ADVIESRAPPORT MAKELEN VOOR KWETSBARE …/media/downloads/kennisdossiers/sport_en... · Team...

ADVIESRAPPORT

MAKELEN VOOR KWETSBARE JONGEREN IN HAARLEMMERMEER

Adviesrapport

Makelen voor kwetsbare jongeren in Haarlemmermeer

Team Sportservice n Adviesrapport Makelen voor kwetsbare jongeren n maart 2018 2

Inhoud

Inleiding ......................................................................................................................... 3

De doelgroep ................................................................................................................. 5 Doelgroep licht-verstandelijke beperking (LVB) ............................................................... 5 Doelgroep Autisme Spectrum Stoornis (ASS) .................................................................. 5

De doelgroep in cijfers .................................................................................................. 6 Aantal jongeren (12 t/m 23 jaar) met een licht-verstandelijke beperking ........................... 6 Aantal jongeren (12 t/m 23 jaar) met autisme spectrum stoornis ...................................... 6 Doelgroep mogelijk groter ............................................................................................... 6

Literatuuronderzoek ..................................................................................................... 7

Vrij toegankelijk aanbod voor de doelgroep LVB en ASS ......................................... 11 Sportaanbod ................................................................................................................. 11 Regulier aanbod............................................................................................................ 12

In gesprek met professionals: zorgorganisaties en jeugdhulpverlening ................. 13 Behoeftes, belemmeringen en lacunes .......................................................................... 14

In gesprek met de doelgroep ...................................................................................... 17 Behoeftepeiling ............................................................................................................. 17 Klankbordgroep ouders ................................................................................................. 17 Behoeftes, belemmeringen en lacunes .......................................................................... 18

In gesprek met aanbieders van vrij toegankelijk aanbod .......................................... 21 Behoeftes, belemmeringen en lacunes .......................................................................... 21

Inzet op drie subdoelgroepen ..................................................................................... 23 Jongeren met een licht verstandelijke beperking vanaf +/- 15 jaar ................................. 23 Jongeren met gedragsproblemen als gevolg van LVB en/of ASS ................................... 23 Jongeren met ASS en een normaal tot hoog IQ ............................................................. 23

Conclusie en aanbevelingen ...................................................................................... 25

Bijlage .......................................................................................................................... 29 Vragenlijst professionals ............................................................................................... 29 Gesprekken met professionals ...................................................................................... 30

Overleg GGD, Sandra Tol en Heleen Eijkhout ........................................................ 30 Overleg Autisme Informatie Centrum, Wilma Peeters ............................................. 31 Overleg MEE, Igna Stolwijk en Marion Droomers ................................................... 32 Overleg schoolcoaches Altra .................................................................................. 33 Overleg Pier-K, Roos de Vries en Rogier Polman ................................................... 34 Overleg Waterlelie, Claire van Dijke en Cornelie Willemstein .................................. 35 Overleg Praktijkschool de Linie, Tessa de Graaf en Erik van de Reep .................... 37 Overleg CJG, Martine Bos (CJG) en Egwin Heins (Meerwaarde) ............................ 38 Overleg Ons Tweede Thuis, Yvonne Imthorn ......................................................... 40

Gesprekken met aanbieders ......................................................................................... 40 Overleg AV Haarlemmermeer, g-atletiek ................................................................ 40 Overleg Club Extra (Sportservice) .......................................................................... 41 Overleg Donderdagavondclub (knutselclub) Vijfhuizen ........................................... 42 Overleg SV SV Dios, G-voetbal .............................................................................. 42 Overleg SV Pax, G-turnen ...................................................................................... 43

Verwijzingen ................................................................................................................. 43


Inleiding De gemeente Haarlemmermeer voert zorg uit voor jongeren volgens een model waarin een stevige sociale basis en snelle toegang tot hulp en ondersteuning centraal staan. Binnen dit Haarlemmermeers model heeft de gemeente Team Sportservice Haarlemmermeer verzocht een plan op te stellen en uit te voeren om kwetsbare jongeren toe te leiden naar en, waar nodig, extra te ondersteunen op het gebied van vrijetijdsbesteding. Het onderzoek krijgt de naam ‘Makelen voor kwetsbare jongeren’.

Inwoners, hun netwerken, informele zorg en algemene voorzieningen (sport, cultuur, welzijn) vormen de sociale basis. Hierbinnen heeft het versterken van de eigen kracht en het meedoen aan deze sociale basis een preventieve werking. Dit geldt voor alle inwoners, op elke leeftijd. Natuurlijk gaat dit dus ook op voor jongeren. De gemeente heeft voor de nieuw te vormen structuur een aantal algemene veranderlijnen vastgesteld, waarvan laagdrempelige vormen van dagactiviteiten, het versterken van preventieve ondersteuning en het toegankelijk maken van algemene (vrijetijds-) voorzieningen er drie zijn. Doelgroep Het project richt zich op ‘kwetsbare’ jongeren (12 t/m 23 jaar) en wel specifiek op twee doelgroepen hierbinnen:

• Jongeren met een autisme spectrum stoornis (ASS) • Jongeren met een lichte verstandelijke beperking (LVB)

Omdat voor beide type beperkingen geldt dat de kalenderleeftijd niet gelijk hoeft te zijn aan de ‘ontwikkelings’-leeftijd, is de leeftijdsgrens 12 tot en met 23 jaar niet zwart-wit. Binnen het plan zal hier door Team Sportservice rekening mee worden gehouden. Tevens wordt vanuit preventief oogpunt de behoefte en vragen van de doelgroep 8+ meegenomen. Doel Doel van het onderzoek is om deze jongeren mee te laten doen aan activiteiten op het gebied van sport, cultuur en welzijn in de wijken en kernen en daarmee hun netwerk te verstevigen. Om de juiste zorg voor jongeren te kunnen bieden, heeft de gemeente het Haarlemmermeers model ontwikkeld, waarin een stevige sociale basis en snelle toegang tot hulp en ondersteuning wanneer nodig centraal staan. Het onderzoek ‘Makelen voor kwetsbare jongeren’ is gericht op het vergroten van de deelname van deze jongeren aan de sociale basis. Gedurende het project heeft Team Sportservice ingezet op drie niveaus, namelijk:

- Het versterken van bestaande vrijetijdsinitiatieven - Het signaleren van lacunes, en waar mogelijk - Het starten van nieuwe initiatieven

Team Sportservice heeft gedurende het project gefungeerd als een makelaar met het doel vraag en aanbod bij elkaar te brengen. Belangrijk onderdeel hier in was het bereiken en betrekken van netwerkpartners. De opdracht/opbrengst De gemeente heeft aan Team Sportservice gevraagd om het volgende zo goed mogelijk in kaart te brengen met betrekking tot de doelgroep kwetsbare jongeren: - Grootte van de groep. - Waar wordt de groep gevonden?


- Behoefte is geïnventariseerd. - Bestaan er belemmeringen om niet mee te doen aan reeds bestaand aanbod, en zo

ja, welke? - De bestaande activiteiten zijn zo goed mogelijk in beeld gebracht, zowel wat betreft

vrijetijdsinitiatieven (informele netwerken) als activiteiten van professionele organisaties.

- Het is bekend hoe voornoemde activiteiten goed onder de aandacht moeten/kunnen worden gebracht bij de benoemde doelgroepen, zodat deze voor hen goed vindbaar zijn.

- Lacunes zijn gesignaleerd. - Waar mogelijk zijn nieuwe initiatieven door de medewerker opgestart. - Waar mogelijk zijn nieuwe initiatieven belegd zowel bij informele netwerken als bij

professionele organisaties. - De gemeente ontvangt een advies, waarin is beschreven hoe de bovengenoemde

opbrengsten moeten worden geborgd in de toekomst.


De doelgroep Het onderzoek richt zich op de doelgroep kwetsbare jongeren in de leeftijd van 12 t/m 23 jaar met een licht-verstandelijke beperking en/of een autisme spectrum stoornis. De problematiek van deze doelgroep is complex en zeer uiteenlopend, waarbij een combinatie van beide beperkingen kan voorkomen en waarbij ook de intelligentie kan variëren van een laag IQ tot en met een normaal tot hoog IQ. Hieronder worden beide doelgroepen beknopt verder gespecificeerd. Doelgroep licht-verstandelijke beperking (LVB) Er blijkt geen eenduidige definitie voor een licht-verstandelijke beperking. Op de website van het Jeugd Instituut(1) wordt de definitie geformuleerd aan de hand van de DSM-5, dat wordt gezien als het wereldwijde classificatie systeem voor psychiatrische stoornissen. Zij geven aan dat er sprake is van een verstandelijke beperking wanneer de geestelijke vermogens zo zwak zijn dat dit het functioneren in het dagelijks leven bepaalt. “De cognitieve, sociale en praktische ontwikkeling blijft achter en daardoor is het vermogen om zich aan te passen verminderd”. De volgende criteria worden genoemd op de website van het Nederlands Jeugd Instituut(1): • Verstandelijk duidelijk onder het gemiddelde functioneren: een IQ van 50-55 tot

ongeveer 70 bij een individueel toegepaste IQ-test; • gelijktijdig aanwezige tekorten in of beperkingen van het huidige aanpassingsgedrag

(dat wil zeggen of betrokkene er in slaagt te voldoen aan de standaarden die bij zijn of haar leeftijd verwacht kunnen worden binnen zijn of haar culturele achtergrond) op ten minste twee van de volgende terreinen: communicatie, zelfverzorging, zelfstandig kunnen wonen, sociale en relationele vaardigheden, gebruikmaken van gemeenschapsvoorzieningen, zelfstandig beslissingen nemen, functionele intellectuele vaardigheden, werk, ontspanning, gezondheid en veiligheid;

• begin van de beperking ligt voor het achttiende jaar.

Doelgroep Autisme Spectrum Stoornis (ASS) In het vierde deel van het handboek Diagnostic and Statistic Manual of Mental Disorders (DSM-4) (2) wordt onderscheid gemaakt tussen onderstaande vijf vormen van autisme. In het nieuwe handboek DSM-5 verdwijnt dat onderscheid en komt er één diagnose, namelijk autisme spectrum stoornis (ASS). Hier onder is ter info een kort overzicht opgenomen van een aantal vormen van autisme. De vijf vormen van autisme volgens de DSM-4: • Klassiek Autisme • Stoornis van Asperger • Syndroom van Rett • Desintegratieve stoornis • PDD-NOS (Pervasive Developmental Disorder, Not Otherwise Specified) In dit onderzoeksrapport zal geen specifiek onderscheid worden gemaakt tussen de verschillende vormen van autisme en wordt uitgegaan van de algemene en overkoepelende term autisme spectrum stoornis (ASS).


De doelgroep in cijfers Aantal jongeren (12 t/m 23 jaar) met een licht-verstandelijke beperking Uit cijfers, die worden weergegeven op de website van de gemeente(3), blijkt dat er in Haarlemmermeer in de leeftijdscategorie 12 t/m 17 jaar 11.944 inwoners zijn. In de leeftijdscategorie 18 t/m 23 jaar zijn dit er 9.761. Dit is een totaal van 21.705 inwoners in de gemeente Haarlemmermeer in de leeftijdscategorie 12 t/m 23 jaar. In een factsheet van het Sociaal Cultureel Planbureau ‘mensen met een verstandelijke of lichamelijke beperking’ (4) wordt aangegeven dat ongeveer 6 promille van de jongeren tot 18 jaar een licht-verstandelijke beperking heeft. In het onderzoek ‘(on)beperkt Sportief’ (5), van het Mulier Instituut, wordt gesproken over een prevalentie van 10 promille. Wanneer we uitgaan van minimaal 6 en maximaal 10 promille voor de doelgroep van 12 t/m 23 jaar, komen we uit op minimaal 130 jongeren en maximaal 217 jongeren (totaal aantal jongeren in Haarlemmermeer 21.705) met een licht-verstandelijke beperking in de gemeente Haarlemmermeer. Aantal jongeren (12 t/m 23 jaar) met autisme spectrum stoornis. Uit literatuur(6) blijkt dat 1-1,5% van de Nederlandse bevolking autisme heeft. Dit zou dus betekenen dat van deze 21.705 inwoners in de leeftijd van 12 t/m 23 jaar er tussen de 217 en 326 een vorm van autisme hebben. Uit gesprekken met een aantal organisaties komt naar voren dat dit aantal mogelijk een te lage schatting is. Dit vermoeden wordt onderbouwd door een onderzoek van de GGzE en de Universiteit Leiden(7), dat aantoont dat er in technische beroepen vaker mensen met ASS werkzaam zijn. In de gemeente Haarlemmermeer komen relatief veel technische beroepen voor en is het percentage ASS mogelijk hoger. Hierdoor is de schatting van het aantal jongeren met ASS in deze gemeente, gebaseerd op bovenstaande cijfers, mogelijk aan de lage kant. Doelgroep mogelijk groter Gedurende dit project heeft Team Sportservice getracht de situatie in kaart te brengen met betrekking tot de grootte van de doelgroep kwetsbare jongeren binnen de gemeente, maar geconstateerd dat dit door omstandigheden zeer ingewikkeld en arbeidsintensief is. Vanuit de gemeente Haarlemmermeer zijn geen specifieke cijfers beschikbaar met betrekking tot deze doelgroep. Vanuit privacyoverwegingen kunnen ook zorgverleners geen inzage geven in de grootte van de doelgroep. De hierboven genoemde aantallen betreffen dan ook een grove schatting, gebaseerd op landelijke cijfers uit de literatuur; 347 – 543 jongeren, in de leeftijd van 12 t/m 23 jaar en woonachting in de gemeente Haarlemmermeer, met een autisme spectrum stoornis en/of licht verstandelijke beperking. Op basis van gesprekken met de gemeente en met professionals die in aanraking komen met deze jongeren, kan een voorzichtige conclusie getrokken worden dat deze schatting aan de lage kant is en dat het aantal kwetsbare jongeren groter is dan de hierboven genoemde aantallen.


