AgendaNEC De Wulp

Zondag 28 oktober

Natuurexcursie Bergerven08.00 uur vertrek kerk van Bocholt

Zondag 9 december

Watervogels Vijverbroek-Koningsteen13.30 uur vertrek kerk van Bocholt

Vanaf februari 2002

Begin februari 2002 start de cursusNatuurgids in het NEC De Wulp.Deze cursus omvat 15 lessen opmaandagavonden en 15 excursies.Deelname kost 6.500 Bfr. Meerinformatie bij Jean Voortmans, tele-foon (0032) 011 / 66.40.61

NMC De IJzeren ManElke 3e zondag van de maand

Een gezinsactiviteit van 14.00 tot16.00 uur in het NMC.Het thema van december is ‘Lichtjesin de duisternis’ en gaat dus overvolksgebruiken en -feesten.

Zondag 14 oktober

Paddestoelenexcursie door IVN enVrienden der Natuur13.00 uur vertrek Hoge Kei,Weert

Zondag 21 oktober

Excursie Vogelwacht naar De Banenin Nederweert. 7.30 uur vertrekpolitiebureau Weert

Zondag 28 oktober

IVN-wandeling HerbertusbossenHeeze over de herfst. 13.00 uur vertrek Hoge Kei of 13.30 uur bijkasteel Heeze

Dinsdag 13 november

Lezing over slijmzwammen door H. Overstegen. 20.00 uur in hetNMC (Vrienden der Natuur)

Zondag 18 november

Excursie Vogelwacht naar Leerkevenen St.Anna in Panheel. 8.00 uur vertrek politiebureau Weert

Zondag 25 november

IVN-wandeling Kruispeel Laura-bossen over natuurontwikkeling.13.00 uur vertrek Hoge Kei of 13.15uur bij Kruispeel

Zondag 23 december

Excursie Vogelwacht naar De Luysenin Bree. 8.00 uur vertrek politie-bureau Weert

Woensdag 26 december

IVN-kerstwandeling Hugterheide13.00 uur vertrek Hoge Kei of 13.15 uur bij Grenskerkmonument

Kempen~Broek is de nieuwe,

passende naam voor een

grensoverschrijdend natuur-

gebied van 11.500 hectare

tussen Nederlands en

Belgisch Limburg.

Het gebied bestaat uit 23aaneengesloten natuur-gebieden, waaronder deIJzeren Man,Wijffelterbroek,Smeetshof en Stramprooier-broek. Het gebied wordtbegrensd door de kernen vanCranendonck en Weert inNederland en door degemeenten Bocholt, Bree,Hamont/Achel, Kinrooi enMaaseik in België.De diverse betrokken project-partners hebben onder meer

tot doel een groot aaneen-gesloten en grensoverschrij-dend natuurgebied met eenherkenbaar gezicht te vormenen bezoekers hiervan te latengenieten door middel vanbewegwijzerde routes. Intotaal zijn er 200 kilometerwandel-, fiets- en mountain-bikeroutes en ruiterpadenaangelegd. Om vergrassing

Schoenen voor het Hageven

Grensoverschrijdend LandschapKempen~Broek

Openingstijden

NEC De Wulp,Tussenstraat 10, B-3910 Neerpelt, België,telefoon (0032) 011- 802677, e-mail:wulp.ignace@wanadoo.be Iedere zaterdag en zondag open van 14.00 tot 18.00 uur. Op maandag gesloten.Voorgroepen na afspraak van dinsdag tot en metvrijdag.

NMC De IJzeren Man,Geurtsvenweg 4, 6006 SN Weert, Nederland,telefoon (0031) 0495 - 52 48 93,fax (0031) 0495 - 66 42 25, e-mail:t.vandenberkmortel@natuurmonumenten.nlVan mei tot en met oktober: di. t/m zo. van13.00 tot 17.00 uur geopend.Van novembertot en met april: van 13.00 tot 16.00 uur open.

Colofon

Wulpenvlucht is een gezamenlijke kwartaal-uitgave van Natuurreservaten vzw en deVereniging Natuurmonumenten. Het wordt gratis verspreid onder geïnteresseerden.Voor een abonnement kunt u bellen naar(035) 655 99 11 (Nederland, ledenserviceNatuurmonumenten) of naar (011) 80 22 09 (België, NEC De Wulp).

