Amigo maart 2002 editie 3 · Web viewG: En het idee van Tony Parsons, dat in het nu opkomt als dit,...

oktober 2004 - editie 8

... en niets dan de waarheid!De waarheid is dat Sinterklaas niet bestaat, maar zolang ik in Sinterklaas geloof is hij levensecht. Wat is dan waar en voor wie? Als we vervolgens de openingszin van de Tao Te King in gedachte nemen: 'De Tao waarover gesproken kan worden is niet de ware Tao', is het duidelijk dat we ons op glad ijs gaan begeven. Maar laten we de sprong in het diepe maar eens wagen en wat invalshoeken verkennen.

Freek de Jonge in een interview naar aanleiding van het verschijnen van zijn derde roman 'Door de knieën': [...] 'We kunnen niet zonder vorm – en dat is tegelijkertijd de reden waarom de waarheid nooit gezegd zal worden.Als mensen zeggen: “Ik zal jou eens de waarheid vertellen”, dan komt er iets onacceptabels. De waarheid kan niemand aan, dus die moet vormgegeven worden. En dan begin je al te liegen, de waarheid af te zwakken. We communiceren niet rechtstreeks met elkaar, maar met een boogje, een vorm, en daarmee moeten we verleiden. In de huidige cultuur is die vorm helaas belangrijker geworden. We laten ons leiden door de leugen.' [...]

Alexander Smit zei eens: 'wij liegen de waarheid'. Ik snapte daar geen jota van, maar de uitspraak liet me niet los. Ik begrijp nu dat in welke reeks woorden je de waarheid ook maar probeert uit te drukken, het altijd een poging blijft. Het is niet in woorden te vangen en is hooguit in staat een facet van de waarheid te belichten. Vergelijk het maar met te proberen het begrip geel uit te leggen aan een blinde of het ruisen van de wind aan een dove.Spreken óver waarheid is 'liegen', maar het spreken zelf is waar.

Het spreekwoord luidt: 'We hebben de waarheid in pacht'. Niets is misschien wel méér waar; we zijn inderdaad als leenheren schatplichtig aan de waarheid. En met leenheren bedoel ik dan: schijnbaar-menszijn en met waarheid: Zijn. Misschien is waarzijn daarom wel een beter woord dan waarheid.

Amigo 8 - oktober 2004 www.ods.nl/amigo 1

Tot zover een aantal insteken. Waar ik al lezende achter begin te komen is dat als we waarheid willen onderzoeken, we een onderscheid moeten maken tussen wat waar ís en wat we gelóven dat waar is. Dat laatste is een aanname en hoort thuis in de wereld der objecten, de dualiteit, de waarheid die tegenover de leugen staat. De eerste is de waarheid die alomvattend is (zonder tegenpool) en geen vorm duldt, want zodra we er een vorm aan geven, hetzij een woord, een idee of een concept, wordt het een interpretatie, een persoonlijke inkleuring van waarheid en kan dus nooit (volledig) waar zijn.Daarnaast denk ik dat de waarheid onontkenbaar is; als ik een boom zie, kan ik die niet niet-zien. Ik kan wel zéggen dat ik hem niet zie of gezien heb, maar dat doe ik alleen als 'ik' daar belang bij ‘heeft’.

Misschien kunnen we concluderen dat de waarheid alomvattend, volledig (standpuntloos) en onontkenbaar is. Maar of dat waar is, is aan jou.

De schoonheid is wel dat als we met het begrip waarheid gaan stoeien, het ons onvermijdelijk dwingt ons standpunt te bezien en te onderzoeken! Woorden kunnen zo toverstafjes worden die verwondering weten te ontsteken.

In deze Amigo de waarheid in de vorm van:- een tekst uit een non-dualistisch kroonjuweel: Vrij Zijn van Wolter Keers- een interview met Jan van Delden over de spelletjes van Zeus- Alan Watts, Anthony de Mello en Krishna Menon- een sprookje uit het Advaitisch sprookjesboek van Pia de Blok- een gedeelte uit een bijzonder helder boek van 'Sailor' Bob Adamson- interviews met Francis Lucille, Tony Parsons, Susan Frank, JanKees Vergouw en Jan Kersschot Tot slot: de grap blijft natuurlijk wel dat waar(heid), leugen, eerlijk, onoprecht, etc. allemaal ‘Ik’ is, zich uitdrukkend als Ik in Ik met Ik door Ik voor Ik.

[Kees Schreuders - illustratie: Rob Sondaar]


inhoud:

• De waarheid en niets dan de waarheid[Wolter Keers]

• De lol van Zeus[interview met Jan van Delden]

• God speelt graag verstoppertje[Alan Watts]

• De werkelijkheid[Krishna Menon]

• Ken de waarheid en de waarheid zal je bevrijden[‘sailor’ Bob Adamson]

• Niemand kan worden wat hij of zij al is[interview met Tony Parsons]

• Eindstation of oneindig begin? [Johan van der Kooij in gesprek met Susan Frank]

• Eerlijkheid betekent leven in overeenstemming met de waarheid.[interview met Francis Lucille]

• Er is niemand thuis [interview met Jan Kersschot]

• Verandering uit hebzucht[Anthony de Mello]

• Advaita sprookje[Pia de Blok]

• Compleet zijn met wat zich voordoet[interview met JanKees Vergouw]

• Knipsels waarheiddiversen


De waarheid en niets dan de waarheidWolter Keers (1923 - 1985)

Vrij Zijn, het boek dat Wolter Keers in 1982 in eigen beheer uitgaf, wordt dit najaar door uitgeverij Samsara opnieuw uitgegeven. Een mijlpaal waar we door middel van deze voorpublicatie even bij stilstaan.Vrij Zijn is de weerslag van een bespreking van de Ashtavakra Samhita door Wolter tijdens een werkweek in 1979.Wolter, peetvader en nestor van Amigo, zegt over de Ashtavakra Samhita in de inleiding van het boek:'Ashtavakra's woorden nemen ons vaak 'onmiddellijk' en 'moeiteloos' mee naar de diepste van alle herkenningen: namelijk van wat wij zelf zijn. Voor wie dit, al is het maar één keer, gezien heeft, kan dit boek deze functie vervullen.'

***

sloka 2Ashtavakra sprak: 'Als je verlangt naar bevrijding mijn kind, vermijd dan de zintuiglijke dingen alsof ze vergif waren en kies voor tolerantie, ernst, tevredenheid en waarheidsliefde alsof ze nectar waren.'

Nectar, het meest begeerlijke van alle dingen. Hier zitten we al meteen op een kruispunt van wegen. Bijna altijd, want er zijn uitzonderingen, zegt de goeroe ons dat we kunnen begrijpen waar we aan toe zijn. Maar slechts heel zelden kunnen we in één keer overzien wat hij bedoelt en wat de strekking is van zijn woorden.

Zo verging het diezelfde Indra, waar ik het net over had. Op een gegeven moment, en dat zal dan wel na die ontmoeting met de brahmaanse jongeling zijn geweest, gaat hij naar een aardse goeroe en vraagt: 'Ik zoek naar zelfrealisatie. Wat is het Zelf?' Daarop zegt de goeroe: 'Wel, dat is toch duidelijk: het lichaam is het Zelf.'

'Aha, het lichaam is het Zelf,' zegt Indra en reist naar de hemel terug. Maar onderweg denkt hij: 'Hoe kan dat nu? Het lichaam verandert en ik verander niet. Het lichaam wordt geboren, wordt volwassen, wordt oud en sterft en al die tijd ben ik onveranderlijk. Volgens de traditie verandert het Zelf helemaal niet!' Hij gaat terug naar zijn goeroe en legt hem dit voor.

zintuiglijke objecten


Daarop zegt deze: 'Ah, ja, maar dat is ook nog niet het hele verhaal', waarop Indra ander, voorlopig onderricht krijgt. Hetzelfde speelt zich af: Indra accepteert, keert terug naar de hemel, krijgt twijfels en keert halverwege om. Hij blijft een poos bij de goeroe en tenslotte, als hij er 101 dagen is geweest, een symbolisch getal voor Hindoe's, begrijpt hij wat hij is: namelijk álle dingen. Hij is het lichaam, maar hij is niet bepérkt tot het lichaam. Want hij is het Zelf in alle lichamen, het Zelf in alle verschijnselen, het Zelf in de hele schepping.

Wel, op dezelfde manier zegt Ashtavakara hier dat je de zintuiglijke objecten moet vermijden alsof ze vergif, alsof ze een ziekte zijn. Onmiddellijk kun je daar verschillende conclusies uit trekken. De asceten en de yogi's zijn direct geneigd om te zeggen: 'Zie je wel! Niet roken, niet drinken, geen seks, geen geld, geen aardse bezittingen, geen vaste woonplaats, want Ashtavakra zegt het zelf!'

helderheidHet is, denk ik, naar aanleiding van deze sloka dat Shri Krishna Menon in zijn inleiding tot de Ashtavakra Samhita geschreven heeft dat deze opvatting weliswaar traditioneel, maar toch onjuist is. Ik herinner mij dat hij dikwijls zei: 'Als je probeert een tekst of een sloka te begrijpen of te interpreteren, mag dat nooit in strijd zijn met de rest van de inhoud van de traditie. En de rest van de traditie toont ons aan dat er in feite, als wij scherp kijken, helemaal geen zintuiglijke objecten bestaan. Als wij kijken, analyseren, dan zien we dat de dingen die we in het dagelijkse leven zintuiglijke objecten zouden kunnen noemen, dat in feite niet zijn. Dat alles wat wij kennen, verschijnselen zijn. Verschijningen in het bewustzijn dat wij zelf zijn. In die Helderheid, die er altijd is. Die waarnemingen die wij 'de wereld' noemen, bestaan uit niets anders dan uit die Helderheid die wij zelf zijn. En daarom zijn er geen 'zintuiglijke objecten' er is alleen dat éne Licht dat wij zijn en dat bepaalde vormen aanneemt. Vormen die wij dan 'de wereld' noemen.

In dit licht gezien betekent de verklaring van Ashtavakra heel iets anders. Zij betekent niet: ga de wereld uit de weg, trek je terug, leef als een asceet. Maar in dit licht gezien betekent zij: zie de dingen voor wat zij zijn. Want als je dat doet, vermijd je vanzelf die 'zintuiglijke objecten' omdat je ontdekt dat ze niet bestaan. Met andere woorden: wat je kwijt moet raken is de onjuiste visie waardoor je de wereld, de zintuiglijke dingen, aanziet voor iets wat ze niet zijn, iets buiten jezelf.

een hachelijke positieDat is ook het resultaat van de laatste van die reeks opsommingen die je na moet streven; het nastreven van de waarheid. Ga je die waarheid na, dan zul je vanzelf ontdekken dat de dingen aanzien voor wat ze niet zijn, het enige grote vergif is. Je ontdekt dat je je laat verleiden door allerlei situaties en door dingen, omdat je denkt dat ze een onafhankelijk bestaan buiten jezelf leiden. Zolang je dat doet, wordt de hele wereld een zeer reële vijand. Je zou zelfs kunnen zeggen dat dan de hele rest van de schepping je vijand is. Alles, elke waarneming en elk gebeuren, kan je afleiden van wat je zoekt. Je bevindt je dan in een verschrikkelijk hachelijke positie.


Wel, vermijd die positie, vermijd die zintuiglijkheid. Maar de enige manier waarop je dat kunt doen, is door in te zien dat de hele visie van de zintuigen een illusie is. Dat komt verderop in de tekst ook herhaaldelijk aan bod.

de waarheid: een vereisteIn de voetnoten van Swami Nityaswarupananda staat bij het woord 'waarheid' dat zij een 'conditio sine qua non' is. Een absoluut vereiste, willen wij tot vrijheid komen. En in de Bhagavad Gita staat dat Krishna het meest houdt van mensen die het pad van de jnana yoga zijn gegaan. Meer nog dan van hen die hem met hun hele hart aanbidden. 'Want,' zegt hij: 'Het is zeer uitzonderlijk om iemand te ontmoeten die werkelijk echt geïnteresseerd is in de waarheid en niets dan de waarheid. Zulke mensen kom je maar een paar keer in je leven tegen.'

Wel, als wij de waarheid willen vinden, dan zullen wij haar boven alles moeten vereren en respecteren. Zolang wij ons nog iets wijsmaken, zolang wij wat-dan-ook weigeren te zien zoals het werkelijk is, is vrijheid, waarheid, niet voor ons weggelegd.

Zolang wij niet totaal achter de waarheid staan, handhaven wij een 'ik'. Een persoon, die heen en weer geslingerd wordt door angst en verlangen, en zolang wij die persoon handhaven, is vrijheid onbereikbaar. Vrijheid betekent niets anders dan het verdwenen zijn van die persoon. Onwaarheid, angst voor de waarheid, betekent het handhaven van die persoon. Daarom zijn die twee onverenigbaar.

N.B. Uitgeverij Samsara heeft recentelijk een Nederlandse versie van de Ashtavakra Gita op de markt gebracht, getiteld ‘Het hart van Bewustzijn’. De Engelse titel: ‘The Heart of Awareness’ is een moderne heldere vertaling van Thomas Byrom in 1990 en is dus nu, in 2004 even mooi en subtiel in het Nederlands vertaald door George Hulskramer.


De lol van ZeusAmigo in gesprek met Jan van Delden

Directe en indirecte vragen aan Jan over traditie, over Wolter Keers en het uitkomen van diens boek 'Vrij Zijn', vragen over stilte, aandacht, kennen en het nu – ofwel de vier ingangen die Jan de zoeker biedt. We blijven gefascineerd over de verscheidenheid in de benaderingen van ons favoriete onderwerp. Wat is het toch 'boeiend' dat Jans benadering van het 'heldere zien' zo anders is dan de radicale 'uitnodiging' van Tony Parsons (wat-er-is, is dit; dit is alles wat-er-is). Beiden zo 'helder als glas' – hetzelfde bericht maar totaal anders verpakt. En natuurlijk hebben we het zijdelings nog even over de twee verschillende 'wegen': de 'weg van de devotie' en de 'weg van het onpersoonlijke'…

Amigo: De basisvraag is: als er 'niets' en 'niemand' is, wie volgt er dan een cursus en gaat zogenaamd 'heldere mensen' bezoeken, en vooral: waarom doen we dat?

Jan van Delden: Er is niemand die iets doet of laat. Het gebeurt gewoon of, met een knipoog naar Tony Parsons, 'het is zoals het is'…Net zoals water (toevallig) ook natheid is lijkt het allesomvattende 'water' soms gevangen door te denken dat het een 'golf' is. (Met 'golf' bedoelt Jan 'het veranderlijke lichaam en zijn ikjes' en met 'water' bedoelt hij 'het allesomvattende onveranderlijke'. Red.) Vervolgens lijdt het dan onder die schijnbare afgescheidenheid. Het water gaat dan als het ware bij zichzelf in bed liggen om te genezen van een niet bestaande ziekte. En ja, soms, heel soms geneest het zichzelf. De manier waarop het zichzelf geneest verschilt per golf en zo heb je mega verschillende verhalen van golven die vertellen hoe ze het water weer hebben gevonden. Ieder op zijn of haar eigen wijze. Het probleem hierbij kan zijn dat je als golf de verschillende verhalen van andere golven die het water weer gevonden hebben, met elkaar gaat vergelijken. Op die manier loop je de kans indirect de niet bestaande golven en hun genezing weer serieus te nemen, terwijl het, hoe je het ook wendt of keert een en hetzelfde water is dat verstoppertje speelt met zichzelf, inclusief het spel van 'het vinden van water' zonder dat het water meer of minder nat wordt. Om dit simpel en direct verteerbaar te houden gebruik ik de woorden 'water' en 'golf' als metaforen.Homerus vertelt het verhaal dat Zeus (het water) voor de goden (de golven) een feestje organiseert waar één golf niet voor wordt uitgenodigd: Eris, de godin van de twist. Die pikt het natuurlijk niet dat ze wordt buitengesloten en neemt wraak door een gouden appel met het opschrift ‘voor de mooiste’ tussen de feestgangers te werpen waarna de drie mooiste godinnen met elkaar in de clinch


gaan. Zo ontstaat de strijd die we de hele dag overal om ons heen zien in de wereld. In die ajax-feijenoord-strijd zien de golven niet meer dat het eigenlijk om het ene 'water' gaat – de ingrond van alle golven – dat dit hele spel dirigeert en speelt. En dat het niet 'de ander' is die we gewoonlijk de schuld in de schoenen schuiven. Zien dat Zeus altijd, in elke situatie het water zelf is en nooit de ene golf tegen een andere, is in dit verband het enige doelpunt dat wordt gescoord. Maar daarvoor moet je eerst afkomen van elk geloof in het idee dat jij een golf bent in een golven-wereld, met een vrije golf-wil, enzovoort, enzovoort. Pas dan kun je de plaaggeest, die je zelf bent, ontdoen van de betovering iets anders te zijn dan het allesomvattende water zelf.In dat proces lijkt het of dat golf-ikje iets moet doen of laten om weer water te worden en alle andere golven als water te zien. De laatste stap is zien dat het ik, als 'golf', altijd al water was en dat er dus nooit een golf geweest is en dat die zogenaamde inspanning ook niet echt heeft plaatsgevonden. Daarmee is elke waarom-vraag onzin en is er ook geen ik die een antwoord geeft als er een vraag opkomt.

Amigo: We kunnen dus alle cursussen van de wereld doen omwille van het spel, niet omwille van waarheid of werkelijkheid. Met andere woorden: natuurlijk mag ik alles doen, als ik maar niet geloof of denk dat mijn avonturen, ervaringen, meningen, ideeën, overtuigingen – kortom mijn verhalen – waar zijn. Desondanks zijn er heel veel mensen die van alles doen, of gedaan hebben, om 'de wereld te helpen', of te 'veranderen'. Ook ik ben ooit mantrazingend door het leven gegaan om in allerlei talen de goden 'liefde' en 'vrede' enzovoort af te smeken; allemaal vanuit een intens verlangen het persoonlijke te ontstijgen… Heeft iedereen zo'n fase? Is dat wat jij noemt 'de weg van de devotie'?

Jan: Dat is een vraag over 'hart'-golven en 'hoofd'-golven en voor mij is dat dezelfde schijnbare tegenstelling als de tegenstelling man-vrouw. Al die tegenpolen moeten doorzien worden als niet waar, alvorens alles te zien als water dat gewoon zijn dansje danst. Zie het als een waterballet dat al die tegenstellingen voorgoed ontzenuwt.

Amigo: Door alles wat ik nu 'weet' kan ik niet meer geloven in het doen van iets om iets anders te bereiken. Daarmee is wel al het leuke weggevallen. Die dreun op de achtergrond: alles is zoals het is… Al mijn 'verhalen' verdwijnen erin en komen eruit voort. Dat zie ik heel duidelijk hoor, maar mijn 'ikje' ervaart dat als een leegte. En die leegte wil 'ik' niet. Het is geen lekkere leegte. Het is een onaangename leegte. Dat is mijn bodemvraag. Wat nu? Als je onmiddellijk 'weet' dat alles niets anders is dan alles wat er is, vind ik er niks meer aan.

Jan: Dit komt omdat je nog luistert naar de vragen en antwoorden van golf 'Belle' alsof ze waar zijn en je er blijkbaar iets aan moet doen of laten. Je mag van jezelf niet ontspannen in het besef water te zijn terwijl je het Belle-golfje maar ziet doorkwebbelen. Jij bent niet de gólf, en om te wonen in je zelf – het water – hoef je alleen maar te leren, of beter mag je inzien, dat je die hoofdrolspeelster-golf en zijn golvenwereld niet meer serieus hoeft te nemen. Je moet een tijdje wennen aan het thuis-zijn, aan dat lege water voordat het 'lekker' wordt. Zolang een golf-


ikje en zijn idee over hoe het zou moeten zijn niet herkend en gepasseerd is, heb je niets aan het zien dat je eigenlijk water bent en niet een golf. Die golvenwereld blijft maar doorgaan met te vertellen dat hij echt is, ook al weet jij dat al die golven water zijn. En het wordt extra moeilijk als die niet bestaande golven een niet bestaande golf-Belle pesten, pijn doen of vertellen dat er niets aan is in het niets. Omdat dit een vrij algemeen voorkomende hindernis is heb ik de cursus Het Doden van de Vrijers ontwikkeld waarin we (kunnen) leren het water niet uit het oog te verliezen en zo de onveranderlijke aandacht, het nu en de stilte vrij te maken van de ten onrechte de baasspelende ervaringen, en het geluk van gewoon ER ZIJN te beleven.

Amigo: We gaan er hier vanuit dat je iets van Tony Parsons gelezen hebt en daar een mening over hebt. Voor ons is het interessant om zo duidelijk te zien dat hier twee mensen zijn, jij en Tony, die alle twee gerealiseerd hebben wie ze zijn en daar op een totaal verschillende manier over spreken terwijl ze toch hetzelfde bedoelen en dezelfde liefde uitstralen, of ze dat willen of niet.Voor Tony was er opeens die Helderheid. Zomaar op een zondagmiddag in een park. Hij was 21. Opgegroeid met het christendom dat na die ervaring geen aantrekkingskracht meer voor hem had. Tony gaat ervan uit dat er niemand is: niet hier en niet daar. Niemand hier, niemand daar. Er is dus niemand die iets duidelijk moet krijgen, of die iets doet of niet-doet. Alles drukt zich uit ALS dat-wat-is. Wat je ook doet, het komt van niemand. Het leven is de Uitnodiging van Dat Wat Is. Er is uitdrukking. En dat is alles. Ik ben dit moment. Hier is wat ik ben. Tony biedt niets aan, want er is niemand om iets te nemen of te geven. Als hij iets zou aanbieden, zou er sprake zijn van iets of iemand. Als hij mij iets zou bieden zou dat een ik-gevoel versterken. Daarom maakt hij geen gebruik van een of andere methode want dat zou het ik-gevoel bevestigen als bestaand.Ik denk zelf dat we hier te maken hebben met twee dingen: Tony is op heel jonge leeftijd ( 21) 'verlicht geworden' en heeft in de nakomende jaren moeten leren leven met zijn nieuwe visie op het leven. Hij is een beetje een gelukskind. Nooit problemen. Hij was christelijk tot hij inzag dat de Kerk hem niets te bieden had. Hij heeft nooit een leraar gehad; er is geen traditie waar hij op kan of wil terugvallen. Anders dan bij jou. Jij hebt geen makkelijk leven gehad als kind en de rest van je leven was ook enigszins problematisch. Jouw geluk was Wolter Keers; je mentor, je leraar op het verlichtingspad. Wolter had een traditie achter zich. Alexander zei altijd dat de traditie via de leermeester zijn werk doet, of je dat nu weet of niet. Een traditie stuurt bij; de leraar kan bouwen op de traditie; het kan de leerlingen helpen hindernissen te nemen. Een traditie zorgt ervoor dat niet iedereen steeds weer opnieuw het wiel hoeft uit te vinden. Wat is volgens jou het nut van een traditie?

Jan: Strikt genomen hebben tradities geen nut, want water wordt er niet natter van als je via een zogenaamd verleden van mentors en hun trukendozen ont-dekken mag dat je geen golf maar water bent, was en altijd zal zijn. Toch lijkt er tegelijkertijd in de 'traditie' van Wolter het wonder te bestaan van wat er met golf-


Jantje gebeurde. Die golf-Jantje kreeg een methode voor zijn neus gezet om door middel van zelfonderzoek geleidelijk onderuit te worden gehaald door de feitenregen van Wolters traditie. Zo mocht hij leren dat er alleen allesomvattend water is en dat de rest niet meer is dan een verhaal, want de golf-Jantje is nooit geen water geweest, dus heeft er ook geen zoektocht noch een vinden plaatsgevonden. Er waren alleen verhalen. Traditie is dus iets dat alleen op het niveau van het golf-zijn iets kan betekenen, maar zo gauw de golf-Belle inziet dat ze water is, wordt die traditie en ook het inzicht een grap van dat ene water zelf.

Amigo: Heb jij toch nog ergens het gevoel dat je verankerd bent in De Traditie dankzij Wolter?