Literatuuronderzoek In de literatuur is veel terug te vinden over het belang van vrijetijdsbesteding en de behoefte en belemmeringen die kwetsbare jongeren hierin ervaren. De belangrijkste cijfers, behoeftes en belemmeringen van deelname aan (sportieve) activiteiten in de vrijetijd van jongeren met LVB en/of ASS zijn in dit hoofdstuk kort samengevat. Behoefte aan vrijetijdsbesteding en sociale contacten bij de doelgroep LVB Uit een onderzoek van Nivel (8) (participatiemonitor 2015) blijkt dat de doelgroep met LVB minder sociale contacten heeft en minder participeert in vrijetijdsbesteding ten opzichte van mensen zonder beperking. Cijfers geven aan dat 24% vaker zou willen deelnemen aan een activiteit in zijn/haar vrijetijd. Daarnaast geeft één derde aan zich wel eens alleen of eenzaam te voelen. Van de ondervraagden met LVB geeft 79% aan dat zij voldoende mensen ontmoeten. Dit percentage is lager in vergelijking met mensen met een matige verstandelijke beperking, maar veel hoger als het wordt vergeleken met de doelgroep met ASS. Behoefte aan vrijetijdsbesteding en sociale contacten bij de doelgroep ASS In opdracht van de Nederlandse Vereniging voor Autisme is in 2013 een enquête afgenomen (Allemaal Autisme, Allemaal Anders(9)) onder een grote groep mensen met autisme met betrekking tot verschillende onderwerpen. Hierbij was één van de onderwerpen ‘vrijetijdsbesteding en sociale contacten’. Uit het onderzoek komt naar voren dat vooral jongeren geen activiteit vinden die past bij hun interesse (37%) en dat er grote behoefte is aan meer en beter passende vrijetijdsbesteding. Naast behoefte aan beter passend aanbod, blijkt uit het onderzoek ook dat een groot deel van de respondenten nauwelijks sociale contacten heeft en dat onder de jeugd met autisme slechts 39% vriendschappen heeft met leeftijdsgenoten. Minder dan de helft (44%) is tevreden met zijn of haar sociale contacten. Uit een recentere meting van het Nederlands Autisme Register (10) (NAR) uit 2015 blijkt zelfs dat 60% niet of nauwelijks vriendschappen heeft met leeftijdsgenoten. Het belang van sportdeelname: Sportende kwetsbare jongeren scoren beter! De Universiteit Wageningen heeft in haar onderzoek ‘Jeugd Zorg en Sport’(11) de relatie tussen sportdeelname en de persoonlijke ontwikkeling van kwetsbare jongeren onderzocht. Uit dit onderzoek blijkt dat kwetsbare jongeren die sporten op verschillende terreinen beter scoren dan kwetsbare jongeren die niet sporten. Zo vertonen kwetsbare jongeren meer pro-sociaal gedrag (bijv. vrienden helpen), betere schoolprestaties, een betere gezondheid en een hoger welzijn en tot slot kunnen zij beter omgaan met problemen en tegenslagen dan jongeren die niet sporten. Positieve kanten sport benutten door juiste randvoorwaarden Wanneer het aanbod voldoet aan de juiste randvoorwaarden kunnen kwetsbare jongeren optimaal profiteren van de voordelen van sport en bewegen. Voor deze kwetsbare doelgroep een veilig sportklimaat een belangrijke randvoorwaarde om succesvol deel te nemen en te voorkomen dat het sporten resulteert in negatieve ervaringen. Een veilig en positief (sport)klimaat is afhankelijk van een aantal factoren. Hieronder is een aantal kenmerken en aandachtspunten weergegeven die daar aan kunnen bijdragen om sport als middel in te zetten. De in de literatuur beschreven randvoorwaarden voor een veilig (sport)klimaat en succesvolle sportdeelname zijn naar verwachting eveneens van toepassing bij andere vrijetijdsactiviteiten. Er is een onderverdeling gemaakt tussen omgeving en trainer/begeleider. Deze randvoorwaarden komen voort uit het onderzoek


‘Jeugd, Zorg & Sport’(11) dat is uitgevoerd door de Wageningen Universiteit en Kenniscentrum Sport. - Omgeving

De plek waar de activiteit plaatsvindt moet aanvoelen als een veilige en vertrouwde omgeving. In geval van de doelgroep met ASS en gedragsproblematiek is het belangrijk dat er weinig externe prikkels zijn. Een samenwerking met een zorginstelling of jeugdhulporganisatie kan bevorderend werken om een veilige omgeving te creëren. Sommige jongeren hebben behoefte aan gewoon kunnen sporten zonder stempel of label. Voor anderen is het juist wel belangrijk dat er extra begeleiding is en leerdoelen worden gebruikt tijdens het sporten. Gradaties zijn nodig om de kracht van sport optimaal te benutten. Een trainer moet voldoende kennis hebben om hier op in te spelen en voor elke jongere een veilig klimaat te creëren waarin hij/zij zich persoonlijk kan ontwikkelen. - Trainer/begeleider

De trainer/begeleider moet zich goed realiseren dat de balans tussen positieve en negatieve ervaringen voor kwetsbare jongeren erg fragiel is. De volgende drie factoren zijn erg belangrijk met betrekking tot het creëren van positieve ervaringen voor deze doelgroep: o Duidelijkheid voor de jongere wat zijn vaardigheden zijn en hoe hij/zij deze

kan verbeteren o Vertrouwen tijdens sporten, door bijvoorbeeld steun van coach of

teamgenootjes o Trainer/begeleider heeft grote invloed op deze balans en kan deze positief

beïnvloeden door positieve ervaringen te stimuleren. Het geven van complimenten voor gewenst gedrag draagt hier in sterke mate aan bij.

Het is van groot belang dat de trainer/begeleider zorgt voor een positief klimaat. Om dit te realiseren is het belangrijk dat een trainer veel complimenten geeft voor gewenst gedrag (bijvoorbeeld het goed uitvoeren van een opdracht of goed luisteren) en ervoor zorgt dat ongewenst gedrag wordt genegeerd of direct aangepakt. Ongewenst gedrag moet geen of weinig aandacht krijgen en mag een jongere niets opleveren. Deze werkwijze biedt veel duidelijkheid en geeft jongeren het gevoel dat ze gesteund worden. Het geven van complimenten zorgt voor succesmomenten waardoor jongeren de positieve kanten van sport ervaren en hiervan optimaal kunnen profiteren. Op gebied van sport is het voor de trainer belangrijk om aandacht te besteden aan ‘betekenisvol sporten’, ‘begrijpelijkheid’ en ‘hanteerbaarheid’. Wanneer een trainer geen rekening houdt met de kwaliteiten en mogelijkheden van een jongere en de lat steeds te hoog legt, dan kan dit op sportgebied resulteren in negatievere ervaringen en positieve ontwikkelingen in de weg staan. Kortom, sport mag niet een te moeilijke opgave vormen, maar uitdaging is wel gewenst.

Belemmeringen sportdeelname De eerdergenoemde monitor ‘(on)beperkt sportief’ van het Mulier Instituut (5) beschrijft de factoren die deelname aan sportactiviteiten door kwetsbare jongeren belemmeren. Veel van deze factoren zijn naar grote waarschijnlijkheid ook van toepassing op andere


vormen van vrijetijdsbesteding dan sport. Hieronder zijn de factoren die worden genoemd kort weergegeven: Persoonlijke factoren om niet aan activiteiten deel te nemen • Houding en kennis t.a.v. sport

• Kind heeft geen zin/tijd • Onbekendheid over sportmogelijkheden • Kind beweegt al voldoende

• Eigen effectiviteit en zelfvertrouwen • Gezondheid kind laat het niet toe (sport-gerelateerd) • Eerdere negatieve ervaringen met een sportactiviteit • Probleemgedrag bemoeilijkt deelname

Omgevingsfactoren om niet aan activiteiten deel te nemen • Aanbod

• Geen deskundige begeleiding aanwezig • Sportvereniging kan niet overweg met (gedrag van) kind

• Organisatorisch • Te duur • Te weinig (vrijwillige) hulp • Geen vervoer beschikbaar • Tijdstip voor sport komt niet goed uit

• Sociale omgeving • Ouders hebben geen tijd/energie om te helpen • Weinig sociale support vanuit de omgeving om te sporten of bewegen. •

Deze belemmeringen zijn voortgekomen uit onderzoek naar sport-gerelateerde activiteiten, maar gelden naar onze mening ook voor niet-sportieve activiteiten. Kosten van de activiteit, gebrek aan kundige begeleiding, onbekendheid met de mogelijkheden of het ontbreken van sociale support om deel te nemen aan activiteiten zijn doorgaans ook beperkende factoren op gebied van vrij toegankelijke culturele activiteiten. Deze stelling zullen we verder in dit onderzoek toetsen door middel van gesprekken met professionals, sportaanbieders en jongeren (en/of ouders/verzorgers) uit de doelgroep.


Vrij toegankelijk aanbod voor de doelgroep LVB en ASS Voor dit onderzoek is het vrij toegankelijk vrijetijdsaanbod voor de doelgroep LVB en ASS in Haarlemmermeer in kaart gebracht door middel van desk-research, vragenlijsten en gesprekken met (zorg)professionals, (sport)aanbieders en ouders. Hierbij is een onderverdeling gemaakt tussen sportaanbod, cultuuraanbod en regulier aanbod. De activiteiten zijn voorzien van aanvullende informatie met betrekking tot de doelgroep en de leeftijd.

Sportaanbod

Tabel 1 Vrij toegankelijk sportaanbod voor jongeren met ASS en/of LVB * Geven aan dat de groep ASS te groot wordt en ze alleen nog adverteren voor LVB ** Volwassenengroep is gestopt. Jeugd voornamelijk onder 12 jaar. Cultuuraanbod

Activiteit/organisatie Contactpersoon Plaats Doelgroep Leeftijd

Klupcafe Kattegat (Meerwaarde) Norman Kortekaas Hoofddorp LVB > 18 VakSoos (St. de Aanloop) Martijn Plukkel Hoofddorp LVB ≥ 15 Muziekactiviteit (St. de Aanloop) Tippy van Langeraad Hoofddorp LVB ≥ 15 Instuif (St. de Aanloop) Martijn Plukkel Hoofddorp LVB ≥ 15 Knutselclub Vijfhuizen Henk Booman Vijfhuizen LVB Div. lft Bowlen (st. de Wissel) Jan van der Stroom Hoofddorp LVB Div. lft Beste band, muziek. (Pier-K) Yolanthe Cornelisse Hoofddorp LVB > 18 Filmavond (st. de Wissel) Janine Hoofddorp LVB > 18 Jong en Aut (dagbesteding) Sibbe Zwanenburg ASS > 18 A-team MEE/AIC (vervallen) Wilma Peeters Hoofddorp ASS Nvt Studio 5 Soos, (vervallen) ASS Nvt pASSant (RIBW-KAM) Sam van de Berg Haarlem ASS > 18

Tabel 2 Vrij toegankelijk cultuuraanbod

Sport/aanbieder Contactpersoon Plaats Doelgroep Leeftijd

Voetbal (SV Overbos) Marielle van Deenen Hoofddorp ASS en LVB Alle lft Voetbal (SV Dios) Bibiane Meijer Nieuw-Vennep ASS en LVB 6-17 Atletiek (AVH) Peter Kemner Hoofddorp ASS* en LVB 6-16 Atletiek (AVH) Jacqueline v. Breugel Hoofddorp LVB 18+ Boksen (RAW Boxing) Rawinder Klijman Hoofddorp ASS en LVB 6-16** Hockey (MHC de Reigers) Willeke op de Beek Hoofddorp ASS en LVB 6-18 Turnen/gym (SV Pax) Joke Somers Hoofddorp ASS en LVB t/m 12 Basketbal (BVH) Ria van Alten Hoofddorp LVB Alle lft Div activiteiten (St. de Aanloop)

Roel Haytinck e.a. H’dorp/N-Vennep LVB 8+

Bowlen/zwemmen (St. de Wissel)

Johan Huges Hoofddorp LVB Alle lft

Zumba (Meerdance) Sonja Dolieslager Hoofddorp LVB 6 – 18 jr Fitness (Meersquash) Tommy Berden Hoofddorp LVB 16+ Paardrijden (SPGA) Anke van den Heuvel Cruquius LVB 8+


