Algemene beschouwingen fracties politieke partijen

gemeenteraad Culemborg Programmabegroting 2011

Raad 11 november 2011

Fractievoorzitter VVD mevrouw Anke Pin

In de overgang

In Culemborg zitten we in 2011 in de overgang. En dat is niet prettig, dat geeft een

gevoel van onzekerheid. Er moeten moeilijke keuzes en forse ingrepen gepleegd

worden om de gemeentelijke financiën op orde te houden. En dat zal pijnlijk zijn. De

begroting voor 2011 is sluitend, maar wel erg nipt! Er moeten geen onverwachte

uitgaven bij komen. En het is nog maar zeer de vraag of dat gaat lukken. Tenslotte is

onze rijksoverheid ook niet echt betrouwbaar geweest. Denk maar aan de extra

korting op werk en inkomen die we dit jaar onverwachts op ons bord kregen.

In Culemborg hebben we afgesproken, dat we de financieel zwakkeren zoveel

mogelijk moeten ontzien. En dat de onroerend goed belasting ook niet meer dan met

de inflatie correctie verhoogd mag worden. Het is goed om te zien dat dit in ieder

geval gelukt is voor 2011.

Dit betekent niet, dat wij geen wensen en opmerkingen hebben over de

programmabegroting, de beleidsvoornemens en de daarmee gemoeide middelen.

Laat ik maar eens beginnen bij openbare orde en veiligheid.

In 2010 zijn er flink wat plannen in uitvoering genomen. Denk aan Aansprekend

TerWeijde, maar ook in andere wijken is aandacht voor groepen overlastgevende

jongeren. Dat moet voluit doorgaan in 2011, want we zijn er nog lang niet. Je hoeft de

krant maar op te slaan, om te zien dat Culemborg nou niet echt een rustig stadje aan

de Lek is.

En als je de benchmark Publiekszaken en Burgerpeiling leest van 2010, dan zie je

bijvoorbeeld dat wij in Culemborg hoog scoren op het gevoel van onveiligheid in de

buurt. Angst om ‘s avonds de deur uit te gaan, angst om überhaupt ‘s avonds de

deur open te doen. Kortom hier moet verandering in komen. En dat kan alleen maar

als er flink wordt ingezet op veiligheid.

Iets wat ook een bijzonder onveilig gevoel en veel ergernis geeft is de overlast van

scooters in de binnenstad en in de twee andere winkelcentra in Culemborg.

Kunnen we een scooterverbod op de genoemde locaties invoeren? Ook hebben wij

ideeën over het instellen van een team Stadstoezicht, waarin een aantal controlerende

en toezichthoudende functies op het terrein van parkeren en veiligheid kunnen

worden ondergebracht. Over beide zaken dienen wij een motie in.

Versterkte inzet op participatie

2

Een aantal Culemborgers staan aan de zijlijn. Zij hebben geen werk, en hebben

weinig vooruitzichten op betaald werk. Het Culemborgs Participatiehuis moet

ervoor gaan zorgen dat mensen weer gaan meedoen in Culemborg. En dit gaan we

doen met opleidingen en begeleiding, zodat er weer een reële kans ontstaat om mee

te doen. Er wordt fors op geïnvesteerd, en de tijd van niet meedoen is voorbij.

Wij ondersteunen dit beleid van harte.

Kwaliteitsverbetering begroting

Elk jaar worden de financiële stukken beter om te lezen, het wordt extra opgeleukt

met mooie schema’s en leuke kleurige plaatjes. Maar ik zou toch graag een tip willen

geven: als er in de cijfers grote verschuivingen zijn, geef er wat meer toelichting bij.

Dat voorkomt veel vragen. En bovendien begrijpen wij niet goed, waarom

kwaliteitsverbetering per saldo altijd leidt tot hogere uitgaven posten. Zo komt het

op ons over, alsof kwaliteitsverbetering een ander woord is voor zichtbaar maken

van budgetoverschrijding.

Cultuur

Culemborg heeft een rijke historie. Een prachtig stadje met veel mooie monumentale

gebouwen. En natuurlijk moeten we dat in stand houden. Toch zetten wij wel

vraagtekens bij het verruimen van de monumentensubsidie in verband met de

uitbreiding van de monumentenlijst. In het kader van de te verwachten

bezuinigingen, vinden wij dat je daar nog eens kritisch naar moet kijken.

Ook hebben wij onze bedenkingen bij het verder uitwerken van het

herinrichtingsplan voor de kasteeltuin. In het verleden heeft hier een ontzettend

kostbaar onderzoek plaatsgevonden, en de conclusie was: het is te duur en we

hebben er geen geld voor. Volgens ons is dat nu nog steeds zo, dus wat ons betreft

voorlopig geen uren en onderzoekingen meer doen. Met andere woorden geen geld

er meer aan uitgeven, hoogstens wat onderhoud, wat nu ook al plaatsvindt. Hier

komen wij met 2 amendementen.

Werk aan ‘t Spoel

Ontegenzeggelijk wordt dit een aanwinst voor Culemborg. Maar tot nu toe is ons

steeds voorgehouden dat dit project de gemeente geen geld zou gaan kosten. Maar er

staat nu toch wel het één en ander opgenomen in de vorm van beheerskosten voor de

volgende jaren. Zo ga je steeds meer geld uitgeven, terwijl er minder geld

binnenkomt. Lijkt ons niet de goede weg.

Toerisme

Door de impuls die de afgelopen jaren aan de promotie van Culemborg is gegeven, is

er een toename van toeristen in Culemborg. En dat is prachtig! Dit zorgt direct en

indirect voor extra werkgelegenheid en een levendige binnenstad. Tot en met 2011 is

er budget. Daarna moet er een nieuw budget worden gevonden. Wij willen alvast

een voorzet geven. De toeristenbelasting is al jaren ongewijzigd gebleven op 50 cent

3

per overnachting. Wij stellen voor om dit te verhogen naar € 1,50 maar dat te

maximeren op vijf dagen. En dit geldt uiteraard niet voor de seizoens -en vaste

staanplaatsen, waarvoor de situatie ongewijzigd blijft. Dus in Culemborg betaal je als

passant niet meer dan 5 dagen toeristenbelasting. De meeropbrengst moet ten

goede komen aan de promotie voor Culemborg.

Ook hier komen wij met een motie.

Onderhoudsniveau bedrijventerrein

De afgelopen jaren is er flink geïnvesteerd en in samenwerking met de ondernemers

gerevitaliseerd op ons bedrijventerrein. Dat was geen overbodige luxe. Nu, vooral

nu, is het belangrijk om de kwaliteit optimaal te houden, nog steeds in

samenwerking met diezelfde ondernemers. De meerwaarde is veel meer dan een

goede uitstraling van ons bedrijventerrein. Het trekt nieuwe werkgelegenheid aan en

dat is de motor van Culemborg. Door hierop te blijven investeren ben je op den duur

goedkoper uit. Het is een vorm van preventie die doorwerkt in heel Culemborg.

Wegenonderhoud / Verkeer

Ook hier is veel in geïnvesteerd. Maar we zijn nog niet klaar. Er moeten nog

verschillende wegen en straten worden opgeknapt, verbindingen aangepast enz.

Het onderzoek naar het openstellen van de dwarsverbindingen moet zo snel

mogelijk worden afgerond, zodat er eindelijk uitvoering kan worden gegeven aan

het besluit om de dwarsverbindingen open te stellen en de blocker in de Prijsseweg

te verwijderen.

Daar moet geld voor beschikbaar blijven en zijn.

Ook hier komen wij met een motie

Ik ga afronden. Ik zei het al, we zitten in de overgang. Een overgang van relatief

vette jaren naar ongetwijfeld lastige magere jaren. Nu al vooruit lopen op de

kadernota 2012 is onverstandig en niet fair, maar we moeten voorkomen dat we

besparingen op korte termijn realiseren, die op de lange termijn slecht uitpakken.