Redactie

Theo van den Berkmortel, Mia Bosquet,

Ignace Ledegen, Nicoline van Tiggelen

Eindredactie + v.u.

Van Tiggelen Tekst & Communicatie, Oirschot

Opmaak

Ster design BNO, Eindhoven

Drukwerk

Drukkerij Sleurs, Overpelt

Hebt u nog ergens een paar afgetrapte schoenen liggen die u toch al weg wilde gooien? Schoenketen Torfs in Lommel organi-seert een inzamelactie van gebruikte, maar nogbruikbare schoenen.Tot december kunnengebruikte schoenen ingeleverd worden ten

voordele van het Hageven. Per ingezameldekilo oude schoenen ontvangt het reservaatnetto 15 Bfr.Tevens worden deze schoenen zoveel mogelijk hergebruikt. U kunt de schoe-nen bij de schoenenwinkels inleveren, maar erstaat ook een inleverdoos bij De Wulp.

en bebossing te voorkomen,grazen er in bepaalde delenSchotse hooglandrunderen enlanggelokte Konikspaarden.Pronkstuk in het Belgischegedeelte van Kempen~Broekwordt de uit 1608 daterendeVoorste Luysmolen.Meer hierover vindt u in hetvolgende nummer vanWulpenvlucht.

De Schotse Hooglander. Foto: Marc De Clerck

De Drie Bogen in Neerpelt is een natuurreservaat van 3 hectaredat sinds 1991 door Natuurreservaten vzw beheerd wordt.Het reservaat bestaat uit een spoorwegberm met een unieke flora,een oude doorgang van de bedding en een prachtige begroeiingvan eik, acacia, lijsterbes en vlierbes.

Natuurparadijs rond spoorweg:De Drie Bogen en Paddendael

Nummer 7 Oktober 2001

In dit nummer

Pagina 2

Paddestoelen

helpen kringloop

een handje

Pagina 3

Een woordje met…

Pierre Geunes

Pagina 4

Agenda

Kempen~broek

Schoenen voor het

Hageven

Het gebied dankt zijn naam aan de drie overbruggingen of taludsdie er voor de landbouwers enomwonenden waren aangelegd omde spoorlijn te kunnen kruisen.Door de uitbreiding van hetwegennet rondom de spoorlijnraakte één van deze overbruggin-gen in onbruik. Natuurreservatenliet deze boog dichtmetselen enbracht er zowel boven als onderopeningen in aan, zodat over-winterende vleermuizen en amfi-bieën er konden huizen.Vanaf 1995is deze boog dan ook een winter-verblijfplaats voor vleermuizen.Op het lijstje van gasten mochtenwe reeds de grootoorvleermuis ende franjestaart noteren.

Paddendael

Het ene reservaat dankt zijn bestaanaan het andere, want toen men 125jaar geleden startte met de aanlegvan de eerste spoorwegtaluds werden er poelen gegraven voorzandwinning. Eén van deze poelen,genaamd Paddendael, is nu eigen-dom van Natuurreservaten.Toenhet in 1995 werd aangekocht, washet niet meer dan een halfdicht-gestorte poel. Jarenlang had dezepoel dienst gedaan als illegale stortplaats. Met dertig vrijwilligersen de steun van de gemeenteNeerpelt, twee bulldozers en eengrote sorteermachine werd het vuiluit de poel gehaald, gesorteerd enafgevoerd. Intussen schittert hier

een mooie poel omringd doorknotwilgen. In de ondiepe delenzetten de pad en de groene kikkerhun eitjes af, terwijl de water-salamander zich verscholen houdttussen het sterrenkroos.

Wandelen

De paden en wegen in het gebiedzijn toegankelijk voor wandelaars.Het ligt op ongeveer 30 minutenwandelen van het centrum vanNeerpelt en langs het fietsroute-netwerk ‘Limburgse Kempen’tussen de knooppunten 220-240. Eris een wandelroute van 3 kilometeruitgezet. Een beschrijving is ook tevinden in de folder ‘NatuurgebiedDe Drie Bogen - Paddendael’ dieverkrijgbaar is bij NEC De Wulp.

