Nodenanalyse interculturalisering

in de socio-culturele sector

Regionaal Integratiecentrum Foyer Brussel

Afbakening

• Noden interculturalisering en toegankelijkheid voor etnisch-culturele minderheden binnen de socio-culturele sector in het BHG:– koepelorganisaties van sociaal-culturele verenigingen

• hoofdstedelijke sociaal-culturele verbonden • hoofdstedelijke migrantenverbonden • hoofdstedelijke verbonden voor de derde leeftijd

– vzw Seniorencentrum, vzw Zinnema en vzw Green

Methodiek

• De Participatiesurvey 2009• Het Vlaams Actieplan Interculturaliseren uit 2006• Het onderzoek van CIMIC naar de resultaten

van het Vlaams Actieplan Interculturaliseren uit 2010

• Gesprekken met Davidsfonds, kwb, Femma, Okra, IC, VOEM, Zinnema, Seniorencentrum en GREEN vzw

Algemene context verenigingsleven

In Vlaanderen en Brussel:• 14.000 afdelingen • 2.000 personeelsleden• 200.000 vrijwilligers• 10 miljoen deelnemers jaarlijks• Geen daling maar groei deelname

Algemene uitdagingen verenigingsleven

• Vergrijzing• Ontzuiling• Toenemende individualisering• Afnemende financiering• Ongelijk participatieprofiel

Extra uitdagingen Brussel

• Brussel is een superdiverse stad• Brussel is een meertalige stad• Brussels beleid• Nationale versus Brusselwerking

Stand van zaken

• 2006: Actieplan interculturalisering– etnisch-culturele factor als determinant voor

participatie– ondervertegenwoordiging in:

• het bereikte publiek (participatie)• de aard van het aanbod (programmatie);• bestuursorganen, personeel en vrijwilligerswerking• samenwerkingsverbanden

Stand van zaken

• 2006: Actieplan interculturalisering– 6 strategische doelstellingen:

• Integrale benadering interculturalisering• Kennis- en visieontwikkeling• Aanbod en participatie• Personeelsbeleid• Bestuursorganen• Vrijwilligersbeleid

Stand van zaken & noden

• 2010: onderzoek naar de effecten van het Actieplan Interculturaliseren (CIMIC)1) Integrale benadering? nee, wel thematisch

• “openheid” als specifieke doelstelling <> interculturaliteit• vanzelfsprekendheid, “het komt vanzelf” <> doorgedreven

aanpak op alle niveaus van de werking• beroepskrachten <> bestuursleden en vrijwilligers• traditionele verenigingen <> migrantenverbonden <>

seniorenwerking

Stand van zaken & noden

2) Kennis- en visieontwikkeling ja, maar risico op overdosis

• beroepskrachten <> bestuursleden en vrijwilligers• dagdagelijkse werking <> verdieping

3) Aanbod en participatie? ja, maar op vlak van toeleiding en niet met ownership

• ad hoc interculturele activiteiten <> integraal aanbod• kwaliteit primeert• zelforganisaties middel• socio-cultureel <> grote vraag naar andere ondersteuning

Stand van zaken & noden

4) Personeelsbeleid? nauwelijks & categoriaal5) Bestuursorganen? quota zijn niet realistisch, veel hangt af van de beslissingsmakers6) Vrijwilligersbeleid? landelijke inspanningen dringen niet door tot lokale niveaus

• traditionele organisaties <> migrantenverbonden• pragmatische aanpak <> positieve discriminatie• men vist in de eerste plaats uit eigen vijver• vrijwilligerswerk: onduidelijk wettelijk kader + bekendheid

concept + wervingskanalen

Conclusie

– Actieplan heeft dingen in gang gezet maar is ondertussen stille leidraad geworden, die doorheen de jaren aan slagkracht heeft ingeboet.

– Concept “vereniging”– Thema leeft in Brussel belang uitwisseling– Intentie <> middelen– Belang maatwerk

Nodenanalyse interculturalisering

Brusselse jeugdhuizen

Regionaal Integratiecentrum Foyer Brussel

Afbakening

• Noden interculturalisering en toegankelijkheid voor etnisch-culturele minderheden bij de door de VGC erkende jeugdhuizen– Alleman, De Branding, De Kuub, De Schakel, ‘t

Mutske, ‘t Uilekot en Tongeluk– sinds januari 2013 overkoepeld door JHOB vzw

Aspecten van het Vlaamse jeugdhuismodel

• Jeugdhuizenmethodiek:– 4 fundamenten– 4 functies– complementair– spanningsvelden

• dominante cultuur• engagement-op-maat• zelforganisatie <> inmenging <> “zaadjes planten”

Nederlandstalige jeugdhuizen in Brussel

• Extra uitdagingen:– Vlaams model in Brusselse context

• onbekendheid • ≠ Franstalig jeugdhuis

– Realiteit van de hoofdstad• groter aanbod, mobieler, betaalde job• grotere sociale en culturele mix• taaldiversiteit• jeugdhuisondersteuners ≠ sociaal werkers

Conclusies

– Sleutelfunctie JHOB voor duidelijke communicatie naar potentiële doelgroepen

– Ondersteuning beroepskrachten voor sociale en interculturele thema’s

– Maatwerk om superdiversiteit goed op te vangen

– Intenties <> middelen– Jeugdhuizenmethodiek blijft uitgangspunt

Nodenanalyse: interculturaliseren van zorg en hulpverlening

• (Socio)demografie Brussel => “cultuurgevoelig werken” = core business zorg en welzijn

• Groot aantal bestaande analyses

BRONNEN• Studies + bevraging prioritaire partners => analysenota

– Bevraging toegang ECM tot gezondheidszorg (Huis voor Gezondheid)– Bruggenbouwers: werken aan toegankelijkheid (BWR)– Zorgnoden en –behoeften: de kijk van de Brusselaar (Kenniscentrum Woonzorg)

+ Cultuurgevoelige ouderenzorg (Ovallo)– Eerste resultaten project All-in (De Lork)

Positieve benadering: hefbomen voor het werken aan interculturalisering

• Helder communiceren• Aandacht hebben voor cultuur zonder overculturaliseren• Correct informeren en efficiënt doorverwijzen• Duidelijke afspraken en procedures vastleggen• Werken aan sociale cohesie• Zorgen voor laagdrempelige aanspreekpunten

– Inzetten op eerste en nulde lijn– Buurtgericht werken waar mogelijk

• Preventie prioritair maken• Interculturalisering als een proces beschouwen