გარემოზე ზემოქმედების...

ქ. ქობულეთის მუნიციპალური ჩამდინარე წყლების გამწმენდი ნაგებობის მშენებლობის და ოპერირების პროექტი

გარემოზე ზემოქმედების შეფასების

ანგარიში (ვერსია საჯარო განხილვისათვის)

შემსრულებელი

სამეცნიერო-კვლევითი ფირმა „გამა“

პრეზიდენტი ვახტანგ გვახარია

თბილისი 2013

Scientific Research Firm GAMMA 17a. Guramishvili av, 0192, Tbilisi, Georgia Tel: +(995 32) 260 44 33 +(995 32) 260 15 27 E-mail: [email protected]

of 185 სსარჩევი 1 შესავალი .......................................................................................................................................................... 6

1.1 გარემოზე ზემოქმედების შეფასების (ბსგზშ) ანგარიშის მომზადების საფუძველი და მიზნები ...... 7 1.2 გზშ-ის ანგარიშის სტრუქტურა................................................................................................................. 7

2 სამართლებრივი და ადმინისტრაციული ასპექტები .................................................................................. 8 2.1 საქართველოს გარემოსდაცვითი კანონმდებლობა ................................................................................. 8 2.2 საქართველოს გარემოსდაცვითი სტანდარტები ..................................................................................... 9 2.3 საერთაშორისო ხელშეკრულებები ........................................................................................................... 9

3 ალტერნატივების ანალიზი ......................................................................................................................... 11 3.1 პროექტის განუხორციელებლობა არაქმედების ალტერნატიული ვარიანტი .................................... 11 3.2 გამწმენდი ნაგებობის განთავსების ალტერნატიული ვარიანტები ..................................................... 12 3.3 ჩამდინარე წყლების გაწმენდის ტექნოლოგიური ალტერნატივები ................................................... 12

4 პროექტის აღწერა .......................................................................................................................................... 14 4.1 შესავალი .................................................................................................................................................... 14 4.2 წინასწარი საპროექტო გადაწყვეტები..................................................................................................... 15

4.2.1 ძირითადი არჩევანი ...................................................................................................................... 15 4.3 ძირითადი საპროექტო გადაწყვეტები ................................................................................................... 16

4.3.1.1 ფარის სისტემა _________________________________________________________________ 19 4.3.1.2 სელექტორი ___________________________________________________________________ 19 4.3.1.3 აქტივირებული ლამის ავზი _____________________________________________________ 19 4.3.1.4 მეორადი გამწმენდი ____________________________________________________________ 21 4.3.1.5 დაბრუნებადი და ჭარბი (ამოსაღები) ლამი ________________________________________ 22 4.3.1.6 ლამის განთავსება ______________________________________________________________ 22

4.3.2 დამხმარე ნაგებობებიდა სისტემები............................................................................................ 23 4.3.2.1 წყალმომარაგების სისტმა _______________________________________________________ 23 4.3.2.2 აირის წმენდა __________________________________________________________________ 23 4.3.2.3 საკანალიზაციო სისტემა ________________________________________________________ 24 4.3.2.4 საოპერატორო შენობა___________________________________________________________ 24

4.3.3 პროცესის კონტროლი ................................................................................................................... 24 4.3.4 გამწმენდი ნაგებობის ძირითადი პრამეტრები .......................................................................... 25

4.4 მუშაობის რეჟიმი დამოსახურე პერსონალი .......................................................................................... 34 4.5 წყალმომარაგება და ჩამდინარე წყლების არინება ................................................................................ 34 4.6 ელექტრომომარაგება ............................................................................................................................... 35 4.7 სამშენებლო სამუშაოების ორგანიზაცია ................................................................................................ 35

4.7.1 ზოგადი მიმოხილვა ...................................................................................................................... 35 4.7.2 სამშენებლო ბანაკი ........................................................................................................................ 36 4.7.3 ტრანსპორტის ორგანიზაცია ........................................................................................................ 38 4.7.4 ელექტროენერგიით მომარაგება .................................................................................................. 38 4.7.5 სამშენებლო სამუშაოთა წყალმომარაგება და ჩამდინარე წყლების ჩაშვება ........................... 38

4.7.5.1 სასმელ-სამეურნეო წყალმომარაგება _____________________________________________ 38 4.7.5.2 ტექნიკური წყალმომარაგება ____________________________________________________ 39 4.7.5.3 ჩამდინარე წყლები _____________________________________________________________ 39

5 გარემოს არსებული მდგომარეობის ანალიზი ........................................................................................... 41 5.1 ზოგადი ნაწილი........................................................................................................................................ 41 5.2 ბუნებრივი ფონი ....................................................................................................................................... 43

5.2.1 გეოლოგიური პირობები .............................................................................................................. 43 5.2.2 სეისმური პირობები ...................................................................................................................... 43 5.2.3 საინჟინრო-გეოლოგიური კვლევის შედეგები ........................................................................... 44

5.2.3.1 გრუნტის ლაბორატორიულიკვლევის შედეგები ___________________________________ 45 5.2.3.2 ლითოლოგიური ჭრილის აღწერა ________________________________________________ 47 5.2.3.3 დასკვნა _______________________________________________________________________ 48 5.2.3.4 სასრგებლო წიაღისეული. _______________________________________________________ 50

5.2.4 ჰიდროგეოლოგია და ჰიდროლოგია ........................................................................................... 50

of 185

5.2.4.1 ჰიდროგეოლოგიური პირობები _________________________________________________ 50 5.2.4.2 ჰიდროლოგია _________________________________________________________________ 50 5.2.4.3 ზედაპირული წყლების ხარისხი _________________________________________________ 50

5.2.5 ნიადაგები და ლანდშაფტები ....................................................................................................... 51 5.2.6 ბიომრავალფეროვნება .................................................................................................................. 52

5.2.6.1 მცენარეული საფარი ___________________________________________________________ 52 5.2.6.2 ცხოველთა სამყარო ____________________________________________________________ 54

5.2.7 ქობულეთის დაცული ტერიტორიები ........................................................................................ 61 5.2.8 კლიმატი და მეტეოროლოგიური პირობები .............................................................................. 64

5.2.8.1 კურორტ ქობულეთის ძირითადი მეტეომახასიათებლები ___________________________ 64 5.2.8.2 ატმოსფერული ჰაერის ხარისხი __________________________________________________ 67 5.2.8.3 ხმაურის გავრცელების ფონური მდგომარეობა ____________________________________ 68 5.2.8.4 ბუნებრივი რადიაციული ფონი __________________________________________________ 68

5.2.9 კულტურული მემკვიდრეობა ...................................................................................................... 69 5.2.9.1 არქეოლოგია __________________________________________________________________ 69 5.2.9.2 არქიტექტურა _________________________________________________________________ 70

5.2.10 სოციალური ასპექტები ................................................................................................................. 70 5.2.10.1 დემოგრაფია ___________________________________________________________________ 70 5.2.10.2 მეურნეობა ____________________________________________________________________ 71

6 გარემოზე ზემოქმედების შეფასება და ანალიზი....................................................................................... 72 6.1 შესასრულებელი სამუშაოები და მოსალოდნელი ზემოქმედება ........................................................ 72 6.2 ემისიები ატმოსფერულ ჰაერში .............................................................................................................. 74

6.2.1 მშენებლობის ფაზა ........................................................................................................................ 74 6.2.1.1 ემისია საგზაო სამშენებლო მანქანის მუშაობისას (ექსკავატორი) ___________________ 74 6.2.1.2 ემისია საგზაო სამშენებლო მანქანის მუშაობისას ( ბულდოზერი) __________________ 76 6.2.1.3 ემისია შედუღების სამუშაოებიდან _______________________________________________ 77 6.2.1.4 ემისია დიზელ-გენერატორიდან _________________________________________________ 79 6.2.1.5 ემისია დიზელის საწვავის მიღება- შენახვისას _____________________________________ 82 6.2.1.6 ატმოსფერულ ჰაერში მავნე ნივთიერებათა ზღვრულად დასაშვები კონცენტრაციები __ 83 6.2.1.7 გაბნევის ანგარიშის ჩატარება ____________________________________________________ 84

6.2.2 ოპერირების ფაზა .......................................................................................................................... 84 6.2.2.1 აირის გაწმენდა ________________________________________________________________ 85 6.2.2.2 გაბნევის ანგარიშის ჩატარება ____________________________________________________ 85

6.2.3 შემარბილებელი ღონისძიებები .................................................................................................. 86 6.2.4 ზემოქმედების შეფასება ............................................................................................................... 88

6.3 ხმაურის გავრცელება ............................................................................................................................... 89 6.3.1 მშენებელობის ფაზა ...................................................................................................................... 89 6.3.2 ოპერირების ფაზა .......................................................................................................................... 90 6.3.3 შემარბილებელი ღონისძიებები .................................................................................................. 90 6.3.4 ზემოქმედების შეფასება ............................................................................................................... 92

6.4 ზემოქმედება წყლის გარემოზე ............................................................................................................... 93 6.4.1 მშენებლობის ფაზა ........................................................................................................................ 93 6.4.2 ოპერირების ფაზა .......................................................................................................................... 93 6.4.3 შემარბილებელი ღონისძიებები .................................................................................................. 94 6.4.4 ზემოქმედების შეფასება ............................................................................................................... 95

6.5 ზემოქმედება ნიადაგების სტაბილურობასა და ხსარსხზე ................................................................... 96 6.5.1 მშენებლობის ეტაპი ...................................................................................................................... 96 6.5.2 ოპერირების ეტაპი ........................................................................................................................ 96 6.5.3 შემარბილებელი ღონისძიებები .................................................................................................. 97 6.5.4 ზემოქმედების შეფასება ............................................................................................................... 99

6.6 საშიში გეოდინამიკური პროცესების განვითარების რისკები, საინჟინრო–გეოლოგიური საფრთხეები ...................................................................................................................................................... 100

6.6.1 მშენებლობის ეტაპი .................................................................................................................... 100

of 185

6.6.2 ოპერირების ეტაპი ...................................................................................................................... 100 6.7 შესაზლო ვიზუალურ-ლანდშაფტური ცვლილებების შეფასება ...................................................... 100

6.7.1 მშენებლობის ეტაპი .................................................................................................................... 100 6.7.2 ოპერირების ეტაპი ...................................................................................................................... 101 6.7.3 შემარბილებელი ღონისძიებები ................................................................................................ 101 6.7.4 ზემოქმედების შეფასება ............................................................................................................. 102

6.8 ზემოქმედება ბიოლოგიურ გარემოზე ................................................................................................. 103 6.8.1 ზემოქმედება მცენარეულ საფარსა და ჰაბიტატის მთლიანობაზე ........................................ 103

6.8.1.1 მშენებლობის ეტაპი ___________________________________________________________ 103 6.8.1.2 ოპერირების ეტაპი ____________________________________________________________ 103 6.8.1.3 შემარბილებელი ღონისძიებები _________________________________________________ 103

6.8.2 ზემოქმედება ცხოველთა სამყაროზე ........................................................................................ 104 6.8.2.1 მშენებლობის ეტაპი ___________________________________________________________ 104 6.8.2.2 ოპერირების ეტაპი ____________________________________________________________ 105 6.8.2.3 შემარბილებელი ღონისძიებები _________________________________________________ 105

6.8.3 ზემოქმედება იქთიოფაუნაზე .................................................................................................... 106 6.8.3.1 მშენებლობის ფაზა ____________________________________________________________ 106 6.8.3.2 ოპერირების ფაზა _____________________________________________________________ 106 6.8.3.3 შემარბილებელი ღონისძიებები _________________________________________________ 106

6.8.4 ზემოქმედება დაცულ ტერიტორიებზე .................................................................................... 107 6.8.5 ბიოლოგიურ გარემოზე ზემოქმედების შეფასება.................................................................... 108

6.9 ნარჩენების წარმოქმნით და გავრცელებით მოსალოდნელი ზემოქმედება ..................................... 110 6.9.1 მშენებლობის ფაზა ...................................................................................................................... 110 6.9.2 ოპერირების ფაზა ........................................................................................................................ 111 6.9.3 შემარბილებელი ღონისძიებები ................................................................................................ 112

6.10 სოციალურ სისტემაზე ზეგავლენის შეფასება .................................................................................. 113 6.10.1 მშენებლობის ფაზა ...................................................................................................................... 113

6.10.1.1 ადამიანის ჯანმრთელობა და უსაფრთხოება _____________________________________ 113 6.10.1.2 სოციალური პირობების შეცვლის შესაძლებლობა _________________________________ 113 6.10.1.3 მიწის გამოყენება ______________________________________________________________ 114 6.10.1.4 ზემოქმედება დასაქმებაზე და ეკონომიკურ საქმიანობაზე _________________________ 114 6.10.1.5 ზემოიქმედება კულტურული მემკვიდრეობის ძეგლებზე __________________________ 115 6.10.1.6 ზემოქმედება სატრანსპორტო ნაკადებზე ________________________________________ 115

6.10.2 ოპერირების ფაზა ........................................................................................................................ 115 6.10.3 ზემოქმედების შეფასება ............................................................................................................. 117

7 კუმულაციური ზემოქმედება .................................................................................................................... 120 8 გარემოზე ზემოქმედების შემარბილებელი ღონისძიებები .................................................................... 120

8.1 ზოგადი მიმოხილვა ............................................................................................................................... 120 8.2 მშენებლობის და ოპერირების პროცესში მოსალოდნელი ზემოქმედებების შემარბილებელი ღონისძიებები .................................................................................................................................................. 120 8.3 შემარბილებელი ღონისძიებები - მშენებლობის ეტაპი ...................................................................... 122 8.4 შემარბილებელი ღონისძიებები - ოპერირების ეტაპი ........................................................................ 134

9 გარემოსდაცვითი მონიტორინგის გეგმა .................................................................................................. 139 9.1 გარემოსდაცვითი მონიტორინგის გეგმა - მშენებლობის ეტაპი ........................................................ 140 9.2 გარემოსდაცვითი მონიტორინგის გეგმა - ოპერირების ეტაპი .......................................................... 143

10 ნარჩენი ზემოქმედება ................................................................................................................................. 145 11 საზოგადოების ინფორმირება და საზოგადოებრივი აზრის შესწავლა ................................................. 145 12 დასკვნები და რეკომენდაციები................................................................................................................. 146 13 გამოყენებული ლიტერატურა ................................................................................................................... 149 14 დანართები ................................................................................................................................................... 151

14.1 დანართი №1 ქობულეთის ჩამდინარე წყლების გამწმენდი ნაგებობის ჰიდრავლიკური სქემა.. 151 14.2 დანართი №2. მდ. ოჩხამურის წყლის ლაბორატორიული კვლევის ოქმი ..................................... 155 14.3 დანართი №3 ავარიულ სიტუაციებზე რეაგირების გეგმა ............................................................... 156

of 185

14.3.1 ავარიულ სიტუაციებზე რეაგირების გეგმის მიზნები და ამოცანები .................................... 156 14.3.2 პროექტის განხორციელების დროს მოსალოდნელი ავარიული სიტუაციების სახეები ..... 156

14.3.2.1 ხანძარი/აფეთქება _____________________________________________________________ 157 14.3.2.2 საშიში ნივთიერებების მ.შ. ნავთობპროდუქტების ზალპური დაღვრა _______________ 157 14.3.2.3 პერსონალის ტრავმები და მათი ჯანმრთელობის უსაფრთხოებასთან დაკავშირებული რისკები _____________________________________________________________________________ 157 14.3.2.4 სატრანსპორტო შემთხვევები ___________________________________________________ 158 14.3.2.5 ბუნებრივი ხასიათის ავარიული სიტუაციები ____________________________________ 158

14.3.3 ავარიული სიტუაციების წარმოქმნის ძირითადი პრევენციული ღონისძიებები ................ 158 14.3.4 ინციდენტის სავარაუდო მასშტაბები ....................................................................................... 160 14.3.5 ავარიულ სიტუაციებზე რეაგირება........................................................................................... 163

14.3.5.1 რეაგირება ხანძრის შემთხვევაში ________________________________________________ 163 14.3.5.2 რეაგირება საშიში ნივთიერებების დაღვრის შემთხვევაში __________________________ 164 14.3.5.3 რეაგირება პერსონალის ტრავმატიზმის ან მათი ჯანმრთელობის უსაფრთხოებასთან დაკავშირებული ინციდენტების დროს _________________________________________________ 166

114.3.5.3.1 პირველადი დახმარება მოტეხილობის დროს .............................................................. 166

14.3.5.3.2 პირველადი დახმარება ჭრილობების და სისხლდენის დროს.................................... 167

14.3.5.3.3 პირველადი დახმარება დამწვრობის დროს .................................................................. 168

14.3.5.3.4 პირველადი დახმარება ელექტროტრავმის შემთხვევაში ............................................ 169

14.3.5.4 რეაგირება სატრანსპორტო შემთხვევების დროს __________________________________ 170 14.3.5.5 რეაგირება ბუნებრივი ხასიათის ავარიული სიტუაციის დროს _____________________ 171

14.3.5.5.1 რეაგირება მიწისძვრის შემთხვევაში.............................................................................. 171

14.3.5.5.2 რეაგირება ღვარცოფის, წყალდიდობის, უეცარი დატბორვის შემთხვევაში ............ 171

14.3.6 ავარიაზე რეაგირებისთვის საჭირო აღჭურვილობა ................................................................ 172 14.3.7 საჭირო კვალიფიკაცია და პერსონალის ინსტრუქტაჟი .......................................................... 173

14.4 დანართი №4: ქ. ქობულეთი მუნიციპალური ჩამდინარე წყლების მშენებლობის და ოპერირების ფაზებზე წარმოქმნილი ნარჩენების შენახვის, ტრანსპორტირების და განთავსების პირობები ............. 174 14.5 დანართი №5 გოგირდწყალბადის გაფრქვევის გაანგარიშების შედეგები ..................................... 181 14.6 დანართი №6 გოგირდწყალბადის გაფრქვევის გრაფიკული გამოსახულება ................................ 185

of 185 11 შესავალი

ქ. ქობულეთი ისტორიულად ზაფხულის ტურისტული კურორტია გადაჭიმული 16,300 კმ-ზე სანაპიროს გასწვრივ და გააჩნია დიდი პოტენციალი გახდეს საქართველოს ერთერთი ტურისტული ცენტრი. დღეისათვის ქალაქი საჭიროებს სრულად განვითარებულ ინფრასტრუქტურას იმისათვის, რომ საუკეთესო მომსახურება შესთავაზოს ადგილობრივ და უცხოელ სტუმრებს. იმის გათვალისწინებით, რომ ტურიზმის განვითარება საქართველოს ეკონომიკური ზრდის ერთერთი მნიშვნელოვანი საკითხია, განსაკუთრებით აჭარის ა/რ, საქართველოს ცენტრალურმა ხელისუფლებამ და აჭარის ა/რ ხელისუფლებამ ერთად გადაწყვიტეს პრიორიტეტი მიენიჭებინათ ქობულეთის განვითარებისთვის. ერთერთი ყველაზე მნიშვნელოვანი საკითხი ქობულეთის ინფრასტრუქტურის განვითარებისთვის, არის წყალმომარაგებისა და ჩამდინარე წყლების გამწმენდი სისტემების მოწყობა. ეს იქნება უკეთესი ცხოვრების პირობების გარანტი ადგილობრივი მოსახლეობის და ტურისტებისთვის. ევროკავშირმა რეგიონს უმთავრეს პრობლემად გამოავლინა შავი ზღვის დაბინძურება და მიიჩნია, რომ სასარგებლო იქნება გარემოს აღდგენითი პროექტების წინ წამოწევა და მათი ფინანსირება, BSIF-მა უკვე დაიწყო თავისი პროგრამა. შავი ზღვის საინვესტიციო ფონდი (BSIF) უზრუნველყოფს კვლევებს, რომლებიც ხელს შეუწყობენ იმ პროექტების დაფინანსებას, რომლებიც შესაძლებელს ხდიან შავი ზღვის დაბინძურების შემცირებას, საერთაშორისო საფინანსო ინსტიტუტების მიერ.

ქობულეთის წყალსადენისა და საკანალიზაციო სისტემების რეაბილიტაცია განხორციელდა 2009-2010 წლებში, ათასწლეულის გამოწვევის პროგრამის რეგიონული ინფრასტრუქტურის განვითარების პროექტის დაფინანსებით. ამ პროექტის ფარგლებში განხორციელდა ძირითადი საკანალიზაციო კოლექტორების და სატუმბო სადგურების, ასევე საკანალიზაციო დაწნევითი მილსადენების რებილიტაცია.

პროექტის საბოლოო დასრულების მიზნით 2013-2014 წლებში გათვალისწინებულია ჩამდინარე (საკანალიზაციო) წყლების ახალი გამწმენდი ნაგებობის მშენებლობა ქალაქის ჩრდილოეთ ნაწილში, მდინარეების ოჩხამურისა და ჩოლოქის შესართავთან ახლოს.

ჩამდინარე წყლების გამწმენდი ნაგებობის პროექტი ფინანსდება ევროპის რეკონსტრუქციის და განვითარების ბანკის, ნიდერლანდების სამეფოს მთავრობის (წარმოდგენილი ORET -ის სახით) და საქართველოს მთავრობის მიერ. საინჟინრო პროექტი მომზადებულია ჰოლანდიური კომპანიის ”Orange Water Solutions ” (OWS) მიერ.

პროექტის განმახორციელებელ ორგანიზაციას წარმოადგენს საქართველოს მუნიციპალური განვითარების ფონდი.

ქ. ქობულეთის მუნიციპალური ჩამდინარე წყლების გამწმენდი ნაგებობის მშენებელობის და ოპერირების პროექტი წარმოადგრენს, ქ. ქობულეთის წყალსადენ-კანალიზაციის სისტემების რეაბილიტაციის პროექტის შემადგენელ ნაწილს. ქალაქის წყალსადენ-კანალიზაციის სისტემების რეაბილიტაციის პროექტის გარემოზე ზემოქმედების შეფასების დოკუმენტაციის ეკოლოგიური ექსპერტიზა ჩატარებული იქნა 2007 წელს და საქართველოს გარემოს დაცვისა და ბუნებრივი რესურსების სამინსტროს მიერ გაცემულია ეკოლოგიური ექსპერტიზის დასკვნა.

თავდაპირველი პროექტის მიხედვით დაგეგმილი იყო ბიოლოგიური გამწმენდი ნაგებობის მშენებელობა, რომელის შემადგნლობაში შედიოდა ასევე ფიტო გაწმენდის სისტემა. გამწმენდი ნაგებობის დეტალური პროექტის დამუშავების პროცესში შეიცვალა საპროექტო გადაწყვეტები და დაპროექტებული იქნა ახალი, საერთაშორისო სტანდარტების შესაბამისი ბიოლოგიური გამწმენდი ნაგებობა.

of 185 დღეისათვის ქალაქის წყალსადენ-კანალიზაციის სისტემების რეაბილიტაციის პროექტით გათვალისწინებული სამუშაოების ძირითადი ნაწილი შესრულებულია და დარჩენილია საკანალიზაციო წყლების ბიოლოგიური გამწმენდი ნაგებობის პროექტის განხორციელება.

11.1 გარემოზე ზემოქმედების შეფასების (ბსგზშ) ანგარიშის მომზადების საფუძველი და მიზნები

აღნიშნული პროექტის ბსგზშ-ს ანგარიშის მომზადების საფუძველს წარმოადგენს საქართველოს კანონი „გარემოზე ზემოქმედების ნებართვის შესახებ“. კანონის მე-4 მუხლის, პირველი პუნქტის, „პ)“ ქვეპუნქტის შესაბამისად „ჩამდინარე წყლების გამწმენდი ნაგებობების (დღე-ღამეში 1000 მ3 და მეტი მოცულობის), აგრეთვე მაგისტრალური საკანალიზაციო კოლექტორების განთავსება“ ეკოლოგიურ ექსპერტიზას დაქვემდებარებულ საქმიანობას მიეკუთვნება.

ამავე მუხლის მე-2 პუნქტის შესაბამისად, თუ პირველი პუნქტით გათვალისწინებულ საქმიანობასთან დაკავშირებული მშენებლობა ან არსებული საწარმოო ტექნოლოგიის შეცვლა განსხვავებული ტექნოლოგიით, რაც იწვევს ექსპლუატაციის პირობების შეცვლას, განიხილება როგორც ეკოლოგიურ ექსპერტიზას დაქვემდებარებული საქმიანობა.

თუ გავითვალისწინებთ, რომ განახლებული პროექტის მიხედვით შეცვლილია ჩამდინარე წყლების გაწმენდის ტექნოლოგია და შესაბამისად მნიშნელოვნად იცვლება ნაგებობის მშენებლობის და ოპერირების პირობები. გამომდინარე აღნიშნულიდან პროექტი საჭიროებს ეკოლოგიურ ექსპერტიზას, რისთვისაც საჭიროა გარემოზე ზემოქმედების პროცედურის ჩატარება.

ქ. ქობულეთის მუნიციპალური ჩამდინარე წყლების გამწენდი ნაგებობის მშენებელობის და ოპერირების პროექტის გარემოზე ზემოქმედების შეფასების პროცედურა ჩატარებულია სამეცნიერო-კვლევითი ფირმა „გამა“-ს მიერ, რის საფუძველზეც მომზადდა წნამდებარე გარემოზე ზემოქმედების შეფასების ანგარიში.

1.2 გზშ-ის ანგარიშის სტრუქტურა

ქ. ქობულეთის მუნიციპალური ჩამდინარე წყლების გამწმენდი ნაგებობის პროექტის გარემოზე ზემოქმედების შეფასების ფარგლებში გათვალისწინებულია შემდეგი საკითხების განხილვა:

• სამართლებრივი ასპექტები: • საინჟინრო-ტექნიკური ასპექტები, ეკოლოგიური შეფასება: • გარემოს ფონური მონაცემები და გარემოსდაცვითი ღონისძიებები:

o გამწმენდი ნაგებობის განთავსების ტერიტორიის ფიზიკურ-გეოგრაფიული დახასიათება;

o გეოლოგიური პირობები; o სეისმური პირობები; o ნიადაგების მდგომარეობა; o ჰიდროგეოლოგია და ჰიდროლოგია; o კლიმატი და მეტეოროლოგიური პირობები; o ატმოსფერული ჰაერის ხარისხი; o ბიოლოგიური გარემო; o ცვლილებების მიმართ მგრძნობიარე უბნები; o სატრანსპორტო ინფრასტრუქტურა; o სოციალურ-ეკონომიკური გარემოს ზოგადი დახასიათება.

• ზემოქმედების რეცეპტორები:

of 185

o ატმოსფერული ჰაერი (მშენებლობის და ოპერირების პირობებში მოსალოდნელი ემისიები, ხმაურის წყაროები, დონეები და გავრცელება);

o წყლის გარემო (სასმელი წყლით მომარაგება, ჩამდინარე წყლები, კანალიზაცია);

o მიწის რესურსი და სხვა რესურსები (მატერიალური, ენერგეტიკული და სატრანსპორტო რესურსების გამოყენება, საწარმოო ნარჩენები, როგორც გარემოს დაბინძურების ფაქტორი);

o სოციალურ-ეკონომიკური გარემო (ზემოქმედება ადამიანის ჯანმრთელობაზე, ზემოქმედება ინდუსტრიულ და დასახლებულ ზონებზე, ზემოქმედება სატრანსპორტო ნაკადებზე და ზემოქმედება მუშაობის უსაფრთხოებაზე).

• ზემოქმედების შეფასება ზოგადი კლასიფიცირების მიხედვით (მშენებლობის და ფუნქციონირების პირდაპირი და არაპირდაპირი, მეორადი, კუმულაციური, მოკლევადიანი, საშუალო და გრძელვადიანი, მუდმივი და დროებითი, დადებითი და უარყოფითი ზემოქმედებანი).

• გარემოზე ზეგავლენის შემცირების ღონისძიებები. • მიღებული შედეგების ანალიზი, დასკვნები და რეკომენდაციები.

2 სამართლებრივი და ადმინისტრაციული ასპექტები საქართველოს გარემოსდაცვითი სამართალი მოიცავს კონსტიტუციას, გარემოსდაცვით კანონებს, საერთაშორისო შეთანხმებებს, კანონქვემდებარე ნორმატიულ აქტებს, პრეზიდენტის ბრძანებულებებს, მინისტრთა კაბინეტის დადგენილებებს, მინისტრების ბრძანებებს, ინსტრუქციებს, რეგულაციებს და სხვა. საქართველო მიერთებულია საერთაშორისო, მათ შორის გარემოსდაცვით საერთაშორისო კონვენციებს. 2.1 საქართველოს გარემოსდაცვითი კანონმდებლობა

გამწმენდი ნაგებობის მშენებლობის და ექსპლუატაციის პროექტის გარემოზე ზემოქმედების შეფასების პროცესში გათვალისწინებული უნდა იქნას საქართველოს შემდეგი გარემოსდაცვითი კანონები 1(იხილეთ ცხრილი 2.1.1.)

ცხრილი 2.1.1. საქართველოს გარემოსდაცვითი კანონების ნუსხა

მიღების წელი კანონის დასახელება

1994 საქართველოს კანონი ნიადაგის დაცვის შესახებ (შესწ. 1997, 2002)

1998 კოლხეთის დაცული ტერიტორიების შექმნისა და მართვის შესახებ

1995 საქართველოს კონსტიტუცია (1999, 2000-2006, 2008)

1996 დაცული ტერიტორიების სისტემის შესახებ (შესწ. 2003, 2004, 2005, 2006, 2007)

1996 საქართველოს კანონი გარემოს დაცვის შესახებ (შესწ. 2000, 2003, 2007)

1996 საქართველოს კანონი სასოფლო–სამეურნეო დანიშნულების მიწის საკუთრების შესახებ

1997 საქართველოს კანონი ცხოველთა სამყაროს შესახებ (შესწ. 2001, 2003, 2004)

1997 საქართველოს კანონი ტურიზმის და რეკრეაციის შესახებ

1997 საქართველოს კანონი წყლის შესახებ (შესწ. 2003, 2004, 2005, 2006)

1 კანონთა ჩამონათვალი მოცემულია 2011 წლის 1 ნოემბრის მდგომარეობით

of 185

1997 საქართველოს კანონი სასოფლო–სამეურნეო დანიშნულების მიწის არასასოფლო–სამეურნეო მიზნით გამოყოფისას სანაცვლო მიწის ათვისების ღირებულებისა და მიყენებული ზიანის ანაზღაურების შესახებ

1999 საქართველოს კანონი ატმოსფერული ჰაერის დაცვის შესახებ (შესწ. 2000, 2007)

1999 საქართველოს ტყის კოდექსი (შესწ. 2000 2001, 2003, 2005, 2006)

2005 საქართველოს კანონი ლიცენზიების და ნებართვების შესახებ

2005 საქართველოს კანონი სახანძრო უსაფრთხოების შესახებ

2005 საქართველოს კანონი უძრავ ქონებაზე უფლებათა რეგისტრაციის შესახებ

2007 საქართველოს კანონი კულტურული მემკვიდრეობის შესახებ

2007 საქართველოს კანონი ეკოლოგიური ექსპერტიზის შესახებ

2007 საქართველოს კანონი გარემოზე ზემოქმედების ნებართვის შესახებ

2007 საქართველოს კანონი საზოგადოებრივი ჯანმრთელობის შესახებ

22.2 საქართველოს გარემოსდაცვითი სტანდარტები

წინამდებარე ანგარიშის დამუშავების პროცესში გარემო ობიექტების (ნიადაგი, წყალი, ჰაერი) ხარისხის შეფასებისათვის გამოყენებულია შემდეგი გარემოსდაცვითი სტანდარტები:

• მეთოდური მითითებებით „ნიადაგის ქიმიური ნივთიერებებით დაბინძურების ხარისხის შეფასების შესახებ“ (მმ 2.1.7. 004 - 02);

• სასმელი წყლის ტექნიკური რეგლამენტი (დამტკიცებულია საქართველოს შრომის, ჯანმრთელობისა და სოციალური დაცვის მინისტრის 17.12.2007 წლის №349/ნ ბრძანებით);

• ზედაპირული წყლების დაბინძურებისაგან დაცვის წესები (დამტკიცებულია საქართველოს გარემოს დაცვისა და ბუნებრივი რესურსების მინისტრის 1996 წლის 17 სექტემბრის №130 ბრძანებით);

• სანიტარიული წესებით და ნორმებით „ზედაპირული წყლების დაბინძურებისაგან დაცვის შესახებ“ (დამტკიცებულია საქართველოს შრომის, ჯანმრთელობისა და სოციალური დაცვის მინისტრის 2001 წლის 16 აგვისტოს №297/ნ ბრძანებით);

• ჰიგიენური ნორმატივები „დასახლებული ადგილების ატმოსფერული ჰაერის დამაბინძურებელი ნივთიერებების ზღვრულად დასაშვები კონცენტრაციები“, (ჰ.ნ. 2.1.6. 002-01);

• სანიტარიული ნორმები „ხმაური სამუშაო ადგილებზე, საცხოვრებელი, საზოგადოებრივი შენობების სათავსებში და საცხოვრებელი განაშენიანების ტერიტორიაზე“, (2.2.4/2.1.8 003/004-01).

2.3 საერთაშორისო ხელშეკრულებები

საქართველო მიერთებულია მრავალ საერთაშორისო კონვენციას და ხელშეკრულებას, რომელთაგან გამწმენდი ნაგებობის მშენებლობის და ექსპლუატაციის პროექტის გარემოზე ზემოქმედების შეფასების პროცესში მნიშვნელოვანია შემდეგი: • ბუნებისა და ბიომრავალფეროვნების დაცვა: o კონვენცია ბიომრავალფეროვნების შესახებ, რიო დე ჟანეირო, 1992 წ; o კონვენცია საერთაშორისო მნიშვნელობის ჭარბტენიანი, განსაკუთრებით წყლის

ფრინველთა საბინადროდ ვარგისი ტერიტორიების შესახებ, რამსარი 1971 წ; o კონვენცია გადაშენების პირას მყოფი ველური ფაუნისა და ფლორის სახეობებით

საერთაშორისო ვაჭრობის შესახებ (CITES), ვაშინგტონი, 1973 წ; o ბონის კონვენცია ველური ცხოველების მიგრაციული სახეობების დაცვის შესახებ, 1983 წ.

of 185 • კკლიმატის ცვლილება: o გაეროს კლიმატის ცვლილების ჩარჩო კონვენცია, ნიუ-იორკი, 1994 წ; o მონრეალის ოქმი ოზონის შრის დამშლელ ნივთიერებათა შესახებ, მონრეალი, 1987; o ვენის კონვენცია ოზონის შრის დაცვის შესახებ, 1985 წ; o კიოტოს ოქმი, კიოტო, 1997 წ; o გაეროს კონვენცია გაუდაბნოების წინააღმდეგ ბრძოლის შესახებ, პარიზი 1994.

• დაბინძურება და ეკოლოგიური საფრთხეები: o ევროპის და ხმელთაშუა ზღის ქვეყნების ხელშეკრულება მნიშვნელოვანი

კატასტროფების შესახებ, 1987 წ. • კულტურული მემკვიდრეობა: o კონვენცია ევროპის კულტურული მემკვიდრეობის დაცვის შესახებ; o კონვენცია ევროპის არქეოლოგიური მემკვიდრეობის დაცვის შესახებ.

• საჯარო ინფორმაცია: o კონვენცია გარემოს დაცვით საკითხებთან დაკავშირებული ინფორმაციის

ხელმისაწვდომობის, გადაწყვეტილებების მიღების პროცესში საზოგადოების მონაწილეობისა და ამ სფეროში მართლმსაჯულების საკითხებზე ხელმისაწვდომობის შესახებ (აარჰუსის კონვენცია, 1998 წ.)

of 185 33 ალტერნატივების ანალიზი

ქობულეთის მუნიციპალური ჩამდინარე წყლების გამწმენდი ნაგებობის პროექტის გარემოზე ზემოქმედების შეფასების პროცესში განხილული იქნა შემდეგი ალტერნატიული ვარიანტები:

1. არაქმედების ალტერნატივა ანუ ნულოვანი ვარიანტი; 2. გამწმენდი ნაგეობის განთავსების ალტერნატიული ვარიანტები; 3. ტექნოლოგიური ალტერნატივები.

3.1 პროექტის განუხორციელებლობა არაქმედების ალტერნატიული ვარიანტი

პროექტის განუხორციელებლობის შემთხვევაში ადგილი არ ექნება ბუნებრივ და სოციალურ გარემოზე იმ ნეგატიური ზემოქმედებას, რომელიც დაკავშირებული იქნება სამშენებლო სამუშაოების შესრულებასთან და გამწმენდი ნაგებობის ოპერირებასთან, რაც დადებითად შეიძლება შეფასდეს.

დაგეგმილი საქმიანობის წინასწარმა შეფასებამ, მოსალოდნელ ნეგატიურ ზემოქმედებებთან ერთად გამოავლინა მნიშვნელოვანი დადებით ასპექტები, რომელთა რეალიზაცია არ მოხდება პროექტის განუხორციელებლობის შემთხვევაში.

პროექტის განხორციელების პოზიტიური შედეგებიდან პირველ რიგში აღსანიშნავია ქ. ქობულეთის მიმდებარე წყალსატევების, მათ შორის შავი ზღვის სანაპირო ზოლის წყლის დაბინძურების რისკების მინიმუმამდე შემცირება, რასაც უდიდესი მნიშნელობა აქვს როგორც წყლის ბიოლოგიური გარემოს დაცვის, ასევე ქ. ქობულეთის როგორც საკურორტო ცენტრის შემდგომი განვითარებისათვის.

გამწმენდი ნაგებობის მშენებლობა და ოპერირების პროექტის განხორციეოლება გარკვეულ წვლილს შეიტანს რეგიონის, კერძოდ ქობულეთის მუნიციპალიტეტის სოციალურ-ეკონომიკური მდგომარეობის განვითარებაში, კერძოდ: აღსანიშნავია დროებითი და მუდმივი სამუშაო ადგილების შექმნა და ადგილობრივი მოსახლეობის დასაქმების მაღალი ალბათობა - როგორც მსგავსი პროექტების განხორციელების პრაქტიკა გვიჩვენებს მშენებლობისას დასაქმებულთა მხოლოდ 5-10%-ს შეადგენს სხვა რეგიონებიდან მოწვეული მაღალკვალიფიცირებული სპეციალისტები. მომსახურე პერსონალის დანარჩენი 90% (არაკვალიფიცირებული მუშახელი) კონკურსების გზით შეირჩევა ადგილობრივი მოსახლეობიდან, რომელთაც ჩაუტარდებათ სათანადო ტრეინინგები. ადგილობრივების მაღალი წილი იქნება ასევე ნაგებობის ოპერირების ფაზაზე დასაქმებულთა შორისაც.

გარდა ამისა, მოხდება დაგეგმილი საქმიანობისათვის საჭირო მომსახურე ინფრასტრუქტურის (იგულისხმება: სამშენებლო მასალების მწარმოებელი მცირე საამქროები, სატრანსპორტო მომსახურეობა, საზ-კვების ობიექტები და სხვ.) განვითარება, რაც თავის მხრივ შექმნის დამატებით შემოსავლის წყაროებსა და სამუშაო ადგილებს.

დასკვნის სახით შეიძლება ითქვას, რომ პროექტის განუხორციელებლობის შემთხვევაში, გარემოზე მოსალოდნელი დაბალი მასშტაბის ზემოქმედებების თავიდან აცილების ხარჯზე, მოხდება ქალაქის მუნციპალური ჩამდინარე წყლების ნორმირებული გაწმენდა და მინიმუმამდე შემცირდება ზედაპირული წყლების, მათ შორის შავი ზღვის სანაპირო ზოლის წყლის დაბინძურების რისკები. რაციონალური საპროექტო გადაწყვეტილებების და შესაბამისი შემარბილებელი ღონისძიებების გათვალისწინებით გამწმენდი ნაგებობის მშენებლობა და ოპერირება გაცილებით მნიშვნელოვან ეკოლოგიურ სარგებელს გამოიწვევს, ვიდრე პროექტის არაქმედების ალტერნატივა და იგი უგულვებელყოფილი იქნა.

of 185 33.2 გამწმენდი ნაგებობის განთავსების ალტერნატიული ვარიანტები

გამწმენდი ნაგებობისათვის ტერიტორიის შერჩევის საკითხი განიხილებოდა ქ. ქობულეთის წყალსადენ-კანალიზაციის სისტემების რეაბილიტაციის პროექტის ფარგლებში და შესაბამისად ამ ეტაპზე გადაწყდა საკანალიზაციო წყლების ქალაქის ჩრდილოეთის მიმართულებით გატანა. როგორც წინამდებარე დოკუმენტის შესავალ ნაწილშია მოცემული, დღეისათვის წყალსადენ კანალიზაციის სისტემის სამშენებლო-სარეაბილიტაციო სამუშაოები პრაქტიკულად დამთავრებულია და საკანალიზაციო წყლები მიყვანილია №3 სატუმბ სადგურამდე, რომელიც ქალაქის ჩრდილოეთ ნაწილში მდებარეობს.

გამომდინარე აღნიშნულიდან, მოცემულ ეტაპზე გამწმენდი ნაგებობის ადგილმდებარეობის ალტერნატიული ვარიანტების არჩევანი შეზღუდულია და განხილებოდა მხოლოდ ორი ალტერნატიული ტერიტორია, მდ. ოჩხამურის მარცხენა და მარჯვენა სანაპიროებზე. აღსანიშნავია ის ფაქტი, რომ ორივე ალტერნატიული ტერიტორია პრაქტიკულად იდენტურია და ბიოლოგიურ გარემოზე ზემოქმედების თვალსაზრისით არცერთი არ გამოირჩევა მაღალი სენსიტიურობით. ამასთანავე ორივე ტერიტორია ახლოსაა მნიშნელოვანი წყლის ხარჯის მქონე ზედაპირული წყლის ობიექტებთან (მდ. ოჩხამური, მდ. ჩოლოქი), რაც ხელს შეუწყობს ჩამდინარე წყლებთან ერთად ჩაშვებული მავნე ნივთიერებების განზავების პროცესს.

აქვე უნდა აღინიშნოს ის ფაქტი, რომ გამწმენდი ნაგებობის მდინარის მარჯვენა სანაპიროზე მოწყობის შემთხვევაში საჭირო იქნება მდ. ოჩხამურის გადაკვეთა, რაც მნიშნელოვანი მოცულობის სამშენებლო სამუშაოების შესრულებას საჭიროებს და შესაბამისად ადგილი ექნება გარემოზე შედარებით მაღალი ხარისხის ზემოქმედებას. გარდა ამისა ინდა ითქვას, რომ გამწმენდი ნაგებობის მდინარის მარჯვენა სანაპიროზე მოწყობა დაკავშირებული იქნება შედარებით მეტ ხარჯებთან (მდინარის გადაკვეთა, 1 კმ-მდე სიგრძის წნევიანი კოლექტორის მოწყობა და სხვა). მნიშნელოვანია ის ფაქტიც, რომ წინასაპროექტო ეტაპზე ჩატარებულმა გეოლოგიურმა და გეოტექნიკურმა კვლევებმა უჩვენა, რომ ამ ტერიტორიაზე გავრცელებული გრუნტები ცუდი ფიზიკურ-მექანიკური მახასიათებლების გამო არ გამოდებოდა საპროექტო ნაგებობების ფუძედ.

მდინარის მარცხენა სანაპიროზე ჩატარებული გეოლოგიური და გეოტექნიკური კვლევების მიხედვით ტერიტორია ვარგისია სამშენებლო სამუშაოების განხორციელებისათვის.

ყოველივე ზემოთ თქმულის გათვალისწინებით, უპირატესობა მიენიჭა მდ. ოჩხამურის მარცხენა სანაპიროზე შერჩეულ ტერიტორიას, რაც შეთანხმებულია ადგილობრივ მუნიციპალიტეტთან.

3.3 ჩამდინარე წყლების გაწმენდის ტექნოლოგიური ალტერნატივები

ჩამდინარე წყლის გაწმენდის ტექნოლოგიური ალტერნატივების განხილვისას გათვალისწინებული იქნა წყლის გაწმენდის მოთხოვნილი პარამეტრები, ნაგებობის ექსპლუატაციის პირობები, ტექნოლოგიის ხელმისაწვდომობა.

საწყის ეტაპზე (ვიდრე Orange Water Solutions - ჰოლანდიური კომპანია, რომელიც პასუხიმგებელია პროექტის დიზაინზე და ტექნოლოგიურ მოწყობილობების მოწოდებაზე, დაამუშავებდა პროექტს), განიხილებოდა ჩამდინარე წყლების ბიოლოგიური გაწმენდა ფიტოდეპურაციის მეთოდის გამოყენებით. აღნიშნული მეთოდი, წინასწარი დალექვის შემდეგ, ითვალისწინებს წყლის გაწმენდას არხებისა და ტბორების სიტემიაში, სადაც იზრდება წყლის

of 185 მცენარეები და წყალმცენარეები. მეთოდი მოითხოვს დიდი ტერიტორიის დატბრვას (ქობულეთის შემთხვევაში -დაახლოებით 10 -12 ჰა).

დეტალური დიზაინის დამუშავებისას, ფიტოდეპურაციის მეთოდი უარყოფილი იქნა, ვინაიდან კონსულტანტების (Orange Water Solutions) აზრით ვერ უზრუნველყოფდა წყლის მოთხოვნილი პარამეტრებით გაწმენდას. გასათვალისწინებელიიყო ის გარემოებაც, რომ ქობულეთის ტურისტული ზონის სიახლოვეს იქმნებოდა საკმაოდ დიდი ზომის ჩამდინარე წყლის ხელოვნური წყალსატევი.

უპირატესობა მიენიჭა ჩამდინარე წყლების სრული ბიოლოგიური გაწმენდის თანამედროვე ტექნოლოგიით აღჭურვილ ნაგებობას, რომელიც დაფუძნებულია აქტივირებული ლამის პროცესზე და უზრუნველყოფს წყლის სათანადო პარამეტრებით გაწმენდას.

of 185 44 პროექტის აღწერა

4.1 შესავალი

პროექტის მიხედვით გამწმენდი ნაგებობის მშენებელობა დაგეგმილია ქ. ქობულეთის ჩრდილო-აღმოსავლეთით, მდ. ოჩხამურის მარჯვენა სანაპიროზე, კერძოდ მდ. ჩოლოკთან შესართავიდან 150-200 მ-ს დაცილებით. საპროექტო ტერიტორია სწორი ზედაპირისაა, რამდენიმე ადგილზე წარმოდგენილია ხელოვნურად შექმნილი ღრმულები, სადაც აუდიტის პერიოდში ჩამდგარი იყო წყალი. როგორც აუდიტის დროს დადგინდა ტერიტორია წლების განმავლობაში განიცდიდა მნიშნელოვან ტექნოგენურ დატვირთვას. ადრეულ წლებში მისი გამოყენება ხდებოდა სასფლო-სამეურნეო დანიშნულებით, ხოლო ბოლო წლებში ადგილი ქონდა ქვიშის მოპოვებას.

ტერიტორია მცენარეული საფარის თვალსაზრისით ძალზე ღარიბია, უპირატესად წარმოდგენილია ბალახეული საფარი, რომელშიდაც ჭარბობს სარეველა სახეოებები.

საპროექტო ტერიტორიას ჩრდილოეთისმხრიდანესაზღვრება გრუნტიანი საავტომობილო გზა და შესაბამისად მშენებლობის და ოპერირების ფაზებზე ახალი გზების მოწყობა საჭირო არ იქნება. გამწმენდი ნაგებობის მშენებელობისათვის შერჩეული ტერიტორია უახლოესი საცხოვრებელი და საზოგადოებრივი შენობებიდან დაცილებილია 300-400 მ-ით. ტრიტორიის სიტუაციური სქემა მოცემულია სურათზე 4.1.1.

სურათი 4.1.1. საპროექტო ტერიტორიის სიტუაციური სქემა

როგორც წინამდებარე ანგარიშშია მოცემული დღეისათვის ქალაქის წყალსადენ-კანალიზაციის რეაბილიტაციის პროექტით გათვალისწინებული სამუშაოები დამთავრებულია. საკანალიზაციო წყლების ქალაქის ტერიტორიიდან გატანა ხდება სატუმბი სადგურების და გამყვანი საკანალიზაციო კოლექტორის საშუალებით, საიდანაც ჩამდინარე წყლები გაწმენდის გარეშე ჩაედინება მდ. ოჩხამურში, მდინარეზე გადამავლი ხიდის მიმდებარედ. შესაბამისად ქალაქის საკანალიზაციო წყლების გამყვანი კოლექტორი საპროექტო ტერიტორიამდე

of 185 მიყვანილია და გამწმენდი ნაგებობის აშენების შემდეგ საკანალიზაციო წლები ჩართული იქნება გამწმენდ ნაგებობაში.

გამწმენდი ნაგებობის მშენებელობისათვის შემოთავაზებული საპროექტო გადაწყვეტების მიხედვით უზრუნველყოფილი იქნება ქალაქის ტერიტორიაზე წარმოქმნილი ჩამდინარე წყლების სრული მოცულობის ეროვნული სტანდარტების მოთხოვნების შესაბამისად გაწმენდა.

გამწმენდი ნაგებობის პროექტის მომზადების დროს გათვალისწინებულია ის მნიშნელოვანი პრობლემა, რაც აქტიურ და არა აქტიურ ტურისტულ სეზონებს შორის ჩამდინარე წყლების რაოდენობებს შორის დიდ სხვაობასთან არის დაკავშირებული.