Culemborg is een prachtig stadje met veel goede voorzieningen. Iedereen beseft dat

de bomen niet maar tot in de hemel blijven groeien. We moeten onze ogen niet

sluiten voor wat er komen gaat. Door geconfronteerd te worden met minder

mogelijkheden, hopen wij dat er meer saamhorigheid ontstaat. Samenwerken is een

vereiste, wellicht dat je dan juist veel sterker uit deze overgangscyclus komt.

Een overgang brengt immers ook vaak wat nieuws. Dat zal voor 2012 de

belangrijkste uitdaging worden.

Fractievoorzitter PvdA, de heer Jur Marringa:

Mee kunnen doen

4

De Partij van de Arbeid heeft de afgelopen maanden vorm gegeven aan haar nieuwe

rol in de Culemborgs politieke werkelijkheid.

Deelname aan de politieke besluitvorming is voor ons een groot goed. En soms ook

een hard gelag. Verantwoordelijkheid ligt voor ons in eerste instantie niet alleen in

kaderstelling en controle, maar zeker in betrokkenheid bij de uitvoering van het

beleid.

De raad van Culemborg kent een eigen cultuur, waarin de sfeer goed is. Helaas is het

debat vaak summier en niet uitdagend. Statements zijn er zeker, stellingnamen te

over. Het debatteren kan beter, zeg ik dan maar. Het College vaart daar ongetwijfeld

wel en beter bij. Misschien wordt het zinniger als het College in het vervolg wel mee

gaat debatteren.

Een punt van onzekerheid en zorg is wat we kunnen verwachten uit Den Haag.

Langzaam druppelt er informatie binnen over de maatregelen, maar in de stukken

van het College is er geen aandacht voor deze donkere wolken. Wij vragen het

College daar in de eerste maand van het nieuwe jaar uw visie in een brief op te

geven.

De PvdA is al jaren op zoek naar een stad in balans, waar elke inwoner een plek

heeft. Zowel sociaal als fysiek.

Een stad waar je mee kunt doen. Mee doen nodigt uit en wacht reactie af, maar mee

kunnen doen biedt pas echt perspectief. Participeren is meer dan wachten tot de

ander komt.

Nog veel te veel Culemborgers kunnen die keuze moeilijk maken en daar is een

vangnet voor nodig.

Het Culemborgs Participatiehuis is een instrument, een eigen sleutel om tot

perspectief te komen. Maar met een instrument zijn we er niet. Samen leven doen we

niet in een Participatiehuis. Dat doen we in een straat, een buurt en een wijk.

Die maat kennen we al jaren in Culemborg. Het wijkgericht werken is een groot goed

dat niet ingezet wordt bij problemen, maar dat een werkwijze is van de gemeente en

haar partners. Bewust en gericht. Over de hele stad. Door de gemeente en haar

partners in de stad.

Dit instrument ‘wijkgericht werken’ mist de PvdA in het verhaal van het College.

Wel inzetten bij de problemen op Terweijde, maar Hoge Prijs, Achter ’t Zand en de

Binnenstad, om maar wijken te noemen, hebben ook recht op aandacht en verdere

verfijning van het instrument wijkgericht werken.

Wat vindt de PvdA van deze begroting?

Om te beginnen vinden wij het visieloos. Zonder grote woorden en plannen.

Ondanks de woorden van het College dat er niet vooruit gelopen wordt op de

kerntakendiscussie van de gemeenteraad is er wel gekort op de reiniging en de

WMO.

Minder vegen en beheerster omgaan met WMO-gelden zijn ook uitkomsten van de

eerste kerntakendiscussie en die worden nu vast ingeboekt. Niet een sterk signaal,

5

wel lekker om de begroting kloppend te krijgen. De brandweer is toch ook niet alvast

gekort? De investering in Het Huis van de Stad is voor de PvdA een feit. Het is

echter wrang als we het afzetten tegen de toekomstige bezuinigingen op bijvoorbeeld

sociaal beleid, ook uit Den Haag. Sober, sociaal en duurzaam beleid zijn voor ons de

peilers van het Culemborgs beleid. Mee kunnen doen, daar zullen wij de daden van

het College op beoordelen.

De PvdA wil een aantal kansen met de gemeenteraad bespreken en deze in moties

inbrengen.

Kansen voor jongeren

Te beginnen in het onderwijs. Eindelijk wordt de Brede School Oost inhoudelijk

opgezet in plaats van het neerzetten van een schoolverzamelgebouw. De Brede

School als instrument om kinderen kansen te geven tot ontplooiing en integratie te

komen. De PvdA vindt de programmatische inzet in Oost cruciaal. Ook het

instrument van de Lokale Educatieve Agenda, immers gemeenschapsgeld, zal voor

de kinderen van Culemborg werkelijk effect moeten hebben.

Een ander punt is de rol van jongeren bij participatie. Waar kan een jongere in

participeren? En als je dat niet wilt, is dat een keuze en niet een gegeven. Aanbod

genoeg, alleen is alles bereikbaar?

De PvdA pleit voor een gericht jongerenbeleid op het gebied van sport, cultuur en

beleving. Een jongerenkaart, waarmee je kunt proeven van verschillende bezigheden.

Gewoon voor elk Culemborgs kind. Het is de vraag of de straatcoaches leiden tot een

oplossing, een toegezegde evaluatie missen wij al een tijdje. Het jongerencentrum is

dan wel in woord in beeld, eerst was het de volgende maand en nu is het volgend

jaar. Daar gaan we weer. Wat is nou het werkelijke belang van de acties,

opgeschreven in Aansprekend Terweijde. Waar blijft het bestedingsplan van de 1

miljoen extra geld voor Terweijde, met name voor de jongeren? Wij horen daar

graag meer over, maar zien het vooral graag in de stad.

Participatie

Mee doen is van belang. Mee kunnen doen is wat anders. Op dit moment is nog niet

duidelijk voor de PvdA of de uitnodiging om mee te doen voor elke Culemborger

wel hetzelfde geldt. Iedere Culemborger heeft z’n eigen kracht, omgeving,, en ook

beperkingen. Daar vragen wij aandacht voor. Juist de verschillen tussen

Culemborgers is een sterk kenmerk van onze stad. Kijk naar de mensen en hun

verscheidenheid en zet daar de regels voor in. En niet andersom. Wij vragen dan ook

aandacht om alle bevolkingsgroepen actief te blijven betrekken bij de stad en haar

mogelijkheden. Het landelijk debat, waarbij bepaalde bevolkingsgroepen maar al te

makkelijk worden weggezet als niet willend is niet onze keus. En daar bij hebben we

het over rechten en plichten. En om het voor ons duidelijk te maken:

vrijwilligerswerk is ook participatie in volle omvang. Met vrijwilligerswerk is in deze

stad veel bereikt en dat willen we zo houden. De vraag die over blijft – en daar heb ik

6

het graag met de raad over – of beleid gestoeld op repressie wel zin heeft. Overheid

en deelnemer dienen ons inziens samen op pad te gaan. En van elkaar te leren.

Wonen

De PvdA maakt zich met u ernstige zorgen over de woningmarkt. Kleurrijk Wonen is

misschien wel de belangrijkste partner van de gemeente. Zij moet borg staan voor

voldoende aanbod van woningen in de huursector. Door de vele ingrepen in de stad

is er veel verloop van bewoners aan de onderkant van de woningmarkt. Zij zijn vaak

letterlijk op de loop. De PvdA vraagt zich af of het maatschappelijk effect voldoende

in beeld is en deze groep mensen voldoende kansen heeft op de woningbouwmarkt.

Daarbij speelt de komende jaren de wijk Achter de Poort een grote rol en de PvdA

zal zich daar actief mee bezig houden.

Maar er zijn ook andere zorgen over de nieuwe bouwprogramma’s en de starters op

de woningmarkt. Sommige steden in het land hebben rigoureus bouwplannen

opgeschort en zelfs geschrapt. Niets lezen wij daarvan in de plannen voor 2011. Wij

zien daar graag een onderbouwde programmering van, zeker gezien de

ontwikkelingen van Het Buitenhof. Hoe serieus is actief woningbeleid voor de

Culemborger aan de orde, zeker nu de contouren van de stad bereikt zijn in de

planvorming? De vraag is helder: wat zijn de effecten van de crisis voor het huidige

bouwprogramma en hoe worden de zaken aangepast.