Voor meer informatie over dit gebied: Pierre Geunes,conservator, telefoon (0032) 011 - 64 36 63

WulpenvluchtWulpenvluchtNieuwsbrief over natuurgebieden

van Natuurreservaten en de

Vereniging Natuurmonumenten

rondom natuureducatief centrum

De Wulp.

Redactieadres

Voor België:

Tussenstraat 10

3910 Neerpelt

Voor Nederland:

Postbus 10308

6000 GH Weert

Wulpenvlucht wordt gedrukt

op minder milieubelastend

papier.

EindhovenValkenswaard

Hasselt

Grote Heide

N74

Hageven

NEC De Wulp

Neerpelt-centrum

Schelde-MaaskanaalKanoclub

De drie bogenPaddendael

P

De Drie Bogen Paddendael.

De bruine grootoor Foto: Benny Odeur

Het ruikt weer naar herfst in het

bos. De grond is vochtiger en her

en der schieten er al paddestoelen

omhoog. Paddestoelen zijn vrucht-

lichamen, net als appels, peren en

andere vruchten. De eigenlijke

paddestoelenplant - zwamvlok of

mycelium - krijgen we niet te zien.

Deze bestaat uit een groot aantal

heel fijne, meestal witte draden en

zit in de grond of in het stuk hout

waar de paddestoel op groeit.

In tegenstelling tot gewone, pit-

dragende vruchten, planten padde-

stoelen zich voort via hun micros-

copisch kleine sporen. Afhankelijk

van de taak die ze in de natuur ver-

vullen, kunnen we de paddestoelen

in drie groepen verdelen.

Dood materiaal verteren

De eerste groep, de Saprofyten, zijnpaddestoelen die dood, organischmateriaal zoals afgevallen bladerenen takken verteren. Het zijn deopruimers in de natuur. In eengoed natuurlijk systeem is een bladdat dit najaar van de boom valt volgend najaar al helemaal gecom-posteerd. Samen met veel insecten,andere kriebelbeestjes en bacteriënzorgen die paddestoelen daarvoor.Waren deze opruimers niet aan hetwerk, dan zou het bos in een paar

jaar begraven zijn onder zijn eigenafval. Een voorbeeld van dezegroep is het elfenbankje.

Zieke bomen opruimen

Parasieten - de tweede groep - zijnpaddestoelen die levende bomenaantasten en uiteindelijk de boomdoden. De bomen die worden aan-getast zijn meestal al oud, ziek ofbeschadigd. Parasieten houden hetbos gezond door de zwakke bomenop te ruimen. Ze zijn dus een beetje te vergelijken met roofdierendie ook meestal oude, zieke enzwakke dieren te pakken krijgen.Een beruchte parasiet is de honing-zwam.

Samen eten

De derde groep, de Symbionten,wordt gevormd door paddestoelendie samenleven met een boom,bijvoorbeeld de gele ringboleet die onder de larix voorkomt.De zwamvlok van zo’n paddestoelgroeit rond of in de haarwortelsvan een boom en vormt daarmeeeen geheel, een zogenaamd mycor-rhiza. De paddestoel kan op diemanier suikers van de boom afnemen terwijl de boom veel

De najaarsopruiming is weer begonnen

Paddestoelen helpen kringloop een handje

Wu

lpen

vluc

ht

De honingzwam parasiteert op een

zieke berk. Foto: Marc De Clerck

makkelijker en uit een veel grotergebied water en voedingsstoffen uitde bodem kan opnemen. Eensamenleven waar alle twee voordeelvan hebben.

Activiteiten

• Vanaf oktober kunt u in hetNatuur- en Milieucentrum (NMC)De IJzeren Man in Weert een tentoonstelling over paddestoelenbezichtigen. Op 14 oktober is ereen paddestoelenexcursie (zieAgenda).• In het NMC is een kleine, maarenthousiaste paddestoelenstudie-groep bezig. Kom gerust eens kennis maken met deze groep, of unu veel of weinig van paddestoelenafweet! Tijdens het paddestoelen-seizoen komt de groep minimaalelke eerste dinsdagmorgen van demaand bijeen.• Dit najaar start er bovendien op het NMC een basiscursus paddestoelen. Inlichtingen over destudiegroep of de activiteiten bijTheo van den Berkmortel, telefoon(0031) 0495 - 66 42 24.