Jan: Denk je dat je daar bewust of onbewust steun aan hebt? … Ja en nee. Ja omdat de golf-Jan door die onsterfelijk lieve golf-Wolter schijnbaar het bewijs kreeg dat hij geen golf is, maar het water. In mijn geval kwam het toen heel geleidelijk door het afbreken van het automatisme een Jantje te zijn en te durven zien en behappen dat het niet Wolter was die mij met zijn traditie geholpen heeft maar het water zelf. Dat water vertelde me dat het al water was, is en zal zijn. Daarmee werd de dualiteit doorbroken en werd de golf-Jan weer gewoon het allesomvattende Zijn zelf.Zolang je nog moet geloven dat het waar is wat het denkende en voelende ik-golfje zegt en nog niet met een glimlach de gouden appel van de godin van de twist mag laten rollen, kan het script van de traditie een enorme steun zijn. Dan is het 'genade in uitvoering'. Daarbij hoef je ook niet het wiel uit te vinden, want er ligt een draaiboek klaar waarin je alle drempels en valkuilen die je kunt tegenkomen herkent en kan voorkómen. Ik had het geluk dat Wolter mij mocht laten zien dat het met het 'thuiskomen' niet is afgerond en dat je, om elk spoor van een golf-verleden kwijt te raken nog wat moet doen en/of laten. Daarnaast heb ik ook nog het geluk gehad in De Odyssee van Homerus het ideale draaiboek te vinden van het spel waarin water naar de golf gaat en vervolgens weer terugkeert naar het water.

Amigo: Denk je dat jouw 'onderricht' je leerlingen een basis geeft?

Jan: Ja, want het water herkennen is een goede basis om het golvengeweld aan te kunnen en als dat je golf-aanleg is, is dat jouw weg. Zoniet, dan zul je naar een andere traditie moeten gaan om te zien of die wel brengt wat je al bent.

Amigo: Is traditie belangrijk?

Jan: Ja, voor deze eikel wel, en bij sommige mensen die een traditie volgen zie je dat zij hetzelfde krijgen als de traditie mij heeft gegeven. En nee, want elke weg naar huis is aan het eindpunt gewoon hetzelfde water dat er altijd al was. Dan blijkt het Zeus te zijn die aan beide kanten van de ajax-feijenoord-wedstrijd meedoet, de boel opjut en belazert en soms weer één maakt.

Amigo: Wat zei Wolter daarover?

Jan: In 'de prehistorie van het non-dualisme in de lage landen' sprak Wolter als roepende in de woestijn al over Krishna die zei: welke weg je ook neemt, ik sta aan het eind. Vandaar dat Wolter ook zijn hele leven lang iedere weg


aanmoedigde, promootte en er ook letterlijk en figuurlijk alles aan deed. Want als je ziet dat alles water is en niet een of andere Wolter met een eigen weg, is het vanzelf duidelijk dat elke weg de goede is, omdat achter elke zogenaamde weg of golf Zeus/het water verscholen is die de kluit zit te bedonderen.

Amigo: Denk je dat je zonder het te beseffen gevormd bent door de traditie dankzij Wolter?

Jan: Natuurlijk is er een verhaal geweest van een zogenaamd 'onderweg' zijn en is er in dat verhaal een hoofdrolspeler – Jantje geheten – die zeer dankbaar is dat hij de genade heeft mogen ontvangen om bij een licht als Wolter te mogen zijn en die dat altijd in zijn hart zal blijven dragen, maar als je vanuit Zeus/water kijkt en niet vanuit het golfje, is er nooit niet water geweest. Dus is het tegelijkertijd ook volslagen onzin. Om deze schijnbare tegenstelling te leren behappen zeg ik daarom altijd: geef aan de Caesar-golf wat van de Caesar-golf is en aan Mij-het water wat van Mij-het water is. Dan kun je ze het beste allebei gewoon hun gang laten gaan. Zoals de linkerhand niet hoeft te weten wat de rechterhand doet. Belangrijk in mijn verhaal is de mate waarin je in het gewone leven erin slaagt, zonder er iets aan te doen of te laten, jezelf te blijven zien als het onveranderlijke water, in plaats van de niet bestaande, maar zich als echt-voordoende, veranderlijke golf-ervaringen.Dankzij een 'traditie' kreeg ik het draaiboek (De Odyssee) van wat je op je weg kunt tegenkomen en waar je op moet letten om niet na het inzicht toch nog door die echt-lijkende ervaringen te worden betoverd, tot je inziet dat een ervaring niet bestaat, maar dat alles gewoon het allesomvattende ervaren zelf is. Als je dat niet laat uitrollen blijf je je verzetten tegen zogenaamde 'anderen'. Dan ben je midden in de twist rond de gouden appel terechtgekomen, ofwel in opinies en oordelen. Mijn trukendoos is er dus om te leren die schijnbare twee – Caesar (de golf) en Mij (het water) – uit elkaar te houden tot je mag doorhebben dat Caesar geen verhalen meer kan vertellen waarvan het water ('Mij') – niet onmiddellijk moeiteloos doorziet dat het onzin is.

Amigo: Wat vind je ervan dat het boek Vrij Zijn van Wolter Keers wordt uitgegeven?

Jan: Te gek natuurlijk want ook al is het in een andere tijd geschreven, het is nog steeds heel helder en to the point maar daarnaast is het vooral fijn want elk bericht van het water zijn dat in deze golvenwereld verschijnt, is een feest! Vooral als het naambordje van Wolter eraan hangt. Maar nu lijkt het weer of een Jantje iets doet terwijl het toch het 'water' is dat het doet, bijvoorbeeld via al die verschillende 'wateraandragers' van uitgeverij Samsara, of gewoon rechtstreeks.

Amigo: Ken je het werk van Tony Parsons? Heb je iets van hem gelezen? Ik weet dat je geen lezer bent, maar toch…

Jan: Na je vragenmailtje heb ik snel op mijn vakantieplek een 'broodje Tony' gegeten, terwijl ik tegelijkertijd de tentstokken in de gaten hield omdat het regende en stormde. Zijn manier van spreken geeft heel duidelijk aan wat de smaak van het niets/water is, en dumpt alle golf-ideeën in het goddelijke niets. Ik geef hem dan ook een ruime tien voor zijn heldere beschrijvingen van het niets, het water en het niet golf-zijn.


Als ik echter niet vanuit mijn 'water-standpunt' zou kijken, maar zou luisteren naar golf-Jantje-stemmetjes, dan zouden die hem gelijk een vette onvoldoende geven voor zijn aandoenlijk naïeve schoppen en afzetten tegen andere richtingen en wegen. Dan ziet Jantje – figuurlijk gesproken – heel duidelijk een levensgroot Tony-golfje op de lege stoel van het niets zitten, die elke weg die anders is dan de zijne zit af te kraken alsof er bij anderen wél een 'iets' of een 'iemand' bestaat die het 'verkeerd' zou kunnen doen, terwijl er, zoals hijzelf zo duidelijk zegt, helemaal geen ander is! Dit is een goed voorbeeld van hoe de Jantjes-in-ons op alle mogelijke manieren uit zijn op oorlog. Vanuit 'de lege stoel', zoals ik dat noem, is dat niet mogelijk. Niet voor Tony en niet voor mij. Niet voor wie dan ook. Maar ja, zo wil het niets (het water) blijkbaar spelen met twee schijnbare standpunten en dat is wat ik noem 'de lol van Zeus'. Door dit zo te zeggen lijkt het alsof een zekere Jan een mening heeft over een zekere Tony. Maar dat is niet waar! Er is noch een Tony noch een Jan; er is alleen maar Zeus, water, of niets, al naar je woordkeus, dat steeds weer aan het kegelen is met die twistappel; dezelfde appel waar ook Adam en Eva van hebben gegeten en die zo vanuit het paradijs (het water) in de golven-nachtmerrie rolde.Laat je niet in de maling nemen door je eigen allesomvattende water/niets, want vanuit Mij/het water bekeken is er alleen het kennen van een Jantje die naar een Tony kijkt; het water dat Jantje's 'standpunt' altijd weer belicht én de schijnbare dualiteit zullen de 'oorlog' eruit halen en alles weer maken tot het spel van het ene water.

Amigo: Tony treedt zoekers niet tegemoet. Geen handreiking. Absoluut niets. Schrikwekkend niets. Zijn 'weg' is heel radicaal. Veel mensen komen na één keer nooit meer terug. Hij is altijd beschikbaar. Iedereen kan hem zonder meer opbellen. En dat doen ze ook. Jij bent net zo beschikbaar. Iedereen kan jou bellen of mailen. Jij biedt cursussen aan, Tony's aanbieding is het grote Niets. Met lege handen naar huis. Hoe vind je dat?

Jan: Iedere kikker heeft zo zijn of haar manier om de kikkervisjes te vertellen hoe het er boven water uitziet. Maar omdat het van mij uit geen Tony noch Jan of wie dan ook is, maar gewoon altijd het-water-zelf dat babbelt tegen water, zal ik van mij uit proberen nooit iets over een andere golf te zeggen en te geloven, want er is natuurlijk geen andere golf. Er is alleen maar 'water' en dus is het nooit nodig daar iets over te zeggen. Wel blijf je altijd getuige van een van de Jantjes/ikjes die doorgaan ergens een mening over te hebben, maar die moet je ontmaskeren als een 'broodje oorlog'. Jij trekt aan mijn oorlelletje om vanuit de antwoorden tot de schijnbare verschillen en waarom-vragen te komen. Als je dat wilt, wil ik wel even kijken naar die schijnbare verschillen.Als je ik-ben-water in één keer mag zien, zoals bijvoorbeeld dat zondagskindgolfje Tony geheten, dan kun je er meestal niet veel meer over zeggen dan ‘klopt!’ Je hoeft er niets voor te doen of te laten. Het gebeurt of het gebeurt niet. Punt uit. Dan zijn alle andere wegen in waterland natuurlijk onzin, maar aangezien hij zelf zegt een inzicht te hebben 'gekregen', en de nakomende jaren heeft moeten leren leven met zijn nieuwe visie op het leven, zou het duidelijker zijn als hij die weg ook zou afkraken. Het inzicht was dus kennelijk niet voldoende; er is schijnbaar toch een leerproces geweest na dat inzicht. Bij Tony worden die tijd en de


leermomenten niet benoemd en gebruikt, terwijl ze in mijn traditie juist het belangrijkste zijn. Want wie, zoals de meeste thuiskomers, eerst een schijnbaar lange weg vol hindernissen en tegenslagen heeft moeten afleggen alvorens te mogen zien dat het allemaal niets is, kan andere zoekers meer tips en trucs voorspiegelen over wat niet en wat misschien wel zou kunnen werken om van die golf-waan af te komen. Louter en alleen omdat het nu toevallig op jouw weg zo ging, kun je misschien – net als in De Odyssee – allerlei soorten zoekers op hun eigen manier en met hun eigen verschillen Thuis laten komen zonder dat de ene weg beter zou zijn dan een andere. Geloof alleen maar wat je op dit moment toch al gelooft. Bezoek elke eikel die je maar wilt, maar houd een nuchtere kijk op verhalen en concepten en zoek steeds weer naar dat wat volgens jou niet klopt, of ga gewoon naar een ander. Vertrouw en weet dat het altijd het water zelf is dat ons op elke weg die je denkt te gaan vertelt dat we al water zijn, waren en zullen zijn en nooit een golf-persoon, hoe hij ook moge heten.

Amigo: Ik denk dat mensen tijdens hun 'treinreis naar Huis' altijd iets te doen willen hebben.

Jan: Als ze bij mij komen omdat ze denken te lijden aan het golf-zijn en op zoek zijn naar de essentie, bied ik ze iets aan, ja, maar die aanbieding is tegelijkertijd, als een addertje onder het gras, de mogelijke inleiding om al hun ideeën over hoe het zal zijn af te breken en elk geloof in de ikjes-stemmetjes te 'doden'. Ik zeg vanaf het begin dat het uiteindelijk alleen maar onzin is, want er valt niets te bereiken en er kan dus ook niets gedaan of niet gedaan worden om te zijn wat je al bent.Het ingewikkelde is, dat als je denkt een ik-golfje te zijn dat op zoek is naar huis, dat ikje er absoluut van overtuigd is dat je van alles moet doen en/of laten om dat te bereiken. Waar ik naar verwijs, is dát te leren zien als onwaar, terwijl de golvenwereld gewoon doorgaat met geloven dat het wel waar is. Ik ga met ze mee en laat ze stapje voor stapje, afhankelijk van hun rijpheid, zien dat het er niet om gaat 'iets te bereiken'. Er is alleen maar de realisatie dat water niet natter wordt als het zich realiseert dat het water is, was en zal zijn. Elke bijzonderheid van het water blijkt uiteindelijk betrekkelijk, want we waren het al die tijd al en er is niets anders! Daarom is er voor toekomstige zoekers nooit 'leerstof' of een 'mentor' nodig! Alles is gewoon de lol van Zeus. Het zevende dag-spel van water dat stilstaand met zichzelf danst.

Amigo: Toch zullen we het nooit kunnen laten om iets te doen, ook al weten we dat er niets te doen valt…

Jan: Dat hangt af van rijpheid en aanleg. De een krijgt, net als Tony, eerst spontaan het inzicht ik ben water en niet de golf en probeert dan, met dat inzicht als een kaars in de duisternis het automatisme van de golf-ideeën en golf-gevoelens af te breken tot gezien wordt dat alles echt water is. Anderen, zoals deze Jan bijvoorbeeld, moeten zonder dit inzicht eerst vertrouwen op een mentor bij wie ze leren 'ikjes' en 'lichaam' met bewijzen en andere trucjes als onwaar te doorzien en te passeren.Vervolgens leert dat 'passeren van het oude standpunt' je om in het dagelijks leven af te komen van elk geloof in het automatische Jantje-denken. Pas daarna mag je proeven van het echte zien van het water-zijn. Niet iedere water-vinder


krijgt te zien dat hij, naast vertellingen over het water-zijn, ook moet leren afkomen van het automatisme van een nu doorziend-Jantje en zijn golvenwereld en op te gaan in het leven vanuit het water-zijn. Dan gaat iemand die het water heeft 'gevonden' op de stoel van het niets zitten, samen met zijn nog niet herkende 'Jantjes' die uit naam van het niets gaan beweren hoe het niets is en hoort te zijn. Je kunt dat over het algemeen vrij makkelijk zien, maar om uit die oorlogen te blijven is niet altijd makkelijk en je hebt schijnbaar inspanning nodig om door die golven-verhalen heen het water te blijven zien.Daarom is voor mij niet het inzicht ik ben water en niet de golf het belangrijkste, maar wat er na komt: namelijk leren om de conditionering ik ben golf uit je systeem te krijgen terwijl de zogenaamde 'wereld' gewoon doorgaat. De nu 'doorziende' golf met zijn Jantjes, opinies en meningen zal meestal nog gewoon doorgaan met zijn kijk op de gang van zaken, net zoals daarvoor, maar nu zonder een ik die geloofd wordt, die iets doet of iets laat; zonder een idee of een ik-gevoel als waar te moeten volgen en die nu, zonder een spoor achter te laten, in de rondte danst.Ik praat dus wel over 'het inzicht', maar eigenlijk is dat van veel minder belang dan te leren geen aandacht, vrede, stilte of nu-zijn te verliezen aan het dwingende karakter van gedachten, gevoelens of verlangens (de Jantjes en zijn 'werelden'). Zonder het inzicht en het doorzien van die gladjakkers loop je het gevaar pardoes weer als golfje in die ajax-feijenoord-wedstrijd terecht te komen, alleen met de herinnering dat je water bent. Wat heb je aan 'het goddelijke niets' als je nog aandacht moet geven aan iets in plaats van ongedefinieerde aandacht te zijn?

Amigo: Het is dus duidelijk dat zoekers die bij jou komen blij zijn met iets dat een 'methode' genoemd zou kunnen worden, ook al wordt er honderdduizend keer gezegd dat er geen 'methode' (nodig) is.

Jan: Ja precies! Net als een klein kind dat op zondagochtend bij je bed staat en vertelt dat het naar zijn werk gaat. Met een 'Goed hoor schat! Heb je je boterham met pindakaas ingepakt om op te eten op je werk?' ga je mee in het spel in plaats van tegen dat kind te zeggen 'Klets niet, je werkt helemaal niet! Je bent nog maar een kind.' Zonder uit het oog te verliezen dat alle golven water zijn ben je hooguit beschikbaar om de enkeling, die beweert te lijden aan zijn golf-zijn te vertellen hoe je het water uit het golf-denken kunt destilleren en hoe je door de golven heen het water niet uit het oog moet verliezen.Tot slot wil ik nog even wat zeggen over de golf Tony, de golf Jan en hoe die golven allemaal mogen heten. Als je mag inzien dat elke vraag, elke mening, elke wat dan ook voor gezwam van welke golf dan ook een spelletje is van Zeus, of noem het 'het alomvattende water' (want er is ten slotte alleen maar water), dan trap je niet meer in die oorlogjes van gebakken lucht. Er kan ogenschijnlijk verschil zijn tussen golf-Tony en golf-Jan, maar als je gericht blijft op het water, blijft er echt alleen maar water over en dat kan geen ruzie met zichzelf maken hoewel het wel z'n best doet het zo te spelen. Dus Belle-golf, laat de Jantjes maar lekker zwammen. Het onveranderlijke water weet wel beter. Wij nemen de zwamjanussen niet meer serieus, oké?

[Interview: Belle Bruins]


- TERUG van nooit weggeweest – De reizen van Odysseus belicht door Jan van Delden; uitg. Samsara. (Jan geeft ook 'cursussen': a. De Stoelendans; b. Het Doden van de Vrijers; c. Er Zijn.) Website: www.ods.nl/la-rousselie - Vrij Zijn– geprekken met Wolter Keers (1923 – 1985) over de Ashtavakra Samhita (uitg. Samsara september 2004).

- Niemand hier… …Niemand daar (Nederlandse uitgave in twee delen) – Tony Parsons (uitg. Samsara 2003, 2004).


http://www.ods.nl/la-rousselie

God speelt graag verstoppertjeAlan Watts (1915 - 1973)

In 1966 schrijft Alan Watts (kleurrijk filosoof, schrijver en spreker over Zen en andere Oosterse filosofiën) dat Zelfkennis of 'weten wie je bent', het laatste taboe zou zijn. Vanuit die stelling schrijft hij het boek met diezelfde stelling als titel. Het is het boek dat hij stiekem bij zijn kinderen onder het kussen zou willen leggen. Het boek dat antoord zou moeten kunnen geven op het geheim van het leven en het bestaan.In onderstaand stuk beschrijft hij treffend door middel van beeldspraak

hoe de vork in de steel steekt.

[...] Het is onmogelijk en zelfs absurd om te beseffen dat ikzelf, mijn zelf, niet in de druppel alleen zetelt, maar in heel de golf van energie die reikt van de sterrenstelsels tot aan de atoomkrachtvelden van mijn lichaam. Op dit bestaansniveau ben 'ik' onmetelijk oud; mijn vormen zijn oneindig, en hun komen en gaan zijn eenvoudig de kloppingen of trillingen van één enkele en eeuwigdurende energiestroom.

De moeilijkheid bij het beseffen hiervan is dat het denken-in-

begrippen dit niet kan vatten. Het is alsof de ogen zouden proberen zich rechtstreeks te bekijken, dan wel alsof je probeerde de kleur van een spiegel te beschrijven in termen van kleuren die in de spiegel weerkaatst worden. Precies zoals gezichtsvermogen meer is dan alles wat gezien wordt, kan de basis of 'grond' van ons bestaan en onze bewustheid niet worden begrepen in termen van wat bekend is. Daarom zijn we genoopt via de mythe over die grond te spreken - dat wil zeggen door middel van speciale metaforen, analogieën en beelden die zeggen waar die op lijkt, niet wat die is. Aan het ene uiterste van zijn betekenis, is 'mythe' fabel, leugen of bijgeloof. Maar aan het andere uiterste, is 'mythe' een nuttig en vruchtbaar beeld waarmee we het leven plausibel maken op ongeveer dezelfde manier dat we elektrische krachten verklaren door die te vergelijken met het gedrag van water of lucht. Toch moet 'mythe' in deze tweede zin niet letterlijk worden genomen, precies zoals elektriciteit niet moet worden verward met lucht of water.Aldus moet je er bij het gebruik van mythe voor oppassen, beeld en feit niet met elkaar te verwarren, want dat zou erop neerkomen dat je in de wegwijzer klimt in plaats van de weg te volgen.

Mythe is dan de vorm waarin ik probeer te antwoorden als kinderen mij die fundamentele metafysische vragen stellen die zo gemakkelijk bij hen rijzen: 'Waar kwam de wereld vandaan?' 'Waarom maakte God de wereld?' 'Waar was ik voor ik


geboren werd?' 'Waar gaan mensen heen als ze doodgaan?'. Keer op keer ondervond ik dat ze tevreden schijnen te zijn met een eenvoudig en zeer oud verhaal dat ongeveer luidt als volgt:

'Er was nooit een tijd dat de wereld begon, want ze gaat in het rond als een cirkel, en er is geen plek op een cirkel waar deze begint. Kijk maar naar mijn horloge dat de tijd aangeeft; dat gaat rond, en zo herhaalt de wereld zich keer op keer. Maar precies zoals de urenwijzer van het horloge naar de twaalf klimt en zakt naar de zes, zo is er ook dag en nacht, waken en slapen, leven en sterven, zomer en winter. Je kunt geen van deze hebben zonder de andere, want je zou niet kunnen weten wat zwart is tenzij je het naast wit had gezien, of wat wit is tenzij naast zwart.

'Op dezelfde manier zijn er tijden dat de wereld is, en tijden dat ze niet is, want als de wereld zonder rust eeuwig door zou gaan, zou ze vreselijk moe worden van zichzelf. Ze komt en gaat. Zo zie je haar; en zo weer niet. Dus omdat ze niet moe wordt van zichzelf, komt ze altijd weer terug nadat ze is verdwenen. Het is als je adem: die gaat in en uit, in en uit, en als je die aldoor probeert in te houden, dan voel je je beroerd. Het is ook als verstoppertje-spelen, want het is altijd leuk om nieuwe manieren te ontdekken om je te verstoppen, en om naar iemand te zoeken die zich niet altijd op dezelfde plek verstopt. God speelt ook graag verstoppertje, maar omdat er niets is buiten God, heeft hij niemand dan zichzelf met wie hij spelen kan. Deze moeilijkheid omzeilt hij door te doen alsof hij niet zichzelf is. Dat is zijn manier om zich voor zichzelf te verstoppen. Hij doet alsof hij jou is, en mij en alle mensen op de wereld, alle dieren, alle planten, alle rotsen en alle sterren. Op die manier beleeft hij vreemde en schitterende avonturen waarvan sommige vreselijk zijn, en angstaanjagend. Maar die zijn net enge dromen, want als hij wakker wordt, verdwijnen ze.

'Welnu, als God zich verstopt en doet alsof hij jou en mij is, doet hij dat zo grondig dat hij een hele tijd nodig heeft om zich te herinneren waar en hoe hij zich verstopte. Maar dat is de gein juist - net waar het hem om ging. Hij wil zichzelf niet al te gauw opsporen, want dan zou de lol eraf zijn. Daarom is het voor jou en mij zo moeilijk om tot de ontdekking te komen dat we God in vermomming zijn, die doet alsof hij zichzelf niet is. Maar als het spel lang genoeg geduurd heeft, worden we allemaal wakker, houden we op met komediespelen, en herinneren we ons dat we allemaal één enkel Zelf zijn - de God die het enige is dat er bestaat, en die eeuwig leeft.

'Natuurlijk moet je niet vergeten dat God niet zo is gevormd als een mens. Mensen hebben een huid, en er is altijd iets buiten die huid. Als dat niet zo was, zouden we het verschil niet weten tussen wat er binnenin ons lichaam zit en wat zich daarbuiten bevindt. Maar God heeft geen huid en geen vorm, want er is voor hem geen buitenkant. (Is het kind voldoende intelligent, dan illustreer ik dit met een Moebiusstrip - een ring van papierband die éénmaal zodanig is verdraaid dat die maar


één zijde en één rand heeft). De binnen- en de buitenkant van God zijn dezelfde. En hoewel ik over God sprak als 'hij' en niet als 'zij', is God geen man en geen vrouw. Ik zei ook niet 'het', want daarmee duiden we gewoonlijk niet-levende dingen aan.