Duurzame oplossingen

De PvdA is verheugd dat er een milieuprogramma is vastgesteld. Wat ons betreft

blijven we scherp om de milieudoelstellingen te halen en scherp op de markt om de

mogelijkheden zoveel mogelijk te benutten. In de milieuwereld is er veel innovatie

en milieu heeft zelfs economische waarde en levert op. Duurzaamheid is een

uitdaging en geen last. Een duurzame uitdaging.

Culturele kaalslag

En dan als laatste willen wij de culturele kaalslag benoemen. Niet alleen de zorg over

het cultuuraanbod, maar ook de Culemborgse samenleving. Laten we blijven zeggen

dat het een prettige stad is om in samen te wonen en dat we daar met z’n allen voor

staan. Sommige dingen gaan we na 2011 niet meer doen, maar andere dingen blijven

we– misschien op een andere manier – in volle glorie en overtuiging doen. En dan

niet met een kaasschaaf, zoals vorig jaar bij het theater.

Cultuur is wat je wil zijn en niet wat je verworven hebt. Verworvenheden zijn

statisch en behoudend. De stad is altijd in beweging. Het is aan de gemeenteraad

daar op te reageren, maar vooral een visie op te blijven formuleren. En daar houdt de

PvdA de gemeenteraad van Culemborg graag en volhardend aan.

Voorzitter,

Wij zullen komen met moties op het gebied van jongeren, onderwijs, participatie en

wijkgericht werken, wonen en het voeren van een goed duaal debat.

7

Kortom: mee kunnen doen in een prettige stad is de kern van het verhaal van deze

reactie op de begroting van 2011. Dat geldt ook voor de komende jaren. We laten

niemand los binnen de gestelde grenzen. Mee kunnen doen is niet gevat in regels,

maar gedrag. En dat duurzaam geregeld. En daar hebben we nog steeds de overheid

voor nodig. Laten we het prettig houden in de stad, waar iedereen in mee kan doen.

8

Fractievoorzitter GroenLinks, mevrouw Claire Vaessen

Doe MeeR!

In Culemborg worden nog geen keuzes gemaakt. De Begroting 2011 ademt nog een

sfeer van gespannen wachten tot het moment, volgend jaar, dat we echt moeten gaan

kiezen. De bezuinigingen gaan niet aan Culemborg voorbij. Alle politieke partijen

zullen dan met de billen bloot moeten.

• Dit bestuur heeft zich voorgenomen met grote financiële ingrepen te wachten

tot dat moment. Dat is dan ook de reden dat GroenLinks vandaag de

vermindering van het Wmo budget ter discussie stelt.

• Daarnaast wil GroenLinks peilen of raadsleden behoefte hebben aan inzage in

de onderliggende productbegroting.

• Of het gemeentelijk beleid ook op langere termijn perspectief biedt op

economische zelfstandigheid, willen we in de cijfers kunnen terugzien.

Daartoe dienen we een amendement in.

• GroenLinks is verder van mening dat deze raad en dit college nog veel meer

kunnen doen. En dat hoeft niet altijd extra geld te kosten. Deze werklustige

GroenLinksfractie komt de komende maanden daarom zelf met voorstellen.

Vandaar het motto bij deze begroting: Doe MeeR!

In 2007 al wilde GroenLinks weten of de mensen die uit de uitkering waren geraakt,

duurzaam ‘uitkeringsvrij’ waren. Gepresenteerde aantallen over uitstroom zeggen

immers niet zoveel als diezelfde mensen binnen een paar maanden weer bij de

gemeente op de stoep staan. Wat een gemakkelijke vraag leek, bleek een moeizame

aangelegenheid waar we niet tevreden over waren.

Opnieuw dient GroenLinks daarom een amendement in over dit onderwerp. Nu iets

gewijzigd en met duidelijke voorbeelden hoe cijfers gepresenteerd moeten worden.

Wij gaan ervan uit dat de rest van de raad, net als wij, inzicht wil hebben in de

effectiviteit van alles wat de gemeente doet om mensen aan werk te helpen.

Nu we het toch over werk hebben. In december zal GroenLinks met een voorstel

komen om mantelzorgers met een uitkering uitdrukkelijk de mogelijkheid te bieden

tijdelijk vrijstelling van de sollicitatieplicht te krijgen.

Voor onder andere deze mantelzorgers, maar ook om ouderen te ondersteunen, de

samenhang in wijken te bevorderen, achterstand te bestrijden, kortom voor brede

maatschappelijke ondersteuning, is de Wmo in het leven geroepen. Het college stelt

voor om daar anderhalve ton structureel op te korten. GroenLinks wil voorlopig best

aannemen dat het college in staat is om in te schatten dat een deel van de Wmo-

9

gelden in 2011 niet nodig is. We gaan daarom akkoord met een incidentele

bezuiniging van € 150.000 voor 2011.

Wij kunnen en willen echter voor 2012 en verder geen voorspellingen doen.

Misschien is juist extra geld nodig om ontwikkelingen als De Kanteling, goed te laten

landen. Over een dergelijke ingrijpende verandering in een budget dat bij uitstek ten

goede komt aan leefbaarheid en de minder sterken in onze samenleving willen we

pas oordelen bij de keuzes die de raad in 2011 gaat maken. Tot dat moment willen

we dit geld in beeld en dus zichtbaar in het programma ‘maatschappelijke

dienstverlening’ houden. GroenLinks hoopt dat de rest van de raad er net zo over

denkt.

Over het zichtbaar en onzichtbaar zijn van de cijfers achter de cijfers en inzage in de

onderliggende begroting wil GroenLinks het vandaag in deze raad ook hebben. Wij

hebben enkele raadsleden in diverse bewoordingen horen zeggen dat zij de vinger

achter bepaalde budgetten willen krijgen. Die behoefte bestaat ook bij GroenLinks.

Inderdaad, de raad bestuurt op hoofdlijnen en dat moet vooral zo blijven. Maar dat

de raad zich alléén met hoofdlijnen bezig zou mogen houden, dat staat in geen

enkele wet. Als beleid eenmaal is vastgesteld, budget heeft gekregen en we het

‘lopend beleid’ zijn gaan noemen wordt het geld dat het kost onzichtbaar in de

verzamelbedragen.

De kerntakendiscussie, de keuzes die wij moeten maken, is een moeilijk en

verantwoordelijk traject. Dan is het belangrijk dat alles open ligt. Bij GroenLinks leeft

de behoefte inzage te krijgen in de productbegroting, het document dat het college

gebruikt bij de uitvoering van haar taak. Wij willen weten of andere fracties

eenzelfde behoefte hebben.

In de kerntakendiscussies die we in 2011 gaan voeren, waar de Rijksbezuinigingen

de aanleiding voor zijn, zullen GroenLinkse keuzes vooral liggen bij mensen, milieu,

natuur en cultuur.

Wat mensen betreft lijkt het erop dat er nu eindelijk echt wordt gewerkt aan het

jeugdhonk in Culemborg Oost. We zijn blij dat dit college is teruggekomen van

eerdere plannen waarbij dat er pas in 2013 zou komen.

Waar tot vandaag GroenLinks aanzienlijk minder gelukkig mee was, is de

terughoudendheid van het college over het miljoen dat Culemborg voor de mensen

in Terweijde heeft gekregen. Ik heb het even nagekeken: in september vroegen wij er

al naar. De fractie heeft even gespeeld met de gedachte om in deze

begrotingsvergadering een motie in te dienen om op die manier opheldering te

krijgen over de besteding ervan. Dat is niet nodig maar de manier waarop in deze

vergadering een mondeling overzicht is gegeven met totaalbedragen is toch wel

kenmerkend voor de moeizame manier waarop wij erachter moeten komen

waarvoor dat miljoen voor Terweijde bestemd is. Wij zijn blij met de toezegging van

10

het college om voor de eerste reguliere raadsvergadering dat overzicht alsnog op

papier te krijgen en wij willen dat graag in groter detail want het zijn weer

verzamelbedragen.