44.2 წინასწარი საპროექტო გადაწყვეტები

4.2.1 ძირითადი არჩევანი

წინასაპროექტო ეტაპზე გადაწყვეტილი იქნა იმ გამწმენდი მოწყობილობების ნუსხა, რომლებიც შეტანილი იქნებოდა ქობულეთის გამწმენდი ნაგებობის ძირითად პროექტში. ინფორმაცია გამწმენდი მოწყობილობების შესახებ მოცემულია ცხრილში 4.2.1.1.

ცხრილი 4.2.1.1. ინფორმაცია ჩამდინარე წყლების გამწმენდი ნაგებობის პროექტში გათვალისწინებული მოწყობილობების შრჩევის შესახებ

ასპექტი კი არა წყლის გაწმენდა

საკანალიზაციო სისტემა X შემავალი ნაკადის სატუმბი სისტემა X სილის/ლამის დამჭერი X ფარის სისტემა X პირველადი გამწმენდი X სელექტორი X უჰაერო ავზი X აქტივირებული შლამ-შემკრები X მეორადი გამწმენდი X ლამის გამოდენა X გაუვნებლობა X გამომავალი ნაკადის სატუმბი სისტემა X ლამის განთავსება გასქელება X ჰიდროლიზური გახლეჩა X გაუწყლოება X ლამის შენახვა X

გამწმენდი ნაგებობის პროექტირების პროცესში გათვალისწინებულია შემდეგი ძირითადი ასპექტები:

• წყლის დონე - სატუმბი სადგური საკანალიზაციო სისტემაში უზრუნველყოფს წყლის საჭირო დონეს წყლის თავისუფალი დინებისათვის დამატებითი გადატუმბვის გარეშე, გამწმენდ ნაგებობაში. გაწმენდილი წყლის ჩაშვება ზედაპირული წყლის ობიექტში მოხდება გადატუმბვით (სატუმბოს სამშენებლო პროექტი მომზადდება მშენებელი კონტრატორის მიერ);;

• ხმაური და სუნი - გათვალისწინებული უნდა იქნას გამწმენდი ნაგებობის ოპრირირების ფაზაზე უახლოეს დასახლებულ ზონამდე ხმაურისა და არასასიამოვნო სუნის

of 185

გავრცელების პრევენციის ღონისძიებები. უზრუნველყოფილი იქნება მომსახურე პერსონალზე ხმაურის გავრცელებასთან და არასასიამოვნო სუნთან დაკავშირებული ზემოქმედების მინიმიზაციის ღონისძიებები;

• სამშენებლო ფართობი - ძირითადი პროცესის პროექტირებით, არ არსებობს რაიმე სახის შეზღუდვა სივრცის რაოდენობასთან და/ან ფართობის ზომებთან დაკავშირებით;

• ელექტრო ენერგია - საჭირო ელექტროენერგია ხელმისაწვდომი იქნება (400 ვ, 50 ჰერცი).

44.3 ძირითადი საპროექტო გადაწყვეტები

პროექტის მიხედვით გამწმენდი ნაგებობის შემადგენლობაში გათვალისწინებულია შემდეგი დანადგარ მოწყობილობების მოწყობა:

• ფარის სისტემა; • სელექტორი; • აქტიური ლამის ავზი; • მეორადი გაწმენდის სისტემა; • წყალმომარაგების სისტემა, • აირის გამწმენდი სისტემა; • აქტიური ლამის სისტემა; • ოპერირების სისტემა და სხვა.

ქვემოთ მოცემულია გამწმენდი ნაგებობის ცალკეული ნაწილების მოკლე აღწერა:

აქტივირებული შლამის ავზის საერთო ზომები ღერძებში A–E 67125 მმ ხოლო ღერძებში 1-7 50800 მმ. ავზის სიღრმე 4400 მმ-ია. მას გააჩნია ექვსი საყრდენი რომელთა შორის დაშორებაც ღერზებში 7-6 და 2-1 ისევე როგორც ღერძბში A-B და C-D 8600 მმ-ია, ღერძებში B-C ის 41525 მმ უდრის ხოლო დანარჩენ ღერძებში 8400 მმ-ია.

მეორადი გამწმენდის ზომები ღერძებში A-E 38500 მმ ხოლო ღერძებში 1-6 32600 მმ. ის მართკუთხა ფორმისაა და შედგება 4 გამწმენდისაგან შიდა ზომებით 7200 მმ. მისი სიღრმე სხვადასხვა ადგილას სხვადასხვაა. თუ თავდაპირვლად გამწმენდის სიღრმე 4350 მმ (აქედან 2000 მმ მიწისქვეშაა მოქცეული) გამწმენდის ბოლოსკენ მისი სიღრმე 2350 მმ-ია. მეორად გამწმენდთან განთავსებულია ნარჩენი შლამის სატუმბი ზომით 3050x3300 მმ მთლიანი სიღმით 2300 მმ. ის გადახურულია ალუმინის ბადით. აქვე განთავებულია ქაფის მოსაცილებელი ჭა ზომით 2000 x 1200 მმ და წყლის დასამუშავებელი ზომით 4000 x 2600 მმ-ით. წყლის დასამუშავებლის სიღმე შეადგენს 2300 მმ საიდანაც 2000 მმ მოქცეულია მიწის ქვეშ.

შლამის შემასქელებლის დიამეტრი შეადგენს 17100 მმ. იმის გამო რომ შემასქელებლის გააჩნია დახრილი კუთხის ძირი მისი სიღრმე განსხვავებულია სხვადასხვა ადგილას. კიდეებში ეს სიღრმე უტოლდება 3500 მმ ხოლო შემასქელებლის ცენტში 4400 მმ-ს. აღსანიშნავია ისიც რომ +2000 ნიშნულიდან ავზი მოქცეულია მიწის ქვეშ. მიწის ზემოთ შლამის შემასქელებლის სიმაღლე 3500 მმ. ნალექების შემასქელებელთან ასევე განთავსებულია ნალექების სატუმბი ზომებით 3600 x 1950 მმ. ის გადახურულია ალუმინის ბადით და მიწის ზემოთ ამოსულია 300 მმ-ით. სატუმბის მთილანი სიღრმე შეადგენს 1715 მმ.

ნალექების საცავის ზომები ღერძებში A-B ისევე როგორც ღერძებში 1-2, 12000 მმ ხოლი მისი სიღრმე 3000 მმ-ს უტოლდება.

საოპერაციო შენობა ერთ სართულიანია ზომებით ღერძებში A-B 7900 მმ ხოლო ღერძებში 1-4 13850 მმ-ია. მასში შემეგი დანიშნულების ოთახებია განთავსებული: (1) ლაბორატორია, (2) საკონტროლო ოთახი, (3) ბუფეტი, (4) საერთო ოთახი, (5) სააბააზნო, (6) ელექტრო სამონტაჟო,

of 185 (7) ნავთობისა და კონსიტენტური საზეთის შესანახი ოთახი, (9) სამუშაო ადგილი მარტივი სარემონტო სამუშაოებისათვის და (10) კორიდორი. შენობის მთლიანი სიმაღლეა 3875 მმ.

პროექტით ასევე გათვალისწინებულია სუნის ფილტრის მოწყობა ზომებით 7000 x 5000 მმ. ტერიტორიაზე იდგმება ელექტრო სატრანსფორმატორო 3000 x 3000 მმ და ეწყობა საკანალიზაციო ჭა რომლის ზომებიც შეადგენს 2500 x 2500 მმ. საკანალიზაციო ჭის ფსკერის ნიშნულია -1750 ხოლო ზედაპირის +2650. მიწის ნიშნულიდან (+ 2000) ის ამოსულია 650 მმ-ით.

ნაგებობის ტერიტორიაზე განთავსებული სელექტორი შედგება ოთხი განყოფილებისაგან. მათი ზომები განსხვავებულია. პირველი განყოფილება 10700 x 3200 მმ ტოლია ხოლო მეორე, მესამე და მეოთხე განყოფილებები 5600 x 5600 მმ-ის. მეოთხე განყოფილებას აქვს დამატებითი სივრცე ღერძებში G-H ზომებით 1800 x 1500. ამ განყოფილებების სიღრმე ერთნაირია და 4850 მმ უდრის. სელექტორის პირველ განყოფილებასთან განთავსებულია ხრეშის მომცილებელი ზომით 4000 x 3200 მისი სიღრმე კი 5750 მმ-ია. მას გააჩნია ალუმინის ლუქი. არის ჰაერგაუმტარი და აქვს დამცავი ბადე. ქვიშის მომცილებლის გვერდით კი (ღერძებში A-B) განლაგებულია ნარჩენების მომშორებელი ზომებით 6300 x 3200 და სიღრმით 2250 მმ. ისევე როგორც ხრეშის მომცილებეს მასაც აქვს ალუმინის ლუქი და ჰაერგაუმტარია.

გამწმენდი ნაგებობის გენერალური გეგმნა მოცემულია ნახაზზე 4.3.1.

of 1

85

ნნახა

ზი

4.3.

1. გ

ამწმ

ენდ

ი ნა

გებო

ბის

გენე

რალ

ურ

ი გე

გმა

of 185

44.3.1.1 ფარის სისტემა

ფარის სისტემა წყალმიმღების ნაწილია. სუნის (H2S) ემისიის შესამცირებლად, გაუწმენდავი წყალი მოხვდება წყალმიმღებ ავზში, სადაც დამონტაჟებული იქნება ავტომატური ფარის სისტემა (გისოსი). წყლის მიწოდება მოხდება 1.050 მ3/სთ-ის რაოდენობით. ფარის გასაწმენდად (ავტომატურად ან მექანიკური) გათვალისწინებულია წყალმომარაგების სისტემის მოწყობა. სისტემის დატბორვისგან დასაცავად, მაგალითად როდესაც გისოსი ჩაკეტილია, დამონტაჟებული იქნება წყალგადასაშვები მოწყობილობა. ასეთ სიტუაციაში ჩამდინარე წყლების მომწოდებული სატუმბი დანადგარი არ ითიშება და ჩამდინარე წყლები ხვდება პირდაპირ გამყვან კოლექტორში. აღსანიშნავია, რომ ასეთ სუტიაციაში ადგილი ექნება ჩამდინარე წყლების მიმღები ზედაპირული წყლის ობიექტის (მდ. ოჩხამური) დაბინძურებას, მაგრამ ასეთი შემთხვევების რისკი ძალზე დაბალია და დამატებითი ტექნიკური გადაწყვეტების დამუშავება საჭიროებას არ წარმოადგენს.

გისოსებში დაჭერილი მასალა მოგროვდება ურიკაში. დანადგარი (ფარის სისტემა) დაცული იქნება ცივი ამინდის პირობებისგან (ყინვა). მილსადენში, შემოსული წყლის ხარჯი გაიზომება და ასევე დამონტაჟდება სინჯების ამღები მოწყობილობა, ნაგებობის მუშაობიე ეფექტურობის კონტროლის მიზნით. ფარის სისტემის ფუნქციონირებისატვის ნორმალური გარემოს პირობების შესანარჩუნებლად, დანადგარის ეს ნაწილი დაფარულია. გამონაბოლქვი ჰაერი გაიწმინდება აირსაწმენდი სისტემის მიერ.

4.3.1.2 სელექტორი

სეზონურ დატვირთვებს შორის არსებული სხვაობის საფუძველზე, სელექტორი იმუშავებს ორნაირად. ოპტიმიზირებულ სელექტორის სისტემაში იქნება ოპტიმალური კონტაქტი გაუწმენდავ ჩამდინარე წყლებსა და ბიოლოგიურ შლამს შორის. ამიტომ დამონტაჟდება შემრევები. ბიოლოგიური პროცესისთვის ასევე მნიშვნელოვანია ავზში ერთგვარი დახრილობის მოწყობა. წყლის გამოძევების სისტემის შექმნა შესაძლებელია მთლიანი ავზის დაყოფით რამდენიმე ავზებად. წყლის გამოძევების სისტემის შექმნის ალტერნატიული ვარიანტია ასევე ავზის ზომების სპეციფიური თანაფარდობის გამოყენება.

არა-აქტიური სეზონის დროს, სელექტორის მოცულობა დაყენებული იქნება 138 მ3-ზე. ამ ავზის ოთხ ნაწილად დაყოფით მიიღება ძალიან პატარა ზომები. ამიტომ, წყლის გამოძევების სისტემა უნდა შეიქმნას „კონკრეტული ზომების მიხედვით“, რომელიც მოგვცემს თანაფარდობას სიგრძეს, სიგანეს და სიმაღლეს შორის (სიგრძე/სიგანე>3:1).

აქტიურ სეზონზე სელექტორის მოცულობა არის 514 მ3. წყლის გამოძევების სისტემა შეიქმნება ოთხი თანმიმდევრული ავზით. პირველი ავზი არის გამოძევებული წყლის შემკრები არა-აქტიურ სეზონზე.

სელექტორის გარშემო ჯანსაღი გარემოს პირობების შესანარჩუნებლად, გათვალისწინებულია სელექტორის გადაფარვა. გამონაბოლქვი ჰაერი გაიწმინდება აირსაწმენდი სისტემის მიერ.

4.3.1.3 აქტივირებული ლამის ავზი

აქტივირებული ლამის ავზის პროექტირების პროცესში გათვალისწინებულია შემდეგი პარამეტრები:

• ავზის მოცულობა; • აერაციის ტიპი;

of 185

• ავზის სქემა.

აავზის მოცულობა

ორი ყველაზე მოდიფიცირებული ბიოლოგიური პროცესი აქტივირებულ ლამის ავზში არის ნიტრიფიკაცია და დენიტრიფიკაცია. ცხრილში 4.3.1.3.1. მოცემულია საჭირო მოცულობა სხვადასხვა სეზონებში, ამ ორი ბიოლოგიური პროცესისთვის.

ცხრილი 4.3.1.3.1. ავზის საჭირო მოცულობები აქტივირებული ლამის სისტემა სხვადასხვა სეზონებში

პარამეტრები ზომის ერთ.

აქტიური სეზონი არააქტიური სეზონი

მოცულობა - ნიტრიფიკაცია - დენიტრიფიკაცია

მ3

მ3

4.775 3.043

4.804 7.002

საერთო მოცულობა მ3 7.818 11.806

აქტივირებული ლამის სისტემის მოცულობა, როგორც ცხრილში 4.3.1.3.1. არის მოცემული, ეფუძნება გააქტიურებული ლამის კონცენტრაციას 4 კგ/მ3. ამ სიტუაციაში, საჭირო მოცულობა არა-აქტიურ სეზონზე დაახლოებით 34%-ით მცირეა ვიდრე აქტიურ სეზონზე. ამ სხვაობის შესასწორებლად არსებობს ორი შესაძლებლობა: აერაციის ავზის გაყოფა ორ ავზად ან უფრო დაბალი ლამის კონცენტრაციის შემოღება არა-აქტიურ სეზონზე. საერთო მოცულობით 11.806 მ3, ლამის კონცენტრაცია არა აქტიურ სეზონზე გათვლილია 2,7 კგ/მ3-ზე. ამ მნიშვნელობით, ბიოლოგიური პროცესი და ფიზიკური პროცესი (სედიმენტაცია) განხორციელდება უპრობლემოდ. ასეთი მნიშვნელობა საერთო მნიშვნელობაა, მაგალითად, დატვირთვის ქვეშ მყოფი გამწმენდი ნაგებობებისთვის. ვინაიდან ლამის დაბალი კონცენტრაცია ადვილად და იაფად მიღწევადი გადაწყვეტაა, რეკომენდირებულია ლამის კონცენტრაციის ცვლილება სხვადასხვა სეზონებზე. სხვა შესაძლებლობა ჯერჯერობით არ შემუშავებულა.

აერაციის ტიპი

ჩამდინარე წყლების გაწმენდისას არსებობს ორი გავრცელებული სახის აერაცია: შებერვით აერაცია და ზედაპირული აერაცია. შებერვით აერაცია საჭიროებს კომპრესორს. აგრეთვე, შებერვით აერაციის აირის მილები და დიფუზორები უნდა დამონტაჟდეს აერაციის ავზში. ზედაპირული აერაცია გაცილებით მარტივი ტექნიკური გადაწყვეტაა. აერაციის ავზში არანაირი ნაწილი არ მონტაჟდება და ნაკლებ ტექნიკურ აღჭურვილობას საჭიროებს. შებერვით აერაციასთან შედარებით, კონტროლის პროცესი უფრო მარტივი იქნება. ამ ასპექტების გათვალისწინებით, მიზნის მისაღწევად (რომ დაკმაყოფილდეს წყლის გამოშვების სტანდარტები მარტივი ტექნოლოგიითა და ხელსაყრელი ტექნიკური მომსახურებით) ზედაპირული აერაციის არჩევა მარტივი გასაკეთებელია. თუმცა, სხვა ასპექტები რომლებიც უნდა იქნას გათვალისწინებული, არის აერაციის სისტემის ინვესტიციის ხარჯები და ელექტროენერგიის მოხმარება. შებერვით აერაციის საინვესტიციო ხარჯები უფრო მაღალია ვიდრე ზედაპირული აერაციის. მეორეს მხრივ, შებერვით აერაციის ელექტროენერგიის მოხმარება უფრო დაბალია ვიდრე ზედაპირული აერაციის. პროექტში მიღებულია ზედაპირული აერაციის სისტემის დამონტაჟება.

ზედაპირული აერაციისთვის არის სხვადასხვა ვარიანტები და გადაწყვეტები. მაგალითად, ჯაგრისებრი აერაცია ან ადგილობრივი აერაცია. ჯაგრისებრი აერაციის გამოყენებით, ავზის მაქსიმალური წყლის სიღრმე არის დაახლოებით 1,5-2 მ. ადგილობრივი აერაციით, მაქსიმალური სიღრმე არის დაახლოებით 4-5 მ. ასევე, ადგილობრივი აერაციით შესაძლებელია სხვადასხვა თეფშისებრი რგოლების გამოყენება სხვადასხვა ენერგო-ეფექტურობისთვის. ახალი თაობის თეფშისებრ რგოლების ადგილობრივი აერაციის ენერგო-ეფექტურობა 30%-ით მაღალია ჯაგრისებრ აერაციასთან შედარებით. გარდა ენერგო-

of 185

ეფექტურობისა, ადგილობრივი აერატორს უკეთესი შემრევი თვისებები აქვს ვიდრე ჯაგრისებრ აერატორს.

პროექტის მიხედვით გათვალისწინებულია გადახურული ადგილობრივი აერატორების მოწყობა, ახალი თაობის თეფშისებრი რგოლებით.

ბიოლოგიური პროცესების სამართავად, აერატორები გაკონტროლდება ავზში ჟანგბადის კონცენტრაციით, რომელიც მუდმივად იზომება. სპეციფიკურ გარემოებებში (მაგალითად არა-აქტიური სეზონის დროს), აერატორები მუშაობენ დაბალ სიჩქარეზე, ან შესაძლოა გაითიშონ. ესეთ სიტუაციებში საჭიროა დამატებითი შერევა, რომ უზრუნველყოფილი იყოს ბიოლოგიური პროცესების განგრძობა და აერაციის ავზში ლამის დალექვის პრევენცია.

აავზის დაგეგმარება

ავზის მოცულობა გამოთვლილია 11.806 მ3-ზე. ადგილობრივი აერატორების ეფექტურობაზე დაყრდნობით, დადგენილია 4 მ სიღრმე. ავზის ფსკერი გამოთვლილია 2.950 მ2-ზე.

ენერგეტიკული თვალსაზრისით, სიგანესა და სიმაღლეს შორის თანაფარდობა არის 2:1. როდესაც სიმაღლე არის 4 მეტრი, სიგანე არის 8 მეტრი. გააქტიურებული ლამის ავზის მთლიანი სიგრძე არის 370 მეტრი. დამონტაჟებული მიქსერები უზრუნველყოფს, ავზში დაახლოებით 25-30 სმ/წმ სიჩქარეს.

გააქტიურებული ლამის ავზში წყლის ხარჯის სამართავად, დამონტაჟებული იქნება მცოცავი ძელაკები.

წლის ზოგიერთ პერიოდში (მაგალითად ამინდის ცვლილებით), გააქტიურებული ლამის ავზის ზედაპირზე, შესაძლოა წარმოიქმნას სპეციფიური მოტივტივე მასალა. ამ მასალის მეორად გამწმენდში მოხვედრის თავიდან ასაცილებლად, წყალგადასაშვების მთელს სიგრძეზე დამონტაჟდება ეკრანი. სარქველები იქნება დამონტაჟებული გააქტიურებული ლამის ავზის წყალგადასაშვებზე, გამწმენდებში შემავალი დინების ჩასაკეტად.

4.3.1.4 მეორადი გამწმენდი

მეორად გამწმენდში, ლამი და წყალი ცალკევდება ლამის დალექვით. ამ გამწმენდი ნაგებობის სპეციფიკური ასპექტია ფილტრების ფორმა, რომლებსაც ასევე სპეციფიური თვისებები გააჩნიათ. ავზების ფორმა შესაძლოა იყოს მრგვალი ან მართკუთხა. მართკუთხა ავზებში ლამის მოცილების მექანიზმი მთლიანად მექანიკურია და მუდმივად მუშაობს ჯაჭვზე და სხვა მბრუნავ მოწყობილობაზე შლამში და წყალში.

მართკუთხა ავზების მშენებლობა, მრგვალი ავზების მშენებლობის საერთო მოცულობასთან შედარებით დაახლოებით 30%-ით ნაკლებია. ამ ფაქტებზე დაყრდნობით, ჩანს, რომ მართკუთხა ავზების ერთადერთი ნაკლი არის ლამის მომაცილებელი ჯაჭვის ტექნიკური მომსახურება. ქობულეთის ჩამდინარე წყლების გამწმენდი ნაგებობის მიზანი ჩადებული იყო „ხელსაყრელი სისტემის უზრუნველყოფა“. ჯაჭვური სისტემის ტექნიკური მომსახურების თვალსაზრისით უნდა გავითვალისწინოთ, რომ ოთხი გამწმენდი მოწყობილობიდან სამი მხოლოდ აქტიურ სეზონზე მუშაობს. ეს სისტემა მხოლოდ ამ პერიოდში გამოიყენება. ჰოლანდიური გამოცდილებით ცნობილია, რომ ამ ჯაჭვების მუშაობის უნარი არის დაახლოებით 8 წელი (2 სმ/წმ სიჩქარით). როდესაც ამ ოთხიდან მხოლოდ 1 მუშაობს მთელი წლის განმავლობაში და დანარჩენი სამი მხოლოდ 4 თვის განმავლობაში, მაშინ ამ ჯაჭვების სასიცოცხლო ციკლი იზრდება 16 წლამდე, რაც ხელსაყრელ პირობად ითვლება ტექნიკური მომსახურების თვალსაზრისით. ამრიგად, სისტემის ცვეთა დამოკიდებულია მოწყობილობის ბრუნვის სიჩქარეზე. ხანგრძლივი გამოცდილებიდან გამომდინარე, ეს სიჩქარე არის ისტორიული მნიშვნელობების თითქმის 50%. მბრუნავი სისტემის სიჩქარე დაყენდება 1

of 185

სმ/წმ-ზე. ეს დაბალი სიჩქარე ასევე განაპირობებს უფრო ხანგრძლივ სიცოცხლისუნარიანობას.

პროექტის მიხედვით უნდა აშენდეს მართკუთხა მეორადი გამწმენდები. მოტივტივე მასალების მოსაცილებლად კი ფილტრების ბოლოში უნდა დამონტაჟდეს სკიმერები. სხვადასხვა ავზებზე უწყვეტად იმუშავებენ სკიმერები. წყლის რაოდენობა შესაძლებელია რომ განისაზღვროს მაქსიმუმ როგორც 10 მ3/წმ. ეს მასალა უკან სელექტორში იტუმბება.

გამავალი წყალი თვითდინებით ჩაედინება გამდინარე წერტილში. გამავალ არხში დამონტაჟებულია ნიმუშების ამღები მოწყობილობა. ეს ნიმუშები საჭიროა პროცესის კონტროლისთვის, შედეგების გამოსათვლელად და ხელისუფლებისთვის ანგარიშის ჩასაბარებლად.

44.3.1.5 დაბრუნებადი და ჭარბი (ამოსაღები) ლამი

დაბრუნებადი ლამი

იმ არჩევნის საფუძველზე რომ უნდა მოეწყოს მართკუთხა ავზები, როგორც ეს ზემოთ არის აღწერილი, დამონტაჟებული იქნება 4 დაბრუნებადი ლამის ტუმბო. ვინაიდან ამ ავზების დატვირთვა თანაბარია, დაბრუნებადი ლამის ტუმბოებიც შესაძლებელია რომ იყოს ერთი და იგივე ზომის და სიმძლავრის. გამოთვლების თანახმად საჭირო სიმძლავრე იქნება 100-250 მ3/სთ. გააქტიურებული ლამის ავზში ლამის კონცენტრაციის, ლამის დატვირთვის და ლამის ავზის ფსკერზე დალექვის რეგულირებისთვის, განხორციელდება ტუმბოების ცვლადი სიჩქარის კონტროლი. სიჩქარის კონტროლი დამოკიდებულია შემოსული წყლის ხარჯზე.

დაბრუნებადი ლამი ისევ ჩამდინარე წყლების გამწმენდ ნაგებობაში ბრუნდება. ეს ხარჯი გადანაწილდება სელექტორსა და გააქტიურებული ლამის ავზზე. ეს დანაყოფები ხელით უნდა რეგულირდებოდეს 10-90% დიაპაზონში.

ამოსაღები ლამი

ამოსაღები ლამის ამოტუმბვა ხდება წყლის სისტემიდან და იტუმბება ლამის გამწმენდ სისტემაში. გამოთვლების მიხედვით, ლამის მაქსიმალური რაოდენობა (აქტიურ სეზონზე) იქნება 729 მ3/დღე. 100 სთ/კვირა სამუშაო დროით, გამოთვლების მიხედვით ტუმბოს სიმძლავრე იქნება 50 მ3/სთ ((729 * 7)/100). არა-აქტიურ სეზონზე ტუმბოს სიმძლავრე იქნება 12 მ3/სთ ((179 * 7)100). უსაფრთხო ოპერირებისთვის რეკომენდირებულია ორი ერთეული ტუმბოს დამონტაჟება, თითოეულის სიმძლავრე 25 მ3/სთ. ტუმბოს საექსპლუატაციო დრო დამოკიდებულია გააქტიურებული ლამის მშრალი მყარი ნივთიერებების კონცენტრაციაზე და დაბრუნებადი ლამის მშრალი მყარი ნივთიერებების კონცენტრაციაზე.

4.3.1.6 ლამის განთავსება

ლამის გასქელება ხდება ამოღებული ლამის მოცულობის შემცირების მიზნით. ლამის მოცულობა განსახვავებულია აქტიურ და არა-აქტიურ სეზონებზე, ასევე განსხვავებულია ლამის კონცენტრაცია. გასქელების პროცესის ოპტიმიზაციისთვის საჭიროა შემრევი დანადგარის დამონტაჟება. როდესაც ლამის შეკავების დრო გამასქელებელში ძალიან იწელება, მაშინ შესაძლოა სხვა პროცესების გააქტიურდეს (მაგალითად დენიტრიფიკაცია ან კომპოსტირება). ორივეს უარყოფითი ზეგავლენა ექნება ლამის გასქელებაზე და ასევე წყლის წმენდის ნაწილზე. პროექტის მიხედვით დამონტაჟდება ერთი ლამის გამასქელებელი, რომელიც გათვლილი იქნება ლამის იმ მოცულობაზე, რომელიც მოსალოდნელია აქტიური სეზონის დროს. უარყოფითი პროცესების თავიდან ასაცილებლად, გამასქელებელი არა მარტო გამკვრივებული ლამის მყარ კონცენტრაციებზე იმუშავებს, არამედ ლამის დონეზეც.

of 185

გასქელებული ლამის მაქსიმალური მოცულობის 203 მ3/დღე საფუძველზე, ტუმბოს სიმძლავრე გამოთვლილია 14 მ3/სთ ((203 * 7)/100). რეკომენდირებულია 1 ტუმბოს დამონტაჟება. ვინაიდან ამ ტუმბოს აქვს მნიშვნელოვანი ზემოქმედება ჩამდინარე წყლების გამწმენდი ნაგებობის მუშაობის პროცესზე, რეკომენდირებულია მისთვის სამარაგო ნაწილების უზრუნველყოფა. წყალგადასაშვების წყლის რაოდენობა გამოთვლილია 36 მ3/სთ-ზე და უკანვე ჩადის გამწმენდ სისტემაში (სელექტორში).

ლამი შეინახება შემნახველ ავზში, რომლის მოცულობაც არის 400 მ3. ეს იმას ნიშნავს, რომ იგი საშუალოდ დაიტევს 2 დღის მარაგს აქტიურ სეზონზე. ეს (შედარებით მცირე) შენახვის დრო არ წარმოადგენს პრობლემას, ვინაიდან აქტიური სეზონის დროს მთელი ტერიტორია და მისი მოსახლეობა ფოკუსირებულია ტურისტულ ინდუსტრიაზე. შემნახველ ავზში ლამის და წყლის განცალკევების თავიდან ასაცილებლად დამონტაჟდება მიქსერი (მიქსერიდან მიღებული წყალი დაბრუნებული იქნება გამწმენდ ნაგებობაში). ჭარბი ამოღებული ლამი ტრანსპორტირდება და გამოიყენება სოფლის მეურნეობაში.

44.3.2 დამხმარე ნაგებობებიდა სისტემები

დამხმარე ნაგებობებიდან და სისტემებიდან აღსანიშნავია წყალმომარაგების სისტემა, საკანალიზაციო სისტემა, აირის გაწმენდის სისტემა და საოპერატორო შენობა.

4.3.2.1 წყალმომარაგების სისტმა

გამემენდი ნაგებობის ზოგიერთ უბანზე მაღალია მოწყობილობის დაბინძურების (მაგალითად მსხვილი შეწონილი ნაწილაკებით ჩახერგვა) და მუშაობის შეფერხების რისკი. გამწმენდი ნაგებობის მუშაობის შეფერხების რისკიების მინიმიზაციის მიზნით საჭიროა ასეთი მოწყობილობების პერიოდული მექანიკური გაწმენდა. შემოთავაზებული პროექტის მიხედვით გაწმენდას ექვემდებარება:

• ფარის (გისოსი) სისტემა; • გააქტიურებული ლამის ავზი; • ლამის გამამკვრივებელი; • ლამის საწყობი; • სხვადასხვა ტუმბოები; • აირსაწმენდი სისტემა.

აღნიშნული დანადგარების გაწმენდისა და დასუფთავებისათვის დაგეგმილია მდ. ოჩხამურის წყლის გამოყენება. ამ დანიშნულებით წყლის გამოყენება მოხდება პერიოდულად, მხოლოდ დანადგარების გასუფთავების საჭიროების შემთხვევაში. სამუშაოს შეუფერხებლად შესრულებისათვის წყლის მიწოდებისათვის საჭიროა დამონტაჟდეს 3 მ3/სთ წარმადობის ელექტროტუმბო. დანადგარების გასუფთავებისათვის გამოყენებული წყალი ჩაშვებული იქნება ტერიტორიაზე გათვალისწინებულ შემკრებ ჭაში და შემდგომი გაწმენდისათვის გადაიტუმბება გამწმენდ ნაგებობაში.

4.3.2.2 აირის წმენდა

გამწმენდი ნაგებობის ოპერირების პროცესში ორგანული ნივთიერებების დეგრადაციის პროცესს თან ახლავ დიდი რაოდენობით გოგირდწყალბადის (H2S) წარმოქმნა, რაც არასასიამოვნო სუნის გავრცელების წყაროს წარმოადგენს.

მომსახურე პერსონალის და მიმდებარე საცხოვრებელ ზონაში მცხოვრები მოსახლეობის შეწუხების რისკების მინიმიზაციის მიზნით, აუცილებელია არასასიამოვნო სუნის

of 185

ტერიტორიაზე გავრცელების მინიმუმამდე შემცირება, ხოლო გამწმენდი ნაგებობის ტერიტორიის გარეთ სუნის გავრცელება კატეგორიულად დაუშვებელია.

არასასიამოვნო სუნის გავრცელების რისკების მინიმიზაციის მიზნით გათვალისწინებულია წარმოქმნილი აირის გაწმენდა. აირი იწმინდება ბიოლოგიურ აირსაწმენდ სისტემაში (კომპოსტი). ამ აირსაწმენდი სისტემის ზომები გათვლილია გოგირდწყალბადის 2,3 გ/მ3/სთ დატვირთვაზე.

44.3.2.3 საკანალიზაციო სისტემა

საოპერატოროს შენობაში წარმოქმნილი ჩამდინარე წყლების არინების მიზნით გათვალისწინებულია ადგილობრივი საკანალიზაციო სისტემის მოწყობა, საიდანაც სამეუნეო-ფეკალური ჩამდინარე წყლების ჩაშვება მოხდება შემკრებ ჭაში და შემდგომ გადიტუმბება გამწმენდ ნაგებობაში. ჩამდინარე წყლების მაქსიმალური რაოდენობა იქნება 1.0 მ3/სთ.

4.3.2.4 საოპერატორო შენობა

საოპერატორო შენობის მოწყობა დაგეგმილია გამწმენდი ნაგებობის მიმდებარედ და მასში გათვალისწინებული იქნება შემდეგი ინფრასტრუქტურის მოწყობა:

• ელექტრო დანადგარის დარბაზი - (30 მ2); • პროცესის საოპერაციო ოთახი - (7 მ2); • სააბაზანო (10 მ2); • სასადილო (15 მ2); • სახელოსნო ნაგებობის ტექნიკური მომსახურებისთვის (10 მ2); • საწვავ-საპოხი მასალების სათავსი (5 მ2); • დამხმარე სათავსი (5 მ2).

4.3.3 პროცესის კონტროლი

შემოთავაზებული პროექტის მიხედვით გათვალისწინებულია ჩამდინარე წყლების გაწმენდის მარტივი სისტემა და შესაბამისად ნაგებობის მუშაობის კონტროლი განხორციელდება გამარტივებული სისტემის (ღილაკებიანი და შუქებიანი გადართვების კოლოფი) გამოყენებით და შესაბამისად დაგეგმილი არ არის კომპიუტერული სისტემის გამოყენება. ცხრილში 4.3.3.1. მოცემულია ინფორმაცია გამწმენდი ნაგებობის სისტემების შესახებ.

ცხრილი 4.3.3.1. ჩამდინარე წყლების გამწმენდი ნაგებობის საკონტროლო სისტემები

გამწმენდი დანადგარი საკონტროლო სისტემის აღწერა კონტროლის მეთოდი ფარის სისტემა • გისოსი;

• გაფრქვევა; • ნიმუშების ამღები

მოწყობილობა.

• ავტომატურად დონეზე; • მექანიკურად ან გადართვის

დროს/ ლოდინის დროს; • ავტომატურად შემოდინებულ

ნაკადზე. სელექტორი • საპროცესო ხარჯი;

• მიქსერები. • მექანიკური, დამოკიდებულია

დატვირთვაზე; • მექანიკური.

გააქტიურებული ლამის ავზი

• აერატორები; • მოცემული რეჟიმის

ჟანგბადის კონცენტრაცია; • ლამის კონცენტრაცია;

• ავტომატურად ჟანგბადის კონცენტრაციაზე;

• მექანიკური; • მექანიკური;

of 185

• მიქსერები. • ავტომატურად აერაციაზე. მეორადი გამწმენდი • საპროცესო ხარჯი

(ფილტრების რაოდენობა);

• ლამის მოცილება; • სამუხრუჭე ჯაჭვი; • სკიმერები; • ნიმუშების ამღები

მოწყობილობა;

• მექანიკური, დამოკიდებულია დატვირთვაზე;

• მექანიკური; • ავტომატურად; • მექანიკურად ან გადართვის

დროს/ლოდინის დროს; • ავტომატურად შემოდინებულ

ნაკადზე. უკუქცევადი აქტიური ლამი

• მოცულობა. • ავტომატურად შემოდინებულ ნაკადზე.

ჭარბი ლამი • მოცულობა. • მექანიკურად ან გადართვის დროს/ ლოდინის დროს.

ლამის განთავსება ლამის შენახვა

• გასქელებული ლამის ტუმბო;

• შემრევი დანადგარი; • ლამის დონე; • ლამის კონცენტრაცია; • დონე.

• მექანიკურად ან გადართვის დროს/ ლოდინის დროს;

• მექანიკური; • მექანიკური; • მექანიკური; • ავტომატურად.

წყალმომარაგება • ტუმბოების ჩართვა/გამორთვა.

• ავტომატურად.

ჰაერის წმენდა • ვენტილატორი; • საფრქვეველი.

• მექანიკური; • მექანიკურად ან გადართვის

დროს/ ლოდინის დროს;

ჩამდინარე წყლების გამწმენდ ნაგებობაში მიმდინარეობს ბიოლოგიური პროცესი. ამიტომ, გამწმენდ ნაგებობაში რამდენიმე ადგილზე ხორციელდება გაზომვები იმისათვის, რომ გაკონტროლდეს ბიოლოგიური პროცესი და მოცემული მნიშვნელობები ავტომატური კონტროლისთვის. გაზომვებისათვის შემოთავაზებული მოწყობილობების შესახებ ინფორმაცია მოცემულია ცხრილში 4.3.3.2.

ცცხრილი 4.3.3.2. მექანიკური გაზომვებისთვის რეკომენდირებული მოწყობილობები

გაზომვა განმარტება

ჟანგბადი ჟანგბადის შემცველობის თანმიმდევრული შემოწმება აერაციის ავზში და საჭიროების შემთხვევაში ჟანგბადის მიწოდების რეგულირება.

მჟავიანობა (pH) მჟავიანობის კონტროლი შემოდინებულ წყალში, მჟავიანობის კონტროლი გაწმენდის შემდგომ საფეხურებზე.

ტემპერატურა შემოდინებული წყლის ხარისხის და გარემოსდაცვითი გარემოებების შემოწმება გააქტიურებულ შალმის ავზში.

ლამის კონცენტრაცია

გააქტიურებული ლამის სისტემის (აზოტის მოცილების ბიოლოგიური პროცესი) კონტროლი, ჭარბი ამოღებული ლამის რაოდენობის დადგენა. გასქელებული ლამის კონტროლი.

აზოტი (ამონიუმი და ნიტრატი) ბიოლოგიური პროცესის კონტროლი. ფოსფორი ბიოლოგიური პროცესის კონტროლი. ჟქმ/ჟბმ ბიოლოგიური პროცესის კონტროლი. ლამის დონე ფილტრებისა და გასქელებული ლამის კონტროლი.

4.3.4 გამწმენდი ნაგებობის ძირითადი პრამეტრები

ცხრილში 4.3.4.1. მოცემულია ინფორმაცია ქობულეთის ჩამდინარე წყლების გამწმენდი ნაგებობის ძირითადი პარამეტრების შესახებ, ხოლო ცხრილში 4.3.4.2. ნაგებობის მუშაობის ეფეტურობის პარამეტრები. გამწმენდი ნაგებობის მუშაობს ტექნოლოგიური პროცესების სქემატური გამოსახილება მოცემულია ნახაზებზე 4.3.4.1.---- 4.3.4.5.

of 185

ცცხრილი 4.3.4.1. გამწმენდი ნაგებობის ძირითადი პატამეტრები

პარამეტრი ლოგიკური მოწყობილობა

მნიშვნელობა

ჰიდრავლიკური და ბიოლოგიური დატვირთვა ჰიდრავლიკური სიმძლავრე შემოდინების დრო ხარჯი მაცხოვრებლები

მ3/დღე სთ/დღე მ3/სთ p.e.

არა-აქტიური სეზონი

აქტიური სეზონი

5.500 20.550 20 20

275 1.028 22.000 68.500

ფარის სისტემა ტიპი სიმძლავრე ტრანსმისია შემოდინება გამონაბოლქვი აირი მომსახურება

-/- მ3/სთ მმ -/- მ3/სთ

ავტომატური, გისოსი 1.050 6 წყლის დონის დაბლა 31 წყალგადასაშვები, ყინვა ამცავი, ურიკა, ხარჯის გაზომვა, ნიმუშის ამღები დანადგარი

სელექტორი ჰიდრავლიკური დატვირთვა არა-აქტიური სეზონი აქტიური სეზონი ჰიდრავლიკური შეკავების დრო ზომები პირველი ნაკვეთური მე-2, მე-3, მე-4 ნაკვეთური გამონაბოლქვი აირი მომსახურება

მ3/სთ მ3/სთ სთ მ მ მ3/სთ

550 2.050 0,25 10,7 * 3,2 * 4,0 5,6 * 5,6 * 4,0 65 მიქსერები

გააქტიურებული ლამის ავზი მოცულობა ზედაპირი აერაციის ავზის ტიპი წყლის სიღრმე სიგანე სიგრძე ავზის საყრდენების რაოდენობა საყრდენების სიგანე საყრდენების სიგრძე მომსახურება აერაციის ტიპი ჟანგბადის გადაცემის საერთო რაოდენობა აერატორების რაოდენობა გააქტიურებული ლამის კო0ნცენტრაცია მომსახურება სიჩქარე გააქტიურებულ ლამის ავზში მომსახურება წყლის გამომშვები ხაზების რაოდენობა მომსახურება

მ3 მ2 -/- მ მ მ -/- მ მ -/- კგ O2/სთ -/- კგ/მ3 სმ/წმ -/-

11,800 2,950 მბრუნავი ურიკა 4 48 370 6 8 53 სრიალა ჩამკეტი ადგილობრივი აერაცია, მაღალი ეფექტურობის 641 3 2,7 – 4,0 ჟანგბადის გაზომვა, ცვლადი სიჩქარე, დახურული აერატორები 25 პროპელერები 4. სარქველი ყოველ წყალგადასაშვებ ხაზზე

მეორადი გამწმენდი საერთო ზედაპირი ტიპი ფილტრების რაოდენობა თითოეული ავზის ზომები ჰიდრავლიკური შეკავების დრო ზედაპირული დატვირთვა წყალგადასაშვების დატვირთვა წყალგადასაშვების საერთო სიგრძე თითოეული ავზის წყალგადასაშვების სიგრძე მომსახურება

მ2 -/- -/- მ სთ მ3/(მ2.სთ) მ3/(მ.სთ) მ მ

1.028 მართკუთხა 4 36 * 7,2 * 2,0 2,0 1 32 33 8 სკიმერები, ნიმუშის ამღები

of 185

ლამის მოცილების ტიპი თითო ავზის ძელების რაოდენობა სიჩქარე მომსახურება

-/- -/- სმ/წმ

მოწყობილობა ჯაჭვები 96 1 კოჭის/ჯაჭვის დაზიანების აღმოჩენა

უუკუქცევადი ააქტიური ლლამი უკუქცევადი აქტიური ლამის ტუმბოების რაოდენობა ტიპი სიმძლავრე მომსახურება ჭჭარბი ამოღებული ლამი ჭარბი ამოღებული ლამის ტუმბოების რაოდენობა მაქსიმალური სამუშაო დრო სიმძლავრე მომსახურება

-/- -/- მ3/სთ.ტუმბო

-/- სთ/კვირა მ3/სთ.ტუმბო

4 (1 თითო ავზზე) ცენტრიდანული, დაბალსიჩქარიანი 100-250 ცვლადი სიჩქარე შემოსულ ნაკადზე, მექანიკურად რეგულირებადი გამყოფი სისტემა 2 100 24 ფიქსირებული სიჩქარე, გადაცემის დრო/ლოდინის დრო

ლამის განთავსება ლამის გამასქელებელის ტიპი ლამის წარმოება ზედაპირული დატვირთვა ზედაპირი ეფექტურობა ზომების გაგანიერება (h*D) მომსახურება გასქელებული ლამის ტუმბოების რაოდენობა მაქსიმალური სამუშაო დრო ტიპი სიმძლავრე მომსახურება ლამის საცავის მოცულობა ზომები მინიმალური შენახვის დრო მომსახურება

-/- კგ მყარი ნაწილაკები/დღე კგ მყარი ნაწილაკები/(მ2/ დღე) მ2 % მ -/- სთ/კვირა -/- მ3/სთ.ტუმბო მ3 ზომები დღე -/-

გრავიტაციული 5.343 25 214 95 3,3 * 16,5 შემრევი მოწყობილობა 1 100 გამოდევნის ტუმბო 14 ფიქსირებული სიჩქარე, გადაცემის დრო/ლოდინის დრო 400 18 * 11 * 2 2 მიქსერი

წყალმომარაგება წყლის ტიპი სიმძლავრე მომარაგების წერტილები მომსახურება

-/- მ3/სთ

-/-

გაფილტრული გამონადენი 3 ფარის გისოსი, გააქტიურებული ლამის ავზის წყალგადასაშვები, ლამის გამასქელებელი, ლამის საცავი, აირსაწმენდი, მილყელი, ფილტრები

ჰაერის წმენდა ტიპი H2S - დატვირთვა აირსაწმენდის დატვირთვა (h*D) მომსახურება

-/- გ H2S/მ3 .სთ მ * მ2

ბიოლოგიური, კომპოსტი 2,3 0,8 * 5,0 გამოშვებული წყლის ნიმუშების ელით აღება

საკანალიზაციო სისტემა სიმძლავრე

მ3/სთ

10

საოპერატორო შენობა ელექტრომოწყობილობის სათავსი ოპერირების პროცესი და ტექნიკური მომსახურება

მ2 მ2

30 50

of 185

გამწმენდი ნაგებობის მშენებელობის და ოპერირების კონცეპტუალური პროექტის მიზედვით მისი მუსაობის ეფეტურობა უნდა აკმაყოფილებდეს მუნიციპალური ჩამდინარე წყლების ჩაშვების ევროკავშირის სტანდარტებს, კერძოდ: ნაგებობის დეტალურ პროექტს საფუძვლად დაედება ევროკავშირის შემდეგი რეგილაციები:

ცცხრილი 4.3.4.2. გამწმენდი ნაგებობის მუშაობის ეფექტურობის პარამეტრები

გაწმენდის მახასიათებელი

დირექტივა 91/271/EEC

(მაქსიმალური კონცენტრაციები)

დირექტივა 91/271/EEC

(მინ. შემცირება %) შენიშვნა

მგ/ლ %

BOD5 25 70 - 90 COD 125 75

შეწონილი ნაწილაკები 35 90 დამატებითი

მოთხოვნა

საერთო აზოტი 15

(10 000 -100 000 p.e.)

70 - 80 დამატებითი

მოთხოვნა

საერთო ფოსფორი 2

(10 000-100 000 p.e.) 80

სენსიტიური ადგილებისათვის

of 1

85

ნნახა

ზი

4.3.

4.1.

გამ

წმენ

დი

ნაგე

ბობი

ს ტ

ექნო

ლო

გიუ

რი

სქემ

ა

of 1

85

ნნახა

ზი

4.3.

4.2.

გამ

წმენ

დი

ნაგე

ბობი

ს ტ

ექნო

ლო

გიუ

რი

სქემ

ა (გ

აგრ

ძელ

ება)

of 1

85

ნნახა

ზი

4.3.

4.3.

გამ

წმენ

დი

ნაგე

ბობი

ს ტ

ექნო

ლო

გიუ

რი

სქემ

ა (გ

აგრ

ძელ

ება)

of 1

85

ნნახა

ზი

4.3.

4.4.

გამ

წმენ

დი

ნაგე

ბობი

ს ტ

ექნო

ლო

გიუ

რი

სქემ

ა (გ

აგრ

ძელ

ება)

of 1

85

ნნახა

ზი

4.3.

4.5.

გამ

წმენ

დი

ნაგე

ბობი

ს ტ

ექნო

ლო

გიუ

რი

სქემ

ა (გ

აგრ

ძელ

ება)

of 185

44.4 მუშაობის რეჟიმი დამოსახურე პერსონალი

გამწმენდი ნაგებობის სამშენებლო სამუშაოები გაგრძელდება დაახლოებით 9 თვის გმნმავლობაში. სამშენებლო სამუშაოებზე დასაქმებული იქნება 50-60 კაცი.

საქმიანობის სპეციფიკის გათვალისწინებით გამწმენდი ნაგებობა იმუშავებს მეთლი წლის განმავლობაში, 24 საათიანი სამუშაო რეჟიმით. ოპერირების ფაზაზე სულ დასაქმებული იქნება 15-20 ადამიანი.

4.5 წყალმომარაგება და ჩამდინარე წყლების არინება

გამწმენდი ნაგებობის ოპერირების ფაზაზე წყლის გამოყენება მოხდება როგორც სასმელ-სამეურნეო დანიშნულებით, ასევე ტექნიკური მიზნებისათვის. სასმელ-სამეურნეო დანიშნულების წყალმომარაგება მოხდება ქ. ქობულეთის წყალსადენის ქსელიდან, ხოლო ტექნიკური წყალი აღებული იქნება მდ. ოჩხამურიდან.

გამოყენებული სასმელ-სამეურნეო დანიშნულების წყლის რაოდენობა დამოკიდებულია დასაქმებული პერსონალის რაოდენობაზე. წყლის ხარჯი იანგარიშება სამშენებლო ნორმებისა და წესების „შენობების შიდა წყალსადენი და კანალიზაცია“ – СНиП 2.04.01-85 მიხედვით და ერთ მუშაზე თითო ცვლაში (8 საათის განმავლობაში) შეადგენს 25 ლ-ს, ხოლო ადმინისტრაციულ თანამშრომელზე – 12 ლ-ს.

