk.

Mem. C de R. te A. — De slapgeworden stroohoed kunt u heelyoed zelf weer stijf maken. V haattdaarvoor bij een drogist Arabischegom, die in wat koud water-wordtopgelost. Met een lapje, gedrenktin deze vloeistof, gelijkmatig overhet stroo van den hoed wrijven

, Mevr. E. B. M. te H. Het .zwarte blad van uw verchroomdetafel en den zwart marmerenschoorsteen kunt u, nu er geenzwarte was meer is te krijgen, hetbest met zwarte schoensmeer be-handelen.

Mevr. K. v K. te G. — Dekleuren van het kleed zullen -weerfrisch worden, als u het. tapijtmet water en azijn of een slappeammoniakoplossing afneemt. Hetbest kunt .u dit met een uitgekne-pen spons of uitgewrongen doekjedoen, zoodat het kleed niet al tevochtig wordt. Het is bqter nieteerder over het vloerkleed te Zoo-pen tot het absoluut droog is.

Mevr. K. v. B. te M — De suédeschoenen kunt u boven kokend wa-ter stoomen. Met een suède-borstel-tje naborstelen.

Mevr. v. d. K. te H. — Hardgeworden schoencrème wordt weerzacht als u ze heel voorzichtigverwarmt. Een ander middel is, ereen scheutje melk bij ie voegen.

Mej. v. L.-te R. De vettekraag van uw mantel kunt u metwat verdunde ammoniak schoonmaken. Ook de glimmende plek-ken op uw rok kunt u met wateren ammoniak behandelen. Als deglimmende plekken niet het geoolgzijn van slijtage, zullen ze doordie behandeling verdwijnen

Mevr. van D.—S. te B. o. Z. —Als zich een schimmellatig bovenhet. doekje van de inmaakpot heeftgevormd, moet u dit uitwasschenrOok den steen en het plankje Aanschoonboenen Dit schimmelver-schijnscl komt meer i>oor.

11

TWEE BRIEVEN

TWEf STRIJDERS.^Mijnheer de voorman, jij

wordt nog wel eens achtermangemaakt!" Deze duistere verze-kering, blijkbaar ter verduide-lijking geïllustreerd met eenmannetje, hangende aan eenhooge galg, waaronder dé let-ters N.S.B., alsmede de harte-kreet . O.Z O . was het eerstebriefje, dat^ Piet Werker naaraanleiding/van zijn benoemingtot socialen voorman in eenBrabantsch bedrijf van eenzijner mede-arbeiders ontving.

Dat briefje was afkomstigvan Jan Rose, maar dat stonder natuurlijk niet onder wantJan Rose is weliswaar zeerflink — vooral met zijn mond— maar buH-»/nni>jinr>nn. voor-zichtig '

D&nzelfden aag verzond PietWerker een briefje, waarin hijkort en bondig aan den pro-vincialen leider van het N.A.F,mededeeling deed van de resul-taten, welke hij na een eerstebespreking met den bedrijfslei-der voor zijn medewerkers hadweten te'behalen, zijnde: op-lossing van alle bestaandeloongeschillen, uitschakelingvan het thuiswerk, bij- toestem-ming van de daarvoor bevoeg-de autoriteiten over het loo-pende jaar vier maal eenextra-weekloon, alsmede hetuit de ivereld helpen vankleine onbillijkheden

Twee brieven — twee strij-ders. De een strijder voorsociale gerechtigheid, die zichpositief heeft ingezet voor deverwezenlijking van een volks-gemeenschap, waarin de arbeidgeëerd en de arbeider geachtwordt.

Piet Werker, een van disvelen, die tegenover hol ge-zwets de daad stellen.