Met het dossier Brede School Oost waar vooral de GroenLinks steunfractie twee-drie

jaar geleden een impuls aan heeft gegeven, is allesbehalve krachtdadig

omgesprongen. Wij hopen dat onze indruk klopt dat Brede-schoolactiviteiten nu

eindelijk voorzichtig vorm beginnen te krijgen.

Bij de komende bespreking van de Lokale Educatieve Agenda zal GroenLinks zich er

sterk voor maken, maar vanaf deze plek willen wij het college alvast oproepen een

ander in Culemborg verwaarloosd maatschappelijk probleem op te pakken. Dat is de

noodzaak om in krachtige samenwerking met alle Culemborgse basisscholen

eenzijdig samengestelde scholen te voorkomen. We willen geen zwarte of witte

scholen of scholen waar vooral kansarme leerlingen op zitten. Alle scholen,

openbaar, christelijk en katholiek hebben daar inmiddels mee te maken gehad.

College, de tijd is rijp, kom in actie.

Wat natuur betreft zal GroenLinks de komende maanden dierenwelzijn op

verschillende manieren op de agenda zetten. De gemeentelijke website biedt vooral

informatie over dode landbouwdieren, overlast hinderlijke dieren, wespenplagen en

kadaververwijdering, maar niet waar je met een gevonden en gewond dier naar toe

kan en wie dat betaalt. En is Culemborg bij nieuwbouw en renovatie eigenlijk wel

zo’n diervriendelijke stad? Er gaat veel geld naar groenbeheer, maar dat betekent

niet automatisch dat het beheer ook natuurvriendelijk gebeurt. Zo is bijvoorbeeld bij

onderhoud van sloten niet altijd het besef dat daar ook nog dieren in leven.

Wat cultuur betreft maakt GroenLinks zich grote zorgen over het theater; nog zo’n

dossier dat zich voortsleept. Net als de Kapel overigens. Samen goed voor 3 kg

papier op de plank en 20 MB op de computer. Maar echte resultaten hebben we nog

niet gezien. Met een zeer gewaardeerde programmering zijn er zelfs dit seizoen meer

theaterbezoekers dan vorig jaar.

Helaas is inmiddels het gesprek over dit pareltje van onze stad verworden tot een

discussie over “de podiumfunctie”. Alsof een podium in de aula van een school of de

ongemakkelijke opstelling in een gymzaal te vergelijken is met het avondje-uitgevoel

van een theater. Hopelijk levert het onderzoek dat het college nu laat uitvoeren echt

iets op en wordt de toekomst van het theater zeker gesteld. GroenLinks zal zich daar

hard voor maken.

Samengevat:

- Grote en structurele ingrepen in Wmo-budgetten wil GroenLinks bewaren

voor de bezuinigingsdiscussies in 2011.

- GroenLinks wil inzicht in hoeveel mensen die uit een uitkering raken een

11

lange termijn perspectief op werk hebben.

- GroenLinks wil inzage in de productbegroting.

- GroenLinks volgt de voortgang van jeugdhonk en brede school oost en

verwacht een gedetailleerd bestedingsplan voor het miljoen voor Terweijde.

- GroenLinks roept het college op initiatief te tonen om gemengde scholen in

Culemborg de norm te laten zijn.

- GroenLinks zelf is hard aan het werk en komt in de loop van de komende

maanden met voorstellen op het gebied van o.a. dierenwelzijn en mantelzorg.

12

Fractievoorzitter D66, de heer Harry van Alphen

Ongelijkheid tussen mensen, prikkel voor groei

Nederland:

In de schaduw van de zon zijn we allemaal gelijk. Maar tussen schaduw en zon staan

mensen die volstrekt van elkaar verschillen. Mannen en vrouwen, onze Henken en

Ingrids, Sjonnies en Anita’s, Henkjans en Annabels, haves and have not’s.

Alle mensen zijn ongelijk, met deze uitdagende serie van Teleac in de jaren 80 schreef

professor Galjaard over de zichtbare en onzichtbare ongelijkheid tussen mensen. In

2001 verscheen het boek De lege tolerantie in Nederland. Hierin werden verschillen

tussen mensen in Nederland uitvergroot, subculturen besproken; maar met een

conclusie dat er een grote homogeniteit was in waarden en levenspatroon. De

moderne overheid, de individualistische maatschappij, maakt dat we vonden dat

iedereen “zijn ding” moest kunnen doen en dat ook vooral van elkaar moesten

accepteren, met onderstreept moesten. Inmiddels zijn we gericht op massa …

consumptie, zeggen waar het op staat, het niet accepteren van regels en dit leidt tot

een immense druk op het publieke domein, zeker nu ook voorbeeldpolitici taal

hanteren en uitspraken doen die tot voor kort onacceptabel waren. Nederland is niet

meer tolerant, Nederland legt één grote algemene, - volgens sommigen moderne

dominante - cultuur op aan de anderen. Bij gebrek aan collectieve idealen, is er een

spanning tussen de inwoners van ons land, en ook in onze stad. “Morgen gezond

weer op”, (Sonja Barend) zou nu beantwoord worden met “dat bepaal ik zelf nog ’s

een keer” (Sjef van Oekel). Sjef van Oekel was wat dat betreft zijn tijd vooruit.

Professor Herman Pleij zou zeggen: ‘moet kunnen’, ook een opmerking die mogelijk

nu niet meer kan, wat moet wordt door een dominante groep bepaald.

Het ik-tijdperk zou moeten gelijken op tolerantie van verschillen tussen mensen,

maar leidt nu naar een onverdraagzaamheid van verschil. Dat is de lijn van mijn

beschouwing van vandaag, hoe gaan we om met de verschillen tussen jongeren,

clubs en verenigingen, ik zoem in op economie, onderwijs en samenwerken maar ik

ga eerst iets zeggen over veiligheid.

Elke politieke partij heeft er wel een antwoord op, van extreme solidariteit en streven

naar gelijkheid (volgens velen een heilstaat) tot een maatschappij waar het recht van

de sterkste geldt, als was onze samenleving een Robinson eiland.

Culemborg

De strijd om het recht van de sterkste was afgelopen januari in onze stad, de wijk

Terweijde zichtbaar. Hoewel met het woord veiligheid direct wordt gedacht aan

Terweijde wil D66 veiligheid voor heel Culemborg beschouwen. Op dit moment zijn

de plannen zoals ze er liggen of komen te liggen vertrouwenwekkend. Aansprekend

13

Terweijde loopt en er wordt aantoonbaar anders gecommuniceerd dan voorheen. De

plannen voor de integrale veiligheidsnota, dus méér dan Terweijde alleen, zijn goed

en dekken enkele gaten af, zoals het beleid voor 12-minners. Wij spreken hierbij onze

waardering uit voor de plannen van externe partners als Elk en Kleurrijk Wonen die

veel doen om de leefbaarheid in het algemeen, op zowel de Thorbeckeplaats, als in

de wijk Achter de Poort, te verbeteren. Onze houding als reactie op incidenten of

beweringen inzake onveiligheid, moet afgewogen en genuanceerd zijn. Het moet ons

behoeden voor te snelle ondoordachte conclusies of ad hoc beslissingen. Ook voor

snelle meningsvorming waardoor verschillen vergroot worden.

Zeker waar je ziet dat grote groepen in de samenleving verharden naar elkaar en zien

hun gedrag gelegitimeerd bij de elite. Culemborgers mogen niet aan de kant staan en

wachten tot deze nieuwe cultuur overwaait, mocht die cultuur al vanzelf verdwijnen.

Met een meerjarenbegroting voor de boeg waarin keuzes moeten worden gemaakt,

kan je als politieke partij

a) de huidige samenleving als uitgangspunt nemen of

b) daadwerkelijke verandering en de “hufterige” moderne cultuur keren.

D66 kiest voor het laatste. Wij voeren met u vandaag graag de discussie over de

randen van gemeentelijke invloed op het publieke leven.

Voor D66 staan individuele keuzevrijheid en ontplooiing centraal. We accepteren

verschillen tussen mensen en willen een maatschappij bouwen, waarin mensen

gelijke kansen krijgen.