ნაგებობის ექსპლუატაცია გათვალისწინებულია წელიწადში 365 დღის განმავლობაში 24 სთ-იან რეჟიმში (სამი ცვლა). ნაგებობაზე იმუშავებს მაქსიმუმ 20 ადამიანი (აქედან 2 ადმინისტრაციული თანამშრომელი). აღნიშნულის გათვალისწინებით სასმელ-სამეურნეო დანიშნულების წყლის ხარჯი იქნება:

(18 x 25) + (2 x 12) = 474 ლ/დღ. ანუ 0,474 მ3/დღ.; 0.474 x 365 = 173 მ3/წელ.

პერსონალის მომსახურებისათვის გათვალისწინებულია საშხაპის მოწყობა 1 წერტილზე. ზემოთ აღნიშნული სამშენებლო ნორმებისა და წესების შესაბამისად (დანართი 3, პუნქტი 29) საშხაპეს ერთ წერტილზე ერთ ცვლაში დახარჯული წყლის რაოდენობის ნორმა შეადგენს 500 ლ-ს. სულ საშხაპეში დახარჯული წყლის რაოდენობა იქნება:

500 ლ/დღ. ანუ 0,5 მ3/დღ.; 0,5 x 365 = 182.5 მ3/წელ.

სულ სასმელ-სამეურნეო დანიშნულების წყლის რაოდენობა იქნება:

0,474 + 0,5 = 0.974 მ3/დღ.

173 + 182.5 = 355.5 მ3/წელ.

ტექნიკური წყლის გამოყენება დაგეგმილია გამწმენდი ნაგებობების პერიოდული დანადგარების პერიოდული რეცხვისათვის. წყლის მიწოდება მოხდება 3 მ3/სთ წარმადობის ტუმბოს საშუალებით. გამოყენებული წყლის რაოდენობა დაკავშირებულია დანადგარების დაბინძურების სიხშირესა და ხარსხზე. ზოგადად შეიძლება ითქვას, რომ დანადგერების გარეცხვა საჭირო იქნება საშუალოდ თვეში ერთხელ, ხოლო ერთჯერადი რეცხვისათვის საჭირო წყლის რაოდენა დაახლოებით 50-100 მ3-ს შეადგენს. წლის განმავლობაში საჭირო ტექნიკური დანიშნულების რადენობა დაახლოებით შეადგენს 100 მ3-ს.

სამეურნეო-ფეკალური ჩამდინარე წყლების რაოდენობის მიახლოებითი რაოდენობის გაანგარიშება ხდება გამოყენებული სასმელ-სამეურნეო წყლის 5%-იანი დანაკარგის გათვალისწინებით. გამომდინარე აქედან ნაგებობის ექსპლუატაციის ეტაპზე წარმოქმნილი სამეურნეო-ფეკალური ჩამდინარე წყლების რაოდენობა იქნება:

0.974 x 0,95 = 0.925 მ3/დღ. და 355.5 x 0,95 = 337.73 მ3/წელ.

of 185

სამეურნეო-ფეკალური ჩამდინარე წყლების გაწმენდა მოხდება გამწმენდ ნაგებობაში, რისთვისაც ტერიტორიაზე დაგეგმილია შემკრები ჭის მოწყობა, რომელშიდაც დამონტაჟდება ტუმბო დანადგარი და დაგროვების შესაბამისად წყლები გადატუმბული იქნება ნაგებობის წყალმიმღებ სისტემაში.

44.6 ელექტრომომარაგება

გამწმენდი ნაგებობის ელექტრომომარაგება განხორციელდება ქ. ქობულეთის ელექტროქსელიდან. ენერგიის მიწოდება მოხდება ორი დამოუკიდებელი ქვესადგურიდან, რაც უზრუნველყოფს გამწმენდი ნაგებობის მუშაობის უწყვეტობას. გარდა აღნიშნულისა გათვალისწინებულია 50 კვტ სიმძლავრის დიზელ-გენერატორის დამონტაჟება

4.7 სამშენებლო სამუშაოების ორგანიზაცია

4.7.1 ზოგადი მიმოხილვა

გამწმენდი ნაგებობის სამშენებლო სამუშაოები გულისხმობს:

• საქმიანი ეზოს (სამშენებლო ბანაკი) და სამშენებლო მოედნის მომზადება; სამშენებლო სამუშაოებისათვის საჭირო ელექტრომომარაგებისა და წყალმომარაგების სისტემების მოწყობა;

• ძირითადი სამუშაოებს - მიწის სამუშაოები და ნაგებობის ფუნდამენტების მომზადება, ნაგებობების სამშენებლო სამუშაოები.

სამუშაოები, რომელთა შესრულება გათვალისწინებულია მოსამზადებელ პერიოდში, ძირითადად უნდა მარაგდებოდეს სამშენებლო კონსტრუქციებითა და ნაკეთობებით იმ საწარმოდან, რომლებიც განლაგებულია მშენებლობისათვის ეკონომიკური რაიონის ფარგლებში. მოსამზადებელი სამუშაოების მოცულობას და მათ შესრულების თანმიმდევრობას საზღვრავენ მშენებლობის ორგანიზაციის პროექტით და აზუსტებენ სამუშაოთა წარმოების პროექტის შედგენისას.

მშენებლობის ტერიტორიის მომზადების ძირითადი ელემენტია მისი საინჟინრო-ტექნიკური მომზადება, რაც ნიშნავს მოედნის მოშანდაკებას და ზედაპირული წყლების მოსაშორებლად საჭირო ტექნიკურ ღონისძიებების გატარებას, აგრეთვე საინჟინრო კომუნიკაციების მოწყობას და სხვა მრავალი საკითხის გადაწყვეტას.

სამშენებლო სამუშაოების შესასრულებლად განსაზღვრულია 9 თვე). სამუშაო დღის ხანგრძლივობა - 8 სთ. მშენებლობაზე სულ დასაქმებული იქნება დაახლოებით 50-60 ადამიანი. დღის განმავლობაში სამშენებლო სამუშაოებს შეასრულებს დაახლოებით 50 ადამიანი.

სამშენებლო სამუშაოებში გამოყენებული მანქანა-მექანიზმების სახეები და რაოდენობა განსაზღვრულია სამშენებლო-სამონტაჟო სამუშაოების სტრუქტურისა და მოცულობის მიხედვით. მათი რაოდენობები გაანგარიშებულია ტვირთის მოზიდვის და მიწოდების რიტმის ცვალებადობის გათვალისწინებით. ამ გაანგარიშებებში საანგარიშო ტვირთნაკადად აღებულია დღეღამური ტვირთნაკადის სიდიდის სავარაუდო მაჩვენებლები. მშენებლობის პერიოდში შესაძლებელია მანქანა-მექანიზმების მოდელების შეცვლა შეხედულებებისამებრ.

ცხრილში 4.7.1.1. მოცემულია ნაგებობის სამშენებლო სამუშაოებში გამოსაყენებელი ძირითად მანქანა-მექანიზმების ჩამონათვალი

ცხრილი 4.7.1.1. სავარაუდო-მანქანა მექანიზმების უწყისი

№ დასახელება მარკა რაოდენობა შენიშვნა

of 185

1 ექსკავატორი HYNDAI 1 Vჩამჩ=1,5მ3 2 ექსკავატორი ЭО-4124 1 Vჩამჩ=1,0მ3 3 ბულდოზერი ДЗ-171 2 170 ც.ძ 6 პნევმოსვლიანი ამწე KC-4361-A 2 Q=16.0÷3,5 ტ; L=12,5 მ 7 ავტოკრანი ЗИЛ133 2 8 ა/თვითმცლელი IVECO 3 Q=20 ტ 9 ა/ბეტონმრევი KaMA3-55111 2 V=4,0 მ3 10 ტრაილერი VOLVO 2 11 მიკროავტობუსი 2 12 საწვავ გასამართი АЦМ-4-157К 1 Vცის=4040 ლ 13 კომპრესორი ПВ-10 2 Q=10 მ3/წთ; 180 ც.ძ 14 პერფორატორი ПР-18 1 - 17 ელ. ვიბრატორი ИВ-14 1 18 ელ/ბეტონმრევი 1 19 ტუმბო C-774 4 Q=120 მ3/სთ; H=20 მ 21 ელშესადუღებელი აგრეგ. АСБ-300-2 3 N=30 ც.ძ. 22 ელშესადუღებელი აგრეგ. АСД-300 1 N=20 ც.ძ. 25 ელ. გენერატორი 2 N=100 კვტ

44.7.2 სამშენებლო ბანაკი

სამშენებლო ბანაკის მოწყობისთვის ხელსაყრელი ტერიტორიის შერჩევა ნაგებობის სამშენებლო სამუშაოების ორგანიზებულად და რაც შეიძლება მოკლე პერიოდში შესრულების წინაპირობაა. აღნიშნული თავისთავად შეამცირებს გარემოზე ნეგატიური ზემოქმედების მასშტაბებს (ზემოქმედებებს, რომელიც დაკავშირებული იქნება მომატებულ სატრანსპორტო ნაკადებთან და სხვ.). ბანაკების ტერიტორიის შერჩევისას მნიშვნელოვანია გათვალისწინებული იყოს ანალოგიური ობიექტებისთვის მიღებული შემდეგი ძირითადი რეკომენდაციები:

• ბანაკის მოწყობა სამშენებლო უბნების სიახლოვეს, ადვილად მისადგომ ტერიტორიაზე, რათა შეიზღუდოს სატრანსპორტო ოპერაციების მასშტაბები და მარტივი იყოს გადაადგილების პირობები;

• ხელსაყრელი იყოს საინჟინრო-გეოლოგიური პირობები; • ხელსაყრელი იყოს ტერიტორიის რელიეფი, რათა ინფრასტრუქტურის მოწყობა

დაკავშირებული არ იყოს დიდი მოცულობის მიწის სამუშაოებთან; • ბანაკის მოწყობა საცხოვრებელი ზონიდან მაქსიმალურად დაშორებით, რათა

მინიმუმამდე დავიდეს მოსახლეობის შეწუხება ატმოსფერულ ჰაერში მავნე ნივთიერებების და ხმაურის გავრცელებით, ასევე მანქანების ზედმეტი გადაადგილებით;

• შერჩეული იქნას ნიადაგის ნაყოფიერი ფენითა და მცენარეული საფარით ღარიბი ტერიტორია;

• ტერიტორია დაცილებული იყოს ზედაპირული წყლის ობიექტიდან, რაც შეამცირებს ზედაპირული წყლების დაბინძურების დაბალი რისკებს;

• გაადვილებული იყოს სამშენებლო ბანაკის სასმელ-სამეურნეო და ტექნიკური წყლებით და ელექტროენერგიით მომარაგება, ასევე ტერიტორიიდან ჩამდინარე წყლების ორგანიზებული გაყვანა.

სამშენებლო ბანაკისათვის ოპტიმალური ტერიტორიის შერჩევა და მისი ორგანიზაცია მშენებელი კონტრაქტორის პრეროგატივაა და ეს საქმიანობა განხორციელდება კონკურსის წესით მშენებელი კონტრაქტორის გამოვლენის შემდეგ მოხდება. სავარაუდოდ სამშენებლო ბანაკი განთავსდება საპროექტო ტერიტორიის მიმდებარე თავისუფალ ტერიტორიებზე. არსებული შესაძლებლობებიდან გამომდინარე, აღნიშნული ტერიტორიები აკმაყოფილებს

of 185

ზემოთ ჩამოთვლილ რეკომენდაციებს. სამშენებლო ბანაკის გენერალური გეგმა (საორიენტაციო ზომების მითითებით) ნახაზზე 4.7.2.1.

ნნახაზი 4.7.2.1. სამშენებლო ბანაკის გენერალური გეგმა

სამშენებლო ბანაკის შემადგენლობაში შედის შემდეგი დროებითი ინფრასტრუქტურული ობიექტები:

• ავტოსადგომი; • სასაწყობო მეურნეობა; • საწვავის და წყლის რეზერვუარები; • ადმინისტრაციული და მუშათა მოსასვენებელი ობიექტები (კონტეინერული ტიპის); • მექანიკური საამქრო; • დიზელ-გენერატორი; • სათავსები და სხვ.

სამშენებლო სამუშაოებისათვის საჭირო ინერტული მასალების და მზა ბეტონის ხსნარის შემოტანა მოხდება ქალაქის ტერიტორიაზე მოქმედი ფიზიკური და იურიდიუალი პირების საწარმოებიდან. თუ გავითვალისწინებთ სამშენებლო სამუშაოებს მოცულობებს სამშენებელო ბანაკის ტერიტორიაზე სამსხვრევ-დამხარსხებელი საამქროს და ბეტონის კვანძის მოწყობა საჭიროებას არ წარმოადგენს.

თუ გავითვალისწინებთ, რომ სამშენებლო სამუშაოებზე ძირითადად დასაქმებული იქნება ადგილობრივი მოსახლეობა, საცხოვრებელი სათავსებისათვი განტავსებული იქნება მხოლოდ ერთი ვაგონ-კონტეინერი (12 ადგილზე).

of 185

44.7.3 ტრანსპორტის ორგანიზაცია

ტრანსპორტის ძირითადი ამოცანაა, დამტკიცებული გრაფიკის მიხედვით, უზრუნველყოს სამშენებლო წარმოების უწყვეტი მომსახურება, სამშენებლო სამონტაჟო სამუშაოების წარმოება და მასალების და კონსტრუქციების გადაზიდვა-მიწოდება. ნაგებობის მშენებლობის უზრუნველყოფა სხვადასხვა მასალებით გათვალისწინებულია შემდეგი სქემით:

მასალების ტრასნპორტირება, რომელთა წარმოება მშენებლობის რეგიონში ათვისებული არ არის (ცემენტი, მილები, ლითონის კონსტრუქციები, მოწყობილობა, ასაწყობი რ/ბეტონის კონსტრუქციები და სხვ.), გათვალისწინებულია რკინიგზის ტრანსპორტით რკ/გზის სადგურ „ქობულეთამდე“. აქ მოხდება მათი კონცენტრაცია ლიანდაგისპირა ბაზაში, და შემდეგ ავტოტრანსპორტით მიტანილი იქნება მშენებლობის ადგილამდე (8-10 კმ მანძილზე).

ადგილობრივი საშენი მასალების - ქვიშა-ღორღის, ბეტონის შემოტანა გათვალისწინებულია ავტოტრანსპორტით, უახლოესი საამქროებიდან.

სამშენებლო მექანიზმების და მანქანების საწვავით მომარაგებისათვის გათვალისწინებულია საწვავგასამართი ავტომანქანა АЦМ–4-157К , ცისტერნის მოცულობით – 4040 ლ, ზეთის ავზით – 250 ლ.

4.7.4 ელექტროენერგიით მომარაგება

სამშენებლო ბანაკის ელექტროენერგიით მომარაგება გათვალისწინებულია არსებული ქსელიდან, დროებითი სქემის გამოყენებით. ასევე გათვალისწინებულია მოძრავი ელექტროსადგურების (დიზელ-გენერატორები) გამოყენება. 4.7.5 სამშენებლო სამუშაოთა წყალმომარაგება და ჩამდინარე წყლების ჩაშვება

სამშენებლო სამუშაოების შესრულების პერიოდში წყლის გამოყენება საჭირო იქნება როგორც სასმელ-სამეურნეო დანიშნულებით, ასევე ტექნიკური მიზნებისათვის. სასმელ-სამეურნეო დანიშნულების წყლის მიწოდება მოხდება ქ. ქობულეთის წყალსადენის ქსელიდან. ხოლო ტექნიკურიწყალი აღებული იქნება მდ. ოჩხამურიდან.

4.7.5.1 სასმელ-სამეურნეო წყალმომარაგება

სასმელ-სამეურნეო დანიშნულების წყალზე ყველაზე მაღალი მოთხოვნილება იქნება სამშენებლო ბანაკის ტერიტორიაზე და გამწმენდი ნაგებობის სამშენებლო მოედანზე (აღნიშნული ტერიტორიები ერთმანეთის მომიჯნავედ არის განლაგებული).

სამშენებლო ბანაკებზე მოეწყობა წყლის სამარაგო რეზერვუარი, საიდანაც წყალმომარაგების შიდა სისტემის საშუალებით წყალი მიეწოდება ბანაკის ცალკეულ ობიექტებს.

მშენებლობის პერიოდში სასმელ-სამეურნეო დანიშნულების წყლის რაოდენობა დამოკიდებულია სამუშაოების შესრულებაზე დასაქმებული პერსონალის და ერთ მომუშავეზე დახარჯული წყლის რაოდენობაზე. როგორც აღინიშნა, ყოველი სამუშაო დღის განმავლობაში იმუშავებს დაახლოებით 60 ადამიანი, ხოლო ერთ მომუშავეზე დღის განმავლობაში გათვალისწინებული სასმელ-სამეურნეო დანიშნულების წყლის საანგარიშო ხარჯი შეადგენს 25 ლიტრს.

of 185

წელიწადში 250 სამუშაო დღის და ერთცვლიანი სამუშაო გრაფიკის გათვალისწინებით სასმელ-სამეურნეო დანიშნულებით გამოსაყენებელი წყლის საანგარიშო ხარჯი იქნება:

60 × 25 = 1500 ლ/დღ, ანუ 11,5 მ3დღ; 1,5 × 250 = 375 მ3/წელ.

გარდა აღნიშნულისა, სამშენებლო ბანაკზე გათვალისწინებულია საშხაპეების მოწყობა, ორი წერტილით. როგორც აღინიშნა, საშხაპეს ერთ წერტილზე საჭირო წყლის დღიური რაოდენობა შეადგენს 500 ლიტრს. საჭირო წყლის რაოდენობა იქნება:

2 x 500 = 1000 ლ/დღ. ანუ 1 მ3/დღ.; 1 x 250 = 250 მ3/წელ.

სულ, გამოყენებული სასმელ-სამეურნეო დანიშნულების წყლის მიახლოებითი რაოდენობა იქნება:

375 + 250 = 625 მ3/წელ.

4.7.5.2 ტექნიკური წყალმომარაგება

როგორც ავღნიშნეთ სამშენებლო სამუშაოებისათვის საჭირო ინერტული მასალების და ბეტონის ნარევის შემოტანა მოხდება უახლოესი საწარმოებიდან. შესაბამისად ტექნიკური წყლის გამოყენება საჭირო იქნება ხანძარსაწინააღმდეგო მიზნებისათვის. ხანძარსაწინააღმდეგო წყლის მარაგის შექმნის და პერსონალის ტრენინგებისათვის საჭირო წყლის რაოდენობა დაახლოებით იქნება 1000-1500 მ3/წელ.

4.7.5.3 ჩამდინარე წყლები

სამეურნეო ფეკალური ჩამდინარე წყლები

ფეკალური წყლების შეგროვებისთვის გათვალისწინებულია: სამშენებლო მოედნების ტერიტორიაზე - ბიოტლუალეტები, ხოლო სამშენებლო ბანაკზე - დაახლოებით 30 მ3 ტევადობის ჰერმეტული საასენიზაციო ორმო.

სამეურნეო-ფეკალური ჩამდინარე წყლების რაოდენობის მიახლოებითი რაოდენობის გაანგარიშება ხდება გამოყენებული სასმელ-სამეურნეო წყლის 5%-იანი დანაკარგის გათვალისწინებით. გამომდინარე აქედან სამშენებლო სამუშაოების პროცესში წარმოქმნილი სამეურნეო-ფეკალური ჩამდინარე წყლების რაოდენობა იქნება:

625 x 0,95 = 575.75 მ3/წელ.

წლის განმავლობაში სამუშაო დღეთა რაოდენობის გათვალისწინებით, სამშენებლო ბანაკებზე არსებული საასენიზაციო ორმოების განტვირთვა მოხდება დაახლოებით თვეში სამჯერ. სამეურნეო-ფეკალური წყლები ჩაშვებული იქნება ქ. ქობულეთის საკანალიზაციო კოლექტორში.

საწარმოო–სანიაღვრე ჩამდინარე წყლები

სამშენებლო ტექნიკის და სატრანსპორტო საშუალებების განსათავსებლად ბანაკის ტერიტორიაზე გათვალისწინებულია დაახლოებით 0,2 ჰა ფართობის უბნების გამოყოფა. მოსული ატმოსფერული ნალექების სხვა ყველა პოტენციურად დამაბინძურებელი უბანი დაცული იქნება ზემოქმედებისგან (გადახურული) და მათ ფარგლებში სანიაღვრე წყლების დაბინძურება მოსალოდნელი არ არის.

of 185

აღნიშნული ტერიტორიიდან მონადენი წყლები შესაძლებელია დაბინძურებული იყოს შეწონილი ნაწილაკებით და ნავთობპროდუქტებით. შესაბამისად, პროექტით გათვალისწინებულია შიდა სანიაღვრე-კანალიზაციის სისტემის მოწყობა.

სანიაღვრე ჩამდინარე წყლების რაოდენობა იანგარიშება ფორმულით:

Q = 10 x F x H x K

სადაც,

• Q - სანიაღვრე წყლების ხარჯია დროის გარკვეულ პერიოდში, მ3; • F – იმ ტერიტორიის ფართობია, სადაც ხდება სანიაღვრე წყლების ფორმირება:

მოცემულ შემთხვევაში - 0,2 ჰა; • H – ნალექების რაოდენობა. ქ. ქობულეთის მეტეოსადგურის მონაცემების მიხედვით

2352 მმ/წელ. შეადგენს, ხოლო მაქსიმალური სადღეღამისო - 240 მმ/დღღ („სამშენებლო კლიმატოლოგია“ (პნ 01.05.-08));

• K – კოეფიციენტი, რომელიც დამოკიდებულია ტერიტორიის საფარის ტიპზე, რაც ჩვენს შემთხვევაში შეადგენს 0,125-ს (ტერიტორია დაფარული იქნება ხრეშის საფარით).

მონაცემების ჩასმით მივიღებთ:

qწლ= 10 x 0,2 x 2352 x 0,125 = 5588 მ3/წელ.

qდღღ= 10 x 0,2 x 240 x 0,125 = 60 მ3/დღღ,

უნდა ვიგულისხმოთ, რომ დაბინძურებული იქნება მხოლოდ პირველი 15-20 წუთის განმავლობაში მოსული ატმოსფერული ნალექები. მათი შეგროვებისთვის ბანაკში მოეწყობა დაახლოებით 20 მ3 ტევადობის რეზერვუარი. 20 წუთის შემდგომ მოდენილი პირობითად სუფთა წყლები წინასწარი გაწმენდის გარეშე ჩაშვებული იქნება მდ. ოჩხამურში. რეზერვუარებში დაგროვილი დაბინძურებული წყალი კი გატანილი იქნებნა ტერიტორიიდან კომპაქტურ ნავთობდამჭერ დანადგარში გასაწმენდად.

of 185

55 გარემოს არსებული მდგომარეობის ანალიზი

5.1 ზოგადი ნაწილი

ქობულეთის მუნიციპალიტეტი მდებარეობს აჭარის ავტონომიური რესპუბლიკის ჩრდილოეთ ნაწილში და უჭირავს 720 კმ2 ფართობი. მუნიციპალიტეტის ტერიტორია მოქცეულია შავიზღვის სანაპიროს, მდ. ჩოლოკსა და მესხეთის ქედს შორის არსებულ სივრცეში. მუნიციპალიტეტს ჩრდილოეთიდან ესაზღვრება ოზურგეთის მუნიციპალიტეტი (საზღვრის სიგრძე 55 კმ.), სამხრეთ–დასავლეთით – ხელვაჩაურის მუნიციპალიტეტი (საზღვრის სიგრძე 24 კმ.), სამხრეთით – ქედის მუნიციპალიტეტი (საზღვრის სიგრძე 33 კმ.), სამხრეთ–აღმოსავლეთით – შუახევის მუნიციპალიტეტი (საზღვრის სიგრძე 21 კმ.). ზღვისპირა ზოლის სიგრძეა 24 კმ.

ქობულეთის მუნიციპალიტეტის ადმინისტრაციული ცენტრია ქ. ქობულეთი. ქ. ქობულეთი მდებარეობს ქ. ბათუმიდან 25 კმ-ის დაშორებით, კოლხეთის დაბლობის სამხრეთ-დასავლეთ ნაწილში. ქობულეთი შავი ზღვისპირა ცნობილი საკურორტო ქალაქია და წარმოადგენს ქვეყნის ტურიზმის განვითარებისა და ეკონომიკური აღმავლობის ერთერთ უმნიშვნელოვანეს ცენტრს. ქალაქის საერთო ფართობი შეადგენს დაახლოებით 15 კმ2. მოსახლეობის რაოდენობაა 21 000 კაცი, საკურორტო სეზონის პერიოდში მოსახლოების რაოდენობა 2-3-ჯერ იზრდება.

ნახაზი 5.1.1. აჭარის ავტონომიური რესპუბლიკის ადმინიტრაციული დაყოფის სქემა

of 1

85

სურ

ათი

5.1.

1. ქ

ობუ

ლეთ

ის მ

უნი

ციპა

ლიტ

ეტის

სქე

მა

of 185

55.2 ბუნებრივი ფონი

5.2.1 გეოლოგიური პირობები

საკვლევი ტერიტორია მიეკუთვნება საქართველოს ბელტის დასავლეთის დაძირვის ოლქს. ტერიტორია ძირითადად აგებულია თანამედროვე (Q4) - ახალშავზღვიური, ძველშავზღვიური (ჰოლოცენი) და ზედა მეოთხეული Q3 – ახალ ევქსინური პლიაჟური და დელტური ფხვიერი მეოთხეული დანალექებით. აღნიშნულ რეგიონში ნალექების დაგროვება დაკავშირებული იყო ტრანსგრესიებსა და რეგრესიებზე. დაახლოებით 30 მ-დან 100 მ-დე ნალექების დაგროვება უკავშირდება ახალევქსინურ რეგრესიას, ხოლო უფრო ახალგაზრდა (15მ-დან-30მ-დე) ნალექების დაგროვება დაკავშირებულია პონტურ და კოლხურ რეგრესიებთან, რაც შეეხება სულ ზედა ფენას 15.0 მ სიღრმემდე ნალექების დაგროვება დაკავშირებულია ლაზურ ტრანსგრესიასთან.

ქობულეთის ვაკე-დაბლობი სამხრეთიდან ისაზღვრება ციხისძირის ვულკანოგენური ქანებით აგებული ჭიუხით, ხოლო ჩრდილოეთიდან მდ. ნატანებით და წარმოადგენს უახლოეს ეპოქაში გაღუნულ ბლოკს, რომელიც ამჟამად განიცდის დაძირვას 2 მმ-მდე წელიწადში. თავის მხრივ კოლხეთის დაბლობის არეალში მორფოლოგიურად გმაოიყოფა ლაგუნა-ჭაობის ზონა, ვიწრო შელფი და ძველი სანაპირო ზვინული, რომელიც წარმოადგენს ფანაგორიის (ეგრისული ფაზა) რეგრესიის რელიქტს და გრძელდება ნაპირის გასწვრივ 10კმ-ზე.

გეომორფოლოგიური თვალსაზრისით, გამოკვლეული ტერიტორია განთავსებულია კოლხეთის დაბლობის დასავლეთ დაბოლოებაზე, აკუმულატიურ ზღვისპირა დაბლობებზე, ზედაპირი სწორია, თითქმის ბრტყელი, ზღვისკენ ოდნავ დახრილი, ნაწილობრივ დაჭაობებული ზედაპირზე ტორფის და ნესტის მოყვარული მცენარეებია გავრცელებული.

შესწავლილი ტერიტორიის ფარგლებში გრუნტის წყლების გამოსავლები ჭაბურღილებში დაფიქსირებულია 0.8-1.5 მ-დე, ხოლო წყლების დამყარებული დონე ცვალებადობს 0.5-დან 1.2 მ-მდე.

5.2.2 სეისმური პირობები

სამშენებლო ნორმებისა და წესების „სეისმომედეგი მშენებლობა“ (პნ 01. 01-09) №1 დანართის მიხედვით საპროექტო გამწმენდი ნაგებობის მშენებლობისათვის შერჩეული ტერიტორია (ქ. ქობულეთის მიმდებარე ტერიტორია) მდებარეობს 8 ბალიან (MSK 64 სკალა) სეისმურ ზონაში, რომლის სეისმურობის უგანზომილებო კოეფიციენტი A, უახლოესი დასახლებული პუნქტისათვის (ქ. ქობულეთი) შეადგენს 0,13-ს.

of 185

55.2.3 საინჟინრო-გეოლოგიური კვლევის შედეგები

საპროექტო ტერიტორიის საინჟინრო-გეოლოგიური კვლევა ჩატარებულია შპს „გეოტექსერვისი“-ს მიერ.

ტერიტორიის საინჟინრო-გეოლოგიური შესწავლის მიზნით გაყვანილი იქნა 20 მ სიღრმის 9 ჭაბურღილი.

გეოლოგიური აგებულებით, გეომორფოლოგიური და ჰიდროგეოლოგიური პირობების გათვალისწინებით საკვლევი ტერიტორია წარმოადგენს ერთ მთლიან უბანს.

შესწავლილი ტერიტორია ზედაპირიდან 0.7-1.3 მ სიღრმემდე აგებულია ყავისფერი მაგარი და მაგარპლასტიკური (დენადობის მაჩვენებელი 0.23) თიხნარებით, მცენარეთა ფესვების ჩანართებით (ორგანული ჩანართები – 6.4%).

მაგარპლასტიკური თიხების ქვეშ ლითოლოგიურ ჭრილში ყველგან 2.7 – 4.0 მ სიღრმემდე ვხვდებით საშუალო მარცვლოვან, საშუალო სიმკვრივის მოყავისფრო ქვიშებს, მათი სიმძლავრე 1.4-3.1 მ-ის ფარგლებში მერყეობს.

საშუალო მარცვლოვანი მოყავისფრო ქვიშებს ქვეშ უდევს წვრილმარცვლოვანი ხრეში იშვიათად კენჭების ჩანართებით, ქვიშის შემავსებლით ნიჟარების ნამსხვრევების ჩანართებით. შრის სიმძლავრე 2.3-3.8 მ.

ხრეშის ქვეშ ჭრილში ყველგან ვხვდებით საშუალო მარცვლოვან მოყავისფრო-ნაცრისფერ ქვიშას, ქვიშნარის და თიხნარის თხელი (1-2 სმ), მცირე სიმძლავრის შუაშრეებით და ლინზებით, 10%-დე ხრეშის და ნიჟარების ნამსხვრევებით, იშვიათად კენჭების ჩანართებით. შრის სიმძლავრე 2.5-4.4 მ-ის ტოლია.

9.0-10.5 მ სიღრმიდან 15.0-16.5 მ სიღრმემდე სამშენებლო მოედნის ჭრილი აგებულია მოცისფრო-მონაცრისფრო, დენად პლასტიკური კონსისტენციის მტვროვანი ქვიშნარებით, შესწავლილი უბნის ფარგლებში შრის მინიმალური სიმძლავრე 4.5მ-ა (ჭაბ. 13), ხოლო მაქსიმალური 7.5მ (ჭაბ.18).

of 185

ქვიშნარების ქვეშ 15.0-16.5 მ სიღრმიდან დაძიებულ 20.0მ სიღრმემდე ჭრილი აგებულია წვრილმარცვლოვანი მკვრივი და საშუალო სიმკვრივის მტვროვანი ქვიშებით, 5%-დე ხრეშის და იშვიათად კენჭების ჩანართებით.

ჭაბურღილებში ჩატარებულია სტანდარტული პენეტრაციის ცდები. როგორც კვლევის შედეგებიდან ჩანს სამშენებლო მოედნის ამგები ქანებისათვის SPT-ს B+C მაჩვენებელი (დარტყმათა რიცხვი) N ტოლია:

სგე 1 თიხნარებისათვის N=26.5 ელემენტი მიეკუთვნება ნახევრად მაგარი კონსისტენციის გრუნტს.

სგე 2 საშუალო მარცვლოვანი ქვიშებისათვის N=17.3 – მიეკუთვნება საშუალო სიმკვრივის გრუნტს.

შედარებით მკვრივია ჭრილის შუა ნაწილში წარმოდგენილი სგე 3 ქვიშის შემავსებლიანი ხრეში, მათში კონუსის 30 სმ ჩაღმავებაზე დახარჯული დარტყმათა რიცხვი N (N=B+C) 25.2-ის ტოლია, ისინი მიეკუთვნებიან მკვრივ გრუნტებს.

ხრეშის ქვეშ განთავსებული ქვიშები სგე 4, მათში კონუსის ჩაღმავებაზე დახარჯული დარტყმათა რიცხვი N (N=B+C) კიდევ უფრო მეტია და შეადგენს 32.2-ს. აღნიშნული გრუნტები სიმკვრივის მიხედვით მიეკუთვნებიან მკვრივ გრუნტებს.

ქვიშების (სგე 4) ქვეშ გამოვლენილი ქვიშნარები (სგე 5) ხასიათდებიან შედარებით დაბალი სიმკვრივით, დარტყმათა რიცხვის საშუალო მაჩვენებელი N (N=B+C) 19.6-ის ტოლია, ამგვარი დარტყმათა რიცხვის შესაბამისად ქვიშნარები მიეკუთვნებიან საშუალო სიმკვრივის გრუნტებს.

ჭრილის ბოლოს გამოვლენილი წვრილმარცვლოვანი ქვიშები წარმოდგენილ საინჟინრო ელემენტებს შორის ყველაზე მკვრივია, დარტყმათა რიცხვის საშუალო მაჩვენებელი N (N=B+C) 48.7-ის ტოლია, ამგვარი დარტყმათა რიცხვის შესაბამისად ქვიშები მიეკუთვნებიან მკვრივ გრუნტებს.

55.2.3.1 გრუნტის ლაბორატორიულიკვლევის შედეგები

საკვლევ ტერიტორიაზე გაყვანილი ჭაბურღილებიდან აღებულ 36 ნიმუშს ჩაუტარდა ლაბორატორიული კვლევა.

ლაბორატორიული კვლევები ჩატარდა შპს ,,გეოტექსერვისი”-ს გეოტექნიკურ ლაბორატორიაში, საქართველოში მოქმედი სახელმწიფო სტანდარტების, ასევე დამკვეთის მოთხოვნით ASTM და BS სტანდარტების შესაბამისად.

ლაბორატორიული კვლევა მოიცავდა როგორც გრუნტების დაუშლელი მონოლითური სტრუქტურის ასევე დაშლილი ნიმუშების და წყლის სინჯების კვლევას.

სულ ლაბორატორიულად შესწავლილია 36 გრუნტის ნიმუში, მათგან 29 მონოლითი და 7 დაშლილი სტრუქტურის ნიმუში, ასევე შესწავლილია 3 გრუნტის ნიმუშის და 3 წყლის სინჯის ქიმიური შემადგენლობა.

ჩატარებული საველე და ლაბორატორიული კვლევების საფუძველზე საკვლევ უბანზე გამოიყო 6 საინჟინრო-გეოლოგიური ელემენტი (სგე):

• სგე 1 თიხნარი მსუბუქი, ყავისფერი ჟანგისფერი ლაქებით, მაგარპლასტიკური და ნახევრად მაგარი, ზოგან მცენარეთა ფესვების ჩანართებით;

• სგე 2 ქვიშა საშუალო მარცვლოვანი, მოყავისფრო, საშუალო სიმკვრივის, წყალგაჯერებული, 10%-დე ხრეშის და იშვიათად კენჭების და ნიჟარების ჩანართებით;

of 185

• სსგე 3 ხრეში კარგად დამუშავებული, წვრილმარცვლოვანი ქვიშის შემავსებლით, წყალგაჯერებული, ნიჟარების ნამსხვრევების ჩანართებით;

• სგე 4 ქვიშა საშუალო მარცვლოვანი, მოყავისფრო ნაცრისფერი, ქვიშნარის თხელი (1-2სმ) შუაშრეებით, წყალგაჯერებული, 10%-დე ხრეშის და ნიჟარების ნამსხვრევების, იშვიათად კენჭების ჩანართებით;

• სგე 5 ქვიშნარი მსუბუქი მტვროვანი, მოცისფრო-მონაცრისფრო, წყალგაჯერებული, ქვიშის და თიხნარის თხელი (1-2სმ) შუაშრეებით, 10%-დე ხრეშის და ნიჟარების ნამსხვრევების, იშვიათად კენჭების ჩანართებით;

• სგე 6 ქვიშა მონაცრისფრო, წვრილმარცვლოვანი, მკვრივი, კენჭების და 5%-დე ხრეშის ჩანართებით.

სგე 1 თიხნარები, ლაბორატორიულად შესწავლილია 2 მონოლითზე ჩატარებული ცდების შედეგების ანალიზის საფუძველზე. სგე 2 და სგე 3 – შესწავლილია 7 ნიმუშით, სგე 4 – 8 ნიმუშით, სგე 5 – 10 ნიმუშით, სგე 6 – 8 ნიმუშით.

ლაბორატორიული კვლევით მიღებული გრუნტების ფიზიკური თვისებების შედეგები დამუშავდა სტატისტიკურად, რის შედეგადაც მიღებულია მათი საანგარიშო მაჩვენებლები 0.85, 0.95 და 0.99 საიმედოობის კოეფიციენტებისათვის. სგე 1 გრუნტების მცირე სიმძლავრის გამო მათი ფიზიკური და მექანიკური მაჩვენებლების სტატისტიკური დამუშავება არ ჩატარებულა.

შესწავლილი გრუნტები შეიცავენ ორგანულ ნივთიერებებს: სგე 1 შეიცავს 6.4% ორგანულ ნივთიერებებს, სგე 2 – 3.7%, სგე 4 – 3.9%, სგე 5 – 2.2%, სგე 6 – 0.7%.

გრუნტების მექანიკური მაჩვენებლები ყველგან შესწავლილია წყალგაჯერებულ მდგომარეობაში, რადგან გამოვლენილი გრუნტების წყალგაჯერების კოეფიციენტი ბუნებრივ მდგომარეობაში ყველგან მეტია 0.8-ზე, რაც მათ ბუნებრივად წყალგაჯერებაზე მიუთითებს.

სგე 1 გრუნტებისათვის შინაგანი ხახუნის კუთხე 21.5 გრადუსის ტოლია, შეჭიდულობა 23კპა. სგე 2 გრუნტებისათვის f ტოლია 39.40, შეჭიდულობა c ტოლია 2.0კპა. სგე 4 გრუნტებისათვის f ტოლია 37.30, შეჭიდულობა c ტოლია4.0კპა. სგე 5 გრუნტებისათვის f ტოლია 29.00, შეჭიდულობა c ტოლია 15.6კპა. სგე 6 გრუნტებისათვის f ტოლია 36.70, შეჭიდულობა c ტოლია 7.2კპა.

სგე 1 გრუნტებისათვის ჩატარებულია 1 ცდა კონსოლიდაციაზე, მისი კომპრესიულობის ინდექსი 0.36-ის ტოლია. კუმშვადობის მიხედვით გრუნტები მიეკუთვნებიან საშუალოდ კუმშვადს.

სგე 5 გრუნტებისათვის ჩატარებულია 3 ცდა კონსოლიდაციაზე, კომპრესიულობის ინდექსის საშუალო მაჩვენებელი 0.71-ს უდრის. კუმშვადობის მიხედვით გრუნტები მიეკუთვნებიან საშუალოდ კუმშვადს.

ლაბორატორიული კვლევების შედეგები მოცემულია ჯამურ ცხრილებში დანართი 1 და დანართი 2. დანართში 1 მოცემულია გრუნტების ფიზიკური და მექანიკური მაჩვენებლები ხოლო დანართში 2 - გრუნტების გრანულომეტრიული შემადგენლობა.

გამოკვლეული უბნის ამგები გრუნტების ქიმიური შემადგენლობა შესწავლილია 4 ნიმუშით. კვლევის შედეგებისა მიხედვით სგე 1, სგე 2 და სგე 3 გრუნტები არ არიან აგრესიული არც ერთი სახის ბეტონების მიმართ. სგე 4 და სგე 5 გრუნტები ავლენენ სუსტ სულფატურ აგრესიულობას W4 მარკის პორტლანდცემენტების მიმართ, ხოლო სგე 6 გრუნტები W4 და W6 მარკის პორტლანდცემენტების მიმართ.

გამოვლენილი მიწისქვეშა წყლების ქიმიური შემადგენლობების განსაზღვრის მიზნით ჩატარებულია 2 წყლის სინჯის ქიმიური ანალიზი. კვლევის შედეგების მიხედვით წყლები არ ავლენენ აგრესიულობას. გარემოს აგრესიული ზემოქმედების ხარისხი მეტალის

of 185

კონსტრუქციებზე პერიოდულად მათი დასველების დროს არის სუსტი. ქანების აგრესიული ზემოქმედების ხარისხი ნახშირბადიან ფოლადზე, გრუნტის წყლის დონის დაბლა იმ ქანებისათვის რომელთა ფილტრაციის კოეფიციენტი >0.1მ/დღე-ღამეში არის საშუალო.

55.2.3.2 ლითოლოგიური ჭრილის აღწერა

სამშენებლო მოედანზე გაბურღული ჭაბურღილების ლითოლოგიურ ჭრილებზე დაყრდნობით, მათი ერთგვაროვნების გათვალისწინებით აგებულია სამი დამახასიათებელი ლითოლოგიური ჭრილი. სამივე ჭრილი აგებულია ჩრდილოეთიდან სამხრეთის მიმართულებით, ერთმანეთის თითქმის პარალელურად.

ჭრილი I-I’ აგებულია №15, №17 და №18 ჭაბურღილების ლითოლოგიურ ჭრილებზე დაყრდნობით.

ჭრილი II-II’ აგებულია №14, №16, №11 და №19 ჭაბურღილების ლითოლოგიურ ჭრილებზე დაყრდნობით.

ჭრილი III-III’ აგებულია №13 და №12 ჭაბურღილების ლითოლოგიურ ჭრილებზე დაყრდნობით.

ჭრილზე I-I’ ზედაპირიდან პირველი შრე (სგე 1) თიხნარები 0.9-1.0მ სიმძლავრისაა, სგე 2 - ქვიშა საშუალო მარცვლოვანი, წყალგაჯერებული მათი გავრცელების სიღრმე 2.5-4.0მ-ის ფარგლებშია. სგე 2 გრუნტების ქვეშ ჭრილი აგებულია ქვიშით შევსებული წვრილი ხრეშით სგე 3 იგი ჭრილში 2.3-3.7მ სიმძლავრისაა, ჭრილში შემდეგი გრუნტია სგე 4 მათი სიმძლავრე თითქმის იგივეა, რაც სგე 3-ის – 2.5-3.2. სგე 4-ის ქვეშ ჭრილი აგებულია შედარებით მეტი სიმძლავრის (6.0-7.5მ) საშუალო სიმკვრივის ქვიშნარებით სგე 5. ლითოლოგიური ჭრილის ქვედა ნაწილი 15.5-16.5მ სიღრმიდან დაძიებულ 20.0მ სიღრმემდე აგებულია მკვრივი წყალგაჯერებული, ქვიშებით – სგე 6.

ჭრილზე II-II’ ზედაპირიდან პირველი შრე (სგე 1) თიხნარები 0.7-1.4 მ სიმძლავრისაა, თიხნარების ქვეშ ვხვდებით სგე 2 - ქვიშა საშუალო მარცვლოვანი, წყალგაჯერებული მათი გავრცელების სიღრმე 3.0-3.5 მ-ის ფარგლებშია. სგე 2 გრუნტების ქვეშ ჭრილი აგებულია ქვიშით შევსებული წვრილი ხრეშით სგე 3 იგი ჭრილში გვხვდება 6.0-6.9 მ სიღრმემდე, მისი სიმძლავრე 2.6-3.6 მ-ა, ჭრილში შემდეგი გრუნტია სგე 4 მათი სიმძლავრე 3.2-4.0 მ-ის ტოლია. სგე 4-ის ქვეშ ჭრილი აგებულია შედარებით მეტი სიმძლავრის (5.8-6.8 მ) საშუალო სიმკვრივის ქვიშნარებით სგე 5. ლითოლოგიური ჭრილის ქვედა ნაწილი 16.0-16.3 მ სიღრმიდან დაძიებულ 20.0 მ სიღრმემდე აგებულია მკვრივი წყალგაჯერებული, წვრილმარცვლოვანი ქვიშებით – სგე 6.

ჭრილზე III-III’ ზედაპირიდან პირველი შრე (სგე 1) თიხნარები 1.3-1.4 მ სიმძლავრისაა, თიხნარების ქვეშ ვხვდებით სგე 2 - ქვიშა საშუალო მარცვლოვანი, წყალგაჯერებული მათი გავრცელების სიღრმე 2.7-3.0 მ-ის ფარგლებშია. სგე 2 გრუნტების ქვეშ ჭრილი აგებულია ქვიშით შევსებული წვრილი ხრეშით, სგე 3 იგი ჭრილში გვხვდება 5.8-6.5 მ სიღრმემდე, მისი სიმძლავრე 2.8-3.8 მ-ა, ჭრილში შემდეგი გრუნტია სგე 4 მისი სიმძლავრე 4.0-5.4 მ-ის ტოლია. სგე 4-ის ქვეშ ჭრილი აგებულია შედარებით მეტი სიმძლავრის (4.5-5.5 მ) საშუალო სიმკვრივის ქვიშნარებით სგე 5. ლითოლოგიური ჭრილის ქვედა ნაწილი 15.2-15.7 მ სიღრმიდან დაძიებულ 20.0 მ სიღრმემდე აგებულია მკვრივი წყალგაჯერებული, წვრილმარცვლოვანი ქვიშებით – სგე 6.

გრუნტის წყლის დამყარებული (სტატიკური) დონეები 2012 წლის თებერვლის მეორე დეკადაში დაფიქსირდა 0.5-1.5 მ-ის ფარგლებში.

of 185

55.2.3.3 დასკვნა

1. გრუნტის წყლების დამყარებული დონეები 0.5-1.5 მ ფარგლებში მერყეობს; 2. გრუნტის წყლების სიახლოვე ზედაპირთან გათვალისწინებულ უნდა იქნას მშენებლობის

დროს; 3. სგე 4 და სგე 5 გრუნტები ავლენენ სუსტ სულფატურ აგრესიულობას W4 მარკის

პორტლანდცემენტების მიმართ, ხოლო სგე 6 გრუნტები W4 და W6 მარკის პორტლანდცემენტების მიმართ.

4. ქიმიური შემადგენლობის მიხედვით ზედაპირული და გრუნტის წყლები არ არიან დამარილიანებული და არ ავლენენ აგრესიულობას არცერთი სახის ბეტონების მიმართ

5. გარემო მეტალის კონსტრუქციების მიმართ მისი პერიოდულად დასველების შემთხვევაში ამჟღავნებს სუსტ აგრესიულობას, ხოლო ნახშირბადიან ფოლადზე გრუნტის წყლის დონის დაბლა არის საშუალოდ აგრესიული;

6. სეისმურობის მიხედვით შესწავლილი გრუნტები განეკუთვნება III კატეგორიას (პნ 01.01-09);

7. სამშენებლო მოედნის სეისმურობა განისაზღვრება 9 ბალით; 8. სამშენებლო უბნებზე თანამედროვე საშიში გეოლოგიური პროცესებიდან აღსანიშნავია

დაჭაობება; 9. მშენებლობისათვის საჭირო ყველა საანგარიშო მაჩვენებელი შესწავლილი

გრუნტებისათვის მოცემულია ცხრილში 5.2.3.3.1.

of 1

85

ცცხრ

ილი

5.2.

3.3.

1. გ

რუ

ნტებ

ის ს

აანგ

არიშ

ი მა

ჩვენ

ებლ

ები

სგე №

გრუნტის კატეგორია დამუშავების მიხედვით

СНиП-IV-5-85)

გრუნტის კატეგორია სეისმურობის მიხედვით (პნ

01.01-91)

სიმკვრივე �, გრ/სმ3

მინერალური ნაწილის სიმკვრივე �s, გრ/სმ3

ბუნებრივი ტენიანობა W, %

პლასტიკურობის რიცხვი Ip

ფორიანობის კოეფიციენტი e

დარტყმათა რიცხვი SPT N (B+C)

საერთო დეფორმაციის მოდული

წყალგაჯერებულ მდგომარეობაში E0, კპა

კომპრესიულობის ინდექსი, Cc

შინაგანი ხახუნის კუთხე წყალგაჯერებულ

მდგომარეობაში �, გრადუსი

შეჭიდულობა წყალგაჯერებულ მდგომარეობაში

C, კპა

გრუნტების პირობითი საანგარიშო

წინააღმდეგობა (პნ 02.01-08)

R0, კპა

1 33

გ-II

I II

I 1.

93

2.71

22

.9

10.6

0.

726

26.5

17

560

0.36

21

.5

23

220

2 27

ბ-I

III

2.07

2.

66

16.7

-

0.49

9 17

.3

2500

0*

- 39

.0

2.0

220

3 6ა

-I

III

2.01

2.

66

17.2

-

0.54

9 25

.2

3800

0*

- 42

.0*

1.0*

40

0

4 27

ვ-I

III

2.00

2.

68

17.2

-

0.57

3 32

.2

3200

0*

- 37

.3

4.0

320

5 34

ა-I

III

2.12

2.

71

18.2

4.

7 0.

509

19.6

24

077

0.71

29

.0

15.6

20

0

6 27

ვ-I

III

2.89

2.

22

17.7

-

0.52

7 48

.7

2800

0*

- 36

.7

7.2

250

* - პ

არამ

ეტრ

ები

მოცე

მულ

ია ს

ტან

დარ

ტუ

ლი

ლიტ

ერატ

ურ

ის მ

იხედ

ვით

of 185

55.2.3.4 სასრგებლო წიაღისეული.

