Afscheid van Europa - Hugo de Vroom

Afscheid van Europa

Hugo de Vroom treedt met deze poëziebundel in devoetsporen van schrijvers en dichters die reisden doorEuropa. Op het ritme van de trein – zijn manier vanreizen – belicht hij in fraaie en weemoedig stemmen-de verzen de gebeurtenissen die hem ertoe brachtenEuropa voorlopig (?) vaarwel te zeggen.

—Ik voel mij meer muzikant dan dichter: ik luister naar demuziek van het leven, om er vervolgens over te schrijven. Derustgevende cadans van een trein is de volmaakte omgevingvoor mij: ik kan tot in het diepste van mijn ziel reiken en meconcentreren op dat wat er werkelijk toe doet…—De essentie (en de schoonheid) van het leven ligt verborgenin de spontane ontmoetingen die je elke dag opnieuw kunthebben. Het leven is één lange reis met veel ontmoetingen, ende laatste is die met de dood. Reizen is een geconcentreerdevorm van leven, en bij de vele ontmoetingen hoort veelvuldigafscheid nemen. Afscheid en ontmoeting, dood en leven, zezijn onlosmakelijk met elkaar verbonden.

Een reisverslag in dichtvorm dat leest als een roman.

Hugo de vroom

Afscheid vanEuropa

poËzieELMAR

Hu

go

de

vr

oo

mA

fscheid van Europa

I S B N 978-90-389-2171-6

9 7 8 9 0 3 8 9 2 1 7 1 6

Omslag-Europa 09-07-2012 16:48 Pagina 1

INHOUD

Afscheid van Europa 7

Proloog 9

Eerste ontmoeting met Europa, zomer 1986 12

Tweede ontmoeting, zomer 1987 16

Derde ontmoeting, zomer 1988 18

Vierde ontmoeting, zomer 1989 20

Vijfde en laatste ontmoeting, zomer 1990 28

Beyond the borders, 1991 38

Een reis door het verleden, 1992 43

De gespannen verhouding tussen

liefde en vriendschap, 1993 47

Schilders, dichters en denkers, 1993 51

Noord-Spanje, mei 1994 54

Vriendschap, 1994 58

Wereldreis, 1995-1996 61

Winter 1996-1997 66

Dresden-Jekaterinburg, een poëtisch reisverslag, 1997 69

Het Duitse Florence aan de Elbe, 1998 83

Een klein land in Europa, 1999 87

Een reis door Polen, 2000 89

Eenzaamheid is een westers exportproduct, 2000 93

De dood is liefdesarm leven, 2000 95

Een oude liefde in een nieuw millennium, 2001 97

5

Opmaak-Europa 09-07-2012 16:45 Pagina 5

Oorlog in Europa 101

Herfst in Bulgarije, 2001 102

Terugreis langs de Donau, 2001 106

Duitsland, 2002 108

Nederland, 2003 111

Spanje, 2004 114

De dromer, 2004 117

Tsjechië, augustus 2004 120

Spanje, oktober 2004 123

Cuatro amigas (Maya, Cecilia, Maria del Mar y Ruth) 126

Tres poemas para Itziar González Rubio 128

Tussen Bilbao en Delft, op weg naar 2005 131

Natuur en techniek in het nieuwe millennium 133

Het centrum van Pythagoras, 2005 135

Natura artis magistra 156

Twintig jaar 159

Epiloog 165

Nawoord 167

6

Afscheid van Europa


PROLOOG

Sottopassaggio, maart 2005

Sottopassaggio!Hij was de gelukkige vinder van het Italiaanse woord,in de trein van Ventimiglia naar Nicebleef het lang hangen in zijn hoofd.

Sottopassaggio is licht en groot.De pasgeborene die ontvangen wordtna de lange reis door de donkere moederschoot.

Sottopassaggio…Als laatste woord op de lippen van een stervendezou het welhaast zeker leiden tot een zachte dood.

Sottopassaggio heeft hij gezegd.Een betere wereld is wat hij vermoedtaan de andere kant van de tunnel.Sottopassaggio is de echo die hij heeft gehoord.