Hieruit beredeneerd is het niet vreemd dat D66 kiest voor een lokale sterke economie

en lokaal sterk onderwijs. Wij zijn dan ook verheugd te lezen in de najaarsrapportage

dat

1. er markt is voor uitbreiding van detailhandel

2. er sinds mei in Culemborg oost een programma voor de brede school is gestart

3. schooluitval wordt tegengegaan en dat geprobeerd wordt het beroepsonderwijs

naar Culemborg te halen

Echter, D66 vindt:

1. dat in Culemborg west er nog een brede school programma effectief moet worden

gestart

2. het jammer dat de grondverkoop in Pavijen tegenvalt, waardoor de toename van

werkgelegenheid uitblijft.

In Culemborg zijn ook verschillen tussen hoge en geen inkomens.

De belangrijkste steun die we kunnen geven is volgens D66: zorgen dat iedereen mee

kan doen, en dus kansen krijgt. Daarom juichen we toe dat in de begroting voor 2011

1. het Culemborgs Participatie Huis aanstaande is,

2. de WMO voorzieningen op Culemborgs niveau blijven.

Maar kansen geven in Culemborg moet beter. Beter door het lokaal onderwijsbeleid

effectief te versterken. Maar hoe dan.

14

D66 wil de komende jaren de professionalisering van hen die onze jongeren

begeleiden, op de scholen, bij het sociaal matschappelijk werk, de jeugdzorg

faciliteren om de kansen voor onze Culemborgse jongeren te vergroten. De sociaal-

economische verschillen tussen jongeren zijn evident, in de wijze hoe hiermee om te

gaan ligt de sleutel tot succes. We zien bij de scholen enige onmacht, overigens de

verantwoordelijkheid van de school zelf, en we zien het falen van jongeren terug in

het publieke domein (de zorg van de gemeente).

D66 wil die met die verantwoordelijkheden gaan spelen om zo de kansen voor onze

kinderen te vergroten. Wij willen onze visie daarop zo dadelijk graag toelichten en

met u hierover in debat.

Ons eerste debatpunt gaat dus over onderwijs: specifiek het vergroten van kansen

van onze kinderen in onze stad op onze scholen.

“Vrije tijd en sport” was enkele jaren geleden ons adagium. In Culemborg is de

keuzevrijheid enorm: meerdere zangverenigingen, zwemverenigingen,

cultuurgezelschappen, aanbieders van onderwijsontwikkeling etc.

Daarnaast worden al deze clubs en verenigingen geleid door deskundige

Culemborgers.

Vanwege de aankomende bezuinigingen, vanochtend was het op Radio 1, heeft u het

gehoord, gaan wij keuzes maken, tegelijk wil D66 het diverse keuzeaanbod voor

onze inwoners graag in stand houden. Onze subsidiegunning kan straks gaan

bepalen welke club/instituut nog wel en wie niet meer kan blijven bestaan.

Zou het dan niet handiger zijn, wanneer de diverse clubs of instituten van een

gelijkend aandachtsveld méér gaan samenwerken. Zo worden zij sterker en gaan

straks zelf over het nieuwe aanbod na de bezuinigingsronde. Zo zou het aanbod sec

gelijk kunnen blijven en de keuzevrijheid kunnen blijven bestaan. De gemeenteraad

gaat over geld en de deskundigen over het aanbod.

D66 tornt hiermee niet aan de vrijheid van vereniging, maar wij willen wel de

discussie vast starten, net zoals we 9 jaar geleden deden over een mogelijk meer

samenwerken tussen de voetbalclubs.

Als men meer gaat samenwerken betekent dit een andere manier van werken en

handelen van ambtenaren. Het betekent de verantwoordelijkheid ergens anders

neerleggen maar wel faciliteren. Het betekent denken over èn controleren op

maatschappelijk rendement. Het betekent dat subsidies echt een middel worden om

de ideale samenleving van onze stad te bouwen, in plaats van dat we subsidies

gunnen omdat ze gegeven waren.

We vragen aandacht voor:

1. een lokale overheid die leert te faciliteren in plaats van te beheersen,

2. het inzetten van subsidies als middel met maatschappelijk georiënteerde doelen,

15

3. een actieve lokale overheid die samenwerking, samenwerken van verschillende

verenigingen stimuleert.

Dit is ons tweede debatpunt

Ik sluit af. Alle mensen zijn ongelijk en verschillen tussen inwoners zijn goed, zolang

het anderen niet uitsluit van ontwikkeling en ontplooiing, van leren en werken. Dit

vraagt een sterke overheid met visie. Het vraagt nu ook een sterke overheid dat

schaarse middelen rechtvaardig verdeelt en de keuzevrijheid in tact laat.

Samenwerken is onontbeerlijk

Daar ligt wat D66 betreft de komende tijd onze collectieve Culemborgse ambitie: het

verder bouwen aan een prachtige stad met optimale kansen, waar Henk en Ingrid,

Sjonnie en Anita, Henkjan en Annabel samenwerken en elkaar versterken.

16

Fractievoorzitter CDA, mevrouw Anita Sørensen

Stilte voor de storm

Voorzitter, afgelopen week was ik met mijn kinderen aan het punniken. U weet wel,

met zo’n houten klosje en dan met veel gepriegel het ene lusje over het andere

trekken. Binnenin het klosje ontstaat dan een mooi koord, dat pas na veel gepunnik

onderuit het klosje komt. Ondertussen dacht ik na over onze toekomst, over hun

toekomst. Wat wens je je kinderen, wat wens je de volgende generatie toe?

Als raadslid ben je in de positie om niet alleen iets te wensen, maar ook iets te doen

voor de volgende generatie. Je kunt een richting aangeven, besluiten nemen die

invloed hebben op de toekomst van Culemborg. Dat is een bevoorrechte, maar ook

een verantwoordelijke positie.

De nabije toekomst ziet er helaas niet erg zonnig uit: in de komende jaren is zwaar

weer op komst. Met deze begroting lijken we in ‘de stilte voor de storm’ te zitten. De

begroting is nog net sluitend, maar we weten allemaal dat er grote bezuinigingen

aankomen. In de afgelopen periode hebben we ons als CDA gebogen over de

kerntaken van deze gemeente: wat vinden wij belangrijk en wat zou wel wat minder

mogen. Ik zei het vorig jaar ook al: wij willen voor nu en in de toekomst streven naar

een Vitaal, Veilig en Verantwoord Culemborg.

Op basis van onze uitgangspunten vindt het CDA twee taken zeer belangrijk:

bescherming van de kwetsbare mens en een veilige leefomgeving. Wat ons betreft

blijven de uitgaven hiervoor gelijk, hoewel efficiencyverbeteringen natuurlijk

mogelijk zijn.

Ik wil graag dieper ingaan op het belang van deze twee taken, namelijk bescherming

van het kwetsbare en Veiligheid en Respect, en een pleidooi houden voor het behoud

hiervan.

Bescherming van het kwetsbare

In het coalitieakkoord hebben wij afgesproken dat we de financieel zwaksten in

Culemborg zullen ontzien. Het CDA onderschrijft dit uitgangspunt vanuit haar

solidariteitsbeginsel. Maar: de uitgestoken hand van de samenleving naar de

betrokken burger is geen vrijblijvende zaak. Wij verwachten een actieve en betrokken

opstelling van mensen die aanspraak maken op financiële ondersteuning.

Onze verzorgingsstaat heeft in de afgelopen jaren mensen tot op zekere hoogte

verwend. Volgens ons staan we nu voor de opdracht om in de 21e eeuw aan dit

begrip een andere, meer toekomstgerichte inhoud te geven. De oplossing ligt wat

ons betreft in een ombuiging van “sociale zekerheid” naar “sociaal beleid”. Binnen

het sociaal beleid willen we ons richten op het investeren in mensen zodat zij een

positieve bijdrage kunnen leveren aan onze samenleving. Mensen hebben steeds

meer ‘bagage’ nodig in onze maatschappij. Het aanleren van vaardigheden door

17

scholing of anderszins verhoogt de zelfredzaamheid en vergroot de kans op

deelname aan de samenleving.

