Algemene beschouwingen fracties politieke partijen
gemeenteraad Culemborg Programmabegroting 2011
Raad 11 november 2011
Fractievoorzitter VVD mevrouw Anke Pin
In de overgang
In Culemborg zitten we in 2011 in de overgang. En dat is niet prettig, dat geeft een
gevoel van onzekerheid. Er moeten moeilijke keuzes en forse ingrepen gepleegd
worden om de gemeentelijke financiën op orde te houden. En dat zal pijnlijk zijn. De
begroting voor 2011 is sluitend, maar wel erg nipt! Er moeten geen onverwachte
uitgaven bij komen. En het is nog maar zeer de vraag of dat gaat lukken. Tenslotte is
onze rijksoverheid ook niet echt betrouwbaar geweest. Denk maar aan de extra
korting op werk en inkomen die we dit jaar onverwachts op ons bord kregen.
In Culemborg hebben we afgesproken, dat we de financieel zwakkeren zoveel
mogelijk moeten ontzien. En dat de onroerend goed belasting ook niet meer dan met
de inflatie correctie verhoogd mag worden. Het is goed om te zien dat dit in ieder
geval gelukt is voor 2011.
Dit betekent niet, dat wij geen wensen en opmerkingen hebben over de
programmabegroting, de beleidsvoornemens en de daarmee gemoeide middelen.
Laat ik maar eens beginnen bij openbare orde en veiligheid.
In 2010 zijn er flink wat plannen in uitvoering genomen. Denk aan Aansprekend
TerWeijde, maar ook in andere wijken is aandacht voor groepen overlastgevende
jongeren. Dat moet voluit doorgaan in 2011, want we zijn er nog lang niet. Je hoeft de
krant maar op te slaan, om te zien dat Culemborg nou niet echt een rustig stadje aan
de Lek is.
En als je de benchmark Publiekszaken en Burgerpeiling leest van 2010, dan zie je
bijvoorbeeld dat wij in Culemborg hoog scoren op het gevoel van onveiligheid in de
buurt. Angst om ‘s avonds de deur uit te gaan, angst om überhaupt ‘s avonds de
deur open te doen. Kortom hier moet verandering in komen. En dat kan alleen maar
als er flink wordt ingezet op veiligheid.
Iets wat ook een bijzonder onveilig gevoel en veel ergernis geeft is de overlast van
scooters in de binnenstad en in de twee andere winkelcentra in Culemborg.
Kunnen we een scooterverbod op de genoemde locaties invoeren? Ook hebben wij
ideeën over het instellen van een team Stadstoezicht, waarin een aantal controlerende
en toezichthoudende functies op het terrein van parkeren en veiligheid kunnen
worden ondergebracht. Over beide zaken dienen wij een motie in.
Versterkte inzet op participatie
2
Een aantal Culemborgers staan aan de zijlijn. Zij hebben geen werk, en hebben
weinig vooruitzichten op betaald werk. Het Culemborgs Participatiehuis moet
ervoor gaan zorgen dat mensen weer gaan meedoen in Culemborg. En dit gaan we
doen met opleidingen en begeleiding, zodat er weer een reële kans ontstaat om mee
te doen. Er wordt fors op geïnvesteerd, en de tijd van niet meedoen is voorbij.
Wij ondersteunen dit beleid van harte.
Kwaliteitsverbetering begroting
Elk jaar worden de financiële stukken beter om te lezen, het wordt extra opgeleukt
met mooie schema’s en leuke kleurige plaatjes. Maar ik zou toch graag een tip willen
geven: als er in de cijfers grote verschuivingen zijn, geef er wat meer toelichting bij.
Dat voorkomt veel vragen. En bovendien begrijpen wij niet goed, waarom
kwaliteitsverbetering per saldo altijd leidt tot hogere uitgaven posten. Zo komt het
op ons over, alsof kwaliteitsverbetering een ander woord is voor zichtbaar maken
van budgetoverschrijding.
Cultuur
Culemborg heeft een rijke historie. Een prachtig stadje met veel mooie monumentale
gebouwen. En natuurlijk moeten we dat in stand houden. Toch zetten wij wel
vraagtekens bij het verruimen van de monumentensubsidie in verband met de
uitbreiding van de monumentenlijst. In het kader van de te verwachten
bezuinigingen, vinden wij dat je daar nog eens kritisch naar moet kijken.
Ook hebben wij onze bedenkingen bij het verder uitwerken van het
herinrichtingsplan voor de kasteeltuin. In het verleden heeft hier een ontzettend
kostbaar onderzoek plaatsgevonden, en de conclusie was: het is te duur en we
hebben er geen geld voor. Volgens ons is dat nu nog steeds zo, dus wat ons betreft
voorlopig geen uren en onderzoekingen meer doen. Met andere woorden geen geld
er meer aan uitgeven, hoogstens wat onderhoud, wat nu ook al plaatsvindt. Hier
komen wij met 2 amendementen.
Werk aan ‘t Spoel
Ontegenzeggelijk wordt dit een aanwinst voor Culemborg. Maar tot nu toe is ons
steeds voorgehouden dat dit project de gemeente geen geld zou gaan kosten. Maar er
staat nu toch wel het één en ander opgenomen in de vorm van beheerskosten voor de
volgende jaren. Zo ga je steeds meer geld uitgeven, terwijl er minder geld
binnenkomt. Lijkt ons niet de goede weg.
Toerisme
Door de impuls die de afgelopen jaren aan de promotie van Culemborg is gegeven, is
er een toename van toeristen in Culemborg. En dat is prachtig! Dit zorgt direct en
indirect voor extra werkgelegenheid en een levendige binnenstad. Tot en met 2011 is
er budget. Daarna moet er een nieuw budget worden gevonden. Wij willen alvast
een voorzet geven. De toeristenbelasting is al jaren ongewijzigd gebleven op 50 cent
3
per overnachting. Wij stellen voor om dit te verhogen naar € 1,50 maar dat te
maximeren op vijf dagen. En dit geldt uiteraard niet voor de seizoens -en vaste
staanplaatsen, waarvoor de situatie ongewijzigd blijft. Dus in Culemborg betaal je als
passant niet meer dan 5 dagen toeristenbelasting. De meeropbrengst moet ten
goede komen aan de promotie voor Culemborg.
Ook hier komen wij met een motie.
Onderhoudsniveau bedrijventerrein
De afgelopen jaren is er flink geïnvesteerd en in samenwerking met de ondernemers
gerevitaliseerd op ons bedrijventerrein. Dat was geen overbodige luxe. Nu, vooral
nu, is het belangrijk om de kwaliteit optimaal te houden, nog steeds in
samenwerking met diezelfde ondernemers. De meerwaarde is veel meer dan een
goede uitstraling van ons bedrijventerrein. Het trekt nieuwe werkgelegenheid aan en
dat is de motor van Culemborg. Door hierop te blijven investeren ben je op den duur
goedkoper uit. Het is een vorm van preventie die doorwerkt in heel Culemborg.
Wegenonderhoud / Verkeer
Ook hier is veel in geïnvesteerd. Maar we zijn nog niet klaar. Er moeten nog
verschillende wegen en straten worden opgeknapt, verbindingen aangepast enz.
Het onderzoek naar het openstellen van de dwarsverbindingen moet zo snel
mogelijk worden afgerond, zodat er eindelijk uitvoering kan worden gegeven aan
het besluit om de dwarsverbindingen open te stellen en de blocker in de Prijsseweg
te verwijderen.
Daar moet geld voor beschikbaar blijven en zijn.
Ook hier komen wij met een motie
Ik ga afronden. Ik zei het al, we zitten in de overgang. Een overgang van relatief
vette jaren naar ongetwijfeld lastige magere jaren. Nu al vooruit lopen op de
kadernota 2012 is onverstandig en niet fair, maar we moeten voorkomen dat we
besparingen op korte termijn realiseren, die op de lange termijn slecht uitpakken.