'God is het Zelf van de wereld, maar je kunt God niet zien - om dezelfde reden dat je zonder spiegel je eigen ogen niet zien kunt, en je beslist niet in je eigen tanden kunt bijten, of binnenin je hoofd kunt kijken. Jouw zelf is zo slim verstopt, omdat het God zelf is die zich verbergt.

'Je zou de vraag kunnen stellen, waarom God zich soms verbergt in de vorm van afschuwelijke mensen, of doet alsof hij mensen is die erg ziek zijn of veel pijn lijden. Bedenk dan vóór alles, dat hij dit niemand dan zichzelf echt aandoet. Vergeet evenmin dat in bijna alle verhalen waarvan je geniet, er goede zowel als slechte mensen moeten zijn, want de sensatie van het verhaal zit hem in het te weten komen hoe de goede mensen de overhand zullen krijgen over de slechte. Het is hetzelfde als wanneer we kaartspelen. Aan het begin van het spel schudden we de kaarten allemaal door elkaar. We maken er een troep van, zoiets als de slechte dingen in de wereld. Maar waar het in het spel om gaat, is die rotzooi weer op orde te brengen, en wie dat het beste doet, heeft gewonnen. Dan schudden we de kaarten opnieuw, en spelen nòg een keer. En zo gaat het met de wereld.'

Dit verhaal dat duidelijk een mythische vorm heeft, geef ik niet als een wetenschappelijke beschrijving van hoe de dingen zijn. Gebaseerd op de analogieën van spel en toneel en gebruikmakend van dat zeer versleten woord 'God' voor de Speler, pretendeert het verhaal slechts een benadering te geven van hoe de dingen zijn. Ik gebruik het net als astronomen het beeld gebruiken van het opblazen van een zwarte ballon met witte stippen erop die de sterrenstelsels voorstellen, om het uitdijend heelal te verklaren. Maar voor de meeste kinderen, en voor vele volwassenen, is de mythe zowel begrijpelijk en eenvoudig als fascinerend. Daarentegen zijn zovele andere mythische verklaringen van de wereld grof, verwrongen en onbegrijpelijk. Maar vele mensen denken dat het geloven in de onbegrijpelijke beweringen en symbolen van hun godsdiensten het bewijs is van echt geloof. 'Ik geloof', zei Tertullius over het Christendom, 'omdat het absurd is'.

Mensen die zèlf denken, accepteren geen ideeën op dit soort gezag. Zij voelen zich niet alsof het geloof in wonderen en vreemde doctrines hun is opgedragen zoals Abraham geloofde dat God hem had opgedragen zijn zoon Isaac te offeren.


Uit: - Zelfkennis, het laatste taboe -, uitgeverij Altamira 1993. Gepubliceerd met toestemming van de uitgever.

Voor meer informatie over Alan Watts: www.alanwatts.comwww.alanwatts.net

Er is net een boek verschenen bij uitgeverij Samsara (Word wat je bent) waarin Alan's zoon Mark Watts teksten van zijn vader heeft gebundeld die nog nooit in boekvorm zijn verschenen. Onderwerpen zijn o.a.: psychologie, psychotherapie, zenboedhisme, mystiek, hindoesme en taosme.


http://www.alanwatts.net/

http://www.alanwatts.com/

http://www.alanwatts.com/

De WerkelijkheidAtmananda (Shri Krishna Menon) (1883 - †1959)

Als we over een of ander onderwerp spreken of schrijven kan het verfrissend werken de ‘klassiekers’ er weer eens op na te slaan en te lezen. Juist omdat de taal niet van deze tijd is, worden we gedwongen aandachtig te lezen. Gedachten die je al bij voorbaat willen vertellen wat er staat krijgen dan nauwelijks een kans. Een parel onder deze werken is en blijft de Atmananda Upanishad van Shri Krishna Menon bestaande uit twee delen: Atma Darshan (‘De ontmoeting met het Zelf’) en Atma Nirvriti (‘De Terugkeer tot het Zelf’). Hieronder volgt hoofdstuk 11 uit Deel I, Atma Darshan.

De WerkelijkheidZelfs woorden als ‘onveranderlijk’ en ‘vormloos’, met hun negatieve manier van aanduiden, kunnen de Werkelijkheid niet beschrijven. De uitspraak dat een mens geen dier is, is ongetwijfeld waar. Maar kun je in deze vaststelling enige aanduiding van zijn werkelijke eigenschappen vinden?Het is uitgesloten de Werkelijkheid te laten zien zoals die wezenlijk is. Woorden zijn zelfs in het beste geval niet meer dan aanduidingen.Wanneer iemand dit niet weet en zich laat leiden door de letterlijke betekenis van woorden, zal zijn werkelijkheidsbeleving navenant gekleurd zijn.Maar als woorden slechts als hulpmiddelen gebruikt worden om voorbij het denken en voelen te komen, is dat volkomen gerechtvaardigd. Wanneer men zich de Werkelijkheid voorstelt als alle gedachten te boven gaand, en men zijn contemplatie daarmee in overeenstemming brengt, kunnen woorden hulpmiddelen zijn om iemand naar een stilte te voeren waar alle gedachten ophouden en de Werkelijkheid wordt ervaren.Men kan zich afvragen of contemplatie van iets dat alle denken te boven gaat mogelijk is.Het is mogelijk. De moeilijkheid bestaat alleen in schijn. Het is waar dat directe contemplatie alleen mogelijk is met betrekking tot een object van de waarneming. Het Ik is altijd waarnemer en nooit object van het waarnemen. Omdat het nooit object is van het waarnemen, kan er geen sprake zijn van directe contemplatie van het Ik. Niettemin is indirecte contemplatie ervan mogelijk, omdat men het ervaart als zijn eigen Zijn. Kan men het niet zien als dat wat overblijft wanneer al


het objectieve (lichaam, zintuiglijke waarnemingen, gedachten en gevoelens, die samen het geprojecteerde ‘ik’ vormen) is losgelaten?Deze contemplatieve gedachte zelf komt tenslotte zonder verdere moeite tot stilstand, en in de diepe stilte die dan volgt ziet men zijn ware natuur oplichten.De indirecte contemplatie van dat wat alle gedachten te boven gaat is ook mogelijk langs andere wegen. Ook daarlangs zal iemand naar zijn ware natuur gevoerd worden.Men dient steeds te beseffen dat woorden als ‘Kennen’ (of ‘Bewustzijn’), ‘Zijn’ en ‘Geluk’* wegwijzers zijn naar het Ik.Men kan één gedachte vasthouden om daardoor elke andere gedachte uit te bannen. Laat die ene gedachte er een zijn die op het eigen Zijn gericht is.Denk aan het Zijn als dat waarin alle gedachten zich oplossen – dan verliest de ene gedachte die men heeft vastgehouden haar vorm en lost zich op in het Zijn.Zoals we het woord ‘kennen’ gebruiken om de activiteit van het registreren aan te duiden, zo ook gebruiken we het woord ‘geluk’ om het beleven van geluksgevoelens aan te geven.De ervaring van ieder mens leert echter dat kennen en geluk pas duidelijk worden nadat de activiteit van het waarnemen en het ervaren van gevoelens is afgelopen.Zo blijken Kennen en Geluk hetzelfde te zijn als het eigen Zijn. Wanneer dit begrepen is, en het denken op een van deze drie gericht wordt, verliest de betreffende gedachte haar vorm en lost zich op.Dat waarin gedachten zich oplossen is nooit de diepe slaap, maar iemands eigen Zijn. Bij het volgen van deze weg zullen alle knopen van het hart worden doorgesneden.

* ‘Kennen’, ‘Zijn’ en ‘Geluk’: duiden op de drie aspecten Chit, Sat en Ananda

In Nederland zijn Atma Darshan en Atma Nirvriti geïntroduceerd door Wolter Keers, die in 1968 een vertaling van het eerste hoofdstuk publiceerde in het tijdschrift Yoga Kroniek. In december 1968 werd Wolter hoofdredacteur van dit blad, dat later Yoga en Vedanta zou gaan heten, en hij schreef hierin een aantal artikelen onder de titel: ‘Jnana Yoga – Advait Vedanta’; artikelen die later gebundeld zijn uitgegeven onder dezelfde titel (Hilversum en Amsterdam: Uitgeverij De Driehoek, 1972). Dit boekje is nog steeds een goede inleiding tot de Advaita, en tot de benadering van Atmananda in het bijzonder; het is helaas al heel lang uitverkocht.

Evenals Wolter Keers heeft ook Alexander Smit jarenlang Atma Darshan en Atma Nirvriti behandeld in doorgaande lezingencyclussen. Alexanders boek Bewustzijn, gesprekken over dat wat nooit verandert (Heemstede: Altamira, 1990), bevat weliswaar geen direct verslag van een van deze lezingen, maar het geeft een goede weergave van een Advaita-onderricht dat verwant is aan dat van Atmananda.

Het is vooral dankzij het werk van Wolter Keers, Alexander Smit en Philip Renard dat mensen in Nederland Atmananda’s benadering kennen. Toen Atma Darshan voor het eerst in Nederlandse vertaling verscheen, in 1977 in het tijdschrift Yoga Advaita, gaf Wolter Keers (Jnananandanath)


het de volgende woorden mee: ‘Dit alles in diepe dankbaarheid aan de Schrijver, die zijn leerling, uw huidige vertaler, met eindeloze liefde en onuitputtelijk geduld meenam naar het onveranderlijke Ik in hem, waardoor hij in staat werd gesteld de inhoud van beide boekjes te verstaan, en nu van commentaar te voorzien. Denkend aan de Schrijver, mijn Guru, wordt uw vertaler altijd onmiddellijk vervuld van een diep gevoel van dankbaarheid en nederigheid. Dit in nog veel sterkere mate misschien als hij bedenkt dat beide boekjes, tegenwoordig samen ook wel de Atmanandopanishad genoemd, naar zijn mening meesterwerken zijn die in hun onovertroffen klasse vermoedelijk de eeuwen zullen overleven, en zullen gaan behoren tot de grote klassieke literatuur van het Indiase non-dualisme.’

Helaas is ook dit boek al enige tijd uitverkocht. Voor belangstellenden: de op pagina 4 van de Atmananda Upanishad vermelde Kutasthananda is een pseudoniem van Philip Renard. Philip laat ons weten dat hij vanaf november in InZicht deel 3 publiceert van -‘Ik’ is een deur-, dat geheel zal handelen over de benadering van Atmananda.

Website Philip Renard: www.advaya.nl.


http://www.advaya.nl/

Ken de waarheid en de waarheid zal je bevrijden.' Sailor' Bob Adamson

Ik werd gevraagd de omslag van het boek met de pakkende titel: 'What's wrong with right now, unless you think about it' van 'sailor' Bob Adamson te ontwerpen. Als voorbereiding en ter inspiratie sloeg ik het boek open en las, en las, en las... het bleek een kleinood!In heldere, simpele en klare taal beschrijft hij onophoudelijk het directe en onvoorwaardelijke 'functioneren' van 'wat is'!

'Sailor' Bob Adamson is Australiër, die in de zeventiger jaren naar India reisde, waar hij in Nisargadatta zijn gelijke ontmoette. Deze vertelde hem dat 'de grootste hulp die je iemand kan geven is hem mee te nemen voorbij de behoefte aan verdere hulp'. En dat is al 25 jaar Bob's missie.

Hieronder volgen wat stukjes uit het boek die inhaken op het thema van deze Amigo.

[…] De beschrijving kan nooit worden beschreven. Alles wat we doen is dat wat is, beschrijven. Hier, nu, momenteel: dat is wat er gebeurt. Er is niets anders. Primair is er die registratie van alles. Net zoals die spiegel aan de muur alles weerspiegelt wat zich ervoor bevindt, zo registreert die essentie, intelligentie of hoe je het ook wilt noemen, alles precies zoals het is. Je hoorde die sirene, maar je hoefde daarvoor niet eerst te zeggen dat het een sirene was. Je hoort deze stem, ziet wat er te zien is in deze kamer, voelt je lichaam in de stoel zitten. Alles precies zoals het is. En – precies zoals het is – wat kan je erover zeggen? Je kunt er helemaal niets over zeggen. Vanuit dat gezichtspunt is het er of is het er niet. Dat wat is, de beschrijving, kan zelf nooit worden beschreven.

Ook het denken wordt geregistreerd. Het wordt vervolgens gewoonlijk geclassificeerd als 'deze gedachte' of 'mijn gedachte' of hoe het ook genoemd wordt. In plaats daarvan kun je je er beter van bewust zijn dat alles precies is zoals het is. Stel, je loopt ergens en je geeft niets een naam, dan is er geen denken. Je passeert huizen, bomen, hekjes of wat er ook in die straat is. Alles wordt onmiddellijk geregistreerd. Je hoeft niet elk individueel ding te benoemen. Het kan zijn dat er gedachten zijn, en dat je geest volledig door die gedachten in beslag genomen wordt. Er kan een stoeptegel uitsteken, maar je struikelt er niet over. De tegel wordt geregistreerd en de juiste actie volgt. Of je loopt midden in een menigte en botst toch tegen niemand op. Je blijkt ze zonder noemenswaardige moeite te ontwijken, zonder iets te hoeven denken als 'ik moet


om hem heen zien te komen'. Ook al komen de mensen vanuit alle richtingen, die intelligentie registreert alles zoals het is en op dat moment vindt de juiste activiteit plaats. Met gedachten gaat het precies zo. Terwijl je loopt, passeer je het ene na het andere huis. Terwijl je loopt, gebeurt hetzelfde met je gedachten. Ze worden geregistreerd zoals ze zijn. Wat gebeurt er? Het huis dat je net hebt gepasseerd, verdwijnt uit het zicht, evenals het hek nadat je het voorbij bent. Een gedachte wordt op dezelfde manier geregistreerd. Wat is er daarna met die gedachte gebeurd? Ze is achtergelaten. Ze verdwijnt. De ene gedachte leidt wellicht tot actie, de volgende niet.

De 'ik' waarin ik geloofDe enige manier waarop we wat is kunnen veranderen, is door correctie in richting of vorm. Alleen de geest kan dat doen: 'die stoel daar staat op de verkeerde plek en ik wil hem verzetten'. Hij is daarmee niet meer wat hij is. Hij is wat ik denk dat ik zou willen dat hij was. Dat is alles wat er is gebeurd – het denken 'die zou daar niet moeten staan'. Op zich heeft die gedachte totaal geen kracht. Het is gewoon een gedachte; slechts gebaseerd op woorden. Maar het verwijst naar deze 'ik' waar ik me voor hou, of tot nader onderzoek voor heb gehouden. Dat is zo, omdat wat aan die 'ik' is toegevoegd, dat geloof, het 'zelf-centrum' of 'referentiepunt' is geworden. Alles wordt beoordeeld vanuit dat referentiepunt. En omdat het nauw verwant is aan die pure intelligentie, is het gaan geloven dat het ook die intelligentie ís. Vergelijk het met een stuk ijzer in het vuur: het zal rood worden en branden, net als het vuur. Stel dat het ijzer een geest had en zou denken dat het het vuur was: 'Ik ga nu dit en dat verbranden'. Maar neem het uit het vuur, wat kan het dan nog doen? Zo gaat het met de gedachten 'ik kan', 'ik zal', 'ik ben'. Neem die gedachten weg van bewustzijn of die pure intelligentie: wat voor substantie hebben ze dan nog? Kunnen ze zonder overleven? Kun je ook maar één gedachte hebben als je niet bewust bent? Gedurende al die jaren met gewoontepatronen heeft het denken geloofd dat het de intelligentie is. Het denken gelooft dat het echt is, kracht heeft, een wil heeft, kan doen waar het zin in heeft en wat het denkt dat het wil doen.

Daarom is dit onderzoek nodig. Stop gewoon en stel vragen. Kijk naar wat we tot nu toe dachten dat we waren. Op zichzelf kan het denken niets doen! De gedachte 'ik zie' maakt niet dat het kan zien! De gedachte 'ik hoor' maakt niet dat het kan horen! De gedachte 'ik ben bewust' maakt niet dat het bewust is! Maar er is wél zien, horen, bewustzijn. Dat gebeurt hier en nu! Het zien zelf kan niet conceptualiseren. Het kan niet zeggen 'ik zie dit'. Ook het horen kan niet zeggen 'ik hoor dit'. Het is slechts puur zien en puur horen. Het wordt vervolgens geconceptualiseerd door de geest, die voor die benaming uit een herinnering moet putten. De geest, de 'ik', de gedachte die ik over mezelf heb, is het verleden. Dat is alles wat het is. Het is het verleden, en het verleden is dood. Het is verdwenen. Het is niet wat er is. Dat centrum waar we steeds naar verwijzen en in geloven, is een dode beeltenis. Kun je nu begrijpen waarom het nooit gelukkig kan zijn, nooit compleet of heel: dat komt omdat het datgene wat is, niet kan bijhouden. Wat er is, is deze manifestatie, deze voorbijgaande manifestatie, die steeds verandert. Zoals de


rivier, stroomt het constant. Hoe kan een emmer water, uit de rivier geput, de rivier bijhouden?Dat is onmogelijk.Dus, we vertellen je het hier en nu: wat je zoekt ben je al! Het idee van een scheiding is slechts een concept. Samen met dat idee van scheiding komt onmiddellijk een gevoel van onveiligheid en kwetsbaarheid. Alles dat denkt of gelooft dat het gescheiden is, moet zich ook geïsoleerd en eenzaam voelen, los van mij, anders dan mij. Zo werkt de geest. Zodra er een 'mij' is, moet er ook een 'anders dan mij' zijn, en dat is die schijnbare scheiding. Dat is de oorzaak van al onze problemen. Wanneer dit is begrepen, wat voor probleem is er als er geen centrum is waar het probleem op betrokken kan worden?Begrepen?

De geest is het verledenVraag: de geest denkt alleen maar dat er een probleem is.

Precies. Het is de natuur van de geest om verhalen te verzinnen en er van alles aan toe te voegen en er aan te blijven toevoegen. Daardoor moet je begrijpen, dat er nooit een antwoord in de geest kan zijn. Dus, als er een antwoord in de geest is, wat moet er gebeuren? Elke richting die je inslaat, vindt plaats in de geest. Dus: sta stil.Door dat te zien en er bij te blijven, zelfs in die fractie van een seconde, door te weten dat er niets mis is met hier en nu, behalve als ik erover nadenk; maakt het daarna nog uit of de geest er is of niet? Want als de geest is doorzien en begrepen, gaat die geest niet datzelfde denken. Net zo min als wanneer je weet dat de blauwe lucht eigenlijk niet echt blauw is. We zien het ook dan nog steeds als blauw, zeggen nog steeds 'wat een mooie blauwe lucht'. Maar we weten de waarheid erover.Zoals de heilige schrift luidt: 'Ken de waarheid en de waarheid zal je bevrijden'. Ken de waarheid over jezelf! Ze zult zien dat je altijd al vrij was. Slechts een schijnbaar foutief geloof: we negeren onze ware natuur en geloven in de verschijningsvorm.

Vraag: je moet de geest gebruiken om tot deze conclusie te komen, maar de geest heeft zo'n diepe programmering. Het idee van intellectueel de waarheid weten… Ik merk in de praktijk dat ik het kan weten, en dat ik kan proberen om de geest te stoppen, maar in wezen heb ik tijd nodig om het stukje bij beetje te accepteren. Het kan me verteld worden. Ik kan het begrijpen, steeds een beetje meer en meer. Het heeft tijd nodig.

Zoals je zegt: we moeten de geest gebruiken. Wel, het enige instrument dat we hebben, is de geest. Dat is waarom de geest moet worden begrepen. Grondig begrepen. Vervolgens heeft het een bestaan als zeer nuttig instrument. Je zegt dat al deze programmering er is. Begrijp: de geest is het verleden, het is het 'ik'; het is de conditionering, al deze zogenaamde programmering. Kan de geest zijn verleden kwijtraken? […]

Niemand doet zijn best het te doen


[…]Denken is tijd die verschijnt in het tijdloze. Wel, als je het van de andere kant bekijkt, precies hier, precies nu, ademt iedereen; bij iedereen klopt het hart, stroomt bloed door het lichaam, groeit haar, groeien vingernagels, worden cellen vervangen, wordt voedsel verteerd. Wie doet daar moeite voor? Is er een 'ik' of idee in de geest dat zegt 'ik moet de volgende ademteug halen', 'ik moet mijn hart laten kloppen', 'ik moet mijn voedsel verteren'? Of gebeurt dat moeiteloos? Is er een inwonende intrinsieke intelligentie, een energie in die manifestatie van het lichaam die ervoor zorgt dat het bloed op dit moment door je aderen stroomt? Zorgt het er niet voor dat het middenrif daalt en de lucht binnen laat stromen, en het daarna weer omhoog duwt om de lucht uit te blazen? Het neemt al het voedsel op en alle andere zaken die voor de verschillende cellen nodig zijn. Je kunt die energie voelen. Je kunt haar voelen in je vingertoppen en in je tenen, als je bereid bent om nauwkeurig genoeg te kijken, te voelen. Je kunt het daar voelen, pulserend, kloppend. Het leven pulseert en klopt door dit energiepatroon heen, op dit moment. Moeiteloos. Niemand doet zijn best het te doen. […]

Het antwoord bevindt zich niet in de geest[…]Vraag: Al enige tijd loopt mijn leven op rolletjes, vergeleken met hoe het daarvoor was. Echter, soms vertelt mijn geest mij dat er iets moet gebeuren om te kunnen zien hoe goed het me gaat. Hoe komt dat? Waarom vraag ik me zaken af, terwijl alles goed gaat?

Luister naar dit verhaaltje. Er loopt een reiziger door de woestijn. Het is heel, heel heet en hij heeft dorst. In de verte staat een eenzame boom. Hij weet niet dat dit een wensboom is. Hij gaat erheen en gaat onder de boom zitten en hij denkt: 'Dit is fijn, ik wou alleen dat ik nu een koel glas water had'. Alsjemenou, er verschijnt een koel glas water in zijn hand. 'Oh, geweldig!', zegt hij. 'Ik wou dat ik een zacht bed had om op te liggen, zodat ik dit glas kan drinken met een briesje om me te koelen.' En ja hoor, er verschijnt een zacht bed, samen met een meisje met een waaier, die hem koele lucht toewaait. 'Oh, dit is geweldig. Nu heb ik alleen nog een goede maaltijd nodig, en alles is helemaal perfect!' En ja hoor, er verschijnt een stevige maaltijd. En dan zegt de geest: 'Hé! Wat is dit allemaal? Wat gebeurt er? Is dit misschien de duivel?' En vervolgens verschijnt de duivel. De geest zegt dan: 'Oh! Hij gaat me opeten.' En dat doet hij!Dus, als alles goed gaat zal de geest, helemaal vanzelf, vragen willen stellen. Dat is het gewone patroon. Het antwoord is niet in de geest. Sta stil! Als je dat begrijpt, in welke richting kun je vervolgens gaan?

Vraag: geen richting.

Dat klopt. Sta stil. […]

Uit: What's wrong with right now, unless you think about it – Sailor Bob Adamson (Non-Duality Press, ISBN 0-9547792-0-7, www.non-dualitybooks.com)Gepubliceerd met toestemming van de uitgever.


http://www.non-dualitybooks.com/

Website 'Sailor' Bob: http://members.austarmetro.com.au/~adamson7/

[vertaling: Robbert Bloemendaal - selectie: Kees Schreuders]


http://members.austarmetro.com.au/~adamson7/

Niemand kan worden wat hij of zij al is!Gary Merrill in gesprek met Tony Parsons

In juli 2003 hebben Gary Merrill en Tony Parsons op Amigo’s verzoek in Tony’s tuin een vraaggesprek gevoerd. Aanvankelijk was het idee om nu eens wat meer te weten te komen over Tonys persoonlijke leven, maar die nieuwsgierigheid heeft het uiteraard al gauw afgelegd tegen het oprechte verlangen om te horen over het niet bestaan van de persoon. Kees Schreuders, hoofdredacteur van Amigo, had aan Gary vier vragen meegegeven over het hoe en waarom van de zoektocht naar bevrijding, als aftrap voor het gesprek.

dualiteitG: Kees wilde aanvankelijk weten wat voor iemand Tony is als persoon, maar de persoon Tony is gewoon de persoon Tony, niets bijzonders, toch?