Sottopassaggio en de aarde wordt doorboord.Een grenzeloos (zelf)vertrouwen wacht hem op, aan het uiteinde van dit briljante woord.

9


Lumière du soleil

De trein, nuchter, had de Italiaanse regenwolken van zich afgeschud;de Franse zon liet zich zien, schuchter en bedeesd.Hij mijmerde over de verloren mystiek van Ventimigliaen herdacht zijn eerste zomervakantie waarin hij, bij volle bewustzijn, gelukkig was geweest.

Een verlegen zonnestraal was de treincoupé binnengeslopen. Bij het station stapte hij uit en daalde af naar het strand.De trein, nog glinsterend van de regen,had hem naar deze baai gebracht.Villefranche-sur-Mer gaf hem haar zegen.

Niet veel later zat hij in gedachten verzonkenop een zwarte rots in het zand.De wolken speelden met de zon,dansende masten op het zeewater.

Zijn ziel, gladgestreken was de nostalgische vouw. Hij luisterde naar de golven, terwijl zijn ogen rust vonden op de scheidslijn tussen vloeiend hemelwit en zacht wiegend waterblauw.

10

Afscheid van Europa


Zijn hand, hij speelde met kiezelsteentjes en fijn zand. De golven lieten achter een gorgelend residu van geluk op het verlaten strand.

De maan is de stuurvrouw van de wereldzeeën en de golven volgen haar gedwee; ze brengen steentjes samen, op zijn hand ziet hij er twee.

Twee witte, bijna perfect ronde steentjes:‘Dit is zij en dit ben ik’, dat had hij al snel uitgedacht. Twee steentjes, door een mensenhand uitverkoren, waren door het toeval bijeengebracht.

Twee steentjes in zijn hand, ze hadden een eeuwigheid gewacht. Zóveel kiezelsteentjes op dit strand, zoveel zoekende mensen op aarde.

Wij leven en wachten op de beslissende golf in ons leven. De golf die twee mensen samenbrengt – ook al is het maar voor even – heeft toch eeuwigdurende waarde.

11

Afscheid van Europa


EERSTE ONTMOETING MET EUROPA, ZOMER 1986

‘Bestijg de trein nooit zonder uw valies met dromen, dan vindt ge in elke stad behoorlijk onderkomen.’

JAN VAN NIJLEN

***

Milano Centrale, 17 augustus 1986

Mediolanum, de stad is een kruispunt, midden in Lombardije de sporen van Romeinen. Het station is eind- en vertrekpunt; Milano Centrale liet zich door de stad omheinen.

Piazza Duomo en het gonzende verkeer als bijen om de bijenkorf: auto’s en scooters rondom het plein, keer op keer.

Hij versnelt zijn pas. De tijd is altijd sneller dan de mens en de dag in Milaan heeft haast. De avond valt, het station ontfermt zich over de reiziger; de tijd vertraagt zijn pas.

12


De uren liggen te rusten tussen dit moment en de nachttrein. Zijn rugzak is getuige geweest van vele ontmoetingen en verre kusten.

Zijn ogen dwalen door de immense ruimte: de stationshal is het bioscoopscherm van de geest. Hij spoelt de film terug naar de momenten van gelukzaligheid; gelukkig zijn want gelukkig geweest.

Al reizende sloegen zijn zintuigen een brug: de reiziger en zijn ziel zijn weer verenigd, nu rest hem slechts de weg terug.

13

Afscheid van Europa


De film in zijn hoofd

De film in zijn hoofd spoelt terug naar het geluksbegin dat – hoe kan het ook anders? – op het station begon. De eerste avond in Arles en de eerste ontmoeting: twee vrouwen met reis- en levenservaring; hij nog aan het prille begin en klein, samen wachtend op de nachttrein.

Daar in Vila Major wachtte hem het paradijs op aarde. Verder ging de reis, naar de witte duiven van het Parque Maria Luisa in Sevilla waar zijn jonge hart bedaarde.