Culemborg is een prachtig stadje met veel goede voorzieningen. Iedereen beseft dat
de bomen niet maar tot in de hemel blijven groeien. We moeten onze ogen niet
sluiten voor wat er komen gaat. Door geconfronteerd te worden met minder
mogelijkheden, hopen wij dat er meer saamhorigheid ontstaat. Samenwerken is een
vereiste, wellicht dat je dan juist veel sterker uit deze overgangscyclus komt.
Een overgang brengt immers ook vaak wat nieuws. Dat zal voor 2012 de
belangrijkste uitdaging worden.
Fractievoorzitter PvdA, de heer Jur Marringa:
Mee kunnen doen
4
De Partij van de Arbeid heeft de afgelopen maanden vorm gegeven aan haar nieuwe
rol in de Culemborgs politieke werkelijkheid.
Deelname aan de politieke besluitvorming is voor ons een groot goed. En soms ook
een hard gelag. Verantwoordelijkheid ligt voor ons in eerste instantie niet alleen in
kaderstelling en controle, maar zeker in betrokkenheid bij de uitvoering van het
beleid.
De raad van Culemborg kent een eigen cultuur, waarin de sfeer goed is. Helaas is het
debat vaak summier en niet uitdagend. Statements zijn er zeker, stellingnamen te
over. Het debatteren kan beter, zeg ik dan maar. Het College vaart daar ongetwijfeld
wel en beter bij. Misschien wordt het zinniger als het College in het vervolg wel mee
gaat debatteren.
Een punt van onzekerheid en zorg is wat we kunnen verwachten uit Den Haag.
Langzaam druppelt er informatie binnen over de maatregelen, maar in de stukken
van het College is er geen aandacht voor deze donkere wolken. Wij vragen het
College daar in de eerste maand van het nieuwe jaar uw visie in een brief op te
geven.
De PvdA is al jaren op zoek naar een stad in balans, waar elke inwoner een plek
heeft. Zowel sociaal als fysiek.
Een stad waar je mee kunt doen. Mee doen nodigt uit en wacht reactie af, maar mee
kunnen doen biedt pas echt perspectief. Participeren is meer dan wachten tot de
ander komt.
Nog veel te veel Culemborgers kunnen die keuze moeilijk maken en daar is een
vangnet voor nodig.
Het Culemborgs Participatiehuis is een instrument, een eigen sleutel om tot
perspectief te komen. Maar met een instrument zijn we er niet. Samen leven doen we
niet in een Participatiehuis. Dat doen we in een straat, een buurt en een wijk.
Die maat kennen we al jaren in Culemborg. Het wijkgericht werken is een groot goed
dat niet ingezet wordt bij problemen, maar dat een werkwijze is van de gemeente en
haar partners. Bewust en gericht. Over de hele stad. Door de gemeente en haar
partners in de stad.
Dit instrument ‘wijkgericht werken’ mist de PvdA in het verhaal van het College.
Wel inzetten bij de problemen op Terweijde, maar Hoge Prijs, Achter ’t Zand en de
Binnenstad, om maar wijken te noemen, hebben ook recht op aandacht en verdere
verfijning van het instrument wijkgericht werken.
Wat vindt de PvdA van deze begroting?
Om te beginnen vinden wij het visieloos. Zonder grote woorden en plannen.
Ondanks de woorden van het College dat er niet vooruit gelopen wordt op de
kerntakendiscussie van de gemeenteraad is er wel gekort op de reiniging en de
WMO.
Minder vegen en beheerster omgaan met WMO-gelden zijn ook uitkomsten van de
eerste kerntakendiscussie en die worden nu vast ingeboekt. Niet een sterk signaal,
5
wel lekker om de begroting kloppend te krijgen. De brandweer is toch ook niet alvast
gekort? De investering in Het Huis van de Stad is voor de PvdA een feit. Het is
echter wrang als we het afzetten tegen de toekomstige bezuinigingen op bijvoorbeeld
sociaal beleid, ook uit Den Haag. Sober, sociaal en duurzaam beleid zijn voor ons de
peilers van het Culemborgs beleid. Mee kunnen doen, daar zullen wij de daden van
het College op beoordelen.
De PvdA wil een aantal kansen met de gemeenteraad bespreken en deze in moties
inbrengen.
Kansen voor jongeren
Te beginnen in het onderwijs. Eindelijk wordt de Brede School Oost inhoudelijk
opgezet in plaats van het neerzetten van een schoolverzamelgebouw. De Brede
School als instrument om kinderen kansen te geven tot ontplooiing en integratie te
komen. De PvdA vindt de programmatische inzet in Oost cruciaal. Ook het
instrument van de Lokale Educatieve Agenda, immers gemeenschapsgeld, zal voor
de kinderen van Culemborg werkelijk effect moeten hebben.
Een ander punt is de rol van jongeren bij participatie. Waar kan een jongere in
participeren? En als je dat niet wilt, is dat een keuze en niet een gegeven. Aanbod
genoeg, alleen is alles bereikbaar?
De PvdA pleit voor een gericht jongerenbeleid op het gebied van sport, cultuur en
beleving. Een jongerenkaart, waarmee je kunt proeven van verschillende bezigheden.
Gewoon voor elk Culemborgs kind. Het is de vraag of de straatcoaches leiden tot een
oplossing, een toegezegde evaluatie missen wij al een tijdje. Het jongerencentrum is
dan wel in woord in beeld, eerst was het de volgende maand en nu is het volgend
jaar. Daar gaan we weer. Wat is nou het werkelijke belang van de acties,
opgeschreven in Aansprekend Terweijde. Waar blijft het bestedingsplan van de 1
miljoen extra geld voor Terweijde, met name voor de jongeren? Wij horen daar
graag meer over, maar zien het vooral graag in de stad.
Participatie
Mee doen is van belang. Mee kunnen doen is wat anders. Op dit moment is nog niet
duidelijk voor de PvdA of de uitnodiging om mee te doen voor elke Culemborger
wel hetzelfde geldt. Iedere Culemborger heeft z’n eigen kracht, omgeving,, en ook
beperkingen. Daar vragen wij aandacht voor. Juist de verschillen tussen
Culemborgers is een sterk kenmerk van onze stad. Kijk naar de mensen en hun
verscheidenheid en zet daar de regels voor in. En niet andersom. Wij vragen dan ook
aandacht om alle bevolkingsgroepen actief te blijven betrekken bij de stad en haar
mogelijkheden. Het landelijk debat, waarbij bepaalde bevolkingsgroepen maar al te
makkelijk worden weggezet als niet willend is niet onze keus. En daar bij hebben we
het over rechten en plichten. En om het voor ons duidelijk te maken:
vrijwilligerswerk is ook participatie in volle omvang. Met vrijwilligerswerk is in deze
stad veel bereikt en dat willen we zo houden. De vraag die over blijft – en daar heb ik
6
het graag met de raad over – of beleid gestoeld op repressie wel zin heeft. Overheid
en deelnemer dienen ons inziens samen op pad te gaan. En van elkaar te leren.
Wonen
De PvdA maakt zich met u ernstige zorgen over de woningmarkt. Kleurrijk Wonen is
misschien wel de belangrijkste partner van de gemeente. Zij moet borg staan voor
voldoende aanbod van woningen in de huursector. Door de vele ingrepen in de stad
is er veel verloop van bewoners aan de onderkant van de woningmarkt. Zij zijn vaak
letterlijk op de loop. De PvdA vraagt zich af of het maatschappelijk effect voldoende
in beeld is en deze groep mensen voldoende kansen heeft op de woningbouwmarkt.
Daarbij speelt de komende jaren de wijk Achter de Poort een grote rol en de PvdA
zal zich daar actief mee bezig houden.
Maar er zijn ook andere zorgen over de nieuwe bouwprogramma’s en de starters op
de woningmarkt. Sommige steden in het land hebben rigoureus bouwplannen
opgeschort en zelfs geschrapt. Niets lezen wij daarvan in de plannen voor 2011. Wij
zien daar graag een onderbouwde programmering van, zeker gezien de
ontwikkelingen van Het Buitenhof. Hoe serieus is actief woningbeleid voor de
Culemborger aan de orde, zeker nu de contouren van de stad bereikt zijn in de
planvorming? De vraag is helder: wat zijn de effecten van de crisis voor het huidige
bouwprogramma en hoe worden de zaken aangepast.
