ปัญหาอุปสรรคและสถานการณ์...
42
พิศาล พงศาพิชณ์ รองเลขาธิการ สํานักงานมาตรฐานสินค้าเกษตรและอาหารแห่งชาติ (มกอช.) ปัญหาอุปสรรคและสถานการณ์ปัจจุบันการส่งออก ส ิ นค้าผักและผลไม้และผล ิ ตภัณฑ์อาหารของไทย ในตลาดอาเซียนและตลาดโลก การสัมมนาวิชาการ 50 ปี วทอ. “Emerging Food Science & Technology Insights” 30 กรกฎาคม 2557 จัดโดยภาควิชาวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีการอาหาร คณะอุตสาหกรรมเกษตร ม.เกษตรศาสตร์
Transcript of ปัญหาอุปสรรคและสถานการณ์...
พศาล พงศาพชณ
รองเลขาธการ
สานกงานมาตรฐานสนคาเกษตรและอาหารแหงชาต (มกอช.)
ปญหาอปสรรคและสถานการณปจจบนการสงออก
สนคาผกและผลไมและผลตภณฑอาหารของไทย
ในตลาดอาเซยนและตลาดโลก
การสมมนาวชาการ 50 ป วทอ. “Emerging Food Science & Technology Insights” 30 กรกฎาคม 2557
จดโดยภาควชาวทยาศาสตรและเทคโนโลยการอาหาร คณะอตสาหกรรมเกษตร ม.เกษตรศาสตร
2
มลคาสงออกสนคาเกษตรและอาหาร 1 ลานลานบาท
THAILAND
USA
EU Canada Federation
Russian
India
China
Japan
ASEAN
0
200
400
600
800
1000
1200
2552 2553 2554 2555 2556
พน
ลาน
บาท
มลคาสงออกสนคาเกษตรและอาหาร ป� 2552 - 2556
สงออก
นาเขา
ดลการคา
การสงออกสนคาเกษตรและอาหาร (พนลานบาท)
0
50
100
150
200
250
2551 2552 2553 2554 2555 2556
ASEAN EU US Japan China
22.5
14.9 13.1 11.7
10.9
26.9
สดสวนมลคาสงออกสนคาเกษตรและอาหาร ป 2556 ไปตลาดตางๆ
อาเซยน
ญปน
EU
สหรฐอเมรกา
จน
อนๆ
มลคาสงออกสนคาเกษตรของไทยไปตลาดอาเซยน
0
5
10
15
20
25
30
35
40
2551 2552 2553 2554 2555
พน
ลาน
บาท
ขาวขาวโพดสตวน�าเน�อไกผกและผลไม
มลคาสงออกสนคาเกษตรของไทยไปตลาดอาเซยน
0
2
4
6
8
10
12
14
16
2551 2552 2553 2554 2555
พน
ลาน
บาท ขาวโพด
สตวน�าเน�อไกผกและผลไม
มลคานาเขาสนคาเกษตรจากอาเซยน
0
2
4
6
8
10
12
14
16
18
20
2551 2552 2553 2554 2555
พน
ลาน
บาท ขาวและผลตภณฑ
สตวน�าเน�อสตวผกและผลไม
การคาสนคาเกษตรและอาหารไทยจน ป 2551 -2555
0
20
40
60
80
100
2551 2552 2553 2554 2555
(พน
ลาน
บาท
)
สงออกไปจน
นาเขาจากจน
ดลการคา
สนคาเกษตรและอาหารสงออกไปจน ป 2555 (พนลานบาท)
45.5
13.6
5.310
16.6
มนสาปะหลงและผลตภณฑ
นาตาล
ผลไมและผลตภณฑ
ขาวและผลตภณฑ
อนๆ
สนคาเกษตรและอาหารนาเขาจากจน ป 2555 (พนลานบาท)
11.3
5.2
6.83.21.5
14
ผลไมและผลตภณฑ
ผกและผลตภณฑ
สตวนาและผลตภณฑ
ธญพชและถว
วตถดบอาหารสตว
อนๆ
มลคาสงออกและนาเขารวม ผก ผลไม เครองเทศ และผลตภณฑ
ป 2551-2555 (พนลานบาท)
พนลานบาท
มลคาสงออกและนาเขาผกผลไม เครองเทศ และผลตภณฑ
แยกแตละรายการ ป 2555 (พนลานบาท)
มลคาสงออกผลไมและผลตภณฑแตละชนดทสาคญ
ในป 2555 (x100 ลานบาท)
มลคาสงออกผก เครองเทศ และผลตภณฑแตละชนดทสาคญ
ในป 2555 (x100 ลานบาท)
มลคานาเขาผลไมและผลตภณฑแตละชนดทสาคญในป 2555
(x100 ลานบาท)
มลคานาเขาผก เครองเทศ และผลตภณฑแตละชนดทสาคญ
ในป 2555 (x 100 ลานบาท)
ความสาคญของผกและผลไมแตละชนด (ป 2555)
ผก/ผลไม ปรมาณผลผลต
(x 1,000 ตน)
% ผลผลตทสงออก (นาเขา)
สบปะรด 2450 90%
มะมวง 2,986 3%