ქობულეთის რაიონი სასარგებლო წიაღისეულით ღარიბია. აღსანიშნავია ცეცხლგამძლე თიხების მნიშვნელოვანი მარაგი სოფ. ცეცხლაურის მიდამოებში. საინტერესოა აღინიშნოს, რომ XX ს-ის 50-იან წლებში დაიწყო ტორფის მოპოვება ისპანის ჭაობებში. იმ დროს ტორფი ითვლებოდა ქობულეთის რაიონის მნიშვნელოვან წიაღისეულად, რამაც უდიდესი ეკოლოგიური ზიანი მიაყენა ქობულეთის ტორფიან ჭაობებს.

5.2.4 ჰიდროგეოლოგია და ჰიდროლოგია

5.2.4.1 ჰიდროგეოლოგიური პირობები

საქართველოს ტერიტორიის ჰიდროგეოლოგიური დარაიონების სქემის მიხედვით, ქ. ქობულეთი და მისი მიმდებარე ტერიტორიები შედის საქართველოს ბელტის არტეზიული აუზების ფოროვანი და ნაპრალოვანი წყლების - გურიის არტეზიულ აუზში და მდებარეობს მის სამხრეთ-დასავლეთ ნაწილში, რაც მიწისქვეშა წყლების განტვირთვის არეს წარმოადგენს.

გამწმენდი ნაგებობის მშენებელობისათვის შერცეული ტერიტორია მდებარეობს მდ.ოჩხამურის მარცხენა სანაპიროზე, მდ. ჩოლოკთან შესართავიდან 150-160 მ-ის დაცილებით.

საინჟინრო-გეოლოგიური კვლევის შედეგების მიხედვით, შესწავლილ უბანზე გრუნტის წყლის დონე ყველგან მაღალია. გრუნტის წყლების გამოსავლები დაფიქსირებულია ყველა ჭაბურღილში 1.4-3.0 მ სიღრმეზე. დამყარებული დონეები 0.4-1.5 მ სიღრმეზე (2012 წლის 10-22 თებერვალი).

ადგილობრივი მოსახლეობის ინფორმაციით, წვიმების დროს გრუნტის წყლის დონის ნიშნულები საგრძნობლად მატულობს, უმეტეს შემთხვევაში გრუნტის წყალი ამოდის მიწის ზედაპირზე და ნაწილობრივ ტბორავს ტერიტორიას.

5.2.4.2 ჰიდროლოგია

ქ. ქობულეთის მიმდებარე ტერიტორიებზე გაედინება შემდეგი მდინარეები: ოჩხამური, ჩოლოკი, შავი ღელე, ტოგონი, აჭყვა, კინტრიში და კინკიშა. აღნიშნული მდინარეებიდან ორი - ტოგონი და შავი ღელე გაედინება ქობულეთის სახელმწიფო ნაკრძალის და აღკვეთილის ტერიტორიაზე.

მიკრორაიონის ჰიდროლოგიური დახასიათებისათვის მნიშვნელოვანია ქობულეთის ჭარბტენიან ტერიტორიაზე არსებული ჭაობები და რამდენიმე წყალსაწრეტი არხი.

5.2.4.3 ზედაპირული წყლების ხარისხი

ქ. ქობულეთის მიმდებარე ტერიტორიაზე არსებული ზედაპირული წყლების ხარისხის შეფასების მიზნით ლაბორატორიული კვლევისათვის აღებული იქნა მდინრე ჩოლოკის წყლის სინჯები. სინჯებს ჩაუტარდა მოკლე ქიმიური და მიკრობიოლოგიური ანალიზი. გამოკვლეული იქნა ასევე ნავთობის ჯამური ნახშირწყალბადების შემცველობა. კვლევის შედეგები მოცემულია ცხრილებში 5.2.3.3.1, 5.2.3.3.2 და 5.2.3.3.3.

ცხრილი 5.2.3.3.1. ზედაპირული წყლების სინჯების ქიმიური კვლევის შედეგები

№

მახასიათებლის დასახელება სინჯის დასახელება

ჩოლოკი ოჩხამური

of 185

1 pH 6.30 6.50 2 მშრ. ნაშთი (მგ/ლ) 34.872 175.290 3 ელ. გამტარობა (სიმ/მ) 0.00417 0.02535 4 სიხისტე (მგ-ექვ/ლ) 0.378 0.358 სიმღვრივე (FTU) 25.31 23.67

5 ჟ.ქ.მ. (მგ/ლ O2) 0.160 2.960 ჟ.ბ.მ. (მგ/ლ O2) 1.65 1.5

7 მინერალიზაცია (გ/ლ ) 41.472 30.860 8 NH4+ (მგ/ლ ) N.D. N.D 9 Ca 2+ (მგ/ლ ) 4.600 4.400

10 Mg 2+ (მგ/ლ ) 1.680 1.680 11 Na + (მგ/ლ ) 2.560 2.560 12 K + (მგ/ლ ) 1.210 1.300 15 Cl- (მგ/ლ ) 5.672 7.090 18 HCO3- (მგ/ლ ) 13.420 19.500 19 CO32- (მგ/ლ ) N.D. N.D. 20 SO42- (მგ/ლ ) 3.210 2.400 21 NO2- (მგ/ლ ) N.D. N.D. 22 NO3- (მგ/ლ ) 1.550 1.600

ცცხრილი 5.2.3.3.2.ზედაპირული წყლების სინჯების ბაქტერიოლოგიური კვლევის შედეგები

№ წყალსატევის დასახელება

მაჩვენებლების ფაქტიური მნიშვნელობა

მეზოფილური აერობების და ფაკულტატური

ანაერობების რაოდენობა 1 მლ-ში

ლაქტოზა დადებითი ნაწლავის ჩხირი 1 ლ-ში

1 ჩოლოკი 11 000 000 4 ოჩხამური 1 100 000

ცხრილი 5.2.3.3.3. ზედაპირული წყლების სინჯებში ნავთობის ჯამური ნახშირწყალბადების კვლევის შედეგები

სინჯის დასახელება TPH მგ/კგ ჩოლოკი < 0,04 ოჩხამური < 0,04

როგორც მიღებული შედეგების ანალიზით ირკვევა, ზედაპირული წყლის ობიექტიდან აღებულ სინჯებში აღინიშნება მიკრობული დაბინძურების მაღალი მაჩვენებლები, რაც ჩვენი აზრით გამოწვეულია ქალაქის მიმდებარე ტერიტორიებზე არსებულ წყალსატევებში ჩამდინარე წყლების გაწმენდა-გაუვნებლობის გარეშე ჩაშვებით.

კურორტ ქობულეთის სანაპირო წყლების ხარისხზე გავლენის თვალსაზრისით მნიშვნელოვანია მდ. ჩოლოკის, წყლის დაბინძურების მდგომარეობა, რადგან შავი ზღვის დინებების გავლენით, წყლების გადაადგილება ხდება კურორტის პლაჟის მიმართულებით.

5.2.5 ნიადაგები და ლანდშაფტები

ქობულეთის ზღვისპირა ვაკეზე ჭარბობს ჰიდრომორფული და ალუვიური წარმოშობის ნიადაგები. ქალაქის აღმოსავლეთით, სახელმწიფო ნაკრძალისა და აღკვეთილის ტერიტორიებზე ძირითადად წარმოდგენილია ჭაობის ტორფიანი და ლამიან-ჭაობური

of 185

ნიადაგები. ზღვისპირა ქვიშიან-კენჭოვანი ზვინულების ზოლში, ზედაპირული წყლების უკეთესი დრენაჟის პირობებში მიმდინარეობს ალუვიურ-ქვიშიანი, თიხიან-ქვიშიანი და ნაწილობრივ მდელოს გაეწერებული კორდიანი ნიადაგების განვითარების პროცესი. ქალაქის მიმდებარე გორაკ-ბორცვიან ზოლში ჭარბობს წითელმიწა ნიადაგები.

ქალაქის მიმდებარე ტერიტორიებზე განვითარებულია შემდეგი სახის ბუნებრივი და ანტროპოგენური ლანდშაფტის კომპონენტები:

• ბალახოვან-სფაგნუმიანი ჭაობი; • სხვადასხვა ხარისხით დეგრადირებული ტორფიანი ჭაობი; • ძლიერ დეგრადირებული ტენიანი მურყნარები; • ხელოვნური ტყის ლანდშაფტი; • მეორადი მდელოები და მდელო-ბუჩქნარები; • სასოფლო-სამეურნეო ტერიტორიები; • ანტროპოგენურ-აქვალური ტერიტორიები.

55.2.6 ბიომრავალფეროვნება

5.2.6.1 მცენარეული საფარი

გამწმენდი ნაგებობის მშენებლობისათვის შერჩეული ტერიტორია მიეკუთვნება ხმელთაშუა ზღვის ოლქის ევროპის ქვეოლქის კოლხეთის პროვინციის ბათუმის მონაკვეთს და არ გამოირჩევა იმავე ზონაში მდებარე სხვა ანალოგიური მონაკვეთებისაგან. როგორც აუდიტის დროს დადგინდა, მას დაკარგული აქვს პირვანდელი, ბუნებრივი იერსახე, რაც დაკავშირებულია მნიშნელოვან ანთროპოგენურ დატვირთვასთან. აღსანიშნავია ასევე ტერიტორიის სამშენებლო ნარჩენებით დაბინძურება, რაც ასევე უარყოფითად აისახა მცენარეულობის მდგომარეობაზე.

ნ. კეცხოველის, ა. გრისჰეიმის და სხვა ავტორების მონაცემებით, კოლხეთის დაბლობის ამ ზონის ჭაობები წარმოადგენდნენ რიფუგიუმს ისეთი რელიქტებისათვის, როგორებიცაა Drosera rotundifolia, Menianthus trifoliata, Trapa colchica, Hibiscus ponticus და სხვა. ჩვენს მიერ ჩატარებულმა კვლევებმა ეს მცენარეები არ გამოავლინა. შესაძლოა ამ მცენარეების გადაშენება, თუ ისინი აქ იზრდებოდნენ, გამოიწვია საირიგაციო სამუშაოებმა და გარემოს შემდგომმა ანტროპოგენიზაციამ. ამავე ფაქტორებით უნდა იქნეს ახსნილი ადვენტიური სახეობების არსებული სიმრავლე (Phytolacca, Hydrocotyle, Oplisminus და სხვა) და მათი წარმომადგენლების მეტად ფართო გავრცელება.

ბალახოვანი სინუზიებში იშვიათია მრგვალფოთლა დროზერა (Drosera rotundifolia), სამეფო გვიმრა (Osmunda regalis) და სხვ. ქობულეთის ჭარბტენიან ტერიტორიაზე შემონახულ ტორფიან ჭაობს თვითმყოფადობას ანიჭებს იელის (Rhododendron luteum) და შქერის (Rhododendron ponticum) არსებობა მის მცენარეულ საფარში, აგრეთვე ჭაობის საერთო ზედაპირიდან უმნიშვნელოდ ამაღლებული ტორფის ბალიშები (გუმბათები), რომლებიც სფაგნუმის ხავსებით არიან შექმნილი. ჭაობის პერიფერიულ ზოლში ყურადღებას იპყრობს ხეჭრელი (Frangula alnus).

მდინარეების ტოგონის და შავი ღელის გასწვრივ, რომლებიც „ისპანი“-2-ის ჭაობის ჩრდილო-აღმოსავლეთ და სამხრეთ-დასავლეთ მხარეს გაედინებიან, 4-5 ათეული წლის წინ დაჭაობებული მურყნარის კარგად შემონახული მასივები იყო 200-600 მ-ის სიგანის ზოლებად განვითარებული. ამჟამად მათ ადგილზე ძლიერ დეგრადირებული, მეტწილად ბუჩქოვანი ფრაგმენტებია შემორჩენილი, რომლებიც შეიცავენ მურყანის (Alnus barbata), ლაფანის (Pterocarya pterocarya), იმერული მუხის (Querkus imeretina), ნეკერჩხალის (Acer campectre), ჭყორის (Llex colchica), იმერული ხეჭრელის (Frangula alnus) დაბუჩქულ

of 185

ეგზემპლარებს. ისინი გადაბარდულია მაყვლით, ეკალღიჭით (Smilax excelsa), ღვედკეცით (Periploca graeca), Vitis sylvestis, სუროთი (Hedera colchica) და სხვა ლიანებით.

გამწმენდი ნაგებობის მშენებლობა პროექტით გათვალისწინებულია მდ. ოჩხამურის წყალის მარცხენა სანაპიროს მიმდებარე ტერიტორიაზე, მდინარეზე არსებული ხიდის სამხრეთ-დასავლეთით.

საკვლევი ტერიტორია წარმოადგენს ვაკე რელიეფს, სადაც მცენარეულობა ძლიერ სახეცვლილი და დეგრადირებულია. ნიადაგი წარმოდგენილია ქვიშანარევი სილით, რომელზეც მცენარეებს დამაგრება უჭირს და აქ მხოლოდ სიმშრალის მოყვარული ბალახოვანი მცენარეები გვხვდება. მოსაზღვრე ფართობები გამოიყენება იძულებით საძოვრებად, სადაც მცენარეული საფარის სიხშირე და ნიადაგის დაფარულობა მცირეა. ასეთ ტერიტორიებზე ფეხს იკიდებს ისეთი სარეველა ბუჩქოვანი მცენარეები, როგორიცაა - ჯოჯო და მაყვალი. მათი რაოდენობა არც თუ ისე იშვიათია ტერიტორიაზე. ხე-მცენარეებიდან ვხვდებით ხელოვნურად ჩარგულ ჭადრის ახალგაზრდა ხეებს, რომელიც გამხმარია ზაფხულის ცხელი დღეების დროს ქვიშიანი ნიადაგის გადახურების და არახელსაყრელი საარსებო გარემოს გამო. შედარებით ნოყიერი მიწები გამოიყენება სასოფლო სამეურნეო დანიშნულებისათვის.

ტერიტორიაზე ბევრია ხელოვნური გუბურები, რომლებიც მდინარისპირა ტერასებზე ქვიშის ჭარბად ამოღების შედეგად წარმოქმნილა. დროთა განმავლობაში ძველი შეგუბებები ჭაობად არის გადაქცეული, რომელსაც თავს აფარებენ წყლის მოყვარული ფრინველები – გარეული იხვი, ყანჩა და ბევრი სხვა. აქ ჭაობის კლიმატი ხელსაყრელ პირობებს უქმნის ამფიბიებს და ქვეწარმავლებს გამრავლებისათვის. გუბურებთან და მდინარე ჩოლოქის წყლის ტერასებთან განვითარებულია ჭაობის მცენარეულობა, რომლის შემადგენლობაში შედის ლელი - Phragmites conunis, ლაქაში - Typha, ჭილი - Juncus. გზის გაგრძელებას წარმოადგენს აუთვისებელი ვაკე-მდელო ქსეროფილური ბალახეულობით: ნარი - Cirsium sp, გოქშო - Dipsacus, აბზინდა - Artemisia absinthium . აქ ვხვდებით როზეტიან და მხოხავ მცენარეებს, რომლებიც კარგადაა შეგუებული ასეთი ტიპის ნიადაგებს.

of 185

როგორც დასაწყისში იყო აღნიშნული, საკვლევ ტერიტორიას მნიშვნელოვნად დაკარგული აქვს პირველადი, ბუნებრივი სახე და იგი არ წარმოადგენს განსაკუთრებული დაცვის ღონისძიებების ქვეშ მოსაქცევ ობიექტს.

55.2.6.2 ცხოველთა სამყარო

ქობულეთის მიმდებარე ტერიტორიები (განსაკუთრებით სახელმწიფო ნაკრძალის და აღკვეთილის ტერიტორია) საკმაოდ მდიდარია ფაუნით. აქ მსხვილი ძუძუმწოვრებიდან ბინადრობს: წავი (Lutra lutra), ტურა (Canis aureus), ტყის კატა (Felis silvestris), ნუტრია (Myocastor couprus), მაჩვი (Meles meles). ზამთრობით შეიძლება შეგვხდეს მგელი (Vulpes vulpes) და შველი (Capreolus capreolus). წვრილი ძუძუმწოვრებიდან: აღმოსავლეთ-ევროპული ზღარბი (Erinaceus concolor), კავკასიური თხუნელა (Talpa caucasica), რუხი ვირთაგვა (Rattus norvegicus). აქ შესაძლოა აგრეთვე შემდეგი სახეობების არსებობა: ვოლნუხინის ბიგა (Sorex volnuchini), გრძელკუდა კბილთეთრა (Crocidura russula), წვეტყურა მღამიონი (Miotis blythii), ჯუჯა ღამურა (Pipistrellus pipistrellus), წყლის მემინდვრია (Arvicola terestris), კავკასიური ტყის თაგვი (Silvimu silvaticuss), სახლის თაგვი (Mus musculus), შავი ვირთაგვა (Rattus rattus).

სახელმწიფო ნაკრძალი, აღკვეთილი და მიმდებარე ტერიტორიები მნიშვნელოვანია, როგორც დასასვენებელი ადგილები გადამფრენი წყლისა და ჭაობის ფრინველებისათვის. აქ შეიძლება შევხვდეთ ყველა იმ ფრინველს, რომელიც გვხდება კოლხეთის დაბლობზე. მათ შორის: Anas strepera, Anser anser, Melanitta fusca, Scolopax rusticola, და Netta rufina, ასევე მობუდარი _ Aquila pomarina, Accipiter nisus, Ardea cinerea, Circus aeruginosus, Egretta garzetta, Gallinago gallinago, Lymnocryptes minimus. დამატებით შეიძლება ითქვას, რომ აქ დიდი რაოდენობით გვხდება მოზამთრე (Circus cyaneus) და გადამფრენი (C. pygargus და C. macrourus) ძელქორების სახეობები.

ქვეწარმავლების სახეობრივი რაოდენობა აქ მცირეა და შემოიფარგლება ჭაობის კუთი (Emys orbicularis), მარდი (Lacerta agilis) და საშუალო ხვლიკებით (Lacerta media), წყლისა (Natrix tesselata) და ჩვეულებრივი (Triturus vulgaris) და სავარცხლიანი ტრიტონი (Triturus cristatus), ტბის ბაყაყი (Rana ridibunda), ჩვეულებრივი ვასაკა (Hyla arborea), მწვანე (Bufo viridis) და კავკასიური გომბეშო (Bufo verucozissima). ტერიტორია მდიდარია უხერხემლოებით, რომლებიც სადღეისოდ არა არის სათანადოდ შესწავლილი.

მდ. ჩოლოქი და მისი შენაკადი მდ. ოჩხამური არ მიეკუთვნებიან საქართველოს მნიშვნელოვან თევზრეწვის წყალსატევთა რიცხვს და არც თევზთა მრავალფეროვნებით გამოირჩევიან (25 სახეობა) აქ ბინადრობენ თევზების ცხრა ოჯახის წარმომადგენლები

of 185

ყველაზე მრავალრიცხოვანია კობრისნაირთა ოჯახი, ის წარმოდგენილია 13 სახეობით, რომელთა შორის არიან კავკასიური ენდემიკები - კოლხური ტობი, კავკასიური შამაია, კოლხური წვერა, ამიერკავკასიური ციმორი (ფეტვია). ისეთი თევზები, როგორიცაა ლოქო, მდინარის გველთევზა, გველანა გვხდება იშვიათად. ორაგულისებრთა ორი წარმომადგენელი შავი ზღვის ორაგული და მდინარის კალმახი შეტანილია საქართველოს “წითელ ნუსხაში”. ამ თვალსაზრისით მეტად საყურადღებოა მდინარე კინტრიში (დაგეგმილი საქმიანობის განხორციელება მდ. კონტრიშის ), როგორც ერთ-ერთი საორაგულე მდინარე. ასევე აღსანიშნავია, რომ თევზების უმრავლესობა ლითოფილურია, ზოგიერთს ახასიათებს პორციული ქვირითის ყრა, გარკვეულ წილად ევრიფაგულობა, ზოგიერთი მათგანი იკვებება მცენარეულობით, ზოგი კი ხარბი, მტაცებელი თევზია (ლოქო, წერი). მდინარის ესტუარიებში ხშირად გვხვდება კეფალისებრთა სახეობები. ლიტერატურულ წყაროებზე დაყრდნობით უფრო დეტალური ინფორმაცია თევზების ბიოეკოლოგიისა და მდგომარეობის შესახებ წარმოდგენილია ცხრილებში 5.2.5.2.1. და 5.2.5.2.2.

of 1

85

ცცხრ

ილი

5.2.

5.2.

1. ი

ქთიო

ფაუ

ნის

ბიო

ეკო

ლო

გია

(მდ

.ჩო

ლო

ქი, კ

ინტ

რიშ

ი, ა

ჭყვა

,)

№

ოჯ

ახი

სახე

ობა

გა

მრავ

ლებ

ის დ

რო

სა

ტო

ფო

ბიო

ტო

პი

აჭარ

აში

გავრ

ცელ

ების

არ

ეალ

ი 1

ორ

აგუ

ლის

ებრ

ნი

Salm

onid

ae

Salm

o tr

utta

L.-

შავი

ზღ

ვის

ორ

აგუ

ლი

ოქტ

ომბ

ერი-

ნოემ

ბერ

ი,

გრძე

ლდ

ება

იანვ

არის

დ

ასაწ

ყისა

მდე

მდინ

არის

ჩქა

რი

დინ

ების

ქვა

-ქვ

იშია

ნი ა

დგი

ლებ

ი, ქ

ვირ

ითს

ყრის

თ

ავის

მიე

რ ა

მოთ

ხრილ

ორ

მოში

, წყ

ლის

ტემ

პერ

ატუ

რა

4-80 C

გამს

ვლელ

ი თ

ევზ

ია, ს

ატო

ფო

დ შ

ედის

შე

მდეგ

მდ

ინარ

ეებშ

ი: ჭ

ორ

ოხი

და

მისი

შე

ნაკა

დებ

ი, მ

აჭახ

ელა,

ჩაქ

ვისწ

ყალ

ი,

კინტ

რიშ

ი.

2

Salm

o tr

utta

m

.fari

o-კა

ლმა

ხი

სექტ

ემბე

რი-

თებ

ერვა

ლი

ქვირ

ითს

ყრის

მდ

ინარ

ის ჩ

ქარ

ი დ

ინებ

ის თ

ხელ

წყლ

იან,

ქვა

ქვიშ

იან

ადგი

ლებ

ში, წ

ყლის

ტემ

პერ

ატუ

რა

100 C

-ზე

ქვევ

ით

გვხვ

დებ

ა მდ

. კინ

ტრ

იშში

, ჩა

ქვის

წყალ

ში(მ

ის შ

ენაკ

ადებ

ში),

მაჭა

ხელ

აში,

თხი

ლნა

რში

, ჯ

ოჭო

სწყა

ლში

, ყო

რო

ლის

წყალ

ში,

ჭორ

ოხს

ა დ

ა აჭ

არის

წყალ

ში

3 ქა

რიყ

ლაპ

ია-

სებრ

ნი E

soxi

dae

Esox

luc

ius

(Lin

ne)

ქარ

იყლ

აპია

მარ

ტიდ

ან ი

ვნის

ამდ

ე ტ

ოფ

ობს

არ

ც თ

უ ი

სე ღ

რმა

ად

გილ

ებში

, ქვი

რით

ს ყრ

ის

თხე

ლწყ

ლია

ნ ად

გილ

ებზ

ე, ნ

არიყ

ში,

ნალ

ექში

და

ფსკ

ერზ

ე ჩა

წოლ

ილ

მცენ

არეე

ბზე.

მტკნ

არი

წყლ

ის მ

ტაც

ებელ

ი თ

ევზ

ია,

ამჯ

ობი

ნებს

სან

აპირ

ო შ

ამბნ

არებ

ში

ყოფ

ნას,

მო

იპო

ვება

ჩო

ლო

ქსა

და

აჭყვ

ას

აუზ

ებში

4 ხლ

აკუ

ნასე

ბრნი

G

obiti

dae

Nem

achi

lus a

ngor

a St

end.

,189

7 –

ანგო

რუ

ლი

გოჭა

ლა

მაის

ი-აგ

ვისტ

ო

თხე

ლწყ

ლია

ნ, ქ

ვაქვ

იშია

ნ ად

გილ

ებში

გვ

ხვდ

ება

მდ. ჭ

ორ

ოხშ

ი დ

ა მი

ს შე

ნაკა

დებ

ში, მ

დ.კ

ინტ

რიშ

ი

5

Gob

itis t

aeni

a L.

, 17

58 -

გველ

ანა

O

მაის

ი-ივ

ლის

ი თ

ხელ

წყლ

იან,

ქვა

ქვიშ

იან

ადგი

ლებ

ში

გავრ

ცელ

ებუ

ლია

აჭ

არის

თ

ითქმ

ის

ყველ

ა მდ

ინარ

ეში

6 Si

luri

dae

ლო

ქოსე

ბრნი

Silu

rus g

lani

s L.,

1758

- ლ

ოქო

ქვ

ირით

ს ყრ

ის

მაის

იდან

აგ

ვისტ

ომდ

ე წყ

ლის

ტ

ემპე

რატ

ურ

ის 1

8-23

0 C.

ტო

ფო

ბს წ

ყალ

სატ

ევის

სან

აპირ

ო

ადგი

ლებ

ში წ

ყალ

ქვეშ

ა მც

ენარ

ეულ

ობა

ს შო

რის

.

მსხვ

ილი

მტაც

ებელ

ი თ

ევზ

ია,

გავრ

ცელ

ებუ

ლია

ჭო

რო

ხისა

და

ჩილ

ოქი

ს აუ

ზებ

ში

7 A

ngui

llida

e გვ

ელთ

ევზ

ასებ

რნი

Ang

uila

ang

uila

(L

inne

) –

მდინ

არის

გვ

ელთ

ევზ

ა

აპრ

ილი-

ნოემ

ბერ

ი, 6

-10

წლ

ის ა

საკშ

ი.

ტო

ფო

ბს ზ

ღვა

ში

გამს

ვლელ

ი თ

ევზ

ია, ბ

ინად

რო

ბს

მდინ

არეე

ბში

და

მათ

თან

დ

აკავ

შირ

ებუ

ლ ტ

ბებშ

ი. ხ

შირ

ად ე

რთ

ი ად

გილ

იდან

მეო

რეზ

ე გა

დად

ის

ხმელ

ეთით

, ჩვე

ულ

ებრ

ივ ღ

ამე,

ჭარ

ბი

ნესტ

ის დ

რო

ს. M

ოიპ

ოვე

ბა ჭ

ორ

ოხშ

ი,

of 1

85

კინტ

რიშ

ში, ჩ

ოლ

ოქშ

ი 8

Cypr

inid

ae

კობრ

ისნა

ირნი

Rut

ilis r

utili

s Lin

ne

- ნა

ფო

ტა

აპრ

ილ-მ

აისშ

ი ქვ

ირით

ს ყრ

ის ნ

აპირ

თან

ახლ

ოს,

თ

ხელ

წყლ

იან,

მცე

ნარ

ეები

თ

მდიდ

არ ა

დგი

ლებ

ში

მტკნ

არი

წყლ

ის ქ

არავ

ნულ

ი თ

ევზ

ია.

მოიპ

ოვე

ბა მ

დ.ჩ

ოლ

ოქი

სა დ

ა აჭ

ყვას

ეს

ტუ

არიე

ბში

9

Le

ucis

cus c

epha

lus

orie

ntal

is

Nor

dman

n -

კავკ

ასიუ

რი

ქაშა

პი,

აპრ

ილი-

ივლ

ისი

ქვირ

ითს

ყრის

თხე

ლწყ

ლია

ნ,

ქვაქ

ვიში

ან ა

დგი

ლებ

ში, დ

ამდ

გარ

ან

ნელ

ა გა

მდინ

არე

წყალ

ში

ფარ

თო

დ ა

რის

გავ

რცე

ლებ

ულ

ი,

გვხვ

დებ

ა ჭო

რო

ხში,

აკა

რეთ

ში,

აჭარ

ისწყ

ალში

, თხი

ლნა

რში

, კი

ნტრ

იშსა

და

ჩოლ

ოქშ

ი

10

Le

ucis

cus

bory

sthe

nicu

s (K

essle

r, 18

59)-

ჯუ

ჯა

ქაშა

პი,

მაის

ი-ივ

ნისი

თ

ხელ

წყლ

იან,

ქვ

აქვი

შიან

ად

გილ

ებში

მტ

კნარ

წყლ

იანი

თევ

ზია

, ძირ

ითად

ათ

ბინა

დრ

ობს

მდ

ინარ

ეები

ს ქვ

ემო

დ

ინებ

ებში

, წყა

ლმც

ირე

ადგი

ლებ

ში.

Gგვ

ხვდ

ება

ჭორ

ოხშ

ი, ჩ

აქვი

სწყა

ლში

, დ

ეხვა

ში, კ

ინტ

რიშ

ში, ჩ

ოლ

ოქს

ა დ

ა აჭ

ყვაშ

ი 11

Phox

inus

pho

xinu

s co

lchi

cus –

კო

ლხუ

რი

კვირ

ჩხლ

ა,

ივნი

ს-ივ

ლის

ი თ

ხელ

წყლ

იან,

ქვ

აქვი

შიან

ად

გილ

ებში

ფ

ართ

ოდ

არ

ის გ

ავრ

ცელ

ებუ

ლი,

გვ

ხვდ

ება

ჭორ

ოხშ

ი, ჩ

აქვი

სწყა

ლში

, აჭ

ყვაშ

ი, კ

ინტ

რიშ

სა დ

ა ჩო

ლო

ქში

12

C

hond

rost

oma

colc

hicu

m

(Kes

sler)

–

კოლ

ხურ

ი ტ

ობი

,

მარ

ტი-

ივლ

ისი

თხე

ლწყ

ლია

ნ,

ქვაქ

ვიში

ან

ადგი

ლებ

ში

მტკნ

არწყ

ლია

ნი თ

ევზ

ია. ბ

ინად

რო

ბს

გამდ

ინარ

ე დ

ა დ

ამდ

გარ

წყა

ლში

. ფ

ართ

ოდ

არ

ის გ

ავრ

ცელ

ებუ

ლი,

გვ

ხვდ

ება

ჭორ

ოხშ

ი, ა

ჭარ

ისწყ

ალში

, ჩა

ქვის

წყალ

ში, ა

ჭყვა

ში, კ

ინტ

რიშ

სა დ

ა ჩო

ლო

ქში

13

G

obio

gob

io

lepi

dola

emus

ca

ucas

icus

K

amen

sky,

1901

- დ

ასავ

ლეთ

ამ

იერ

კავკ

ასიუ

რი

ციმო

რი

(ფეტ

ვია)

მაის

ი-აგ

ვისტ

ო

თხე

ლწყ

ლია

ნ, ქ

ვაქვ

იშია

ნ ად

გილ

ებში

მტ

კნარ

ი წყ

ლის

ბინ

ადარ

ია,

მდინ

არეე

ბში

ადის

დიდ

სი

მაღ

ლეე

ბზე.

Gვხ

ვდებ

ა ჭო

რო

ხის,

აჭ

არის

წყლ

ის,

ჩაქვ

ისწყ

ლის

, კი

ნტრ

იშის

ა დ

ა ჩო

ლო

ქის

აუზ

ებში

of 1

85

14

Ba

rbus

taur

icus

es

cher

ichi

St

eind

.189

7 –

კოლ

ხურ

ი წვ

ერა

ივნი

სი-ა

გვის

ტო

, მდ

ინარ

ის ქ

ვემო

დ

ინებ

აში

უფ

რო

ად

რე.

თხე

ლწყ

ლია

ნ, ქ

ვაქვ

იშია

ნ,

მცენ

არეე

ბით

მდ

იდარ

ად

გილ

ებში

, 12

-180 C

გავრ

ცელ

ებუ

ლია

აჭა

რის

ყვე

ლა

მდინ

არეშ

ი. მ

დინ

არეე

ბში

ადის

დიდ

სი

მაღ

ლეე

ბზე-

კალ

მახი

ს ად

გილ

სამყ

ოფ

ელში

.

15

C

halc

abur

nus

chal

coid

es

derju

gini

(Ber

g,18

99)

- კო

ლხუ

რი

შამა

ია

მაის

ი-ივ

ლის

ამდ

ე თ

ხელ

წყლ

იან,

ქვა

ქვიშ

იან,

ად

გილ

ებში

, 15-

220 C

მტ

კნარ

ი წყ

ლის

ფო

რმა

ა. M

ოიპ

ოვე

ბა

მდ.ჭ

ორ

ოხშ

ი, ჩ

აქვი

სწყა

ლში

, კი

ნტრ

იშში

, ჩო

ლო

ქსა

და

დეხ

ვაში

17

A

lbur

noid

es

bipu

ncta

tus

fasc

iatu

s –

სამხ

რეთ

ულ

ი ფ

რიტ

ა,

მაის

ი-ივ

ლის

ის

ბოლ

ომდ

ე თ

ხელ

წყლ

იან,

ქვა

ქვიშ

იან

ადგი

ლებ

ში, ნ

აკად

ულ

ებში

ფ

ართ

ოდ

არ

ის გ

ავრ

ცელ

ებუ

ლი,

გვ

ხვდ

ება

ჭორ

ოხშ

ი, ჩ

აქვი

სწყა

ლში

, აჭ

ყვაშ

ი, კ

ინტ

რიშ

სა დ

ა ჩო

ლო

ქში

18

V

imba

vim

ba

tene

lla –

მცი

რე

ვიმბ

ა

აპრ

ილი-

ივლ

ისი

ქვაქ

ვიში

ან, მ

ცენა

რეე

ბით

მდ

იდარ

ად

გილ

ებში

მო

იპო

ვება

აჭა

რის

წყალ

ში, ჩ

ოლ

ოქშ

ი,

კინტ

რიშ

ში, ა

ჭყვა

ში, კ

ახაბ

რის

ტბა

ში

19

R

hode

us se

rice

us

(Pal

las,

1776

) –

ტაფ

ელა

თებ

ერვა

ლი-

აგვი

სტო

, ტ

ოფ

ობს

ორ

ჯერ

ო

რსა

დგუ

ლია

ნი მ

ოლ

უსკ

ების

მა

ნტის

ღრ

უ

გვხვ

დებ

ა ჩო

ლო

ქის

ქვემ

ო დ

ინებ

აში,

მო

იპო

ვება

ჭო

რო

ხში,

ჩაქ

ვისწ

ყალ

ში,

კინტ

რიშ

ში.

20

C

ypri

nus c

arpi

o L.

, 17

58 -

კობრ

ი აპ

რილ

ი-სე

ქტემ

ბერ

ი თ

ხელ

წყლ

იანი

, მცე

ნარ

ეები

თ

მდიდ

არი

სანა

პირ

ო ა

დგი

ლებ

ში

ფარ

თო

დ ა

რის

გავ

რცე

ლებ

ულ

ი,

გვხვ

დებ

ა მე

ჯინ

ისწყ

ალში

, ყო

რო

ლის

წყალ

ში, ჩ

აქვი

სწყა

ლში

, დ

ეხვა

ში, ა

ჭყვა

ში, ჩ

ოლ

ოქშ

ი,

კინტ

რიშ

ში, ა

ჭარ

ისწყ

ალში

. 21

Car

assiu

s car

assiu

s –

კარ

ჩხან

ა

აპრ

ილიდ

ან

ოქტ

ომბ

რამ

დე.

მრ

ავალ

ჯერ

ადი

პორ

ციუ

ლი

ტო

ფო

ბის

ხარ

ჯზ

ე

22

ოჯ

ახი

Pers

idae

- ქო

რჭი

ლას

ებრ

ნი

Perc

a fl

uvia

tilis

L.,

1758

- მდ

ინარ

ის

ქორ

ჭილ

ა

მარ

ტ-ა

პრილ

ში.

მდინ

არეე

ბის

სანა

პირ

ოებ

თან

, წყ

ალმც

ენარ

ეები

თ მ

დიდ

არ

ადგი

ლებ

ში

მტკნ

არი

წყლ

ის თ

ევზ

ია, ი

რჩე

ვს

მცენ

არეუ

ლო

ბით

მდ

იდარ

მდ

ორ

ედ

მიმდ

ინარ

ე წყ

ლებ

ს, გ

ვხვდ

ება

ზღ

ვის

of 1

85

გამტ

კნარ

ებუ

ლ ა

დგი

ლებ

სა დ

ა ტ

ბებშ

ი,

მოიპ

ოვე

ბა მ

დ. ჩ

ოლ

ოქშ

ი.

23

კბ

ილებ

იანი

კო

ბრის

ებრ

ნი,

Peci

lidae

Gam

busia

affi

nis

(Bai

rd e

t Gir

ard,

18

53) –

გამ

ბუზ

ია

Mმრ

ავლ

დებ

ა მთ

ელი

წლის

გან

მავლ

ობა

ში,

მაის

ი-ო

ქტო

მბერ

ი

ცოცხ

ალმშ

ობი

თევ

ზია

. Kკა

რგ

პირ

ობე

ბში

მას

შეუ

ძლია

6-7

თაო

ბის

მოცე

მა

საქა

რთ

ველ

ოში

შემ

ოყვ

ანილ

ი იქ

ნა

1925

წელ

ს იტ

ალიი

დან

. აჭა

რაშ

ი გვ

ხდებ

ა თ

ითქმ

ის ყ

ველ

ა მდ

ინარ

ეში

24

ღო

რჯ

ოსე

ბრნი

G

obid

ae

Neo

gobi

us

ceph

alar

ges

cons

truc

tor

Nor

dman

n, 1

840)

–

კავკ

ასიუ

რი

მდინ

არის

ღ

ორ

ჯო

მაის

ი-ივ

ლის

ი ქვ

ირით

ს ყრ

ის ქ

ვები

ს ქვ

ედა

მხარ

ეზე

შეჯ

გუფ

ებუ

ლ მ

წკრ

ივებ

ად

გვხვ

დებ

ა ჩო

ლო

ქში,

ჭო

რო

ხში,

ჩა

ქვის

წყალ

ში, კ

ახაბ

რის

ა დ

ა ნუ

რიე

ს ტ

ბაში

25

N

eogo

bius

m

elan

osto

mus

Pa

llas,

1811

–

შავპ

ირა

ღო

რჯ

ო

მარ

ტიდ

ან

სექტ

ემბრ

ამდ

ე

10-2

00 პირ

ობე

ბში

ახას

იათ

ებს

პორ

ციუ

ლი

ტო

ფო

ბა.

დაყ

რილ

ქვი

რით

ს იც

ავს

მამა

ლი

თევ

ზი.

სარ

ეწაო

მნი

შვნე

ლო

ბის

თევ

ზია

.

სანა

პირ

ოს

მომლ

აშო

წყლ

ის თ

ევზ

ია.

ახას

იათ

ებს

ფსკ

ერის

პირ

ა ცხ

ოვრ

ების

ნი

რი.

საც

ხოვრ

ებლ

ად ი

რჩე

ვს

ნიჟა

რებ

იან

და

სილ

იან

გრუ

ნტს.

დ

ასავ

ლეთ

საქ

ართ

ველ

ოში

გა

ვრცე

ლებ

ულ

ია შ

ავი

ზღ

ვის

მთელ

სა

ნაპი

რო

ზე

ჭორ

ოხი

დან

-კო

დო

რამ

დე.

გვ

ხვდ

ება

აგრ

ეთვე

სან

აპირ

ო ტ

ბებს

ა დ

ა ჭა

ობე

ბში

ნახე

ვრად

გამ

სვლ

ელი

თევ

ზია

,.

of 185

ცხრილი 5.2.5.2.2. იქთიოფაუნის მდგომარეობა (ჩოლოქი)

# სახეობა რაოდენობა* სტატუსი**

შენიშვნები

1 Salmo trutta L.-შავი ზღვის ორაგული d EN

შეტანილია საქართველოს “წითელ ნუსხაში”

2 Salmo trutta m.fario-კალმახი

c VU შეტანილია საქართველოს

“წითელ ნუსხაში” 3 Esox lucius (Linne) ქარიყლაპია c VU 4 Nemachilus angora Stend.,1897 –

ანგორული გოჭალა c -

5 Gobitis taenia L., 1758 - გველანა c LR 6 Silurus glanis L., 1758 - ლოქო c VU 7 Anguila anguila (Linne) –

მდინარის გველთევზა d VU

8 Rutilis rutilis Linne - ნაფოტა c LR 9 Leuciscus cephalus orientalis

Nordmann -კავკასიური ქაშაპი b LR

10 Leuciscus borysthenicus (Kessler, 1859)-ჯუჯა ქაშაპი

c LR

11 Phoxinus phoxinus colchicus – კოლხური კვირჩხლა

b LR

12 Chondrostoma colchicum (Kessler) – კოლხური ტობი

b LR K კავკასიური ენდემიკი

13 Gobio gobio lepidolaemus caucasicus Kamensky,1901- დასავლეთ ამიერკავკასიური ციმორი (ფეტვია)


14 Barbus tauricus escherichi Steind.1897 – კოლხური წვერა


15 Chalcaburnus chalcoides derjugini(Berg,1899)- კოლხური შამაია

b VU Kკავკასიური ენდემიკი

16 Alburnoides bipunctatus fasciatus – სამხრეთული ფრიტა

b

17 Vimba vimba tenella – მცირე ვიმბა c LR 18 Rhodeus sericeus (Pallas, 1776) –

ტაფელა b LR

19 Cyprinus carpio L., 1758 - კობრი b LR 20 Carassius carassius – კარჩხანა b LR 21 Perca fluviatilis L., 1758 - მდინარის

ქორჭილა c VU

22 Gambusia affinis (Baird et Girard, 1853) – გამბუზია a LR

23 Neogobius cephalarges constructor Nordmann, 1840) – კავკასიური მდინარის ღორჯო

c LR

24 Neogobius melanostomus Pallas, 1811 – შავპირა ღორჯო

c LR

* - რაოდენობა: a-მაღალი, b – საშუალო, c – დაბალი, d – იშვიათი

of 185

** - რეალური მდგომარეობის მიხედვით პოპულაციის სტატუსი IUCN-ის კატეგორიების მიხედვით.

საყურადღებოა ის ფაქტი, რომ გამწმენდი ნაგებობის მსენებელობის პროექტით გათვალისწინებული სამუშაოები ჩატარდება მნიშვნელოვანი ანტროპოგენული დატვირთვის მქონე ტერიტორიაზე, რომლებიც ფაუნის თვალსაზრისით ძალზე ღარიბია.

5.2.7 ქობულეთის დაცული ტერიტორიები

„კოლხეთის დაცული ტერიტორიების შექმნისა და მართვის შესახებ“ საქართველოს კანონის მე_7 მუხლის შესაბამისად ქობულეთის რაიონის ტერიტორიაზე წარმოდგენილია დაცული ტერიტორიების შემდეგი კატეგორიები:

• ქობულეთის სახელმწიფო ნაკრძალი; • ქობულეთის აღკვეთილი; • ქობულეთის მრავალმხრივი გამოყენების ტერიტორია.

ქობულეთის სახელმწიფო ნაკრძალი, ქობულეთის აღკვეთილი და ქობულეთის მრავალმხრივი გამოყენების ტერიტორია შედის კოლხეთის დაცული ტერიტორიების შემადგენლობაში და მოიცავს ქობულეთის ზღვისპირა ვაკის ჩრდილოეთ ნაწილს.

ქობულეთის სახელმწიფო ნაკრძალი და აღკვეთილი მდებარეობს საქართველოს სამხრეთ-დასავლეთ ნაწილში - აჭარის ავტონომიური რესპუბლიკის შავი ზღვის სანაპირო ზოლის ჩრდილო უბნის გასწვრივ. ტერიტორიის გეოგრაფიული კოორდინატების: ჩრ. გ. 41o52’18”; 41o51’03” და აღმ. გრძ. 41o47’27”; 41o49’30”. სახელმწიფო ნაკრძალის ფართობი 365.44 ჰა; აღკვეთილის ფართობი – 238.03 ჰა. ქობულეთის ჭარბტენიან ტერიტორიას ჩრდილოეთით ესაზღვრება მდ. ტოგონი, აღმოსავლეთით - ქობულეთსა და ოზურგეთს შორის დამაკავშირებელი გზატკეცილი, სამხრეთი საზღვარი გადის მდ. შავი ღელის კალაპოტიდან სამხრეთით, საშუალოდ 1.8-2.2 კმ მანძილზე, ხოლო დასავლეთი საზღვარი - ქობულეთის აღმოსავლეთი კიდის გასწვრივ, მისგან 0.2-0.3 კმ-ის დაშორებით.

ნაკრძალის და აღკვეთილის განთავსების ტერიტორიის ტოპოგრაფიული რუკა მოცემულია ნახაზზე 5.2.6.1.

ნახაზი 5.2.6.1. ქობულეთის სახელმწიფო ნაკრძალის და აღკვეთილის განთავსების ტერიტორიის სქემა

of 185

ქობულეთის ჭარბტენიანი ტერიტორია ფართობრივი შეზღუდულობის მიუხედავათ (603.47 ჰა) მნიშვნელოვანი ღირებულების ლანდშაფტური მემკვიდრეობის ობიექტს წარმოადგენს. იგი, უპირველეს ყოვლისა, ბოტანიკური თვალსაზრისით იქცევს ყურადღებას. მისი ტერიტორიის თითქმის ნახევარი, პიველადი, ან თითქმის პირველადი სახით დღემდე შემორჩენილ, ფლორისტული თვალსაზრისით მეტად საინტერესო სფაგნუმიან-ბალახოვან ჭაობს „ისპანი”-2 უკავია. ეს ჭაობი გამოირჩევა ტორფის ბალიშების განვითარებით, რომლებიც სფაგნუმის ხავსებითა და მათზე არსებული ბალახეული მცენარეთა სინუზიებითაა შექმნილი. „ისპანი”-2 ჭაობს გარკვეულად თვითმყოფადობას ანიჭებს მის მცენარეულ საფარში, ერთი მხრივ, ბორეალური (ტუნდრის და ტაიგის) ფლორის ელემენტების (Sphagnum imbricatum, S. palustre, S. auriculatum; Drosera rotundifolia; Rhynhospora alba; Carex lasiocarpa და სხვ.), ხოლო, მეორე მხრივ, კოლხური ფლორის ისეთი ელემენტები, როგორიცაა: Rhododendron ponticum, R. luteum.

„ისპანი”-2 ჭაობის მცენარეული საფარის ბუნებრივ მდგომარეობაში დღემდე შემორჩენის მიზეზის არის მის მიუდგომლობაში. ამ ჭაობში ტორფის ერთიანი ჰორიზონტის სისქე 5-9 მ საზღვრებში ცვალებადობს. აღნიშნულის გამო, ეს წაობი გაუვალია და მას ადგილობრივი მოსახლეობა საძოვრად და სათიბად ვერ იყენებს. „ისპანი”-2 ჭაობთან უშუალოდ მიმდებარე ტერიტორიები საკმაოდ ინტენსიურად გამოიყენება არა მარტო საძოვრებად და სათიბებად, არამედ სახნავ-სათესად. ბედნიერი შემთხვევის წყალობით, „ისპანი”-2 ჭაობი გადაურჩა ტორფის კარიერად გამოყენებას. ტორფის მოპოვება და დაშრობის მიზნით ჩატარებულ სამელიორაციო სამუშაოებს ადგილი ჰქონდა „ისპანი”-1 და „ისპანი”-3 ჭაობების ტერიტორიებზე. ზემოთ აღნიშნულიდან გამომდინარე, ლანდშაფტის დღევანდელი მდგომარეობის მიხედვით, ქობულეთის სახელმწიფო ნაკრძალისა და აღკვეთილის ტერიტორია ორ ნაწილად იყოფა. მისი ჩრდილოეთი ნაწილი „ისპანი”-2 ჭაობს უკავია. სამხრეთ-დასავლეთ ნაწილში მდებარეობს „ისპანი”-1 ჭაობი. აღნიშნული ჭაობების პერიფერიებზე, აგრეთვე მდ. ტოგონისა და შავი ღელის გასწვრივ ალაგ-ალაგ აღინიშნება მეორადი ხე-ბუჩქნარების ვიწრო ზოლი.

„ისპანი”-1 ჭაობი, სამელიორაციო სამუშაოების ჩატარების შედეგად, ძლიერ დეგრადირებულია. იგი დასერილია წყალსაწრეტი და წყალსადინარი არხებით. ჭაობის ძველი ზედაპირი ალაგ-ალაგ დაკორდებულია და ადგილობრივი მოსახლეობა მას სათიბ-საძოვრად იყენებს.

of 185

ურბანიზებული ზოლის უშუალო სიახლოვე ქობულეთის ჭარბტენიან ტერიტორიასთან საშიშროებას უქმნის ამ უკანასკნელის პირველად და ასევე, სხვადასხვა ხარისხით სახეშეცვლილ ეკოსისტემებს. რიგი მცენარეული სახეობებისა კი, რომლებიც წითელ წიგნშია შეტანილი (Drosera rotundifolia, Osmunda regalis, Pterocarya pterocarya და სხვ.) აშკარად დგანან გადაშენების პირას.