Duurzame oplossingen
De PvdA is verheugd dat er een milieuprogramma is vastgesteld. Wat ons betreft
blijven we scherp om de milieudoelstellingen te halen en scherp op de markt om de
mogelijkheden zoveel mogelijk te benutten. In de milieuwereld is er veel innovatie
en milieu heeft zelfs economische waarde en levert op. Duurzaamheid is een
uitdaging en geen last. Een duurzame uitdaging.
Culturele kaalslag
En dan als laatste willen wij de culturele kaalslag benoemen. Niet alleen de zorg over
het cultuuraanbod, maar ook de Culemborgse samenleving. Laten we blijven zeggen
dat het een prettige stad is om in samen te wonen en dat we daar met z’n allen voor
staan. Sommige dingen gaan we na 2011 niet meer doen, maar andere dingen blijven
we– misschien op een andere manier – in volle glorie en overtuiging doen. En dan
niet met een kaasschaaf, zoals vorig jaar bij het theater.
Cultuur is wat je wil zijn en niet wat je verworven hebt. Verworvenheden zijn
statisch en behoudend. De stad is altijd in beweging. Het is aan de gemeenteraad
daar op te reageren, maar vooral een visie op te blijven formuleren. En daar houdt de
PvdA de gemeenteraad van Culemborg graag en volhardend aan.
Voorzitter,
Wij zullen komen met moties op het gebied van jongeren, onderwijs, participatie en
wijkgericht werken, wonen en het voeren van een goed duaal debat.
7
Kortom: mee kunnen doen in een prettige stad is de kern van het verhaal van deze
reactie op de begroting van 2011. Dat geldt ook voor de komende jaren. We laten
niemand los binnen de gestelde grenzen. Mee kunnen doen is niet gevat in regels,
maar gedrag. En dat duurzaam geregeld. En daar hebben we nog steeds de overheid
voor nodig. Laten we het prettig houden in de stad, waar iedereen in mee kan doen.
8
Fractievoorzitter GroenLinks, mevrouw Claire Vaessen
Doe MeeR!
In Culemborg worden nog geen keuzes gemaakt. De Begroting 2011 ademt nog een
sfeer van gespannen wachten tot het moment, volgend jaar, dat we echt moeten gaan
kiezen. De bezuinigingen gaan niet aan Culemborg voorbij. Alle politieke partijen
zullen dan met de billen bloot moeten.
• Dit bestuur heeft zich voorgenomen met grote financiële ingrepen te wachten
tot dat moment. Dat is dan ook de reden dat GroenLinks vandaag de
vermindering van het Wmo budget ter discussie stelt.
• Daarnaast wil GroenLinks peilen of raadsleden behoefte hebben aan inzage in
de onderliggende productbegroting.
• Of het gemeentelijk beleid ook op langere termijn perspectief biedt op
economische zelfstandigheid, willen we in de cijfers kunnen terugzien.
Daartoe dienen we een amendement in.
• GroenLinks is verder van mening dat deze raad en dit college nog veel meer
kunnen doen. En dat hoeft niet altijd extra geld te kosten. Deze werklustige
GroenLinksfractie komt de komende maanden daarom zelf met voorstellen.
Vandaar het motto bij deze begroting: Doe MeeR!
In 2007 al wilde GroenLinks weten of de mensen die uit de uitkering waren geraakt,
duurzaam ‘uitkeringsvrij’ waren. Gepresenteerde aantallen over uitstroom zeggen
immers niet zoveel als diezelfde mensen binnen een paar maanden weer bij de
gemeente op de stoep staan. Wat een gemakkelijke vraag leek, bleek een moeizame
aangelegenheid waar we niet tevreden over waren.
Opnieuw dient GroenLinks daarom een amendement in over dit onderwerp. Nu iets
gewijzigd en met duidelijke voorbeelden hoe cijfers gepresenteerd moeten worden.
Wij gaan ervan uit dat de rest van de raad, net als wij, inzicht wil hebben in de
effectiviteit van alles wat de gemeente doet om mensen aan werk te helpen.
Nu we het toch over werk hebben. In december zal GroenLinks met een voorstel
komen om mantelzorgers met een uitkering uitdrukkelijk de mogelijkheid te bieden
tijdelijk vrijstelling van de sollicitatieplicht te krijgen.
Voor onder andere deze mantelzorgers, maar ook om ouderen te ondersteunen, de
samenhang in wijken te bevorderen, achterstand te bestrijden, kortom voor brede
maatschappelijke ondersteuning, is de Wmo in het leven geroepen. Het college stelt
voor om daar anderhalve ton structureel op te korten. GroenLinks wil voorlopig best
aannemen dat het college in staat is om in te schatten dat een deel van de Wmo-
9
gelden in 2011 niet nodig is. We gaan daarom akkoord met een incidentele
bezuiniging van € 150.000 voor 2011.
Wij kunnen en willen echter voor 2012 en verder geen voorspellingen doen.
Misschien is juist extra geld nodig om ontwikkelingen als De Kanteling, goed te laten
landen. Over een dergelijke ingrijpende verandering in een budget dat bij uitstek ten
goede komt aan leefbaarheid en de minder sterken in onze samenleving willen we
pas oordelen bij de keuzes die de raad in 2011 gaat maken. Tot dat moment willen
we dit geld in beeld en dus zichtbaar in het programma ‘maatschappelijke
dienstverlening’ houden. GroenLinks hoopt dat de rest van de raad er net zo over
denkt.
Over het zichtbaar en onzichtbaar zijn van de cijfers achter de cijfers en inzage in de
onderliggende begroting wil GroenLinks het vandaag in deze raad ook hebben. Wij
hebben enkele raadsleden in diverse bewoordingen horen zeggen dat zij de vinger
achter bepaalde budgetten willen krijgen. Die behoefte bestaat ook bij GroenLinks.
Inderdaad, de raad bestuurt op hoofdlijnen en dat moet vooral zo blijven. Maar dat
de raad zich alléén met hoofdlijnen bezig zou mogen houden, dat staat in geen
enkele wet. Als beleid eenmaal is vastgesteld, budget heeft gekregen en we het
‘lopend beleid’ zijn gaan noemen wordt het geld dat het kost onzichtbaar in de
verzamelbedragen.
De kerntakendiscussie, de keuzes die wij moeten maken, is een moeilijk en
verantwoordelijk traject. Dan is het belangrijk dat alles open ligt. Bij GroenLinks leeft
de behoefte inzage te krijgen in de productbegroting, het document dat het college
gebruikt bij de uitvoering van haar taak. Wij willen weten of andere fracties
eenzelfde behoefte hebben.
In de kerntakendiscussies die we in 2011 gaan voeren, waar de Rijksbezuinigingen
de aanleiding voor zijn, zullen GroenLinkse keuzes vooral liggen bij mensen, milieu,
natuur en cultuur.
Wat mensen betreft lijkt het erop dat er nu eindelijk echt wordt gewerkt aan het
jeugdhonk in Culemborg Oost. We zijn blij dat dit college is teruggekomen van
eerdere plannen waarbij dat er pas in 2013 zou komen.
Waar tot vandaag GroenLinks aanzienlijk minder gelukkig mee was, is de
terughoudendheid van het college over het miljoen dat Culemborg voor de mensen
in Terweijde heeft gekregen. Ik heb het even nagekeken: in september vroegen wij er
al naar. De fractie heeft even gespeeld met de gedachte om in deze
begrotingsvergadering een motie in te dienen om op die manier opheldering te
krijgen over de besteding ervan. Dat is niet nodig maar de manier waarop in deze
vergadering een mondeling overzicht is gegeven met totaalbedragen is toch wel
kenmerkend voor de moeizame manier waarop wij erachter moeten komen
waarvoor dat miljoen voor Terweijde bestemd is. Wij zijn blij met de toezegging van
10
het college om voor de eerste reguliere raadsvergadering dat overzicht alsnog op
papier te krijgen en wij willen dat graag in groter detail want het zijn weer
verzamelbedragen.