Regulier aanbod Naast bovenstaand aanbod is uit een digitale enquête en persoonlijke gesprekken met ouders/verzorgers naar voren gekomen dat een aantal jongeren met ASS mee doet met regulier aanbod. Ouders/verzorgers geven aan dat de aanbieder in dit geval enige kennis heeft van de beperking van de jongeren en dat deelname doorgaans geen probleem vormt. De volgende activiteiten worden genoemd:

Activiteit Organisatie Plaats

GreenTeens (Jeugdnatuurclub) Heimanshof Hoofddorp

Schaken Schaakclub De Vennep Nieuw-Vennep

FreeRunning Freestyle Gymnastics Nieuw-Vennep

Klimmen De Klimmuur Haarlem

Duiken Duikteam Almere Almere

Tabel 3 Reguliere vrijetijdsactiviteiten


In gesprek met professionals: zorgorganisaties en jeugdhulpverlening Team Sportservice heeft verschillende (zorg)professionals, die zich inzetten voor de doelgroep jongeren met LVB en/of ASS, geïnterviewd over de mogelijkheden van deze jongeren om deel te nemen aan vrij toegankelijke activiteiten, het aanbod en het toeleiden naar het activiteitenaanbod. In tabel 4 is een overzicht opgenomen van de organisaties en professionals waarmee Team Sportservice contact heeft gehad. Met 21 professionals zijn persoonlijke gesprekken gevoerd en interviews afgenomen (zie bijlage). Daarnaast is een aantal professionals per mail en/of telefonisch bevraagd. Op deze wijze zijn de behoeftes, belemmeringen en lacunes vanuit het perspectief van (zorg)professionals met betrekking tot de vrijetijdsbesteding van de doelgroep LVB en/of ASS in kaart gebracht. Organisatie Professional E-mail Ons Tweede Thuis Elize Middelhoven [email protected]

AIC Wilma Peeters* [email protected]

MEE Igna Stolwijk* [email protected]

GGD Suzanne Vermaire* [email protected]

OTT Yvonne Imthorn* [email protected]

Pier K Jim Leijenaar* [email protected]

Ons Tweede Thuis Ria Koehler* [email protected]

Ons Tweede Thuis Dennis van Eck [email protected]

Ons Tweede Thuis Ruben Maars [email protected]

Ons Tweede Thuis Nina Elbarkani [email protected]

Ons Tweede Thuis Elly van Marrewijk [email protected]

Ons Tweede Thuis Annemarie Zuidweg [email protected]

GGD Sandra Tol* [email protected]

Altra Mechteld Vrede [email protected]

Altra Lidewij Kammeijer* [email protected] Altra Sonja van der Zwet* [email protected]

Altra Leontien Annes* [email protected]

Altra Natasja van Duyvenbode* [email protected]

Altra Dennis Oostenrijk [email protected]

CareHouse Joyce Smith [email protected]

Meerwaarde Egwin Heins* [email protected]

Meerwaarde Liz Servais* [email protected] CJG Martine Bos* [email protected]

Waterlelie Claire van Dijke* [email protected] Waterlelie Cornelie Willemstein* [email protected]

Pier-K Roos de Vries* [email protected]

Pier-K Rogier Polman* [email protected] Sein/AVH Peter Kemner* [email protected]

Zeker! Onze zorg Maarten Dijksma [email protected]

Team Zorg&Ondersteuning Malika Mouhmouh [email protected]


Team Zorg&Ondersteuning Cora Kandelaar [email protected] RIBW-KAM Joyce Ditmarsch [email protected]

RIBW-KAM Amy Poppelaars [email protected]

RIBW-KAM Sam van de Berg [email protected] RIBW-KAM Chid Masselink [email protected]

Praktijkschool de Linie Tessa de Graaf* [email protected] Praktijkschool de Linie Erik van de Reep* [email protected]

Tabel 4 Organisatie en professionals die bevraagd zijn gedurende dit onderzoek * met deze personen zijn persoonlijke gesprekken gevoerd

Behoeftes, belemmeringen en lacunes Er zijn veel verschillende organisaties en (zorg)professionals die met of voor de doelgroep LVB en/of ASS werken in de regio Haarlemmermeer. Er is echter geen leidende organisatie wat betreft de twee doelgroepen. Dit maakt het moeilijk om de vindplaatsen van de jongeren gericht in kaart te brengen en in contact te komen met deze jongeren en hun ouders/verzorgers. Aan de hand van de gesprekken en vragenlijsten zijn de volgende behoeftes, belemmeringen en lacunes van organisaties en (zorg)professionals op het gebied van vrijetijdsbesteding van de doelgroep geconstateerd: Behoeftes • Behoefte aan overzicht van het vrijetijdsaanbod voor de doelgroep LVB en ASS.

Organisaties zijn slecht op de hoogte van het vrijetijdsaanbod. Het aanbod op het gebied van cultuur en overige activiteiten is beperkt en doorgaans niet bekend bij professionals. Het sportaanbod is beter bekend en bij vragen wordt Team Sportservice Haarlemmermeer regelmatig gevonden. Echter, niet alle (zorg)professionals kende de rol die Sportservice als loketfunctie kan vervullen bij het geven van sportadvies en het toeleiden naar sportactiviteiten.

• Professionals geven aan dat jongeren zich vaak niet thuis voelen bij een activiteit waar een groot deel van de andere deelnemers functioneert op een ander (cognitief) niveau. Daarnaast hebben jongeren behoefte om vooral met leeftijdsgenoten activiteiten te ondernemen of te sporten.

• Professionals gaven aan waar passend aanbod aan zou moeten voldoen. Passend vrijetijdsaanbod voor de doelgroep LVB en ASS:

- heeft een veilige en prikkelarme omgeving; - is afgestemd op de wensen van de doelgroep; - Heeft deskundige en professionele begeleiding (vrijwilligers inzetten blijkt zeer

instabiel); - Is bij voorkeur aanbod samen met leeftijdgenootjes, zeker bij pubers.

Belemmeringen • Deelname aan groepsactiviteiten door de doelgroep LVB en/of ASS wordt

belemmerd wanneer een jongere niet of moeilijk kan samenwerken, beperkt om kan gaan met winst en verlies of onvoldoende in staat is om instructies op te volgen.

Lacunes • Professionals geven aan dat het vrijetijdsaanbod voor LVB eventueel in combinatie

met ASS in redelijke mate aanwezig is. Voor de doelgroep ASS met een normaal tot hoog IQ is het aanbod beperkt. Tevens is deze doelgroep moeilijk vindbaar. Een


groot deel van deze jongere volgen regulier onderwijs waardoor zij niet via het speciaal onderwijs benaderbaar zijn.

• Vrij toegankelijk aanbod en dagbestedingsactiviteiten zijn los van elkaar staande voorzieningen. Er bestaan geen of weinig samenwerkingsverbanden tussen zorgorganisaties met dagbestedingsactiviteiten en organisaties met vrij toegankelijk aanbod. Een betere samenwerking tussen (jeugdhulp)professionals en aanbieders van vrij toegankelijke voorzieningen leidt mogelijk tot een betere integratie, betere doorstroming naar vrij toegankelijk aanbod en het makkelijker kunnen bereiken van kwetsbare doelgroepen.

Vrijwel alle behoeftes, belemmeringen en lacunes genoemd door de professionals zijn ook terug te vinden in de literatuur, waaronder in het onderzoek ‘in beweging met autisme’(12) van Academie voor Sportkader en het eerder genoemde onderzoek ‘(On)beperkt Sportief’(5) van het Mulier Instituut.


In gesprek met de doelgroep Een belangrijk aspect van dit onderzoek is het in gesprek gaan met de doelgroep en hun ouders en/of verzorgers. Voorafgaand aan het voeren van de gesprekken is een vragenlijst afgenomen met als doel het vrijetijdsaanbod, de behoeftes aan vrijetijdsbesteding en de belemmeringen in deelname aan activiteiten van de doelgroep in kaart te brengen. Behoeftepeiling In samenwerking met het Autisme Informatie Centrum (AIC) Hoofddorp is een vragenlijst opgesteld. Middels deze vragenlijst is de behoefte gepeild onder de doelgroep en hun omgeving en getracht om in contact te komen met ouders en/of verzorgers van jongeren met LVB en/of ASS. De vragenlijst is gedeeld via verschillende websites en social media en is eveneens zowel digitaal als gedrukt verstuurd in samenwerking met MEE Amstel & Zaan en AIC Hoofddorp. In totaal zijn 55 vragenlijsten ingevuld. Deze respons is gezien de grootte van de doelgroep voldoende tot goed te noemen. De bevindingen en constateringen die voortkomen uit deze enquêtes zijn onderverdeeld in behoeftes, belemmeringen en lacunes en verderop weergegeven. Klankbordgroep ouders Naast de enquêtes zijn twee avonden georganiseerd om in gesprek te gaan en te klankborden met ouders/verzorgers van jongeren met ASS en/of LVB. Hierbij is een onderverdeling gemaakt tussen een klankbordgroep voor ouders/verzorgers van jongeren met ASS en een klankbordgroep voor ouders/verzorgers van jongeren met LVB. Het doel van de klankbordgroepen was om bevindingen uit het onderzoek te bespreken met deze ervaringsdeskundigen, met hen te klankborden hoe zij het aanbod ervaren en welke mogelijke drempels en belemmeringen zij zijn tegengekomen in de zoektocht naar een passende vrijetijdsbesteding. De opkomst was lager dan verwacht. De klankbordgroep LVB kon daardoor helaas niet doorgaan. De klankbordgroep ASS bestond uit 4 ervaringsdeskundigen. Ondanks de lage opkomst was de klankbordgroep ASS een waardevolle bijeenkomst met een aantal belangrijke conclusies en aandachtspunten. In de digitale uitnodiging voor de klankbordgroepen is ook een aantal vragen opgenomen met betrekking tot sportdeelname en ervaren belemmeringen. Hoewel een groot deel van de respondenten niet aanwezig kon zijn tijdens deze bijeenkomst waren zij wel bereid om informatie aan te leveren met betrekking tot de vrijetijdsbesteding van de doelgroep. In tabel 5 is opgenomen welke deelnemers open stonden voor deelname aan het klankbordgroep-gesprek en informatie hebben aangeleverd. Deze waardevolle informatie is opgenomen in de aanbevelingen. Uit privacyoverwegingen zijn de namen van de respondenten niet weergegeven in dit rapport. Uit de reacties op de vragenlijst bleek onder andere dat veel kinderen met ASS mee doen met activiteiten die geen speciaal aanbod hebben voor jongeren met een beperking. Dit zijn vaak activiteiten waar deelnemers op jonge leeftijd mee in aanraking zijn gekomen of een activiteit met een relatief individueel karakter (zoals schaken). Zie voor een aantal voorbeelden het hoofdstuk ‘vrij toegankelijk aanbod voor de doelgroep ASS en LVB’ op pagina 8.


Ouder/verzorger van: Dochter 11 met autisme Zoon met ASS *

Zoon met asperger (21) *

Zoon PDD-NOS (11) * Zoon (12) Asperger

Zoon (19) Asperger * Zoon (19) PDD NOS

Zoon (13) klassiek autisme Zoon (26) PDD-NOS

Twee zoons met klassiek autisme (19 & 22)

12 jaar, ASS 31 jaar, LVB en ASS

18 jaar, LVB en ASS Tabel 5 Respondenten en hun link met de doelgroep * Ouder/verzorger aanwezig bij Klankbordgroep ASS

Behoeftes, belemmeringen en lacunes Zoals eerder in dit onderzoek is aangegeven, bleek het lastig om direct met de doelgroep in contact te komen. Aan de hand van de gesprekken en de afgenomen enquêtes wordt een aantal bevindingen en constateringen gedaan en kan een aantal conclusies worden getrokken. Deze zijn onderverdeeld in behoeftes, belemmeringen en lacunes op het gebied van vrijetijdsbesteding van de doelgroep. Behoeftes • Uit de enquêtes kan geconcludeerd worden dat er behoefte is aan:

o Iemand die mee gaat (maatje of iemand die uitleg kan geven in het omgaan met de beperking of de jongere leert omgaan met structuur en regels van het aanbod)

o Activiteit dicht in de buurt • Meer vrienden maken

Daarnaast worden gamen en film kijken veel genoemd als activiteiten waar behoefte aan is

• Veel jongeren (en/of ouders) die de activiteit invullen geven aan dat er vaak wel wordt deelgenomen aan een sportieve activiteit, maar dat er nog behoefte is aan een andere (vooral culturele) activiteit.

• Financiën werd slechts enkele malen genoemd als belemmering om deel te nemen aan vrij toegankelijk aanbod.

Belemmeringen • Van de ondervraagden (ouders en/of jongeren) geeft ongeveer 45% aan dat er

sprake is van deelname aan een vrij toegankelijke activiteit. In veel gevallen gaat het om een sportieve activiteit. De twee belangrijkste redenen die worden gegeven op de vraag waarom iemand niet deelneemt aan een activiteit is het ontbreken van kundige begeleiding en problemen met het (zelfstandig) kunnen bereiken van een activiteit.