Het CDA is daarom blij met de komst van het Culemborgs Participatiehuis, een

formule die is ontwikkeld naar aanleiding van een raadsbreed aangenomen motie

van het CDA. Het doel van het Participatiehuis is om zoveel mogelijk mensen te

laten meedoen in onze maatschappij door hen te leiden naar betaalde arbeid of een

andere vorm van ‘meedoen’. Het Participatiehuis en het minimabeleid vormen twee

belangrijke uitgangspunten van ons sociaal beleid: aan de ene kant financiële

ondersteuning van mensen die daar echt recht op hebben, en aan de andere kant

begeleiding naar een positieve deelname aan de maatschappij. Bescherming van de

kwetsbare mens is, naast een veilige leefomgeving, wat het CDA betreft een kerntaak

van de gemeente die buiten de bezuinigingsdiscussie dient te staan.

Veiligheid en Respect

Een andere belangrijke kerntaak van de overheid is ‘Veiligheid’. Veiligheid is en blijft

voor het CDA een topprioriteit. Dat is dan ook de reden dat wij tijdens de

kerntakendiscussie hebben aangegeven (overigens als enige partij) niet te willen

bezuinigen op veiligheid in Culemborg.

Veiligheid en respect zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Zonder respect geen

veiligheid. De afgelopen jaren heeft het CDA ook in deze raad veel aandacht

gevraagd voor dit onderwerp. Denk bijvoorbeeld aan onze moties over de

stadswachten, over graffiti en over het wijk service centrum in Terweijde.

Een goed voorbeeld is het Veiligheidshuis Rivierenland dat nu bijna een jaar bestaat

en waar de gemeente, jeugd- en zorginstellingen, politie en justitie samenwerken om

criminaliteit en overlast aan te pakken. Wij zijn erg blij met deze integrale aanpak en

verwachten er veel van. De tijd van gedogen is voorbij. Dat lijkt een onbelangrijk

zinnetje ‘de tijd van gedogen is voorbij’. Maar het tegendeel is waar: het is een

cruciale mentaliteitsverandering en ik wil u graag laten zien waarom.

Er is een tijdje geleden een campagne gestart met de titel: “Aardige mensen, hoe gaan

we ermee om”. Wellicht heeft u het SIRE-filmpje gezien. Zo niet, of om uw geheugen

op te frissen heb ik het filmpje meegenomen en wil ik het graag laten zien.

(Toont het filmpje van de Sire)

Wat denkt u, zou u zich na dit filmpje ook anders gedragen? Om de uitwerking van

de SIRE-campagne te testen is hiernaar onderzoek gedaan door de Utrechtse

hoogleraar Kees van den Bos. In de NRC van 30 oktober jl. legt hij het volgende uit:

Het feit dat u ziet dat mensen in het filmpje normen overtreden leidt ertoe dat u juist

minder aardig zult zijn. Waar zit ‘m de crux: het filmpje is gericht op

bewustwording en niet op gedragsverandering. Na het filmpje bent u zich wel meer

van a-sociaal gedrag bewust, maar het levert geen positieve gedragsverandering op.

Waarom niet: om het aloude spreekwoord: goed voorbeeld doet goed volgen. En

slecht voorbeeld dus ook.

Waarom ga ik hier zo diep op in? Om aan te tonen dat goed voorbeeld ontzettend

belangrijk is om in Culemborg een veilige leefomgeving te creëren.

18

We kunnen mensen vertellen dat respect, waarden en normen belangrijk zijn in de

omgang met elkaar. Dit zal zeker leiden tot bewustwording. Maar zolang we allerlei

asociaal gedrag gedogen, zal het gedrag niet veranderen. Want dat is natuurlijk

precies wat gebeurt als je ‘gedoogt’: jongeren worden geconfronteerd met

normoverschrijdend gedrag, en zoals ik al zei: ‘slecht voorbeeld doet slecht volgen’.

Het CDA is daarom warm voorstander van ‘het goede voorbeeld’ en veel inzet op

preventie. Daarom willen wij graag met de Raad van gedachten wisselen over een

project ‘stadsregels’. Een project in heel Culemborg waarbij met name jongeren

worden betrokken om samen stadsregels op te stellen. Hiermee leggen we

gedragsnormen vast zodat ook duidelijk is wat van jongeren (maar ook van ons)

wordt verwacht. Indien iedereen in Culemborg onze stadsregels kent kunnen de

ouders, docenten, jongerenwerkers en sporttrainers het goede voorbeeld geven. En

goed voorbeeld doet goed volgen.

Voorzitter, in de piramide van Maslow is veiligheid de tweede basisbehoefte na

voedsel en drinken. Prachtige faciliteiten in een gemeente betekenen niet veel als

inwoners zich niet veilig voelen in hun leefomgeving. Voor het CDA is veiligheid een

topprioriteit en wij willen hierop in de komende jaren niet bezuinigen.

Voorzitter,

In de stilte voor de storm moeten we ons voorbereiden op hetgeen gaat komen. Het

CDA wil tot slot nog één punt onder uw aandacht brengen. Wij zijn ernstig bezorgd

over de gang van zaken rond het grondbeleid. Wij constateren dat de Reserve

Grondbeleid is uitgeput. Tegenvallers en afboekingen worden voor een groot deel

gedekt vanuit de winstverwachtingen uit Pavijen V. Maar: toekomstige

winstverwachtingen inclusief winstuitkeringen uit Parijsch staan ernstig onder druk.

De constatering van het college dat “de aangehouden marge van 15% van de nog te

verwachten kosten in de vastgestelde grondexploitaties ruim voldoende is”

onderschrijven wij dan ook niet.

We dienen ook in Culemborg rekening te gaan houden met vergrijzing en een

teruglopende bevolking op de langere termijn. Daarnaast hebben we te kampen met

steeds verder verslechterende verwachtingen op de woningmarkt. Op basis van

deze ontwikkelingen, in combinatie met de uitgeputte reserve Grondbeleid, pleit het

CDA voor een heroriëntatie van het gemeentelijk grondbeleid. Wij zijn er

eenvoudigweg niet gerust op dat ‘het wel goed zal komen’ en wij horen graag de

mening van de andere partijen hierover.

Voorzitter,

Met overheidsbeleid is het eigenlijk net als met punniken: je ziet pas na een tijdje wat

het effect is. De gemeente zal haar rol de komende jaren moeten heroverwegen,

sommige taken zullen we niet meer uitvoeren en het effect daarvan kan soms pijn

doen. Het CDA pleit er nadrukkelijk voor om ‘Bescherming van de kwetsbare mens’,

en ‘Veiligheid’ buiten de bezuinigingsdiscussie te houden. Want als er wat het CDA

betreft ergens een kerntaak voor de gemeente is dan bestaat die op die twee

19

gebieden. Zodat we voor onze inwoners een Vitaal, Veilig en Verantwoord

Culemborg kunnen behouden, nu en in de toekomst.

20

Fractievoorzitter SP, de heer Thijs Heemskerk

Uitstel dat geen afstel betekent

De politiek staat er om bekend vaak lang over het nemen van beslissingen te doen.

De kredietcrisis heeft geleid tot een oplopend overheidstekort. Een tekort dat na het

redden van banken en Icesave- spaarders opgelopen is tot 30 miljard euro. Het

vorige kabinet kwam er niet toe echte besluiten te nemen hoe dit financieringstekort

aangepakt moest worden.

Na een maandenlange slepende kabinetsformatie heeft Nederland eindelijk weer een

nieuwe regering. Dit rechtse minderheidskabinet heeft inmiddels wel besloten wie

de kredietcrisis moeten gaan betalen. Dat zijn wat betreft VVD en CDA niet de

banken die deze crisis veroorzaakt hebben. Ook niet de mensen met een topinkomen

en zij die nog steeds enorme bonussen opstrijken. In plaats daarvan wordt de

rekening neer gelegd bij de gewone man. Onder meer bij studenten die minder

studiefinanciering gaan krijgen. Mensen met een arbeidsbeperking van wie de

uitkering verlaagd wordt. Mensen die aangewezen zijn op zorg en sociale zekerheid.