Met het dossier Brede School Oost waar vooral de GroenLinks steunfractie twee-drie
jaar geleden een impuls aan heeft gegeven, is allesbehalve krachtdadig
omgesprongen. Wij hopen dat onze indruk klopt dat Brede-schoolactiviteiten nu
eindelijk voorzichtig vorm beginnen te krijgen.
Bij de komende bespreking van de Lokale Educatieve Agenda zal GroenLinks zich er
sterk voor maken, maar vanaf deze plek willen wij het college alvast oproepen een
ander in Culemborg verwaarloosd maatschappelijk probleem op te pakken. Dat is de
noodzaak om in krachtige samenwerking met alle Culemborgse basisscholen
eenzijdig samengestelde scholen te voorkomen. We willen geen zwarte of witte
scholen of scholen waar vooral kansarme leerlingen op zitten. Alle scholen,
openbaar, christelijk en katholiek hebben daar inmiddels mee te maken gehad.
College, de tijd is rijp, kom in actie.
Wat natuur betreft zal GroenLinks de komende maanden dierenwelzijn op
verschillende manieren op de agenda zetten. De gemeentelijke website biedt vooral
informatie over dode landbouwdieren, overlast hinderlijke dieren, wespenplagen en
kadaververwijdering, maar niet waar je met een gevonden en gewond dier naar toe
kan en wie dat betaalt. En is Culemborg bij nieuwbouw en renovatie eigenlijk wel
zo’n diervriendelijke stad? Er gaat veel geld naar groenbeheer, maar dat betekent
niet automatisch dat het beheer ook natuurvriendelijk gebeurt. Zo is bijvoorbeeld bij
onderhoud van sloten niet altijd het besef dat daar ook nog dieren in leven.
Wat cultuur betreft maakt GroenLinks zich grote zorgen over het theater; nog zo’n
dossier dat zich voortsleept. Net als de Kapel overigens. Samen goed voor 3 kg
papier op de plank en 20 MB op de computer. Maar echte resultaten hebben we nog
niet gezien. Met een zeer gewaardeerde programmering zijn er zelfs dit seizoen meer
theaterbezoekers dan vorig jaar.
Helaas is inmiddels het gesprek over dit pareltje van onze stad verworden tot een
discussie over “de podiumfunctie”. Alsof een podium in de aula van een school of de
ongemakkelijke opstelling in een gymzaal te vergelijken is met het avondje-uitgevoel
van een theater. Hopelijk levert het onderzoek dat het college nu laat uitvoeren echt
iets op en wordt de toekomst van het theater zeker gesteld. GroenLinks zal zich daar
hard voor maken.
Samengevat:
- Grote en structurele ingrepen in Wmo-budgetten wil GroenLinks bewaren
voor de bezuinigingsdiscussies in 2011.
- GroenLinks wil inzicht in hoeveel mensen die uit een uitkering raken een
11
lange termijn perspectief op werk hebben.
- GroenLinks wil inzage in de productbegroting.
- GroenLinks volgt de voortgang van jeugdhonk en brede school oost en
verwacht een gedetailleerd bestedingsplan voor het miljoen voor Terweijde.
- GroenLinks roept het college op initiatief te tonen om gemengde scholen in
Culemborg de norm te laten zijn.
- GroenLinks zelf is hard aan het werk en komt in de loop van de komende
maanden met voorstellen op het gebied van o.a. dierenwelzijn en mantelzorg.
12
Fractievoorzitter D66, de heer Harry van Alphen
Ongelijkheid tussen mensen, prikkel voor groei
Nederland:
In de schaduw van de zon zijn we allemaal gelijk. Maar tussen schaduw en zon staan
mensen die volstrekt van elkaar verschillen. Mannen en vrouwen, onze Henken en
Ingrids, Sjonnies en Anita’s, Henkjans en Annabels, haves and have not’s.
Alle mensen zijn ongelijk, met deze uitdagende serie van Teleac in de jaren 80 schreef
professor Galjaard over de zichtbare en onzichtbare ongelijkheid tussen mensen. In
2001 verscheen het boek De lege tolerantie in Nederland. Hierin werden verschillen
tussen mensen in Nederland uitvergroot, subculturen besproken; maar met een
conclusie dat er een grote homogeniteit was in waarden en levenspatroon. De
moderne overheid, de individualistische maatschappij, maakt dat we vonden dat
iedereen “zijn ding” moest kunnen doen en dat ook vooral van elkaar moesten
accepteren, met onderstreept moesten. Inmiddels zijn we gericht op massa …
consumptie, zeggen waar het op staat, het niet accepteren van regels en dit leidt tot
een immense druk op het publieke domein, zeker nu ook voorbeeldpolitici taal
hanteren en uitspraken doen die tot voor kort onacceptabel waren. Nederland is niet
meer tolerant, Nederland legt één grote algemene, - volgens sommigen moderne
dominante - cultuur op aan de anderen. Bij gebrek aan collectieve idealen, is er een
spanning tussen de inwoners van ons land, en ook in onze stad. “Morgen gezond
weer op”, (Sonja Barend) zou nu beantwoord worden met “dat bepaal ik zelf nog ’s
een keer” (Sjef van Oekel). Sjef van Oekel was wat dat betreft zijn tijd vooruit.
Professor Herman Pleij zou zeggen: ‘moet kunnen’, ook een opmerking die mogelijk
nu niet meer kan, wat moet wordt door een dominante groep bepaald.
Het ik-tijdperk zou moeten gelijken op tolerantie van verschillen tussen mensen,
maar leidt nu naar een onverdraagzaamheid van verschil. Dat is de lijn van mijn
beschouwing van vandaag, hoe gaan we om met de verschillen tussen jongeren,
clubs en verenigingen, ik zoem in op economie, onderwijs en samenwerken maar ik
ga eerst iets zeggen over veiligheid.
Elke politieke partij heeft er wel een antwoord op, van extreme solidariteit en streven
naar gelijkheid (volgens velen een heilstaat) tot een maatschappij waar het recht van
de sterkste geldt, als was onze samenleving een Robinson eiland.
Culemborg
De strijd om het recht van de sterkste was afgelopen januari in onze stad, de wijk
Terweijde zichtbaar. Hoewel met het woord veiligheid direct wordt gedacht aan
Terweijde wil D66 veiligheid voor heel Culemborg beschouwen. Op dit moment zijn
de plannen zoals ze er liggen of komen te liggen vertrouwenwekkend. Aansprekend
13
Terweijde loopt en er wordt aantoonbaar anders gecommuniceerd dan voorheen. De
plannen voor de integrale veiligheidsnota, dus méér dan Terweijde alleen, zijn goed
en dekken enkele gaten af, zoals het beleid voor 12-minners. Wij spreken hierbij onze
waardering uit voor de plannen van externe partners als Elk en Kleurrijk Wonen die
veel doen om de leefbaarheid in het algemeen, op zowel de Thorbeckeplaats, als in
de wijk Achter de Poort, te verbeteren. Onze houding als reactie op incidenten of
beweringen inzake onveiligheid, moet afgewogen en genuanceerd zijn. Het moet ons
behoeden voor te snelle ondoordachte conclusies of ad hoc beslissingen. Ook voor
snelle meningsvorming waardoor verschillen vergroot worden.
Zeker waar je ziet dat grote groepen in de samenleving verharden naar elkaar en zien
hun gedrag gelegitimeerd bij de elite. Culemborgers mogen niet aan de kant staan en
wachten tot deze nieuwe cultuur overwaait, mocht die cultuur al vanzelf verdwijnen.
Met een meerjarenbegroting voor de boeg waarin keuzes moeten worden gemaakt,
kan je als politieke partij
a) de huidige samenleving als uitgangspunt nemen of
b) daadwerkelijke verandering en de “hufterige” moderne cultuur keren.
D66 kiest voor het laatste. Wij voeren met u vandaag graag de discussie over de
randen van gemeentelijke invloed op het publieke leven.
Voor D66 staan individuele keuzevrijheid en ontplooiing centraal. We accepteren
verschillen tussen mensen en willen een maatschappij bouwen, waarin mensen
gelijke kansen krijgen.