T: Daar is nu echt niet veel interessants aan dat onderwerp. De persoon Tony is gewoon iets dat opkomt. Maar er is geen individu dat Tony Parsons heet, er is geen individu dat Gary heet, en er is geen individu dat Kees heet. Het hele idee van individualiteit hoort bij de droom. Dus we hebben het personage Tony met zijn eigenschappen, maar dat hoort bij het gemanifesteerde. Er is hier niemand te vinden. Dat is waar het non-dualisme fundamenteel van het dualisme verschilt.

G: Dat is misschien het interessante, als je ziet dat het non-dualisme niet echt een vorm van onderricht is, maar een feit. Het is niet iets dat aan iemand onderwezen wordt, want het is een waarheid, iets dat al bestaat.

T: Ik houd niet van het woord waarheid, omdat het impliceert dat er objecten zijn die je waarheid en onwaarheid noemt. Er is geen waarheid en onwaarheid. Alles wat er is, is dit.

G. Dan duikt er dus weer dualiteit op. Door iets waarheid te noemen hebben we onwaarheid mogelijk gemaakt.

T: Ja, en dan heb je weer het individu dat streeft naar iets dat we waarheid noemen, terwijl bevrijding is dat je ziet dat alles wat er is dit is. Het is het vieren dat je dit kent. Wat opkomt is dit, en daarbij hoort natuurlijk ook het idee van waarheid en onwaarheid.


G: En het idee van Tony Parsons, dat in het nu opkomt als dit, maar dat betekent nog niet dat dat idee iets echts vertegenwoordigt.

T: Nee. Het dramatische verschil tussen non-dualisme en dualisme is het idee dat er een persoon is. Zodra je terug gaat naar het dualisme stap je terug in de droom dat je tegen een zogenaamde persoon praat die een keuze zou hebben, en zoiets bestaat niet.

G: Door dat dualisme zeggen we ik en niet-ik, iemand en iemand anders.

T: Ja, en in het dualisme heb je ook wat je liever wel en wat je liever niet hebt, terwijl er in het non-dualisme alleen zien is wat is, zonder vraag of oordeel of zoiets. Er is alleen maar een totale acceptatie door niet iemand van dit. En om terug te gaan naar leermeesterschap en geen leermeesterschap: wat mij betreft ben ik zeker geen leraar. Er is niemand die leraar is. Ik ben niet verlicht. Niemand is ooit verlicht geworden. Wat er in de bijeenkomsten en dit soort gesprekken gebeurt, is dat wat er al is onder woorden gebracht wordt. We delen een beschrijving van iets dat al het geval is, in plaats van dat ik anderen leer dat ze iets moeten worden.

begrijpenG: Ik denk dat er tijdens bijeenkomsten toch zoiets insluipt dat er een subtiel verschil tussen jou en anderen zou zijn, en dat je iets moet begrijpen om op hetzelfde niveau als jij te zijn.

T: Weet je, wat mij betreft gaat het om iets dat voorbij begrijpen is. Wat tijdens bijeenkomsten met begrijpen gebeurt is dat de mensen doorkrijgen dat dat begrijpen nog op concepten berust. Mensen kunnen naar de bijeenkomsten komen met allerlei ideen over wat ze denken te zijn en wat verlichting is, maar die ideeën lossen op in helderheid.

G. Laten we teruggaan naar het dualisme. Vanochtend probeerde ik greep te krijgen op de betekenis van het woord dualisme, en ik zocht het op in een woordenboek om een definitie te vinden waar men het over eens is. Daar wordt het omschreven als een manier van de wereld zien als bestaande uit twee verschillende dingen die los van elkaar staan, bijvoorbeeld geest en materie, of goed en kwaad. Misschien gaat het er bij non-dualisme om dat het n niet zonder het ander opkomt.

T: Wat mij betreft is non-dualisme dat je echt ziet dat er alleen eenheid is, n zijn, in alles. Alles is alleen maar het ene dat verschijnt. Het verschijnt als twee, maar het is het ene dat verschijnt.

G: Maar toch, als we inzicht uitdrukken lijkt het alsof het door iemand begrepen is.

T: Dan zit je nog in een subject-object-situatie, er is iets dat iets anders begrijpt. Voor zover ik kan zien gebeurt er in de bijeenkomsten steeds meer het volgende: mensen nemen hun inzichten mee en horen dit, en komen dan op het punt dat ze ieder idee opgeven dat ze iets zouden kunnen vinden of ergens zouden kunnen uitkomen, of iets zouden moeten worden. En wat op de n of andere manier ook


gebeurt is dat ze iets beginnen te voelen van dat wat al is. Want er gebeuren twee dingen in de bijeenkomsten: n is dat er tegen het denken en het begrijpen wordt gesproken, wat dan oplost: een doorn uit je voet halen met een andere doorn. Het andere dat zich daaronder afspeelt, en dat veel krachtiger is, is dat wijsheid tot wijsheid spreekt. Er is dus een onderliggend gesprek gaande dat voorbij woorden gaat, en dat het besef aanraakt en wakker maakt van simpelweg te kennen wat is.

vereenvoudigingG: We kunnen dat misschien een proces van vereenvoudiging noemen.

T: Het is de volslagen vereenvoudiging. Het is een uiterst radicale zienswijze die voorbij begrijpen gaat.

G: Er is dat idee waar we allemaal mee binnenkomen, dat we op de n of andere manier verlicht moeten worden. Maar dat bevordert rechtstreeks het dualisme: er zijn verlichte en niet-verlichte situaties.Door eerdere gesprekken die ik met je gevoerd heb weet ik dat je het gevoel hebt dat een heleboel zogenaamd non-duaal onderricht nog steeds uit dat vaatje tapt.

T: Helemaal waar. Zodra een zogenaamde leraar of spreker veronderstelt dat er een individu is en daar tegen praat alsof die een keus kan maken om iets te worden of te vinden, ben je terug in de droom van individualiteit en afgescheidenheid, die je ook nog eens versterkt.

G. Het lijkt dus dat je, zodra je je mond open doet, een probleem creert dat niet eens echt bestaat.

T: Klopt, want we praten over iets wat er al is, er altijd geweest is en er altijd zal zijn als je er tenminste over denkt in termen van tijd, wat ook een idee is. Maar we spreken over iets wat al is, en niemand kan worden wat hij of zij al is. Bovendien is het onmogelijk voor de jij om de jij te laten verdwijnen.

G: Ja, en er speelt nog iets anders. Het lijkt makkelijk te gebeuren dat we het idee snappen dat er geen zelf, geen doener is, en dat dat idee dan een geloof wordt, een manier van begrijpen. En dan lopen we rond als niet-zelven, niet-doeners. (Tony lacht.) Maar jij probeert te zeggen dat het eenvoudiger is dan dat.

T: Oh, helemaal. Het is niet alleen eenvoudiger, maar ook een heel ander gesprek, een totaal andere manier van zien. De verleiding die uitgaat van onderricht over meditatie en dat soort dingen, zit hem in het idee dat we op de n of andere manier ons best kunnen doen om non-dualiteit te laten verschijnen. Maar non-dualiteit is sowieso al alles wat er is.

ontwaken: een verliesG: En zo raken we verzeild in dit soort rare gesprekken waarin we snappen dat er niets te snappen valt.

T: Inderdaad, dus laten we de eerste vraag bekijken.


G: De eerste vraag is Wat is het doel van realisatie?

T: Die vraag komt helemaal voort uit het idee dat verlichting of ontwaken nut heeft. Maar voor wie zou het nut hebben? Het heeft voor niemand nut.

G: Bestaat er zoiets als het moment van verlichting of ontwaking? Het lijkt tegenstrijdig om te zeggen dat er geen verlichte persoon bestaat, en dan te praten over het moment van verlichting.

T: Ontwaken of bevrijding is niet het winnen van iets. Het is het verlies van iets. Alles, maar dan ook alles wat ontwaken is, is het verlies van het zoeken. Alle individualiteit komt regelrecht voort uit het zoeken. Op het moment dat afgescheidenheid ontstaat, als we hele kleine kinderen zijn, ontstaat ook de zoeker, en met de zoeker natuurlijk ook het individu dat zoekt. Ontwaken is domweg het oplossen van dat zoeken, en daarmee dus ook van het individu. Ontwaken is eenvoudigweg het verlies van het idee dat er iemand is. Zo simpel is het. Het is maar een idee, we groeien op met het idee dat we mensen zijn, afgescheiden mensen. Als dat idee wegvalt is wat blijft het waarnemen, n zijn altijd, voortdurend. Je kan dus zeggen dat in mijn gesprekken, en in die van een paar andere echte non-dualisten, vernietiging plaatsvindt. Je vernietigt het idee van individualiteit, dan bedoel ik niet dat 'jij' dat doet, maar dat is wat er gebeurt.Dus de mensen kunnen naar de bijeenkomsten komen met het idee dat ze individuen zijn, en weggaan met helemaal niets.

G: Ja, en het tegenovergestelde kan ook gebeuren, dat er mensen binnenkomen met het idee dat ze geen individuen zijn, en alle andere ideen die ze zoal verzameld hebben als ze al een tijdje aan het zoeken zijn. Ik heb het idee dat de mensen momenteel een enorm intellectueel begrip hebben. En ze kunnen er over discussiren totdat ze een ons wegen, maar het gaat dus niet om begrijpen in die zin.

T: Nee, helemaal niet.

G: Kan je zeggen dat het helemaal niet om begrijpen gaat?

T: Inderdaad. Ontwaken, bevrijding, is totaal voorbij begrip. Maar begrijpen helpt op een bepaalde manier toch wel, want op de n of andere manier kom je er achter dat er niets te begrijpen valt. (lacht)

G: Om terug te gaan naar dualiteit: we kunnen dan misschien duidelijk zien dat verlichting / niet-verlichting een valkuil is: hoe meer ik probeer verlicht te zijn, des te minder verlicht ben ik.

T: Ja.

G: Dus ergens moet je het zoeken naar verlichting laten vallen, niet omdat je er zeker van bent op die manier iets te krijgen, maar omdat het hele idee tegenstrijdig is.

T: Zo is het.

G: Het is net zoiets als het oefenen van liefde.


T: Ja, en het is als met die vis in de oceaan die naar de oceaan zoekt. (lacht)

de uitnodigingG: Dus misschien is het begrijpen een voorbereiding, en is er op een gegeven moment geen tegenstrijdige poging meer om ergens te komen als je snapt dat dat je nu juist nog verder van huis brengt.

T: Zoals ik het zie en ik heb niet de indruk dat dit elders ook zo verteld wordt - leven we in voortdurende genade. We leven in de uitnodiging. Zelfs in het gevecht, in het geknok om iets te worden, zit een soort van omgekeerde uitnodiging, want het stelt ons steeds weer teleur, en dat kan op den duur ons helpen te zien dat we niets kunnen doen. Er is hier niemand die het doen kan. Ik zie deze hele manifestatie en de zoektocht en deze manifestatie is niets anders dan de zoektocht naar eenheid als een uitnodiging, een voortdurende uitnodiging om te zien dat er niets te vinden is.

G: Geen uitnodiging tot iets. Alsof de ervaring een negatieve is, zou je kunnen zeggen.

T: Zo is het.

G: De ervaring van het ontwaken en de verlichting is misschien de ontdekking van een negatief principe, of een verlies.

T: Ja, een verlies. Maar we worden voortdurend uitgenodigd om ons over te geven aan dat verlies.

G: We worden voortdurend uitgenodigd tot verlies in plaats van tot iets.Ik denk dat het meestal gehoord wordt als een uitnodiging tot iets.

T: Dat weet ik, het is een moeilijk woord, sommige mensen kunnen er moeilijk mee omgaan. Genade is een ander woord. Je kunt ook zeggen dat alles wat verschijnt de essentie van n zijn is, regelrecht afkomstig uit onvoorwaardelijke liefde. We lopen rond in liefde, we weten het alleen niet. (lacht)

G: Ik denk dat er een neiging bestaat ergens anders te willen zijn.

T: Dat is wat vermijding is.

G: Het hele idee van genade en van spiritueel onderricht is dat het tijd gaat kosten om van hier naar daar te komen. En ik denk dat jij zegt dat we er helemaal geen tijd voor hoeven uit te trekken.

T: Want dit is het.

G: Altijd als je ergens tijd voor neemt probeer je iets te krijgen. Zelfs als je probeert iets kwijt te raken probeer je iets te krijgen.

T: Ja, dat is mooi gezegd.

G: Wat levert verlichting op voor het lichaam-en-geest-mechanisme? Oftewel, wat is de wortel? En geen wortel zonder stok...


T: ...die hem voor je neus houdt. De andere uitdrukking die ik leuk vind is dat de mensen iets zoeken aan een verre horizon, en dat het voortdurend aan de horizon blijft.

geen antwoordG: Is zelfrealisatie het antwoord op het leven, zonder het antwoord te zijn op de problemen die het leven met zich meebrengt?

T: Daarop wil ik heel duidelijk stellen dat er geen antwoord is. Het antwoord op het leven is dat er geen antwoord is. Dat is het antwoord.Er is geen antwoord op het leven, leven is gewoon leven, en als bevrijding plaatsvindt dan is er alleen het kennen van het leven. Er is niemand aanwezig, er is alleen het kennen van het leven. En als er problemen opkomen, dan komen ze gewoon op en worden gezien.

G: Ik denk dat de mensen eigenlijk niet op zoek zijn naar verlichting, maar dat ze uit het gedoe proberen te komen waar ze in zitten, uit hun hele levensgeschiedenis.

T: Ja, mensen zoeken geluk voor de persoon, maar uiteindelijk zoeken ze naar dit n zijn. Maar de mensen denken dat ze geluk zoeken. Verlichting heeft niets met geluk te maken. (lacht)

G: Maar dat denken de mensen wel als ze gevangen zitten in hun problemen en lijden. Ik denk dat de meeste mensen heel blij zouden zijn als dat op zou houden.

T: Verlichting of tegenwoordig spreek ik liever van ontwaken of bevrijding is niet het ophouden van problemen en lijden. Het is de realisatie dat er niemand is die een probleem heeft en dat er niemand is die lijdt. Dat is een groot verschil.

G: Ik denk dat de meeste mensen dat zouden bestrijden, tenminste voor zover hun directe ervaring uit problemen, pijn en moeilijkheden bestaat.

T: Zolang ze nog in de droom leven kunnen ze dit onmogelijk zien. Maar na de bevrijding wordt er gezien dat niemand ooit hoeft te lijden.

G: Aan de ene kant is niet-lijden al de bestaande situatie, maar dat lijkt tegenstrijdig.

T: Je kunt niet zeggen dat er geen lijden opkomt, want het kmt op, maar het komt op voor niemand.

G: Waarom zou je je met realisatie bezig moeten houden?

T: Je moet wel. Er is niemand op de wereld die zich er niet mee bezig houdt. Zolang er een zoeker is, is er een bezig zijn met zelfrealisatie of bevrijding. Iedereen op de wereld verlangt naar thuiskomen.

G: Ik denk dat er duidelijk een verlangen bestaat naar enige vorm van in relatie staan. Het wordt misschien niet geformuleerd als n zijn, maar mensen zijn op zoek naar in relatie staan. Het lijkt alsof we zeggen dat


de mensen n ding in de wereld niet willen, en dat is leeg zijn van zichzelf. Het lijkt wel een kosmische grap.

T: Ja, mensen zoeken soelaas, want ze denken dat dat ze zal vervullen, maar dat doet het nooit. Je kunt alles hebben dat soelaas biedt, en toch is er dan nog steeds een subtiele teleurstelling. Mensen leven in hoe zei iemand dat ook alweer? In stille wanhoop.

afwezigheidG: Waar we het bangst voor zijn is eigenlijk wat we het meeste nodig hebben. Afwezig zijn, niets meer kunnen

T: Het is d kosmische grap! (lacht zachtjes)

G: Dit is de paradox: wat we proberen te vermijden is wat we zouden moeten omarmen.

T: De afschuwelijke kwelling die hiermee samengaat, en het gevecht dat ik bij de mensen voel en vooral in de bijeenkomsten hoor ik het denken zich met alle middelen verzetten is die verschrikkelijke tegenstelling: we verlangen zo, maar we kunnen niets doen. Het is een worsteling (lacht), want het denken is voortdurend in beweging en wil altijd iets doen.

G: Het moet voortdurend onderscheid maken, tussen dit en dat, tussen wat is en wat zou moeten zijn. Het is heel eenvoudig: als het zou moeten verdwijnt, verdwijnt er tegelijk een hele hoop onzin.

T: Ja, zo is het helemaal: het hele zou wel moeten- zou niet moeten valt weg. Dat is bevrijding.

G: Maar ook dan kan zou moeten en zou niet moeten nog opkomen.

T: Ja.

G: Allerhande voorkeuren kunnen nog opkomen, maar je bent niet meer zo bezig om ze achterna te lopen.

T: Nooit meer.

G: Wat nu bij me opkomt is dat je eerst in een onduidelijke situatie zit: heb ik nu iets in te brengen of niet? Dan wil je in een situatie komen waarin je de boel onder controle hebt. Maar na de bevrijding doet dat er niet meer toe.

T: Ik denk dat de meeste mensen leven alsof ze de directeur zijn van hun leven. Dat denken ze tenminste, eigenlijk hebben ze niets te zeggen, want er is niemand die iets zou kunnen kiezen of niet-kiezen. Maar ze koesteren de illusie dat ze de hoogste baas over hun leven zijn. Bevrijding is het totaal laten varen van dat idee. En het wonder van dit - (...lange stilte...) - dat is iets heel intiems. Het wonder van dit is het wonder van op een stoel zitten, naar de vogels luisteren, water drinken, wat dan ook. Het is het wonder van wat totaal gewoon en totaal intiem is. Het is het wonder dat kinderen beleven.


G: De geest wordt oud en zegt ik ben niet kinderlijk genoeg, of ik wil zijn als een kind, ik wil geen verantwoordelijkheden.

T: Ja, dan is het weer een manier van anders willen zijn, ik moet kinderlijk worden.

G: Dit is weer een inzicht in wat dualisme is: dat je het ene zou kunnen zijn of het andere, dat er een keuze zou zijn om het ene te zijn of het andere.

T: Daarom begrijp ik niets van onderricht dat je aanraadt om eerlijk te zijn, of om totaal gepassioneerd met verlichting bezig te zijn, of zoiets. Ik kan me niet voorstellen hoe mensen kunnen proberen eerlijk aardappels te schillen, of eerlijk auto te rijden. Dat snap ik echt niet, dat idee dat mensen eerlijk zouden kunnen worden, of totaal gepassioneerd zouden kunnen raken over verlichting, zo gepassioneerd dat ze van een rots springen. Lopen er echt mensen gepassioneerd rond die zich van een rots willen gooien? Het is gewoon onzin, dat hele idee dat we ons op een bepaalde manier moeten gedragen. Balshekar zegt juist het tegenovergestelde over verlichting, dat als je het opgeeft om verlichting te willen vinden, er dan een kans is dat je het vindt. Dan krijg je mensen die bezig zijn er niet om te geven. Het is gewoon belachelijk!

G: Ja, maar het denken is wanhopig onzeker...

T: En verlangt naar een doel.

G: Iets om aan vast te houden, terwijl het eigenlijk die leegte is

T: die altijd aanwezig is.

aanwezigheidT: Nu nog iets interessants. De laatste vijf jaar heb ik steeds precies hetzelfde gezegd, maar de boodschap wordt veel verfijnder, veel eenvoudiger en directer. Tegenwoordig heb ik het op de bijeenkomsten veel over het gevoel te bestaan, over het gevoel dat de mensen altijd gehad hebben, dat er een ik is dat bestaat, en ze beginnen nu te zien dat het niet ik is dat bestaat, maar aanwezigheid. En dit gevoel zelfs nu we hier zitten te praten, jij en ik, is er iets anders dat weet dat dit gebeurt. Dat is wat we zijn. Wat we zijn is wat hier ergens lijkt te zitten (maakt een gebaar achter z’n hoofd) en weet dat we dit gesprek voeren. Voor veel mensen lijkt het zelfs in het lichaam te zitten, omdat ze het idee ik, dat eigenlijk de energie van aanwezigheid is, lokaliseren. Het is een gelokaliseerd gevoel van iets dat soms net achter de ogen lijkt te zitten, alsof het de ogen zijn die naar iets kijken. En we denken dat het ik is dat naar Gary kijkt, maar het is niet ik, het is aanwezigheid. Het is aanwezig gewaarzijn. En dat besef treedt meer en meer op, dat raakt de mensen echt, want ze gaan zien dat er altijd, in iedere handeling auto rijden, aardappels schillen, water drinken iets aanwezig is dat weet wat er gebeurt. Het is een voortdurende levende aanwezigheid. Er zijn nogal wat mensen die ontwaakt zijn door deze gesprekken, en die zeggen allemaal dat ze beseffen dat wat ze ontdekt hebben er altijd geweest is. Het is er altijd geweest: aanwezigheid.


G: Het idee van aanwezigheid en afwezigheid is interessant, want we zijn bang voor afwezigheid, maar houden van het idee van aanwezigheid. We houden ervan onze afwezigheid op te vullen met het idee van aanwezigheid, om aanwezig te worden. Jij zegt intussen dat het moment van ontwaken een verlies is en de ontdekking van onze afwezigheid. Het is de afwezigheid waar we door geraakt worden, emotioneel geraakt, want ons hart opent zich als we ons onze nietigheid, onze afwezigheid realiseren.

T: Ik snap precies wat je bedoelt, maar ik denk dat je, als je over het hart begint te praten, op gevaarlijk terrein komt, want dan hel je over naar de devotionele kant. Er zijn twee benaderingen van verlichting: er is in mensen een natuurlijke neiging om zich aangetrokken te voelen of door totale onthechting of door totale devotie, dat hangt van je karakter af. Maar bevrijding is het huwelijk tussen onthechting en devotie, en daarmee het verdwijnen van die twee. Ze doen elkaar verdwijnen. Net zoals man en vrouw, mannelijk en vrouwelijk, elkaar op den duur doen verdwijnen. Ontwaken is helemaal voorbij onthechting en devotie. Er zijn heel veel mensen die een hele hoge mate van onthechting bereiken en geloven dat ze verlicht zijn en onmiddellijk beginnen andere mensen over onthechting te leren. Er is ook een hele hoop mensen die een heel hoog niveau van emotionele devotie bereiken, denken dat ze verlicht zijn en dus over devotie beginnen te spreken. Maar geen van beide is uiteindelijke bevrijding.

G: Ik denk dat veel mensen zullen afhaken bij wat we hier bespreken, omdat ze het te intellectueel vinden of zo.

T: Daarom probeer ik tijdens de bijeenkomsten de mensen voortdurend terug te brengen naar een besef dat wat gebeurt gekend wordt, naar dat gevoel achter de ogen of in het lichaam of achter het hoofd dat weet dat wat gebeurd gezien wordt. Teruggaan naar dat besef van kennen, zien, gewaarzijn, aanwezigheid, hoe je het ook wilt noemen, want het haalt je uit het intellectuele woordspelletje en brengt je terug naar het lichaam, het onmiddellijke. (lange stilte)Ik denk dat we een echt goed gesprek gehad hebben. We hebben denk ik het meeste wel gehad.

G: Ja, we hebben het meeste wel gehad, de belangrijkste dingen. We hebben gezegd dat het er niet om gaat iets te winnen, maar om iets te verliezen, of liever nog om te ontdekken dat ik er zelfs nooit geweest is.

T: Ik houd er niet van de ik een illusie te noemen. Ik houd er niet van om wat dan ook een illusie te noemen. Dat is een nogal misleidend woord, het komt uit het oosten. Voor mij is het idee van ik en de hele manifestatie alleen maar een verschijnsel, je kunt niet zeggen of het echt is of onecht. Zolang er een gevoel van afgescheidenheid bestaat is wat gezien wordt onecht, het wordt gezien als afgescheiden. Na de bevrijding is wat gezien wordt echt, want het wordt gezien als een uitdrukking van onvoorwaardelijke liefde, van de bron, van het absolute, van niets. Ik houd van die zegswijze van Nisargadatta, dat wijsheid het weten is dat je niets bent, wat heel erg onthecht is, en dat ontwaken het weten is dat je alles bent. Het is de twee die huwen.