• Negatieve ervaringen (bij eerdere kennismaking of bij ander aanbod) kunnen leiden tot een terughoudendheid bij ouders/verzorgers in het zoeken naar een passende activiteit. In de klankbordgroep ASS kwam naar voren dat verenigingen regelmatig aangeven dat ze ervaring hebben met autisme en kinderen met ‘probleemgedrag’, wanneer een ouder zijn/haar kind met autisme wil laten deelnemen. Ondanks deze gesprekken vooraf komt het toch nog vaak voor dat dit in de praktijk heel anders uitpakt. Het omgaan met probleemgedrag is voor veel vrijwilligers/groepsbegeleiders moeilijk. Ook zijn vaak meerdere begeleiders per groep noodzakelijk om kinderen met probleemgedrag (als agressie of moeilijkheden om instructies op te volgen) te begeleiden.

Lacunes • Er zijn heel veel partijen die werken met de doelgroep: vaak is het voor mensen

onduidelijk waar de specialist zit op het gebied van gedragsproblemen die gepaard gaan met autisme en/of licht-verstandelijke beperking. Dit maakt het voor ouders soms lastig om de juiste hulp te vinden. Ook bemoeilijkt dit het bereiken van de doelgroep binnen het onderzoek ‘makelen kwetsbare jongeren’ om de behoefte en belemmeringen op het gebied van vrijetijdsactiviteiten in kaart te brengen.

• Hulpverlening lijkt te weinig gericht op het toeleiden naar activiteiten die in de vrije tijd ondernomen zouden kunnen worden, het wegnemen van drempels die deelname aan activiteiten in de weg staan of het aanpakken van het probleemgedrag dat deelname aan activiteiten lastig maakt.


In gesprek met aanbieders van vrij toegankelijk aanbod Om de behoefte, belemmeringen en lacunes die aanbieders van vrijetijdsactiviteiten voor de doelgroep LVB en ASS ervaren in beeld te brengen heeft Team Sportservice zes activiteitenaanbieders geïnterviewd, zie Tabel 6. De belangrijkste bevindingen zijn beknopt weergegeven. Voor meer informatie over deze aanbieders en de daar bijhorende contactpersonen verwijzen wij naar de tabel 2, 3 en 4 of naar een overzicht van de gesprekken in de bijlage (pagina 22).

Activiteit/organisatie Contactpersoon Plaats Doelgroep Leeftijd

Turnen (SV Pax) Joke Somers Hoofddorp LVB/ASS 6 t/m 12

Club Extra (Team Sportservice) Tanja Muskee Hoofddorp LVB/ASS 6 t/m 12

Voetbal (SV Dios) Roel Surink Nieuw-Vennep LVB/ASS 6 t/m 17

Tekenen speciaal (Pier-K) Martijn Plukkel Hoofddorp LVB ≥ 15

Knutselclub Vijfhuizen Henk Booman Vijfhuizen LVB Div. lft

Atletiek (AV Haarlemmermeer) Peter Kemner Hoofddorp LVB/ASS 6 t/m 18

Tabel 6 Overzicht van aanbieders waar in dit onderzoek mee is gesproken

Behoeftes, belemmeringen en lacunes Behoeftes • Behoefte aan kundige trainers/begeleiders. Het is belangrijk om een

trainer/begeleider in te zetten die geduldig is en kennis heeft van de doelgroep. De trainer moet duidelijk uitleg kunnen geven (geen moeilijke woorden of beeldspraak) en uitgaan van het kunnen van de deelnemers. Van belang is om instructies zo letterlijk mogelijk en kort en krachtig te geven, waarbij de trainer complimenten geeft voor het goed opvolgen van instructies en zorgt dat negatief gedrag zo min mogelijk oplevert.

• Voor beide doelgroepen, maar met name voor ASS, is het van belang dat de activiteit plaatsvindt in een prikkelarme omgeving en dat de groepen niet te groot zijn.

• Het is van belang dat er voldoende begeleiding aanwezig is. Bij de (sport)aanbieders waar mee gesproken is, is sprake van 1 begeleider op 4 á 5 kinderen.

• De nadruk bij het aanbod ligt bij voorkeur niet teveel op de beperking, zodat de activiteit vooral een plek is voor ontspanning en waar mogelijk geïntegreerd is of een samenwerking heeft met regulier aanbod. Een voorbeeld is Club Extra, waar een grote variatie zit in deelnemers en alleen gesproken wordt over ‘extra ondersteuning op sportgebied’. Een ander voorbeeld is SV Pax, die de naam G-Gym heeft veranderd in ‘Mijn Kanjers’, om de ‘G-stempel’ niet te zwaar op de activiteit te drukken.

Belemmeringen • Vervoer blijft voor deze doelgroep een probleem. Om de drempel zo laag mogelijk te

houden is het verstandig om het (sport)aanbod op of in de buurt van een school/instelling te laten plaatsvinden.

Lacunes


• Op sportgebied is relatief veel aanbod. Dit aanbod is vaak wel geschikt voor slechts een beperkt deel van de doelgroep, richt zich voornamelijk op jeugd en is vaak een groep waarin zowel sporters met autisme als sporters met een verstandelijke beperking voorkomen. Voor de doelgroep met een normaal tot hoog IQ en ASS is weinig ‘aangepast’ aanbod. Deze groep sport doorgaans bij een reguliere aanbieder, maar wanneer deze jongeren uitvallen is er geen alternatief of ondersteuning om de problemen in deelname aan te pakken. Het verschil met jongeren met een verstandelijke beperking is (op cognitief gebied) te groot.


Inzet op drie subdoelgroepen In dit onderzoek blijkt dat de doelgroep jongeren met ASS en/of LVB zeer complex en gevarieerd is. Het verschil in leeftijd, verschil en variatie in type beperking en de combinatie met eventueel andere beperkingen maakt het ingewikkeld om één advies uit te brengen met betrekking tot de gehele doelgroep van dit onderzoek. In dit kader is een onderverdeling gemaakt op basis van gesprekken met professionals, behoeftepeiling onder de doelgroep, signalen uit het werkveld en huidige situatie van het vrij toegankelijke vrijetijdsaanbod. In dit rapport onderscheiden we drie groepen: • Jongeren met een licht verstandelijke beperking vanaf +/- 15 jaar • Jongeren met ASS en/of LVB i.c.m. gedragsproblematiek • Jongeren met ASS en een normaal tot hoog IQ

Jongeren met een licht verstandelijke beperking vanaf +/- 15 jaar Op sportief gebied is er een relatief stabiel aanbod voor deze jongeren. Enkele voorbeelden zijn de g-voetbalelftallen bij SV Dios en SV Overbos en basketbal bij BV Hoofddorp. Bij deze groepen is wel terug te zien dat het vaak gaat om deelnemers in de leeftijd van 6 t/m 16 jaar. Wanneer deze jongeren ouder worden verliezen ze soms interesse in sport en in sommige gevallen zijn er te weinig deelnemers in deze leeftijdscategorie om een aanbod mogelijk te maken. De keuze voor +/- 15 jaar is gebaseerd op de landelijke trend dat de sportdeelname van jongeren (zonder beperking) tussen de 12 en 16 jaar afneemt, waarbij de grootste uitval optreedt rondom 15 jaar. In het huidige aangepaste sportaanbod in de Haarlemmermeer is te zien dat dit ook geldt voor jongeren met een beperking, gelet op de samenstelling bij de verenigingen. Op cultureel gebied is er relatief weinig aanbod. Organisaties zoals stichting de Wissel en stichting de Aanloop hebben een aanbod, maar vaak is de gemiddelde leeftijd hier hoger dan de leeftijd van de betreffende doelgroep in dit onderzoek. Voorbeelden van cultuuraanbod zijn de Knutselclub in Vijfhuizen en de muziekactiviteit bij stichting de Aanloop in Hoofddorp. Een nadeel van deze groepen is dat het doorgaans bestaat uit deelnemers met een matige verstandelijke beperking (IQ < 50). Jongeren met een lichte verstandelijke beperking vinden vaak geen aansluiting door het verschil in niveau.

Jongeren met gedragsproblemen als gevolg van LVB en/of ASS Dit is een ingewikkelde en veelzijdige doelgroep die behoefte heeft aan een veilige en stabiele omgeving. Bij deze jongeren is het van groot belang dat een trainer kennis heeft van de doelgroep en dat de activiteit plaatsvindt in een prikkelarme omgeving. De activiteiten hebben, naast motorische ontwikkeling, een belangrijk aandeel in het aanleren van sociale vaardigheden aan deze jongeren. Opvolgen van instructies, concentratie en samenwerken zijn ingewikkelde maar belangrijke aandachtspunten voor deze groep. Ook voor deze groep geldt dat er een beperkt cultuuraanbod is. Op sportief gebied is het aanbod iets groter, waarbij de groepen doorgaans bestaan uit jongeren tussen de 6 en 16 jaar. Voorbeelden hier van zijn de g-groepen bij AV Haarlemmermeer en SV Pax. Bij deze sportaanbieders worden de groepen klein gehouden, is een kundige trainer actief (vaak met een GGZ/jeugdzorg-gerelateerde baan) en wordt gezorgd voor een prikkelarme omgeving.

Jongeren met ASS en een normaal tot hoog IQ Uit het onderzoek blijkt dat er een groep jongeren is met ASS en een normaal tot hoog IQ, die het moeilijk vindt om deel te nemen aan vrij toegankelijke activiteiten. Deze groep lijkt minder interesse te hebben in sport, maar is wel op zoek naar mogelijkheden om in


contact te komen met andere (gelijkgestemde) jongeren. Activiteiten die voortkomen uit de enquête zijn onder andere gamen en film kijken. Het merendeel van de ondervraagden geeft aan behoefte te hebben aan het maken van vrienden en het vergroten van zijn/haar netwerk. Deze doelgroep kan in een aantal gevallen deelnemen aan reguliere activiteiten. Wanneer een trainer of begeleider van een activiteit kennis heeft van autisme en de omgeving bekend is met deze beperking dan is deelname aan een reguliere activiteit ook goed mogelijk. In de praktijk blijkt echter dat een trainer hier vaak geen ervaring mee heeft of geen zin/tijd heeft om zich hier in te verdiepen. Daarnaast wordt niet altijd duidelijk gemaakt dat een jongere autisme heeft uit angst voor negatieve reacties. Vaak kan deze doelgroep op jongere leeftijd wel meekomen bij een reguliere (sport)activiteit. Op latere leeftijd botst de afwijking in gedrag echter met de trainer en/of de omgeving. Dit resulteert in uitval bij de activiteit. Deze groep kan doorgaans ook de aansluiting niet vinden bij de ‘g-groepen’, doordat het niveau hier niet aansluit bij het normale tot hoge IQ van de jongeren. Inzet op opleiden van trainers en het aanreiken van handvatten ten behoeve van omgang met de doelgroep lijkt een zinvolle investering om deelname aan reguliere activiteiten te bevorderen (‘Normaal waar mogelijk, aangepast waar nodig’).


Conclusie en aanbevelingen Het doel van het onderzoek was om jongeren met LVB en/of ASS optimale mogelijkheden te bieden mee te doen aan activiteiten op het gebied van sport, cultuur en welzijn in de wijken en kernen van Haarlemmermeer en daarmee hun netwerk te verstevigen. In dit onderzoek komt naar voren dat ouders, (zorg)professionals en aanbieders/vrijwilligers van vrij toegankelijk aanbod een zinvolle vrijetijdsbesteding van groot belang vinden voor deze doelgroep. Sport-, welzijns- en cultuuractiviteiten kunnen bijdragen aan het vermogen om met fysieke, emotionele en sociale levensuitdagingen om te gaan. Daarnaast vinden professionals en aanbieders/vrijwilligers een goede samenwerking met elkaar waardevol om jongeren toe te leiden naar het aanbod, al laat dit onderzoek zien dat dit niet eenvoudig is. Veel professionals blijken niet goed op de hoogte te zijn van vrijetijdsmogelijkheden voor kwetsbare doelgroepen. Het toeleiden naar vrijetijdsactiviteiten is vaak geen onderdeel van de ondersteuningstrajecten die geboden worden. Dit resultaat wordt bevestigd door het onderzoek “Jeugd Zorg en Sport”(11) dat in 2017 gepubliceerd is door de Universiteit Wageningen. Tevens is er zowel bij ouders als professionals, met name bij de doelgroep autisme, een beperkt vertrouwen in de pedagogische vaardigheden en kennis van de doelgroep bij trainers en begeleiders van (sport)activiteiten. Aan de hand van de behoeftes, belemmeringen en lacunes die in dit onderzoek naar voren gekomen zijn, geeft Team Sportservice advies en aanbevelingen om de deelname aan vrijetijdsactiviteiten door jongeren met LVB en/of ASS te vergroten en de toeleiding naar activiteiten te verbeteren:

• Groepen die extra aandacht verdienen o Jongeren met een licht verstandelijke beperking vanaf +/- 15 jaar o Jongeren met gedragsproblemen als gevolg van LVB en/of ASS o Jongeren met ASS en een normaal tot hoog IQ

• Voldoende sportaanbod voor de doelgroep LVB • Het sportaanbod voor de doelgroep LVB is relatief groot ten opzichte van de

grootte van de doelgroep. Investeer met name in een betere toeleiding naar activiteiten binnen deze doelgroep.