Ook worden huurders extra belast, terwijl mensen met een dure koopwoning buiten

schot blijven.

Daarnaast wordt er ook fors bezuinigd op de overheid. Waarbij lagere overheden

zoals de gemeente Culemborg zeker niet vergeten worden.

Kortom dit nieuwe kabinet van VVD en CDA zal voor Culemborg weinig goeds gaan

betekenen. Niet alleen zal de kloof tussen arm en rijk verder vergroot worden. Ook

zal de PVV meer de vrijheid krijgen om de spanningen tussen groepen inwoners met

een verschillende culturele achtergrond te vergroten. De meeste Culemborgers zullen

de gebeurtenissen in Terweijde aan het begin van dit jaar zeker nog niet vergeten

zijn. Ik denk dan ook niet dat wij in Culemborg op meer anti-islam verhalen van de

PVV zitten te wachten. Dat betekent alleen maar de kans vergroot wordt dat

spanningen opnieuw gaan oplopen.

Verder is zeker dat de gemeente na volgend jaar fors zal moeten gaan bezuinigen.

Momenteel wordt nog uitgegaan van een bedrag van ruim 3 miljoen euro in de

periode tot aan 2015. De kans dat dit bedrag bij dit rechtse kabinet nog fors hoger zal

uitvallen is echter beslist aanwezig. Deze coalitie heeft steeds geroepen dat zij niet

belastingen wil gaan verhogen. Dat zal er dan onvermijdelijk toe leiden dat er

voorzieningen in onze stad zullen gaan verdwijnen. Voor andere voorzieningen zal

het betekenen dat contributies en toegangsprijzen fors duurder gaan worden. Wat in

feite ook een vorm van aantasten van de koopkracht van Culemborgers betekent.

21

Kortom al zegt een bekend Nederlands spreekwoord van uitstel komt afstel, dat zal

helaas niet voor het bezuinigen in Culemborg gelden. De SP is er beslist niet voor om

zo mededogenloos te gaan bezuinigen bij gemeentes. Wij zullen de aankomende

jaren daarom zowel in Culemborg als landelijk actie gaan voeren tegen deze

bezuinigingen.

Helaas zullen wij ons echter daarnaast ook neer moeten leggen bij de financiële

realiteit. De gemeente kan niet meer uitgeven dan dat er binnenkomt. Daarom zullen

ook wij volgend jaar mee doen aan de kerntakendiscussie: de manier die wij als

gemeenteraad gekozen hebben om tot besluitvorming over de meer dan 3 miljoen

aan bezuinigingen te komen. Daarbij is ook voor de SP het verhogen van de OZB

zolang de woningbouw zo onder druk staat, geen optie. Verder staat voor de SP nu

al vast waarop niet bezuinigd moet worden. Bij de bezuinigingen zullen mensen met

inkomen op minimumniveau niet nog meer het slachtoffer mogen worden. Ook

vinden wij dat de zorg, de bestrijding van werkeloosheid, het jongerenbeleid en het

milieu moeten worden ontzien.

Ondanks de noodzaak om te gaan bezuinigen, zullen wij vandaag toch met

voorstellen komen om de armoedebestrijding te verbeteren. Dat is onvermijdelijk

omdat de koopkracht van minima door de kabinetsplannen toch al verder

verslechterd. Wij stellen daarom voor om mensen eerder recht te geven op de

zogenaamde langdurigheidtoeslag. Iets dat wettelijk gezien toegestaan is en in

andere gemeentes al gebeurt. Wij willen dat je hier al na 3 in plaats van na 5 jaar

aangewezen te zijn op een laag inkomen voor in aanmerking komt. Ook willen we

dat de grens die aan je inkomen wordt gesteld, verruimd wordt.

Ook willen wij dat er meer gebeurd aan de bestrijding van de vaak verborgen

armoede bij ouderen. Een groep die vaak geen beroep doet op bijzondere bijstand of

andere regelingen waar zij recht op hebben. Door deze groep meer thuis te gaan

bezoeken,kan gestimuleerd worden dat zij gebruik gaan maken van de regelingen

waar zij recht op hebben. Wij hopen dat dit niet tot extra uitgaven zal leiden door

onder meer gebruik te maken van huisbezoeken die toch al plaatsvinden en de inzet

van vrijwilligers.

Het is in Culemborg nog steeds verre van eenvoudig om een betaalbare huurwoning

te vinden. Eigenlijk is er al jaren sprake van een tekort aan dit soort woningen. Dit

tekort alleen maar groter te worden. Veel goedkope woningen zullen door

stadsvernieuwing gesloopt worden. Terwijl er niet in een hoog genoeg temp nieuwe

goedkope huurwoningen bijgebouwd worden. Dat wordt versterkt doordat er

vanwege de crisis minder sprake is van doorstroming. De SP vindt het belangrijk dat

deze ontwikkelingen voor de raad goed inzichtelijk blijven. Wij komen daarom met

het voorstel om de komende jaren weer jaarlijkse streefgetallen voor de verschillende

categorieën woningen op te nemen.

22

De SP vindt dat het zaak dit jaar van uitstel zo goed mogelijk te gaan benutten. Het

valt nu al te voorzien dat op de werkorganisatie van de gemeente verder zal worden

bezuinigd. Dan is het belangrijk om nu daar nu op in te gaan spelen. Een goede

manier om dat te doen is de deskundigheid en inzetbaarheid van het huidige

personeel verder te gaan vergroten. Iets dat hopelijk ook een positief effect zal

hebben bij het terugdringen van de afhankelijkheid van de gemeente van de inhuur

van externen.

Het college stelt voor na 2011 niet langer apart geld beschikbaar te stellen voor de

aanleg van wegen. De aanleg of ingrijpende verbetering van wegen zal dan alleen

betaald kunnen worden als er woningbouw plaatsvindt of wanneer de provincie met

subsidie komt. In de praktijk zal dat gaan betekenen dat er voor de aanleg van de

hoofdstructuur van wegen onvoldoende geld beschikbaar is. De SP vindt dat geen

goede zaak. Ten slotte blijft het verbeteren van de doorstroming van het verkeer en

voorkomen van nieuwe knelpunten en onveilige situaties belangrijk. Daar kan ook in

tijden van bezuinigingen best geld voor gevonden worden als je bereid bent te gaan

sparen. Bijvoorbeeld door op gezette tijden een deel van winst uit de nieuwbouw in

Parijsch daarvoor te reserveren.

De SP zal voorstellen voorlopig de subsidie aan Milieudefensie niet te verminderen .

Voor zo ver wij begrepen hebben, wordt momenteel hard gewerkt aan een andere

opzet voor de Week van de Vooruitgang. Met stopzetten van de subsidie geef je dan

het verkeerde signaal af.

Deze coalitie roept regelmatig andere fracties op om mee te doen. De SP heeft tot nog

toe steeds gehoor gegeven aan deze oproep. Wij wachten ook vandaag met doen van

ingrijpende voorstellen tot dat de kerntakendiscussie gevoerd is. De SP hoopt dat

daar in termen van vertrouwen ook iets tegenover zal staan. Namelijk dat ook andere

fracties zich hard zullen blijven maken voor inwoners die met weinig geld moeten

rondkomen. Dat zij zullen worden ontzien en waar mogelijk zullen worden

gecompenseerd, ook nu er bezuinigd moet worden.

23

Fractievoorzitter ChristenUnie, de heer Daniël Jumelet

Op 2000 kilometer afstand van Culemborg bevindt zich het district Mureş, in

Roemenië. Daar was ik een week geleden met mijn broer. Vanwege een

fotoreportage over Roma-zigeuners. Die komen daar in grote getale voor. Ze wonen

er in kleine nederzettingen, dikwijls in de buurt van officiële dorpen, een beetje

achteraf. Voor de reportage hebben we zo’n negen zigeunergemeenschappen

bezocht. Het heeft een diepe indruk gemaakt. De meesten wonen in kleine huisjes, in

een erbarmelijke staat. In sommige dorpen kun je beter spreken van hutjes.