ქობულეთის სახელმწიფო ნაკრძალისა და აღკვეთილის ტერიტორია, უპირველეს ყოვლისა, ფლორისტული შედგენილობის თავისებურებით, განსაკუთრებულობით და სათუთობით იქცევს ყურადღებას. აღსანიშნავია ის ფაქტი, რომ საკმაოდ ურბანიზებული ზოლის უშუალო სიახლოვის მიუხედავად (ტერიტორიის სამხრეთი კიდიდან ქობულეთის საკურორტო ზონამდე მანძილი 3 კმ არ აღემატება), ხოლო მისი აღმოსავლეთი კიდე უშუალოდ ეკვრის სოფლებს ოჩხამური, ცეცხლაური, მუხაესტატეს მაცხოვრებელთა კარმიდამოებს და სავარგულებს. ტერიტორიის მნიშვნელოვან ნაწილზე ჭაობის მცენარეული საფარი თითქმის ხელუხლებლად არის შემონახული. ამის ძირითადი მიზეზი არის ჭაობში ტორფის ერთიანი ჰორიზონტის დიდი სისქე (5_9 მ), რაც ჭაობის ზედაპირს გაუვალს ხდის, და მოსახლეობა მას საძოვრად ვერ იყენებს. ქობულეთის ჭარბტენიან ტერიტორიაზე პირველადი სახით შემორჩენილია ბალახოვან_სფაგნუმიანი ჭაობი, რომელშიც საკმაოდ არის გავრცელებული იმერული ისლის (Molinia litoralis); ჭაობის ზედაპირის ზოგიერთ მცირე უბანზე დომინანტია ისლის რომელიმე სხვა სახეობა (Carex lasiocarpa; Carex riparia და სხვ.). ისლიანები და სხვა ბალახეულითა სინუზიები განვიტარებულია სფაგნუმის ხავსებით შექმნილი ერთიან საფარზე. სფაგნუმიან საფარს კიქობულეთის ჭაობში ძირითადად ჰქმნის Sphagnum papillosum, Sphagnum imbricatum და Sphagnum palustre-ს სახეობები.

ბალახოვანი სინუზიებში იშვიათია მრგვალფოთლა დროზერა (Drosera rotundifolia), სამეფო გვიმრა (Osmunda regalis) და სხვ. ქობულეთის ჭარბტენიან ტერიტორიაზე შემონახულ ტორფიან ჭაობს თვითმყოფადობას ანიჭებს იელის (Rhododendron luteum) და შქერის (Rhododendron ponticum) არსებობა მის მცენარეულ საფარში, აგრეთვე ჭაობის საერთო ზედაპირიდან უმნიშვნელოდ ამაღლებული ტორფის ბალიშები (გუმბათები), რომლებიც სფაგნუმის ხავსებით არიან შექმნილი. ჭაობის პერიფერიულ ზოლში ყურადღებას იპყრობს ხეჭრელი (Frangula alnus).

მდინარეების ტოგონის და შავი ღელის გასწვრივ, რომლებიც „ისპანი”-2-ის ჭაობის ჩრდილო-აღმოსავლეთ და სამხრეთ-დასავლეთ მხარეს გაედინებიან, 4-5 ათეული წლის წინ დაჭაობებული მურყნარის კარგად შემონახული მასივები იყო 200-600 მ-ის სიგანის ზოლებად განვითარებული. ამჟამად მათ ადგილზე ძლიერ დეგრადირებული, მეტწილად ბუჩქოვანი ფრაგმენტებია შემორჩენილი, რომლებიც შეიცავენ მურყანის (Alnus barbata), ლაფანის (Pterocarya pterocarya), იმერული მუხის (Querkus imeretina), ნეკერჩხალის (Acer campectre), ჭყორის (Llex colchica), იმერული ხეჭრელის (Frangula alnus) დაბუჩქულ ეგზემპლარებს.

მნიშვნელოვანია ის ფაქტი ქ. ქობულეთის მუნიციპალური ჩამდინარე წყლების გამწმენდი ნაგებობის სამშენებლო სამუშაოების ჩატარება დაგეგმილია სახელმწიფო ნაკრძალის და აღკვეთილის საზღვრებიდან 1,25 კმ-ზე მეტი მანძილით დაცილებულ ტერიტორიაზე.

სურათი 5.2.6.1. გამწმენდი ნაგებობის ტერიტორიის და ქობულეთის დაცული ტერიტორიების ურთიერთ განლაგების სქემა

of 185

55.2.8 კლიმატი და მეტეოროლოგიური პირობები

5.2.8.1 კურორტ ქობულეთის ძირითადი მეტეომახასიათებლები

ატმოსფერული ჰაერის საშუალო თვიური და წლიური ტემპერატურა

თვე I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII საშ 0C 5.8 6.4 8.6 11.8 16.2 20.3 22.6 23.0 20.0 16.4 12.3 8.1 14.3

ატმოსფერული ჰაერის წლიური საშუალო მინიმალური ტემპერატურა


ატმოსფერული ჰაერის აბსოლუტური წლიური მინიმალური ტემპერატურა

თვე I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII საშ 0C -16 -16 -10 -2 2 8 11 11 6 -2 -9 -13 -16

ატმოსფერული ჰაერის საშუალო წლიური მაქსიმალური ტემპერატურა


of 185

ატმოსფერული ჰაერის აბსოლუტური წლიური მაქსიმალური ტემპერატურა

თთვე II III IIII IIV VV VVI VVII VVIII IIX XX XXI XXII სსაშ 0C 22 26 32 36 37 38 38 40 38 32 29 24 40

ფარდობითი ტენიანობა

თთვე I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII საშ % 72 73 76 78 81 80 81 82 81 78 76 72 78

ნალექები

თვე I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII საშ მმ 147 128 104 91 64 130 195 229 278 197 168 159 1890

.

-20-10

01020304050

I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII saS

saS.wliuri saS.min

abs.min saS.maqs

abs.maqs

72

73 76 78

81

80

81

82 81

78 76

72

78

65

70

75

80

85

%

147 128

104 91

64

130

195 229

278

197

168 159

050

100150200250300

I III V VII IX XI

m…

of 185

ნისლიან დღეთა რაოდენობა წელიწადში

თთვე I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII საშ დღე 0.2 0.7 1 3 1 0.2 0.3 0.2 0.6 0.6 0.5 0.5 9

ქარი

ჩრდილ. ჩრდ.აღმ აღმ. სამხ.აღმ სამხ. სამხ.დას დას. ჩრდ.დას შტილი 3 15 20 13 14 20 11 4 5

ქარის სიჩქარე

თვე I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII საშ მ/წმ 3.6 4.3 4.3 3.5 3.2 3.2 3.4 3.1 3.1 3.1 3.8 3.2 3.5

ნიადაგის ზედაპირის საშუალო თვიური, მაქსიმალური და მინიმალური ტემპერატურა

t 0C I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII საშ საშ 4 6 10 15 22 27 28 28 22 17 12 6 16 საშ. მაქს.

11 14 20 29 38 44 44 43 37 30 20 13 29

საშ. მინ.

0 2 4 7 12 17 19 19 16 11 7 3 10

3 20

13

14

4

Crd

Crd.aRm

aRm

samx.aRm

samxr

samx.das

das

Crd.das

3.6

4.3 4.3

3.5

3.2

3.2

3.4 3.1

3.1

3.1 3.8 3.2

3.5

0

1

2

3

4

5


m/wm

of 185

55.2.8.2 ატმოსფერული ჰაერის ხარისხი

როგორც ვიზუალური აუდიტით დადგინდა, საკვლევ ტერიტორიაზე ან მის უშუალო სიახლოვეს ატმოსფერული ჰაერის დაბინძურების სტაციონარული წყაროები განთავსებული არ არის. საკვლევი ტერიტორიის ატმოსფერული ჰაერის ხარისხზე შესაძლებელია ზეგავლენა მოახდინოს ქალაქის ცენტრალურ საავტომობილო მაგისტრალზე მოძრავი ავტოტრანსპორტის გამონაბოლქვებმა.

აღსანიშნავია ის ფაქტი, რომ ქ. ქობულეთში წლების განმავლობაში არ ფუნქციონირებს ატმოსფერული ჰაერის ხარისხზე დაკვირვების სტაციონარული ობიექტი. ამიტომ, განსახილველი პროექტის ზემოქმედების ტერიტორიაზე, ჰაერის ხარისხის შესახებ მონაცემები პრაქტიკულად არ არსებობს.

გამომდინარე აღნიშნულიდან, საკვლევი ტერიტორიის ატმოსფერული ჰაერის ფონური დაბინძურების შეფასებისათვის, მიზანშეწონილად ჩაითვალა საქართველოს გარემოს დაცვისა და ბუნებრივი რესურსების სამინისტროს დამტკიცებული მეთოდიკის (РД 52,04,186-89) გამოყენება. მეთოდიკა გათვალისწინებულია იმ ტერიტორიების ატმოსფერული ჰაერის ფონური მდგომარეობის შეფასებისათვის, რომელთათვისაც არ არსებობს დაკვირვების მონაცემები. მეთოდიკის მიხედვით ატმოსფერული ჰაერის ხარისხის შეფასება ხდება დასახლებული პუნქტის მოსახლეობის რიცხოვნების მიხედვით (ცხრილი 5.2.7.2.1.).

ცხრილი 5.2.7.2.1. დამაბინძურებლების სარეკომენდაციო ფონური მნიშვნელობები მოსახლეობის რაოდენობიდან გამომდინარე

მოსახლეობა, (1,000 კაცი)

დაბინძურების ფონური დონე, მგ/მ3

NO2 SO2 CO მტვერი

250-125 0.03 0.05 1.5 0.2

125-50 0.015 0.05 0.8 0.15

50-10 0.008 0.02 0.4 0.1

<10 0 0 0 0

ატმოსფერულ ჰაერზე ზემოქმედების შეფასებისას, ფონური დაბინძურების მაჩვენებლები აღებული იქნა აღნიშნული მეთოდოლოგიის საფუძველზე, ქ. ქობულეთის მოსახლეობის რიცხოვნების (21-22 ათ. კაცი, აქტურ სეზონზე 68.5 ათასიკაცი) გათვალიწინებით, კერძოდ:

• აზოტის დიოქსიდი - 0,015 მგ/მ3; • გოგირდის დიოქსიდი - 0,05 მგ/მ3; • ნახშირბადის ოქსიდი - 0,8 მგ/მ3; • მტვერი - 0,15 მგ/მ3.

4 6 10

15

22 27 28 28

22 17

12 6

16 11 14

20

29

38

44 44 43 37

30

20

13

29

0 2 4 7

12

17 19 19

16 11

7 3 10

05

101520253035404550


of 185

55.2.8.3 ხმაურის გავრცელების ფონური მდგომარეობა

ქ. ქობულეთის ტერიტორიაზე ხმაურის ფონური დონეები განპირობებულია თბილისი-ბათუმის საავტომობილო გზაზე ავტოტრანსპორტის მოძრაობით და რკინგზის ხაზზე მატარებლების გადაადგილებით. ხმაურის ან ვიბრაციის გამომწვევი სხვა რაიმე ობიექტი ან დანადგარი ქალაქის ტერიტორიაზე და მის მიმდებარედ არ არის განთავსებული.

ქ. ქობულეთის მუნიციპალური ჩამდინარე წყლების გამწმენდი ნაგებობის მშენებლობისათვის შერჩეულ ტერიტორიებზე ხმაურის ფონური დონეების დადგენის მიზნით გაზომვები ჩატარდა ხმაურისა და ვიბრაციის საზომი ხელსაწყოს საშუალებით – ИВШ-1 (ხელსაწყოს დადგენილი წესით გავლილი აქვს მეტროლოგიური შემოწმება) გაზომვის შედეგები მოცემულია ცხრილში 5.2.7.3.1.

ცხრილი 5.2.7.3.1.

# წერტილის დასახელება

ბგერითი წნევის დონეები, დბ-ში ოქტანურ ზოლების საშუალო გეომეტრიული

სიხშირეებით ჰც. ბგერის დონეები

და ბგერის ექვივალენტური

დონეები, დბ.

31.5

63

125

250

500

1000

2000

4000

8000

3 გამწმენდი ნაგებობის საპროექტო ტერიტორია

63 61 57 54 52 47 45 40 34 51

როგორც მიღებული შედეგების, ნორმატიული აქტით (სანიტარული ნორმები და წესები “ხმაური სამუშაო ადგილებზე, საცხოვრებელი, საზოგადოებრივი შენობების სათავსოებში და საცხოვრებელი განაშენიანების ტერიტორიაზე” (ს.ს. მ. #90, 24.08.2001, მ. 647)) დადგენილ ნორმებთან შედარებით ირკვევა, ხმაურის არსებული დონეები საკვლევ ტერიტორიებზე არ აღემატება დასაშვებ დონეს.

5.2.8.4 ბუნებრივი რადიაციული ფონი

საქართველოში რადიაციული უსაფრთხოების საკითხები რეგულირდება საქართველოს კანონებით “ჯანმრთელობის დაცვის შესახებ”; “ბირთვული და რადიაციული უსაფრთხოების შესახებ”; “საქართველოს სანიტარიული კოდექსი” და კანონქვემდებარე ნორმატიული დოკუმენტებით: “რადიაციული უსაფრთხოების ნორმები” (რუნ-2000); “რადიოაქტიურ ნივთიერებებთან და მაიონებელი გამოსხივების სხვა წყაროებთან მუშაობის ძირითადი სანიტარიული წესები და ნორმები”.

საკვლევ ტერიტორიებზე 2012 წლის მარტის თვეში ჩატარდა რადიაციული ფონის მონიტორინგი. რადიაციული მონიტორინგი მიზნად ისახავდა ტერიტორიების გამა-ფონის შესწავლას და შესაძლო უკონტროლო რადიოაქტიური წყაროების მოძიებას. აღსანიშნავია, რომ საქართველოს ზღვისპირეთისათვის დამახასიათებელი ბუნებრივი რადიაციული ფონი შეადგენს 6-15 მკრ/სთ (მიკრორენტგენი/საათში) და უკანასკნელ წლებში გამოირჩევა სტაბილურობით.

რადიაციული მონიტორინგის დროს გამოყენებულ იქნა სცინტილაციური დოზიმეტრი СPП-68-01,#2912 გამოშვებული 1986 წელს, მწარმოებელი “რუსეთი”, რომელიც განკუთვნილია ტერიტორიის რადიომეტრიული გამა-ფონის დადგენის, რადიოაქტიური საბადოების მოძიებისთვის და სხვა. აპარატი საშუალებას იძლევა გამა-გამოსხივების ნაკადის გაზომვისა 0-დან – 10000 S-1 და ექსპოზიციური დოზის სიმძლავრისა 0-დან – 3000 Mმკრ/სთ.

of 185

ფოტოელექტროგამამრავლებლის პლატოს მახასიათებელი კონტროლირდება CO60

რადიოაქტიური წყაროს მეშვეობით. გამა_გამოსხივების ენერგიის ზღვარი ფიქსირდება 15-35 kev – ფარგლებში. აპარატის ცდომილება შეადგენს 25-30%;

გამა-ფონის მონიტორინგი წარმოებდა პროფილებით, რომელთა შორის მანძილი შეადგენდა 1,5-2.0 მ. და გამა-ფონის გაზომვები ფიქსირდებოდა ხუთ წერტილში “კონვერტის” მეთოდით და დიაგონალების გადაკვეთაზე.

გაზომვის დროს პერიოდულობით მოწმდებოდა SRP 68-01 აპარატის მგრძნობიარობა საკონტროლო წყაროს მეშვეობით და საათში ერთხელ მოწმდებოდა ხელსაწყოს კვების რეჟიმი. რადიაციული მონიტორინგის დროს ზემოაღნიშნული მეთოდით დეტალურად შემოწმდა ტერიტორიების ღია ნაწილები, სადაც გამა-ფონი მერყეობდა 6-12 მკრ/სთ. აღნიშნული განპირობებული იყო ნიადაგის საფარის სახეობით (ნიადაგი, ბეტონი, ასფალტის საფარი, ხრეში).

დდასკვნა:

1. საკვლევ ტერიტორიებზე ჩატარებული რადიაციული მონიტორინგის შედეგად დადგინდა, რომ გამა-ფონი შეადგენს 6-12 მკრ/სთ, რაც დამახასიათებელია რეგიონისათვის;

2. საკვლევ ტერიტორიებზე უკონტროლო რადიოაქტიური წყაროები და რადიოაქტიური დაბინძურება არ გამოვლენილა.

5.2.9 კულტურული მემკვიდრეობა

5.2.9.1 არქეოლოგია

არქეოლოგიური გათხრების შედეგად მოპოვებული მასალების ანალიზის შედეგები მოწმობს, რომ ქობულეთის ვაკე და მიმდებარე მთათაწინეთის ზოლი ადამიანის მიერ დასახლებული იყო ჯერ კიდევ ნეოლითის ეპოქაში 8-10 ათასი წლის წინ. ამას ადასტურებს აღნიშნული ვაკის სამხრეთით - მდ. კინტრიშის ხეობაში, სოფ. ხუცუბანთან მოკვლეული და შესწავლილი ნეოლითის მატერიალური კულტურის ნაშთების შემცველი ძეგლი. ძეგლი ამჟამად მიწაყრილით არის ამოვსებული, ხოლო მისი გათხრის შედეგად მოპოვებული მასალის ნაწილი (კაჟისა და ობსიდიანის იარაღები) დაცულია აჭარის სახელმწიფო მუზეუმში. უშუალოდ ქობულეთის დაცული ტერიტორიების სიახლოვეს, სამელიარაციო სამუშაოების ჩატარების (დასაშრობი არხის გაყვანის) დროს აღმოჩენილი იქნა 2,5 მ-ის სისქის ტორფის ჰორიზონტის ქვეშ ბრინჯაოს ხანის ნამოსახლარი „ისპანი”. ამ ნამოსახლარის შესწავლით დადგინდა, რომ ქობულეთის ზღვისპირა ჭაობების ადგილზე 5-6 ათასი წლის წინ დასახლებულა ადამიანი, მაშინ როცა ეს ადგილი არ იყო დაჭაობებული. არქეოლოგიური მასალის ანალიზით ირკვევა, რომ ამ ადგილზე ადამიანს რამდენიმე საუკუნის მანძილზე უცხოვრია და დაჭაობების პროცესის გაძლიერების შედეგად მიუტოვებია იგი.

ქ. ქობულეთის ჩრდილოეთით, შუაბრინჯაოს ხანის (დაახლოებით 3 500-4 500 წლის წინანდელი დრო) საინტერესო ნამოსახლარი „ნამჭედური” და ანტიკური ეპოქის ნაქალაქარი `ფიჭვნარი” არის აღმოჩენილი. ეს უკანასკნელი ძვ. წ. აღ. II საუკუნეში დაუარსებიათ და მისი არსებობა ახ. წ. აღ. II საუკუნემდე გაგრძელდა. „ფიჭვნარის” მოსახლეობა მისდევდა მიწათმოქმედებას, თევზაობას, მაგნეტიტური ქვიშებისგან რკინის გამოდნობას. ამ ნაქალაქარის კვალი არქეოლოგიური გათხრების შემდეგ გამოჩნდა და დღემდე შეიძლება მისი გაცნობა. რაც შეეხება „ნამჭედურის” და „ფიჭვნარის” არქეოლოგიურ მასალას, იგი დაცულია აჭარის სახელმწიფო მუზეუმში.

of 185

55.2.9.2 არქიტექტურა

ქ. ქობულეთის მიმდებარე ტერიტორიებზე მოსაზღვრე ტერიტორიებზე რამდენიმე საინტერესო ხუროთმოძღვრების ძეგლია. მათ შორის უნდა აღინიშნოს ნინოწმინდის საყდარი სოფ. დიდვაკეში, ელიას ციხის ნანგრევები სოფ. აჭყვაში, მამუკას ციხე სოფ. ალამბარასთან, პეტრას ციხის ნანგრევები ციხისძირის კონცხთან, ასევე დიდ ინტერეს იმსახურებს თაღოვანი ხიდები მდ. კინტრიშზე.

5.2.10 სოციალური ასპექტები

ქობულეთის რაიონი მთელი აჭარის ტერიტორიის 1/4 შეადგენს. რაიონის ტერიტორია მოიცავს ზღვისპირა ვაკეს და მასთან აღმოსავლეთით მიმდებარე გორაკ-ბორცვების და დაბალი მთების ზოლს. ქობულეთის რაიონი საკმაოდ გამორჩეულია ბუნების მრავალფეროვნებით. მისი ტერიტორიის მნიშვნელოვანი ნაწილი ზღვისპირა ვაკეს უკავია, რომელიც დაახლოებით 30 კმ მანძილზე არის გაჭიმული ზღვის ნაპირის გასწვრივ. ზღვისპირა ვაკეს, რომლის მნიშვნელოვანი ნაწილი კულტურულ ლანდშაფტს (დასახლებული პუნქტები, მოსახლეობის კარ-მიდამოები, სახნავ-სათესი ფართობები და სხვ.) უკავია, აღმოსავლეთით აკრავს ფოთლოვანი ტყეებით და ტყე-ბუჩქნარებით შემოსილი გორაკ-ბორცვების და დაბალი მთების ზოლი. აღნიშნული ზოლის საზღვრებში ცალკეული მოზრდილი ფრაგმენტების სახით ჩართულია სხვადასხვა სახის კულტურული ლანდშაფტი.

შავი ზღვა, როგორც აჭარის ავტონომიური რესპუბლიკიისათვის, ისე ქობულეთის რაიონისათვისაც უმნიშვნელოვანეს რესურსულ სიმდიდრეს წარმოადგენს. ბუნებრივი პირობების თავისებურებამ, კერძოდ, თბილი შავი ზღვის სანაპიროს გასწვრივ მდებარეობამ, ნოტიო და თბილი სუბტროპიკული კლიმატის კომფორტულობამ და სხვა განსაზღვრა ქობულეთის რაიონის სამეურნეო პროფილი-საკურორტო მეურნეობის (გულსისხლძარღვთა, სუნთქვის, ნერვული სისტემების დაავადების მკურნალობა) და აგროპროდუქციის გადამამუშავებელი მრეწველობის მაღალ დონეზე განვითარება.

5.2.10.1 დემოგრაფია

დღევანდელი მდგომარეობით ქობულეთის რაიონის მოსახლეობა შეადგენს 91 100 კაცს (2010 წლის მონაცემებით). აქედან 96% ეთნიკურად ქართველია. მუნიციპალიტეტის ტერიტორიაზე ცხოვრობს 2173 იძულებით გადაადგილებული პირი. ქართველების გარდა აქ 24 სხვადასხვა ეროვნების წარმომადგენელი ცხოვრობს, მათ შორის: ბერძნები 2.3%, რუსები 0.7%, სომხები 0.2%, აზერბაიჯანელები 0.1%, უკრაინელები 0.1% და სხვა. მოსახლეობის სიმჭიდროვე 1 კმ2-ზე შეადგენს 122.3.

ქობულეთის რაიონში მდებარეობს ერთი ქალაქი (ქობულეთი), ორი დაბა (ოჩხამური, ჩაქვი) და 47 სოფელი. განსახლების სისტემა ძირითადად ხაზობრივ-დისპერსიულ ხასიათს ატარებს. ქობულეთის საკურორტო ზონა წარმოადგენს მჭიდრო-ხაზოვანი განსახლების ტიპიურ მაგალითს. ზღვის ნაპირის გასწვრივ მდებარე რამდენიმე ასეული მეტრის სიგანის ზოლი ინტენსიურად არის ათვისებული საკურორტო ინფრასტრუქტურის ნაგებობებით. XX ს. 30-40-იან წლებიდან ქ. ქობულეთსა და დაბა ოჩხამურში იმატა ურბანიზაციის პროცესის ტემპმა.

of 185

55.2.10.2 მეურნეობა

სოფლის მეურნეობა. სოფლის მეურნეობა ადგილობრივი მოსახლეობის შემოსავლის ძირითადი წყაროა. ქობულეთის რაიონის სახალხო მეურნეობის ტრადიციულ დარგს სუბტროპიკული სოფლის მეურნეობა წარმოადგენს. დამუშავებული მიწების საერთო ფართობის 60 %-ზე მეტი მოდის რაიონის ზღვისპირა ტერიტორიებზე, სადაც ძირითადად განლაგებულია მრავალწლიანი ნარგავების ფართობები. რაიონის სოფლის მეურნეობის ერთ-ერთი მაპროფილებელი დარგია მეჩაიეობა. ჩაის პლანტაციების მეტი წილი რაიონის გორაკ_ბორცვიან ზონაშია წარმოდგენილი. უკანასკნელ წლებში რაიონში საგრძნობლად შემცრდა და ხარისხობრივად გაუარესდა ჩაის წარმოება, რაც პლანტაციების მეჩხერიანობის ზრდით და აგროტექნიკური ღონისძიებების დაქვეითებით არის განპირობებული, აგრეთვე მსოფლიო ბაზარზე ინდური, ცეილონური და ჩინური იაფი და უფრო მაღალხარისხოვანი ჩაის არსებობით. აღსანიშნავია აგრეთვე მეციტრუსეობა, რომელიც XX ს-ის მეორე ნახევარში ქობულეთის რაიონის აგროსპეციალიზაციის ერთ-ერთი წამყვან დარგად ითვლებოდა. ამჟამად ციტრუსები (მანდარინი _ 85 %) ადგილობრივი მოსახლეობის შემოსავლის უმნიშვნელოვანესი წყაროა. უკანასკნელ წლებში განსაკუთრებით რენტაბელური გახდა კაკალისა და თხილის წარმოება.

ქობულეთის რაიონის სოფლის მეურნეობაში მნიშვნელოვანი წილი აქვს მსხვილფეხა რქოსანი პირუტყვის მოშენებას, რომელიც ძირითადად სარძეო-სახორცე მიმართულებისაა.

რეკრეაციული მეურნეობა. ქობულეთის ხელსაყრელი ბუნებრივი პირობების ბაზაზე სულ უფრო და უფრო ვითარდება რეკრეაციული მეურნეობა. XX ს-ის 90-იან წლებში აფხაზეთისა და კოლხეთის საკურორტო-ტურისტული მეურნეობის გაჩანაგების შემდეგ, აჭარა და კერძოდ ქობულეთის რაიონი საქართველოს მოსახლეობის საზღვაო დასვენების უმთავრეს რეგიონად გადაიქცა. აღსანიშნავია ის ფაქტი, რომ ქობულეთის რაიონის რეკრეაციული მეურნეობის სფეროში აქტიურად ჩაერთო კერძო სექტორი, რამაც საგრძნობლად აამაღლა მომსახურეობის ხარისხი. ამ გარემოებამ გარკვეული წინაპირობა შექმნა საკურორტო მეურნეობის შემდგომი განვითარებისათვის. ამჟამად, საკმაოდ ინტენსიურად მიმდინარეობს ტურისტული სასტუმროების, კაფე_რესტორნების და კერძო პანსიონატების მშენებლობა.

სატრანსპორტო ინფრასტრუქტურა. ქ. ქობულეთი და მისი მიმდებარე ტერიტორიები გადაკვეთილია ორი საავტომობილი და ერთი სარკინიგზო მაგისტრალით. რკინიგზის მაგისტრალი და მის პარალელურად გაჭიმული საავტომობილო გზა აღმოსავლეთით გაუვლის ქალაქს, ხოლო მეორე საავტომობილო გზა ქ. ქობულეთზე გადის.

რაც შეეხება საზღვაო ტრანსპორტს, მიმდებარე სანაპიროს 1-2 კმ სიგრძის ზოლი არ გამოიყენება მძლავრი მცურავი საშუალებების მოძრაობის მიზნით. უახლოესი პორტები (ფოთსა და ბათუმში) ქობულეთიდან შესაბამისად დაშორებულია 46 და 30 კმ-ით. უშუალოდ ქობულეთის სანაპირო ზონაში ახლო წარსულში ფუნქციონირებდა „პირსის” ტიპის ნავმისადგომი, რომელიც გამოიყენებოდა დამსვენებელთა ზღვაზე გასასეირნებლად. ამჟამად აღნიშნული „პირსი” მწყობრიდან არის გამოსული და აღარ გამოიყენება.

of 1

85

6 6 გა

რემ

ოზ

ე ზ

ემო

ქმედ

ების

შეფ

ასებ

ა დ

ა ან

ალიზ

ი

6.1

შესა

სრუ

ლებ

ელი

სამუ

შაო

ები

და

მოსა

ლო

დნე

ლი

ზემ

ოქმ

ედებ

ა

ჩასა

ტარ

აბელ

ი სა

მუშა

ოებ

ი მო

სალ

ოდ

ნელ

ი ზ

ემო

ქმედ

ება

სარ

ეაბი

ლიტ

აციო

სამ

უშა

ოებ

ის მ

იმდ

ინარ

ეობი

ს პე

რიო

დი

მშენ

ებელ

თა

ბანა

კები

ს მო

წყო

ბა დ

ა ს

არეა

ბილ

იტაც

იო უ

ბნებ

ის მ

ომზ

ადებ

ა სა

მუშა

ოებ

ის ჩ

ასატ

არებ

ლად

: •

გარ

ე მი

სასვ

ლელ

ი გზ

ების

ა დ

ა მი

სად

გომე

ბის

მოწყ

ობა

; •

სასა

წყო

ბო მ

ეურ

ნეო

ბის

და

საწა

რმო

ო ბ

აზის

შექ

მნა;

•

სოცი

ალუ

რ-ს

აყო

ფაც

ხოვრ

ებო

დან

იშნუ

ლებ

ის ს

ათავ

სოებ

ის მ

ომზ

ადებ

ა;

• მშ

ენებ

ლო

ბის

საჭი

რო

ების

ათვი

ს დ

რო

ებით

ი შე

ნობე

ბის

და

ნაგე

ბობე

ბის

მოწყ

ობა

; •

სამშ

ენებ

ლო

მო

ედნე

ბის

და

უბნ

ების

შემ

ოღ

ობვ

ა (დ

ამცა

ვი დ

ა სა

სიგნ

ალო

); •

მიწე

ბის

რეკ

ულ

ტივ

აციი

სათ

ვის

გამო

საყე

ნებე

ლი

გრუ

ნტის

სან

იად

აგო

შრ

ის

მოჭრ

ა დ

ა სპ

ეცია

ლუ

რად

გამ

ოყო

ფილ

ად

გილ

ებში

დას

აწყო

ბება

; •

წყალ

სარ

ინი

სამუ

შაო

ების

ჩატ

არებ

ა (მ

შენე

ბლო

ბის

პერ

იოდ

ისათ

ვის)

; •

მუდ

მივი

და

დრ

ოებ

ითი

შიგა

სამ

ოედ

ნო გ

ზებ

ის მ

ოწყ

ობა

; •

დრ

ოებ

ითი

ენერ

გომო

მარ

აგებ

ის უ

ზრ

უნვ

ელყო

ფა;

•

სარ

ეაბი

ლიტ

აციო

ობი

ექტ

ების

საწ

არმო

ო უ

ბნებ

ის შ

ეჩერ

ება.

• წვ

ის პ

რო

დუ

ქტებ

ის ა

რაო

რგა

ნულ

ი მტ

ვრის

გავ

რცე

ლებ

ა;

• ხმ

აურ

ის დ

ა აღ

ქმად

ი დ

ა შე

სამჩ

ნევი

ვიბ

რაც

იის

გა

ვრცე

ლებ

ა;

• ად

გილ

ობრ

ივი

გზებ

ის ს

აფარ

ის დ

აზია

ნება

; •

მყარ

ი დ

ა თ

ხევა

დი

ნარ

ჩენე

ბის

წარ

მოქმ

ნა (გ

ამო

ყენე

ბულ

ი აკ

უმუ

ლატ

ორ

ები,

საბ

ურ

ავებ

ი, ზ

ეთებ

ი);

• სა

წვავ

ისა

და

ზეთ

ების

დაღ

ვრის

რის

კი;

• ნი

ადაგ

ის ნ

აყო

ფიე

რი

ფენ

ის დ

აკარ

გვა;

•

ჰაბი

ტატ

ების

დაკ

არგვ

ა;

• ად

გილ

ობრ

ივი

ველ

ურ

ი ბუ

ნები

ს დ

რო

ებით

ი შე

შფო

თებ

ა;

• მო

სახლ

ეობი

ს უ

საფ

რთ

ხოებ

ასთ

ან დ

აკავ

შირ

ებუ

ლი

პოტ

ენცი

ურ

ი რ

ისკე

ბი.

სამშ

ენებ

ლო

სამ

უშა

ოებ

ი •

მიწი

ს სა

მუშა

ოებ

ი;

• სა

მშენ

ებლ

ო-ს

ამო

ნტაჟ

ო ს

ამუ

შაო

ების

პრ

ოცე

სი, შ

ედუ

ღებ

ის ს

ამუ

შაო

ების

ჩა

თვლ

ით;

• ავ

ტო

ტრ

ანსპ

ორ

ტის

, სპე

ციალ

ურ

ი სა

მშენ

ებლ

ო ტ

ექნი

კის

და

მექა

ნიზ

მები

ს მუ

შაო

ბა;

• დ

რო

ებით

ი გზ

ების

მშე

ნებლ

ობა

; •

დრ

ოებ

ითი

სამშ

ენებ

ლო

ბაზ

ის (ს

ამშე

ნებლ

ო ტ

ექნი

კის

მომს

ახუ

რებ

ის

მოედ

ნის

ჩათ

ვლით

) ფუ

ნქცი

ონი

რებ

ა.

• ატ

მოსფ

ერუ

ლ ჰ

აერ

ში მ

ტვრ

ის, წ

ვის

პრო

დუ

ქტებ

ის, შ

ედუ

ღებ

ის

აერ

ოზ

ოლ

ების

და

ხმაუ

რის

გავ

რცე

ლებ

ა;

• ტ

რან

სპო

რტ

ის მ

ოძრ

აობი

ს შე

ფერ

ხება

; •

ადგი

ლო

ბრივ

ი გზ

ების

საფ

არის

დაზ

იანე

ბა;

• მო

სახლ

ეობი

ს უ

საფ

რთ

ხოებ

ასთ

ან დ

აკავ

შირ

ებუ

ლი

პოტ

ენცი

ურ

ი რ

ისკე

ბი;

• სა

წვავ

ისა

და

ზეთ

ების

დაღ

ვრის

რის

კი;

• სა

ხიფ

ათო

ნარ

ჩენე

ბის

წარ

მოქმ

ნა;

• ნი

ადაგ

ის ნ

აყო

ფიე

რი

ფენ

ის დ

აკარ

გვა;

•

ჰაბი

ტატ

ების

დაკ

არგვ

ა;

• ად

გილ

ობრ

ივი

ველ

ურ

ი ბუ

ნები

ს დ

რო

ებით

ი შე

შფო

თებ

ა.

მშენ

ებლ

ობი

ს დ

ემო

ბილ

იზაც

ია დ

ა სა

რეკ

ულ

ტივ

აციო

სამ

უშა

ოებ

ი •

სამშ

ენებ

ელო

ბან

აკის

ინფ

რას

ტრ

უქტ

ურ

ის დ

ემო

ნტაჟ

ი;

• ტ

ერიტ

ორ

იის

დას

უფ

ტავ

ება

და

ნარ

ჩენე

ბის

გატ

ანა;

•

გამწ

მენდ

ი ნა

გებო

ბის

ტერ

იტო

რიი

ს კე

თილ

მოწყ

ობა

და

გამწ

ვანე

ბა.

• ატ

მოსფ

ერუ

ლ ჰ

აერ

ში მ

ტვრ

ის, წ

ვის

პრო

დუ

ქტებ

ის, შ

ედუ

ღებ

ის

აერ

ოზ

ოლ

ების

და

ხმაუ

რის

გავ

რცე

ლებ

ა;

• ად

გილ

ობრ

ივი

გზებ

ის ს

აფარ

ის დ

აზია

ნება

; •

საწვ

ავის

ა დ

ა ზ

ეთებ

ის დ

აღვრ

ის რ

ისკი

;

of 1

85

• სა

ხიფ

ათო

ნარ

ჩენე

ბის

წარ

მოქმ

ნა;

• ად

გილ

ობრ

ივი

ველ

ურ

ი ბუ

ნები

ს დ

რო

ებით

ი შე

შფო

თებ

ა.

სსამშ

ებელ

ო ს

ამუ

შაო

ები

და

მათ

მიე

რ შ

ექმნ

ილი

სამუ

შაო

ად

გილ

ები.

•

დას

აქმე

ბის

მოლ

ოდ

ინი

და

იმედ

ები;

•

კორ

უფ

ციის

ალ

ბათ

ობა

სამ

უშა

ოზ

ე აყ

ვანი

ს დ

რო

ს;

• სა

მუშა

ო პ

ირო

ბები

თ უ

კმაყ

ოფ

ილებ

ის ა

ლბა

თო

ბა;

• ეკ

ონო

მიკუ

რი

შესა

ძლებ

ლო

ბები

ს გა

უმჯ

ობე

სება

. სა

მსენ

ებელ

ო ს

ამუ

შაო

ებზ

ე დ

აკავ

ებუ

ლი

მუშა

ხელ

ის მ

ართ

ვა.

• ცუ

დი

ურ

თიე

რთ

ობე

ბის

ჩამო

ყალ

იბებ

ის ა

ლბა

თო

ბა მ

უშე

ბსა

და

ადგი

ლო

ბრივ

მო

სახლ

ეობა

ს შო

რის

. ექ

სპლ

უატ

აციი

ს პე

რიო

დი

გამწ

მენდ

ი ნა

გებო

ბის

მიმდ

ინარ

ე ტ

ექნი

კურ

ი მო

მსახ

ურ

ება.

•

ატმო

სფერ

ულ

ჰაე

რში

მტ

ვრის

, წვი

ს პრ

ოდ

უქტ

ების

და

შედ

უღ

ების

აე

რო

ზო

ლებ

ის გ

ავრ

ცელ

ება;

•

ხმაუ

რის

გავ

რცე

ლებ

ა;

• სა

წვავ

ისა

და

ზეთ

ების

დაღ

ვრის

რის

კი;

• მო

სახლ

ეობი

ს უ

საფ

რთ

ხოებ

ასთ

ან დ

აკავ

შირ

ებუ

ლი

პოტ

ენცი

ურ

ი რ

ისკე

ბი.

of 185

66.2 ემისიები ატმოსფერულ ჰაერში

6.2.1 მშენებლობის ფაზა

გამწმენდი ნაგებობის სამშენებლო სამუშაოები გაგრძელდება დაახლოებით 9-10 თვის გამნმავლობაში. სამშენებლო სამუშაოებზე დასაქმებული იქნება 50-60 კაცი.

ატმოსფერული ჰაერის შესაძლო დაბინძურების ხარისხის შეფასებისათვის გამოყენებულია მიდგომა, სადაც გათვალისწინებულია ტიპიური სამშენებლო ტექნიკის ფუნქციონირება.

აღნიშნულ სამუშაოთა ნუსხიდან შეფასებულია და გაანგარიშებულია მოსალოდნელი ემისიები ატმოსფერულ ჰაერში ისეთი ტექნოლოგიური პროცესებიდან, როგორიცაა მიწის სამუშაოების შესრულება . ამ ოპერაციების განხორციელებისათვის გათვალისწინებულია მთელი რიგი მანქანა-მექანიზმების ექსპლოატაცია და სხვა საჭირო მატერიალური რესურსების გამოყენება მათ შორის შედუღების ელექტროდების ჩათვლით.

გამომდინარე ზემოთაღნიშნულიდან იდენტიფიცირებულია დაბინძურების შემდეგი ძირითადი წყაროები: ექსკავატორი, ბულდოზერი, და შემდუღებელი აგრეგატი ტრაქტორის ბაზაზე. ეს მექანიზმები მუშაობენ საწვავის გამოყენებით და მათი გამონაბოლქვი შეფასებულია საექსპლუატაციო სიმძლავრის, ხოლო გაფრქვევები საშემდუღებლო ოპერაციებიდან მასალების ხარჯის გათვალისწინებით მოქმედ ნორმატიულ და საცნობარო დოკუმენტაციაზე დაყრდნობით.

6.2.1.1 ემისია საგზაო სამშენებლო მანქანის მუშაობისას (ექსკავატორი)

დამაბინძურებელ ნივთიერებათა გამოყოფის წყაროს წარმოადგენს საგზაო-სამშენებლო მანქანების ძრავები მუშაობისას დატვირთვისა და უქმი სვლის რეჟიმში.

გაანგარიშება შესრულებულია შემდეგი მეთოდური მითითებების თანახმად [4,5]

დამაბინძურებელ ნივთიერებათა ემისიის რაოდენობრივი და თვისობრივი მახასიათებლები საგზაო-სამშენებლო მანქანებიდან მოცემულია ცხრილში 6.2.1.1.1.

ცხრილი 6.2.1.1.1. დამაბინძურებელ ნივთიერებათა ემისიის რაოდენობრივი და თვისობრივი მახასიათებლები საგზაო-სამშენებლო მანქანებიდან

დამაბინძურებელი ნივთიერება მაქსიმალური ემისია, გ/წმ

წლიური ემისია, ტ/წელ კოდი დასახელება

301 აზოტის დიოქსიდი (აზოტის (IV) ოქსიდი) 0,0327924 0,281436 304 აზოტის (II) ოქსიდი 0,0053272 0,04572 328 ჭვარტლი 0,0045017 0,038632 330 გოგირდის დიოქსიდი 0,00332 0,028467 337 ნახშირბადის ოქსიდი 0,0273783 0,234025

2732 ნახშირწყალბადების ნავთის ფრაქცია 0,0077372 0,066308

გაანგარიშება შესრულებულია საგზაო-სამშენებლო მანქანების (სსმ) სამუშაო მოედნის გარემო ტემპერატურის პირობებში. სამუშაო დღეების რ-ბა-300.

საწყისი მონაცემები დამაბინძურებელ ნივთიერებათა გამოყოფის გაანგარიშებისათვის მოცემულია ცხრილში 6.2.1.1.2.

of 185

ცცხრილი 6.2.1.1.2. განგარიშების საწყისი მონაცემები

საგზაო-სამშენებლო მანქანების

(სსმ) დასახელება

უქმი სვლის რეჟიმზე, წთ;

რ-ბა

ერთი ნანქანის მუშაობის დრო

მუშა დღეების რ-ბა

დღეში, სთ 30 წთ-ში, წთ

სულ დატვირთვის გარეშე

დატვირთვი

თ

უქმი სვლა

დატვირთვ

ის გარეშ

ე

დატვირთვ

ით

უქმი სვლა

მუხლუხა სსმ, სიმძლავრით 61-100 კვტ(83-136 ცხ.ძ)

1 (1) 8 3,5 3,2 1,3 13 12 5 300

მიღებული პირობითი აღნიშვნები, საანგარიშო ფორმულები, აგრეთვე საანგარიშო პარამეტრები და მათი დასაბუთება მოცემულია ქვემოთ:

i-ური ნივთიერების მაქსიმალური -ერთჯერადი ემისია ხორციელდება ფორმულით:

Gi = ∑kk=1(mДВ ik · tДВ + 1,3 · mДВ ik · tНАГР. + mХХ ik · tХХ) · Nk / 1800, გ/წმ;

სადაც mДВ ik – k-ური ჯგუფისათვის i-ური ნივთიერების კუთრი ემისია მანქანის მოძრაობისას დატვირთვის გარეშე, გ/წთ;

1,3 · mДВ ik – k-ური ჯგუფისათვის i-ური ნივთიერების კუთრი ემისია მანქანის მოძრაობისას დატვირთვით, გ/წთ; mДВ ik – k-ური ჯგუფისათვის i-ური ნივთიერების კუთრი ემისია მანქანის მოძრაობისას უქმი სვლის რეჟიმზე, გ/წთ; tДВ -მანქანის მოძრაობის დრო 30 წთ-იან ინტერვალში დატვირთვის გარეშე, წთ; tНАГР. -მანქანის მოძრაობის დრო 30 წთ-იან ინტერვალში დატვირთვით, წთ; tХХ -მანქანის მოძრაობის დრო 30 წთ-იან ინტერვალში უქმი სვლის რეჟიმზე, წთ; Nk – k-ური ჯგუფის მანქანების რ-ბა, რომლებიც მუშაობენ ერთდროულად 30 წთ-იან ინტერვალში.

i-ური ნივთიერების ჯამური ემისია საგზაო მანქანებიდან გაიანგარიშება ფორმულით:

Mi = ∑kk=1(mДВ ik · t'ДВ + 1,3 · mДВ ik · t'НАГР. + mХХ ik · t'ХХ) · 10-6, ტ/წელ;

სადაც t'ДВ – k-ური ჯგუფის მანქანების მოძრაობის ჯამური დრო დატვირთვის გარეშე, წთ;

t'НАГР. – k-ური ჯგუფის მანქანების მოძრაობის ჯამური დრო დატვირთვით, წთ;

t'ХХ – – k-ური ჯგუფის მანქანების მოძრაობის ჯამური დრო უქმი სვლის რეჟიმზე, წთ;

დამაბინძურებელ ნივთიერებათა კუთრი ემისია საგზაო-სამშენებლო მანქანების მუშაობისას, მოცემულია ცხრილში 6.2.1.1.3.

ცხრილი 6.2.1.1.3. დამაბინძურებელ ნივთიერებათა კუთრი ემისია საგზაო-სამშენებლო მანქანების მუშაობისას, გ/წთ

საგზაო-სამშენებლო მანქანების (სსმ) ტიპი

დამაბინძურებელი ნივთიერება

მოძრაობა უქმი სვლა

მუხლუხა სსმ, სიმძლავრით 61-100 კვტ(83-136 ცხ.ძ)

აზოტის დიოქსიდი (აზოტის (IV) ოქსიდი)

1,976 0,384

აზოტის (II) ოქსიდი 0,321 0,0624 ჭვარტლი 0,27 0,06 გოგირდის დიოქსიდი 0,19 0,097 ნახშირბადის ოქსიდი 1,29 2,4

of 185

ნახშირწყალბადების ნავთის ფრაქცია

0,43 0,3

დამაბინძურებელ ნივთიერებათა წლიური და მაქსიმალური ერთჯერადი ემისიის გაანგარიშება მოცემულია ქვემოთ.

GG301 = (1,976·12+1,3·1,976·13+0,384·5)·1/1800 = 0,0327924 გ/წმ;

M301 = (1,976·1·300·3,5·60+1,3·1,976·1·300·3,2·60+0,384·1·300·1,3·60)·10-6 = 0,281436 ტ/წელ;

G304 = (0,321·12+1,3·0,321·13+0,0624·5)·1/1800 = 0,0053272 გ/წმ;

M304 = (0,321·1·300·3,5·60+1,3·0,321·1·300·3,2·60+0,0624·1·300·1,3·60)·10-6 = 0,04572 ტ/წელ;

G328 = (0,27·12+1,3·0,27·13+0,06·5)·1/1800 = 0,0045017 გ/წმ;

M328 = (0,27·1·300·3,5·60+1,3·0,27·1·300·3,2·60+0,06·1·300·1,3·60)·10-6 = 0,038632 ტ/წელ;

G330 = (0,19·12+1,3·0,19·13+0,097·5)·1/1800 = 0,00332 გ/წმ;

M330 = (0,19·1·300·3,5·60+1,3·0,19·1·300·3,2·60+0,097·1·300·1,3·60)·10-6 = 0,028467 ტ/წელ;

G337 = (1,29·12+1,3·1,29·13+2,4·5)·1/1800 = 0,0273783 გ/წმ;

M337 = (1,29·1·300·3,5·60+1,3·1,29·1·300·3,2·60+2,4·1·300·1,3·60)·10-6 = 0,234025 ტ/წელ;

G2732 = (0,43·12+1,3·0,43·13+0,3·5)·1/1800 = 0,0077372 გ/წმ;

M2732 = (0,43·1·300·3,5·60+1,3·0,43·1·300·3,2·60+0,3·1·300·1,3·60)·10-6 = 0,066308 ტ/წელ.

ერთციცხვიანი ექსკავატორის მუშაობისას მტვრის მაქსიმალური ერთჯერადი გაფრქვევა განისაზღვრება ფორმულით:

M = Qექს x E x Kექს x K1 x K2 x N/Tეც, გ/წმ, სადაც:

Qექს = მტვრის კუთრი გამოყოფა 1მ3 გადატვირთული მასალისგან, გ/მ3 [4,8]

E - ციცხვის ტევადობა, მ3 [0,7-1]

Kექს-ექსკავაციის კოეფიციენტი. [0,91]

K1 - ქარის სიჩქარის კოეფ. (K1=1,2);

K2 - ტენიანობის კოეფ. (K2=0,2);

N-ერთდროულად მომუშვე ტექნიკის რ-ბა (ერთეული);

Tეც -ექსკავატორის ციკლის დრო, წმ. [30]

M = Qექს x E x Kე x K1 x K2 x N/Tეც = 4,8*1*0,91*1,2*0,2*1/30=0,035გ/წმ.

ერთციცხვიანი ექსკავატორის მუშაობისას მტვრის ჯამური გაფრქვევა განისაზღვრება ფორმულით:

G = M x 3600 x T x 10-6 = 0,035 x 3600წმ x 8სთ x 300დღ x 10-6 = 0,303ტ/წელ.

6.2.1.2 ემისია საგზაო სამშენებლო მანქანის მუშაობისას ( ბულდოზერი)

აირადი ნივთიერებების გაფრქვევა იდენტურია რაც ექსკავატორის, ხოლო შეწონილი ნაწილაკების მაქსიმალური ემისია გაიანგარიშება შემდეგნაირად:

G = (Qბულ x Qსიმ x V x K1 x K2 x N)/(Tბც x Kგკ), გ/წმ;

სადაც:

Qბულ _ მტვრის კუთრი გამოყოფა 1ტ. გადასატანი მასალისაგან, გ/ტ -0,74

of 185

Qსიმ - ქანის სიმკვრივე (ტ/მ3-1,6).

K1 - ქარის სიჩქარის კოეფ. (K1=1,2);

K2 - ტენიანობის კოეფ. (K2=0,2);

N-ერთდროულად მომუშვე ტექნიკის რ-ბა (ერთეული);

V _ პრიზმის გადაადგილების მოცულობა (მ3) 3,5

Tბც _ ბულდოზერის ციკლის დრო, წმ, 80.