G: Dank je Tony.


[interview Gary Merryl www.garymerrill.comvertaling Sietske Roecholt]

website Tony (inclusief geluidsfragmenten): www.theopensecret.com


http://www.theopensecret.com/

http://www.garymerrill.com/

Eindstation of oneindig begin?Johan van der Kooij spreekt met Susan Frank

Vroeger wist ik wat zelfrealisatie was: na een lange periode van meditatie en contemplatie zou ik terechtkomen in een duizelingwekkend moment van gratie en helderheid. Mijn leven zou zich vullen met stralendheid, vrede en harmonie. Deze vrede zou me nooit meer verlaten. Ik was aangekomen bij het einde van mijn reis, bij het eindstation.

Maar nu heb ik geen zekerheid meer of dat eindstation wel bestaat...Zelfrealisatie lijkt zich niet via een vast patroon te manifesteren.

Iedere zoeker komt uiteindelijk thuis... Dit zijn natuurlijk maar woorden die omschrijven hoe een ogenschijnlijke dromer ogenschijnlijk tot ontwaken zal komen.

In het heldere daglicht bestaat er geen persoonlijkheid die verlichting bereikt. Dat is nu juist een van de uitgangspunten van non-dualiteit. De gedachte over de zogenaamde afgescheiden identiteit die we de persoonlijkheid noemen, lost op als er gezien is dat er niet zoiets bestaat als afgescheidenheid.

Het pad van advaita vedanta eindigt, traditioneel gesproken, in zelfrealisatie, ofwel verlichting.

Maar eindigt dat pad wel? Of is er nog sprake van een proces na zelfrealisatie?

Is het waar dat voor zelfgerealiseerden de dingen vanzelf gaan?

Is zelfrealisatie nog wel een ervaring?

Over deze vragen sprak Johan van der Kooij met Prajnaparamita (Susan Frank). Prajnaparamita geeft sinds een aantal jaren non-dualistisch onderricht zoals we dat kennen uit Advaita Vedanta, Zen, Mahayana Boeddhisme en Ch'an.

---

Johan: Mijn vroegere leraren Wolter Keers en Jean Klein spraken nooit over de 'fase' na zelfrealisatie. Daardoor ben ik gaan denken dat je daar niet over hoorde te spreken. Mijn nieuwsgierigheid naar dat onderwerp is echter groter geworden dan mijn bescheidenheid. Is er nog wel een

proces na zelfrealisatie?

Prajnaparamita: Wat is zelfrealisatie eigenlijk? Laten we het daar eerst eens over hebben. Iedereen heeft daar zijn eigen woordenboek bij. Zelfrealisatie wordt nogal verschillend


geïnterpreteerd. Ten diepste weet ik niet wat het is. Wat het werkelijk is kan niet gezegd worden, daar kunnen woorden niet bij, maar ik kan wel een poging wagen. Er kan hooguit naar verwezen worden, en daartoe zijn prachtige getuigenissen neergelegd in prachtige geschriften door prachtige leermeesters. Heel mooie poëzie en mystieke expressie waardoor je de geur kunt opsnuiven, maar wat het wèrkelijk is kan niet gesproken worden. Er zijn woorden die ernaar verwijzen zoals waarheid, vrijheid, vrede, liefde en wijsheid, dat zijn zo enkele geuren van het onnoembare. Maar wat ìs dat allemaal, wat betekent dat allemaal?

Het woord 'mind' komt van het Sanskrietwoord 'manas': dat wat meet en vergelijkt. Dat standpunt, wat we 'ik' noemen, van waaruit alles gemeten wordt en vergeleken wordt, dient te worden doorzien als zijnde illusionair. Dit standpunt is het verschil tussen onwetendheid en vrijheid; 'ik' is het verschil tussen onwetendheid en vrijheid. Er dient gezien te worden dat er geen ik en jij is, geen ik en de wereld, geen binnen en buiten, enkel ondeelbaar Een. Dit zicht is zo diep, daar reiken geen woorden, daar reiken geen ervaringen. Onwankelbaar verankerd zijn in deze realisatie... Niets meer te verdedigen, niets meer te bewijzen, niets meer af te wijzen. Gewoon aanwezig zijn met een helder hoofd en een overstromend hart.

J: Is dit diepe inzicht zelfrealisatie?

P: Wat mij betreft is zelfrealisatie geen inzicht. Hoe diep je inzicht ook gaat, hoe weids je inzicht ook is, het is nog steeds geen realisatie. Zelfrealisatie is het verzwelgen van alle inzichten. Word een prooi van God, offer je inzichten en laat je verslinden. Het is een ultiem moment van genade, waarin de kennis van de inzichten verdampt en verdwijnt, en wetendheid zich in de realisatie kan openbaren.

J: Dus zelfs het hoogste inzicht is geen realisatie?

P: Er is nog steeds een gevoel van 'ik'. Ik die zulke prachtige inzichten heeft en prachtige openbaringen heeft ontvangen. Er is nog sprake van subject en object. Het besef van waarnemerschap is er nog. En dat is wat mij betreft nog steeds niet genoeg, er is dan nog een besef van de waarnemer, dat wat waargenomen wordt, en het waarnemen zelf. Die driehoek is er nog, die drie-eenheid is er nog. Dat hele boeltje moet nog verdampen. Dat moet nog verdampen, verbranden of imploderen.

Geleidelijk aan ga je zien dat alles leeg is. Je komt tot het besef dat alle gedachtes leeg zijn, alle gevoelens leeg zijn, alle manifestatie leeg, inclusief dat wat ziet. Je zult door die ervaring van leegte heen moeten, en vervolgens dienen te zien dat leegte ook een concept is, transparant en illusionair. Leegte is een concept, God is een concept, zelfrealisatie is een concept.

J: Als je dat inziet is dat ook weer een openbaring?

P: Ja, zooooo subtiel.

J: In die openbaring lost de ogenschijnlijke dualiteit van waarnemer en het waargenomene op?


P: Ja, dat besef van waarnemer verdampt helemaal. En wat dan? Het blijft behelpen met woorden: openheid, helderheid, natuurlijkheid,beschikbaarheid. Je leeft gewoon je leven uit. Als het leven zelve.

J: Is er bij jou nog sprake van een waarnemer en dat wat waargenomen wordt?

P: Nee, dat is dus verdwenen. Die verdwijning is in mijn geval zo ongelooflijk subtiel geweest. Als ik niet verschrikkelijk goed had opgelet, dan had ik het niet eens gemerkt. Stel je voor dat je een wandeling maakt in de mist en geleidelijk aan wordt je jas en je kleding en je huid vochtig. Tegen de tijd dat je thuis aankomt ben je doorweekt, maar je hebt het niet eens in de gaten, zo subtiel en zo geleidelijk is het gegaan. En je maatje zegt dan: wat ben jíj nat zeg!

Zo is het voor mij eigenlijk ook gegaan, ik had het nauwelijks in de gaten. Het was zo dun, zo ijl, er was geen sprake van: aha, ja kijk, nu is er dan realisatie.

J: Gaat dat bij iedereen anders?

P: Ja, realisatie is voor iedereen een uniek verhaal. Ook is ieders sadhana* volstrekt uniek. Wat dat betreft is een persoonlijke getuigenis altijd een beetje delicaat, omdat mensen dan al gauw denken: oh, zó is dat, zó gaat het, zó moet het!

J: Heb jij voorafgaand aan het doordringen van die mist, bijzondere momenten beleefd?

P: Ja, immens... grootse openbaringen. Eigenlijk in al die jaren. Vooral de eerste drie jaar bij Alexander*, waarin ik het onderricht kreeg, de kennis en vele grote inzichten. En later bij ShantiMayi*, toen alles geleidelijk aan 'rond' werd. Er was een lange tijd dat alles me duidelijk was, maar er was toch nog iets niet. Ik wist dat er iets ontbrak, hoewel ik niet precies wist wat dat was. Jaren wachtte ik... op 'dat'. Ik leerde wat geduld was. Ik ontdekte dat geduld geen tijd kent. En het wachten transformeerde tot een oneindig diepe buiging in het eeuwige moment nu. En hiermee werden alle verwachtingen uiteindelijk uitgedoofd.

J: Wat veranderde er nou precies?

P: Ik weet het niet. Wat is er nou veranderd? Ik weet het niet! Wat is er nou voor en na dat ultieme niet-moment? Twijfelloosheid is ingetreden. En daarmee is autoriteit geboren, je eigen autoriteit zijn, gemaakt van een totaal andere substantie dan zoals we dat kennen van een persoonlijke autoriteit. Tegelijkertijd wordt het leven steeds meer een luisteren, een luisteren naar de wil van het bestaan. Het is een leven op de razors edge, een haarbreedte ernaast geeft al een fikse verwonding.

J: Wat veranderde er nog meer voor je?

P: Het was lange tijd zo diep stil. Ik was zo veel mogelijk alleen. Praten was lastig. Ik kon woorden helemaal niet meer vinden, er was nauwelijks vormkracht, alles was zo ijl. Zelfs nu nog, met satsang, ik heb echt niets te zeggen. De mensen


moeten meestal met vragen en onderwerpen komen. Dat brengt me in beweging, en dan komen de woorden wel, als een stortvloed.

J: Als ik een vraag stel over een onderwerp, dan geef jij respons...?

P: Ja, dan komt er wel wat, middels jouw vraag, maar er is nauwelijks een impuls vanuit mezelf. ShantiMayi vroeg me op een gegeven moment om satsang te gaan geven. En vervolgens zat ik weer op de bank, ik nam geen enkel initiatief. Toen zei ze na drie maanden: 'En, ben je al begonnen?' Oh ja, satsang geven, oh ja, dat is waar, ik ga satsang geven...., maar ik zat nog steeds alleen maar op de bank. Weer na een paar maanden schreef ze me een e-mail: Kòmt er nou nog eens wat van?? Kennelijk zag ze dat er geen motor was in me, dus zij heeft me een grote impuls hiertoe gegeven. En dat moet nog steeds gebeuren tijdens satsang. Mensen moeten me nog steeds aanslingeren, anders zit ik op satsang met zoiets van: gáát het hier ergens over?

Het is via de prikkeling dat ik in beweging kom, anders valt de hele boel stil, er is gewoon niks. Dat had ik al mijn hele leven, maatschappelijk was ik totaal niet geïnteresseerd. Maar er was een onstuitbare focus om thuis te komen in mezelf. Dit was het enige waar ik ooit belangstelling voor heb gehad. Mijn kinderen hebben me aan de gang gehouden eigenlijk. En nu houden de studenten in de Sangha* me aan de gang. Ik kan alleen maar zeggen hoe het voor mij is, het zegt iets over mij, niet over iets dat met realisatie gepaard gaat. Ja, ik denk dat het nogal verschilt voor iedereen.

In de Sacha-traditie* leeft een sterk Bodhisattva besef. Bodhisattva's hebben een gedrevenheid en verlangen om het lijden der mensen te verlichten. Zij zijn er voor allen. Hun leven en inzet is een grote inspiratie om vrijheid te realiseren. Je zou je af kunnen vragen: Maar is er dan toch nog wat te verbeteren in wereld? Heb je dan niet gezien dat alles illusie is? En perfect, precies zoals het is? En hoezo een verlangen?

Waarop de Bodhisattva's antwoorden: ja, dat weten we allemaal wel, maar we zetten ons toch vol-ledig in... Het is zo genuanceerd en subtiel allemaal, hoe kun je nou überhaupt iets zeggen: het is zus of dat is zo? Dat kan toch helemaal niet? Hoe kun je in vredesnaam een opinie hebben?

J: Vond ShantiMayi het belangrijk dat je ging praten?

P: Ze heeft daar iets over gezegd. Hoewel ik mijn hele leven al wist dat ik dit zou gaan doen, was het eigenlijk volkomen natuurlijk voor me om de rest van mijn leven in stilte te blijven. Ze heeft me echter een krachtige impuls gegeven en zei me: 'You have too much to offer, spread the light around the world and just offer.' Ze zei: 'Je bent te jong om in stilte te zijn of de Himalaya in te gaan, je moet satsang geven.'

J: Maar je wist daarvoor al dat je zou gaan spreken?

P: Toen ik heel klein was wist ik nog niet precies wàt, maar ik wist dat ik dienstbaar zou zijn aan de mensheid. Toen ik Alexander Smit ontmoette, herkende ik het meteen: dit is waar ik vanaf m'n derde jaar naar op zoek ben. Dit is wat ik altijd het meest gemist heb en waar ik zo intens naar verlangde. Ik groeide op in


een wereld waar ik dat niet herkende. Alles was er, maar dat wat het meest wezenlijk was voor mij, ontbrak. Op de middelbare school ben ik in de kerken gaan zoeken, en in filosofie en psychologie gaan snuffelen, maar er was niets dat diep resoneerde. Er was niets dat ik herkende, ook niet in de kerk. Ik vond het zo dogmatisch en gefractioneerd, er was helemaal niets waar ik wat mee kon. Totdat ik Alexander Smit ontmoette, en ik in zijn ogen zag waar ik m'n hele leven naar verlangd had.

J: Wat zag je?

P: Thuis! Ik dacht: Zie je wel, het bestaat tòch! Waar het in het leven ècht om gaat, zie ik hier, in zijn ogen... Ik was inmiddels ten einde raad, ik was zo wanhopig, vanaf m'n derde jaar tot eind twintig, ik hield het allemaal nog maar net bij elkaar. Alles in me schreeuwde om dat, maar ik wist niet wat dat was. Ik wist alleen dat waarachtig geluk te maken had met volkomen vrijheid en met niets anders dan dat. Ik besefte dat alle aspecten van het leven secundair waren aan het verwerven van volkomen vrijheid. Maar ik wist helemaal niet van het bestaan van Guru's en zelfrealisatie. Ik was spiritualiteit niet tegengekomen, nergens.

En toen zat ik op een avond met enkelen op een zolderkamertje bij Alexander. Alleen al het herkennen van de mógelijkheid tot het verwerven van dat wat ik in zijn ogen zag... ik was klaar om te sterven. Het verlangen was zo intens, het lijden zo groot, ik stortte mij volledig in het onderricht, er was geen houden meer aan. En toen heb ik alles, alles en alles ingezet om 'thuis' te vinden, in mijzelf.

J: Kun je zeggen dat het moment van zelfrealisatie de voorbode is van het allesbevrijdende inzicht?

P: Voor mij was het de nabode, want de inzichten had ik allemaal al. Ik kan niet zeggen dat na zelfrealisatie, na het gouden niet-moment, er nog allerlei diepe inzichten zijn gekomen. Dat moment is niet een voorbode geweest van allerlei nieuwe openbaringen, dat niet, het is eerder een bezegeling geweest.

J: Daarmee zeg je: het moment van zelfrealisatie was het eindpunt van het pad.

P: Op een bepaalde manier wel ja. Een bezegeling.

J: Is er daarna niets meer veranderd?

P: Nisargadatta geeft een mooie definitie van zelfrealisatie: je niet langer geïdentificeerd wanen met lichaam, denken en voelen. Prachtig! Maar dat weten en onderkennen is niet genoeg. Je dient dit werkelijk te léven, altijd. En zijn je handelingen dan ethisch en integer? Ontstaat er een innerlijke moraliteit? Zou je dan toch nog realisatie ergens aan kunnen meten? Namelijk aan gedrag? Lastige kwesties. Hoe moeten we het onmetelijke nou bepalen? Laten we nog maar eens een gooi doen: liefde voor al wat is, onvoorwaardelijkheid, wijsheid, enkelvoudigheid, grenzeloos mededogen, natuurlijkheid, louter aanwezigheid, volkomen onzelfzuchtigheid, heldere ogen...


Sommige Meesters beweren zelfs dat je nog niet eens op het pad begonnen bent, je de eerste stapjes nog niet eens gezet hebt, voordat je tot zelfrealisatie gekomen bent. Anderen zeggen dat wanneer je een diepe openbaring hebt gehad, dat dat zelfrealisatie is en dat daarna de loutering begint. Bij mij waren het eerst de louteringen en de inzichten, daarna de realisatie... En wat dan? Daar moeten we het nu over hebben. Dat ultieme glorieuze niet-moment, ik heb daar nooit iemand over verteld, ik heb het niet eens aan ShantiMayi verteld. Het gebeurde in India.

J: Het uiteindelijke duwtje?

P: Het was geen duwtje, het was echt verlichting, al mijn cellen werden verlicht. Het was een fysieke ervaring, dat heeft uren en uren geduurd in de nacht. Het was zo subtiel, dat als ik niet goed had opgelet het me ontglipt zou zijn, zoals een droom die je bij het ontwaken vergeten bent. Tegelijkertijd was het een immense kracht, die vloedgolf van licht die door me heen ging. De volgende ochtend ging ik zoals altijd naar de ashram. Er was niets veranderd. De gouden gebeurtenis interpreteerde ik niet. Pas veel later besefte ik: die nacht, die nacht, dàt is het natuurlijk geweest... de bezegeling.

J: Waren er in die fase nog opvallende veranderingen?

P: Ja, een besef van volkomen autonomie en het opstaan van autoriteit, waar ik al over sprak. Een autoriteit die opstaat, daar waar ieder spoor van zelfbewustzijn opgelost is. Dat gaf in zekere zin een kleine, maar hele grote verschuiving op alle gebied, ook met ShantiMayi. Tegelijkertijd blijft zij mijn Guru, mijn hart rust voor altijd in haar hart. De bereidheid om te ontvangen, wie weet hoeveel meer... zo is haar houding ook naar haar Meester, Maharajji. En Maharajji volgt nog steeds alles wat zijn Guru hem innerlijk opdraagt.

Dat is in deze traditie iets opmerkelijks. Het is niet zo als de suggestie die je in spirituele kringen vaak krijgt: Jongens, fijn, dat klusje is klaar, de wereld bestaat niet, ik besta niet, jij bestaat niet en voor de rest hebben we vakantie... In deze Sacha traditie heb je ten diepste geleerd wat het is, discipel zijn. En dat blijf je voor de rest van je leven, zelfs wanneer meesterschap in je tot ontwaken komt. Dat is nogal een gevoelige dans.

J: Vind je het nodig dat een leraar je bevestigt in je ontwaken?

P: Nee, hoe kan dat nou, zou je het dan toch nog niet helemaal zeker weten? Een bevestiging is helemaal niet nodig. Dat is de kracht van dat twijfelloze en die innerlijke autoriteit die ontwaakt, een volkomen onpersoonlijke autoriteit geboren uit twijfelloosheid.

J: Slaat de mantra: Gate Gate Paragate Parasamgate Bodhi Svaha* op de fase voorafgaand aan zelfrealisatie, of op de fase daarna?

P: Het slaat op beiden. Laten we Gate, Gate... maar altijd in ons zak houden. Voordat je het weet ga je weer iets claimen: ik ben gerealiseerd... nou daar gáán we weer! Maar wat er steeds maar door gaat is een groter bereik, een grotere subtiliteit, een groter vermogen.


J: Wat bedoel je met een groter vermogen?

P: Toen ik net begon met satsang geven was ik als een soort Dafje. Nu ben ik meer een Opel, op weg om een truck te worden... zoiets. Er is een besef dat er meer vermogen beschikbaar komt. Vermogens kunnen zich in alle richtingen grenzeloos uitbreiden. Het grootste vermogen echter is onvoorwaardelijke liefde. Dat draagt alles, opent alles, en heeft de grootste kracht. Laten we maar nooit een eindstation maken, en alert blijven, leven op het scherp van de snede, leven in vrije val, leven in nederigheid, leven in niet weten, niet-wetendheid leven, leven in Gods armen...

ShantiMayi: Meester van PrajnaparamitaAlexander Smit: Eerste spiritueel leraar van PrajnaparamitaSadhana: Spirituele oefeningSangha: Groep studenten om een spirituele leraar heenSacha traditie: De eeuwenoude lijn van overdracht van waaruit Prajnaparamita opdracht heeft gekregen tot het leraarschap. Sacha betekent: waarheid in alles en allen.Gate Gate Paragate Parasamgate Bodhi Svaha: Ga, ga voorbij, ga voorbij het hoogste, voorbij de hoogste realiteit, voorbij zelfrealisatie, ga ook daaraan voorbij (uit de Hartsutra ).

Website Susan Frank: www.susanfrank.nl.


http://www.susanfrank.nl/

Eerlijkheid betekent leven in overeenstemming met de waarheid.Ilse Beumer in gesprek met Francis Lucille Wat vraag je een man die een boek heeft geschreven waarin alle antwoorden en vragen helder worden? In het boek 'Eeuwigheid NU' bestrijkt Francis Lucille alle gebieden. Maar aangezien het thema van deze 'Amigo' Waarheid en Eerlijkheid is, is Francis in ons interview wel bereid om hierover iets te zeggen: 'We doen net of het boek helemaal niet bestaat!'. Zo het eerste kwartier bomen we over wat waarheid zou kunnen zijn, de relatie met eerlijkheid en de werkelijkheid, waarbij Francis onder meer zei: 'We dienen iedere situatie te bekijken als nieuw, in zijn waarheid en zijn werkelijkheid. We dienen ons door de realiteit te laten leiden en niet door de concepten of ideeën die wij van de werkelijkheid hebben.' Ook de theorie van Advaita is tenslotte alleen een concept. Zo verder pratend, vinden we onszelf opeens in een veld met allerhande analytische en theoretische uiteenzettingen, totdat een ober thee brengt. In deze pauze merkt Francis vriendelijk, doch serieus op: 'Het verhaal is te gecompliceerd. In een interview komen de vragen vanuit het onderwerp van het beoogde artikel. Dat ligt heel anders bij echte vragen die voortkomen uit de belangstelling van de vraagsteller. De motivatie is daar anders.' Tja, daar zit je dan. We komen tot de slotsom dat Francis het moeilijk vindt geïnterviewd te worden en dat ik alleen vragen kan stellen als ik echt een vraag heb. Thee drinken vinden we een beter alternatief voor dit moment. We beginnen nieuw en fris, besluiten we. Maar dat valt voor een gewone interviewer tegenover Francis Lucille nog niet mee. Zo gemoedelijk zittend zijn er al helemaal geen vragen meer. En iedere keer dat ik een vraag heb, relateert dat alweer aan iets dat eerder gezegd was. Dus niet fris en nieuw. Net toen ik de moed opgaf, volgde er echter zomaar een gesprek over hoe je in praktische zin alle eerder begrepen noties kunt leven:

FL: Eerlijkheid betekent dat je leeft in overeenstemming met de waarheid.

Amigo: Dit klinkt logisch. Maar hoe leef je het dan in het dagelijks leven?

FL: Je past het toe in je leven. Bij de beslissingen die je neemt, in de manier waarop je je leven leidt. Er kunnen situaties optreden waarin er nog steeds een vorm van conflict lijkt te zijn tussen het oude (egoïstische) standpunt dat je inneemt in een situatie en tussen wat eerlijk en harmonieus zou zijn. We dienen te handelen in overeenstemming met de waarheid, door eerlijk te zijn op basis van ons begrip van de waarheid. Als we begrip hebben van de waarheid maar desondanks anders handelen, zijn we niet eerlijk.


Amigo: Het gebeurt ook wel dat je aan de ene kant iets wilt doen, maar aan de andere kant je hoofd juist het omgekeerde zegt. Dat voelt als een conflict.

FL: Ja, maar soms ontstaat er niet eens een conflict. Soms doen we dingen vanuit een gewoonte, vanuit angst of verlangen, terwijl ons hogere inzicht ons vertelt het niet te doen. Dus het is zeer belangrijk om te volgen wat ons hogere inzicht vertelt.

het pad van harmonieAmigo: Je moet dan al verschil kunnen maken tussen die twee.

FL: Als we dat kunnen, zijn we vrij. Het volgen van ons begrip van de waarheid of juist niet, deze momenten van vrijheid en keuze, zijn enorm belangrijk. Hoe meer we het pad van harmonie, waarheid en rechtvaardigheid kiezen in plaats van de weg van onwetendheid, des te sterker groeit onze overtuiging dat bewustzijn onpersoonlijk of goddelijk is. Op een bepaalde manier versterkt het onze overtuiging van de waarheid en dat schenkt ons de mogelijkheid om ook in nieuwe situaties het pad van harmonie te kiezen in plaats van het pad van onwetendheid.