Hieruit beredeneerd is het niet vreemd dat D66 kiest voor een lokale sterke economie
en lokaal sterk onderwijs. Wij zijn dan ook verheugd te lezen in de najaarsrapportage
dat
1. er markt is voor uitbreiding van detailhandel
2. er sinds mei in Culemborg oost een programma voor de brede school is gestart
3. schooluitval wordt tegengegaan en dat geprobeerd wordt het beroepsonderwijs
naar Culemborg te halen
Echter, D66 vindt:
1. dat in Culemborg west er nog een brede school programma effectief moet worden
gestart
2. het jammer dat de grondverkoop in Pavijen tegenvalt, waardoor de toename van
werkgelegenheid uitblijft.
In Culemborg zijn ook verschillen tussen hoge en geen inkomens.
De belangrijkste steun die we kunnen geven is volgens D66: zorgen dat iedereen mee
kan doen, en dus kansen krijgt. Daarom juichen we toe dat in de begroting voor 2011
1. het Culemborgs Participatie Huis aanstaande is,
2. de WMO voorzieningen op Culemborgs niveau blijven.
Maar kansen geven in Culemborg moet beter. Beter door het lokaal onderwijsbeleid
effectief te versterken. Maar hoe dan.
14
D66 wil de komende jaren de professionalisering van hen die onze jongeren
begeleiden, op de scholen, bij het sociaal matschappelijk werk, de jeugdzorg
faciliteren om de kansen voor onze Culemborgse jongeren te vergroten. De sociaal-
economische verschillen tussen jongeren zijn evident, in de wijze hoe hiermee om te
gaan ligt de sleutel tot succes. We zien bij de scholen enige onmacht, overigens de
verantwoordelijkheid van de school zelf, en we zien het falen van jongeren terug in
het publieke domein (de zorg van de gemeente).
D66 wil die met die verantwoordelijkheden gaan spelen om zo de kansen voor onze
kinderen te vergroten. Wij willen onze visie daarop zo dadelijk graag toelichten en
met u hierover in debat.
Ons eerste debatpunt gaat dus over onderwijs: specifiek het vergroten van kansen
van onze kinderen in onze stad op onze scholen.
“Vrije tijd en sport” was enkele jaren geleden ons adagium. In Culemborg is de
keuzevrijheid enorm: meerdere zangverenigingen, zwemverenigingen,
cultuurgezelschappen, aanbieders van onderwijsontwikkeling etc.
Daarnaast worden al deze clubs en verenigingen geleid door deskundige
Culemborgers.
Vanwege de aankomende bezuinigingen, vanochtend was het op Radio 1, heeft u het
gehoord, gaan wij keuzes maken, tegelijk wil D66 het diverse keuzeaanbod voor
onze inwoners graag in stand houden. Onze subsidiegunning kan straks gaan
bepalen welke club/instituut nog wel en wie niet meer kan blijven bestaan.
Zou het dan niet handiger zijn, wanneer de diverse clubs of instituten van een
gelijkend aandachtsveld méér gaan samenwerken. Zo worden zij sterker en gaan
straks zelf over het nieuwe aanbod na de bezuinigingsronde. Zo zou het aanbod sec
gelijk kunnen blijven en de keuzevrijheid kunnen blijven bestaan. De gemeenteraad
gaat over geld en de deskundigen over het aanbod.
D66 tornt hiermee niet aan de vrijheid van vereniging, maar wij willen wel de
discussie vast starten, net zoals we 9 jaar geleden deden over een mogelijk meer
samenwerken tussen de voetbalclubs.
Als men meer gaat samenwerken betekent dit een andere manier van werken en
handelen van ambtenaren. Het betekent de verantwoordelijkheid ergens anders
neerleggen maar wel faciliteren. Het betekent denken over èn controleren op
maatschappelijk rendement. Het betekent dat subsidies echt een middel worden om
de ideale samenleving van onze stad te bouwen, in plaats van dat we subsidies
gunnen omdat ze gegeven waren.
We vragen aandacht voor:
1. een lokale overheid die leert te faciliteren in plaats van te beheersen,
2. het inzetten van subsidies als middel met maatschappelijk georiënteerde doelen,
15
3. een actieve lokale overheid die samenwerking, samenwerken van verschillende
verenigingen stimuleert.
Dit is ons tweede debatpunt
Ik sluit af. Alle mensen zijn ongelijk en verschillen tussen inwoners zijn goed, zolang
het anderen niet uitsluit van ontwikkeling en ontplooiing, van leren en werken. Dit
vraagt een sterke overheid met visie. Het vraagt nu ook een sterke overheid dat
schaarse middelen rechtvaardig verdeelt en de keuzevrijheid in tact laat.
Samenwerken is onontbeerlijk
Daar ligt wat D66 betreft de komende tijd onze collectieve Culemborgse ambitie: het
verder bouwen aan een prachtige stad met optimale kansen, waar Henk en Ingrid,
Sjonnie en Anita, Henkjan en Annabel samenwerken en elkaar versterken.
16
Fractievoorzitter CDA, mevrouw Anita Sørensen
Stilte voor de storm
Voorzitter, afgelopen week was ik met mijn kinderen aan het punniken. U weet wel,
met zo’n houten klosje en dan met veel gepriegel het ene lusje over het andere
trekken. Binnenin het klosje ontstaat dan een mooi koord, dat pas na veel gepunnik
onderuit het klosje komt. Ondertussen dacht ik na over onze toekomst, over hun
toekomst. Wat wens je je kinderen, wat wens je de volgende generatie toe?
Als raadslid ben je in de positie om niet alleen iets te wensen, maar ook iets te doen
voor de volgende generatie. Je kunt een richting aangeven, besluiten nemen die
invloed hebben op de toekomst van Culemborg. Dat is een bevoorrechte, maar ook
een verantwoordelijke positie.
De nabije toekomst ziet er helaas niet erg zonnig uit: in de komende jaren is zwaar
weer op komst. Met deze begroting lijken we in ‘de stilte voor de storm’ te zitten. De
begroting is nog net sluitend, maar we weten allemaal dat er grote bezuinigingen
aankomen. In de afgelopen periode hebben we ons als CDA gebogen over de
kerntaken van deze gemeente: wat vinden wij belangrijk en wat zou wel wat minder
mogen. Ik zei het vorig jaar ook al: wij willen voor nu en in de toekomst streven naar
een Vitaal, Veilig en Verantwoord Culemborg.
Op basis van onze uitgangspunten vindt het CDA twee taken zeer belangrijk:
bescherming van de kwetsbare mens en een veilige leefomgeving. Wat ons betreft
blijven de uitgaven hiervoor gelijk, hoewel efficiencyverbeteringen natuurlijk
mogelijk zijn.
Ik wil graag dieper ingaan op het belang van deze twee taken, namelijk bescherming
van het kwetsbare en Veiligheid en Respect, en een pleidooi houden voor het behoud
hiervan.
Bescherming van het kwetsbare
In het coalitieakkoord hebben wij afgesproken dat we de financieel zwaksten in
Culemborg zullen ontzien. Het CDA onderschrijft dit uitgangspunt vanuit haar
solidariteitsbeginsel. Maar: de uitgestoken hand van de samenleving naar de
betrokken burger is geen vrijblijvende zaak. Wij verwachten een actieve en betrokken
opstelling van mensen die aanspraak maken op financiële ondersteuning.
Onze verzorgingsstaat heeft in de afgelopen jaren mensen tot op zekere hoogte
verwend. Volgens ons staan we nu voor de opdracht om in de 21e eeuw aan dit
begrip een andere, meer toekomstgerichte inhoud te geven. De oplossing ligt wat
ons betreft in een ombuiging van “sociale zekerheid” naar “sociaal beleid”. Binnen
het sociaal beleid willen we ons richten op het investeren in mensen zodat zij een
positieve bijdrage kunnen leveren aan onze samenleving. Mensen hebben steeds
meer ‘bagage’ nodig in onze maatschappij. Het aanleren van vaardigheden door
17
scholing of anderszins verhoogt de zelfredzaamheid en vergroot de kans op
deelname aan de samenleving.