Kგკ - ქანის გაფხვიერების კოეფ. (Kგკ -1,15)

G = (Qბულ x Qსიმ x V x K1 x K2 x N)/(Tბც x Kგკ) = 0,74*1,6*3,5*1,2*0,2*1/(80*1,15)=0,011 გ/წმ

ბულდოზერის მუშაობისას მტვრის ჯამური გაფრქვევა განისაზღვრება ფორმულით:

G = M x 3600 x T x 10-6 = 0,011 x 3600წმ x 8სთ x 300დღ x 10-6 = 0,095ტ/წელ.

6.2.1.3 ემისია შედუღების სამუშაოებიდან

შედუღების პროცესში დამაბინძურებელ ნივთიერებათა გამოყოფის (ემისიის) განსაზღვრისათვის გამოიყენება საანგარიშო მეთოდები დამაბინძურებელ ნივთიერებათა კუთრი გამოყოფის (გამოყენებული ელექტროდის ერთეულ მასაზე გადაანგარიშებით) დახმარებით.

შედუღების პროცესში ატმოსფერულ ჰაერში გაიფრქვევა შედუღების აეროზოლი, მეტალის ოქსიდები და აგრეთვე აირადი შენაერთები, რომელთა რაოდენობრივი მახასიათებლები დამოკიდებულია ელექტროდების შემადგენლობაში არსებულ ელემენტებზე.

დამაბინძურებელ ნივთიერებათა გამოყოფის გაანგარიშება შესრულებულია [6]-ს შესაბამისად. დამაბინძურებელ ნივთიერებათა გამოყოფის რაოდენობრივი და თვისობრივი მახასიათებლები მოცემულია ცხრილში 6.2.3.1.

ცხრილი 6.2.3.1. დამაბინძურებელ ნივთიერებათა გამოყოფის რაოდენობრივი და თვისობრივი მახასიათებლები

დამაბინძურებელი ნივთიერება მაქსიმალური ერთჯერადი ემისია,

გ/წმ


123 რკინის ოქსიდი 0,0010096 0,0043615 143 მანგანუმი და მისი ნაერთები 0,0000869 0,0003754 301 აზოტის დიოქსიდი 0,0002833 0,001224 304 აზოტის ოქსიდი 0,000046 0,0001989 337 ნახშირბადის ოქსიდი 0,0031403 0,013566 342 აირადი ფტორიდები 0,0001771 0,000765 344 ძნელად ხსნადი ფტორიდები 0,0003117 0,0013464 2908 არაორგანული მტვერი(70-20% SiO2) 0,0001322 0,0005712

საწყისი მონაცემები გამოყოფის გაანგარიშებისათვის მოცემულია ცხრილში 6.2.3.2.

ცხრილი 6.2.3.2.

დასახელება

საანგარიშო პარამეტრი

მახასიათებლები, აღნიშვნა ერთეუ

ლი მნიშვნელო

ბა ელექტრო რკალური შედუღება ერთეულოვანი ელექტროდებით УОНИ-13/45

of 185

დამაბინძურებელ ნივთიერებათა ("x") გამოყოფის კუთრი მაჩვენებლები სახარჯი მასალის ერთეულ მასაზე Kx

m:

123 რკინის ოქსიდი გ/კგ 10,69 143 მანგანუმი და მისი ნაერთები გ/კგ 0,92 301 აზოტის დიოქსიდი გ/კგ 1,2 304 აზოტის ოქსიდი გ/კგ 0,195 337 ნახშირბადის ოქსიდი გ/კგ 13,3 342 ფტორიდები გ/კგ 0,75 344 ძნელად ხსნადი ფტორიდები გ/კგ 3,3

2908 არაორგანული მტვერი(70-20% SiO2) გ/კგ 1,4 ერთი გამოყენებული ელექტროდის ნარჩენის ნორმატივი , nno % 15 გამოყენებული ელექტროდის წლიური ხარჯი, BB'' კგ 1200 გამოყენებული ელექტროდის ხარჯი ინტენსიური მუშაობისას, BB' კგ 1 ინტენსიური მუშაობის დრო, τ სთ 1 მუშაობის ერთდროულობა - კი

მიღებული პირობითი აღნიშვნები, საანგარიშო ფორმულები, აგრეთვე საანგარიშო პარამეტრები და მათი დასაბუთება მოცემულია ქვემოთ.

დამაბინძურებელ ნივთიერებათა რ-ბა, რომლებიც გამოიყოფა ატმოსფერულ ჰაერში ელექტროდებით შედუღების პროცესში, განისაზღვრება ფორმულით:

Mbi = B · Kxm · (1 - no / 100) · 10-3, კგ/სთ

სადაც B - ელექტროდების ხარჯი, (კგ/სთ);

"x" დამაბინძურებელ ნივთიერებათა კუთრი გამოყოფა ელექტროდის ერთეული მასის Kxm -

ის ხარჯზე, გ/კგ;

no - გამოყენებული ელექტროდის ნარჩენის ნორმატივი %.

როდესაც ტექნოლოგიური დანადგარი აღჭურვილია ადგილობრივი ამწოვით, დამაბინძურებელ ნივთიერებათა ემისია ამ მოწყობილობიდან ტოლია გამოყოფილ დამაბინძურებელ ნივთიერებათა მასა გამრავლებული ადგილობრივი ამწოვის ეფექტურობაზე (ერთეულის წილებში). დამაბინძურებელ ნივთიერებათა წლიური ემისია ელექტროდების გამოყენებისას გაიანგარიშება ფორმულით:

M = B'' · Kxm · (1 - no / 100) · η · 10-6, ტ/წელ

სადაც B'' - ელექტროდების წლიური ხარჯი, კგ/წელ;

η - ადგილობრივი ამწოვის ეფექტურობა (ერთეულის წილებში)

მაქსიმალური ემისია გაიანგარიშება ფორმულით:

G = 103 · Mbi · η / 3600, გ/წმ

ატმოსფერულ ჰაერში დამაბინძურებელ ნივთიერებათა მაქსიმალური ერთჯერადი და წლიური გამოყოფის გაანგარიშება მოცემულია ქვემოთ.

ელექტრო რკალური შედუღება ერთეულოვანი ელექტროდებით УОНИ-13/45

B = 1 / 1 = 1 კგ/სთ;

123. რკინის ოქსიდი

Mbi = 1 · 10,69 · (1 - 15 / 100) · 10-3 = 0,0090865 კგ/სთ;

M = 1200 · 10,69 · (1 - 15 / 100) · 0,4 · 10-6 = 0,0043615 ტ/წელ;

G = 103 · 0,0090865 · 0,4 / 3600 = 0,0010096 გ/წმ.

of 185

143. მანგანუმი და მისი ნაერთები

MMbi = 1 · 0,92 · (1 - 15 / 100) · 10-3 = 0,000782 კგ/სთ;

M = 1200 · 0,92 · (1 - 15 / 100) · 0,4 · 10-6 = 0,0003754 ტ/წელ;

G = 103 · 0,000782 · 0,4 / 3600 = 0,0000869 გ/წმ.

301. აზოტის დიოქსიდი

Mbi = 1 · 1,2 · (1 - 15 / 100) · 10-3 = 0,00102 კგ/სთ;

M = 1200 · 1,2 · (1 - 15 / 100) · 1 · 10-6 = 0,001224 ტ/წელ;

G = 103 · 0,00102 · 1 / 3600 = 0,0002833 გ/წმ.

304. აზოტის ოქსიდი

Mbi = 1 · 0,195 · (1 - 15 / 100) · 10-3 = 0,0001658 კგ/სთ;

M = 1200 · 0,195 · (1 - 15 / 100) · 1 · 10-6 = 0,0001989 ტ/წელ;

G = 103 · 0,0001658 · 1 / 3600 = 0,000046 გ/წმ.

337. ნახშირბადის ოქსიდი

Mbi = 1 · 13,3 · (1 - 15 / 100) · 10-3 = 0,011305 კგ/სთ;

M = 1200 · 13,3 · (1 - 15 / 100) · 1 · 10-6 = 0,013566 ტ/წელ;

G = 103 · 0,011305 · 1 / 3600 = 0,0031403 გ/წმ.

342. აირადი ფტორიდები

Mbi = 1 · 0,75 · (1 - 15 / 100) · 10-3 = 0,0006375 კგ/სთ;

M = 1200 · 0,75 · (1 - 15 / 100) · 1 · 10-6 = 0,000765 ტ/წელ;

G = 103 · 0,0006375 · 1 / 3600 = 0,0001771 გ/წმ.

344. ძნელად ხსნადი ფტორიდები

Mbi = 1 · 3,3 · (1 - 15 / 100) · 10-3 = 0,002805 კგ/სთ;

M = 1200 · 3,3 · (1 - 15 / 100) · 0,4 · 10-6 = 0,0013464 ტ/წელ;

G = 103 · 0,002805 · 0,4 / 3600 = 0,0003117 გ/წმ.

2908. არაორგანული მტვერი ( 70-20% SiO2)

Mbi = 1 · 1,4 · (1 - 15 / 100) · 10-3 = 0,00119 კგ/სთ;

M = 1200 · 1,4 · (1 - 15 / 100) · 0,4 · 10-6 = 0,0005712 ტ/წელ;

G = 103 · 0,00119 · 0,4 / 3600 = 0,0001322 გ/წმ;

6.2.1.4 ემისია დიზელ-გენერატორიდან

სტაციონარული დიზელ-გენერატორის ექსპლოატაციის პროცესში ატმოსფერულ ჰაერში ნამუშევარ აირებში გამოიყოფა მავნე (დამაბინძურებელი) ნივთიერებები.

მაქსიმალური ერთჯერადი ემისიის გასაანგარიშებლად გამოიყენება დიზელ-გენერატორის დანადგარის მონაცემები ტექნიკური დოკუმენტაციის მიხედვით (საექსპლოატაციო სიმძლავრე), ხოლო წლიური ემისიის გაანგარიშებისათვის -საწვავის წლიური ხარჯი.

of 185

დამაბინძურებელ ნივთიერებათა გამოყოფის გაანგარიშება შესრულებულია [7]-ს შესაბამისად. დამაბინძურებელ ნივთიერებათა გამოყოფის რაოდენობრივი და თვისობრივი მახასიათებლები მოცემულია ცხრილში 6.2.1.4.1.

ცცხრილი 6.2.1.4.1.


გ/წმ


301 აზოტის დიოქსიდი (აზოტის(IV) ოქსიდი ) 0,0457778 0,2064 304 აზოტის ოქსიდი (II) 0,0074389 0,03354 328 ჭვარტლი 0,0027778 0,012855 330 გოგირდის დიოქსიდი 0,0152778 0,0675 337 ნახშირბადის ოქსიდი 0,05 0,225 703 ბენზ(ა)პირენი 0,0000001 0,0000002 1325 ფორმალდეჰიდი 0,0005972 0,002565 2732 ნახშირწყალბადების ნავთის ფრაქცია 0,0142917 0,06429

საწყისი მონაცემები გამოყოფის გაანგარიშებისათვის მოცემულია ცხრილში 6.2.1.4.2.

ცხრილი 6.2.1.4.2.

მონაცემები სი

მძლ

ავრ

ე, კ

ვტ

საწვ

ავის

ხარ

ჯი,

ტ

/წელ

კუთ

რი

ხარ

ჯი,

გ/

კვტ

*სთ

ჯგუფი А. მწარმებელი: ევროგაერთიანების ქვეყნები, აშშ, იაპონია. მცირე სიმძლავრის, (Ne < 73,6 კვტ; n = 1000-3000 ბრუნი/წთ). რემონტამდე.

50 15 250

მაქსიმალური ემისია i-ური დამაბინძურებელი ნივთიერებისა სტაციონარული დიზელ-გენერატორიდან განისაზღვრება ფორმულით:

Mi = (1 / 3600) · eMi · PЭ, გ/წმ;

სადაც: eMi - ემისია i-ური დამაბინძურებელი ნივთიერებისა დიზელ-გენერატორიდან ნომინალური რეჟიმის პირობებში, გ/კვტ*სთ;

PЭ - დიზელ-გენერატორის საექსპლოატაციო სიმძლავრე, კვტ.

(1 / 3600) – გადათვლის კოეფიციენტი სთ-დან წამებზე.

წლიური ჯამური ემისია i-ური დამაბინძურებელი ნივთიერებისა დიზელ-გენერატორიდან განისაზღვრება ფორმულით:

WЭi = (1 / 1000) · qЭi · GT, ტ/წელ (1.1.2)

სადაც: qЭi - ემისია i-ური დამაბინძურებელი ნივთიერებისა დიზელ-გენერატორიდან 1 კგ. საწვავზე გაანგარიშებით, გ/კგ;

GT -დიზელ-გენერატორის წლიური საწვავის ხარჯი, ტ/წელ;

(1 / 1000) –გადათვლის კოეფიციენტი კგ. დან ტონებზე.

დიზელ-გენერატორის ნამუშევარი აირების ხარჯი განისაზღვრება ფორმულით:

of 185

GGОГ = 8,72 · 10-6 · bЭ · PЭ, კგ/წმ; (1.1.3)

სადაც: bЭ - საწვავის კუთრი ხარჯი ძრავის საექსპლოატაციო რეჟიმზე , გ/კვტ*სთ.

დიზელ-გენერატორის ნამუშევარი აირების მოცულობითი ხარჯი განისაზღვრება ფორმულით:

QОГ = GОГ / γОГ, მ3/წმ (1.1.4)

სადაც: γОГ - ნამუშევარი აირების კუთრი წონა, რომელიც განისაზღვრება ფორმულით:

γОГ = γОГ( t=0°C) / (1 + TОГ / 273), კგ/მ³ (1.1.5)

სადაც: γОГ( t=0°C) -ნამუშევარი აირების კუთრი წონა 0°С-ზე, γОГ(t=0°C) = 1,31კგ/მ³ ;

TОГ -ნამუშევარი აირების ტემპერატურა, К.


აზოტის დიოქსიდი (აზოტის (IV) ოქსიდი)

M = (1 / 3600) · 3,296 · 50 = 0,0457778 გ/წმ;

WЭ = (1 / 1000) · 13,76 · 15 = 0,2064 ტ/წელ;

აზოტის ოქსიდი (აზოტის(II) ოქსიდი)

M = (1 / 3600) · 0,5356 · 50 = 0,0074389 გ/წმ;

WЭ = (1 / 1000) · 2,236 · 15 = 0,03354 ტ/წელ;

ჭვარტლი

M = (1 / 3600) · 0,2 · 50 = 0,0027778 გ/წმ;

WЭ = (1 / 1000) · 0,857 · 15 = 0,012855 ტ/წელ;

გოგირდის დიოქსიდი

M = (1 / 3600) · 1,1 · 50 = 0,0152778 გ/წმ;

WЭ = (1 / 1000) · 4,5 · 15 = 0,0675 ტ/წელ;

ნახშირბადის ოქსიდი

M = (1 / 3600) · 3,6 · 50 = 0,05 გ/წმ;

WЭ = (1 / 1000) · 15 · 15 = 0,225 ტ/წელ;

ბენზ(ა)პირენი

M = (1 / 3600) · 0,0000037 · 50 = 0,0000001 გ/წმ;

WЭ = (1 / 1000) · 0,000016 · 15 = 0,0000002 ტ/წელ;

ფორმალდეჰიდი

M = ((1 / 3600) · 0,043 · 50 = 0,0005972 გ/წმ;

WЭ = (1 / 1000) · 0,171 · 15 = 0,002565 ტ/წელ;

ნახშირწყალბადების ნავთის ფრაქცია

M = (1 / 3600) · 1,029 · 50 = 0,0142917 გ/წმ;

WЭ = (1 / 1000) · 4,286 · 15 = 0,06429 ტ/წელ;

ნამუშევარი აირების მოცულობითი ხარჯი მოცემულია ქვემოთ.

of 185

GGОГ = 8,72 · 10-6 · 250 · 50 = 0,109 კგ/წმ.

-5 მეტრამდე სიმაღლეზე, TОГ = 723 K (450 °С):

γОГ = 1,31 / (1 + 723 / 273) = 0,359066 კგ/მ3

QОГ = 0,109 / 0,359066 = 0,3036 მ3/წმ

6.2.1.5 ემისია დიზელის საწვავის მიღება- შენახვისას

ატმოსფერული ჰაერის დაბინძურების წყაროს წარმოადგენენ რეზერვუარის სასუნთქი სარქველი ნავთობპროდუქტის შენახვისას (მცირე სუნთქვა) და ჩატვირთვისას (დიდი სუნთქვა). კლიმატური ზონა-3.

დამაბინძურებელ ნივთიერებათა გამოყოფის გაანგარიშება შესრულებულია [8]-ს შესაბამისად. დამაბინძურებელ ნივთიერებათა გამოყოფის რაოდენობრივი და თვისობრივი მახასიათებლები მოცემულია ცხრილში 6.2.1.5.1.

ცხრილი 6.2.1.5.1.


გ/წმ


333 დიჰიდროსულფიდი (გოგირდწყალბადი) 0,000055 0,00001 2754 ალკანები C12-C19

(ნაჯერი ნახშირწყალბადები C12-C19) 0,0195 0,0038

საწყისი მონაცემები გამოყოფის გაანგარიშებისათვის მოცემულია ცხრილში 6.2.1.5.2.

ცხრილი 6.2.1.5.2.

პროდუქტი

რ-ბა წელიწადში, ტ/წელ რეზერვუარის

კონსტრუქცია

ტუმბოს წარმადობ

ა, მ3/სთ

რეზერვუარის

მოცულობა, მ3

რეზერვუარების

რ-ბა

ერთდროულო

ბა Bშზ Bგზ

დიზელის საწვავი. ჯგ. А. სითხის ტემპერატურა ახლოსაა ჰაერის ტემპერატურასთან

150 150 მიწისზედა ვერტიკალური. ექსპლოატაციის რეჟიმი - "საწყავი". ემისიის შემზღუდავი სისტემა-არ არის.

20 50 4 +

მიღებული პირობითი აღნიშვნები, საანგარიშო ფორმულები, აგრეთვე საანგარიშო პარამეტრები და მათი დასაბუთება მოცემულია ქვემოთ.

ნავთობპროდუქტების ორთქლის მაქსიმალური ემისია გაიანგარიშება ფორმულით:

M = (C1 · Kmaxp · Vmaxч) / 3600, გ/წმ;

ნავთობპროდუქტების ორთქლის წლიური ემისია გაიანგარიშება ფორმულით:

G = (У2 · Воз + У3 · Ввл) · Kmaxp · 10-6 + Gхр · Kнп · N, ტ/წელ.

სადაც: У2,У3 –საშუალო კუთრი ემისია რეზერვუარიდან შესაბამისად წლის განმავლობაში შემოდგომა-ზამთრის და გაზაფხულ-ზაფხულის პერიოდებისათვის, გ/ტ. მიიღება დანართი 12-ის მიხედვით.

of 185

Bоз,Bвл – სითხის რ-ბა, რომელიც ჩაიტვირთება რეზერვუარში შემოდგომა-ზამთრის და გაზაფხულ-ზაფხულის პერიოდებისათვის, ტ.

Kmaxp - ცდით მიღებული კოეფიციენტი, მიიღება დანართ 8-ს მიხედვით.

Gxp - ნავთობპროდუქტების ორთქლის ემისია ერთ რეზერვუარში შენახვისას, ტ/წელ; მიიღება დანართ 13-ის მიხედვით.

Kнп -ცდით მიღებული კოეფიციენტი, მიიღება დანართ 12-ს მიხედვით.

N - რეზერვუარების რ-ბა.


დიზელის საწვავი

MM = 3,92 · 0,9 · 20 / 3600 = 0,0196 გ/წმ;

G = (2,36 · 150 + 3,15 · 150) · 0,9 · 10-6 + 0,27 · 0,0029 · 4 = 0,0038759 ტ/წელ;

333 დიჰიდროსულფიდი (გოგირდწყალბადი)

M = 0,0196 · 0,0028 = 0,0000549 გ/წმ;

G = 0,0038759 · 0,0028 = 0,0000109 ტ/წელ;

2754 ალკანები C12-C19 (ნაჯერი ნახშირწყალბადები C12-C19)

M = 0,0196 · 0,9972 = 0,0195451 გ/წმ;

G = 0,0038759 · 0,9972 = 0,003865 ტ/წელ;

6.2.1.6 ატმოსფერულ ჰაერში მავნე ნივთიერებათა ზღვრულად დასაშვები კონცენტრაციები

საწარმოს ექსპლოატაციის პროცესში მოსალოდნელია მავნე ნივთიერების ემისია, რომლის მაქსიმალური ერთჯერადი და საშუალო დღეღამური ზღვრულად დასაშვები კონცენტრაციები მოცემულია ცხრილში 6.2.1.6.1.

ატმოსფერულ ჰაერში მავნე ნივთიერებათა ზღვრულად დასაშვები კონცენტრაციები

ცხრილი 6.2.1.6.1.

№ მავნე ნივთიერების დასახელება კოდი

ზღვრულად დასაშვები კონცენტრაცია (ზ.დ.კ) მგ/მ3

მაქსიმალური ერთჯერადი

საშუალო დღეღამური

1 აზოტის დიოქსიდი 0301 0,2 0,04 2 აზოტის ოქსიდი 0304 0,4 0,06 3 ჭვარტლი 0328 0,15 0,05 4 გოგირდის დიოქსიდი 0330 0,5 0,05 5 გოგირდწყალბადი 0333 0,008 - 6 ნახშირბადის მონოქსიდი 0337 5,0 3,0

12 ბენზ(ა)პირენი 0703 - 0,000001 13 ნაჯერი ნახშირწყალბადები (ნავთის ფრაქცია) 2732 1,2 -

of 185

14 ფორმალდეჰიდი 1325 0,035 0,003 15 ნაჯერი ნახშირწყალბადები (С12-С19) 2754 1,0 - 16 მტვერი: 70-20% SiO2 2908 0,3 0,1 17 მტვერი: <70-20% SiO2 2909 0,5 0,15

66.2.1.7 გაბნევის ანგარიშის ჩატარება

ზემოთ გაანგარიშებული ემისიების შესაბამისად შესრულდა გაბნევის გაანგარიშება (ჰაერის ხარისხის მოდელირება) ობიექტებისათვის დამახასიათებელი საკონტროლო წერტილების (უახლოესი დასახლებული პუნქტი - საკონტროლო წერტილის ტიპი-4) და 500 მეტრიანი ნორმირებული ზონის (საკონტროლო წერტილის ტიპი-3) მიმართ, რომელთა შედეგები მოცემულია ქვემოთ ცხრილის სახით. (დეტალური გაანგარიშებების პროგრამული ამონაბეჭდები და გრაფიკული ასახვა იხ. დანართებში).

საანგარიშო მოედნები

№ ტიპი მოედნის სრული აღწერა სიგანე (მ)

ბიჯი (მ)

სიმაღლ. (მ)

შუა წერტილის კოორდინატები,

I მხარე (მ)


II მხარე (მ)

X Y X Y X Y 1 მოცემული -700 0 700 0 1400 100 100 2

საანგარიშო წერტილები

№ წერტილის

კოორდინატები (მ) სიმაღლ.

(მ) წერტილ. ტიპი კომენტარი

X Y 3 590,86 327,57 2 500 მ-ნი ზონის საზღვარზე წერტ. 3 4 214,11 -499,55 2 500 მ-ნი ზონის საზღვარზე წერტ. 4 5 -517,92 -6,33 2 500 მ-ნი ზონის საზღვარზე წერტ. 5 6 -148,89 785,12 2 500 მ-ნი ზონის საზღვარზე წერტ. 6

1 -280,00 -341,00 2 წერტილი დასახლებული ზონის საზღვარზე

2 -368,00 -403,00 2 წერტილი დასახლებული ზონის

საზღვარზე

დასკვნა

გაანგარიშებების გრაფიკული და ცხრილების ანალიზით ირკვევა, რომ სამშენებლო სამუშაოების წარმოებისას მშენებარე ობიექტის მიმდებარე ტერიტორიის ატმოსფერული ჰაერის ხარისხი 500 მეტრიანი ნორმირებული ზონის მიმართ, არ გადააჭარბებს კანონმდებლობით გათვალისწინებულ ნორმებს.

6.2.2 ოპერირების ფაზა

ოპერირების ფაზაზე ატმოსფერული ჰაერის ხარისხზე ზემოქმედება დაკავშირებული იქნება მისი ფუნქციონირების პროცესში წარმოქმნილი გოგირდწყალბადის არასასიამოვმო სუნის გავრცელებასთან. ჩამდინარე წყლების გაწმენდის პროცესში მიმდინარე ორგანული ნივთიერებების დეგრადაციის პროცესს თან ახლავს დიდი რაოდენობით გოგირდწყალბადის

of 185

გამოყოფა, რაც არასასიამოვნო სუნის გავრცელების წყაროა. ნაგებობის პერსონალის და უახლოესი საცხოვრებელი ზონის მოსახლეობის შეწუხების მინიმიზაციის მიზნით, პროექტით გათვალისწინებულია წარმოქმნილი აირების ბიოგაწმენდის სისტემა, რაც მინიმუმადე შეამცირებს არასასიამოვნო სუნის გავრცელების რისკებს.

66.2.2.1 აირის გაწმენდა

გამწმენდი ნაგებობის ოპერირების პროცესში ორგანული ნივთიერებების დეგრადაციის პროცესს თან ახლავ დიდი რაოდენობით გოგირდწყალბადის (H2S) წარმოქმნა, რაც არასასიამოვნო სუნის გავრცელების წყაროს წარმოადგენს.

მომსახურე პერსონალის და მიმდებარე საცხოვრებელ ზონაში მცხოვრები მოსახლეობის შეწუხების რისკების მინიმიზაციის მიზნით, აუცილებელია არასასიამოვნო სუნის ტერიტორიაზე გავრცელების მინიმუმამდე შემცირება, ხოლო გამწმენდი ნაგებობის ტერიტორიის გარეთ სუნის გავრცელება კატეგორიულად დაუშვებელია.

არასასიამოვნო სუნის გავრცელების რისკების მინიმიზაციის მიზნით გათვალისწინებულია წარმოქმნილი აირის გაწმენდა. აირი იწმინდება ბიოლოგიურ აირსაწმენდ სისტემაში (კომპოსტი). ამ აირსაწმენდი სისტემის ზომები გათვლილია გოგირდწყალბადის 2,3 გ/მ3/სთ დატვირთვაზე. დამკვეთის მიერ მოწოდებული ინფორმაციით გასაწმენდი აირების მოცულობა შეადგენს 65 მ3/სთ, ხოლო გოგირდწყალბადის შემავალი კონცენტრაცია ფილტრში არის 2,3 გ/მ3 , გაწმენდის ეფექტურობა 90%. შესაბამისად გოგირდწყალბადის შემავალი მასა ფილტრში იქნება:

2,3 გ/მ3 * 65 მ3/სთ = 149,5 გ/სთ = 0,041 გ/წმ. გაწმენდის ეფექტურობის გათვალისწინებით გვექნება: 0,041* (1-0,9) = 0,0041 გ/წმ.

6.2.2.2 გაბნევის ანგარიშის ჩატარება

ზემოთ გაანგარიშებული ემისიების შესაბამისად შესრულდა გაბნევის გაანგარიშება (ჰაერის ხარისხის მოდელირება) ობიექტებისათვის დამახასიათებელი საკონტროლო წერტილების (უახლოესი დასახლებული პუნქტი - საკონტროლო წერტილის ტიპი-4) და 500 მეტრიანი ნორმირებული ზონის (საკონტროლო წერტილის ტიპი-3) მიმართ, რომელთა შედეგები მოცემულია ქვემოთ ცხრილის სახით. (დეტალური გაანგარიშებების პროგრამული ამონაბეჭდები და გრაფიკული ასახვა იხ. დანართებში).


№ ტიპი მოედნის სრული აღწერა სიგანე

(მ) ბიჯი

(მ) სიმაღლ.

(მ) კომენტარი





X Y X Y X Y 1 მოცემულ

ი -700 0 700 0 1400 100 100 2

of 185

სსაანგარიშო წერტილები

№ წერტილის კოორდინატები (მ)


წერტილ. ტიპი კომენტარი

X Y 3 590,86 327,57 2 500 მ-ნი ზონის საზღვარზე წერტ. 3 4 214,11 -499,55 2 500 მ-ნი ზონის საზღვარზე წერტ. 4 5 -517,92 -6,33 2 500 მ-ნი ზონის საზღვარზე წერტ. 5 6 -148,89 785,12 2 500 მ-ნი ზონის საზღვარზე წერტ. 6 1 -280,00 -341,00 2 წერტილი დასახლებული ზონის

საზღვარზე


დასკვნა

გაანგარიშებების გრაფიკული და ცხრილების ანალიზით ირკვევა, რომ სამშენებლო სამუშაოების წარმოებისას მშენებარე ობიექტის მიმდებარე ტერიტორიის ატმოსფერული ჰაერის ხარისხი 500 მეტრიანი ნორმირებული ზონის მიმართ, არ გადააჭარბებს კანონმდებლობით გათვალისწინებულ ნორმებს (იხ. დანართი 5, 6).

6.2.3 შემარბილებელი ღონისძიებები

ატმოსფერულ ჰაერში მავნე ნივთიერებათა ემისიების შემარბილებელი ღონისძიებები შემუშავებულია მშენებლობის და ოპერირების ფაზებისათვის.

• მშენებელობის ფაზა: o მანქანა-დანადგარების ტექნიკური გამართულობის უზრუნველყოფა; o მანქანების ძრავების ჩაქრობა ან მინიმალურ ბრუნზე მუშაობა, როცა არ ხდება

მათი გამოყენება; o ტრანსპორტის მოძრაობის ოპტიმალური სიჩქარის დაცვა (განსაკუთრებით

გრუნტიან გზებზე); o მაქსიმალურად შეიზღუდოს დასახლებულ პუნქტებში გამავალი საავტომობილო

გზებით სარგებლობა; o სიფრთხილის ზომების მიღება (მაგ. დატვირთვა გადმოტვირთვისას დიდი

სიმაღლიდან მასალის დაყრის აკრძალვა); o სამუშაო უბნების და გზის ზედაპირების მორწყვა მშრალი ამინდის პირობებში; o ადვილად ამტვერებადი მასალების ტრანსპორტირებისას მანქანების ძარის

სათანადო გადაფარვა; o ადვილად ამტვერებადი მასალების ქარით გადატანის პრევენციის მიზნით, მათი

დასაწყობების ადგილებში სპეციალური საფარის გამოყენება ან მორწყვა; o გენერატორების და სხვა დანადგარ-მექანიზმების განლაგება მგრძნობიარე

რეცეპტორებისგან მოშორებით; o საჭიროებისამებრ (სპეციფიური სამუშაოების შესრულებისას) პერსონალის

უზრუნველყოფა ინდივიდუალური დაცვის საშუალებებით (რესპირატორები); o პერსონალის ინსტრუქტაჟი; o საჩივრების დაფიქსირება/აღრიცხვა და სათანადო რეაგირება.

• ოპერირების ფაზა

of 185

o ტექნიკური მომსახურების პროცესში ატმოსფერულ ჰაერის ხარსხზე ზემოქმედების მინიმიზაციის ღონისძიებები მშენებელობის ფაზის ღონისძიებების იდენტურია;

o არასასიამოვნო სუნის გავრცელების პრევენციის მიზნით საჭიროა სისტემატური კონტროლი დამყარდეს ნაგებობის მუშაობის პროცესში წარმოქმნილი აირების გამწმენდი სისტემის მუშაობაზე. საჭიროების შემთხვევაში აირების გაწმენდისათვის გამოყენებული იქნას ნახშირის ფილტრები.

of 1

85

66.2.

4 ზ

ემო

ქმედ

ების

შეფ

ასებ

ა ცხ

რილ

ი 6.

2.4.

1. ე

მისი

ების

შედ

ეგად

ატ

მოსფ

ერუ

ლი

ჰაერ

ის ხ

არის

ხზე

ზემ

ოქმ

ედებ

ის შ

ეჯამ

ება

ზემ

ოქმ

ედებ

ისა

და ზ

ემო

ქმედ

ების

წყა

რო

ების

აღწე

რა

ზემ

ოქმ

ედებ

ის

რეც

ეპტ

ორ

ები

ნარ

ჩენი

ზემ

ოქმ

ედებ

ის შ

ეფას

ება

ხასი

ათი

მოხდ

ენის

ალ

ბათ

ობა

ზ

ემო

ქმედ

ების

არ

ეალ

ი ხა

ნგრ

ძლივ

ობა

შე

ქცევ

ადო

ბა

ნარ

ჩენი

ზ

ემო

ქმედ

ება

მშენ

ებლ

ობი

ს ეტ

აპი:

წვ

ის პ

რო

დუ

ქტებ

ის, შ

ედუ

ღები

ს აე

როზ

ოლ

ების

ა და

სხვა

მავ

ნე ნ

ივთ

იერე

ბათ

ა ემი

სია ა

ტმო

სფერ

ულ

ჰა

ერში

−

წვის

პრ

ოდ

უქტ

ების

წყა

რო

- სა

მუშა

ოებ

ი, რ

ომე

ლიც

სა

ჭირ

ოებ

ს სა

მშენ

ებლ

ო დ

ა სპ

ეც. ტ

ექნი

კის

გამო

ყენე

ბას,

მ.შ

. მი

წის

სამუ

შაო

ები,

სამ

შენე

ბლო

მას

ალებ

ის

ტრ

ანსპ

ორ

ტირ

ება,

ინფ

რას

ტრ

უქტ

ურ

ის მ

ოწყ

ობა

/ მშ

ენებ

ლო

ბა, დ

იზელ

-გენ

ერატ

ორ

ი დ

ა სხ

ვა.

− შე

დუ

ღებ

ის ა

ერო

ზო

ლებ

ის წ

ყარ

ო -

ლით

ონი

ს კო

ნსტ

რუ

ქციე

ბის

სამო

ნტაჟ

ო ს

ამუ

შაო

ები

− სხ

ვა მ

ავნე

ნივ

თიე

რებ

ათა

წყარ

ო -

უბა

ნზე

არსე

ბულ

ი ქი

მიუ

რი

ნივთ

იერ

ებებ

ის (ს

აწვა

ვ-სა

პოხი

მას

ალა,

საწ

ვავი

ს რ

ეზერ

ვუარ

ები

და

სხვ.

) აირ

ადი

ემის

იები

ახლ

ომდ

ებარ

ე დ

ასახ

ლებ

ების

მო

სახლ

ეობა

, პრ

ოექ

ტის

მუ

შახე

ლი,

ბი

ოლ

ოგი

ურ

ი გა

რემ

ო

პირ

დაპ

ირი,

უ

არყო

ფით

ი სა

შუალ

ო

რის

კი

სამუ

შაო

უბა

ნი

და

მიმდ

ებარ

ე სა

ცხო

ვრებ

ელი

ზო

ნა

საშუ

ალო

ვად

იანი

(დ

ამო

კიდ

ებუ

ლია

სა

მშენ

ებლ

ო

სამუ

შაო

ების

ხა

ნგრ

ძლივ

ობა

ზე)

შექც

ევად

ი

დაბ

ალი,

შე

მარ

ბილ

ებელ

ი ღ

ონი

სძიე

ბები

ს გა

თვა

ლის

წინე

ბით

- ძა

ლია

ნ დ

აბალ

ი

მტვრ

ის გ

ავრ

ცელ

ება

− წყ

არო

- მი

წის

სამუ

შაო

ები,

ტრ

ანსპ

ორ

ტირ

ება,

ნაყ

არი

სამშ

ენებ

ლო

მას

ალებ

ის შ

ენახ

ვა-გ

ამო

ყენე

ბა, ტ

ექნი

კისა

და

სატ

რან

სპო

რტ

ო ს

აშუ

ალებ

ების

გად

აად

გილ

ება

და

სხვ.

პირ

დაპ

ირი,

უ

არყო

ფით

ი მა

ღალ

ი რ

ისკი

სამუ

შაო

უბა

ნი

და

მიმდ

ებარ

ე სა

ცხო

ვრებ

ელი

ზო

ნა

საშუ

ალო

ვად

იანი

შე

ქცევ

ადი

საშუ

ალო

, შე

მარ

ბილ

ებელ

ი ღ

ონი

სძიე

ბები

ს გა

თვა

ლის

წინე

ბით

- დ

აბალ

ი.

უსი

ამოვ

ნო ს

უნი

ს გა

ვრცე

ლებ

ა −

წყარ

ო -

სამღ

ებრ

ო ს

ამუ

შაო

ები.

პი

რდ

აპირ

ი,

უარ

ყოფ

ითი

საშუ

ალო

რ

ისკი

სამუ

შაო

უბა

ნი.

საცხ

ოვრ

ებელ

ი ზ

ონა

მო

კლევ

ადია

ნი

შექც

ევად

ი ძა

ლია

ნ დ

აბალ

ი

ოპე

რირ

ების

ფაზ

ა ატ

მოსფ

ერუ

ლ ჰ

აერ

ში წ

ვის

პრო

დუ

ქტებ

ის,

შედ

უღ

ების

აერ

ოზო

ლებ

ისა დ

ა სხვ

ა მავ

ნე

ნივთ

იერ

ებათ

ა ემი

სია ტ

ექნი

კურ

ი მო

მსახ

ურ

ების

პრ

ოცე

სში

მოსა

ხლეო

ბა,

ტექ

ნიკუ

რი

პერ

სონა

ლი,

ბი

ოლ

ოგი

ურ

ი გა

რემ

ო

პირ

დაპ

ირი,

უ

არყო

ფით

ი დ

ალი

რის

კი

სამუ

შაო

უბა

ნი

და

მიმდ

ებარ

ე სა

ცხო

ვრებ

ელი

ზო

ნა

მოკლ

ევად

იანი

შე

ქცევ

ადი

ძალ

იან

დაბ

ალი

უსი

ამოვ

ნო ს

უნი

ს გა

ვრცე

ლებ

ა გა

მწმე

ნდ ნ

აგებ

ობა

ში ო

რგა

ნულ

ი ნი

ვთიე

რებ

ების

დეგ

რად

აციი

ს პრ

ოცე

სი.

პი

რდ

აპირ

ი,

უარ

ყოფ

ითი

საშუ

ალო

რ

ისკი

სამუ

შაო

უბა

ნი

და

მიმდ

ებარ

ე სა

ცხო

ვრებ

ელი

ზო

ნა

მუდ

მივი

შე

უქც

ევად

ი დ

აბალ

ი

of 185

66.3 ხმაურის გავრცელება

6.3.1 მშენებელობის ფაზა

სამრეწველო და სამშენებლო ობიექტზე აკუსტიკური გაანგარიშებები ხორციელდება შემდეგი თანმიმდევრობით:

• განისაზღვრება ხმაურის წყაროები და მათი მახასიათებლები; • შეირჩევა საანგარიშო წერტილები დასაცავი ტერიტორიის საზღვარზე; • განისაზღვრება ხმაურის გავრცელების მიმართულება ხმაურის წყაროებიდან

საანგარიშო წერტილებამდე და სრულდება გარემოს ელემენტების აკუსტიკური გაანგარიშებები, რომლებიც გავლენას ახდენენ ხმაურის გავრცელებაზე (ბუნებრივი ეკრანები, მწვანე ნარგაობა და ა.შ.);

• განისაზღვრება ხმაურის მოსალოდნელი დონე საანგარიშო წერტილებში და იგი უდარდება ხმაურის დასაშვებ დონეს;

• საჭიროების შემთხვევაში განისაზღვრება ხმაურის დონის საჭირო შემცირების ღონისძიებები.

ხმაურის წყაროების დონეების შეჯამება ხდება ფორმულით:

∑=

n

i

Lpi

1

1,010lg10

სადაც: Lрi –არის i-ური ხმაურის წყაროს სიმძლავრე. შეკრება ხდება როგორც ოქტავურ ზოლებში, აგრეთვე A ფილტრით კორექტირებული მაჩვენებლებითაც ( L დბა).

საანგარიშო წერტილში ბგერითი წნევის ოქტავური დონეები, გაიანგარიშება ფორმულით:

L L r Фr

pa= − + − −15 10

100010lg lg lg ,

βΩ

სადაც,

Lр – ხმაურის წყაროს სიმძლავრის ოქტავური დონე; Ф – ხმაურის წყაროს მიმართულების ფაქტორი, უგანზომილებო, განისაზღვრება ცდის საშუალებით და იცვლება 1-დან 8-მდე ბგერის გამოსხივების სივრცით კუთხესთან დამოკიდებულებით); r – მანძილი ხმაურის წყაროდან საანგარიშო წერტილამდე; Ω – ბგერის გამოსხივების სივრცითი კუთხე, რომელიც მიიღება: Ω = 4π-სივრცეში განთავსებისას; Ω = 2π- ტერიტორიის ზედაპირზე განთავსებისას; Ω = π - ორწიბოიან კუთხეში; Ω = π/2 – სამწიბოიან კუთხეში; βа – ატმოსფეროში ბგერის მილევადობა (დბ/კმ) ცხრილური მახასიათებელი.

ოქტავური ზოლების საშუალო გეომეტრიული სიხშირეები, Hჰც.

63 125 250 500 1000 2000 4000 8000

βа დბ/კმ 0 0.3 1.1 2.8 5.2 9.6 25 83

ტექნოლოგიურ პროცესში ხმაურის ძირითად წყაროებს წარმოადგენს ავტოტრანსპორტის გადაადგილება ტერიტორიაზე და მათი ხმაურის მახასიათებლები შეადგენს 85-96 დბა-ს. (საშუალოდ ხმაურის ჯამური დონე შეადგენს 90,5 დბა), აქედან:

of 185

=∑=

n

i

Lpi

1

1,010lg10 10lg (100,1x90.5 + 100,1x90.5 + 100,1x90.5) = 95.2დბა

ხმაურწარმომქმნელი წყაროებიდან უახლოესი საცხოვრებელი ზონა დაცილებულია 380 მეტრით.

ნორმატიული დოკუმენტით [7]- სანიტარიული ნორმები „ხმაური სამუშაო ადგილებზე, საცხოვრებელი, საზოგადოებრივი შენობების სათავსოებში და საცხოვრებელი განაშენიანების ტერიტორიაზე” საცხოვრებელი სახლების მიმდებარე ტერიტორიაზე ხმაურის დასაშვები დონე, დღის საათებისათვის შეადგენს 55 დბა-ს, ხოლო ღამის საათებისათვის 45 დბა-ს.

საცხოვრებელი ზონის საზღვარზე ბგერის დონის La, დბა-ს განსაზღვრა ხდება საამშენებლო ნორმებისა და წესების III-12-77М_ის[7] მიხედვით. გაანგარიშებისათვის გამოიყენება ფორმულა, რომელშიც მონაცემების ჩასმის შემდეგ მივიღებთ:

=Ω−−+−= lg101000

lg10lg15 rФrLL ap

β53დბა;

როგორც გაანგარიშებიდან სჩანს ხმაურის დონე არ აჭარბებს დადგენილ ნორმებს. ღამის საათებში (23 საათიდან 8 საათამდე) ხმაურის გავრცელებას ადგილი არ ექნება, რადგან დაგეგმილია ერთცვლიანი მუშაობა.

აღნიშნულის გათვალისწინებით საწარმოს ფუნქციონირების დროს წარმოქმნილი ხმაურის შედეგად მოსალოდნელი ნეგატიური ზემოქმედება არ იქნება მნიშვნელოვანი, ხოლო ზემოქმედების ხარისხი დაბალი.


ოპერირების ფაზაზე ხმაურის გავრცელების ძირითადი წყაროა ელექტროძრავების და დიზელ გენერატორის მუშაობა. თუ გავითვალისწინებთ, რომ ელექტროძრავების მუშაობის პროცესში წარმოქმნილი ხმაურის გავრცელების დონეები არ არის მაღალი, ხოლო თვით დანადგარები განთავსებული იქნება დახურულ სათავსებში, ხმაურის გავრცელებასთან დაკავშირებული ზემოქმედება არ იქნება მნიშნელოვანი.

აღსანიშნავია ის ფაქტიც, რომ დიზელ-გენერატორი გამოყენებული იქნება მხოლოდ ელექტროენერგიის ავარიულად გამორთვის შემთხვევაში (გამწმენდი ნაგებობისათვის უზრუნველყოფილი იქნება ორმაგი ელექტროკვება) და ისიც მოკლე ხნით. მასთანავე დიზელ გენერატორი განთავსებული იქნება დახურულ შენობაში, რც მნისნელოვნად შემაცირებს ხამურის გავრცელების დონეს.


ნაგებობის მშენებლობის ფაზაზე ხმაურის გავრცელების დონეების მინიმიზაციის მიზნით მიზანშეწონილია გატარდეს შემდეგი შემარბილებელი ღონისძიებები: • მანქანა-დანადგარების ტექნიკური გამართულობის უზრუნველყოფა; • ხმაურიანი სამუშაოების წარმოება მხოლოდ დღის საათებში; • ხმაურიანი სამუშაოების პერიოდის განსაზღვრა, ეკოლოგიური (მაგ. ცხოველთა

გამრავლების სეზონი) და სოციალური (კვირა და სადღესასწაულო დღეები) საკითხების გათვალისწინებით;

of 185

• ხმაურიანი სამუშაოების წარმოების დაწყებამდე მიმდებარედ არსებული მოსახლეობის გაფრთხილება და შესაბამისი ახსნა-განმარტებების მიცემა;

• გენერატორების და სხვა ხმაურიანი დანადგარ-მექანიზმების განლაგება მგრძნობიარე რეცეპტორებისგან (საცხოვრებელი სახლები) მოშორებით;

• საჭიროებისამებრ, პერსონალის უზრუნველყოფა დაცვის საშუალებებით (ყურსაცმები); • ხმაურიან სამუშაოებზე დასაქმებული პერსონალის ხშირი ცვლა; • პერსონალის ინსტრუქტაჟი სამუშაოების დაწყებამდე და შემდგომ 6 თვეში ერთხელ; • საჩივრების შემოსვლის შემთხვევაში მათი დაფიქსირება/აღრიცხვა და სათანადო

რეაგირება;

ოპერირების ფაზაზე პერსონალის პერსონალის ხმაურისაგან დაცვის მნიშნელოვანი ღონისძიებები საჭიროებას არ წარმოადგენს.

of 1

85

66.3.

4 ზ

ემო

ქმედ

ების

შეფ

ასებ

ა

ცხრ

ილი

6.3.

4.1.

ხმა

ურ

ის ზ

ემო

ქმედ

ების

შეჯ

ამებ

ა

ზემ

ოქმ

ედებ

ისა

და ზ

ემო

ქმედ

ების

წყ

არო

ების

აღ

წერ

ა ზ

ემო

ქმედ

ების

რ

ეცეპ

ტო

რებ

ი

ნარ

ჩენი

ზემ

ოქმ

ედებ

ის შ

ეფას

ება

ხასი

ათი

მოხდ

ენის

ალ

ბათ

ობა

ზ

ემო

ქმედ

ების

არ

ეალ

ი ხა

ნგრ

ძლივ

ობა

შე

ქცევ

ადო

ბა

ნარ

ჩენი

ზ

ემო

ქმედ

ება

მშენ

ებლ

ობი

ს ეტ

აპი:

ხმ

აურ

ის გ

ავრ

ცელ

ება ჰ

აერ

ში

− სა

მშენ

ებლ

ო ტ

ექნი

კით

და

სამშ

ენებ

ლო

ოპე

რაც

იები

თ

გამო

წვეუ

ლი

ხმაუ

რი;

−

სამშ

ენებ

ლო

/სამ

ონტ

აჟო

სა

მუშა

ოებ

ით გ

ამო

წვეუ

ლი

ხმაუ

რი;

−

სატ

რან

სპო

რტ

ო ს

აშუ

ალებ

ებით

გა

მოწვ

ეულ

ი ხ

მაუ

რი.

მოსა

ხლეო

ბა, პ

რო

ექტ

ის

მუშა

ხელ

ი,

ახლ

ომა

ხლო

მო

ბინა

დრ

ე ცხ

ოვე

ლებ

ი.

პირ

დაპ

ირი,

უ

არყო

ფით

ი

დას

ახლ

ებუ

ლი

ზო

ნის

საზ

ღვა

რთ

ან

- საშ

უალ

ო რ

ისკი

. სა

მუშა

ო ზ

ონა

ში -

მაღ

ალი

რის

კი

სამშ

ენებ

ლო

ბა

ნაკი

ს დ

ა სა

მშენ

ებლ

ო

მოედ

ნის

მი

მდებ

არე

ტერ

იტო

რიე

ბი

დაა

ხლო

ებით

0,3

კმ

რად

იუსშ

ი

საშუ

ალო

ვად

იანი

(დ

ამო

კიდ

ებუ

ლია

სა

მშენ

ებლ

ო

სამუ

შაო

ების

ხა

ნგრ

ძლივ

ობა

ზე)

შექც

ევად

ი

დაბ

ალი.

პე

რიო

დუ

ლად

-

საშუ

ალო

შე

მარ

ბ.

ღო

ნისძ

იებე

ბის

გათ

ვალ

ისწი

ნები

თ -

ძალ

იან

დაბ

ალი

ოპე

რირ

ების

ეტ

აპი:

ხმ

აურ

ის გ

ავრ

ცელ

ება ჰ

აერ

ში

− ელ

ექტ

რო

ძრავ

ების

მუ

შაო

ბა;

− ტ

ექ. მ

ომს

ახუ

რებ

ისას

/ სა

რემ

ონტ

ო

სამუ

შაო

ების

ას -

გამო

ყენე

ბულ

ი მა

ნქან

ები

და ს

პეც.