Opgebouwd uit wat houten palen, waartussen takken met leem zijn aangebracht.

Daken die kapot zijn, vloerbedekking van modder. Verroeste kachels, waarmee met

houtvuurtjes gestookt en gekookt wordt. Omdat goede rookkanalen ontbreken staat

menig onderkomen blauw van de rook. Soms een varkentje of een paar kippen. Ook

binnen, bij de kachel. Voor schrijnende armoede hoef je tegenwoordig de EU niet

meer uit. Met zo’n ervaring op zak is de verleiding groot om de eigen, Culemborgse,

situatie te relativeren. Dat kan ook helemaal geen kwaad, maar die kant ga ik nu toch

maar niet op. Want wat ik uit Roemenië mee wil nemen naar de Raad is een heel

andere observatie.

Wat mij opviel was het grote verschil tussen de verschillende gemeenschappen die

we bezochten. De sfeer, de algehele staat van de huizen, de manier waarop de

mensen ons tegemoet traden en uit hun ogen keken. En wat ik nu ga zeggen is geen

resultaat van wetenschappelijk onderzoek, maar een persoonlijke conclusie die ik

heb getrokken. Het leek erop dat die gemeenschappen waar goed leiderschap

aanwezig was, de leefomstandigheden een stuk beter waren. Primitief, maar

draaglijk. In die dorpen was structuur en saamhorigheid. In sommige dorpen was

geen water. Niet omdat de overheid niet voor een waterleiding had gezorgd, maar

omdat die binnen een week door de bewoners zelf alweer verkocht was. Werden

wezen aan hun lot overgelaten. Moesten weduwen zelf maar zien hoe ze hun

kinderen te eten gaven. En werd op hoge toon geklaagd over de tekortkomingen van

de overheid. “Waarom er geen waterleiding was en dat dat een schande was!” In

gemeenschappen met goed leiderschap troffen we een totaal ander beeld aan.

Rustige mensen, die aan het werk waren. Goed voor elkaar en hun dieren zorgden.

Voorzien van stromend water en elektriciteit. De was netjes aan de lijn, in plaats van

op een hoopje in de modder.

Nog meer dan ooit ben ik overtuigd geraakt van het belang van goed lokaal bestuur.

Lokaal kunnen we het verschil maken, juist wanneer er tegenwind is op

wereldschaal. Gelukkig gebeurt er wat dat betreft in Culemborg veel goeds:

• De aanpak van Terweijde,

• het wijkgericht werken,

• het Participatiehuis,

24

• de begeleiding van gezinnen met problemen door ketenregisseurs.

Het bewonersoverleg in Terweijde, dat nu écht van de bewoners is en goed wordt

geleid, levert de eerste vruchten op. Maar waar we in Culemborg heel erg op moeten

letten is de neiging om te snel tevreden te zijn. Zodra iets in gang is gezet, is de

neiging hier heel groot om tevreden achterover te leunen. Neus omhoog en “kijk

eens hoe goed we het hier doen!” Maar daar gaat het vaak mis. Want als het

Participatiehuis niet gepaard gaat met echte aandacht voor re-integrerende

Culemborgers en een manier wordt om de kaartenbak van de sociale dienst zo snel

mogelijk leeg te krijgen, dan draait het maatschappelijk effect om. Het gaat om

creativiteit, aanstekelijke goede voorbeelden. Zoals ‘Lekkers aan de Lek’, een vrolijke

Pipowagen met koffie, thee, gebak én een paar prachtdames. Het gaat om hart en

passie voor de stad. Om compassie met Culemborgers die een steuntje in de rug

nodig hebben.

We ontkomen er de komende jaren niet aan om te snoeien, en het is niet de eerste

keer dat dat wordt gezegd. Misschien nog wel harder en dieper dan we nu denken.

Want ik houd mijn hart vast ten aanzien van de resultaten van de grondexploitatie,

om maar eens wat te noemen. Zodat er nog minder inkomsten zijn dan waar we met

z’n allen op rekenen. Maar wat hierbij in mijn ogen belangrijk is te beseffen, is dat

snoeien op twee manieren kan. Op een kille, zakelijke manier. Zo van: “Het is hier

een beetje te goed, het kan wel een beetje minder. Laat iedereen maar zoveel mogelijk

voor zichzelf zorgen”. Dat is in mijn ogen niet de juiste weg en daarin ben ik gesterkt

door mijn ervaringen in Roemenië. Natuurlijk kan en moet het anders. Maar

creativiteit, saamhorigheid en hart voor elkaar dienen centraal te staan in het

opnieuw afwegen van taken en budgetten. Een mooi voorbeeld van efficiënte

creativiteit en saamhorigheid was voor mij de Open Monumentendag dit jaar. Een

feest voor de stad, van en voor elkaar. Want weinig financiële middelen betekent niet

altijd dingen niet meer doen, maar wat ons betreft vooral dingen anders doen. Mét

elkaar. We moeten ervoor zorgen dat we met z’n allen eigenaar zijn van het

probleem én de oplossingen die hierbij soms nieuwe kansen bieden. Dit vraagt om

nog veel meer en betere communicatie over de kerntakendiscussie, met álle

Culemborgers. En heel veel aandacht voor betere manieren om Culemborgers bij die

oplossingen in te schakelen.

Eén van de aandachtspunten die ik in dit kader wil noemen is het groene en

duurzame karakter van onze stad. Veel mensen komen hier wonen, omdat – ondanks

de centrale ligging – er ook veel groen en vrije ruimte om de stad aanwezig is. Er is

aandacht voor duurzame producten en een open oog voor de wereld. Sommigen noemen

dit smalend ‘linkse hobby’s’. Wat mij betreft een geuzenterm voor

verantwoordelijkheid en medemenselijkheid. Maar ergens zit er ook een pijnlijke

waarheid in deze typering. Want als zorg voor het milieu en omzien naar onze

medemens (zowel veraf als dichtbij) zich afspelen buiten en boven de samenleving,

dan missen ze hun zeggingskracht. De komende jaren willen wij graag zoeken naar

25

manieren om Culemborgers veel directer bij deze thema’s te betrekken. Door goede

communicatie en het integreren van deze dingen in het maatschappelijk leven. Door

mensen nog meer te betrekken bij het onderhoud van het groen in en om de stad.

Door ondernemers actief te betrekken bij het Participatiehuis en ze te helpen om re-

integrerende medewerkers op te nemen. Door de WMO zo uit te voeren dat mensen

gestimuleerd worden elkaar te helpen en er nieuwe netwerken ontstaan. Zodat het

helpen van de medemens niet puur en alleen wegcijferen betekent, maar ook het

aanboren van nieuwe rijkdom. Onbetaalbare rijkdom om een andere commercial aan

te halen. Een ander voorbeeld van betrokken zijn bij Culemborg vind ik de plannen

die de Stichting Bedrijvigheid voor een cultuurfabriek in de spoorzone. Ik ben blij dat

dit soort plannen er komen en dat mensen zelf het initiatief nemen.

De komende jaren worden spannend en in mijn ogen ook beslissend voor het

karakter van de samenleving. Zal de crisis louterend werken? Zal deze ons helpen

om weer een stuk saamhorigheid en gemeenschapszin terug te vinden? Of laten we

ons nog verder uit elkaar spelen, ieder met zijn of haar eigen wrok en teleurstelling?

Landelijk lijkt het erop dat de verharding en de verdeeldheid alleen maar toenemen.

Ik geloof er oprecht in dat we lokaal het verschil kunnen maken. Waarbij we zélf het

goede voorbeeld mogen geven. In deze Raad herken ik het hart en de passie voor

deze mooie stad. Graag wil ik, als vertegenwoordiger van de ChristenUnie er met

jullie samen voor gaan. Creatief en bruggenbouwend. Maar ook kritisch als het moet.

Niet uit wrok of woede. Maar uit dankbaarheid. Omdat ons zoveel gegeven is. Laten

wij dat koesteren, doen opbloeien. In omzien naar elkaar en met respect voor onze

leefwereld.