Zo groeit je vertrouwen. Als je de waarheid toepast in je dagelijks leven, voelt dat goed van binnen, het maakt je op de een of andere manier gelukkig. Aan de buitenkant kan het nog een poosje verschrikkelijk zijn, maar - en hier bevindt zich de schoonheid – vroeg of laat zal het universum je een mooi antwoord geven. Want als je één bent met de Tao, als je meegaat met de stroom van rechtvaardig handelen, dan volgt er een positief, mooi en wonderbaarlijk antwoord van het leven, van het universum. Dus als je dit steeds meer toepast, zul je een verbetering ervaren in je relaties met andere mensen, maar ook in de gebeurtenissen in je leven. Toevallige gebeurtenissen dagen op die je leven vereenvoudigen. En zo komt het dat we kunnen weten dat bewustzijn universeel is en niet persoonlijk. Van de buitenwereld ontvangen we het antwoord in de vorm van geschenken, wonderen en toevallige gebeurtenissen en van binnen in de vorm van geluk en vreugde. Er is geen verschil tussen buiten en binnen. Als je van binnen gevestigd bent in harmonie, dan creëert dit geluk van binnen maar ook geluk in de wereld. Omstandigheden lijken nooit of slechts moeilijk te veranderen; maar toch veranderen ze. Als jij aan de kant van rechtvaardigheid staat, staat het universum aan jouw kant.

de waarheid weten te zijnAmigo: En anders zal het universum tegen je zijn?

FL: Ja, maar niet omdat het universum gemeen is. Je moet de waarheid en iedere gebeurtenis in je leven leren begrijpen. Het doel is je naar de waarheid te brengen. Op het moment dat je in overeenstemming met de waarheid bent, is het leven een viering. Het leven kent dus een dubbele bedoeling: de waarheid kennen en weten te zijn en vervolgens het vieren van de waarheid. Dat is de zin van het leven. Dus als je eenmaal in lijn bent met de waarheid is het enige dat resteert gewoon het vieren van het bestaan. Vóór je in lijn bent met de waarheid, is het je


herenigen met de waarheid het enige wat er moet gebeuren. Om een ezel recht vooruit te houden, gebruikt rechtvaardigheid zowel de wortel als de zweep. Als de ezel van het pad afwijkt, krijgt hij er met de zweep van langs.

Amigo: En de wortel?

FL: De wortel is het verlangen naar waarheid. Het is de energie van dit verlangen dat de ezel op gang houdt. Deze energie van verlangen zal de ezel naar huis voeren. De bedoeling van ongelukjes is om de ezel op de weg te houden. Dus als je op de weg blijft, drijf je mee op de golf van harmonie. Als je je ervan verwijdert, dan… (lacht).

Mensen denken vaak dat er geen verlangens meer zijn als we ons vestigen in waarheid. Dat is niet waar. Verlangens blijven opkomen, het zijn onschuldige wensen. Het verlangen bevat echter geen gehechtheid. Met andere woorden: als een verlangen vervuld wordt, is het een viering. Zoals je op een mooie dag in samenzijn met je familie of geliefde kunt zeggen: ‘Hé, laten we naar zee gaan!’. Daar is niets mis mee, het is een creatieve wens, het is gewoon het vieren van leven. Soms wordt echter het uitkomen van een wens voorkómen. Onwetendheid heeft de wens dan overgenomen. We raken eraan gehecht, menen dat ons geluk afhankelijk is van de vervulling van het verlangen. Dan vallen we in het diepe. Het universum zal ons verlangen namelijk òf niet vervullen waardoor de wens blijft, òf soms wordt het verlangen wel vervuld. Maar in beide situaties kunnen we leren dat er feitelijk in de vervulling geen geluk te vinden is. We worden in beide gevallen teleurgesteld. Maar als een verlangen opkomt en we zeggen gewoon: ‘Tja, het zou leuk zijn, als het mogelijk is doen we het.’, zonder gehechtheid, dan genieten we ervan. Is het niet mogelijk, dan doen we het gewoon niet. Maar soms gebeurt er iets in het universum waardoor een verlangen vrucht gaat dragen. Op zo’n moment wordt het verlangen wellicht nog meer vervuld en zelfs op een andere, betere manier dan we hadden verwacht.

Ik zal je hierover een verhaal vertellen. Ik had een goede vriend in Frankrijk. We waren allebei liefhebbers van de waarheid. Hij kwam me vaak ’s avonds na het werk thuis opzoeken. We spraken over de waarheid en mediteerden. Op een gegeven moment verhuisde ik naar Amerika, maar ik ging ieder jaar een paar dagen naar Frankrijk. Eens terug in Frankrijk belde ik mijn vriend om hem te bezoeken. Zijn vrouw vertelde me dat hij met vakantie was, dus dat was niet mogelijk. Ik reisde vervolgens door naar het zuiden van Frankrijk. Op een middag daar maakte ik een wandeling. Het idee was om naar de kathedraal te gaan, het hoogste punt en de heiligste plaats van de stad. Bij binnenkomst was de kerk op zo’n doordeweekse dag helemaal leeg. Ik loop in de richting van het altaar en op het moment dat de twee lijnen van het kruis in de kerk samenkomen, gaat de deur van de kerk open en komt er nog iemand naar het altaar toegelopen. In de schemering komt diegene me bekend voor, maar ik herkende hem niet direct. Ik vermoedde dat het iemand was die ik vanuit mijn jeugd kende, want ik was in die plaats opgegroeid. Dus ik loop naar de persoon toe en als we elkaar naderen, herkennen we elkaar: het was mijn vriend! Zijn verhaal luidde dat zijn trein technische problemen had en hij gedwongen was een paar uur in de stad door te brengen. Hij wilde een wandeling maken en koos ook voor de kathedraal. En zo ontmoetten we elkaar op precies dat moment. Een paar dagen eerder had ik het


onvervulde verlangen hem te zien. Het was een onpersoonlijke wens die voortvloeide vanuit liefde en vriendschap; we hielden beide van de waarheid. De vervulling van het verlangen werd uitgesteld, opdat God de vervulling op nog majestueuzer wijze in de kathedraal, onder prachtige omstandigheden, kon laten geschieden. Ik was niet aan het wachten, ik verwachtte ook niets. Dit is een voorbeeld van hoe we bewijs ontvangen van het universum over universeel bewustzijn. We ontvangen het vanuit verschillende richtingen. Niet alleen in de vorm van vreugde, maar ook als gebeurtenissen, van de wereld, van de universele harmonie.

In het begin kan het lijken of er vreselijke dingen gebeuren, maar uiteindelijk zal alles goed aflopen. Dat is ook het mooie ervan. Van een andere vriend brandde het huis af. Hij was niet zo goed verzekerd, maar hij was een minnaar van de waarheid en hij accepteerde het met een open hart en klaagde niet. Hij was een artiest en werd gesponsord door een vrijgevige dame. Zij stelde voor het verschil tussen dat wat de verzekering vergoedde en de daadwerkelijke kosten te betalen. Het kwam volkomen onverwacht, want het ging om een aanzienlijke som geld. Dus als je het leven vertrouwt, ontvang je deze prachtige bevestiging. Dat vereist van jou dat als je bij een splitsing komt, daar waar wegen uit elkaar gaan, je het pad van de waarheid kiest. Wees trouw aan het pad van de waarheid, trouw aan je begrip hiervan. Dat is eerlijkheid.Het is niet vereist dat we perfect zijn. De enige vereiste is om van goede wil te zijn. Om ons best te doen. Meer kunnen we niet doen. Soms blijkt een dag later dat de beslissingen die we daags ervoor met de beste bedoelingen maakten verkeerd zijn. Dan dienen we correcties aan te brengen, te veranderen en alles te doen wat nodig is. We waren toch steeds van goede wil. We deden ons best om trouw aan de waarheid te zijn. We waren eerlijk. Meer kun je niet doen. Het is heel belangrijk om geen scheiding te maken tussen ons begrip van de waarheid en de manier waarop we handelen, denken en geloven.

van de waarheid houdenAmigo: Hoe weten we wat liefdevol, intelligent en correct is?

FL: Ik weet niet hoe ik dit weet, maar ik weet het wel als ik het weet. Als iets liefdevol, mooi en goed is, dan voelen we het gewoon. Net als in relaties met vrienden bijvoorbeeld, als je wel eens iets vervelends tegen een vriend hebt gezegd, misschien zelfs per ongeluk, dan hoeft de vriend niet eens iets hierover te zeggen, maar dan voelen we dat er iets niet klopt. Iets fluistert ons dat in.

Amigo: Hoe zit het dan met de relatie tussen waarheid, eerlijkheid en dat wat we denken?

FL: Denken is alleen maar een stuk gereedschap, afhankelijk van waar het op gebaseerd is. Als het begint vanuit onwetendheid (van mij als persoon), dan is het verkeerd. Verder is er niets mis met denken, er is alleen van alles mis met de bron van het denken. Want als het denken start vanuit onwaarheid, leidt het tot grote problemen. Als het denken vanuit waarheid ontspruit, vanuit de ervaring van wat we zijn, vanuit zijn zelf of vanuit de situatie zelf, dan is het heel anders. Dan is het gewoon een hulpmiddel en kan het mooi zijn. Daarom is het ook een misvatting


om denken te onderdrukken. Dat is te totalitair. We dienen naar de waarheid en intelligentie gaan. Denken is deel van het proces dat de geest transformeert. We moeten overtuigd raken en om tot de overtuiging te komen, moet het oude denksysteem uitgewist worden. Om het denken te ontwarren hebben we hetzelfde hulpmiddel nodig dat het in eerste instantie verwarde. Stel dat je als kind verteld wordt dat baby’s gebracht worden door de ooievaar. Op een gegeven moment moet je deze gedachte of geloof toch bekijken. Op z’n laatst wanneer je eerste kind ter wereld komt! Dit concept moet begrepen en uitgeroeid worden door middel van redenatie. In dit simpele voorbeeld (net als met het geloof in Sinterklaas) herinneren we het ons natuurlijk niet meer, maar toch hebben we dit verkeerde geloof recht moeten zetten.

Amigo: Ik herinner me dat zelfs kleine leugens me erg boos konden maken.

FL: We houden er niet van om belogen te worden, we voelen ons gebelgd door leugens. Zo zie je maar: we houden van de waarheid!

(interview: Ilse Beumer)


Er is niemand thuisinterview met Jan Kersschot

Er is een verhaaltje waarin verteld wordt over twee leerling-duivels die bij een bezoek aan de aarde terechtkomen bij een guru of mentor. Nadat ze deze gehoord hebben keren ze in paniek naar de hel terug en waarschuwen Lucifer, de opperduivel, dat ze een meester hebben gevonden die over bevrijding en zelfrealisatie praat en dat er dus ingegrepen zou moeten worden. Hierop reageert Lucifer met de vraag of deze 'wijze' volgelingen heeft. De leerlingen antwoorden bevestigend, waarop Lucifer weggaat en zegt:'Dan hoeven jullie je geen zorgen te maken'.Het huis dat 'Advaita' heet, lijkt vele kamers te hebben. Met verschillende 'meesters' en 'volgelingen'. Of toch niet?Daarom een kort bezoek met Jan Kersschot over 'waarheid, eerlijkheid en werkelijkheid, over doenerschap en over de bewoner 'who has left the building'. Er blijkt niemand thuis.- Volgt u maar.-

Pol: Als de zoeker alleen al de titels van een aantal boeken over non-dualiteit of zelfrealisatie leest, bijvoorbeeld 'Doe niets' van Steven Harrison of uw laatste boek 'Het is zoals het is' of 'Nothing ever happened' van Papaji, dan lijkt dit een grote paradox te zijn. Wat bezielt mensen zoals u om hierover te praten, te schrijven, en is het wel waarheid? Is het wel eerlijk om te beweren dat er niets gedaan kàn worden? Want dit beweren op zich lijkt al een activiteit te zijn.

Jan: U hebt gelijk, zeggen of schrijven 'doe niets' is eigenlijk alsof ik zelf een beetje aan het natrappen ben. Want het is gemakkelijk om dit te zeggen terwijl je zelf in je (schijnbare) leven een aantal dingen hebt gedaan, zoals meditatie beoefenen of spirituele leraren bezoeken. Het is zelfs een beetje goedkoop om al dat spiritueel zoeken achteraf te omschrijven als onnodig, overbodig of zelfs als een struikelblok.Toch komt het idee in vele tradities terug, en wordt het dikwijls beschreven als 'ga weg van huis, en als je dan uiteindelijk thuiskomt, merk je dat je in feite nooit bent weggeweest'. Of: 'je gaat door een poort, en zodra je er doorheen bent, zie je dat er geen poort was, dat er zelfs geen zoeker was, dat er nooit een zoeker is geweest'. Vooral dat laatste komt het dichtst bij wat als 'waarheid' omschreven kan worden.Maar ik gebruik niet graag het woord 'waarheid'. Begrippen zoals 'waarheid, eerlijkheid en werkelijkheid' kunnen misleidend zijn. Ze gaan er van uit - of die indruk kunnen bepaalde lezers hebben - dat er waarheid en onwaarheid is, dat er een persoon is die al of niet eerlijk is, of dat er een scheiding zou zijn tussen


werkelijk en niet werkelijk. Wie maakt deze onderverdelingen? Waar zijn de referentiekaders?

Ik - voor zover ik van mijn 'ik' kan spreken - zie nog wel verschillen maar er zijn absoluut geen gradaties op spiritueel niveau. Het zien van verschillen is natuurlijk onontbeerlijk in het dagelijkse leven, maar als we het over non-dualisme hebben, vind ik 'waarheid, eerlijkheid en werkelijkheid' een beetje verwarrend. Maar goed, dat zijn woorden altijd, ook de woorden in mijn teksten of boeken. Wat ik nu vertel is even goed conceptueel: wanneer ik zeg dat er iemand om de tuin geleid wordt, wie is dat dan als er geen 'ik' is? Hoe kunnen we thuiskomen bij onszelf, als er überhaupt niemand thuis is? En als we het over het absolute hebben, is er dan iets mis met om de tuin geleid worden? Misleiden, om de tuin leiden of de waarheid verkondigen, het is toch om het even in de ogen van het grenzeloze? Je begrijpt dat zwijgen beter is dan spreken, maar goed, blijkbaar verschijnen er vragen en komen er antwoorden. En misschien zijn ook mijn woorden misleidend, wie weet.

P: Als er dan niemand is om te misleiden, zijn er dan ook geen 'valse meesters'? Het lijkt er toch vaak op dat er verschillen in benadering en zelfs tegenstrijdigheden op te merken zijn tussen verschillende leraren. En, misschien minder belangrijk, ik heb toch ook al gemerkt dat er 'gerealiseerden' zijn die elkaar niet op de koffie uitnodigen.

J: Haha, ja inderdaad. Denk maar aan dat gesprek tussen Andrew Cohen en Alexander Smit destijds. Of de kritiek van Tony Parsons op Andrew Cohen, zowel in zijn boeken als op zijn tapes. Maar we moeten dat allemaal niet al te serieus nemen. Tony lacht ook regelmatig met zichzelf, en dat vind ik best leuk. Als ik - als Jan - kritiek uit, neem ik mezelf ook niet serieus. En als iemand kritiek uitoefent op mijn boeken, is dat ook geen enkel probleem. Ik vind dat Advaita in het algemeen meestal veel te serieus wordt genomen.

Toch is er wel degelijk iets interessants in mijn kritiek, of beter, commentaar op pseudo-Advaita leraren. Er zijn weliswaar geen 'valse' meesters, wel zijn er veel meesters die zeggen dat ze het over Advaita hebben en ondertussen hun volgelingen om de tuin leiden. Maar goed, ook dat om de tuin leiden is absoluut oké. Ook iemand wat wijs maken is volledig een expressie van het ene zijn. Als alles is zoals het is, houdt dat ook misleiding,valse hoop, dogma's en spirituele paden in. Want is er geen zoeker, geen leraar, geen tijd, geen afscheiding. Ook Advaita dat geen Advaita is maar wel doet alsof het echte Advaita is, hoort erbij. De 'pseudo-Advaita' is niet minderwaardig tegenover de 'zuivere' Advaita.Terug naar je vraag over samen koffie drinken. Je kunt geen twee hanen bij elkaar zetten, toch? Er zijn inderdaad veel tegenstrijdigheden en paradoxen. Die zogenaamde gerealiseerden - er zijn natuurlijk geen personen die gerealiseerd zijn, dat is een contradictio in terminis - vertellen natuurlijk ieder hun eigen verhaal, met alle gevolgen van dien. De onderlinge schijnbare wrijvingen ontstaan gewoonlijk wanneer de ene meester kritiek durft te uiten op de andere meester. De meeste goeroes worden omringd door aanbidders en believers, en zijn daarom weinig kritiek gewend. In conversatie met een andere goeroe, die eventueel wel kritiek durft te uiten, is er natuurlijk een heel andere situatie. Tot echte hanengevechten komt het echter niet. Meestal zijn ze slim genoeg om de rechtstreekse confrontatie uit de weg te gaan.


Wees zelf kritischIn mijn boek 'This Is It', dat deze zomer bij Watkins Publishing in Londen verschijnt, heb ik ergens commentaar op Vijai Shankar. Niet om hem af te kraken, want ik vind hem een sympathieke man. Ik noem in het boek zijn naam niet maar de lezer kan het wel raden. Toen hij in België was enkele jaren geleden, hebben we samen gegeten en gelachen. Maar ik maak mijn lezers wel attent op enkele dingen die mij opvielen. Niet dat ik suggereer dat ik het beter weet of dat de anderen verkeerd zijn. Jan weet het helemaal niet beter en er is niemand die 'verkeerd' kan zijn als het over het éne gaat. Er is dus niets mis mee om Vijai te volgen, te geloven of te aanbidden. Ik zeg gewoon dat ik het eigenaardig vind dat iemand die beweert over Advaita te spreken, een ashram heeft en deze 'de tempel van het absolute' noemt. Zo staat het beschreven op de website. Alsof het absolute opgesloten kan worden in een bepaalde ruimte. Is het absolute niet per definitie grenzeloos? Verder wordt op de website de bouw van een Shiva tempel en de aankomst van een Shiva Linga aangekondigd: 'Detailed plans are being laid out for the construction of a Shiva Temple. The auspicious Shiva Linga will be arriving from Somnath, Gujarat, India. Ik haal deze tekst op zijn website niet aan om hem in het belachelijke te trekken, maar is het goddelijke dan meer aanwezig in een heilig beeld? Als alles één is, is er dan nog behoefte aan worship en aanbidding van 'all Great Sages'?

Ik stel gewoon de vraag, en laat de lezer zelf kijken. Ik wil mijn lezers gewoon uitnodigen heel kritisch te zijn, en zelf hun conclusies te trekken. Als ze alles als zoete koek willen slikken, is dat natuurlijk ook oké. Zo schrijft men ook dat de atmosfeer in zijn ashram in Texas een ondersteunende omgeving is voor diegenen die het oneindige in zichzelf willen realiseren. 'Kaivalya Shivalaya Ashram (Abode of the Absolute) is open to all those who desire to awaken to eternal peace and bliss. Inspired by Dr. Vijai S. Shankar, the Ashram atmosphere (as perceived by many who visit), provides a supportive environment for those who wish to realize the infinite within themselves.' Ik weet het, het klinkt allemaal prachtig, en vooral verleidelijk voor het zoekende ik, voor het dorstige ego. Want de zoeker wordt aangemoedigd om de sfeer te komen opsnuiven, om een persoonlijke trofee - het oneindige realiseren!- te komen ophalen. Dit is de klassieke valstrik. Stel je voor, je neemt het vliegtuig naar Texas, drie weken later gebeurt 'Het' met je, terwijl je in de tuin van zijn ashram rondloopt, en misschien kom je een week later op Schiphol aan als zelfgerealiseerde. Het had natuurlijk net zo goed Bombay of Poona kunnen zijn - ik besef dat ik er een karikatuur van maak - maar is dit niet het klassieke verhaaltje van 'ik wil ook verlichting hebben'? Is dit niet een voorbeeld van het onderschrijven van de drie meest voorkomende geloofssystemen (zie ook mijn interview in Amigo 5 met Kees Schreuders): 1. het geloof in het onderscheid tussen ik en de anderen (ík ga het oneindige realiseren, niet mijn buurman), 2. het geloof in het onderscheid tussen verleden en toekomst (nu ben ik nog niet verlicht, maar in de toekomst word ik het waarschijnlijk wel) en 3. het belang dat we hechten aan goed en kwaad, hoog en laag, spiritueel en onspiritueel (spirituele bevrijding is een 'goede' zaak voor mij). Deze drie


http://www.ods.nl/amigo/amigo5/jkers_ijsschots.html

geloofssystemen leiden tot het vasthouden aan het spirituele pad. En dat is voor mij géén non-dualisme.

Spelletjes met de lezerIk geef nog een voorbeeld: het boek van Roy Whenary, 'De structuur van Zijn' (Samsara 2002). Het is een prachtig boek, maar een auteur die beweert over Advaita te gaan spreken (p. 8), kan zich toch niet veroorloven om spelletjes te spelen met de lezer. Ik heb dit al verteld in een boekbespreking die verschenen is in het tijdschrift Inzicht, maar blijkbaar ben ik één van de weinigen die zo over zijn boek denken. (...Al vrij wordt duidelijk dat de schrijver in zijn boek nog een aantal compromissen wil sluiten. Op pagina 98 schrijft hij: 'Om die non-dualistische staat te bereiken moeten we echter eerst alle nog in ons aanwezige negativiteit kwijtraken.' Deze zin alleen al laat het hele verhaal als een pudding in elkaar zakken. Hier richt hij zich tot de persoon die een bepaalde staat zou moeten bereiken... Uit: Inzicht nummer 1 - 2004) Ik zou zeggen, lees zelf maar eens na en trek je conclusies.Ook mijn vriend Francis Lucille, die ik twee keer in Nederland heb geïnterviewd, komt op een vrijdagavond naar Amsterdam, en vertelt daar aan een brave Nederlander dat hij enkel positieve gedachten zou moeten hebben ('you should only have positive thoughts'). Als het niet op tape zou staan, zou ik het hier niet durven herhalen. Enkel positieve gedachten, als dat nog Advaita is...? Waar is de grens tussen positief en negatief, en wie zegt dat het ene beter is dan het andere? Wie maakt het onderscheid, en met welk doel?

Voorstanders of verdedigers zullen wegkomen met argumenten als 'zo was het niet bedoeld' of 'het antwoord is aangepast aan het niveau van de vraagsteller' of 'sommige mensen hebben symbolen of ceremonien of helden nodig om daarna met de echte essentie in contact te komen'. Tja, als zulke antwoorden de lezer kunnen bevredigen, ook goed. Maar voor mij heeft het niets te maken met Advaita. En hier moet ik even toevoegen dat ik zelf, Jan Kersschot dus, alles behalve een expert in Advaita ben. Andere schrijvers hebben er veel meer kennis van dan ik. Ik weet er veel minder van dan hen.Maar goed, het is gemakkelijk om kritiek te geven. Als je mijn boeken analyseert, zul je ook vrij snel een aantal passages vinden waar ik ofwel mezelf tegenspreek, ofwel een zekere vorm van dualisme verkondig - zonder dat ik dat zo heb bedoeld. Ik ben dan in feite een vegetariër die hamburgers aanprijst, of net omgekeerd, een vleeseter die vlees afkeurt. Het is onvermijdelijk om compromissen te sluiten, zodra je begint te spreken of te schrijven. Non-dualisme zal altijd onmogelijk te vatten zijn met concepten of symbolen. Laat we dan ook niet proberen of doen alsof het wél kan. Woorden zullen sowieso altijd tekort schieten om het ene te beschrijven.

Mijn bedoeling is dus niet om kritiek te geven - ik besef dat het zo klinkt - maar enkel om te wijzen op dingen die ik heb opgemerkt. Ik ben zelf ook geen verkondiger van de 'waarheid-eerlijkheid-werkelijkheid'. Jan Kersschot is gewoon een van de vele stripfiguren. Een spook dat verschijnt tussen al die andere meer dan zes miljard spoken. Mijn boeken 'Eén Zijn' en 'Het is zoals het is' zijn ook misleidend. Ik heb zelf met 'één zijn' of 'het absolute' niets te maken, laat staan dat ik het kan verkondigen of doorgeven. Jan heeft er niets mee te maken! Ik kan


de lezer niets bieden. Bij mij krijg je dus niets. Geen pad, geen waardeoordeel, geen taak, geen hoop, geen huiswerk.