• Inzetten op cultuuraanbod Dit aanbod is in de gemeente Haarlemmermeer erg beperkt. Er is een aantal groepen voor mensen met LVB, maar doorgaans is de leeftijd in deze groepen hoger dan 23 jaar. Voor de doelgroep met ASS is er geen specifiek aanbod. De beschikbare culturele activiteiten zijn doorgaans voor de doelgroep met een matige verstandelijke beperking.

• Inzetten op een ontmoetingsplek voor jongeren met ASS/LVB Uit dit onderzoeksrapport kan geconcludeerd worden dat er behoefte is aan een ontmoetingsplek voor jongeren met ASS en/of LVB. Voor LVB is er een maandelijkse contactgroep. Hier is de gemiddelde leeftijd hoger dan 23 jaar. Voor jongeren met ASS bestaat zoiets nog niet. De aanbeveling luidt om in te zetten op een ontmoetingsplek/contactgroep, waar jongeren hun netwerk kunnen vergroten en activiteiten kunnen ondernemen. Voorbeelden van ‘good-practices’ zijn pASSant in Haarlem en het auticafé dat op verschillende plaatsen in Nederland aangeboden wordt.

• Inzetten op sportief aanbod voor jongeren met ASS Voor deze doelgroep is geen of weinig alternatief als zij geen aansluiting kunnen vinden bij het reguliere sportaanbod of aangepast ‘g-aanbod’. Inzetten op dit onderdeel kan door nieuw aanbod te creëren of door trainers op te leiden en verenigingen te begeleiden, zodat ze kennis hebben van de problematiek binnen


het autisme spectrum stoornis. Wanneer trainers kennis hebben van ASS en hier in het aanbod rekening mee houden, is het voor jongeren met ASS (en een normaal tot hoog IQ) makkelijker om de aansluiting te vinden bij het reguliere aanbod.

• Houdt het aanbod voor de doelgroep actueel • Vraag maatschappelijke organisaties en/of doelgroeporganisaties om het

overzicht van het sporten cultuuraanbod voor de doelgroep up to date te houden. • Kansen om de doelgroep te bereiken • Om de doelgroep LVB en ASS te vinden en te stimuleren deel te nemen aan

vrijetijdsactiviteiten, wordt bij voorkeur kennisgemaakt met de activiteit in de veilige omgeving van het kind/de jongere, bijvoorbeeld onder of na schooltijd. Daarnaast kan de doelgroep mogelijk bereikt worden via dagbestedingsactiviteiten. Dit verlaagt de drempel om vervolgens kennis te maken met vrij toegankelijke activiteiten op het gebied van sport, welzijn en cultuur.

• Stimuleer samenwerking tussen (jeugd)hulp en vrij toegankelijk aanbod. In het onderzoek Jeugd Zorg en Sport(11) komt naar voren dat veel jeugdhulpprofessionals denken dat problemen bij jongeren kunnen worden opgelost door de bij hen bekende interventies of ondersteuningstrajecten. Het ontwikkelen van vaardigheden en het verminderen van gedragsproblemen met als doel om kinderen/jongeren te kunnen toeleiden naar (sport)activiteiten verdient meer aandacht. Daarnaast zouden jongeren met LVB en/of ASS die deelnemen aan dagbestedingsactiviteiten onder begeleiding kunnen kennismaken met vrij toegankelijke (sport)activiteiten. Samenwerking tussen verschillende partijen is hierbij van cruciaal belang om de sociale inclusie te bevorderen.

• Aanpak gedragsproblemen om te kunnen deelnemen. Sommige kinderen, veelal met autisme, blijken niet in staat om deel te nemen aan vrijetijdsactiviteiten vanwege ernstige gedragsproblemen. Het verminderen van gedragsproblemen verdient dan de hoogste prioriteit. Een wetenschappelijk bewezen gedragsinterventie om gedragsproblemen te verminderen is ABA. ABA staat voor Applied Behavioral Analysis. De Gezondheidsraad heeft in 2009 een adviesrapport(13) gepubliceerd waarin vroege, intensieve gedragsinterventies (zoals ABA) als de meest effectieve behandelingsvorm bij autisme wordt genoemd.

• Organiseer netwerkbijeenkomsten ‘makelen kwetsbare jongeren’ De netwerkbijeenkomsten zijn van waarde om partijen, die in aanraking komen met kwetsbare jongeren, bij elkaar te brengen en te verbinden. Door kennis en ideeën uit te wisselen kan er beter worden samengewerkt in het bereiken, begeleiden en toeleiden van deze jongeren naar vrijetijdsactiviteiten. Tijdens deze netwerkbijeenkomsten kan Team Sportservice een rol spelen in het bekendmaken van het beschikbare aanbod en haar rol en functie toelichten met betrekking tot deze kwetsbare doelgroep.

• Stel een coach/makelaar kwetsbare jongeren aan Een coach/makelaar kan fungeren als schakel tussen zorgorganisaties en aanbieders van vrijetijdsbesteding, jongeren begeleiden naar een activiteit en aanbieders ondersteunen in ontwikkelen van een veilig (sport)klimaat. Deze coach/makelaar kan verenigingen ondersteunen in het begeleiden van kwetsbare jongeren en proactief een rol spelen in het creëren van passend aanbod en invullen van lacunes. De coach/makelaar kan, op het gebied van kwetsbare jongeren, fungeren als een schakel tussen verschillende relevante (zorg)organisaties. Uit de gesprekken met ouders/verzorgers blijkt dat het belangrijk is om te focussen op een aanpak vanaf jonge leeftijd, zodat deze


doelgroep op jonge leeftijd al begeleid wordt naar passend aanbod en aanleert hoe je je in een groepsactiviteit of bij een sport gedraagt. Indien nodig wordt coaching geboden zodat letterlijk aangeleerd wordt wat de ‘spelregels’ van de groep en de activiteit zijn. Tevens worden tips aan de trainer/begeleider gegeven in het behalen van succeservaringen en het voorkomen van negatieve ervaringen.

• Zorg dat de doelgroep op jonge leeftijd al bereikt is Uit dit onderzoek blijkt dat de doelgroep en de bijbehorende vrijetijdsdeelname en behoeftes lastig in kaart te brengen zijn. Het is belangrijk om dit al vroeg in kaart te brengen, wanneer de doelgroep nog goed in beeld is. Dit is doorgaans in de bovenbouw van het (speciaal) basisonderwijs. In deze fase zou een jaarlijkse enquête moeten worden afgenomen om in kaart te brengen welke behoeftes er spelen, hoeveel procent van de doelgroep deelneemt aan vrij toegankelijk vrijetijdsaanbod en waar lacunes ontstaan. Een goed voorbeeld is het project ‘Sport jij ook?’ dat van kracht is in de gemeente Hoogeveen. Sinds 2010 houdt deze gemeente jaarlijks een grote enquête op een aantal scholen om de behoefte in kaart te brengen, de sportinfrastructuur te versterken en door middel van persoonlijke gesprekken in de thuissituatie kinderen toeleiden naar sporten cultuuractiviteiten. Hierbij is zowel een combinatiefunctionaris als een jeugdhulpverlener betrokken.

• Ondersteuning van trainers, begeleiders en vrijwilligers Uit onderzoek blijkt dat een veilig (sport)klimaat van groot belang is voor kwetsbare jongeren om deel te nemen aan vrij toegankelijk aanbod. Doorgaans zijn trainers, begeleiders en vrijwilligers niet opgeleid in de omgang met kwetsbare jongeren, maar betreft het enthousiaste vrijwilligers met een passie voor de activiteit. Pedagogische ondersteuning voor trainers, begeleiders en vrijwilligers kan bijdragen aan een veiliger klimaat binnen de activiteit en aan het plezier in het begeleiden van de activiteit van deze vrijwilligers. Daarnaast is het belangrijk dat trainers/begeleiders weten waar zij voor hulp kunnen aankloppen als kinderen dreigen uit te vallen wegens gedragsproblemen.

• Maatjes zijn van belang in de toeleiding naar vrijetijdsaanbod Dit kunnen zowel maatjes zijn die kwetsbare jongeren vrijwillig begeleiden en vergezellen naar een activiteit (bv. een vrijwilligersorganisatie of een zorgstudent), als een professionele begeleider die de jongere ondersteunt en een aantal keer mee gaat naar een activiteit. De begeleiding kan enerzijds nodig zijn voor de jongere maar anderzijds ook ter ondersteuning van de trainer.


Bijlage Vragenlijst professionals Onderstaande vragenlijst is gebruikt als leidraad voor de gesprekken met professionals uit de verschillende welzijns- en jeugdhulporganisaties. Vragenlijst professionals ‘Sociaal Makelen’ Sportservice Haarlemmermeer is gestart met het project 'Makelen voor kwetsbare jongeren'. Dit project (in opdracht van de gemeente Haarlemmermeer), richt zich op het versterken van de sociale basis voor jongeren met een autisme spectrum stoornis (ASS) en/of licht-verstandelijke beperking (LVB). Doel van het project is om deze jongeren mee te laten doen aan activiteiten op het gebied van sport, cultuur en welzijn in de wijken en kernen en daarmee hun netwerk te verstevigen. Niet alleen wordt het huidige aanbod in kaart gebracht, ook wordt er gekeken naar mogelijke nieuwe initiatieven voor deze doelgroepen en het verkrijgen van inzicht in de (on)mogelijkheden van jongeren om deel te nemen aan vrijetijdsactiviteiten. Tot slot worden oplossingen aangedragen om knelpunten aan te pakken die deelname aan de sociale basis belemmeren.

• Inhoud organisatie o Welke partijen spelen volgens u een belangrijke rol binnen deze doelgroep in de gemeente Haarlemmermeer (en omstreken)? o In welke woonplaatsen bent u actief? o Is deelname aan activiteiten in het publieke domein (o.g.v. sport, cultuur en welzijn) onderdeel van de begeleiding en ondersteuning die aan de doelgroep geboden wordt? o Welke ondersteuning wordt geboden (door uw organisatie) om jongeren met ASS/LVB deel te laten nemen aan activiteiten in het publieke domein (o.g.v. sport, cultuur en welzijn)? o Hoe schat u de mogelijkheden in van de betreffende doelgroep (vanuit uw organisatie) om deel te nemen aan de sociale basis?

• Doelgroep o Hoe groot is uw ledenbestand en bereik met betrekking tot de doelgroep en hun direct omgeving? o Wat is de leeftijd van de doelgroep waar u mee werkt? o Welke onderscheid in aard en ernst van de beperking wordt door uw organisatie gemaakt? o Is er voor Sportservice Haarlemmermeer de mogelijkheid om via uw organisatie/netwerk de doelgroep te benaderen ten gunste van het achterhalen van behoeften en belemmeringen? Door middel van interview en/of enquête?

• Activiteiten o Bent u op de hoogte van het huidige aanbod van activiteiten in het publieke domein (o.g.v. sport, cultuur en welzijn) in de regio voor deze doelgroep? o Heeft u aanvullingen op het bijgevoegde activiteitenaanbod voor de doelgroep autisme/LVB?


o Welke behoefte aan activiteiten heeft u gesignaleerd, waar momenteel geen aanbod voor bestaat? o Wat zijn belangrijke voorwaarden en succesfactoren om aan activiteiten in het publieke domein te kunnen deelnemen? (Opsplitsten naar aard en ernst van de beperking?) o Wat zijn de meest voorkomende drempels voor jongeren met ASS/LVB die de deelname aan activiteiten in het publieke domein (o.g.v. sport, cultuur en welzijn) belemmeren? o Welke voorbeelden van succesvolle activiteiten kent u? Wat zijn de succesfactoren van deze activiteit(en)?

o Zijn andere essentiële vragen/onderwerpen die niet besproken zijn maar wel relevant voor dit onderzoek/het bevorderen van deelname aan activiteiten in het publieke domein?

o Zijn er voorbeelden van activiteiten die niet zijn geslaagd? o Zijn er andere valkuilen en aandachtspunten te benoemen? o Hebben er in het verleden activiteiten plaatsgevonden voor de doelgroep?

Gesprekken met professionals

Overleg GGD, Sandra Tol en Heleen Eijkhout

• GGD heeft veel contact met de doelgroep en functioneert in de driehoek school, schoolcoaches en GGD. Bij toestemming van de ouders wordt de GGD ingeschakeld.

a. GGD heeft contact met VMBO/MAVO (2e en 4e jaar) en ROC/NOVA (18 – 23 jr)

• Als belangrijke partijen worden genoemd: De Linie, Van Voorthuijsenschool (Hoofddorp en Haarlem), Kenter, De Bascule en MEE. Ook Ons Tweede Thuis wordt genoemd, ook als belangrijke partner op het gebied van ASS.