Het CDA is daarom blij met de komst van het Culemborgs Participatiehuis, een
formule die is ontwikkeld naar aanleiding van een raadsbreed aangenomen motie
van het CDA. Het doel van het Participatiehuis is om zoveel mogelijk mensen te
laten meedoen in onze maatschappij door hen te leiden naar betaalde arbeid of een
andere vorm van ‘meedoen’. Het Participatiehuis en het minimabeleid vormen twee
belangrijke uitgangspunten van ons sociaal beleid: aan de ene kant financiële
ondersteuning van mensen die daar echt recht op hebben, en aan de andere kant
begeleiding naar een positieve deelname aan de maatschappij. Bescherming van de
kwetsbare mens is, naast een veilige leefomgeving, wat het CDA betreft een kerntaak
van de gemeente die buiten de bezuinigingsdiscussie dient te staan.
Veiligheid en Respect
Een andere belangrijke kerntaak van de overheid is ‘Veiligheid’. Veiligheid is en blijft
voor het CDA een topprioriteit. Dat is dan ook de reden dat wij tijdens de
kerntakendiscussie hebben aangegeven (overigens als enige partij) niet te willen
bezuinigen op veiligheid in Culemborg.
Veiligheid en respect zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Zonder respect geen
veiligheid. De afgelopen jaren heeft het CDA ook in deze raad veel aandacht
gevraagd voor dit onderwerp. Denk bijvoorbeeld aan onze moties over de
stadswachten, over graffiti en over het wijk service centrum in Terweijde.
Een goed voorbeeld is het Veiligheidshuis Rivierenland dat nu bijna een jaar bestaat
en waar de gemeente, jeugd- en zorginstellingen, politie en justitie samenwerken om
criminaliteit en overlast aan te pakken. Wij zijn erg blij met deze integrale aanpak en
verwachten er veel van. De tijd van gedogen is voorbij. Dat lijkt een onbelangrijk
zinnetje ‘de tijd van gedogen is voorbij’. Maar het tegendeel is waar: het is een
cruciale mentaliteitsverandering en ik wil u graag laten zien waarom.
Er is een tijdje geleden een campagne gestart met de titel: “Aardige mensen, hoe gaan
we ermee om”. Wellicht heeft u het SIRE-filmpje gezien. Zo niet, of om uw geheugen
op te frissen heb ik het filmpje meegenomen en wil ik het graag laten zien.
(Toont het filmpje van de Sire)
Wat denkt u, zou u zich na dit filmpje ook anders gedragen? Om de uitwerking van
de SIRE-campagne te testen is hiernaar onderzoek gedaan door de Utrechtse
hoogleraar Kees van den Bos. In de NRC van 30 oktober jl. legt hij het volgende uit:
Het feit dat u ziet dat mensen in het filmpje normen overtreden leidt ertoe dat u juist
minder aardig zult zijn. Waar zit ‘m de crux: het filmpje is gericht op
bewustwording en niet op gedragsverandering. Na het filmpje bent u zich wel meer
van a-sociaal gedrag bewust, maar het levert geen positieve gedragsverandering op.
Waarom niet: om het aloude spreekwoord: goed voorbeeld doet goed volgen. En
slecht voorbeeld dus ook.
Waarom ga ik hier zo diep op in? Om aan te tonen dat goed voorbeeld ontzettend
belangrijk is om in Culemborg een veilige leefomgeving te creëren.
18
We kunnen mensen vertellen dat respect, waarden en normen belangrijk zijn in de
omgang met elkaar. Dit zal zeker leiden tot bewustwording. Maar zolang we allerlei
asociaal gedrag gedogen, zal het gedrag niet veranderen. Want dat is natuurlijk
precies wat gebeurt als je ‘gedoogt’: jongeren worden geconfronteerd met
normoverschrijdend gedrag, en zoals ik al zei: ‘slecht voorbeeld doet slecht volgen’.
Het CDA is daarom warm voorstander van ‘het goede voorbeeld’ en veel inzet op
preventie. Daarom willen wij graag met de Raad van gedachten wisselen over een
project ‘stadsregels’. Een project in heel Culemborg waarbij met name jongeren
worden betrokken om samen stadsregels op te stellen. Hiermee leggen we
gedragsnormen vast zodat ook duidelijk is wat van jongeren (maar ook van ons)
wordt verwacht. Indien iedereen in Culemborg onze stadsregels kent kunnen de
ouders, docenten, jongerenwerkers en sporttrainers het goede voorbeeld geven. En
goed voorbeeld doet goed volgen.
Voorzitter, in de piramide van Maslow is veiligheid de tweede basisbehoefte na
voedsel en drinken. Prachtige faciliteiten in een gemeente betekenen niet veel als
inwoners zich niet veilig voelen in hun leefomgeving. Voor het CDA is veiligheid een
topprioriteit en wij willen hierop in de komende jaren niet bezuinigen.
Voorzitter,
In de stilte voor de storm moeten we ons voorbereiden op hetgeen gaat komen. Het
CDA wil tot slot nog één punt onder uw aandacht brengen. Wij zijn ernstig bezorgd
over de gang van zaken rond het grondbeleid. Wij constateren dat de Reserve
Grondbeleid is uitgeput. Tegenvallers en afboekingen worden voor een groot deel
gedekt vanuit de winstverwachtingen uit Pavijen V. Maar: toekomstige
winstverwachtingen inclusief winstuitkeringen uit Parijsch staan ernstig onder druk.
De constatering van het college dat “de aangehouden marge van 15% van de nog te
verwachten kosten in de vastgestelde grondexploitaties ruim voldoende is”
onderschrijven wij dan ook niet.
We dienen ook in Culemborg rekening te gaan houden met vergrijzing en een
teruglopende bevolking op de langere termijn. Daarnaast hebben we te kampen met
steeds verder verslechterende verwachtingen op de woningmarkt. Op basis van
deze ontwikkelingen, in combinatie met de uitgeputte reserve Grondbeleid, pleit het
CDA voor een heroriëntatie van het gemeentelijk grondbeleid. Wij zijn er
eenvoudigweg niet gerust op dat ‘het wel goed zal komen’ en wij horen graag de
mening van de andere partijen hierover.
Voorzitter,
Met overheidsbeleid is het eigenlijk net als met punniken: je ziet pas na een tijdje wat
het effect is. De gemeente zal haar rol de komende jaren moeten heroverwegen,
sommige taken zullen we niet meer uitvoeren en het effect daarvan kan soms pijn
doen. Het CDA pleit er nadrukkelijk voor om ‘Bescherming van de kwetsbare mens’,
en ‘Veiligheid’ buiten de bezuinigingsdiscussie te houden. Want als er wat het CDA
betreft ergens een kerntaak voor de gemeente is dan bestaat die op die twee
19
gebieden. Zodat we voor onze inwoners een Vitaal, Veilig en Verantwoord
Culemborg kunnen behouden, nu en in de toekomst.
20
Fractievoorzitter SP, de heer Thijs Heemskerk
Uitstel dat geen afstel betekent
De politiek staat er om bekend vaak lang over het nemen van beslissingen te doen.
De kredietcrisis heeft geleid tot een oplopend overheidstekort. Een tekort dat na het
redden van banken en Icesave- spaarders opgelopen is tot 30 miljard euro. Het
vorige kabinet kwam er niet toe echte besluiten te nemen hoe dit financieringstekort
aangepakt moest worden.
Na een maandenlange slepende kabinetsformatie heeft Nederland eindelijk weer een
nieuwe regering. Dit rechtse minderheidskabinet heeft inmiddels wel besloten wie
de kredietcrisis moeten gaan betalen. Dat zijn wat betreft VVD en CDA niet de
banken die deze crisis veroorzaakt hebben. Ook niet de mensen met een topinkomen
en zij die nog steeds enorme bonussen opstrijken. In plaats daarvan wordt de
rekening neer gelegd bij de gewone man. Onder meer bij studenten die minder
studiefinanciering gaan krijgen. Mensen met een arbeidsbeperking van wie de
uitkering verlaagd wordt. Mensen die aangewezen zijn op zorg en sociale zekerheid.