Herman Beuvens

Paddestoelenwerkgroep NMC Weert

Het Elfenbankje ruimt natuurafval op. Foto: Marc De Clerck

Zonder hulp van vrijwilligers zou er in hetNatuureducatief Centrum De Wulp niet zoveeltot ontwikkeling komen. Neem nou PierreGeunes, hulpconservator van het Hageven en

maker van de nestwand in de insectentuin.Een gesprek met een bescheiden man met twee rechterhanden.

“In mijn element met vogels om mij heen!”

Al vanaf het moment dat Natuur-reservaten het Hageven in beheerkreeg, is Pierre Geunes er werk-zaam als vrijwilliger. Pierre is hulp-conservator van het Hageven, watbetekent dat hij conservator HubertLehaen bijstaat en hem tijdens verlof vervangt. Daarnaast is hijbeheerder van het natuurgebied De Drie Bogen en Paddendael.Pierre is een man die zeer handig isen allerlei karweitjes op De Wulpen in het Hageven opknapt:nestkasten timmeren, reparaties uitvoeren, schilderen... Sinds jaar en dag begeleidt hij ook excursie-groepen in de natuur. In de loopder jaren zijn de opvattingen hier-over nogal wat veranderd. Pierreweet nog hoe het er vroeger, eindjaren zestig, aan toe ging:“Als voorbereiding gingen wemeestal met z’n vijven op pad enzochten dan nesten van de bruinekiekendief, wulp, kievit of grutto.Tijdens de excursie lieten we dezenesten aan de groep zien.Als dewulpen uitgevlogen waren, werdende mensen misleid met een nage-maakt nest met krieleieren.Die werden dan ook nog gefoto-grafeerd! Soms zaten er eierverza-melaars in de groep en waren alleeieren een dag later geroofd…”.

Sluikstorter

Pierre houdt ook regelmatig eenoogje in het zeil in de natuur.Met zijn natuurvrienden heeft hijheel wat grappige voorvallen mee-gemaakt. Zoals de volgende anec-dote:“Marcel Verbruggen, cineastvan de BRT, kwam regelmatig fil-men in het Hageven. Op een keerzagen we tijdens het filmen iemandplotseling in een auto springen.Dat moest wel een sluikstorter (= iemand die afval illegaal stort)zijn. Het bleek niet zo te zijn. Deman had vier jonge roerdompengevonden en dacht er goed aan tedoen om ze in het Hageven los telaten.We maakten duidelijk dat hetgoed bedoeld was, maar dat devogels beter teruggebracht konden

worden naar de plek waar ze vandaan kwamen.Twee roerdom-pen konden gevangen worden enweer losgelaten worden aan hetTurfven, de andere twee waren algevlogen….”

Tamme klauwier

Vogels zijn de grootste passie vanPierre Geunes. In de vogeltrek-periode is hij voor De Wulp drukbezig met het ringen van vogels.Het verhaal over de ‘tamme’grauwe klauwier onderstreept zijnvogelliefde. Pierre:“Een jaar of tiengeleden broedde er bij mij in debuurt regelmatig een grauwe klauwier. Om een handje te helpenstak ik vleesmaaien (meelwormen)op een stuk prikkeldraad naast hetnest. De eerste dag gebeurde erniets, maar de volgende avond wasalles weg. Het voederen bleef ikvolhouden, en met succes, want navier dagen, éven bellen met defietsbel en hij zat klaar te wachtenop de wormen. Ik kon het manne-tje en vrouwtje op vijf meterafstand naderen. Een jaar latergebeurde hetzelfde en toen heb ikde vogels geringd.Weer een jaarlater bleek het om hetzelfdevrouwtje te gaan. Later is hetvrouwtje doodgereden en sindsdienis daar geen broedgeval meergeweest.” Bijzondere ervaringenvan de man die bescheiden is inzijn woord- en taalgebruik, maar detwinkeling in zijn ogen verraadtveel enthousiasme voor het levenen werken rondom NEC De Wulp.

Pierre Geunes zou graag Cisca vander Kraan (gemeente Weert) enLizette Koopmans (Grensover-schrijdend Landschap Kempen~Broek) willen aanwijzen voor hetvolgende interview.

Wu

lpen

vluc

ht

Een woord je met . . . Pierre Geunes

Twee rechterhanden.

Pierre Geunes bij de insectentuin.