ტექ

ნიკა

მოსა

ხლეო

ბა,

მომს

ახუ

რე

პერ

სონა

ლი,

ახ

ლო

მახლ

ო

მობი

ნად

რე

ცხო

ველ

ები.

პირ

დაპ

ირი,

უ

არყო

ფით

ი დ

აბალ

ი რ

ისკი

გამწ

მენდ

ი ნა

გებო

ბის

მი

მდებ

არე

ტერ

იტო

რიე

ბი

გრძე

ლვა

დია

ნი

შექც

ევად

ი ძა

ლია

ნ დ

აბალ

ი.

of 185

66.4 ზემოქმედება წყლის გარემოზე


გამწმენდი ნაგებობის სამშენებლო სამუშაოების შესრულების პერიოდში ზემოქმედება მოსალოდნელია, როგორც ზედაპირულ, ასევე მიწისქვეშა (გრუნტის) წყლებზე. ზედაპირული წყლების დაბინძურება შესაძლებელია შემდეგ შემთხვევებში:

• ნავთობპროდუქტების დაღვრა, მათი შენახვისა და სამშენებლო ტექნიკისა და სატრანსპორტო საშუალებების გამართვის წესების დარღვევის შემთხვევაში;

• მიწის სამუშაოების შესრულებისას დაბინძურებული წყლების ჩაშვებისას; • მანქანების ან აღჭურვილობის ნარეცხი წყლების ჩაშვებისას; • სამშენებლო ნარჩენების არასწორი მართვის შემთხვევაში. • სამშენებლო ბანაკის ტერიტორიაზე წარმოქმნილი სამეურნეო-ფეკალური და

სანიარვრე წყლების არასწორი მართვის შემთხვევაში და სხვა;

სამშენებლო სამუშაოების პროცესში ზედაპირული წყლების დაბინძურების რისკი მნიშვნელოვნად დამოკიდებულია მშენებელი კონტრაქტორის მიერ გარემოსდაცვითი მენეჯმენტით გათვალისწინებული ღონისძიებების შესრულებაზე, ასევე ნარჩენების მართვასა და ტექნიკის გამართულობაზე დაწესებული მონიტორინგის ხარისხზე. აღნიშნული კუთხით ასევე მნიშვნელოვანია ნიადაგის დაცვა დაბინძურებისაგან.

ზემოთ აღნისნული დარღვევების შემთხვევაში მოსალოდნელია ასევე გრუნტის წყლების დაბინძურება, მაგრამ მიზანმიმართული გარემოსდაცვითი მენეჯმენტისა და დაგეგმილი შემარბილებელი ღონისძიებების შესრულების პირობებში გრუნტის წყლების დაბინძურების რისკი მინიმალურია.

პროექტის მიხედვით სამშენებლო ბანაკის ტერიტორიაზე წარმოქმნილი სამეურნეო-ფეკალური ჩამდინარე წყლების შეგროვება მოხდება ბიოტუალეტების და საასენიზაციო ორმოს საშუალებით, საიდანაც გატანილი იქნება ქალაქის წყალსადენ-კანალიზაციის სამსახურის მიერ. სანიაღვრე წყლების პიროებითად დაბინძურებული ნაწილი შეგროვდება 20 მ3 ტევადობის რეზერვუარში და შემდგომი გაწმენდი მიზნით გატანილი იქნება ამ საქმიანობაზე შესაბამისი ნებართვის მქონე კონტრაქტორის საშუალებით.

გამომდინარე ზემოთ აღნიშნულიდან გამწმედი ნაგებობის მშენებლობის ფაზაზე წყლის გარემოზე ზემოქმედების რისკი არ იქნება მნიშვნელოვანი.


გამწმენდი ნაგებობის ოპერირების ფაზაზე გაწმენდილი ჩამდინარე წყლების ჩაშვება დაგეგმილია მდ. ოჩხამურში, მდ. ჩოლოკთან შეერთებამდე 150 მ-ის დაცილებით. შესაბამისად მდინარის წყლის დაბინძურების რისკი დაკავშირებულია გაუწმენდავი ან არასრულყოფილად გაწმენდილი ჩამდინარე წყლების ჩაშვებასთან.

პროექტის მიხედვით შემოთავაზებულია ჩამდინარე წყლების ბიოლოგიური გაწმენდის ეფეტური სისტემა, რომელიც ოპერირების წესების დაცვის შემთხვევაში უზრუნველყოფს ჩამდინარე წყლების ნორმირებულ გაწმენდას. შესაბამისად მინუმუმამდე შემცირდება მდინარის წყლის დაბინძურების რისკი.

პროექტის განხორციელება მნიშვნელოვან დადებით ზემოქმედებას მოახდენს ქალაქის მიმდებარე ტერიტორიებზე გამავალი ზედაპირული წყლების ხარსხზე, რადგან დღეისათვის ქალაქის სამეუნეო-ფეკალური ჩამდინარე წყლები ყოველგვარი გაწმენდა გაუვნებლობის გარეშე სრული მოცულობით ჩაედინება მდ. შავ ღელეში და მდ. ოჩხამურში, რაც იწვევს მათ უხეშ დაბინძურებას.

of 185

აღსანიშნავია, რომ გზშ-ს პროცედურის ფარგლებში ევროკავშირის დირექტივა 91/271/ EEC-ის მიხედვით შემუშავდება და გარემოს დაცვის სამინისტროს შესათანხმებლად წარედგინება „გამწმენდი ნაგებობიდან ჩამდინარე წყლებთან ერთად ჩაშვებულ დამაბინძურებელ ნივთიერებათა ზღვრულად დასაშვები ჩაშვების (ზ.დ.ჩ.) ნორმები“ის პროექტი. .

გარდა ამისა, წყლის ხარისხზე ზემოქმედებას ადგილი შეიძლება ჰქონდეს ტექნიკური მომსახურების პროცესში. ზემოქმედება დამოკიდებული იქნება სამუშაოების მასშტაბსა და ტიპზე. ზემოქმედების შემარბილებელი ღონისძიებები სამშენებლო სამუშაოების დროს ნავარაუდევის ანალოგიური იქნება.

ნაგებობის ოპერირების ფაზაზე გრუნტის დაბინძურება მოსალოდნელია მხოლოდ ავარიული სიტუაციების შემთხვევაში.


მშენებლობის ეტაპზე, ზედაპირული წყლების დაბინძურების პრევენციული ღონისძიებებია: • მანქანა/დანადგარების ტექნიკური გამართულობის უზრუნველყოფა; • მანქანა/დანადგარების და პოტენციურად დამაბინძურებელი მასალების განთავსება

ზედაპირული წყლის ობიექტიდან არანაკლებ 50 მ დაშორებით. მუდმივი კონტროლის და უსაფრთხოების ზომების გატარება წყლის დაბინძურების თავიდან ასაცილებლად;

• მდინარეთა კალაპოტების სიახლოვეს მანქანების რეცხვის აკრძალვა; • სამშენებლო ბანაკის ტერიტორიაზე წარმოქმნილი, დაბინძურებული ჩამდინარე

წყლების მართვა პროექტით გათვალისწინებული პირობების მიხედვით; • სანიაღვრე წყლების პოტენციურად დამაბინძურებელი უბნების პერიმეტრზე

სადრენაჟო/წყალამრიდი არხების მოწყობა; • სანიაღვრე წყლების პოტენციურად დამაბინძურებელი უბნების შეძლებისდაგვარად

გადახურვა (ფარდულის ტიპის ნაგებობების მოწყობა); • მასალების და ნარჩენების სწორი მენეჯმენტი; • სამუშაოს დასრულების შემდეგ ყველა პოტენციური დამაბინძურებელი მასალის

გატანა; • საწვავის/საპოხი მასალის დაღვრის შემთხვევაში დაღვრილი პროდუქტის

ლოკალიზაცია/გაწმენდა; • ნიადაგის ხარისხის დაცვასთან დაკავშირებული შემარბილებელი ღონისძიებების

გატარება; • პერსონალის ინსტრუქტაჟი.

ოპერირების ეტაპზე ზედაპირული წყლების დაბინძურების პრევენციული ღონისძიებებია: • ნარჩენების მენეჯმენტის გეგმით გათვალისწინებული ღონისძიებების შესრულების

სისტემატური კონტროლი; • გამწმენდი ნაგებობის მუშაობის ეფექტურობის კონტროლი და შესაძლო

გაუმარტაობის შემთხვევაში შესაბამისი მაკორექტირებელი ღონისძიებების გატარება; • საწვავის/ზეთების შენახვისა და გამოყენების წესების დაცვაზე სისტემატური

ზედამხედველობა; • საწვავის/ზეთების ავარიულ დაღვის შემთხვევაში დაბინძურების ლოკალიზაცია და

ზედაპირულ წყლებში მოხვედრის პრევენციის ღონისძიებების გატარება; • პერსონალს ინსტრუქტაჟი გარემოს დაცვის და უსაფრთხოების საკითხებზე.

of 1

85

66.4.

4 ზ

ემო

ქმედ

ების

შეფ

ასებ

ა

ცხრ

ილი

6.4.

4.1.

ზედ

აპირ

ულ

წყლ

ებზ

ე ზ

ემო

ქმედ

ების

შეჯ

ამებ

ა

ზემ

ოქმ

ედებ

ისა დ

ა ზემ

ოქმ

ედებ

ის წ

ყარ

ოებ

ის

აღწე

რა

ზემ

ოქმ

ედებ

ის

რეც

ეპტ

ორ

ები

ნარ

ჩენი

ზემ

ოქმ

ედებ

ის შ

ეფას

ება

ხასი

ათი

მოხდ

ენის

ალ

ბათ

ობა

ზ

ემო

ქმედ

ების

არ

ეალ

ი ხა

ნგრ

ძლივ

ობა

შე

ქცევ

ადო

ბა

ნარ

ჩენი

ზ

ემო

ქმედ

ება

მშენ

ებლ

ობი

ს ეტ

აპი:

მდ

. ოჩხ

ამუ

რის

წყლ

ის

დაბ

ინძუ

რებ

ა შე

წონი

ლი

ნაწი

ლაკ

ებით

, ნა

ხშირ

წყალ

ბად

ებით

ა და ს

ხვა ნ

ივთ

იერ

ებებ

ით

− შე

წონი

ლი

ნაწი

ლაკ

ებით

დაბ

ინძუ

რებ

ის წ

ყარ

ო -

დ

აბინ

ძურე

ბულ

ი ზ

ედაპ

ირუ

ლი

ჩამო

ნად

ენი,

მდ

ინარ

ის კ

ალაპ

ოტ

ის ს

იახლ

ოვი

ს მი

მდინ

არე

სამუ

შაო

ები;

−

ნახშ

ირწყ

ალბა

დებ

ით/ქ

იმიუ

რი

ნივთ

იერ

ებებ

ით

დაბ

ინძუ

რები

ს წყ

არო

- მ

ათი

დაღ

ვრის

შედ

ეგად

დ

აბინ

ძურე

ბულ

ი ზ

ედაპ

ირუ

ლი

ჩამო

ნად

ენის

ჩა

დინ

ება,

ან

მათ

ი უ

შუალ

ოდ

წყლ

ის ო

ბიექ

ტში

ჩა

ღვრ

ა;

− სხ

ვა დ

აბინ

ძურ

ების

წყა

რო

- ს

ამშე

ნებლ

ო ბ

ანაკ

ზე

წარ

მოქმ

ნილ

ი სა

მშენ

ებლ

ო ა

ნ სა

ყოფ

აცხო

ვრებ

ო

მყარ

ი/თ

ხევა

დი

ნარ

ჩენე

ბი

ახლ

ომდ

ებარ

ე დ

ასახ

ლებ

ების

მო

სახლ

ეობა

, მდ

ინარ

ის

ბინა

დარ

ნი.

პირ

დაპ

ირი.

ზ

ოგი

ერთ

შე

მთხვ

ევაშ

ი -

ირიბ

ი (მ

აგ.

დამ

აბინ

ძურე

ბლებ

ის დ

აღვრ

ის

შედ

ეგად

დ

აბინ

ძურ

ებუ

ლი

ზედ

აპირ

ულ

ი ჩა

მონა

დენ

ის

ჩად

ინებ

ა მდ

. ო

ჩხამ

ურ

ში) .

უ

არყო

ფით

ი

საშუ

ალო

რ

ისკი

, შემ

არბ.

ღ

ონი

სძიე

ბები

ს გა

თვა

ლის

წინე

ბით

- დ

აბალ

ი რ

ისკი

მდ. ო

ჩხამ

ურ

ის

საპრ

ოექ

ტო

ტ

ერიტ

ორ

იის

მიმდ

ებარ

ე მო

ნაკვ

ეთი

საშუ

ალო

ვა

დია

ნი

(ზემ

ოქმ

ედებ

ა შე

მოიფ

არგლ

ება

მშენ

ებლ

ობი

ს ფ

აზით

)

შექც

ევად

ი დ

აბალ

ი

ოპე

რირ

ების

ეტ

აპი:

მდ

. ოჩხ

ამუ

რის

და მ

დ. ჩ

ოლოკ

ის წ

ყლებ

ის

დაბ

ინძუ

რებ

ა შე

წონი

ლი

ნაწი

ლაკ

ებით

და

ორ

განუ

ლი

ნივთ

იერე

ბები

თ

− დ

აბინ

ძურე

ბის

წყარ

ო-გ

ამწმ

ენდ

ი ნა

გებო

ბიდ

ან

მდინ

არეშ

ი ჩა

მდინ

არე

წყლ

ების

ჩაშ

ვება

ახლ

ომდ

ებარ

ე დ

ასახ

ლებ

ების

მო

სახლ

ეობა

, მდ

ინარ

ის

ბინა

დარ

ნი.

პირ

დაპ

ირი

უარ

ყოფ

ითი

დაბ

ალი

რის

კი

ჩამდ

ინარ

ე წყ

ლებ

ის

ჩაშვ

ების

წე

რტ

ილიდ

ან მ

დ.

ჩოლ

ოკო

ს წყ

ლის

ჩა

თვლ

ით

მუდ

მივი

შე

ქცევ

ადი

ძალ

იან

დაბ

ალი

of 185

66.5 ზემოქმედება ნიადაგების სტაბილურობასა და ხსარსხზე

გამწმენდი ნაგებობის მშენებლობის და ოპერირების პროცესში ნიადაგზე უარყოფითი ზემოქმედება შეიძლება დაკავშირებული იყოს:

• ზემოქმედება ნიადაგის საფარის მთლიანობასა და სტაბილურობაზე. ნაყოფიერი ფენის დაკარგვა-დაზიანება;

• ნიადაგის დაბინძურება. 6.5.1 მშენებლობის ეტაპი

ნიადაგის ნაყოფიერი ფენის დაზიანება და სტაბილურობის დარღვევა ძირითადად მოსალოდნელია მოსამზადებელი და სამშენებლო სამუშაოების დროს, რაც დაკავშირებული იქნება სამშენებლო ბანაკის მოწყობასთან, ტექნიკის გადაადგილებასთან, მიწის სამუშაოებთან; დროებითი და მუდმივი ინფრასტრუქტურის მოწყობასთან.

როგორც აღინიშნა ნიადაგზე უარყოფითი ზემოქმედების რისკები არსებობს სამშენებლო ბანაკის მომზადებისას. ბანაკის მოსაწყობად შერჩეულ ტერიტორიებზე საშუალოდ 0,2-0,3 მ სიღრმემდე უნდა მოიხსნას ნიადაგის ნაყოფიერი ფენა და სამშენებლო სამუშაოების დასრულებამდე დასაწყობდეს წინასწარ შერჩეულ ტერიტორიაზე. ნიადაგის ნაყოფიერი ფენის მოხსნის და დროებით დასაწყობების პროცესში შესაძლოა ადგილი ჰქონდეს დასაწყობებული ნიადაგის მარაგის ეროზიას წარეცხვის გამო. გარდა ამისა, ნიადაგის ნაყოფიერი ფენის მოხსნამ და ყრილში გადატანამ შეიძლება გამოიწვიოს მისი გარკვეული რაოდენობის დაკარგვა, შეამციროს ნიადაგის ნაყოფიერება, გააღარიბოს თესლის მარაგი, შეცვალოს pH და ზედაპირული შრის ქიმია და სტრუქტურა.

ნიადაგის ნაყოფიერი ფენის დაზიანება და სტაბილურობის დარღვევა მოსალოდნელია უშუალოდ სამშენებლო სამუშაოების დროს კერძოდ გამწმენდი ნაგებობის და მისი ინფრასტრუქტურის ობიექტების სამშენებელო მოედნების მომზადებისას. ამასთან უნდა აღინიშნოს, რომ ჰგამწმენდი ნაგებობის ინფრასტრუქტურის მოწყობისას გარკვეული ფართობის მიწის დაკარგვა გარდაუვალია. თუმცა ასათვისებელ ტერიტორია სასოფლო-სამეურნეო დანიშნულებით არ გამოიყენება და მას დღეისათვის მხოლოდ საზოგადოებრივი სარგებლობის დანიშნულება გააჩნია. შესაბამისად სასოფლო-სამეურნეო დანიშნულების ნიადაგებზე ზემოქმედება არ არის მოსალოდნელი.

ნიადაგის დაბინძურება მოსალოდნელია როგორც მოსამზადებელი სამუშაოების, ასევე მშენებლობის პროცესში.

ნიადაგის ხარისხზე ზემოქმედება შეიძლება მოახდინოს ნარჩენების არასწორმა მართვამ (როგორც მყარი, ისე თხევადი), საწვავ-საპოხი მასალების და სამშენებლო მასალების შენახვის წესების დარღვევამ, ასევე სამშენებლო ტექნიკიდან და სატრანსპორტო საშუალებებიდან საწვავის/საპოხი მასალების შემთხვევითმა დაღვრამ. მშენებლობის ეტაპზე ნიადაგის დაბინძურების შედარებით მაღალი რისკები არსებობს სამშენებლო ბანაკის სიახლოვეს.

6.5.2 ოპერირების ეტაპი

ოპერირების ეტაპზე ნიადაგის საფარის მთლიანობასა და სტაბილურობაზე ზემოქმედება ან ნაყოფიერი ფენის დაკარგვა-დაზიანება მოსალოდნელი არ არის.

ოპერირების ფაზაზე ნიადაგის დაბინძურება შესაძლებელია შემდეგი მიზეზებით: • საწვავ-საპოხი მასალების შენახვა-გამოყენების წესების დარღვევა;

of 185

• საყოფაცხოვრებო და სხვა მყარი ნარჩენების (მოწყობილობების გაწმენდისთვის გამოყენებული დაბინძურებული ტილოები, გაზეთიანებული ნახერხი, ჭუჭყიანი სამუშაო ხელთათმანები) არასწორი მენეჯმენტი.

• ავარიული სიტუაციები (მილსადენების ან სხვა ინფრასტრუქტურის დაზიანების შემთხვევაში ჩამდინარე წყლების გამწმენდი ნაგებობის ტერიტორიაზე დაღვრა).

ზემოქმედების რისკები არსებობს ტექნიკური მომსახურების სამუშაოების დროს. სარემონტო-პროფილაქტიკური სამუშაოებისას, ნიადაგის დაბინძურება-დაზიანების რისკების პრევენციის მიზნით საჭიროა მშენებლობის პროცესში განსაზღვრული შემარბილებელი/ზემოქმედების თავიდან აცილების ღონისძიებების განხორციელება.


მშენებლობის ფაზაზე ნიადაგის დაზიანება-დაბინძურების თავიდან აცილების მიზნით მშენებელ კონტრაქტორი ვალდებულია გაითვალისწინოს შემდეგი გარემოსდაცვითი მოთხოვნები:

• ნიადაგის ზედაპირული ფენის მოხსნა და დროებითი დასაწყობება წინასწარ შერჩეულ უბნებზე. ნიადაგი უნდა დასაწყობდეს ცალკე სანაყაროზე. ნაყარი დაცული უნდა იყოს ქარით გაფანტვის და ატმოსფერული ნალექებით გარეცხვისაგან. ნიადაგის განსათავსებლად შერჩეული უბანი ზედაპირული წყლის ობიექტიდან დაშორებული უნდა იყოს მინიმუმ 50 მ მანძილით;

• ნიადაგის ნაყოფიერი ფენის სანაყაროები უნდა მოეწყოს შესაბამისი წესების დაცვით: ნაყარის სიმაღლე არ უნდა აღემატებოდის 2 მ-ს; ნაყარების ფერდებს უნდა მიეცეს შესაბამისი დახრის (450) კუთხე; პერიმეტრზე მოეწყოს წყალამრიდი არხები; დასაწყობებული ნიადაგი სამშენებლო სამუშაოების დასრულების შემდგომ გამოყენებული უნდა იქნეს სარეკულტივაციო სამუშაოებისთვის;

• სამუშაო მოედნების საზღვრების მკაცრი დაცვა „მეზობელი“ უბნების შესაძლო დაბინძურების, ნიადაგის ნაყოფიერი ფენის დაზიანების და ნიადაგის დატკეპნის თავიდან აცილების მიზნით;

• მანქანების და ტექნიკისთვის განსაზღვრული სამოძრაო გზების დაცვა (გზიდან გადასვლის აკრძალვა), რათა შემცირდეს ნიადაგის დატკეპნის ალბათობა;

• რეგულარულად უნდა შემოწმდეს მანქანები და დანადგარები. დაზიანების და საწვავის/ზეთის ჟონვის დაფიქსირების დაუყოვნებლივ უნდა მოხდეს დაზიანების შეკეთება. დაზიანებული მანქანები სამუშაო მოედანზე არ დაიშვებიან;

• წარმოქმნილი ნარჩენების შეგროვება და დასაწყობება სპეციალურად გამოყოფილ უბანზე;

• მასალების და ნარჩენების განთავსება ისე უნდა განხორციელდეს, რომ ადგილი არ ქონდეს ეროზიას და არ მოხდეს ზედაპირული ჩამონადენით მათი სამშენებლო მოედნიდან გატანა;

• სამშენებლო ბანაკის ტერიტორიაზე წარმოქმნილი საწარმოო ჩამდინარე წყლების და სამეურნეო-ფეკალური ჩამდინარე წყლების სათანადო მართვა, პროექტით გათვალისწინებული პირობების მიხედვით;

• სამშენებლო ბანაკის ტერიტორიაზე საწვავის სამარაგო რეზერვუარის მოწყობის შემთხვევაში, რეზერვუარს უნდა გააჩნდეს ბეტონის ან თიხის შემოზღუდვა, რომლის შიდა ტევადობა არ იქნება რეზერვუარის მოცულობის 110%-ზე ნაკლები. რეზერვუარის შემოზღუდვის საშუალებით ავარიული დაღვრის შემთხვევაში შესაძლებელია ნავთობპროდუქტების გავრცელების პრევენცია;

• საწვავით გამართვის უბნები დაფარული უნდა იყოს ხრეში ფენით. საწვავით გამართვა უნდა ხორციელდებოდეს სიფრთხილის ზომების მაქსიმალური დაცვით.

of 185

საუკეთესო პრაქტიკაა სატრანსპორტო საშუალებების უახლოეს გასამართ სადგურებზე გამართვა;

• სამშენებლო მოედნებზე მანქანების/ტექნიკის საწვავით გამართვის ან/და ტექმომსახურების აკრძალვა. თუ ამის გადაუდებელი საჭიროება იქნა, ეს უნდა მოხდეს წყლისგან მინიმუმ 50 მ დაშორებით, დაღვრის თავიდან აცილებისთვის განსაზღვრული უსაფრთხოების ღონისძიებების გატარებით;

• დაღვრის შემთხვევაში, დაღვრილი მასალის ლოკალიზაცია და დაბინძურებული უბნის დაუყოვნებლივი გაწმენდა. პერსონალი უზრუნველყოფილი უნდა იყოს შესაბამისი საშუალებებით (ადსორბენტები, ნიჩბები, სხვა.) და პირადი დაცვის საშუალებებით;

• დაბინძურებული ნიადაგი და გრუნტი შემდგომი რემედიაციისათვის ტერიტორიიდან გატანილი უნდა იქნას ამ საქმიანობაზე ნებართვის მქონე კონტრაქტორის მიერ.

• სამუშაოს დაწყებამდე პერსონალის ინსტრუქტაჟი; • სამშენებლო სამუშაოების დასრულების შემდეგ ტერიტორიის გაწმენდა და

რეკულტივაციისთვის მომზადება.

ნაგებობის ოპერირების ფაზაზე ნიადაგის დაბინძურების პრევენციის მიზნით, ოპერატორმა კომპანიამ უნდა უზრუველყოს შემდეგი ღონისძიებების გატარება:

• საწვავის/ზეთების შენახვის და გამოყენების წესების დაცვის კონტროლი; • ნარჩენების მართვის გეგმით გათვალისწინებულია ღონისძიებების შერულებაზე

სისტემატური ზედამხედველობა; • საწვავის/ზეთების დაღვრის შემთხვევაში ტერიტორიის გაწმენდა და

დაბინძურებული ნიადაგის და გრუნტის ტერიტორიიდან გატანა შემდგომი რემედიაციისათვის;

• პერსონალის ინსტრუქტაჟი სამუშაოზე მიღებისას და შემდგომ წელიწადში ერთხელ; • სარემონტო სამუშაოების შესრულების პროცესში მშენებლობის ფაზისათვის

გათვალისწინებული შემარბილებელი ღონისძიებების შესრულება.

of 1

85

66.5.

4 ზ

ემო

ქმედ

ების

შეფ

ასებ

ა

ცხრ

ილი

6.5.

4.1.

ნია

დაგ

ზე

ზემ

ოქმ

ედებ

ის შ

ეჯამ

ება

ზემ

ოქმ

ედებ

ისა დ

ა ზემ

ოქმ

ედებ

ის წ

ყარ

ოებ

ის

აღწე

რა

ზემ

ოქმ

ედებ

ის

რეც

ეპტ

ორ

ები

ნარ

ჩენი

ზემ

ოქმ

ედებ

ის შ

ეფას

ება

ხასი

ათი

მოხდ

ენის

ალ

ბათ

ობა

ზ

ემო

ქმედ

ების

არ

ეალ

ი ხა

ნგრ

ძლივ

ობა

შე

ქცევ

ადო

ბა

ნარ

ჩენი

ზ

ემო

ქმედ

ება

მშენ

ებლ

ობი

ს ეტ

აპი:

ზემ

ოქმ

ედებ

ა ნია

დაგ

ის ს

აფარ

ის მ

თლ

იანო

ბასა

და

სტაბ

ილუ

რობა

ზე.

ნაყ

ოფიე

რი

ფენ

ის დ

აკარ

გვა

− მა

ნქან

ების

ა დ

ა სა

მშენ

ებლ

ო ტ

ექნი

კის

გად

აად

გილ

ება

−

მიწი

ს სა

მუშა

ოებ

ი, მ

ისას

ვლელ

ი გზ

ების

, სხ

ვად

ასხვ

ა შე

ნობა

-ნაგ

ებო

ბები

ს მო

წყო

ბა;

− ნა

რჩენ

ების

მარ

თვა

.

მცენ

არეუ

ლი

საფ

არი,

ცხ

ოვე

ლებ

ი,

მოსა

ხლეო

ბა

პირ

დაპ

ირი,

უ

არყო

ფით

ი

მაღ

ალი

რის

კი

შემა

რბ.

ღ

ონი

სძიე

ბები

ს გა

თვა

ლის

წინე

ბით

- დ

აბალ

ი რ

ისკი

სამშ

ენებ

ელო

ბა

ნაკი

, სამ

უშა

ო

უბნ

ები

და

სატ

რან

სპო

რტ

ო

საშუ

ალებ

ების

სა

მოძრ

აო გ

ზებ

ის

დერ

ეფნე

ბი

საშუ

ალო

ან

გრძე

ლვა

დია

ნი

შექც

ევად

ი.

გამო

ნაკლ

ის

შემთ

ხვევ

ებში

- შე

უქც

ევად

ი

საშუ

ალო

, ზო

გან

მაღ

ალი

შემა

რბ.

ღ

ონი

სძიე

ბები

ს გა

თვა

ლის

წინე

ბით

- დ

აბალ

ი,

ზო

გან

საშუ

ალო

ნიად

აგის

დაბ

ინძუ

რებ

ა −

ნავთ

ობპ

რო

დუ

ქტებ

ის ა

ნ სხ

ვა ქ

იმიუ

რი

ნივთ

იერ

ებებ

ის დ

აღვრ

ა, ნ

არჩე

ნები

თ დ

აბინ

ძურ

ება

− ნა

ტან

ით დ

აბინ

ძურ

ებუ

ლი

წყლ

ით დ

ალამ

ვა

მცენ

არეუ

ლი

საფ

არი,

ზ

ედაპ

ირუ

ლი

და

მიწი

სქვე

შა

წყლ

ები,

მო

სახლ

ეობა

პირ

დაპ

ირი

(დაბ

ინძუ

რებ

ულ

ი წყ

ლით

დ

ალამ

ვის

შემთ

ხვევ

აში

- ირ

იბი)

. უ

არყო

ფით

ი

საშუ

ალო

რის

კი

სამშ

ენებ

ელო

ბა

ნაკი

, სამ

უშა

ო

უბნ

ები

და

სატ

რან

სპო

რტ

ო

საშუ

ალებ

ების

სა

მოძრ

აო გ

ზებ

ის

დერ

ეფნე

ბი

საშუ

ალო

ვა

დია

ნი

(ხან

გრძლ

ივო

ბა

შემო

იფარ

გლებ

ა მშ

ენებ

ლო

ბის

ფაზ

ით)

შექც

ევად

ი

საშუ

ალო

ან

დაბ

ალი,

შემ

არბ.

ღ

ონი

სძიე

ბები

ს გა

თვა

ლის

წინე

ბით

- ძა

ლია

ნ დ

აბალ

ი

ოპე

რირ

ების

ეტ

აპი:

ნიად

აგის

დაბ

ინძუ

რებ

ა −

ნავთ

ობპ

რო

დუ

ქტებ

ის ა

ნ სხ

ვა ქ

იმიუ

რი

ნივთ

იერ

ებებ

ის დ

აღვრ

ა, ნ

არჩე

ნები

თ დ

აბინ

ძურ

ება

მცენ

არეუ

ლი

საფ

არი,

ზ

ედაპ

ირუ

ლი

და

მიწი

სქვე

შა

წყლ

ები,

მო

სახლ

ეობა

პირ

დაპ

ირი,

უ

არყო

ფით

ი დ

აბალ

ი რ

ისკი

გამწ

მენდ

ი ნა

გებო

ბის

მიმდ

ებარ

ე ტ

ერიტ

ორ

იები

გრძე

ლვა

დია

ნი

შექც

ევად

ი დ

აბალ

ი ან

ძა

ლია

ნ დ

აბალ

ი

of 185

66.6 საშიში გეოდინამიკური პროცესების განვითარების რისკები, საინჟინრო–გეოლოგიური საფრთხეები

6.6.1 მშენებლობის ეტაპი

საპროექტო ტერიტორია სწორი ზედაპირიისა, რამდენიმე წერტილში აღინიშნება გაწყლიანებული ღრმულები, რომელბიც წარმოქმნილია ქვიშის მოპივების სამუშაოების შედეგად. ჩატარებული საინჟინრო-გეოლოგიური კვლევის შედეგების მიხედვით საშიში გეოლოგიური პრცესების განვითარების რისკი მინიმალურია. უნდა აღინიშნოს რომ მდინარის კალაპოტთან სიახლოვის გამო, გამწმენდი ნაგებობის საძირკვლებისათვის ქვაბულის მოწყობისას არსებობს მისი დატბორვის საკმაოდ მაღალი რისკი. აღნიშნული რისკის შემცირების მიზნით, პროექტით გათვალისწინებულია დროებითი დამცავი ნაგებობის (თიხის დიაფრაგმის) მოწყობა.

აღნიშნულის გათვალისწინებით, გამწმენდი ნაგებობის მშენებლობის პროცესში საშიში გეოდინამიკური პროცესების განვითარების თვალსაზრისით ზემოქმედება შეიძლება შეფასდეს როგორც ძალიან დაბალი.


გამწმენდინაგებობის ოპერირების ფაზაზე საშიში გეოლოგიური პროცესების განვითარების რისკი მინიმალურია და შესაბამისად რაიმე მნიშვნელოვანი შემარბილებელი ღონისძიებების დაგეგმვა და განხორციელება აუცილებლობას არ წარმოადგენს.

6.7 შესაზლო ვიზუალურ-ლანდშაფტური ცვლილებების შეფასება

6.7.1 მშენებლობის ეტაპი

მოსამზადებელი და სამშენებლო სამუშაოების დროს ადგილი ექნება გარკვეულ ვიზუალურ–ლანდშაფტურ ზემოქმედებას, სატრანსპორტო ნაკადების ზრდის, სამშენებლო მოედნის და მომუშავე ტექნიკის და ხალხის, მშენებარე კონსტრუქციების, სამშენებლო მასალებისა და ნარჩენების არსებობის გამო. სამშენებლო სამუშაოების წარმოება ნაწილობრივ შეცვლის ჩვეულ ხედს და ლანდშაფტს.

შესაძლო ვიზიალურ ლანდშაფტური ცვლილებებისადმი სენსიტიური რეცეპტორებიდან აღსანიშნავია მიმდებარე საცხოვრებელი ზონის მოსახლეობა და საპროექტო ტერიტორიის მიმდებარედ გამავალ საავტომობილო გზაზე მოძრავი სატრანსპორტო საშუალებების მგზავრები. ვიზუალური ცვლილებების პოტენციური რეცეპტორები შეიძლება იყოს მონადირეები, მწყემსები, ფერმერები და სხვ, რომლებიც შესაძლოა გადაადგილდებოდნენ საპროექტო ტერიტორიის სიახლოვეს.

ვიზუალურ–ლანდშაფტური ცვლილება საგულისხმო იქნება მიმდებარე ტერიტორიებზე მობინადრე ცხოველებისთვის.

თუ გავითვალისწინებთ, რომ ტერიტორია სწორი ზედაპირისაა და მცენარეული საფარის თვალსაზრისით ღარიბია საპროექტო ტერიტორია და სამშენებლო ბანაკი ვიზუალურ არეალში მოხვდება შორი მანძილიდან. შესაბამისად ვიზიულურ-ლანდშაფტური ზემოქმდება შეიძლება შეფასდეს როგორც მაღალი ხარისხის ზემოქმედება.

of 185

მშენებლობის დასრულების შემდეგ მოხდება სამშენებლო ბანაკიდან და სამშენებლო მოედნიდან მანქანა-დანადგარების, მასალის და ნარჩენების გატანა, დაშლილი და გატანილი იქნება დროებითი კონსტრუქციები, გაყვანილი იქნება მუშახელი, მოხდება ტერიტორიის რეკულტივაცია. შესრუელებული სამუშაოები გარკვეულად შეცვლის არსებულ ლანდშაფტს, რაც გარდუვალია ნებისმიერი პროექტის განხორციელების დროს.


ოპერირების ფაზაზე ვიზიალურ-ლანდშაფტური ცვლილებების ძირითადი ფაქტორი გამწმენდი ნაგებობის და მისი დამხმარე ინფრასტრუქტურის ობიექტების არსებობაა, მაგრამ დაგეგმილი სარეკულტივაციო და გამწვანების სამუშაოების შესრულების შემთხვევაში შესაძლებელია ზემოქმედების მნიშნელოვნად შემცირება.

როგორც მშენებელობის ფაზაზე, ოპერირების ფაზაზეც სენსიტიური რეცეპტორები იქნება ადგილობრივი მოსახლეობა, ტურისტები, საავტომობილო გზაზე მოძრავი ავტოტრანსპორტის მგზავრები და სხვა. ასევე მიმდებარე ტერიტორიებზე მობინადრე ცხოველები.

ოპერირების ფაზაზე მოსალოდნელი ვიზიულურ-ლანდშაფტური ზემოქმდება შეიძლება შეფასდეს როგორც მაღალი ხარისხის ზემოქმედება.

ზემოქმედება მოსალოდნელია სარემონტო და სარეაბილიტაციო სამუშაოების დროსაც. ეს ზემოქმედება მშენებლობის ეტაპზე არსებულის მსგავსია მაგრამ ძალზე მცირე მასშტაბების. ზემოქმედების „სიდიდე“ დამოკიდებული იქნება სამუშაოების მასშტაბსა და ტიპზე.


ზემოქმედების შერბილება შესაძლებელია ნაგებობების ფერის და დიზაინის გონივრული შერჩევით და ასევე დროებითი კონსტრუქციების, მასალების და ნარჩენების ისე განთავსება, რომ ნაკლებად შესამჩნევი იყოს ვიზუალური რეცეპტორებისთვის. ოპერირების ეტაპზე აუცილებელია გამწმენდი ნაგებობის ტერიტორიაზე და მის პერიმეტრზე დეკორატიული ხე-მცენარეების დარგვა გახარება.

of 1

85

66.7.

4 ზ

ემო

ქმედ

ების

შეფ

ასებ

ა

ცხრ

ილი

6.7.

4.1.

ვიზ

უალ

ურ

-ლან

დშა

ფტ

ურ

ი ზ

ემო

ქმედ

ების

შეჯ

ამებ

ა

ზემ

ოქმ

ედებ

ისა დ

ა ზ

ემო

ქმედ

ების

წყა

რო

ების

აღ

წერ

ა

ზემ

ოქმ

ედებ

ის

რეც

ეპტ

ორ

ები

ნარ

ჩენი

ზემ

ოქმ

ედებ

ის შ

ეფას

ება

ხასი

ათი

მოხდ

ენის

ალ

ბათ

ობა

ზ

ემო

ქმედ

ების

არ

ეალ

ი ხა

ნგრ

ძლივ

ობა

შე

ქცევ

ადო

ბა

ნარ

ჩენი

ზ

ემო

ქმედ

ება

მშენ

ებლ

ობი

ს ეტ

აპი:

ვიზ

უალ

ურ-

ლან

დშა

ფტ

ურ

ი ზ

ემო

ქმედ

ება:

− სა

მშენ

ებლ

ო ბ

ანაკ

ი დ

ა დ

რო

ებით

ი ნა

გებო

ბები

−

ნარ

ჩენე

ბის

განთ

ავსე

ბა

− სა

მშენ

ებლ

ო დ

ა სა

ტრ

ანსპ

ორ

ტო

ოპე

რაც

იები

მახლ

ობლ

ად მ

ობი

ნად

რე

ცხო

ველ

ები.

მო

სახლ

ეობა

, მო

ნად

ირეე

ბი,

ფერ

მერ

ები,

ტუ

რის

ტებ

ი დ

ა სხ

ვ.

პირ

დაპ

ირი,

უ

არყო

ფით

ი მა

ღალ

ი რ

ისკი

სამშ

ენებ

ლო

ბან

აკებ

ის

და

სამშ

ენებ

ლო

მო

ედნე

ბის

მიმდ

ებარ

ე ტ

ერიტ

ორ

იები

. (გ

ავრ

ცელ

ების

არეა

ლი

დამ

ოკი

დებ

ულ

ია

ადგი

ლო

ბრივ

რ

ელიე

ფზ

ე, ა

ნუ

ხილ

ვად

ობი

ს პი

რო

ბებზ

ე)

საშუ

ალო

ვა

დია

ნი

შექც

ევად

ი მა

ღალ

ი. ზ

ოგი

ერთ

უ

ბანზ

ე - ს

აშუ

ალო

ოპე

რირ

ების

ეტ

აპი:

ვი

ზუ

ალუ

რ-ლ

ანდ

შაფ

ტუ

რი

ზემ

ოქმ

ედებ

ა: −

გამწ

მენდ

ი ნა

გებო

ბის

ინ

ფრ

ასტ

რუ

ქტუ

რის

ო

ბიექ

ტებ

ი −

სარ

ემო

ნტო

სამ

უშა

ოებ

ი

მახლ

ობლ

ად მ

ობი

ნად

რე

ცხო

ველ

ები.

მო

ნად

ირეე

ბი, ტ

ყის

მჭრ

ელებ

ი, ტ

ურ

ისტ

ები

და

სხვ.

პირ

დაპ

ირი,

უ

არყო

ფით

ი.

მაღ

ალი

რის

კი

გამწ

მენდ

ი ნა

გებო

ბის

ინფ

რას

ტრ

უქტ

ურ

ის

მიმდ

ებარ

ე ტ

ერიტ

ორ

იები

გრძე

ლვა

დია

ნი

დრ

ოთ

ა გა

ნმავ

ლო

ბაში

შე

ქცევ

ადი

მაღ

ალი

შემა

რბი

ლებ

ელი

ღო

ნისძ

იებე

ბის

გათ

ვალ

ისწი

ნები

თ

- საშ

უალ

ო

of 185

66.8 ზემოქმედება ბიოლოგიურ გარემოზე

6.8.1 ზემოქმედება მცენარეულ საფარსა და ჰაბიტატის მთლიანობაზე

6.8.1.1 მშენებლობის ეტაპი

როგორც 5.2.5.1. პარაგრაფშია მოცემული საპროექტო ტერიტორია მცენარეული საფარის თვალსაზრისით ძალზე ღარიბია და წარმოდგენიალია მხოლოდ ბალახოვანი მცენარეები და სარეველა ბუჩქოვანი მცენარეები - ჯოჯო, მაყვალი და სხვა. აუდიტის პერიოდში როგორც საპროექტო, ასევე მის მიმდებარე ტერიტორიებზე კანონით დაცული მცენარეთა სახეობები არ ყოფილა დაფისირებული.

მშენებლობის ფაზაზე, სამშენებლო ბანაკის და სამსენებელო მოედნის მომზადებისათვის საჭირო იქნება ტერიტორიების მცენარეული საფარისაგან გასუფთავება და ნიადაგის ნაყოფიერი ფენის აღება, რის შედეგადაც დაიკარგება მართალია დაბალი ღირებულების, მაგრამ ადგილობრივი მნიშნელობის ჰაბიტატი.

მშენებლობის ფაზაზე ხე მცენარეების განადგურებას ადგილი არ ექნება. დაზიანდება მხოლოდ დაბალი ღირებულების ბალახოვანი სახეობები და სარეველა ბუჩქოვანი მცენარეები. მოსალოდნელია ასევე მცენარეულ საფარზე არაპირდაპირი ზემოქმედება (მტვრის და გამონაბოლქვის მოქმედება), რაც ლოკალური, უმნიშვნელო და დროში შეზღუდული იქნება.

სამშენებლო სამუშაოების დამთავრების შემდგომ დაგეგმილია სამშენებლო ბანაკის ტერიტორიის რეკულტივაციის სამუშაოები,რაც მნიშნელოვან შეარბილებს ზემოქმედების ხარისხს

ყოველივე აღნიშნულის გათვალისწინებით მცენარეულ საფარსა და ადგილობრივი ჰაბიტატის მთლიანობაზე ზემოქმედება შეიძლება შეფასდეს როგორც საშუალო. პროექტთან დაკავშირებული ზემოქმედება შეიძლება შემცირდეს სამუშაოთა სწორი ორგანიზაციის/მენეჯმენტის და შესაბამისი შემარბილებელი ღონისძიებების გატარებით.

6.8.1.2 ოპერირების ეტაპი

დაგეგმილი საქმიანობის სპეციფიკის გათვალისწინებით, გამწმენდი ნაგებობის ოპერირების ფაზაზე მცენარეულ საფარზე ნეგატიური ზემოქმედება მოსალოდნელი არ არის. არაპირადაპირ ზემოქმედებას შეიძლება ადგილი ქონდეს სარემონტო სამუშაოების შესრულების პროცესში (მტვრის და წვის პროდუქტების გავრცელება), მაგრამ ზემოქმედება მოკლევადიანი და დაბალი ინტენსივობის იქნება.

ოპერირების ფაზაზე მცენარეულ საფარზე შესაძლო ზემოქმედება შეიძლება შეფასდეს, როგორც დაბალი ხარისხის ზემოქმედება.

6.8.1.3 შემარბილებელი ღონისძიებები

მშენებლობის ფაზაზე მცენარეულ საფარსა და ჰაბიტატის მთლიანობაზე ზემოქმედების შემარბილებელი ღონისძიებებია:

• მცენარეული საფარის დაზიანებისგან დასაცავად მკაცრად განისაზღვროს სამშენებლო უბნების საზღვრები და ტრანსპორტის მოძრაობის მარშრუტები;

• მცენარეულ საფარზე მიყენებული ზიანის კომპენსაციის მიზნით, სამუსაოების დამთავრების შემდეგ, სამშენებლო ბანაკის და გამწმენდი ნაგებობის ტერიტორიებზე რეკულტივაციის და გამწვანების სამუშაოების შესრულება. გამწვანებისათვის გამოყენებული უნდა იქნას ადგილობრივი დეკორატიული ხე-მცენარეები.

of 185

• სამუშაოების დაწყებამდე მცენარეული საფარის დაცვის საკითხებზე პერსონალისათვის ინსტრუქტაჟის ჩატარება;

66.8.2 ზემოქმედება ცხოველთა სამყაროზე

6.8.2.1 მშენებლობის ეტაპი

მშენებლობა გამოიწვევს ფაუნის დროებით შეშფოთებას და შესაძლო მიგრაციას პროექტის ზემოქმედების ტერიტორიიდან. სამშენებლო სამუშაოებმა შესაძლოა შემდეგნაირად იმოქმედოს ცხოველთა ბიომრავალფეროვნებაზე:

• გაიზრდება შეწუხების ფაქტორი საავტომობილო გზის და სამშენებლო მოედნის მახლობლად მობუდარი ფრინველებისათვის და ხელფრთიანებისათვის;

• მიწის სამუშაოების დროს თხრილები გარკვეულ რისკს უქმნის მცირე ძუძუმწოვრებს: შესაძლებელია თხრილში მათი ჩავარდნა, დაშავება და სიკვდილიანობა;

• შესაძლოა გამოვლინდეს მშენებელობაზე დასაქმებული პერსონალის მიერ უკანონო ნადირობის ფაქტები;

• არსებობს ინვაზიური ჯიშების გავრცელების საფრთხე; ასევე,

• მშენებლობისას გაიზრდება ხმაური და ვიბრაცია, ასევე ატმოსფერულ ჰაერში მტვრისა და სხვა მავნე ნივთიერებათა ემისიები. მოსალოდნელია ცხოველთა გარკვეული სახეობების საპროექტო ადგიილებიდან მიგრაცია;

• მცენარეული საფარის განადგურება ნეგატიურ გავლენას იქონიებს ხერხემლიან და უხერხემლო ცხოველთა საკვებ ბაზასა და მათ აღწარმოებაზე;

• გარემოში ნარჩენების მოხვედრამ და ვიზუალურ-ლანდშაფტურმა ცვლილებამ შესაძლოა გამოიწვიოს ცხოველთა დაღუპვა ან მიგრაცია;

• წყალში და ნიადაგზე მავნე ნივთიერებების მოხვედრის შემთხვევაში დაზარალდებიან თევზების, ამფიბიების, წყლის მახლობლად მობინადრე ფრინველებისა და წყალთან დაკავშირებული ცხოველთა სახეოებების პოპულაციები, აგრეთვე ამ ნივთიერებათა დაღვრის ადგილზე და მის მახლობლად მობინადრე ცხოველები;

• დროებითი ნაგებობების განთავსების გამო თავისუფალი გადაადგილების შეზღუდვა, ჰაბიტატების დროებითი დანაწევრება (ფრაგმენტაცია).

აღნიშნულიდან გამომდინარე, ცხოველთა სამყაროზე მოსალოდნელია პირდაპირი (შეჯახება/დაზიანება, ჰაბიტატების დანაწევრება) და არაპირდაპირი (მიგრაცია ხმაურის/ვიბრაციის გამო, ემისიების ზემოქმედება და სხვ.) ხასიათის ზემოქმედებები, ხოლო ზემოქმედებების ძირითადი წყაროებია:

• ტრანსპორტის მოძრაობა; • ტერიტორიაზე მომუშავე მანქანა-მოწყობილობები და ხალხი; • მიწის სამუშაოები და დროებითი ნაგებობების მშენებლობა.

მშენებლობის პროცესში ცხოველთა/ფრინველთა მიგრაცია შორ მანძილზე არ მოხდება. მშენებლობის დასრულების და შეშფოთების წყაროს „გაჩერების“ შემდეგ ცხოველები/ფრინველები დაუბრუნდებიან პირვანდელ სამყოფელს.

აღნიშნულის შესაბამისად, მშენებლობის ეტაპზე ცხოველთა სამყაროზე ზემოქმედება შეიძლება შეფასდეს როგორც საშუალო ან მაღალი ხარსხის ზემოქმედაბად. შესაბამისი შესაძლებელია შემარბილებელი ღონისძიებების ეფექტურად გატარების და მუდმივი მონიტორინგის პირობებში ხმელეთის ცხოველებზე ზემოქმედების „დაბალ“ან „საშუალო“ მნიშვნელობამდე დაყვანა.

of 185

66.8.2.2 ოპერირების ეტაპი

გამწმენდი ნაგებობის ოპერირების ფაზაზე ცხოველთა სამყაროზე შესაძლო ნეგატიური ზემოქმედების სახეებიდან აღსანიშნავია ფრინველებზე ღამის განათების სისტემების ზემოქმედება, ხმაურის გავრცელებასტან დაკავშირებული ზემოქმედება და მდ. ოჩხამურის წყლის გაუარესების შემთხვევაში წყალთან დაკავშირებულ ფრინვლებზე და ცხოველებზე ზემოქმედება.