Ook worden huurders extra belast, terwijl mensen met een dure koopwoning buiten
schot blijven.
Daarnaast wordt er ook fors bezuinigd op de overheid. Waarbij lagere overheden
zoals de gemeente Culemborg zeker niet vergeten worden.
Kortom dit nieuwe kabinet van VVD en CDA zal voor Culemborg weinig goeds gaan
betekenen. Niet alleen zal de kloof tussen arm en rijk verder vergroot worden. Ook
zal de PVV meer de vrijheid krijgen om de spanningen tussen groepen inwoners met
een verschillende culturele achtergrond te vergroten. De meeste Culemborgers zullen
de gebeurtenissen in Terweijde aan het begin van dit jaar zeker nog niet vergeten
zijn. Ik denk dan ook niet dat wij in Culemborg op meer anti-islam verhalen van de
PVV zitten te wachten. Dat betekent alleen maar de kans vergroot wordt dat
spanningen opnieuw gaan oplopen.
Verder is zeker dat de gemeente na volgend jaar fors zal moeten gaan bezuinigen.
Momenteel wordt nog uitgegaan van een bedrag van ruim 3 miljoen euro in de
periode tot aan 2015. De kans dat dit bedrag bij dit rechtse kabinet nog fors hoger zal
uitvallen is echter beslist aanwezig. Deze coalitie heeft steeds geroepen dat zij niet
belastingen wil gaan verhogen. Dat zal er dan onvermijdelijk toe leiden dat er
voorzieningen in onze stad zullen gaan verdwijnen. Voor andere voorzieningen zal
het betekenen dat contributies en toegangsprijzen fors duurder gaan worden. Wat in
feite ook een vorm van aantasten van de koopkracht van Culemborgers betekent.
21
Kortom al zegt een bekend Nederlands spreekwoord van uitstel komt afstel, dat zal
helaas niet voor het bezuinigen in Culemborg gelden. De SP is er beslist niet voor om
zo mededogenloos te gaan bezuinigen bij gemeentes. Wij zullen de aankomende
jaren daarom zowel in Culemborg als landelijk actie gaan voeren tegen deze
bezuinigingen.
Helaas zullen wij ons echter daarnaast ook neer moeten leggen bij de financiële
realiteit. De gemeente kan niet meer uitgeven dan dat er binnenkomt. Daarom zullen
ook wij volgend jaar mee doen aan de kerntakendiscussie: de manier die wij als
gemeenteraad gekozen hebben om tot besluitvorming over de meer dan 3 miljoen
aan bezuinigingen te komen. Daarbij is ook voor de SP het verhogen van de OZB
zolang de woningbouw zo onder druk staat, geen optie. Verder staat voor de SP nu
al vast waarop niet bezuinigd moet worden. Bij de bezuinigingen zullen mensen met
inkomen op minimumniveau niet nog meer het slachtoffer mogen worden. Ook
vinden wij dat de zorg, de bestrijding van werkeloosheid, het jongerenbeleid en het
milieu moeten worden ontzien.
Ondanks de noodzaak om te gaan bezuinigen, zullen wij vandaag toch met
voorstellen komen om de armoedebestrijding te verbeteren. Dat is onvermijdelijk
omdat de koopkracht van minima door de kabinetsplannen toch al verder
verslechterd. Wij stellen daarom voor om mensen eerder recht te geven op de
zogenaamde langdurigheidtoeslag. Iets dat wettelijk gezien toegestaan is en in
andere gemeentes al gebeurt. Wij willen dat je hier al na 3 in plaats van na 5 jaar
aangewezen te zijn op een laag inkomen voor in aanmerking komt. Ook willen we
dat de grens die aan je inkomen wordt gesteld, verruimd wordt.
Ook willen wij dat er meer gebeurd aan de bestrijding van de vaak verborgen
armoede bij ouderen. Een groep die vaak geen beroep doet op bijzondere bijstand of
andere regelingen waar zij recht op hebben. Door deze groep meer thuis te gaan
bezoeken,kan gestimuleerd worden dat zij gebruik gaan maken van de regelingen
waar zij recht op hebben. Wij hopen dat dit niet tot extra uitgaven zal leiden door
onder meer gebruik te maken van huisbezoeken die toch al plaatsvinden en de inzet
van vrijwilligers.
Het is in Culemborg nog steeds verre van eenvoudig om een betaalbare huurwoning
te vinden. Eigenlijk is er al jaren sprake van een tekort aan dit soort woningen. Dit
tekort alleen maar groter te worden. Veel goedkope woningen zullen door
stadsvernieuwing gesloopt worden. Terwijl er niet in een hoog genoeg temp nieuwe
goedkope huurwoningen bijgebouwd worden. Dat wordt versterkt doordat er
vanwege de crisis minder sprake is van doorstroming. De SP vindt het belangrijk dat
deze ontwikkelingen voor de raad goed inzichtelijk blijven. Wij komen daarom met
het voorstel om de komende jaren weer jaarlijkse streefgetallen voor de verschillende
categorieën woningen op te nemen.
22
De SP vindt dat het zaak dit jaar van uitstel zo goed mogelijk te gaan benutten. Het
valt nu al te voorzien dat op de werkorganisatie van de gemeente verder zal worden
bezuinigd. Dan is het belangrijk om nu daar nu op in te gaan spelen. Een goede
manier om dat te doen is de deskundigheid en inzetbaarheid van het huidige
personeel verder te gaan vergroten. Iets dat hopelijk ook een positief effect zal
hebben bij het terugdringen van de afhankelijkheid van de gemeente van de inhuur
van externen.
Het college stelt voor na 2011 niet langer apart geld beschikbaar te stellen voor de
aanleg van wegen. De aanleg of ingrijpende verbetering van wegen zal dan alleen
betaald kunnen worden als er woningbouw plaatsvindt of wanneer de provincie met
subsidie komt. In de praktijk zal dat gaan betekenen dat er voor de aanleg van de
hoofdstructuur van wegen onvoldoende geld beschikbaar is. De SP vindt dat geen
goede zaak. Ten slotte blijft het verbeteren van de doorstroming van het verkeer en
voorkomen van nieuwe knelpunten en onveilige situaties belangrijk. Daar kan ook in
tijden van bezuinigingen best geld voor gevonden worden als je bereid bent te gaan
sparen. Bijvoorbeeld door op gezette tijden een deel van winst uit de nieuwbouw in
Parijsch daarvoor te reserveren.
De SP zal voorstellen voorlopig de subsidie aan Milieudefensie niet te verminderen .
Voor zo ver wij begrepen hebben, wordt momenteel hard gewerkt aan een andere
opzet voor de Week van de Vooruitgang. Met stopzetten van de subsidie geef je dan
het verkeerde signaal af.
Deze coalitie roept regelmatig andere fracties op om mee te doen. De SP heeft tot nog
toe steeds gehoor gegeven aan deze oproep. Wij wachten ook vandaag met doen van
ingrijpende voorstellen tot dat de kerntakendiscussie gevoerd is. De SP hoopt dat
daar in termen van vertrouwen ook iets tegenover zal staan. Namelijk dat ook andere
fracties zich hard zullen blijven maken voor inwoners die met weinig geld moeten
rondkomen. Dat zij zullen worden ontzien en waar mogelijk zullen worden
gecompenseerd, ook nu er bezuinigd moet worden.
23
Fractievoorzitter ChristenUnie, de heer Daniël Jumelet
Op 2000 kilometer afstand van Culemborg bevindt zich het district Mureş, in
Roemenië. Daar was ik een week geleden met mijn broer. Vanwege een
fotoreportage over Roma-zigeuners. Die komen daar in grote getale voor. Ze wonen
er in kleine nederzettingen, dikwijls in de buurt van officiële dorpen, een beetje
achteraf. Voor de reportage hebben we zo’n negen zigeunergemeenschappen
bezocht. Het heeft een diepe indruk gemaakt. De meesten wonen in kleine huisjes, in
een erbarmelijke staat. In sommige dorpen kun je beter spreken van hutjes.