De ander ook een strijder.Dat denkt Jan Rose tenminstevan zichzelf. Hij strijdt immerstegen „de nieuwe orde"! Dusook tegen het N.A.F. Nietteminprofiteeren hij en zijn gezindankbaar mede van de verbe-teringen, welke het N.A.F, doormiddel van zijn socialen voor-man heett weten te bereiken.Jan Rose 'strijdt dus -een nega-tieven strijd, recht tegen zijneigen belangen en, wat ergeris, tegen de belangen van zijnmedewerkers in. Hopelijk gaathij dat spoedig zelf inzien. Enmocht dat niet het geval zijn,wel, dan zal het hem op ande-re wijze bijgebracht moetenworden. :

De feestdagKleine Mimi kwam thuis uit school en

Dieet verwonderd op den drempel van dehu:..kamer staan. De tafel was feestelijk1

gedekt fen er op stonden vele vazen metmooie bloemen.

— Is e» vandaag iemand jarig? vroeg ze.— Neen meisje, klonk het uit moeders

mond, maar_ het is vandaag de trouw-, dag van papa en mai

— Eigenaardig, zei Mimi, en ik heb al-tijd gedacht, dat jullie al lang getrouwd

«ET LAATSTE BlflPVAN ALLE? WAT

Voor regenachtige dagen!

V oor het evenwichtsspelletje met een§toel gebruikt men een gewonen

keul^snstoel met van achteren sporten,opdat men er goed met zijn knieën opkan gaan zitten. Boven aan de rugleu-

ning wordt een suikerklontje of een ofandere lekkernij gelegd, dit moet t mendan met den mond probeeren te pakken.Dfc handen moeten zptver mogelijk naarvoren geplaatst. worden, ivant anders iser niets aan. Dat het niet zoo eenvoudigis als het lijkt zult u dadelijk merken,als u het ook eens probeert!

Voor de kinderen

Babbeltje van Oom NiekM'n beste neven en nichten.Een tijdje geleden moest ik, met

tante Cor voor familieaangelegenhe-den naar Rotterdam. Dat is, van.

^Amsterdam uit,-een hele reis en jebegrijpt, dat we er niet veel voorvoelden, bijna anderhalf uur in detrein te moeten staan en dat we heelijverig ons best deden, een zitplaatsmachtig te worden. Dat is wónder-best gelukt, al leek het er eerst op,dat het mis zou lopen door de schuldvan een meneer, die probeerde tweeplaatsen tegelijk in te nemen, met debedoeling, een plaats voor een vriendte reserveren. Hij schoof zo op debank heen en weer, dat oom Niek,die tegenover tante Cor wou gaanzitten, een paar maal op de knieën

* van dien onbeieefden meneer terechtkwam. Gelukkig was er ook nogplaats op een andere bank, zodatoom Niek het niet de moeite waardvond, drukte te maken. „De mensenzijn allemaal onbeleefd, tegenwoor-dig", vond tante Cor en juist daaromdeed het me zo'n genoegen, dat er inRotterdam een jongetje was, diebewees, dat dit lang niet altijd waaris..

Dat geval vertel ik jullie de vol-

gende week. Nu houden we ons bezigmet het vacantieraadsel van Karel-tje Kraan, dat ik in ons nummer

van 21 Augus-tus opgaf. Hier2ie je, wat Ka-relt j e in zijnvacantie deed:roeien. Hoeweler ook veel fou-tieve inzendin-gen . waren,heeft een groot

aantal neven en nichten de goede'oplossing gevonden. Ik kreeg boven-dien heel mooie tekeningen, gekleurdeen niet-gekleurde - - ik kreeg zelfsgedichfen, waarvoor Sinterklaas zichniet behoefde te schamen — langniet!

DE DRIE HOOFDPRIJZENvoor het raden, tekenen of tekenenen kleuren . kregen: Cornelis van derGrond, j., 12 j., Dollardstraat 18,Utrecht; Willy van Zwol, m., Herstel-lingsoord Huis ter Duin, Egmondaan Zee; Arnoud van den Hurk, j.,Molenweg 12, Zeist.