P: En na dit prachtige antwoord sta je daar als zoeker. Je hebt verschillende leraren bezocht, de boeken uitputtend gelezen, gemediteerd tot je geel zag en je blauw betaald aan allerlei workshops.Breekt er dan geen tijd aan van frustratie tot 'het inzicht', 'de genade' komt? En, je zal je dan toch maar afvragen als je nooit van huis bent weggeweest waarom die hele zoektocht dan nodig was. Was dat niet te voorkomen? Is het niet mogelijk om bijvoorbeeld kinderen daar al vroeg mee in aanraking te brengen?

J: Ja Pol, ik denk dat iedere zoeker alle kleuren van de regenboog ziet in zijn of haar imaginair spiritueel pad. Geel van teveel mediteren, af en toe wit van een piekervaring, blauw betaald aan al die retreats, tot je rood wordt van schaamte dat je 'het' nog altijd niet gevonden hebt. Dat je ondanks al je pogingen en inspanningen nog altijd niet verlicht bent. Zoals een Ramana, Papaji of Nisargadatta zul je nooit worden, daarvoor heb je niet de juiste looks of de juiste roots, maar er zijn (schijnbaar) ook enkele Nederlanders waarvan men zegt dat ze 'het' wèl gevonden hebben. En misschien was dat inderdaad zo. Sommigen konden het zo mooi vertellen. Anderen hadden zoveel charisma. Misschien heb je zelf een aantal bijzondere ervaringen gehad (of nieuwe inzichten) in het bijzijn van zo'n meester. Zeker als ze ondertussen gestorven zijn, kunnen we ze allerhande kwaliteiten toeschrijven waardoor ze onze spirituele helden worden. Als zij het konden realiseren - ook al moesten ze daarvoor naar India - kan ik het toch ook? Is er dan toch nog hoop? Er zijn blijkbaar wel meer Westerse zoekers die met zoeken gestopt zijn en nu zelf satsang geven. Is het dan toch iets dat doorgegeven wordt? Van goeroe naar leerling? Kan 'ik' het ook krijgen door in zijn of haar nabijheid te vertoeven? Misschien slaat bij mij ook de bliksem in... Je zou voor minder op de eerste rij willen zitten. Het draait allemaal om ik - ik - ik.

Roze ballonnenAf en toe zijn er korte of lange momenten van inzicht, van extase, van innerlijke rust. Zijn dat geen voortekens van het grote gebeuren dat mij nog te wachten staat? Zal deze kleine zoeker, die ik 's morgens in de spiegel aanstaar terwijl ik mijn tanden poets, dan toch lid worden van de exclusieve club der verlichte meesters? Zouden dan al mijn problemen verdwijnen? Zouden de anderen dan iets aan mij merken?

Voor de meeste lezers van Amigo is dit verhaal al lang doorzien. Je merkt dat dit verhaal inderdaad weer opnieuw gebaseerd is op de drie geloofssystemen waar ik het eerder over had, het persoonlijke, het tijdelijke en het hogere. Zolang we geloven dat er een ik is, zal dit illusoire ik streven naar iets beters (lees: meer spiritueels) in de toekomst. En dan ga je boeken lezen of satsangs bezoeken om voor dat 'ik' een 'spirituele verbetering' te krijgen. Daar is niets verkeerds aan natuurlijk, maar er is ook niets verkeerds aan om erop te wijzen dat al die verhalen gebaseerd zouden kunnen zijn op een aantal geloofssystemen. En die geloofssystemen zijn als roze ballonnen die we al dan niet kunnen doorprikken.


Of deze zoektocht al of niet te voorkomen valt, en of we onze kinderen daarvan kunnen weerhouden? Wel, die vraag komt bij mij eigenlijk niet op. Er is niets mis met die zoektocht, ook als je ziet dat ze nergens toe leidt. Het is weer de persoon die van dit zoeken nog iets nuttigs wilt maken. Er een doel aan wil geven. Er is nooit een zoektocht geweest, en als je toch de indruk hebt op een pad te zijn, dan is dat gewoon wat er verschijnt. Ook dat is oké. En die kinderen, die kleine stripfiguren, kunnen in de schijnbare wereld alleen het spel meespelen als ze eerst doen alsof ze een persoon zijn, anders belanden ze misschien in de psychiatrie. En wie zijn wij om te bepalen wat voor anderen al dan niet goed is? Het water loopt sowieso toch naar de zee, de dingen gebeuren (schijnbaar) toch zoals ze gebeuren. En nogmaals, als de persoon een illusie is, geldt dat niet alleen voor 'ik' maar ook voor de 'anderen'. Die scheiding tussen 'ik' en de 'anderen' is er nooit geweest. Toch zullen onze geloofssystemen en onze zintuigen ons telkens opnieuw voorhouden dat er een scheiding is, tussen 'ik' en de 'anderen', tussen goed en kwaad, tussen verleden en toekomst, enzovoort. En de meeste personen blijven dit spel volhouden, als volwassen stripfiguren, tot ze sterven. En sommigen schijnen te doorzien dat het een stripverhaal is, anderen niet. Sommigen sterven al voor ze dood zijn, wat eigenlijk niets meer is dan het wegvallen van het geloof in een illusie. Maar voor wit papier maakt het niets uit.

Geen uitwegMisschien had je liever gehad dat ik ergens hoop gaf, of het ingewikkeld en mysterieus zou maken. Maar het is heel gewoon, Pol. Het is zo helder als Spa Blauw. Zijn kent geen grenzen, geen hiërarchie. Je moet nergens naartoe. Pol doet niet mee, Jan ook niet. Het maakt niets uit. Het ondeelbare Zijn is er al. Wat is, is. De scheiding heeft nooit bestaan, dus er is helemaal geen éénmaking nodig. Dus zo bijzonder is het nu ook weer niet dat Jan of Pol dat allemaal doorziet. Er is geen persoon die het doorziet, dus...

Ik zie ook geen enkele reden om wie dan ook te verbeteren. Ik heb geen behoefte om Pol of de lezers van Amigo ergens naartoe te brengen. Ze zijn er al, of beter nog, ze zijn er niet. Ze zijn er al als Licht, en zijn er niet omdat er geen personen zijn. Je kan nergens naartoe omdat er niemand is die ergens naartoe moet of kan gaan. Er is niemand thuis, dus waar zou je naartoe gaan? Wat je bent - het Licht in de beelden of het Bewustzijn dat geen grenzen kent - maakt zich geen zorgen over het nut van onze verlangens, het effect van onze spirituele paden, of de nutteloosheid van onze illusies. Al wat er dan overblijft is 'dat wat is'.

[Interview: Pol Sturtewagen]

Website Jan Kersschot: www.kersschot.com


http://www.kersschot.com/

Verandering uit hebzuchtAnthony de Mello (1931- † 1987) was een jezuïtische priester en is, door zijn vele boeken en spirituele conferenties, bekend over de hele wereld.

In het boek 'Bewustzijn' (uitgeverij Samsara, 2004 - ISBN 90-77228-16-0) vermengt hij christelijke spiritualiteit met boeddhistische wijsheid en psychologisch inzicht en komt daarbij tot een mooie synthese.

In korte hoofdstukken legt hij uit dat het tijd wordt om, in plaats van alsmaar een druk en gehaast leven te leiden, ons bewust te worden van de stilte die in ons is. Dit gebeurt alleen, beweert hij, als we ons gewaar worden van onze meest onderdrukte en donkerste gedachten. We moeten deze (h)erkennen en accepteren, maar ons er niet door laten beïnvloeden. Er komt dan ruimte voor bewustzijn (stilte) waardoor we kunnen veranderen.

Wanneer we gaan inzien dat dit bewustzijn in ieder van ons aanwezig is, is dit de sleutel tot een levendiger, uitdagender en vollediger leven.

We kunnen dan meer open staan voor onze medemensen en de behoeften en het potentieel van hen zien. Hieronder volgt een hoofdstuk uit het boek.

Dat laat nog één grote vraag onbeantwoord: moet ik iets doen om mezelf te veranderen? Ik heb een grote verrassing voor je, een heleboel goed nieuws! Je hoeft niets te doen. Hoe meer je doet, des te erger het wordt. Het enige wat je hoeft te doen, is begrijpen.

Denk eens aan iemand in je omgeving of op je werk die je niet mag, die voeding geeft aan je negatieve gevoelens. Ik wil je helpen begrijpen wat er aan de hand is. Het eerste wat je moet begrijpen is dat het negatieve gevoel in jou zit. Jij bent verantwoordelijk voor het negatieve gevoel, niet die ander. Iemand anders in jouw plaats zou volmaakt kalm en op zijn gemak zijn in aanwezigheid van die bewuste persoon; hij zou niet geraakt worden. Jij wel. Nu moet je iets anders begrijpen, namelijk dat je een eis stelt. Je hebt een verwachting van die persoon. Kun je dat voelen? Zeg vervolgens tegen die persoon: 'Ik heb niet het recht om eisen aan je te stellen.' Als je dat kunt zeggen, laat je je verwachting vallen. 'Ik heb geen recht om eisen aan je te stellen. Oh, ik zal me wel beschermen tegen de consequenties van je handelingen, stemmingen, of wat dan ook, maar ga je gang en wees wat je wilt. Ik heb geen recht om eisen aan je te stellen'. Kijk maar eens wat er met je gebeurt als je dat doet. Als er weerstand opkomt om het te zeggen, nou, dan valt er van alles over 'mij' te ontdekken. Laat de dictator maar naar buiten komen, laat


die tiran dan maar zien. Je dacht dat je zo'n lammetje was, nietwaar? Maar ik ben een tiran en jij bent een tiran. Een kleine variatie op 'Ik ben een ezel, jij bent een ezel'.' Ik ben een dictator, jij bent een dictator. Ik wil jouw leven leiden; ik wil je precies vertellen wat er van je wordt verwacht en hoe je je moet gedragen. En je kunt je maar beter gedragen zoals ik het wil, of ik straf je met negatieve gevoelens. Vergeet niet wat ik heb gezegd, iedereen is gek.

Een vrouw vertelde me een keer dat haar zoon een prijs op de middelbare school had gewonnen. Hij muntte uit in sport en leren. Ze was blij voor hem, maar ze kwam in de verleiding om te zeggen: 'Niet naast je schoenen gaan lopen, want die prijs is een valkuil in de tijd dat je het niet meer zo goed zult doen.' Ze verkeerde in een dilemma: hoe kon ze hem beschermen tegen desillusie in de toekomst, zonder een domper op zijn vreugde van het moment te zetten?

Hopelijk zal hij het leren als haar eigen wijsheid groeit. Het komt er niet op aan wat ze tegen hem zegt. Het is iets wat ze uiteindelijk zal wórden. Dan zal ze het begrijpen. Dan zal ze weten wat ze al dan niet moet zeggen. Die prijs was het gevolg van rivaliteit, en die kan wreed zijn als hij stoelt op zelfhaat en haat jegens anderen. Mensen krijgen een goed gevoel als iemand anders een slecht gevoel krijgt. Jij wint ten koste van een ander. Is dat niet vreselijk? En in dit gekkengesticht wordt het als vanzelfsprekend beschouwd!

Er is een Amerikaanse arts die iets heeft geschreven over het gevolg van rivaliteit op zijn leven. Hij studeerde aan een medische faculteit in Zwitserland en er zat een vrij groot contingent Amerikaanse studenten op die universiteit. Hij zei dat er studenten bij waren die in shock waren toen ze beseften dat er geen cijfers werden gegeven, geen prijzen werden toegekend, dat er geen lijst van uitblinkers was en geen beste en één na beste van de klas. Je slaagde of je zakte. Hij zei: 'Er waren er onder ons die dat niet konden behappen. We werden er bijna paranoïde van. We dachten dat er een addertje onder het gras zat.' Dus ging een aantal naar een andere universiteit. Twee die het overleefden, ontdekten op een gegeven moment iets merkwaardigs, wat ze nog nooit op een Amerikaanse universiteit hadden gezien: briljante studenten die anderen hielpen om te slagen, die aantekeningen uitwisselden. Zijn zoon studeert medicijnen in de Verenigde Staten, en die vertelt hem dat studenten in het lab dikwijls knoeien met de microscopen zodat het de volgende student dikwijls drie à vier minuten kost om hem weer goed te krijgen. Rivaliteit. Ze moeten slagen, ze moeten de beste zijn. En hij vertelt een heerlijk verhaaltje dat volgens hem op waarheid berust, maar het kan ook als een prachtige parabel dienen. Er was eens een plaatsje in Amerika waar de mensen 's avonds bijeenkwamen om muziek te maken. Er waren een saxofonist, een drummer en een violist bij, en het waren voornamelijk oudere mensen. Ze kwamen bij elkaar voor de gezelligheid en zuiver voor het plezier van het musiceren, hoewel het geen sterren waren. Dus ze genoten ervan en hadden een geweldige tijd, totdat ze op een keer besloten een nieuwe dirigent te nemen die veel ambitie en energie had. De nieuwe dirigent zei: 'Luister mensen, we moeten een concert geven. We gaan ons voorbereiden op een optreden voor de bevolking.' Vervolgens loosde hij langzamerhand een paar mensen, die niet al te goed speelden, nam beroepsmusici in dienst, zorgde ervoor dat het orkest in vorm kwam en ze haalden de krant. Was dat niet prachtig? Dus besloten ze naar de grote stad te verhuizen en daar op te treden. Maar een aantal van de ouderen had


tranen in de ogen en zei: 'Vroeger was het zo heerlijk, toen we nog beroerd speelden en ervan genoten.' Dus wreedheid had zijn intrede in hun leven gedaan, maar die werd niet als zodanig herkend. Zie je hoe krankzinnig mensen zijn geworden?

Sommigen van jullie hebben me gevraagd wat ik bedoelde toen ik zei: Ga je gang en wees jezelf maar, daar is niets op tegen, maar ik zal mezelf beschermen. Ik zal mezelf zijn. Met andere woorden: ik laat me niet manipuleren. Ik leef mijn eigen leven, ik ga mijn eigen weg. Ik behoud mezelf het recht voor om mijn gedachten te denken en mijn neigingen en voorkeuren te volgen. En ik zal nee tegen je zeggen. Als ik geen zin in je gezelschap heb, zal dat niet zijn vanwege enige negatieve gevoelens die jij in me oproept. Dat doe je namelijk niet meer. Je hebt geen macht over me. Ik geef misschien gewoon de voorkeur aan het gezelschap van anderen. Dus als je mij vraagt: 'Ga je vanavond mee naar de film?' zeg ik: 'Sorry, ik wil met iemand anders; ik geniet meer van zijn gezelschap dan van het jouwe.' En daar is niets op tegen. Nee zeggen tegen mensen is prachtig. Dat hoort bij wakker worden. Een deel van wakker worden is dat je je leven leidt zoals jou dat goeddunkt. En je moet goed begrijpen dat dit niét egoïstisch is. Egoïstisch is eisen dat iemand anders zijn leven zo inricht als jj het wil. Dt is egoïstisch. Het is niet egoïstisch om je leven te leiden zoals jou dat goeddunkt. Het is egoïstisch om van iemand anders te verlangen dat hij zijn leven naar jouw voorkeur inricht, of naar jouw trots, of jouw belang, of jouw genoegen. Dat is egoïsme pur sang. Dus zal ik mezelf beschermen. Ik zal me niet verplicht voelen tijd met je door te brengen; ik voel me niet verplicht om ja tegen je te zeggen. Als ik je gezelschap aangenaam vind, zal ik ervan genieten zonder me eraan vast te klampen. Maar ik zal je niet meer mijden vanwege negatieve gevoelens die je in me op zou roepen. Die macht heb je niet meer.

Wakker worden moet een verrassing zijn. Als je iets niet verwacht en het gebeurt toch, voel je je verrast. Toen Websters vrouw hem betrapte op het zoenen van het dienstmeisje, zei ze tegen hem dat ze erg verrast was. Nu was Webster een purist wat het juiste taalgebruik betreft - hij had tenslotte een woordenboek geschreven - dus hij antwoordde: 'Nee, lieve, ik ben verrast. Jij bent verbijsterd!'

Er zijn mensen die van ontwaken een doel maken. Ze zijn vastbesloten er te komen. Ze zeggen: 'Ik weiger om gelukkig te zijn voor ik wakker ben.' In dat geval is het beter om te zijn zoals je bent, om je eenvoudig bewust te zijn van hoe je bent. Eenvoudig bewustzijn is geluk, vergeleken met altijd maar proberen te reageren. Mensen reageren zo vlug omdat ze niet bewust zijn. Je zult leren inzien dat er momenten zijn waarop je onvermijdelijk zult reageren, zelfs als je je bewust bent. Maar naarmate bewustzijn groeit, zul je minder reageren en meer doen. Het doet er echt niet toe.

Er is een verhaal over een discipel die tegen zijn goeroe zei dat hij naar een verre plek ging om te mediteren in de hoop dat hij verlicht zou worden. Om de zes maanden stuurde hij zijn goeroe een briefje over de vooruitgang die hij boekte. In het eerste rapport stond: 'Nu begrijp ik wat het betekent om het zelf te verliezen.' De goeroe verscheurde het briefje en gooide het in de prullenmand. Een half jaar later kreeg hij weer een rapport, waarin stond: 'Nu ben ik ontvankelijk geworden voor alle wezens.' Hij verscheurde het. Toen kwam er een derde brief waarin


stond: 'Nu begrijp ik het geheim van het Ene en het Talrijke.' Dat werd ook versnipperd. En zo ging het jaren door, tot er uiteindelijk geen rapporten meer kwamen. Na een poosje werd de goeroe nieuwsgierig en op een dag ging er een reiziger naar die verre plek. De goeroe vroeg: 'Wil jij eens gaan kijken wat er met die knaap is gebeurd?' Uiteindelijk kreeg hij een briefje van zijn discipel, waarin stond: 'Wat maakt het uit?' Toen de goeroe dat las, zei hij: 'Hij is er! Hij is er! Hij heeft het eindelijk begrepen! Hij heeft het gepakt!'

En dan is er nog dit verhaal over een soldaat op het slagveld, die zijn geweer gewoon liet vallen, een stukje papier opraapte en ernaar keek. Daarna liet hij het weer op de grond dwarrelen. Vervolgens liep hij ergens anders heen om hetzelfde te doen. Zijn medesoldaten zeiden: 'Die man stelt zich bloot aan de dood. Hij heeft hulp nodig.' Dus namen ze hem in het ziekenhuis op en hij kreeg de beste psychiater om hem te behandelen, maar het leek allemaal niet te helpen. Hij zwierf over de afdeling om stukjes papier op te rapen en er doelloos naar te kijken om ze vervolgens weer op de grond te laten dwarrelen. Uiteindelijk zeiden ze: 'We moeten die man uit het leger ontslaan.' Ze lieten hem komen, gaven hem zijn ontslagbrief. Hij pakt hem achteloos aan, bekijkt hem, en roept: 'Is dit het? Dit is het!' Uiteindelijk had hij het.

Dus begin je ermee je bewust te zijn van je tegenwoordige toestand, hoe die ook mag zijn. Hou op de dictator uit te hangen. Hou op jezelf in een bepaalde richting te duwen. Dan zul je op een dag begrijpen dat je door eenvoudig bewustzijn al datgene hebt bereikt waarheen je jezelf probeerde te duwen.

[gepubliceerd met toestemming van de uitgever]


Advaita sprookjesPia de Blok

VoorafHet verhaal van Uma, uit de Upanishaden, was klaarblijkelijk bij mij blijven hangen.Het jongetje met het vuurrode haar die de strohalm niet kan verbranden: de god van het vuur, Agni (grondstoffelijke mens). Het jongetje met het witte haar die de strohalm niet weg kan blazen: de god van de wind, Vayu (gevoelens en begeerten).De Glazen Zwaan: Uma,

dochter van de Himalaya. De vrouw die Brahman kent en als vertegenwoordigster van hem wordt gezien. De man met de spierballen: de god Indra (lager denkvermogen). Het is duidelijk: met de goden worden hier de eigenschappen van de mens bedoeld.Koning Stilte (Brahman) die tegen ze zegt: Denk eens aan niets, aan niet iets. En ... de strohalm verbrandt en de andere strohalm wordt de lucht ingeblazen.'Zie je' zegt hij dan, 'je bent de wind al en je bent het vuur al. Je hoeft er niet bij na te denken.'

De verhaaltjes willen de mogelijkheid bieden om stilte en eenheid te ervaren. Dat is erg belangrijk, bij de toenemende drukte en stress waarin kinderen tegenwoordig opgroeien. Een opvoeding die meer op stilte dan op drukte gericht is, is wat elk kind zich zou wensen.

Dit boekje kan een eye-opener zijn, een verwijzing naar hoe het ook kan zijn.

Pia


De Glazen ZwaanEr is een zwaan waar altijd de zon uit schijnt. Hoe kan dit?Dat laat het volgende sprookje je zien.

De Glazen Zwaan dreef over het water tussen twee oevers. Voor haar zag ze water, achter haar, onder haar, en boven haar de stralende zon. Als ze naar de ene kant keek zag ze een oever met helemaal niets. Niets te horen, niets te zien, niets te voelen.Aan die kant heerste Koning Stilte. Er was niemand die dat zag, behalve zij.Aan de andere kant, op die andere oever was het een drukte van belang. Drommen mensen hoopten zich op, op bepaalde plaatsen alsof daar iets bijzonders te zien was.'Welke kant van de twee oevers zal ik eens opgaan: de stille of de drukke,' dacht ze.'Laat ik de drukke maar eens proberen,' en als vanzelf gleed ze zo de oever van de drukke kant op.

Daar zag ze een grote ouderwetse grammofoon, zo één met een koperen hoorn waar het geluid uit komt. Die bleef maar vertellen wat hij allemaal in zijn leven voor muziek had gedraaid. 'Wat een druk mannetje.' En een fluitketel die maar bleef vertellen voor wie ze allemaal water voor de thee had gekookt. En ook nog een kiezelsteen die maar bleef vertellen over wie er over hem heen had gelopen. 'Wat een drukte,' verzuchtte de Glazen Zwaan.

Toen zag ze nog meer mensen in een kring om iemand heen staan en ze besloot ook te gaan kijken. Naderbij gegleden zag ze een jongetje met vuurrood haar en gekleed in rode en gele kleren. Hij riep: 'Kom eens kijken. Ik heet Vuur, ik kan deze strohalm zo in de brand zetten!'Iedereen wilde dat wel eens zien. Maar hoe hij ook probeerde en probeerde, met hard praten, met kwaad zijn, met gekke gezichten te trekken, met op zijn handen te gaan staan, met hocus-pocus. Het lukte hem niet.Op een andere plek, waar ook veel mensen omheen stonden was nog een jongen bezig. Hij had wit haar en nevelkleurige kleding aan en riep: 'Kom eens kijken wat ik kan. Ik heet Lucht en ik kan alles op de hele wereld wegblazen.' Terwijl hij het zei dwarrelde er een strohalm voor zijn voeten. 'Blaas die strohalm dan maar eens weg,' riepen de mensen lachend. Maar tot zijn eigen verwondering en die van de mensen om hem heen, met hocus-pocus ging het niet.


De Glazen Zwaan keek het allemaal eens aan en dacht: 'Wat een druktemakers allemaal.'Toen kwam er een man naar haar toe met heel grote spierballen. Ze zag zo al dat hij geweldig sterk was en iedereen in de omgeving zag zijn kracht en was vol bewondering en ontzag.'Dag Zwaan,' zei hij, 'begrijp jij dit allemaal?''Ja zeker,' zei de Zwaan. En met galmende stem, zodat iedereen haar hoorde zei ze: 'In de drukte kan niets geschapen worden, omdat het daarin al helemaal vol is met allerlei dingen. Niets kan er dan meer bij. Vanuit de Stilte worden de dingen geschapen, gebeuren de wonderen zoals het waaien van de wind en de geboorte van de vlam, het vuur.'