Opgebouwd uit wat houten palen, waartussen takken met leem zijn aangebracht.
Daken die kapot zijn, vloerbedekking van modder. Verroeste kachels, waarmee met
houtvuurtjes gestookt en gekookt wordt. Omdat goede rookkanalen ontbreken staat
menig onderkomen blauw van de rook. Soms een varkentje of een paar kippen. Ook
binnen, bij de kachel. Voor schrijnende armoede hoef je tegenwoordig de EU niet
meer uit. Met zo’n ervaring op zak is de verleiding groot om de eigen, Culemborgse,
situatie te relativeren. Dat kan ook helemaal geen kwaad, maar die kant ga ik nu toch
maar niet op. Want wat ik uit Roemenië mee wil nemen naar de Raad is een heel
andere observatie.
Wat mij opviel was het grote verschil tussen de verschillende gemeenschappen die
we bezochten. De sfeer, de algehele staat van de huizen, de manier waarop de
mensen ons tegemoet traden en uit hun ogen keken. En wat ik nu ga zeggen is geen
resultaat van wetenschappelijk onderzoek, maar een persoonlijke conclusie die ik
heb getrokken. Het leek erop dat die gemeenschappen waar goed leiderschap
aanwezig was, de leefomstandigheden een stuk beter waren. Primitief, maar
draaglijk. In die dorpen was structuur en saamhorigheid. In sommige dorpen was
geen water. Niet omdat de overheid niet voor een waterleiding had gezorgd, maar
omdat die binnen een week door de bewoners zelf alweer verkocht was. Werden
wezen aan hun lot overgelaten. Moesten weduwen zelf maar zien hoe ze hun
kinderen te eten gaven. En werd op hoge toon geklaagd over de tekortkomingen van
de overheid. “Waarom er geen waterleiding was en dat dat een schande was!” In
gemeenschappen met goed leiderschap troffen we een totaal ander beeld aan.
Rustige mensen, die aan het werk waren. Goed voor elkaar en hun dieren zorgden.
Voorzien van stromend water en elektriciteit. De was netjes aan de lijn, in plaats van
op een hoopje in de modder.
Nog meer dan ooit ben ik overtuigd geraakt van het belang van goed lokaal bestuur.
Lokaal kunnen we het verschil maken, juist wanneer er tegenwind is op
wereldschaal. Gelukkig gebeurt er wat dat betreft in Culemborg veel goeds:
• De aanpak van Terweijde,
• het wijkgericht werken,
• het Participatiehuis,
24
• de begeleiding van gezinnen met problemen door ketenregisseurs.
Het bewonersoverleg in Terweijde, dat nu écht van de bewoners is en goed wordt
geleid, levert de eerste vruchten op. Maar waar we in Culemborg heel erg op moeten
letten is de neiging om te snel tevreden te zijn. Zodra iets in gang is gezet, is de
neiging hier heel groot om tevreden achterover te leunen. Neus omhoog en “kijk
eens hoe goed we het hier doen!” Maar daar gaat het vaak mis. Want als het
Participatiehuis niet gepaard gaat met echte aandacht voor re-integrerende
Culemborgers en een manier wordt om de kaartenbak van de sociale dienst zo snel
mogelijk leeg te krijgen, dan draait het maatschappelijk effect om. Het gaat om
creativiteit, aanstekelijke goede voorbeelden. Zoals ‘Lekkers aan de Lek’, een vrolijke
Pipowagen met koffie, thee, gebak én een paar prachtdames. Het gaat om hart en
passie voor de stad. Om compassie met Culemborgers die een steuntje in de rug
nodig hebben.
We ontkomen er de komende jaren niet aan om te snoeien, en het is niet de eerste
keer dat dat wordt gezegd. Misschien nog wel harder en dieper dan we nu denken.
Want ik houd mijn hart vast ten aanzien van de resultaten van de grondexploitatie,
om maar eens wat te noemen. Zodat er nog minder inkomsten zijn dan waar we met
z’n allen op rekenen. Maar wat hierbij in mijn ogen belangrijk is te beseffen, is dat
snoeien op twee manieren kan. Op een kille, zakelijke manier. Zo van: “Het is hier
een beetje te goed, het kan wel een beetje minder. Laat iedereen maar zoveel mogelijk
voor zichzelf zorgen”. Dat is in mijn ogen niet de juiste weg en daarin ben ik gesterkt
door mijn ervaringen in Roemenië. Natuurlijk kan en moet het anders. Maar
creativiteit, saamhorigheid en hart voor elkaar dienen centraal te staan in het
opnieuw afwegen van taken en budgetten. Een mooi voorbeeld van efficiënte
creativiteit en saamhorigheid was voor mij de Open Monumentendag dit jaar. Een
feest voor de stad, van en voor elkaar. Want weinig financiële middelen betekent niet
altijd dingen niet meer doen, maar wat ons betreft vooral dingen anders doen. Mét
elkaar. We moeten ervoor zorgen dat we met z’n allen eigenaar zijn van het
probleem én de oplossingen die hierbij soms nieuwe kansen bieden. Dit vraagt om
nog veel meer en betere communicatie over de kerntakendiscussie, met álle
Culemborgers. En heel veel aandacht voor betere manieren om Culemborgers bij die
oplossingen in te schakelen.
Eén van de aandachtspunten die ik in dit kader wil noemen is het groene en
duurzame karakter van onze stad. Veel mensen komen hier wonen, omdat – ondanks
de centrale ligging – er ook veel groen en vrije ruimte om de stad aanwezig is. Er is
aandacht voor duurzame producten en een open oog voor de wereld. Sommigen noemen
dit smalend ‘linkse hobby’s’. Wat mij betreft een geuzenterm voor
verantwoordelijkheid en medemenselijkheid. Maar ergens zit er ook een pijnlijke
waarheid in deze typering. Want als zorg voor het milieu en omzien naar onze
medemens (zowel veraf als dichtbij) zich afspelen buiten en boven de samenleving,
dan missen ze hun zeggingskracht. De komende jaren willen wij graag zoeken naar
25
manieren om Culemborgers veel directer bij deze thema’s te betrekken. Door goede
communicatie en het integreren van deze dingen in het maatschappelijk leven. Door
mensen nog meer te betrekken bij het onderhoud van het groen in en om de stad.
Door ondernemers actief te betrekken bij het Participatiehuis en ze te helpen om re-
integrerende medewerkers op te nemen. Door de WMO zo uit te voeren dat mensen
gestimuleerd worden elkaar te helpen en er nieuwe netwerken ontstaan. Zodat het
helpen van de medemens niet puur en alleen wegcijferen betekent, maar ook het
aanboren van nieuwe rijkdom. Onbetaalbare rijkdom om een andere commercial aan
te halen. Een ander voorbeeld van betrokken zijn bij Culemborg vind ik de plannen
die de Stichting Bedrijvigheid voor een cultuurfabriek in de spoorzone. Ik ben blij dat
dit soort plannen er komen en dat mensen zelf het initiatief nemen.
De komende jaren worden spannend en in mijn ogen ook beslissend voor het
karakter van de samenleving. Zal de crisis louterend werken? Zal deze ons helpen
om weer een stuk saamhorigheid en gemeenschapszin terug te vinden? Of laten we
ons nog verder uit elkaar spelen, ieder met zijn of haar eigen wrok en teleurstelling?
Landelijk lijkt het erop dat de verharding en de verdeeldheid alleen maar toenemen.
Ik geloof er oprecht in dat we lokaal het verschil kunnen maken. Waarbij we zélf het
goede voorbeeld mogen geven. In deze Raad herken ik het hart en de passie voor
deze mooie stad. Graag wil ik, als vertegenwoordiger van de ChristenUnie er met
jullie samen voor gaan. Creatief en bruggenbouwend. Maar ook kritisch als het moet.
Niet uit wrok of woede. Maar uit dankbaarheid. Omdat ons zoveel gegeven is. Laten
wij dat koesteren, doen opbloeien. In omzien naar elkaar en met respect voor onze
leefwereld.
Top Related