• GGD benadrukt belang van gradatie. Naast kenmerken van doelgroep is dit bijzonder belangrijk om in te schatten of (en welke mate van) sport/cultuur haalbaar is.

• Er wordt ook aangegeven dat de doelgroep zeer gevarieerd is en GGD vraagt zich af wat nou precies de doelgroep is. Gedurende onderzoek zal moeten blijken of de groep daadwerkelijk te groot en gevarieerd is en hoe alles in delen kan worden onderverdeeld. Dit antwoord komt ook voort uit de vraag wat belangrijke voorwaarden zijn voor deze doelgroep om deel te nemen aan activiteiten en of er gesplitst kan worden in aard en ernst van beperking.

• GGD geeft aan dat er veel is voor de doelgroep met combinatie ASS/LVB. De doelgroep met een wat hoger IQ en diagnose autisme is moeilijker vindbaar en hiervoor is het aanbod ook beperkter. Mogelijk kan in onderzoek/vragenlijst gericht worden op deze onderbelichte groep en kan er op deze manier meer focus op deze ‘tussengroep’.


• GGD geeft aan geen activiteiten te kennen. Wanneer deze hulpvragen ter sprake komen, dan schakelen ze instanties als MEE en OTT in en maken gebruik van de sociale kaart.

• GGD heeft een lijst met contactpersonen van zorgcoördinators op scholen. Deze kan gedeeld worden met Sportservice.

• Tips vanuit GGD a. Mogelijk ook eens kijken naar zorgboerderijen voor aanbod (en om mogelijk te

koppelen aan nieuwe initiatieven) b. Kijken naar de Zevenster (OTT). Hier komen kinderen terecht die vanuit Van

Voorthuijsen (SBO) niet terecht kunnen in het Voortgezet Speciaal Onderwijs.

c. Ook focussen op de ADHD-kant die vaak gepaard gaat met autisme. Dit is mogelijk vaak ook een eigenschap die er voor zorgt dat er problemen ontstaan in het reguliere circuit.

d. Daarnaast geldt dit ook voor de motorische achterstand. Naast een goede begeleiding is het natuurlijk ook belangrijk dat iemand motorisch goed mee kan komen met het niveau. Wanneer dit niet het geval is, kan aansluiting ook ontbreken.

e. Zwemles is vaak voor deze doelgroep (zeker ASS) problematisch. Dit signaal komt overeen met een signaal vanuit AS/Amstelveen een beeld dat veel kinderen van SBO-school geen zwemdiploma hebben. Kijken of er behoefte is aan zwemles/zwemgroepen voor kwetsbaren.

• Op de vraag wat belangrijke voorwaarden zijn voor nieuwe initiatieven komt niet echt een duidelijk antwoord. GGD refereert in dit antwoord naar eerder gegeven antwoord. De doelgroep is zo gevarieerd dat dit erg lastig vast te stellen is. Uiteraard zijn goede begeleiding en prikkelarme omgeving vaak wel belangrijke aspecten.

Overleg Autisme Informatie Centrum, Wilma Peeters Wilma Peters

• AIC geeft aan dat ze bekend zijn met de volgende partijen m.b.t. de doelgroep ASS: CJG, MEE, Kenter, Triversum, Kabouterhuis, Bascule, Ons Tweede Thuis en Mantelzorg & Meer Met bovenstaande partijen is al contact opgenomen of dit wordt gedaan.

• AIC geeft aan dat er weinig niet-sportieve activiteiten zijn. Vroeger was er het A-team. Een activiteitengroep voor jongeren met autisme, maar deze is gestopt in verband met gebrek vrijwilligers. Hier deden 6 a 7 jongeren aan mee. Activiteiten o.a. film, uitstapjes, darten, gamen etc.

• AIC weet niet hoe groot de doelgroep is. Zij hebben een ledenbestand met professionals en doelgroep in de grootte van 100 – 200 leden. Dit mag door Sportservice gebruikt worden om informatie te verspreiden en mensen te benaderen. Daarnaast kan de gedrukte enquête worden neergelegd bij het inloop uur van het AIC.


• Vraag over onderverdeling doelgroep => moeilijk om in te delen naar beperking. AIC heeft niet echt ideeën over een goede onderverdeling op basis van ‘kenmerken’ of type beperking.

• AIC geeft aan dat het bij activiteiten belangrijk is dat er sprake is van een prikkelarme omgeving, goede begeleiding door trainers/vrijwilligers en dat de deelnemers niet als kinderen worden behandeld.

• Inzet van maatjes kan bij deze doelgroep zeer goed werken. Ervaring vanuit zoon van Wilma.

• Stichting Philia heeft een bootcamp-groep. Mogelijk kan hier een koppeling mee gemaakt worden. In samenwerking met AIC kan mogelijk in september een start worden gemaakt met nieuwe activiteiten of een evenement.

Overleg MEE, Igna Stolwijk en Marion Droomers Igna Stolwijk en Marion Droomers • Organisaties die volgens MEE een rol spelen: Daaf Geluk (Haarlem), Kompas,

Klimboom, Praktijkschool en Van Voorthuijsenschool Daarnaast Ons Tweede Thuis en RIBW

• MEE is actief in Amstel en Zaan en in principe voor alle leeftijden • MEE is een organisatie die begeleiding en ondersteuning biedt aan cliënten met

een beperking. Zij geven aan dat veel partijen een rol spelen in begeleiding (schoolcoaches, CJG, huisarts) en dat het belang van een sterk netwerk groot is. Zij zijn ook bezig met een interne sociale kaart.

• MEE heeft doorgaans langdurig contact met doelgroep en CJG heeft korter contact

• Igna Stolwijk heeft een ledenbestand met +/- 200 contacten die te maken hebben met ASS. Dit kunnen we gebruiken om in contact te komen met de doelgroep. Ook de nieuwsbrief van MEE of de oudercontact-groep zijn mogelijkheden.

• MEE vermoedt dat vooral het deel van de doelgroep dat in de puberleeftijd valt (14- 18 jr), moeilijk te bereiken en te motiveren is. Naast beperking ook nog weinig motivatie. Het inzetten van hulpverleners in dezelfde leeftijdsgroep lijkt hier effectief.

• MEE geeft aan dat zij ook signaleren dat het in de wereld van ASS/LVB lastig blijft welke professional ingeschakeld moet worden. Veel partijen kunnen betrokken worden maar het blijft een zoektocht/onoverzichtelijk systeem.

• MEE heeft weinig zicht op het aanbod voor de doelgroep. Van een aantal sportieve activiteiten weten ze af, maar vaak verwijzen ze door naar Sportservice. Op niet-sportief gebied is er weinig kennis en/of aanbod. Genoemd worden atelier de Goudvis. Scouting sluit vaak aan bij doelgroep ASS

• Er lijkt veel behoefte te zijn aan laagdrempelige activiteiten (waar mogelijk begeleid door mensen in ongeveer dezelfde leeftijdsfases). Aanbod is nog erg beperkt. Er zijn zorgboerderijen, maar dit is veelal met indicatie.

• Belangrijk voor het succes van activiteiten is: kennis van de doelgroep, laagdrempelig aanbod, groepen niet te groot maken, kracht in gelijke leeftijd


• Vertrekpunt van nieuw aanbod bepalen. Bijvoorbeeld school om drempel laag te houden (samenwerking met De Linie of Duycker)

• Vervoer lijkt in deze situatie mogelijk ook tot problemen.

Overleg schoolcoaches Altra Aanwezig: Lidewij Kammeijer ([email protected]), Sonja van der Zwet ([email protected]), Leontien Annes ([email protected]), Natascha van Duyvenbode ([email protected]) Inhoud organisatie • Welke partijen spelen een rol: Kenter, Spirit, Meerwaarde, MEE, CJG,

CareExpress, Vila Pinedo etc. • Welke woonplaatsen: Haarlemmermeer • Deelname aan activiteiten onderdeel: nee, komt zelden voor.

(hebben zelf activiteiten gehad, maar wegbezuinigd. Zie onder) • Welke ondersteuning wordt geboden: Schoolcoaches sturen door maar gaan zelf

niet mee. Bespreken met ouders en jongeren wat ze kunnen gaan doen. Verwijzen veel door naar Buurtcentra voor aanbod.

• Hoe schat u de mogelijkheden in: Goed. Vaak regulier mogelijk wanneer er goede begeleiding aanwezig is. Doelgroep zit veelal op regulier onderwijs en krijgt daar ondersteuning.

Doelgroep • Hoe groot is ledenbestand: moeilijk te zeggen. Aantal persoonlijke begeleidingen

van jongeren die in doelgroep vallen. 65 cliënten die onderwijs volgen via Altra (voornamelijk LVB)

• Leeftijd: Basis- en Voortgezet Onderwijs • Geen onderscheid in ernst en aard van beperking. Altra wordt ingeschakeld bij

hulpvraag. • Mogelijkheid om doelgroep te benaderen via schoolcoaches is aanwezig. Ofwel

doorsturen van informatie, ofwel toestemmingsformulier om gegevens uit te wisselen.

Activiteiten • Schoolcoaches zijn slecht op de hoogte van het aanbod. Weten weinig van

sportief en zeker van cultureel aanbod. Dit laatste is ook beperkt aanwezig. • Toevoegingen op aanbod: Stal Jasper. Verder merken zij dat jongeren veel

individueel sporten (fitness) en dat Bootcamp populair is. • Zie hierboven, Bootcamp. Voetbal wordt ook veel genoemd. • Belangrijke voorwaarden voor deelname: Goede en kundige begeleiding,

structuur en herhaling. Programma nodig i.p.v. hangen (naar aanleiding van noemen soos), indelen op leeftijd i.p.v. op beperking. Mogelijk koppelen van thema aan soos of groepje (scienceclub o.i.d.)

• Drempels voor jongeren: financiën (alleenstaande ouders), vervoer, geen begrip in omgeving (trainers), slechte motoriek

• Coaches kennen weinig voorbeelden van succesvolle activiteiten. Wel eerder genoemde stal Jasper


Overige zaken: • Altra had naschoolse activiteiten (Boppi) waar verschillende dingen werden

verzorgd (tafeltennissen etc.). Dit is wegbezuinigd, maar liep goed. 8 begeleiders beschikbaar. 2 Aanwezig per activiteit.

• Tip vanuit coaches om ook naar gedragsproblematiek te kijken (ADHD etc.) • Tip om contact op te nemen met De Linie (afspraak maken). Lidewij gaat navraag

doen • Ook inzetten op bewustwording van trainers bij verenigingen gericht op omgaan

met deze kwetsbare doelgroepen en dan met name het herkennen en inspelen op jongeren met ASS.

• Contact opnemen met Mechteld Vrede: schoolcoach Hoofdvaart (vmbo) [email protected]

• Sonja is Matchmentor en kan mogelijk (via Meerwaarde) ondersteuning bieden in maatjes/vrijwilligers

• Nog contact opnemen met Dennis i.v.m. situatie op Altra college.

Overleg Pier-K, Roos de Vries en Rogier Polman Roos de Vries en Rogier Polman Inhoud organisatie

• Welke partijen spelen volgens u een belangrijke rol binnen deze doelgroep in de gemeente Haarlemmermeer (en omstreken)? OTT, MEE, CJG. Praktijkschool Linie

• In welke woonplaatsen bent u actief? Haarlemmermeer

• Is deelname aan activiteiten in het publieke domein (o.g.v. sport, cultuur en welzijn) onderdeel van de begeleiding en ondersteuning die aan de doelgroep geboden wordt? Ja. Pier-K heeft zelf aanbod. Tekenen speciaal. Theater speciaal is mislukt project. Beste Band loopt goed.

• Welke ondersteuning wordt geboden (door uw organisatie) om jongeren met ASS/LVB deel te laten nemen aan activiteiten in het publieke domein (o.g.v. sport, cultuur en welzijn)? Eigen aanbod. Pier-K heeft plannen om naar locaties/dagbestedingen te gaan om aanbod te geven/ te promoten.

• Hoe schat u de mogelijkheden in van de betreffende doelgroep (vanuit uw organisatie) om deel te nemen aan de sociale basis? NVT

Activiteiten

• Bent u op de hoogte van het huidige aanbod van activiteiten in het publieke domein (o.g.v. sport, cultuur en welzijn) in de regio voor deze doelgroep? Cultuur wel. Sport minder

• Heeft u aanvullingen op het bijgevoegde activiteitenaanbod voor de doelgroep autisme/LVB? Roos stuurt aanbod door. Daarnaast zijn ze bezig met verschillende activiteiten/ideeën.


• Welke behoefte aan activiteiten heeft u gesignaleerd, waar momenteel geen aanbod voor bestaat? Theater (ondanks mislukte poging). Gamen of game ontwikkelen (wie kan dit aanbieden?)