ลาไย 854 90%
ทเรยน 527 70%
กลวยหอม 322 13%
มงคด 219 70%
สมเขยวหวาน 185 (47%)
มนฝรง 155 (41%)
หอมแดง 228 (8%)
กระเทยม 85 (34%)
• Tariff barrier : อปสรรคทางภาษ รวมทง
คาธรรมเนยม โควตา
• Non-Tariff barrier : อปสรรคทไมใชภาษ
เชน มาตรฐาน กฎระเบยบ การอนญาตนาเขา
การกาหนดใหตองมการตรวจสอบรบรอง
ปญหาอปสรรค
Tariff barrier
• ภาษนาเขา - ใน/นอกโควตา
• ภาษและคาธรรมเนยมอนๆ
• GSP • Anti-dumping (AD)
ระบบสทธพเศษทางภาษศลกากรของสหภาพยโรป
(Generalized System of Preferences-GSP)
• EU ใหสทธพเศษแกสนคาจากประเทศกาลงพฒนา โดยการยกเวน หรอ ลด
ภาษศลกากร ซงประเทศไทยเคยไดรบอย
• ตด GSP เมอ
- ประเทศถกจดในกลม High income countries หรอกลม Upper middle income
countries 3 ปตดตอกน โดยใหเวลาปรบตว 1 ป
- สนคาหมวดนน นาเขา EU จากประเทศนนเกน 17.5%ของมลคารวมท EU นาเขา
• ประเทศไทยถกจดเขากลม Upper middle income countries ตงแตป 2554-
2556 = ครบ 3 ป 31 ธ.ค. 56
• EU ประกาศ 1 ม.ค. 57 ตดประเทศไทยออกจากบญช GSP โดยใหเวลา
ปรบตวถง 1 ม.ค. 58
ตวอยาง : หมวดสนคาอาหารทเคยได GSP มลคาการสงออก
และมลคา GSP ทเคยได (ลานบาท)
หมวดสนคา มลคาการสงออก มลคา GSP ทเคยได
กงสด/แชแขง 7,300 570
ของปรงแตงจากกง 7,300 950
สบปะรด 5,600 1,440
ปลาหมกแชแขง 3,900 500
รวม 4 รายการ 24,100 3,460
มาตรการตอบโตการทมตลาด (Anti –dumping-AD)
โดยการเรยกเกบภาษตอบโตการทมตลาด ถาประเทศผ นาเขา
ตรวจสอบแลวพบวาสนคาจากประเทศผสงออกดาเนนการใน
ลกษณะการทมตลาด
กรณสนคาเกษตรและอาหารสงออกของไทยทโดน AD
- EU >>> ขาวโพดหวานกระปอง ตงแตป 2550 – ปจจบน
อตราภาษ 3.10 – 14.30 % แตกตางตามบรษท
- USA >>> กงแชแขง ป 2547 - 2556
อตราภาษสดทาย 0.97 – 5.34 % แตกตางตามบรษท
- USA >>> สบปะรดกระปอง ป 2538 – 2551 (ยกเลกแลว)
มาตรการ/กฎระเบยบทาง SPS
• ความปลอดภยอาหาร
• สขอนามยพช/การกกพช
• สขอนามยสตว/สวสดภาพสตว
Non-Tariff barrier
WTO
ความตกลง SPS
ความตกลงวาดวยการบงคบใชมาตรการสขอนามย
และสขอนามยพช
Agreement on the Application of
Sanitary and PhytoSanitary Measure
8/1/2014 26
SPS Agreement
วตถประสงคการใชมาตรการในระดบ
ทเหมาะสมเพอปกปองชวต และสขภาพ
คน สตว
พช
ปญหาการคาระหวางประเทศ เนองจาก SPS Measures
Specific Trade Concerns (STCs) - ปญหาทยกขนมาใน
SPS Committee ทประเทศหนงมตอมาตรการ SPS ของ
อกประเทศ
Dispute - ขอขดแยง/พพาททางการคาทประเทศหนงยน
ฟองตอ WTO เนองจากมาตรการ SPS ของอกประเทศ
Specific Trade Concerns (STCs)
ในรอบ 16 ป (1995 - 2010) ม STCs ยกขนมา 312 ครง ซง 28%
เปนเรอง food Safety
ในการประชม SPS Committee ป 2010-2011 รวม 4 ครง ม STCs ทเกยวกบมาตรฐานอาหารยกขนมา 22 ครง โดย
ประเทศทรองเรยนมากทสด คอ EU (7), US (5), จน (3)
ประเทศทถกรองเรยนมากทสด คอ EU (3), แคนาดา (3), ญป น (3), US (2)
ประเดนของมาตรการ SPS ทถกรองเรยนมากทสด คอ สารเคม (9),
ขอกาหนดอาหารเฉพาะประเภท (6), ฉลากอาหาร (2)
Dispute Settlement - การจดการขอพพาท