Een jeugdherberg in Malaga, een treinstop in Bobadilla, een camping buiten Granada.Ze vormden slechts de achtergrond voor vele ontmoetingen, zoals die ene gedenkwaardige op het strand aan de Levant.

Waar Pablo toenadering zocht met gebruik van de Spaanse taal, en wat zijn jongere zusje Yolanda vond met behulp van de lichaamstaal en haar rode mond.

Verder gaat de film in zijn hoofd, presto!Hij stopt heel even bij het Parc Güell in Barcelona, om daarna verder te gaan, van Ventimiglia naar Genua met de Diretto.

14

Afscheid van Europa


Een koningskoppel: de trein en de zee. De zee geeft de trein een majestueuze ontvangst terwijl hij langs het water scheert. De rivier is slechts een minnares die de grootsheid van de Middellandse zee ontbeert.

Bevrijd van alle eenzaamheid is de donkere coupé. Hij was alleen, op het maanlicht na, een witte steen. De kleine coupé werd een hemelsbrede baai van schuimend zeewater tussen de rotsen om hem heen.

Er loopt een zwerver door zijn beeld, al zijn bezittingen in een lelijke plastic tas. De film stokt en hij is terug op het station. Hij kijkt: de man heeft een slepende pas en zijn bestaan is vergeeld.

Terwijl hij behaaglijk achterover leunt voelt hij de luxe van de reiziger, zonder eelt; een nieuwe rugzak en vertrouwen in het leven is waarop hij steunt.

Hij heeft gedronken van de vrijheid en zijn hart gegeven aan vele vrouwen, zijn leven is één groot feest.

Hij denkt: ‘Ik heb alles en de zwerver heeft niks, ik ben nog jong en fris… en de zwerver is alles al geweest.’

15

Afscheid van Europa


TWEEDE ONTMOETING, ZOMER 1987

Puerta del Sol

Er is een trein vanmiddag uit Paris Austerlitz vertrokken. Een jong Duits meisje, van levensvreugde vol, heeft resoluut een streep door gisteren getrokken en zit vandaag al in de trein genaamd de Puerta del Sol.

Frankrijk door, op weg naar de zon van morgen. Maar eerst zijn daar nog de Pyreneeën, de nacht en het grensstation dat op haar wacht.

Pau-Bayonne-Hendaye-IrunHet zijn de laatste stations van een andere trein, een andere reiziger, een andere stemming. Irun is Spaans, maar het is slechts schijn: hij is nu in Baskenland en tegelijk in niemandsland.

Eenzame, nachtelijke uren in een station, temidden van een verbouwing; de tunnel onder het spoor is als een mijnschacht. Het koninklijke Madrid is de uiteindelijke bestemming van de Puerta del Sol waarop hij nu al uren wacht.

16


Voetstappen laten een spoor na op het stoffige perron, de Zonnepoort wacht op hem, aan de andere kant van het station. Zijn melancholie ontmoet haar vitaliteit en kracht: september ontmoet augustus in deze laatzomernacht.

Het Duitse meisje komt uit het hoge noorden en ze is verliefd op een stad in het warme zuiden. Hij deelt haar liefde voor deze stad, zo bekent hij, terwijl hij naast haar staat in het nauwe gangpad.

Het is 3 uur ’s nachts en hij luistert naarNico & the Velvet Underground, zij staat naast hem en rookt een sigaret.

In het gesprek op het gangpad leren zij elkaar kennen; het begon met de gedeelde bewondering voor de Spaanse fier. Miranda de Ebro, Burgos en dan Valladolid: de trein kent de namen al en groet hen op een vluchtige manier.

Het wederzijds vertrouwen is gegroeid en al groot als zij haar moede hoofd legt op zijn schoot. Hij staart uit het raam van de in duisternis gehulde coupé; zijn gedachten zijn los van het stoffelijk lichaam en dwalen door een sprankelende, oneindige sterrenzee.

17

Afscheid van Europa


Afscheid van Europa - Hugo de Vroom

Documents

Transcript of Afscheid van Europa - Hugo de Vroom