Toen zei Glazen Zwaan: 'Wie wil kan met me mee gaan naar de andere kant van de oever, dan gaan we thee drinken bij Koning Stilte.'En iedereen ging mee naar de andere kant van de oever, ze liepen achter de glijdende Glazen Zwaan aan. Zij zagen ineens de zon uit haar schijnen; zij straalde.Zo, vol helderheid, hielp ze de mensen de overkant over. Ze mochten op haar rug zitten en voeren zo mee.

Bij Koning Stilte is het stil, zo stil dat hij eigenlijk niet bestaat. Maar toch is hij er wel.Tegen de jongens met het vuurrode en witte haar zegt hij: 'Het wonder kan niet uit drukte komen. Het komt uit Stilte. Denk eens aan niets, aan niet iets.'En de jongens doen wat hen gezegd wordt.En ... de strohalm verbrandt en de andere strohalm wordt hoog de lucht in geblazen.'Zie je,' zegt de Koning, 'je bént het vuur al en je bént de wind al. Je hoeft er niet over na te denken.'Dan is iedereen stil. En dat is prachtig.De Glazen Zwaan en de zon met iedereen samen, blijven voortaan wonen bij Koning Stilte en als we nu gaan slapen gaan we vannacht allemaal theedrinken: in stilte bij Koning Stilte.Wel - te - rusten.

Met dank aan dr. Douwe Tiemersma, die mij het inzicht toonde in advaita.

Dit bundeltje sprookjes wordt opgedragen aan elk kind en aan allen die het voorlezen, arm én rijk.Voorgelezen worden en voorlezen: dan is iedereen rijk.

De sprookjes zijn geen van te voren gefantaseerde verhaaltjes.Ze welden spontaan op. Het ging allemaal vanzelf. Direct na het slapen werden ze opgeschreven als een droom en geuit in de sprookjes in de vorm van zinnebeelden. Ze zijn ontsprongen nadat er meer inzicht in de advaita filosofie bij mij had plaatsgevonden tijdens mijn studie op de Erasmus Universiteit. Deze filosofie stamt uit India, uit de 8e eeuw voor Christus. Tevens in de periode dat de advaita-ervaring met behulp van


een leraar verwerkt werd. In eerste instantie was er het schrijven voor het goede doel: de Ninash Foundation. Pas later bleek de rode draad van advaita in de sprookjes

De totale opbrengst van dit bundeltje komt ten gunste van de Ninash Foundation.Dit is een charitatieve organisatie die zorgt voor onderwijs aan kansarme kinderen en volwassenen in India. Momenteel is het vierde schooltje in opbouw.Behalve onderwijs krijgen de kinderen ook gratis eten, kleding en medische zorg.Website: www.ninash.org

Woord voor volwassenenDe sprookjes in dit boek zijn voor kinderen, maar ook voor volwassenen. Vooral als die een spirituele weg gaan kunnen zij in de verhaaltjes hun eigen oriëntatie herkennen: de gerichtheid op non-dualiteit.

Elk verhaal reflecteert advaita, die 'vooraf gaat aan woorden' (Douwe Tiemersma).

De inhoud van het boek geeft de weg aan van iets naar niets. Niet naar niks, maar naar niet-iets: geen begrip. ‘Verdwijnen’ in het woordloze, naar dat wat vooraf gaat aan woorden.Zonder woorden al zijn er woorden - er zijn geen woorden voor. - Pia

Advaita Sprookjes ISBN 90-808701-1-052 pagina's, geïllustreerd, gedeeltelijk in kleur, formaat 20 x 20Informatie/ bestelling: Pia de Blok.Moriaanseweg O. 143HellevoetsluisIncl. verzendkosten € 12.50e-mail: [email protected] verkrijgbaar in boekenwinkels in Rotterdam, Maastricht, Middelburg en Amsterdam. De boeken zijn bijna uitverkocht. Ze blijven bij 40 bibliotheken in Nederland te leen.


mailto:[email protected]

http://www.ninash.org/

Compleet zijn met wat zich voordoetDick de Boom in gesprek met JanKees Vergouw

Wanneer ik op 11 juni 2004 iets te vroeg bij JanKees Vergouw binnenstap voor een interview, is JanKees nog aan het musiceren met een vriend. JanKees bespeelt een ingewikkeld uitziend instrument (sarod), dat uit India komt. Hij heeft hiervoor les gehad van Alexander Smit. Zijn vriend bespeelt twee trommels (tabla). Een welkome aftrap voor dit interview!Het interview doen we buiten in de zon, in de naast de grote stolpboerderij gelegen beeldentuin in het rustige Zaanse buurtschap Haaldersbroek. JanKees (56 jaar) woont al zijn hele leven in deze streek. Hij geeft daar tegenwoordig yogalessen volgens de Kashmir- traditie. Eigenlijk heeft hij het liever over ontspanningsoefeningen. Iedere eerste zaterdag van de maand is er een Satsang-dag voor maximaal 12 personen, waarin Satsang afgewisseld wordt met Kashmir-yoga oefeningen.

De waarheid en niets dan de waarheidDick: Wat is waarheid?

JanKees: Wat er bij me opkomt: het enige waarachtige is wat op zich zelf staat.Er zijn vele waarheden die bekend staan als relatieve waarheden; maar wat werkelijk waarachtig is, is dat wat je wezenlijk bent. Wat je wezenlijk bent, staat op zichzelf, het kent geen oorzaak of gevolg, geen begin of einde. Alles wat relatief is, kan niet werkelijk waarachtig zijn. Het kan waar zijn, maar altijd met betrekking tot iets anders. Daarom noemen we het betrekkelijk.

D: Voor heel veel mensen is waarheid te vinden in het leven van alledag. Dat is waar en dat is niet waar. Mensen leven in hun waarheid of de waan van de dag en zijn op zoek naar waarheden.

JK: Zodra jij jouw waarheid hebt gevonden, moet je die verdedigen, omdat elke waarheid die je gevonden hebt je weer afgenomen kan worden.

D: Veel mensen zoeken naar waarheid?

JK: Dat zoeken naar waarheid is het verlangen naar je thuis, naar je natuurlijke aard.

D: Uiteindelijk ontspringt alles aan die waarheid, dus ook aan de dingen die wij als waarheid benoemen?


JK: Er is niks mis met een relatieve waarheid. Zoeken naar waarheid gaat niet over het relatieve. Dat het gras groen is of de lucht blauw, is een afspraak. En door de eeuwen heen is dat zo gebleven. Dat kun je waarheden noemen. Maar die waarheden zien er toch uit als afspraken. Het zijn projecties van het denken, die we natuurlijk nodig hebben om dingen te kunnen herkennen. Zoiets heet perceptie, geloof ik. Als je het over waarheid hebt kun je dat vanuit een wijsgerige invalshoek bekijken, maar dan kom je van Bok op Jasper. (Dit is een Zaanse uitdrukking die JanKees regelmatig bezigt en staat voor ‘van het een op het ander’. - DdB) De wijsbegeerte raakt soms kant noch wal. Het is veel gemakkelijker om over de wijsbegeerte heen te stappen en ook over al het andere dat bij een geleidelijk ontwaken hoort. Het lange proces van spirituele disciplines; dat kun je allemaal wel volgen als je daar belangstelling voor hebt, maar waarom zou je de zogenoemde waarheid niet onmiddellijk herkennen?

D: Waar dienen de yoga-oefeningen die je geeft dan toe?

JK: De yoga-oefeningen en vooral de Kashmir-werkwijze hebben een zeer weldadige werking . Wanneer je je aangesproken voelt om zoiets te beoefenen, zul je daar natuurlijk de vruchten van plukken. Maar zoals met alle middelen die er tijdens het zoeken voorhanden zijn: ze brengen je geen haar dichterbij zelfrealisatie. Wat werkelijk waar is, is onmiddellijk; je kunt er niet naar toe gaan.

D: Hoe zit het met je functioneren in het dagelijks leven en de halve waarheden waar je dan mee te maken krijgt als je weet hoe het met De Waarheid zit?

JK: We worstelen met de dingen en worden daardoor onzeker en gaan twijfelen. Als je leeft zonder twijfel omtrent je wezenlijke natuur is er geen vuiltje aan de lucht, dan leef je compleet met wat zich voordoet. Dan zijn al die waarheden en onwaarheden die ieder mens hanteert er ook voor jou, maar je bent er niet mee in conflict.

Helderheid kun je je niet herinnerenD: Waar het denken ophoudt. is de waarheid?

JK: Dat is een geprojecteerde waarheid van het denken. Zolang dit onmiddellijke beschikbaar-zijn geprojecteerd blijft als een voorstelling in je hoofd, zal er twijfel zijn en alles wat daarmee te maken heeft. Dus we kunnen wel momenten hebben van totale helderheid, maar de paradox is dat je helderheid niet kunt herinneren. Je kunt je wel herinneren hoe het organisme respondeerde op wat we een realisatie noemen. Wat ik daarmee bedoel, is dat het lichaam - en wat daar mee samenhangt: het denken en voelen – nogal in verwarring of in bliss kan raken. Dát kunnen we ons herinneren, maar de realisatie zelf niet. Realisatie is het onmiddellijke zien dat er geen iemand is. Dus je kunt je alleen herinneren wat de effecten van een dergelijk ‘gebeuren’ waren. Het zien dat er geen iemand is, valt wat mij betreft buiten de vangnetten van het geheugen.

D: Als er een conflict is tussen twee mensen, waarbij de een overtuigd is van zijn gelijk en de ander ook...


JK: ...dan kunnen we spreken van een fictieve ontmoeting tussen twee objecten, om het maar even klinisch te zeggen. Maar als de een overtuigd is van zijn of haar gelijk en de ander ook en er is geen conflict - nou ja, dat kan dan aardig zijn. Je zou dat de charme van de ontmoeting kunnen noemen.

D: In absolute zin is het dus onmogelijk die ‘waarheid’ te vinden. Er komt uiteindelijk een compromis.

JK: Relatieve waarheden zijn er te kust en te keur, die kun je vinden, maar het is evident dat wat je vindt, je ook weer afgenomen kan worden. Dus wanneer je zoekt, zoek je onvermijdelijk naar een relatieve waarheid die we doorgaans verlichting of zelfrealisatie noemen. Als het zoeken is opgehouden, waar is dan het gezochte?

D: Maar als ik nu met duizend mensen praat, is er niemand die dit begrijpt (alhoewel ook dat een aanname is).

JK: Je kunt ook niet zeggen wat waarheid is. Je kunt er wel naar verwijzen, maar je kunt niet zeggen wat het is. Het is zo eenvoudig, dat een kind het zou kunnen begrijpen. Dus de waarheid kun je nooit bevestigen door middel van een statement, door een gebaar of door wat dan ook. Wat waar is, heeft geen bevestiging nodig. In Satsang wordt aldoor verwezen naar het punt dat niet te lokaliseren is, dit onverdeelde zien.

D: Zijn er condities te bedenken die het ontvouwen van waarheid in de weg kunnen staan, zoals bijvoorbeeld bepaalde levensomstandigheden?

JK: Er is geen enkele conditie die een obstakel zou kunnen vormen om je onmiddellijkheid te realiseren. Dat is Godsonmogelijk. Die condities bestaan niet.

Zonder zoeken geen hartstochtD: Toch verwijzen veel leraren naar methoden als bijvoorbeeld meditatie. Helpt het lezen van veel boeken?

JK: Het is geen kwestie of zoiets helpt, het is bijna onvermijdelijk dat we boeken lezen, dat we boeken over zelfrealisatie in handen krijgen. Dat gebeurt. Er zijn heel weinig voorbeelden te noemen van mensen die tot zelfrealisatie komen zonder gelezen te hebben of zonder gemediteerd te hebben of zonder in de zon gekeken te hebben of zonder op hun kop gestaan te hebben. Er zijn maar heel weinig mensen die dat niet gedaan hebben. Het gaat er niet om dat er een noodzaak is, het gaat erom dat zoiets klaarblijkelijk plaatsvindt. Je kunt niet anders dan mediteren, naar Satsang gaan, boeken lezen. Blijkbaar is die hartstocht inherent aan het zoeken. Zonder zoeken geen hartstocht en zonder zoeken geen verlangen om de ervaring van afgescheidenheid op te lossen.Dus op zoek zijn naar een oplossing is inherent aan het lezen van boeken, mediteren, naar Satsang gaan of dat juist expres allemaal niet te doen. Het is de grote paradox - het zoeken naar een oplossing. Het staat de vanzelfsprekende natuurlijkheid die we zijn schijnbaar in de weg. Een diep verlangen, alles overheersend. Je hele leven lijkt vervuld te zijn van maar één verlangen: verlicht willen worden, althans dat was bij mij zo.


D: Hierop aansluitend: misschien kun je nog iets zeggen over jouw weg of pad naar realisatie?

JK: Als kind werd ik vaak als het ware getart, door het zien dat er geen ik is. Dat lijkt overigens een contradictie, maar zo was het nu eenmaal. Dan legde mijn vader zijn hand op mijn voorhoofd en werd ik weer rustig. Toen ik een jaar of achttien was, stond ik in de kroeg en vroeg ik aan andere jongens of ze dat ook kenden: dat je niet een iemand bent en dat je nauwelijks een lichaam hebt. Daar werd dan stevig om gelachen Een jongen kwam later naar mij toe en zei dat zijn yogaleraar daar ook altijd over praatte. Zo kwam ik bij mijn eerste leraar. Op mijn 22e gaf hij me de raad om naar Jean Klein te gaan, die twee keer per jaar naar Nederland kwam. Daarna of vlak daarvoor - dat weet ik niet meer - was er de ervaring waarbij de stoppen van het bekende doorsloegen en er geen enkel individueel besef meer was en geen lichaam. Het landschap stond in lichterlaaie en er was totaal geen aanknopingspunt meer met wat voor ons bekend is. Ik weet niet hoe lang dat was in chronologische zin, maar heel langzaam kwam de gedachte in me op: ik ben nu dood. Door het denken van die regel merkte ik al heel snel dat ik in bed rechtop zat en begon het lichaam voor een paar uur te ‘shaken’. Nadien geen bliss, geen vrede en geen vrij zijn van angst, maar wel een absoluut helder doordrongen zijn van het besef, dat het ik waar we ons bestaan aan ophangen niets anders is dan een gedachte of een reflex.

D: Voor het bespelen van de sarod heb je les gehad van Alexander Smit. Wat voor rolheeft Alexander gespeeld in jouw spirituele proces?

JK: Eigenlijk gaf Alexander geen muzieklessen, maar hij maakte voor mij een uitzondering.Zijn passie voor de klassieke Indiase muziek was ongekend. Van 1980 tot 1984 kreeg ik wekelijks lessen en volgde zo nu en dan zijn (toen nog) huiskamer-satsangs. Ik heb hele prettige en vriendschappelijke herinneringen aan die tijd. Ik beschouwde hem zeker als de man die de laatste resten twijfel bij me weg kon nemen. In een satsang-weekend, dat samenviel met mijn verjaardag, vroeg Alexander mij wat ik wilde hebben . ‘Totale zelfrealisatie!’, was mijn gretige reactie. ‘Je moet me geen dingen vragen, die ik je niet kan geven,’ was zijn onmiddellijke antwoord. Nadien hield het zoeken op.

Het vraag- en antwoordspelletjeD: Tot slot zou ik je willen vragen om een vraag- en antwoordspelletje met me te doen, waarop je alleen maar mag antwoorden met ’waar’ of ‘niet waar’.De waarheid is maar voor heel weinigen toegankelijk:

JK: Niet waar

D: Je kunt de waarheid geweld aandoen:

JK: Niet waar

D: Je kunt de waarheid geen geweld aandoen:


JK: Waar

D: Slechts door realisatie is waarheid te zien:

JK: Waar

D: Eerlijkheid bestaat niet:

JK: Waar

D: Feiten zijn niet hetzelfde als de waarheid:

JK: Waar

D: Je kunt alleen maar eerlijk zijn tegenover jezelf:

JK: Niet waar

D: Al is de leugen nog zo snel, de waarheid achterhaalt haar wel:

JK: Waar

D: Je kunt pas zoeken naar de waarheid, als je zaken in het leven van alledag goed geregeld hebt:

JK: Niet waar

D: Waarheid is het saaiste wat er is:

JK: Niet waar

D: Waarheid is hetzelfde als liefde:

JK: Waar

D: Waarheid blijft over als er niets meer is overgebleven:

JK: Niet waar

D: De waarheid zoekt jou. Jij kunt de waarheid niet vinden:

JK: Niet waar (Lachend: er is nooit iemand die zoekt en de waarheid al helemaal niet!).

Tot slot een stukje uit een korte bundel die JanKees heeft geschreven.

WaarachtigheidHet manifeste als universum aan verschijnselen toont zich in de wetmatigheid van tegenstellingen. Deze wetmatigheid kan niets anders zijn dan kennis die afgeleid of geprojecteerd is op dat wat zich in het waarnemen voordoet. Waarnemen is de geaardheid van het onmiddellijke zien en kan dus ook nooit de waarnemer zijn. De waarnemer heeft geen poot om op te staan. Het is een vergissing jezelf als waarnemer te zien of te beleven. Je verbeeldt je waarnemer te zijn, waardoor er niet door de ogen van het nu gekeken kan worden. Door de ogen van het nu is er ultiem genieten. Het is niet zo dat jij geniet, er is genieten.


Zo kunnen we zeggen dat het waarnemen het onverdeelde zien is dat je bent. Het is het enige dat werkelijk is. Dit waarnemen heeft moeiteloos licht en donker, hard en zacht en misschien wel de meest indringende tegenstelling, leven en ontbinding, in zich. Een waarneming als licht en donker of een schemerlamp, is een ogenblikkelijk samenvallen van het zogenaamde object met de benoeming daarvan. Dus wanneer het label schemerlamp, wat kennis is, verdwijnt, weet je niet wat je ziet. Als het een geluid is, weet je niet wat je hoort, etc.Er is geen enkel conflict of verdeeldheid in het wel of niet aanwezig zijn van deze perceptie of van het herkennen van de zogenaamde dingen. Deze kennis ligt altijd klaar om te functioneren. Er is niets mis met dit functioneren dat direct werkzaam is en ook nooit gescheiden kan zijn van hier waar je bent of, met andere woorden: het onmiddellijke zien.

Je kan deze en andere teksten vinden op zijn website: www.oogvannu.nl

[interview: Dick de Boom]


http://www.oogvannu.nl/

Knipsels waarheid

Hebben en zijnOp school stonden ze op het bord geschreven.Het werkwoord hebben en het werkwoord zijn;Hiermee was tijd, was eeuwigheid gegeven,De ene werklijkheid, de and’re schijn.

Hebben is niets. Is oorlog. Is niet leven.Is van de wereld en haar goden zijn.Zijn is, boven die dingen uitgeheven,Vervuld worden van goddelijke pijn.

Hebben is hard. Is lichaam. Is twee borsten.Is naar de aarde hongeren en dorsten.Is enkel zinnen, enkel botte plicht.

Zijn is de ziel, is luisteren, is wijken,Is kind worden en naar de sterren kijken,En daarheen langzaam worden opgelicht.

[Ed. Hoornik]

HemelHiermee had ik moeten beginnen: de hemel.Een raam zonder vensterbank, kozijn of ruiten.Een opening en niets daarbuiten,maar wijd open.

Ik hoef niet te wachten op een heldere nacht,noch mijn hoofd achterover te buigen,om de hemel te bezien.Hij is achter de rug, bij de hand en op de oogleden.De hemel omwindt me straken tilt me van onderen op.

Zelfs de hoogste bergenzijn niet dichter bij de hemeldan de diepste dalen.Op geen enkele plaats is meer hemeldan op enige andere.De hemel drukt even absoluutop een wolk als op een graf.De mol kan zich even hemels voelenals de uil die zijn vleugels wiegt.Een ding dat in de afgrond valt,valt van hemel in hemel.


Korrelige en rotsachtige,vloeibare, vlammende en vluchtigelappen hemel, kruimels hemel,vlagen hemel, stapels.De hemel is alomtegenwoordigZelfs in het onderhuidse duister.Ik neem hemel op, scheid hemel af.Ik ben een val in een val,een bewoonde bewoner,een omhelsde omhelzing,een vraag in antwoord op een vraag.

De verdeling in aarde en hemelis geen geschikte manier om aan dit geheel te denken.Ik kan er alleen mee overlevenop een preciezer adresdat sneller is te vinden, mocht ik worden gezocht.Mijn bijzondere kenmerken zijngeestdrift en vertwijfeling.

[Wislawa Szymborska]

God en ik zijn één; hij werkt en ik vind.

[Meester Eckhart]

Ik grens Aan twee kantenAan het licht :Ik word verwektEn ik ga dood :Een spiegelKijkt in een spiegel.

[Hans Andreus]

Het klassement van de Stilte.Alles wat in de ruimte is,ís de ruimte – en niet.

Dus noem mij: schermutseling, versierde galg. Noem mij grap in de oorlog,en witte magnolia.Noem mij lichaam, scheiding, of molecule in de muur.Ik ben het – en niet.


Wijs dan met de vinger ergens :Naar de wandelende tak, de verborgen agenda.Naar de zee die haar krullen imiteert,Het geurspoor, de galop, de lach.En hoor hoe de Stilte De vervoeging van «Grenzen» reciteert:

Eerste persoon meervoud:Ik ben nergens niet.

[Pol Sturtewagen]

ParadoxDaal in wat stijgtKrimp in wat uitzetNader in wat zich verwijdertTreed binnen in wat grensloos wordt.

Ga verloren in uw winstGeef u over aan uw zegepraalOntvang wat u verstootEn als ge zien moogt, word dan blind.

Zo bad ik en werd verhoord :Doof hoorde ikGevoelloos voelde ikEn onwetend wist ik.

[Erik Van Ruysbeek]

[...] Ik heb geleefd, gekeken, gelezen, gevoeld, Wat heeft lezen ermee te maken, Al lezend kom je bijna alles te weten, Ik lees ook, Dan zul ook het een en ander weten, Daar ben ik nu niet zo zeker van, Dan moet je op een andere manier lezen, Hoe, Dat is niet voor iedereen hetzelfde, ieder verzint zijn eigen manier, de manier die hem het best past, je hebt mensen die hun hele leven lezen zonder dat ze één stap voorbij het lezen zelf komen, ze blijven aan de bladzijde kleven, ze zien niet dat woorden slechts keien zijn waarover je een rivier kunt oversteken, die daar liggen om je naar de andere oever te brengen, de andere oever, daar gaat het om, Tenzij, Tenzij wat, Tenzij zulke rivieren niet twee oevers hebben maar een heleboel, tenzij iedere lezer zijn eigen oever is en de oever waar hij heen moet de zijne en strikt de zijne [...]

[José Saramago in 'Het schijnbestaan', uitgeverij Meulenhof]


c o l o f o n

m e d e w e r k e r s . a a n . d i t . n u m m e r :

Jan van DeldenJan KersschotTony ParsonsSusan Frank

Francis LucilleJanKees Vergouw

Kees Schreuders (interviews, redactie & lay-out)Belle Bruins (interviews, redactie & vertalingen)Raf Pype (redactie)Johan van der Kooij (redactie)Dick de Boom (redactie)Rob Sondaar (illustratie) Sietske Roegholt Ilse BeumerGary Merryl (UK)Jaap PoetsmaPeter van SteenwijkRobbert BloemendaalPol Sturtewagen Wim ZonjeePia de Blok

redactiestatuut

AMIGO, een periodiek verschijnend webtijdschrift, als bühne voor teksten over diverse Non-dualistische benaderingen. Poëtischer gezegd: Amigo wil tonen dat je in de lege stoel die je in de kop van het magazine ziet, een vriend zonder voorwaarden treft.Elk nummer zal in ieder geval teksten van Wolter Keers bevatten. En de mentaliteit voortzetten waarmee Wolter het door hem opgezette tijdschrift 'Yoga Advaita' gestalte gaf.

www.ods.nl/amigoe-mail: [email protected]


http://home.hccnet.nl/r.sondaar/






Amigo maart 2002 editie 3 · Web viewG: En het idee van Tony Parsons, dat in het nu opkomt als dit,...

Documents

Transcript of Amigo maart 2002 editie 3 · Web viewG: En het idee van Tony Parsons, dat in het nu opkomt als dit,...