ขอพพาททถกยนเขามาอยางเปนทางการจะเขาสกระบวนการ
ไกลเกลยกอน ซงหากไมสาเรจประเทศทมผลกระทบอาจยนฟอง
ใหมการไตสวนและจดการ
WTO โดย Dispute Settlement Body (DSB) จะตง Dispute Panel
ประกอบดวยกรรมการ 3 คน พจารณาตามหลกกฎหมายและ
ขนตอนของ WTO
กรณเปนประเดนทางวทยาศาสตร/เทคนค Panel จะขอคาปรกษา
จากผเชยวชาญซงเลอกมาจากบญชทไดจาก Codex, OIE หรอ IPPC
Dispute Settlement
ในป 2011 ม Dispute ดาน SPS ทยนฟองและคางอย 40 เรอง
ในจานวนน WTO ตง Panel ขนมา และอยระหวางการพจารณา 15 เรอง
ในจานวนน
• ประเทศทยนฟองมากทสด – US (6), แคนาดา (5), EU (2)
• ประเทศทถกฟองมากทสด – US (4), ออสเตรเลย (4), EU (3)
• ประเดนของมาตรการ SPS ทถกฟองมากทสด – การกกพช (5), ขอกาหนดอาหาร
เฉพาะประเภท (5)
* ในจานวน 15 เรอง เปนเรองเกยวกบ Food Safety 3 เรอง สวนใหญเกยวกบ
มาตรการกกกนพช
SPS Agreement
ยอมรบ มาตรฐานระหวางประเทศทกาหนดโดย 3 องคกร
Codex Alimentarius Commission
- ดานความปลอดภยอาหาร
International Plant Protection Convention (IPPC)
- ดานสขอนามยพช
International Office of Epizooties (OIE)
- ดานสขภาพสตว
CODEX, OIE , IPPC
กรณพพาท/ขอโตแยงทางการคาระหวางประเทศ
SPS/ TBT
OIE, IPPC, CODEX แหลงอางอง
ขอพจารณาการตดสน
EU Rapid Alert for Food & Feed (RASFF)
8
4
430
21
10
61
Fish & fishery products
Poultry meat & products
Dietatic foods
Fruits
Vegetables
Herbs & Spices
Others 9
Total 86 cases
การแจงเตอนสนคาจากประเทศไทย
Fruits, Vegetables, Herbs & Spices : สาเหตการแจงเตอน
GMO papaya
Pesticide residues
Pathogens
Others20
26
13
2
Pesticide residues
สารพษตกคาง
ปญหาใหญของผกและผลไม
ปญหาทางความปลอดภยอาหารอนๆ
• ยาสตวตกคาง
• โลหะหนก - ผก ผลไม ขาว อาหารทะเล มนสาปะหลง
• สารพษจากเชอรา – Aflatoxin, Ochratoxin A, etc
• Dioxin, PCB
• วตถเจอปนอาหาร
• Food contact materials
• ฉลากอาหาร/ฉลากโภชนาการ
• ISO 9000, 14000, 22000
• Global GAP
• BRC, SQF, BAP, GFSI
• FairTrade, Sustainable Forest Management (SFM),
Roundtable Sustainable Palm Oil (RSPO)
• Tesco, WalMart, Carrefour
มาตรฐานเอกชน (private standards)
39
กระบวนการผลตสนคาเกษตร
Traceability - การตามสอบ
แหลงวตถดบ
คดเลอก - ผลต
บรรจ
จดเกบ
ขนสง
ตลาด
ผบรโภค
การรวบรวมวตถดบ
•พอคา/ผรวบรวม •ตลาดกลาง
การเพาะปลก
• ขาว พชไร • ผลไม
ปจจยการผลต
•ดน •สารเคม • ปย •นา •เมลดพนธ
•เตรยมวตถดบ •แปรรปขนตน/โรงฆาสตว
•โรงส กะเทาะเมลดพช
การแปรรปขนตน โรงงานแปรรป/บรรจ • โรงคดบรรจ/แปรรป • สงออก/ในประเทศ
• เปนวตถดบใหอตสาหกรรม อน ๆ
คาสง/ผนาเขา
คาปลก/ตลาด
ผบรโภค
• ส/กะเทาะ • ลานตาก
/ลดความชน
การแปรรป
ขนตน • โรงงาน
• สหกรณ/ กลมเกษตรกร
การเลยงสตว
•เนอ/สตวนา
•นม/รดนม
การรวบรวม
•สตว/สตวนา
•ศนยรวมนมดบ
อาหารสตว การผลต
อาหารสตว
อาหาร
1 2
3
4 5 6
7
8
3.1 3.2 3.3 3.4
วงจรการผลต
มาตรฐานตลอดหวงโซอาหาร
ฟารม โรงงาน ผลตภณฑ
GAP
ORGANIC
GMP HACCP
มาตรฐานสนคา
คณภาพ/ปลอดภย
การตามสอบ (Traceability)