• Wat zijn belangrijke voorwaarden en succesfactoren om aan activiteiten in het publieke domein te kunnen deelnemen? (Opsplitsten naar aard en ernst van de beperking?) Goede begeleiding, laagdrempelig aanbod en eventueel starten met aanbieden op locatie

• Wat zijn de meest voorkomende drempels voor jongeren met ASS/LVB die de deelname aan activiteiten in het publieke domein (o.g.v. sport, cultuur en welzijn) belemmeren? nvt

• Welke voorbeelden van succesvolle activiteiten kent u? Wat zijn de succesfactoren van deze activiteit(en)? Theaterdagbesteding bij zorgboerderij De Linde i.s.m. Stichting Rauw. 15 a 20 mensen

• Overig: Vrij toegankelijk aanbod wordt mogelijk geremd door dagbesteding (organisaties) omdat hier een stukje inkomsten mee gemoeid is. Nogmaals navragen bij buurtcentra wat daar aangeboden wordt

• Theater Speciaal is mislukt door slechte PR en ontbreken van goede docent. Beste Band is erg succesvol en gevarieerd. Speciaal tekenen heeft weinig deelnemers. Activiteiten zijn voornamelijk LVB Rebels (OTT) was theater en is weggevallen door stopzetten financiering.

Overleg Waterlelie, Claire van Dijke en Cornelie Willemstein Claire van Dijke en Cornelie Willemstein Inhoud organisatie

• Welke partijen spelen volgens u een belangrijke rol binnen deze doelgroep in de gemeente Haarlemmermeer (en omstreken)? Vooral contact met MEE

• In welke woonplaatsen bent u actief? Grote regio rond Haarlemmermeer

• Is deelname aan activiteiten in het publieke domein (o.g.v. sport, cultuur en welzijn) onderdeel van de begeleiding en ondersteuning die aan de doelgroep geboden wordt? Nee, school heeft zelf gymlessen en doet soms mee aan activiteiten/evenementen

• Welke ondersteuning wordt geboden (door uw organisatie) om jongeren met

ASS/LVB deel te laten nemen aan activiteiten in het publieke domein (o.g.v. sport, cultuur en welzijn)? Doorverwijzing. Veelal via Sportservice of via eigen netwerk

• Hoe schat u de mogelijkheden in van de betreffende doelgroep (vanuit uw organisatie) om deel te nemen aan de sociale basis?


Goed. Professionele begeleiding is wel vereist.

Doelgroep • Hoe groot is uw ledenbestand en bereik met betrekking tot de doelgroep en hun

direct omgeving? 150 leerlingen. Groot deel heeft wel een laag IQ

• Wat is de leeftijd van de doelgroep waar u mee werkt? basisschool en voortgezet onderwijs

• Welke onderscheid in aard en ernst van de beperking wordt door uw organisatie gemaakt? Niet. Klassen wel ingedeeld op leerniveau.

• Is er voor Sportservice Haarlemmermeer de mogelijkheid om via uw organisatie/netwerk de doelgroep te benaderen ten gunste van het achterhalen van behoeften en belemmeringen? Door middel van interview en/of enquête? Moeilijk. Toestemming is lastig, daarnaast komen veel leerlingen niet uit HMR

Activiteiten • Bent u op de hoogte van het huidige aanbod van activiteiten in het publieke domein

(o.g.v. sport, cultuur en welzijn) in de regio voor deze doelgroep? Sport redelijk, niet-sportief eigenlijk niet

• Heeft u aanvullingen op het bijgevoegde activiteitenaanbod voor de doelgroep autisme/LVB? Nee

• Welke behoefte aan activiteiten heeft u gesignaleerd, waar momenteel geen aanbod voor bestaat? Judo, fitness, zwemmen

• Wat zijn belangrijke voorwaarden en succesfactoren om aan activiteiten in het publieke domein te kunnen deelnemen? (Opsplitsten naar aard en ernst van de beperking?) Veilige omgeving, goede begeleiding, geduld. Indeling op leeftijd is belangrijk, ongeacht geestelijke leeftijd. Fysieke beperking en ASS gaat ook goed samen.

• Wat zijn de meest voorkomende drempels voor jongeren met ASS/LVB die de deelname aan activiteiten in het publieke domein (o.g.v. sport, cultuur en welzijn) belemmeren? Slechte ervaringen. Vervoer, tijdgebrek en financiën voor ouders.

• Welke voorbeelden van succesvolle activiteiten kent u? Wat zijn de succesfactoren van deze activiteit(en)? Kunst en cultuurmaand door Pier-K. Zumba (Meerdance), Tennis (Smash)

• Zijn andere essentiële vragen/onderwerpen die niet besproken zijn maar wel relevant voor dit onderzoek/het bevorderen van deelname aan activiteiten in het publieke domein?

• Zijn er andere valkuilen en aandachtspunten te benoemen? School merkt dat samenwerken voor al hun kinderen moeilijk is. Belangrijk aan sport is dat er ook aandacht is voor motoriek. Zij geven het voorbeeld dat een WII of X-box Kinect ook een geschikt middel kan zijn om kinderen in beweging te krijgen en motoriek te verbeteren. Er wordt genoemd dat er behoefte is aan een sportdag voor speciaal onderwijs. Er zou meer aanbod moeten zijn in het weekend. Claire stuurt onderzoeksrapport door dat eerder door stagiair is gedaan. Daar kwam uit dat 60% sport bij vereniging.


Overleg Praktijkschool de Linie, Tessa de Graaf en Erik van de Reep Inhoud organisatie • Welke partijen spelen volgens u een belangrijke rol binnen deze doelgroep in de

gemeente Haarlemmermeer (en omstreken)? MEE, OTT, CJG

• In welke woonplaatsen bent u actief? Grote regio in en rondom Haarlemmermeer

• Is deelname aan activiteiten in het publieke domein (o.g.v. sport, cultuur en welzijn) onderdeel van de begeleiding en ondersteuning die aan de doelgroep geboden wordt? Nee. Maar met de leerlingen wordt wel deelgenomen aan verschillende projecten. Zo is er eerder een soort jeugdsportpas geweest en is er cultureel aanbod na schooltijd aangeboden.

• Welke ondersteuning wordt geboden (door uw organisatie) om jongeren met ASS/LVB deel te laten nemen aan activiteiten in het publieke domein (o.g.v. sport, cultuur en welzijn)? Weinig. Vakleerkrachten gym denken wel mee als een leerling wil sporten.

• Hoe schat u de mogelijkheden in van de betreffende doelgroep (vanuit uw organisatie) om deel te nemen aan de sociale basis? Groot. Doelgroep binnen school neemt wel beperkt deel aan sporten cultureelaanbod. Maar wanneer een leerling sport is dit wel bij een reguliere vereniging/sportaanbieder.

Doelgroep • Hoe groot is uw ledenbestand en bereik met betrekking tot de doelgroep en hun direct

omgeving? 170 leerlingen

• Wat is de leeftijd van de doelgroep waar u mee werkt? 12 – 18 jaar

o Welke onderscheid in aard en ernst van de beperking wordt door uw organisatie gemaakt? Geen. Toelating vanaf IQ < 80. ASS komt erg weinig voor.

o Is er voor Sportservice Haarlemmermeer de mogelijkheid om via uw organisatie/netwerk de doelgroep te benaderen ten gunste van het achterhalen van behoeften en belemmeringen? Door middel van interview en/of enquête? Enquête gedeeld via Tessa

Activiteiten • Bent u op de hoogte van het huidige aanbod van activiteiten in het publieke domein

(o.g.v. sport, cultuur en welzijn) in de regio voor deze doelgroep? Matig

• Heeft u aanvullingen op het bijgevoegde activiteitenaanbod voor de doelgroep autisme/LVB? Nee


• Welke behoefte aan activiteiten heeft u gesignaleerd, waar momenteel geen aanbod voor bestaat? Er wordt eigenlijk geen behoefte gesignaleerd. School gaat inventariseren welk aanbod leerlingen willen. School weet uit ervaring dat muziek en theater altijd wel aanslaat.

• Wat zijn belangrijke voorwaarden en succesfactoren om aan activiteiten in het publieke domein te kunnen deelnemen? (Opsplitsten naar aard en ernst van de beperking?) Rustige uitleg. Ervaren trainers die gedragsproblematiek kennen. Aanbod dicht bij huis of school.

• Wat zijn de meest voorkomende drempels voor jongeren met ASS/LVB die de deelname aan activiteiten in het publieke domein (o.g.v. sport, cultuur en welzijn) belemmeren? Financiële drempel. Doelgroep (en ouders) hebben doorgaans weinig te besteden.

• Welke voorbeelden van succesvolle activiteiten kent u? Wat zijn de succesfactoren van deze activiteit(en)?

Overleg CJG, Martine Bos (CJG) en Egwin Heins (Meerwaarde) Inhoud organisatie

• Welke partijen spelen volgens u een belangrijke rol binnen deze doelgroep in de gemeente Haarlemmermeer (en omstreken)?

• Spirit, Opvoedpoli, GGD, Roads, Mee • In welke woonplaatsen bent u actief?

Haarlemmermeer • Is deelname aan activiteiten in het publieke domein (o.g.v. sport, cultuur en welzijn)

onderdeel van de begeleiding en ondersteuning die aan de doelgroep geboden wordt? • Nee, is geen onderdeel van de begeleiding/ondersteuning van het CJG. • • Welke ondersteuning wordt geboden (door uw organisatie) om jongeren met ASS/LVB

deel te laten nemen aan activiteiten in het publieke domein (o.g.v. sport, cultuur en welzijn)? Doorverwijzen naar Sportservice, Sociaal Makelaars Meerwaarde, Mee, Pica, buurthuizen. Bij 0-4 wordt de GGD ingeschakeld.

• Hoe schat u de mogelijkheden in van de betreffende doelgroep (vanuit uw organisatie) om deel te nemen aan de sociale basis? Autisme: Beperking wordt nog te vaak niet geaccepteerd door zowel trainers als kinderen/jongeren zelf. Met extra begeleiding en rustige kalme trainer met kennis van zaken, neemt de kans toe dat het lukt. LVB: idem.

Doelgroep

• Hoe groot is uw ledenbestand en bereik met betrekking tot de doelgroep en hun direct omgeving?

• Geen uitspraak


• Wat is de leeftijd van de doelgroep waar u mee werkt? 0-23

• Welke onderscheid in aard en ernst van de beperking wordt door uw organisatie gemaakt?

Wordt geen classificatie gemaakt • Is er voor Sportservice Haarlemmermeer de mogelijkheid om via uw

organisatie/netwerk de doelgroep te benaderen ten gunste van het achterhalen van behoeften en belemmeringen? Door middel van interview en/of enquête?

• Nee

Activiteiten

• Bent u op de hoogte van het huidige aanbod van activiteiten in het publieke domein (o.g.v. sport, cultuur en welzijn) in de regio voor deze doelgroep?

ClubCafé Kattengat? Voor LVB, Verder niet bekend met vrij toegankelijke voorzieningen Sociale vaardigheidstraining Mee, 18+, activiteit als vervolg op deze training? • Heeft u aanvullingen op het bijgevoegde activiteitenaanbod voor de doelgroep

autisme/LVB? Nee

• Welke behoefte aan activiteiten heeft u gesignaleerd, waar momenteel geen aanbod voor bestaat? Geen, mn opvoedingsvragen en vragen rondom echtscheiding.

• Wat zijn belangrijke voorwaarden en succesfactoren om aan activiteiten in het publieke domein te kunnen deelnemen? (Opsplitsten naar aard en ernst van de beperking?) Trainer, samenstelling groep, begeleiding vanuit netwerk of professional

• Wat zijn de meest voorkomende drempels voor jongeren met ASS/LVB die de deelname aan activiteiten in het publieke domein (o.g.v. sport, cultuur en welzijn) belemmeren?

• Niet kunnen samenwerken, moeite met instructies opvolgen, moeite met omgaan winst en verlies.

• Welke voorbeelden van succesvolle activiteiten kent u? Wat zijn de succesfactoren van deze activiteit(en)? Kennen eigenlijk alleen Roads (dagbesteding)

• Zijn andere essentiële vragen/onderwerpen die niet besproken zijn maar wel relevant voor dit onderzoek/het bevorderen van deelname aan activiteiten in het publieke domein?

• Auti mentor bij Kaj Munk, Hageveld college in Heemstede? Misschien ook contact opnemen?

• Veel initiatieven in de loop der jaren opgezet, die toch gesneuveld zijn. Vaak door vrijwilligers die weer stoppen of gebrek aan deskundige begeleiding.

• Jongeren haken vaak toch af vanwege acceptatieproblemen of omdat ze het niveau niet kunnen bijbenen.


Overleg Ons Tweede Thuis, Yvonne Imthorn Yvonne Imthorn, Ons Tweede Thuis, Fanny Blankers-Koen [email protected] 023-5610562 23-03-2017 Op deze locatie wonen 15 cliënten in de leeftijd van 20 tot 69 jaar. Er wordt weinig aan sport gedaan. Vroeger ging men naar de sportschool en huurden de begeleiders zelf een zaaltje. Dit is door resp. gebrek aan motivatie en te hoge kosten weggevallen. De cliënten zijn grotendeels zelfstandig en hebben werk of dagbesteding. • OTT werkt af en toe samen met MEE en GGZ, maar werkt voornamelijk met experts

binnen eigen organisatie. • Begeleiders hebben weinig mogelijkheden om mee te gaan met cliënten voor

begeleiding naar sport. Eenmalig is dit mogelijk of wanneer er sprake is van een groepsactiviteit, maar overwegend is dit niet mogelijk.