Troostprijzen verwierven: JopiePeggemann, j., 7 j - . Jan de Wit-straat 7, Nijmegen (Jopie moet meeerst eens schrijven, of hij die mooietekening helemaal alleen had ge-maakt); Klaas Wagemakers, j., Mo-lenstraat 37, Leeuwarden; TinyMeijer, m., 12 j., Van Beekstraat 284,

Mijnheer P. A. RASiET(In memoriam).

Mijnheer P. Rasiet heeft de 60 gehaald,Steeds netjes geleefd, en belasting

[betaald,Gewandeld in 't bosch, en gevaren langs

['t riet,Sigaartje gerookt, maar gewerkt heeft ie

[fflet.

Hij erfde wat goed, en 'n krabbelt je geld,Een, huis met een tuin, een behoorlijk

[stuk veld,Een bosch met een vijver, wat land

[langs de vliet,En den titel: „Baron", maar gewerkt

[heeft ie nietm

Hij schoot es een haasje, een ree of een[bok,

Een eend of een drijver, een kip van z'n

Hij voelt zich de jager, de sportman, de[Piet,

Spreekt jagerslatijn, maar gewerkt heeft[ie niet.

Hij gaat naar de soos en, zoo op z'n[gemak,

Drinkt ie Engelsche rum, of wat Fran-[sche cognac,

Hij praat over 't menschdom, zooals hij[dat ziet,

En zwamt in de ruimte, maar gcwcrft[heeft ie niet.

-Hij rijdt ook nog paard, zoo in draf of[galop,

Dan draagt ie corset, en een dop op z'n[kop,

Dan mept ie z'n knol met een eindje[Spaansch riet,

Dan zweet de Baron, maar gewerkt heeft[ie niet.

Meneer de Baron heeft de zestig gehaald,En als, (zoo dat heet), straks z'n avond-

[zon daalt,Dan' komt ook voor hem dra het eind

[in 't verschiet,Dan heeft ie geleefd, maar gewerkt heeft

[ie niet . . .

Want anderen ploeterden voor den Baron,In grimmige koude of brandende zon,Ze zaaiden zijn tarwe, ze sneden zijn riet,Ze leden gebrek, maar . . . dat merkte hij

[niet . . .

Ook merkt hij nog niet dat de tijd is[vergaan,

En dat ieder zal werken voor eigen[bestaan

E n voor de gemeenschap . . . het k o m t[in 't verschiet.

Alleen de Baron . . . nee . . . die snapt het[nog niet . . .!

B. B.

Landsmeer; B. Nienhuis, j., 14 j..Hof straat 17, Zwolle; Irmgard Hof f s,m., 9 j.,. Lengelseweg 33,.'s Heeren-berg.

DE NIEUWE OPGAVEwaarvoor weer mooie prijzen be-schikbaar zijn, luidt:

Wat betekenen de volgende afkor-tingen:

N.A.F. 10 • gr. C.N.A.D. Dr.Prof.

Inzendingen zo spoedig mogelijk.,— in elk geval vóór 17 Sept. — aan-

OOM NIEK,Postbus 100, Amsterdam C.

Bzeld: Jan LUK KARELTJE KRAAN EN DE BALLON VAN KOOS Regie en tekst: N-J p Smit*

,Jfom je buiten spelen.Koos?"

,,Als je niet weg gaat, geefik je een klap."

Wacht maar, jongetje. Daar heb je dat jog weer! „O!... m'n ballon!"

P.V. 1595'!. Verantwoordelijk voor het redactioneelé gedeelte van den inhoud: G. J. Zwertbroek te Bussum (telef. 4283). Verantwoordelijk voor de advertenties:A. H. Lammers te A'dam. Uitgever: Nederlandsen Arbeidsfront, P. C. Hoofststraat l 80 te Amsterdam. Drukker: N.V. De Arbeiderspers, Hekelveld 15 te Amsterdam. ,

. Kengetal: K 113. *

12 * -