• Grootste reden dat cliënten weinig sporten is gebrek aan motivatie bij cliënten. Deze zijn moeilijk in beweging te brengen en ieder individu heeft zijn eigen drempels en belemmeringen. OTT is erg op zoek naar motiveren van de groep, maar nog met weinig succes.

• Drempels die door begeleiders worden gesignaleerd zijn: gebrek aan motivatie, drempel/angst om te gaan, geen aansluiting kunnen vinden bij sportgroep, geen buddy of gebrek aan kundige trainer.

• OTT is bezig met opzetten bootcamp-groep. Dit is laagdrempelig en kan dicht bij locatie worden opgezet.

• Een knelpunt dat wordt genoemd zijn de ‘bijkomende’ kosten voor de vrijwilliger. Deze moet vaak ook volle pond betalen wanneer hij/zij mee gaat sporten met cliënt.

• Er zijn cliënten die mee doen met badminton in het SKWA en met Aerobics. • Het is mogelijk om via een papieren enquête de behoefte te peilen bij de bewoners

van deze vestiging.

Gesprekken met aanbieders

Overleg AV Haarlemmermeer, g-atletiek Peter Kemner

• Veel huiver bij de vereniging om te starten met g-groep • Trainer heeft ervaring vanuit werkveld. Pilot gestart om te inventariseren. • Anja Schmink (AIC) • Pubergroep tot jongvolwassenen wordt veel gemist. Doelgroep verliest interesse in

sport. Dit geldt voor regulier en voor ass/lvb. Uitval bij school en thuis zitten. Geen vrijetijdsbesteding of andere opties.

• Gedachte: 20% autisme binnen reguliere verenigingen • Kracht van atletiek zit in individueel, focus op 1 ding, concreet te maken in tijden en

doelen. • Als kinderen komen dan staat alles al klaar. Ontvangst heel gestructureerd. • Oudste groep wordt in tweeën gedeeld. Structuur blijft elke week terugkomen. • Beide beperkingen sporten door elkaar. Autisme is van site gehaald, omdat dit

percentage te groot werd en ook het deel lvb vertegenwoordigd moest blijven. • Wachten is moeilijk, bij onderdelen zoals verspringen. Dit is een knelpunt, vooral bij

ASS/ADHD.


• Cijfers worden gegeven bij bepaalde onderdelen en vooral om kinderen te stimuleren.

• Trainer is als vrijwilliger actief voor vereniging, maar is professional in werkveld. Hij zou dit willen combineren en fungeren als professional voor de vereniging.

• Ouders mogen langs de kant zitten. Worden betrokken bv in drinken. Wordt gestart met handen schudden en dat moment wordt aangegrepen om informatie uit te wisselen over deelnemer (CITO).

• Seizoen en training wordt voorbereid. Plannen maken. • Certificaten behaald. Z-verpleegkundige. Maar geen specifieke diploma’s voor g-

groepen. Die zijn ook niet beschikbaar vanuit de bond. • Weinig uitval door seizoen heen. Bram (andere sport), Casper (muziek). Cleo (enig

meisje) • Gedragsproblematiek kan een reden zijn dat het niet werkt en sporter niet (meer) mee

kan doen (agressiviteit). • Vereniging weet eigenlijk niet wat ze moeten doen met veiligheidsprotocollen. • Professional is nodig voor goed functioneren van een dergelijke groep • Lijkt behoefte aan dagbesteding voor uitvallende jongeren. Jongeren die uitvallen en

geen opleiding en werk hebben. Hier voor is geen dagbesteding of alternatief. • Vervolg vanuit speciaal voortgezet onderwijs is moeilijk. Als ze thuis komen te zitten,

zonder dat ze iets ‘op zak’ hebben, dan ontstaan problemen. • Veel autisme/LVB bij Waterlelie Sein • Vragenlijst kan gedeeld worden met Waterlelie/SEIN • Trainers scholen d.m.v. clinics. Ervaren van sportgroepen en specifieke groepen • Verenigingen aanspreken op aanbod. Is vereniging toegankelijk voor iedereen?

Succesverhaal Deelnemer met autisme was in het begin heel angstig om mee te doen. Door wekelijks te sporten werd deze jongen fysiek en mentaal sterker. Na een tijdje durfde hij zelfs tikker te zijn in een spel. Voor moeder was dit zo’n doorbraak dat ze in tranen langs de kant stond.

Overleg Club Extra (Sportservice) • Club Extra en MRT heeft een aantal (resp. 3 en 8) groepen die zeer succesvol zijn en

kinderen bedienen met een motorische achterstand en/of gedragsproblematiek. • Succesfactoren zijn:

o Variatie in sporten (niet maar 1 sport aanbieden) o 80,- euro per jaar (CE) / 25,- euro eigen bijdrage (MRT) per 16 weken. Je zit niet vast aan contributie of verplichtingen vereniging o Imago van Club Extra. Geen g-stempel (sterke ondertitel)

• Doorstroming naar reguliere verenigingen is geschat op 80% • Motorische beperking binnen ASS lijkt niet de grootste factor voor uitval bij

verenigingen, gedrag is dit vaker. • Atletiek is een goed voorbeeld van een passende sport. Samen sporten, maar toch

ook individueel • Club Extra zijn voorbeelden van succesvolle groepen voor kinderen met

gedragsproblematiek. Een groot deel van de deelnemers heeft gedragsproblematiek en zo’n 50% ASS (schatting). Tanja geeft aan dat er zeker behoefte is aan het doortrekken van deze clubs voor hogere leeftijden. Momenteel is leeftijd t/m 12 jaar.

• 2 belangrijke scholen: Burg. Van Amersfoortschool (Badhoevedorp) en Zilvermeeuw (Lisserbroek). Beide voor hoogbegaafd, maar mogelijk ook veel ASS (hogere groep)


Overleg Donderdagavondclub (knutselclub) Vijfhuizen Gesproken met Henk Booman [email protected] Henk Booman [email protected] • De knutselclub bestaat uit zo’n 12 -15 deelnemers in de leeftijd van 20 t/m 35 jaar. De

deelnemers hebben een (licht) verstandelijke beperking. De club is in 2014 opgericht. • Autisme komt eigenlijk niet voor in deze groep (te lawaaiig). • Henk heeft zelf een zoon met een verstandelijke beperking. Daarnaast is er een

andere vrijwilliger die ook een zoon en een dochter met een verstandelijke beperking heeft.

• De activiteit bestaat ui 60 – 90 minuten knutselen (schilderen, zagen, timmeren en lijmen). Daarna gaan ze een half uurtje wat drinken en luisteren ze muziek. Jaarlijks gaat de groep op een uitje ergens in Nederland.

• De leiding bestaat uit 5 – 7 vrijwilligers. Begeleiding is dus 1 op 2/3. Vanwege het werken met deze doelgroep i.c.m. de materialen/gereedschappen is dit ook wel nodig.

• De meeste deelnemers komen vanuit ‘s Heerenloo Vijfhuizen. Zij begeleiden de deelnemers naar de activiteit (wandelen) en dragen ze over aan de vrijwilligers.

• Er zijn vanuit de club geen richtlijnen voor de vrijwilligers. Opleiding is niet vereist. Henk geeft aan dat het belangrijk is dat je gevoel hebt bij de doelgroep en geduldig bent.

• Uitval van de deelnemers komt nauwelijks voor. Dit is 1 keer voorgekomen sinds de oprichting. Dit kwam doordat deze jongen toch een vorm van autisme had, die niet paste bij de insteek van deze activiteit.

• Er worden geen voorwaarden gesteld aan de deelnemers (wat betreft IQ of functioneren)

• De insteek van de activiteit is plezier. • Henk geeft aan dat we het beste contact op kunnen nemen met ’s Heerenloo om in

contact te komen met de doelgroep (via deze groep is geen mogelijkheid i.v.m. drukte)

Overleg SV SV Dios, G-voetbal Roel Surink • 20 kinderen in de leeftijd van 8 t/m 23 jaar. • Doelgroep bestaat uit verschillende beperkingen (ASS, fysieke, Downsyndroom,

ADHD en concentratieproblemen) • Roel heeft zelf een zoon met ASS. Hij geeft aan dat sport, naast conditie en

gezondheid, erg goed is voor ontwikkeling van coördinatie en motoriek bij deze doelgroep. Daarnaast zorgt het voor sociale contacten en sociale interactie.

• Roel heeft geen achtergrond, collega heeft wel certificaat behaald via KNVB • De activiteit bestaat uit een gezamenlijke warming-up. Partijvormen en oefeningen

worden gescheiden gespeeld. • Belangrijk is dat er duidelijk gecommuniceerd wordt. Geen moeilijke worden of

beeldspraak. Oogcontact is erg belangrijk. Daarnaast is het erg belangrijk om de oefeningen niet te moeilijk te maken, zodat ze veel succesmomenten ervaren.

• Er zijn standaard 4 trainers aanwezig en 2 hulptrainers. 1 begeleider op 4 – 5 kinderen en altijd 1 ouder aanwezig tijdens wedstrijd of toernooi.


• Het is belangrijk dat een trainer duidelijk communiceert, enthousiasme overbrengt en de spelers goed coacht. Plezier is het belangrijkste focuspunt bij kinderen.

• Er zijn geen deelnemers uitgevallen, maar sommige kinderen konden in het verleden niet instromen (geen instructies kunnen opvolgen of niet kunnen samenwerken)

Overleg SV Pax, G-turnen Joke Somers • Dinsdaggroep 4 kinderen en woensdag 10 kinderen in de leeftijd van 5 t/m 13 jaar • Licht en zware verstandelijke beperking, downsyndroom, lichamelijke beperkingen en

ASS. • Joke heeft 30 jaar ervaring met deze doelgroepen en is zelf werkzaam bij RIBW. • Joke heeft een basiscursus gevolgd via NOC*NSF (gymnastiek) • Belangrijk is dat een trainer creatief is, geduld heeft en gevoel heeft om met bepaald

gedrag om te gaan. “Het loopt niet altijd zoals je wilt/zoals het moet”. • Er wordt een warming-up gedaan en de kinderen maken gebruik van verschillende

toestellen. Er wordt gezorgd dat heel verschillende doelgroepen niet te veel met elkaar in aanraking komen.

• Prikkelarme omgeving is belangrijk. Geen andere activiteiten, geen afleidende geluiden etc.

• Joke gebruikt veel voorbeelden tijdens uitleg en zorgt voor rust tijdens de uitleg. Oogcontact is erg belangrijk.

• De kwaliteit van elke deelnemer wordt benaderd (deze wordt benoemd) om op deze manier succesmomenten te creëren. Er worden veel complimenten gegeven.

• In de les is er geen competitie en tijdens samenwerkingsopdrachten is er geen lichamelijk contact.

• Er is 1 begeleider op 2 kinderen aanwezig. Ouders mogen niet aanwezig zijn tijdens de les, omdat dit voor onrust kan zorgen.

• Er zijn deelnemers uitgevallen door vervoer en leeftijd. De naam g-groep is een negatieve stempel. Joke wil een andere naam aan de groep geven.

Verwijzingen 1. https://www.nji.nl/Licht-verstandelijk-beperkte-jeugd-Probleemschets-Definitie 2. American Psychiatric Association. (2000). Diagnostic and statistical

manual of mental disorders (4e editie). 3. https://haarlemmermeergemeente.nl/inwoners-woonplaats-naar-leeftijd-1-januari-2016 4. http://www.vgn.nl/artikel/13707 5. (On)beperkt sportief. (2013). Monitor sporten beweegdeelname van mensen met een

handicap. A. von Heijden et al. 6. http://autisme.nl/over-autisme/onderzoek-naar-autisme/prevalentiecijfers-over-autisme.aspx 7. Elsevier, Examining the relationship between Autism spectrum disorders and technical

professions in high functioning adults (2013). A.A. Spek et. Al. 8. Participatiemonitor 2015. Deelname aan de samenleving van mensen met een beperking,

ouderen en de algemene bevolking. NIVEL. T. Meulenkamp et al. 9. Allemaal Autisme, Allemaal Anders (2013).NVA enquete. NVA. M. Begeer et al. 10. https://www.nederlandsautismeregister.nl/assets/Documenten/30-31_NAR105.pdf 11. Onderzoek Jeugd Zorg en Sport. Wageningen University & Research. N. Hermens et al. 12. In beweging met autisme. Naar een autismevriendelijke sportvereniging. (2012). Academie voor

Sportkader. 13. http://www.gezondheidsraad.nl/sites/default/files/200909_0.pdf

Locatie De BurgemeesterBurgemeester Pabstlaan 10-E12131 XE Hoofddorp

T 023-205 55 [email protected]/haarlemmermeer

ADVIESRAPPORT MAKELEN VOOR KWETSBARE …/media/downloads/kennisdossiers/sport_en... · Team...

Documents

Transcript of ADVIESRAPPORT MAKELEN VOOR KWETSBARE …/media/downloads/kennisdossiers/sport_en... · Team...