ამასთანავე აღსანიშნავია, რომ ნაგებობის ოპერირების ფაზაზე ხმაურის გავრცელების დონეები არ იქნება მაღალი, ხოლო ღამის განათების სისტემების ოპტიმიზაციის ღონისძიებების გათვალისწინების შემთხვევაში ზემოქმედება არ იქნება მნიშნელოვანი. პროექტის მიხედვით შემოთავაზებულია ჩამდინარე წყლების ეფექტური და საიმედო სისტემა, რაც მინიმუმამდე ამცირებს მდინარეში არასრულყოფილად გაწმენდილი წყლების ჩაშვების რისკებს.

ზემოთ თქმულის გათვალისწინებით ნაგებობის ოპერირების ფაზაზე ცხოველტა სამყაროზე ზემოქმედება შეიძლება შეფასდეს როგორც დაბალი ხარისხის ზემოქმედება, რაც შემარბილებელი ღონისძიებების გატარების შემთხვევაში იქნება ძალიან დაბალი.


მშენებლობის ფაზაზე, ხმელეთის ცხოველებზე ზემოქმედების შემარბილებელი ღონისძიებებია:

• ტრანსპორტის მოძრაობის მარშრუტის და სამშენებლო უბნების საზღვრების მკაცრი დაცვა;

• მოძრაობის ოპტიმალური სიჩქარის შერჩევა ცხოველებზე უშუალო ზემოქმედების ალბათობის (დაჯახება) შესამცირებლად;

• აღირიცხოს კანონით დაცულ ფრინველთა სახეობების ბუდეები (ასეთის არსებობის შემთხვევაში) და აიკრძალოს მათთან მისვლა გამრავლების პერიოდში;

• ორმოები, ტრანშეები და სხვა შემოზღუდულ იქნას რაიმე წინააღმდეგობით ცხოველების შიგ ჩავარდნის თავიდან ასაცილებლად – დიდი ზომის სახეობებისათვის მკვეთრი ფერის ლენტი, მცირე ზომის ცხოველებისათვის ყველანაირი ბრტყელი მასალა – თუნუქი, პოლიეთილენი და სხვ. ტრანშეებსა და ორმოებში ღამით ჩაშვებული იქნას გრძელი ფიცრები ან ხის მორები, იმისთვის, რომ წვრილ ცხოველებს საშუალება ჰქონდეთ ამოვიდნენ იქიდან. ორმოები და ტრანშეები შემოწმდეს მიწით შევსების წინ;

• მიმართული შუქის მინიმალური გამოყენება სინათლის გავრცელების შემცირების მიზნით;

• ისეთი სამუშაოები, რაც იწვევს ცხოველების ზედმეტად შეშფოთებას, უნდა განხორციელდეს რაც შეიძლება მოკლე ვადებში, შესაძლებლობების მიხედვით არაგამრავლების პერიოდში;

• საპროექტო ზონაში უკანონო ნადირობის ამკრძალავი ნიშნების დამაგრება; • უკანონო ნადირობის/თევზაობის ამკრძალავი ქცევის კოდექსის შემუშავება და

პერსონალის ინსტრუქტაჟი; • ცხოველთა (ასევე მცენარეთა) უცხო ჯიშების მონიტორინგი; • სამშენებლო სამუშაოების დამთავრების შემდგომ სამსენებელო ბანაკის და გამწმენდი

ნაგებობის ტერიტორიების რეკულტივაცია; • საჭიროების შემთხვევაში ინვაზიურ ჯიშებთან დაკავშირებული გეგმის შემუშავება.

ამასთან ერთად: • ნარჩენების სათანადო მენეჯმენტი;

of 185

• წყლის, ნიადაგის და ატმოსფერული ჰაერის დაბინძურების, ხმაურის გავრცელების და ა.შ. შემარბილებელი ღონისძიებების ეფექტურად გატარება (იხ. შესაბამისი ქვეთავები).

ოპერირების ფაზაზე გასათვალისწინებელი შემარბილებელი ღონისძიებებიდან მნიშნელოვანია: გამწმენდი ნაგებობის დანადგარ-მოწყობილობის ტექნიკური გამართულობის სიტეატური კონტროლი, ამის განათების სისტემების ოპტიმიზაცია და სინათლის სხივის ნაგებობის ტერიტორიისაკენ მიმართვა. წყალთან დაკავშირებული ცხოველთა სახეობებზე ზემოქმედების მინიმიზაციის მიზნით გამწმენდი ნაგებობის მუშაობის ეფექტურობის სისტემატური კონტროლის განხორციელება.

66.8.3 ზემოქმედება იქთიოფაუნაზე

6.8.3.1 მშენებლობის ფაზა

მშენებლობის ფაზაზე იქთიოფაუნაზე ნეგატიური ზემოქმედება შესაძლოა გამოიწვიოს მდ. ოჩხამურის წყლის ჩამდინარე წყლებით და ნარჩენებით დაბინძურებამ. მაგრამ თუ გავითვალისწინებთ, რომ პროექტის მიხედვით მშენებლობის ფაზაზე მდინარეში ჩამდინარე წყლლების ჩაშვება გათვალისწინებული არ არის ზემოქმედების რისკი მინიმალურია.

იქთიოფაუნაზე შესაძლო ზემოქმედება მშენებლობის ფაზაზე შეიძლება შეფასდეს, როგორც დაბალი ხარსხის ზემოქმედება, ხოლო შესაბამისი შემარბილებელი ღონისძიებების გატარების შემთხვევაში როგორც ძალიან დაბალი.

6.8.3.2 ოპერირების ფაზა

როგორც 5.2.5.3. პარაგრაფშია მოცემული მდ. ოჩხამური და მდ. ჩოლოკი იქთიოფაუნის მრავალსახეობით გამოირჩევა, შესაბამისად მნიშვნელოვანია ზემოქმედების ხარისხის შეფასება და შესაბამისი შემარბილებელი ღონისძიებების განხორციელება.

ოპერირების ფაზაზე იქთიოფაუნაზე ზემოქმედება მოსალოდნელია გამწმენდი ნაგებობის არაეფექტური მუშოაბის მდ. ოჩხამურში არასრულყოფილად გაწმენდილი წყლის ჩაშვების შემთხვევაში, ასევე ავარიული სიტუაციების შემთხვევაში. თუ გავითვალისწინებთ, რომ პროექტის მიხედვით შემოთავაზებულია ჩამდინარე წყლების მაღალეფექტური გაწმენდის სისტემა, მისი სწორი ექსპლუატაციის შემთხვევაში გაუწმენდა წყელების ჩაშვების ან ავარიული სიტუაციების რისკი მინიმალურია.

უნდა აღინიშნოს ის ფაქტი, რომ დღეისათვის ქალაქის ტერიტორიაზე წარმოქმნილი ჩამდინარე წყლები გაწმენდის გარეშე ჩაედინება ქალაქის მიმდებარე წყასატევებში და გამწმენდი ნაგებობის მშენებლობის და ოპერირების პროექტის განხორციელება, იქთიოფაუნაზე დადებითი ზემოქმედების მატარებელ გარემოსდაცვით ღონისძიებად უნდა ჩაითვალოს.

ყოველივე აღნიშნულის გათვალისწინებით ოპერირების ეტაპზე იქთიოფაუნაზე ზემოქმედება და შესაბამისად მიყენებული ზიანი შეიძლება შეფასდეს, როგორც „საშუალო“, ხოლო შემარბილებელი ღონისძიებების გატარების შემთხვევაში „დაბალი“ ან „ძალიან დაბალი“.


გამწმენდი ნაგებობის მშენებლობის და ოპრირების ფაზებზე იოქთოფაუნაზე ნეგატიური ზემოქმედების მინიმიზაციის მიზნით მიზანშეწონილია გატარდეს შემდეგი ღონისძიებები:

of 185

• მდ. ოჩხამურის წყლის ხარისხის გაუარესების თავიდან აცილების ყველა შემარბილებელი ღონისძიების გატარება (იხ. შესაბამისი ქვეთავი);

• უკანონო თევზაობის ამკრძალავი ქცევის კოდექსის შემუშავება და პერსონალის ინსტრუქტაჟი.

66.8.4 ზემოქმედება დაცულ ტერიტორიებზე

საპროექტო ტერიტორია ქობულეთის დაცული ტერიტორიების ჩრდილო დასავლეთი საზღვრიდან დაცილებულია დაახლოებით 1250 მ-ის დაცილებით. შესაბამისად დაცული ტერიტორიების ბიოლოგიურ გარემოზე პირდაპირი ზემოქმედების რისკი მინიმალურია. არა პირადიპირი ზემოქმედება შესაძლებელია დაკავშირებული იყოს ატმოსფერულ ჰარში სამშენებლო სამუშაოების პროცესში წარმოქმნილი ხმაურის და მავნე ნივთიერებების გავრცელებასთან.

აღსანიშნავია ასევე ის ფაქტი, რომ დაცული ტერიტორიებიდან გადაადგილებული ფრინველები შესაძლოა მოხვდეს საპროექტო ტერიტორიაზე. ფრინველებზე ნეგატიურ ზემოქმედებას შეიძლება ადგილი ქონდეს ღამის განათების სისტემების არასწორი ექსპლუატაციის პიროებებში

შემარბილებელი ღონისძიებებიდან მნიშნელოვანია:

• მყარი და თხევადი ნარჩენების მართვის წესების დაცვა; • ატმოსფერულჰაერში ხმაურის და მავნე ნივთიერებების გავრცელების მიმიზაციის

ღონისძიებების შესრულება (იხილეთ შესაბამისი პარაგრაფი); • ბიოლოგიურ გარემოზე ზემოქმედების შემცირების ღონისძიებების განხორციელება

(იხილეთ შესაბამისი პარაგრაფი); • ვიზუალურ-ლანდშაფტურ ცვლილებებთან დაკავშირებული ზემოქმედების

შემარბილებელი ღონისძიებების შესრულება და სხვა.

of 1

85

66.8.

5 ბი

ოლ

ოგი

ურ

გარ

ემო

ზე

ზემ

ოქმ

ედებ

ის შ

ეფას

ება

ცხრ

ილი

6.8.

6.1.

ბიო

ლო

გიუ

რ გ

არემ

ოზ

ე ზ

ემო

ქმედ

ების

შეჯ

ამებ

ა

ზემ

ოქმ

ედებ

ისა დ

ა ზემ

ოქმ

ედებ

ის

წყარ

ოებ

ის აღ

წერ

ა ზ

ემო

ქმედ

ების

რ

ეცეპ

ტო

რებ

ი

ნარ

ჩენი

ზემ

ოქმ

ედებ

ის შ

ეფას

ება

ხასი

ათი

მოხდ

ენის

ალ

ბათ

ობა

ზ

ემო

ქმედ

ების

არ

ეალ

ი ხა

ნგრ

ძლივ

ობა

შე

ქცევ

ადო

ბა

ნარ

ჩენი

ზ

ემო

ქმედ

ება

მშენ

ებლ

ობი

ს ეტ

აპი:

მც

ენარ

ეულ

ი სა

ფარ

ის

განა

დგუ

რება

/დაზ

იანე

ბა. ჰ

აბიტ

ატებ

ის

დაკ

არგვ

ა/ფ

რაგ

მენტ

აცია

. პი

რდ

აპირ

ი ზ

ემო

ქმედ

ება:

o

ტერ

იტო

რიი

ს მც

ენარ

ეულ

ი სა

ფარ

ისაგ

ან

გაწე

ნდა;

o

სატ

რან

სპო

რტ

ო მ

არშრ

უტ

ების

დ

არღ

ვევა

სთან

დაკ

ავში

რებ

ით მ

ცენა

რუ

ლი

საფ

არის

დაზ

იანე

ბა.

ირ

იბი

ზემ

ოქმ

ედებ

ა:

o წყ

ლებ

ის დ

აბინ

ძურ

ება

o ნი

ადაგ

ის დ

აბინ

ძურ

ება

და

ერო

ზია

გამწ

მენდ

ი ნა

გებო

ბისა

თვი

ს გა

ნკუ

თვნ

ილი

ტერ

იტო

რია

, ცხ

ოვე

ლთ

ა სა

მყარ

ო,

მოსა

ხლეო

ბა

პირ

დაპ

ირი

და

ირიბ

ი,

უარ

ყოფ

ითი

მაღ

ალი

რის

კი

− პი

რდ

აპირ

ი ზ

ემო

ქმედ

ების

არ

ეალ

ი -

სამშ

ენებ

ლო

ბა

ნაკი

და ს

ამშე

ნებლ

ო

მოედ

ანი

−

ირიბ

ი ზ

ემო

ქმედ

ების

არ

ეალ

ი - ს

ამშე

ნებლ

ო

ბანა

კის

და

სამშ

ენებ

ლო

მო

ედნი

ს

მიმდ

ებარ

ე ტ

ერიტ

ორ

იები

საშუ

ალო

ვა

დია

ნი.

სამშ

ენებ

ლო

მო

ედან

ზე

მუ

დმი

ვიი

შექც

ევად

ი.

სამშ

ენებ

ლო

მო

ედან

ზე

- შე

უქც

ევად

ი

საშუ

ალო

ზემ

ოქმ

ედებ

ა ხმე

ლეთ

ის ფ

აუნა

ზე,

მ.შ

.: პი

რდ

აპირ

ი ზ

ემო

ქმედ

ება:

o

ტრ

ანსპ

ორ

ტის

დაჯ

ახებ

ა, თ

ხრილ

ებში

ჩა

ვარ

დნა

და

სხვ.

o

უკა

ნონო

ნად

ირო

ბა;

ირიბ

ი ზ

ემო

ქმედ

ება:

o

მცენ

არეუ

ლი

საფ

არის

დაზ

იანე

ბა

o ატ

მოსფ

ერუ

ლი

ჰაერ

ის დ

აბინ

ძურ

ება

o აკ

უსტ

იკუ

რი

ფო

ნის

შეცვ

ლა

o გა

ნათ

ებუ

ლო

ბის

ფო

ნის

შეცვ

ლა ღ

ამით

; o

ზედ

აპირ

ულ

ი დ

ა გრ

უნტ

ის წ

ყლებ

ის

შესა

ძლო

დაბ

ინძუ

რებ

ა o

ნიად

აგის

დაბ

ინძუ

რებ

ა დ

ა ერ

ოზ

ია

o ვი

ზუ

ალუ

რი

ზემ

ოქმ

ედებ

ა

პრო

ექტ

ის

განხ

ორ

ციელ

ების

რ

აიო

ნში

მობი

ნად

რე

ცხო

ველ

თა

სახე

ობე

ბი

პირ

დაპ

ირი

და

ირიბ

ი,

უარ

ყოფ

ითი

საშუ

ალო

რის

კი

სამშ

ენებ

ლო

ბან

აკის

დ

ა სა

მუშა

ო უ

ბნის

მი

მდებ

არე

ტერ

იტო

რიე

ბი

ხანგ

რძლ

ივო

ბა

შემო

იფარ

გლებ

ა მშ

ენებ

ლო

ბის

ფაზ

ით

ძირ

ითად

ად

შექც

ევად

ი დ

აბალ

ი

ზემ

ოქმ

ედებ

ა იქთ

იოფ

აუნა

ზე

მდ. ო

ჩხამ

ურ

ის

ბიო

ლო

გიუ

რი

გარ

ემო

ძირ

ითად

ად

ირიბ

ი უ

არყო

ფით

ი დ

აბალ

ი რ

ისკი

სა

მშენ

ებლ

ო მ

ოედ

ნის

და

ბანა

კის

მიმდ

ებარ

ე მდ

ინარ

ის მ

ონა

კვეთ

ი

ხანგ

რძლ

ივო

ბა

შემო

იფარ

გლებ

ა მშ

ენებ

ლო

ბის

ფაზ

ით

შექც

ევად

ი ძა

ლია

ნ დ

აბალ

ი

ოპე

რირ

ების

ეტ

აპი:

of 1

85

მმცენ

არეუ

ლი

საფ

არის

გა

ნად

გურე

ბა/დ

აზია

ნება

. ჰაბ

იტატ

ების

ფრ

აგმე

ნტაც

ია.

ნაგე

ბობი

ს ტ

ერიტ

ორ

ია,

ცხო

ველ

თა

სამყ

არო

, მო

სახლ

ეობა

პირ

დაპ

ირი

უარ

ყოფ

ითი

საშუ

ალო

რის

კი

ნაგე

ბობი

ს ტ

ერიტ

ორ

ია,

გრ

ძელ

ვად

იანი

შე

უქც

ევად

ი ძა

ლია

ნ დ

აბალ

ი

ზემ

ოქმ

ედებ

ა ხმე

ლეთ

ის ფ

აუნა

ზე,

მ.შ

.: ხმ

აურ

ის გ

ავრ

ცელ

ება;

მდ

. ოჩხ

ამუ

რის

წყლ

ის დ

აბინ

ძურ

ება;

ვიზ

უალ

ურ

ი ზ

ემო

ქმედ

ება დ

ა სხვ

.

ნაგე

ბობი

ს ტ

ერიტ

ორ

ია,

ცხო

ველ

თა

სამყ

არო

, მო

სახლ

ეობა

პირ

დაპ

ირი

და

ირიბ

ი,

უარ

ყოფ

ითი

საშუ

ალო

რის

კი

ნაგე

ბობი

ს მი

მდებ

არე

ტერ

იტო

რიე

ბი

გრძე

ლვა

დია

ნი

ძირ

ითად

ად

შეუ

ქცევ

ადი

ძალ

იან

დაბ

ალი

ზემ

ოქმ

ედებ

ა იქთ

იოფ

აუნა

ზე:

o

მდ. ო

ჩხამ

ურ

ის წ

ყლის

დაბ

ინძუ

რებ

ა.

o

მდ. ო

ჩხამ

ურ

ის

და

მდ. ჩ

ოლ

ოკი

ს ბი

ოლ

ოგი

ურ

ი გა

რემ

ო

პირ

დაპ

ირი

და

ირიბ

ი,

უარ

ყოფ

ითი

ზემ

ოქმ

ედებ

ის

რის

კი -

დაბ

ალი

მდ. ო

ჩხამ

ურ

ი დ

ა მდ

. ჩო

ლო

კი

გრძე

ლვა

დია

ნი

შექც

ევად

ი ძა

ლია

ნ დ

აბალ

ი

of 185

66.9 ნარჩენების წარმოქმნით და გავრცელებით მოსალოდნელი ზემოქმედება


სამშენებლო სამუშაოების პროცესში მოსალოდნელია, როგორც არა სახიფათო - ინერტული ნარჩენების, ასევე სახიფათო ნარჩენების წარმოქმნა. არა სახიფათო ნარჩენებიდან აღსანიშნავია:

• ექსკავაციის სამუშაოების პროცესში წარმოქმნილი ინერტული ნარჩენები; • სამშენებლო მოედნების მომზადებისას წარმოქმნილი ნარჩენები; • შესაფუთი და ჰერმეტიზაციის მასალები; • ფერადი და შავი ლითონების ჯართი; • საყოფაცხოვრებო ნარჩენები და სხვა.

სამშენებლო სამუშაოების სპეციფიკის გათვალისწინებით შავი და ფერადი ლითონების ჯართი არ იქნება მნიშვნელოვანი რაოდენობის. ასეთი ნარჩენები დაგროვების შესაბამისად ჩაბარდება ჯართის მიმღებ პუნქტებს.

საყოფაცხოვრებო ნარჩენები შეგროვდება ამისათვის სპეციალური მარკირების მქონე დახურულ კონტეინერებში. ცალკეულ სამშენებლო მოედნებზე დაგროვილი საყოფაცხოვრებო ნარჩენები გაიტანება და დაგროვდება სამშენებლო ბანაკების ტერიტორიებზე. სამშენებლო ბანაკებიდან დაგროვების შესაბამისად საყოფაცხოვრებო ნარჩენები გატანილი იქნება ქ. ქობულეთის დასუფთავების მუნიციპალური სამსახურის მიერ . თუ გავითვალისწინებთ, რომ წლის განმავლობაში ერთი მომუშავეზე საშუალოდ 0,7 მ3 საყოფაცხოვრებო ნარჩენი გროვდება, სულ სამშენებლო სამუშაოების პროცესში მოსალოდნელი საყოფაცხოვრებო ნარჩენების რაოდენობა დაახლოებით იქნება 60*0,7=42 მ3/წელ.

ანალოგიური ობიექტებისათვის მიღებული პრაქტიკის გათვალისწინებით, სამშენებლო სამუშაოების შესრულების ფაზაზე მოსალოდნელია შემდეგი სახის და რაოდენობის სახიფათო ნარჩენების წარმოქმნა:

• საღებავების ნარჩენები და საღებავების ტარა - 100-120 კგ/წელ; • საწვავ-საპოხი მასალის ნარჩენები - 120-150 კგ/წელ; • ვადაგასული და მწყობრიდან გამოსული აკუმულატორები 10-12 ერთ/წელ; • სამშენებლო ტექნიკის და სატრანსპორტო საშუალებების ზეთის ფილტრები და სხვა -

15-20 ერთ/წელ; • რეზინის გამოყენებული საბურავები -20-30 ერთ/წელ; • შედუღების ელექტროდები - 69-70 კგ/წელ; • ლუმინესცენტური ნათურები - 20-25 ერთ/წელ; • ლაზერული კარტრიჯები – 5-10 ერთ/წელ; • ნავთობპროდუქტების ავარიული დაღვრის შემთხვევაში წარმოქმნილი ნავთობის

ნახშირწყალბადებით დაბინძურებული ნიადაგი და გრუნტი - რაოდენობა დამოკიდებულია დაღვრის მასშტაბებზე.

სხვა სახიფათო ნარჩენების დროებითი განთავსებისათვის სამშენებლო ბანაკის ტერიტორიაზე საჭიროა მოეწყოს სპეციალური სათავსი (სასურველია კონტეინერული ტიპის, ფართით 20-25 მ2), რომელსაც ექნება სათანადო აღნიშვნა და დაცული იქნება ატმოსფერული ნალექების ზემოქმედებისა და უცხო პირების ხელყოფისაგან. სათავსი აღჭურვილი უნდა იყოს ხელსაბანით. ნარჩენების განთავსებისათვის საჭიროა მოეწყოს თაროები და სტელაჟები. ნარჩენების განთავსება უნდა მოხდეს სპეციალური მარკირებით.

სამშენებლო მოედანზე წარმოქმნილი სახიფათო ნარჩენები მშენებელი კონტრაქტორის მიერ ამ საქმიანობისათვის სპეციალურად გამოყოფილი ტრანსპორტით, ნარჩენების მართვაზე დასაქმებული პერსონალის მიერ გადმოტანილი უნდა იქნას დროებითი განთავსების

of 185

საწყობში (ნარჩენების სამშენებლო მოედნებიდან გატანა უნდა მოხდეს დაგროვების შესაბამისად, მაგრამ არაუგვიანეს 3 დღეში ერთხელ). შემდგომი მართვის (გაუვნებლობა, უტილიზაცია, განთავსება) მიზნით, დროებითი განთავსების საწყობიდან სახიფათო ნარჩენების გატანა უნდა მოხდეს ამ საქმიანობაზე სათანადო ნებართვის მქონე კონტრაქტორების საშუალებით. აუცილებელია ასეთი ტიპის ნარჩენების რაოდენობის და სახეობის აღრიცხვის მექანიზმის შემოღება.

ადგილზე შესაძლებელია მცირე დაღვრების (საწვავის/ზეთის) შემთხვევაში წარმოქმნილი ნავთობის ნახშირწყალბადებით დაბინძურებული ნიადაგის და გრუნტის (3-5 მ3) რემედიაცია (მაგ. in situ ბიორემედიაცია). დიდი დაღვრების შემთხვევაში საჭიროა დაბინძურებული ნიადაგის და გრუნტის მოხსნა ტერიტორიის გარეთ გატანა და რემედიაცია. დაბინძურების ადგილზე შეტანილი უნდა იქნას ახალი გრუნტი და ჩატარდეს რეკულტივაციის სამუშაოები. მიზანშეწონილია დაბინძურებული ნიადაგის და გრუნტი რემედიაციისათვის გადაეცეს ამ საქმიანობაზე სათანადო ნებართვის მქონე კონტრაქტორს.

ნარჩენების მართვის ზემოთ აღნიშნული პირობების დარღვევამ შესაძლოა გამოიწვიოს რიგი უარყოფითი ზემოქმედებები გარემოს სხვადასხვა რეცეპტორებზე, ასე მაგალითად: • ნარჩენების არასწორ მართვას (წყალში გადაყრა, ტერიტორიაზე მიმოფანტვა) შესაძლოა

მოყვეს წყლის და ნიადაგის დაბინძურება, ასევე ტერიტორიის სანიტარული მდგომარეობის გაუარესება და უარყოფითი ვიზუალური ცვლილებები;

• სამშენებლო ნარჩენების და ფუჭი ქანების (ექსკავაციის პროცესში წარმოქმნილი) არასათანადო ადგილას განთავსება შესაძლოა გახდეს გზების ჩახერგვის მიზეზი, შესაძლოა გამოიწვიოს ეროზიული პროცესები და ა.შ.

აღნიშნულიდან გამომდინარე აუცილებელია ნარჩენების მართვის პირობების უცილობელი დაცვა. ნარჩენების მართვის პირობები დეტალურად მოცემულია დანართში №4. 66.9.2 ოპერირების ფაზა

ნაგებობის ოპერირების ფაზა წარმოქმნილი ნარჩენებიდან აღსანიშნავია საყოფაცხოვრებო და სამეურნეო ნარჩენები და გამწმენდი ნაგებობის ფუნქციონირების პროცესში წარმოქმნილი ნარჩენები.

საყოფაცხოვრებო ნარჩენების წლიური რაოდენობა დაახლოებით იქნება 20*0.7=14 მ3/წელ. ნარჩენების ტერიტორიიდან გატანა ხელშეკრულების საფუძველზე მოხდება ქ. ქობულეთის დასუფთავების მუნიციპალური სამსახურის მიერ.

ოპერირების ფაზაზე მოსალოდნელია შემდეგი სახიფათო ნარჩენების წარმოქმნა: • ვადაგასული და მწყობრიდან გამოსული აკუმულატორები 2-3 ერთ/წელ; • სატრანსპორტო საშუალებების ზეთის ფილტრები და სხვა - 4-6 ცალი/წელ; • რეზინის გამოყენებული საბურავები - 8-10 ერთ/წელ; • შედუღების ელექტროდები -5-10 კგ/წელ; • ნავთობპროდუქტების/ზეთების ავარიული დაღვრის შემთხვევაში წარმოქმნილი

ნავთობის ნახშირწყალბადებით დაბინძურებული ნიადაგი და გრუნტი - რაოდენობა დამოკიდებულია დაღვრის მასშტაბებზე;

• ლუმინესცენტური ნათურები - 10-15 ერთ/წელ და სხვ.

ტერიტორიიდან სახიფათო ნარჩენების გატანა და შემდგომი მართვა უნდა მოხდეს ამ საქმიანობაზე სათანადო ნებართვის მქონე კონტრაქტორი კომპანიის საშუალებით.

გამწმენდი ნაგებობის ოპერირების პროცესში განსაკუთრებულ ყურადღებას საჭიროებს, ფარის სისტემის გისოსებზე დაგროვილი მყარი ნარჩენების და ამოღებული ლამის მართვის საკითხები.

of 185

გისოსებზე დაგროვილი მყარი ნარჩენების დროებითი განთავსება, პროექტის მიხედვით დაგეგმილია სპეციაურ ჰერმეტულ კონტეინერებში, ხოლო დაგროვების შესაბამისად ტერიტორიიდან გატანილი იქნება ქ. ქობულეთის დასუფთავების მუნიციპალური სამსახურის მიერ შესაბამისი ხელშეკრულების საფუძველზე.

გამწმენდი ნაგებობიდან ამოღებული აქტიური ლამი სათანადო დამუშავების (გაუწყლოება, გამოშრობა) შემდეგ, შემდგომი მართვისათვის (კომპოსტირება და რეალიზაცია როგრც სასუქი სოფლის მეურნეობაში გამოყენებისათვის) გადაცემული იქნება შესაბამის კონტრაქტორზე.


მშენებლობის ფაზაზე კონტრაქტორი ვალდებულია უზრუნველყოს ნარჩენების მართვის გეგმით გათვალისწინებული ღონისძიებების შესრულება, მათ შორის:

• სამშენებლო ბანაკის ტერიტორიებზე წარმოქმნილი საყოფაცხოვრებო ნარჩენების გატანის თაობაზე ქ. ქობულეთის დასუფთავების სამსახურთან ხელშეკრულების გაფორმება;

• სახიფათო ნარჩენების დროებითი განთავსებისათვის სამშენებლო მოედანზე განთავსდეს სპეციალური მარკირების მქონე ჰერმეტული კონტეინერები, ხოლო სამშენებლო ბანაკის ტერიტორიაზე მოეწყოს სპეციალური სასაწყობო სათავსები;

• ნარჩენების მართვისათვის გამოყოფილი იქნას სათანადო მომზადების მქონე პერსონალი, რომელთაც პერიოდულად ჩაუტარდება სწავლება და ტესტირება;

• სამშენებლო ბანაკიდან სახიფათო ნარჩენების გატანა შემდგომი მართვის მიზნით მოხდეს, მხოლოდ ამ საქმიანობაზე სათანადო ნებართვის მქონე კონტრაქტორის საშუალებით.

ოპერირების ფაზაზე სახიფათო ნარჩენების დროებითი განთავსებისათვის ნაგებობის ტერიტორიაზე საჭიროა გამოიყოს სპეციალური სასაწყობე სათავსი, რომელიც მოწყობილი უნდა იქნას გარემოსდაცვითი მოთხოვნების დაცვით, კერძოდ:

• სათავსის იატაკი და კედლები მოპირკეთებული უნდა იქნას კერამიკული ფილებით; • სათავსის ჭერი შეღებილი უნდა იყოს ტენმედეგი საღებავით; • სათავსის აღჭურვილი უნდა იქნას შემდეგი საშუალებებით:

o გამწოვი სავენტილაციო სისტემით; o ხელსაბანით და ონკანით ტერიტორიის მორწყვა-მორეცხვისათვის; o წყალმიმღები ტრაპით.

• ნარჩენების განთავსებისათვის საჭიროა მოეწყოს სტელაჟები და თაროები; • ნარჩენების განთავსება დასაშვებია მხოლოდ ჰერმეტულ ტარაში შეფუთულ

მდგომარეობაში, რომელსაც უნდა გააჩნდეს სათანადო მარკირება.

ნარჩენების მართვისათვის გამოყოფილი იქნას სათანადო მომზადების მქონე პერსონალი, რომელთაც პერიოდულად ჩაუტარდეს სწავლება და ტესტირება. სახიფათო ნარჩენების გატანა შემდგომი მართვის მიზნით უნდა მოხდეს მხოლოდ ამ საქმიანობაზე სათანადო ნებართვის მქონე კონტრაქტორის საშუალებით.

of 185

66.10 სოციალურ სისტემაზე ზეგავლენის შეფასება


6.10.1.1 ადამიანის ჯანმრთელობა და უსაფრთხოება

გამწმენდი ნაგებობის სამსენებელო სამუშაოების მიმდინარეობის პერიოდში ადამიანთა უსაფრთხოება რეგლამენტირებულია შესაბამისი სტანდარტებით, სამშენებლო ნორმებით და წესებით, აგრეთვე სანიტარული ნორმებით და წესებით. სამშენებლო სამუშაოების რეგლამენტირებული განხორციელების პირობებში მოსახლეობისს ჯანმრთელობასა და უსაფრთხოებაზე უარყოფითი ზემოქმედება პირდაპირი სახით მოსალოდნელი არ არის.

დაწესებული რეგლამენტის დარღვევის (მაგალითად, სატრანსპორტო საშუალების ან/და სამშენებლო მექანიზმის არასწორი მართვა), აგრეთვე სხვადასხვა მიზეზის გამო შექმნილი ავარიული სიტუაციის შემთხვევაში შესაძლებელია როგორც არაპირდაპირი, ისე მეორადი უარყოფითი ზემოქმედება საკმაოდ მძიმე სახიფათო შედეგებით (ტრავმატიზმი, სიკვდილი), მაგრამ აღნიშნული ზემოქმედების რისკის დონე ნაგებობის მშენებლობის დროს არ განსხვავდება იმ რისკისაგან, რომელიც დამახასიათებელია ნებისმიერი სხვა საქმიანობისათვის, სადაც გამოყენებულია ანალოგიური სატრანსპორტო საშუალებები და სამშენებლო მექანიზმები. მოსალოდნელი არაპირდაპირი ზემოქმედება (მაგალითად, ტრავმატიზმის რისკის ამაღლება) და მეორადი ზემოქმედება (მაგალითად, ატმოსფერული ჰაერის ხარისხის გაუარესება, ხმაურის გავრცელება) აქ მოკლევადიანი იქნება.

სამშენებლო სამუშაოების მიმდინარეობის პერიოდში ადამიანების ჯანმრთელობასა და უსაფრთხოებაზე კუმულაციური ხასიათის უარყოფითი ზემოქმედება გულისხმობს, როგორც პირდაპირი/არაპირდაპირი და მეორადი ხასიათის ზემოქმედებების შეჯამებას (რაც მოსალოდნელი არ არის) ისე ანალოგიური (მაგალითად, მშენებლობის პერიოდში სატრანსპორტო საშუალების და სამშენებლო მექანიზმის გამოყენება სხვა საქმიანობასთან დაკავშირებით) ან/და განსხვავებული სახიათის საქმიანობით გამოწვეულ ზემოქმედებებთან შეჯამებას, რაც სამუშაოების მიმდინარეობის პერიოდში შესაძლებელია როგორც რეგლამენტირებულ (საშტატო) რეჟიმში, ისე ავარიულ სიტუაციებში.

სამშენებლო სამუშაოების ადამიანების ჯანმრთელობასა და უსაფრთხოებაზე მოსალოდნელი ზემოქმედების მატრიცა მოცემულია ცხრილში 6.10.1.1.1.

ცხრილი 6.10.1.1.1.

ადამიანების ჯანმრთელობასა და უსაფრთხოებაზე მოსალოდნელი ზემოქმედება მშენებლობის პერიოდში

მოსალოდნელი ზომოქმედების ხასიათი

მოსალოდნელობა / პირობები

მუდმივი დროებითი მოკლე-ვადიანი

საშუა-ლო

გრძელ-ვადიანი

პირდაპირი მოსალოდნელი არ არის არაპირდაპირი რეგლამენტის დარღვევა,

ავარიული სიტუაცია +

მეორადი + კუმულაციური სხვა საქმიანობა +

6.10.1.2 სოციალური პირობების შეცვლის შესაძლებლობა

ნებისმიერი სოციალური ზემოქმედება, რომელიც დაკავშირებულია სამშენებლო საქმიანობასთან, იქნება ხანმოკლე და ლოკალიზებული. ზემოქმედება შეიძლება მოიცავდეს: საფრთხეებს საზოგადოების წევრებისთვის და უარყოფით ზეგავლენას ადგილობრივ ინფრასტრუქტურაზე.

of 185

სამშენებლო სამუშაოების სოციალურ-ეკონომიკურ პირობებზე მოსალოდნელი ზემოქმედების განხილვისას გასათვალისწინებელია შემდეგი ფაქტორები:

• შესაძლო დემოგრაფიული ცვლილებები; • მოსახლეობის დასაქმება;

სამსენებელო სამუშაოების შეზღუდული ბუნების გამო, მნიშვნელოვანი ზემოქმედება ცხოვრების ტრადიციულ სტილზე, ან ადგილობრივ დემოგრაფიულ სიტუაციაზე არ არის მოსალოდნელი, რადგან სამუშაოების მიმდინარეობის პროცესში ძირითადად გამოყენებული იქნება ადგილობრივი მუშა რესურსი. ამგვარად, პირდაპირი ზემოქმედება არ არის მოსალოდნელი, რაც შეეხება არაპირდაპირ ან მეორად ზემოქმედებას (მაგალითად, ახალი ოჯახების შექმნა), აქ პროგნოზი შეუძლებელია.

სამუშაოებზე ძირითადად დასაქმებული იქნება ადგილობრივი მოსახლეობა, რაც დადებით ზემოქმედებად უნდა ჩაითვალოს.

სამშენებლო სამუშაოების შესრულება დაკავშირებული იქნება მოსახლეობის დროებით შეწუხებასთან, რაც გამოწვეულია შემდეგი ფაქტორებით:

• ხმაურის გავრცელება; • ატმოსფერულ ჰაერში მტვრის და წვის პროდუქტების გავრცელება; • ქალაქის ქუჩებში ტრანსპორტის გადაადგილების შეფერხება.

თუ გავითვალისწინებთ საპროექტო ტერიტორიის საცხოვრებელი ზონიდან დაცილების მანძილებს, საცხოვრებელი ზონის გარეთ არსებულ მისასვლელ გზას, მოსახლოების საცხოვრებელი პირობების გაუარესების რისკი არ იქნება მნიშვნელოვანი.

66.10.1.3 მიწის გამოყენება

გამწმენდი ნაგებობის სამუშაოები ჩატარდება სახელმწიფო (მუნიციპალურ) საკუთრებაში არსებულ ტერიტორიაზე. მნიშვნელოვანია ის ფაქტიც, რომ პროექტით გათვალისწინებული სამუშაოების გავლენის ზონაში განთავსებული არ არის არცერთი შენობ-ნაგებობა. შესაბამისად დაგეგმილი საქმიანობის განხორციელება ფიზიკურ ან ეკონომიკურ განსახლებასთან არ იქნება დაკავშირებული.

გამწმენდი ნაგებობის მშენებლობის და ოპერირების პროექტის განხორციელება გამოიწვევს საზოგადოებრივი სარგებლობის მიწის დაკარგვას, რომლის დანიშნულება დღეისათვის მხოლოდ საძოვრად გამოყენებაა.

6.10.1.4 ზემოქმედება დასაქმებაზე და ეკონომიკურ საქმიანობაზე

პროექტის მიმდინარეობის პერიოდში მშენებელი კონტრაქტორის მიერ გამოყენებული იქნება, გარკვეული რაოდენობის ადგილობრივი სპეციალისტები და მუშები, რაც მოსახლეობის დასაქმებაზე დადებითი ზემოქმედებაა.

რეაბილიტაციის სამუშაოებზე დასაქმებული პერსონალი ადგილობრივი მოსახლეობისაგან მომარაგდება სოფლის მეურნეობის პროდუქტებით, რა ასევე დადებით ზემოქმედებად უნდა ჩაითვალოს.

სამშენებლო სამუშაოების შესრულებისათვის საჭირო იქნება ადგილობრივი წარმოების სამშენებლო მასალების (მაგალითად ინერტული მასალები) გამოყენება, რაც გარკვეულ ზემოქმედებას მოახდენს სამშენებლო მასალების წარმოების ბიზნესის გააქტიურებაზე.

of 185

66.10.1.5 ზემოიქმედება კულტურული მემკვიდრეობის ძეგლებზე

აუდიტის პროცესში საპროექტო ტერიტორიაზე კულტურული მემკვიდრეობის ხილული ძეგლების არსებობის ნიშნები არ ყოფილა დაფიქსირებული. მაგრამ თუ გავითვალისწინებთ, რომ საპროექტო ტერიტორია განთავსებულია ქალაქის ჩრდილოეთ საზღვარზე, ე.წ. «ფიჭვნარი“-ს მიმდებარე ტერიტორიაზე (ფიჭვნარის ტერიტორიაზე აღმოჩენილია ანტიკური ეპოქის ნაქალაქარი), არქეოლოგიურ ძეგლების გვიანი აღმოჩენის რისკი მაღალია. მართალია მშენებლობისათვის შერჩეული ტერიტორია წლების განმავლობაში გამოყენებული იყო სასოფლო-სამეურნეო საქმიანობის და შემდგომ ქვიშის მოპოვებისათვის, მაგრამ სამშენებლო სამუშაოების მიმდინარეობის პერიოდში საჭიროა სისტემატიური არქეოლოგიური ზედამხედველობა, რათა არქეოლოგიური ძეგლების გამოვლენის შემთხვევაში არ მოხდეს მათი დაზიანება.

„კულტურული მემკვიდრეობის შესახებ“ საქართველოს კანონის მოთხოვნების გათვალისწინებით არქეოლოგიური ძეგლის არსებობის ნიშნების გამოვლენის შემთხვევაში, საჭიროა დაუყოვნებლივ შეჩერდეს სამუშაოები და ამ ფაქტის შესახებ ეცნობოს კანონმდებლობით უფლებამოსილ ორგანოს. სამუშაოების გაგრძელება უნდა მოხდეს ძეგლის დაცვითი ღირებულების შეფასების თაობაზე კომპეტენტური დასკვნის საფუძველზე.

6.10.1.6 ზემოქმედება სატრანსპორტო ნაკადებზე

დროებითი ზემოქმედება სატრანსპორტო ნაკადებზე მოსალოდნელია მხოლოდ მშენებლობის პერიოდში, დაახლოებით 9 თვის განმავლობაში. ძირითადი დატვირთვა მოსალოდნელია სამშენებლო მასალების სამშენებლო მოედანებზე გადატანის დროს.

სამშენებლო სამუშაოების მცირე მოცულობის გათვალისწინებით სატრანსპორტო ოპერაციების ინტენსივობა არ იქნება მაღალი და შესაბამისად სატრასპორტო ნაკადებზე ზემოქმედებაც არ იქნება მნიშვნელოვანი.


გამწმენდი ნაგებობის ოპერირების ფაზაზე სოციალურ გარემოზე ზემოქმედების სახეებიდან აღსანიშნავია არასასიამოვნო სინის გავრცელება და სარემონტო სამუშაოების შესრულების დროს წარმოქმნილი ხმაურის და ემისიების გავრცელაბა.

პროექტის მიხედვით გამწმენდ ნაგებობაზე დაგეგმილია ორგანული ნივთიერებების დეგრადაციის პროცესში წარმოქმნილი აირის გაწმენდის სისტემა და საცხოვრებელი ზონიდან ნაგებობის დაცილების მანძილის გათვალისწინებით, არასაიამოვნო სუნის გავრცელებასთან დაკავშირებული ზემოქმედება არ იქნება მნიშნელოვანი.

სარემონტო სამუშაოები კი იქნება მოკლევადიანი და დაბალი ინტენსივობის, სესაბამისად ნეგატიური ზემოქმედების რისკი მინიმალურია.

პროექტის განხორციელების შემთხვევაში მოსალოდნელია მნიშვნელოვანი დადებითი სოციალური ეფექტი, კერძოდ:

• ქალაქის ტერიტორიიდან მუნიციპალური ჩამდინარე წყლების არინების და გაწმენდის საკითხის მოწესრიგება და შესაბამისად სანიტარიული და ეკოლოგიური მდგომარების გაუმჯობესება;

of 185

• ზედაპირული წყლის ობიექტებში სამეურეო-ფეკალური ჩამდინარე წყლების გაწმენდის გარეშე ჩაშვების აღკვეთა, რაც მნიშვნელოვნია ქ. ქობულეთის, როგორც ზღვისპირა კურორტის სანაპირო წყლების ხარისხის გაუმჯობესებისათვის;

• ქ. ქობულეთის მუნიციპალური ჩამდინარე წყლების პროექტის განხორციელება უზრუნველყოფს საკურორტო ინფრასტრუქტურის მდგრად განვითარებას, რასაც მნიშვნელოვანი როლი ენიჭება ქალაქისა და რეგიონის სოციალურ-ეკონომიკური განვითარებისათვის;

• გამწმენდი ნაგებობის ოპერირების ფაზაზე დასაქმებული იქნება 15-20 ადამიანი, რაც მართალია მცირე მაგრამ დადებითი ზემოქმედებაა ადგილობრივი მოსახლეობის დასაქმების თვალსაზრისით.

of 1

85

66.10

.3

ზემ

ოქმ

ედებ

ის შ

ეფას

ება

ცხრ

ილი

6.12

.3.1

. სო

ციალ

ურ

-ეკო

ნომი

კურ

გარ

ემო

ზე

ზემ

ოქმ

ედებ

ის შ

ეჯამ

ება

ზემ

ოქმ

ედებ

ისა დ

ა ზ

ემო

ქმედ

ების

წყა

რო

ების

აღწე

რა

ზემ

ოქმ

ედებ

ის

რეც

ეპტ

ორ

ები

ნარ

ჩენი

ზემ

ოქმ

ედებ

ის შ

ეფას

ება

ხასი

ათი

მოხდ

ენის

ალ

ბათ

ობა

ზ

ემო

ქმედ

ების

არ

ეალ

ი ხა

ნგრ

ძლივ

ობა

შე

ქცევ

ადო

ბა

ნარ

ჩენი

ზ

ემო

ქმედ

ება

მშენ

ებლ

ობი

ს ეტ

აპი:

რ

ესუ

რსე

ბის

ხელ

მისა

წვდ

ომო

ბის

შეზ

ღუ

დვა

: −

ზემ

ოქმ

ედებ

ა მეზ

ობე

ლი

მიწი

ს მე

საკუ

თრ

ეებზ

ე - რ

აიმე

ტიპ

ის

საქმ

იანო

ბის

განხ

ორ

ციელ

ება

მათ

კუ

თვნ

ილ მ

იწის

ნაკ

ვეთ

ზე

გავლ

ით, ა

ნ რ

აიმე

ქო

ნები

ს დ

აზია

ნება

; −

ტყი

ს, წ

ყლის

რეს

ურ

სები

ს გა

მოყე

ნები

ს შე

ზღ

უდ

ვა;

ადგი

ლო

ბრივ

ი მო

სახლ

ეობა

პი

რდ

აპირ

ი,

უარ

ყოფ

ითი

დაბ

ალი

რის

კი

ქ. ქ

ობუ

ლეთ

ის

მიმდ

ებარ

ე ტ

ერიტ

ორ

ია

ხანგ

რძლ

ივო

ბა

შემო

იფარ

გლებ

ა მშ

ენებ

ლო

ბის

ფაზ

ით

შექც

ევად

ი

შემა

რბ.

ღ

ონი

სძიე

ბები

ს გა

თვა

ლის

წინე

ბით

ძა

ლია

ნ დ

აბალ

ი

დას

აქმე

ბასთ

ან დ

აკავ

შირე

ბულ

ი დ

ადებ

ითი

ზემ

ოქმ

ედებ

ები

ადგი

ლო

ბრივ

ი მო

სახლ

ეობა

პი

რდ

აპირ

ი დ

ადებ

ითი

მაღ

ალი

ალბა

თო

ბა

ქ. ქ

ობუ

ლეთ

ის

მოსა

ხლეო

ბა

ხანგ

რძლ

ივო

ბა

შემო

იფარ

გლებ

ა მშ

ენებ

ლო

ბის

ფაზ

ით

შექც

ევად

ი სა

შუალ

ო

დას

აქმე

ბასთ

ან დ

აკავ

შირე

ბულ

ი ნე

გატ

იურ

ი ზ

ემო

ქმედ

ებებ

ი:

• ად

გილ

ობრ

ივი

მოსა

ხლეო

ბის

დას

აქმე

ბის

მოლ

ოდ

ინი

და

უკმ

აყო

ფილ

ება;

• დ

ასაქ

მებუ

ლთ

ა უფ

ლებ

ების

დ

არღ

ვევა

; •

პრო

ექტ

ის დ

ასრ

ულ

ების

ას

სამუ

შაო

ად

გილ

ების

შე

მცირ

ება დ

ა უ

კმაყ

ოფ

ილებ

ა;

• უ

თან

ხმო

ება

ადგი

ლო

ბრივ

მო

სახლ

ეობა

სა დ

ა დ

ასაქ

მებუ

ლთ

ა შო

რის

.

მშენ

ებლ

ობა

ზე

დას

აქმე

ბულ

ი პე

რსო

ნალ

ი დ

ა ად

გილ

ობრ

ივი

მოსა

ხლეო

ბა

პირ

დაპ

ირი

უარ

ყოფ

ითი

საშუ

ალო

რის

კი

სამშ

ენებ

ლო

უბნ

ის

და

მიმდ

ებარ

ე დ

ასახ

ლებ

ულ

ი ზ

ონა

ხანგ

რძლ

ივო

ბა

შემო

იფარ

გლებ

ა მშ

ენებ

ლო

ბის

ფაზ

ით

შექც

ევად

ი დ

აბალ

ი

of 1

85

ჯჯან

მრთ

ელობ

ის გგ

აუარ

ესებ

ის დდ

ა უუ

საფ

რთხო

ების

რის

კები

: −

პირ

დაპ

ირი

(მაგ

: სა

ტრ

ანსპ

ორ

ტო

საშ

უალ

ებებ

ის

დაჯ

ახებ

ა, დ

ენის

დარ

ტყმ

ა,

სიმა

ღლ

იდან

ჩამ

ოვა

რდ

ნა,

ტრ

ავმა

ტიზ

მი ს

ამშე

ნებლ

ო

ტექ

ნიკა

სთან

მუ

შაო

ბისა

ს დ

ა სხ

ვ.) დ

ა −

არაპ

ირდ

აპირ

ი (ა

ტმო

სფერ

ულ

ი ემ

ისიე

ბი,

მომა

ტებ

ულ

ი აკ

უსტ

იკუ

რი

ფო

ნი, წ

ყლის

ა დ

ა ნია

დაგ

ის

დაბ

ინძუ

რებ

ა).

მშენ

ებლ

ობა

ზე

დას

აქმე

ბულ

ი პე

რსო

ნალ

ი დ

ა ად

გილ

ობრ

ივი

მოსა

ხლეო

ბა

პირ

დაპ

ირი

ან ი

რიბ

ი,

უარ

ყოფ

ითი

საშუ

ალო

რ

ისკი

, შემ

არბ.

ღ

ონი

სძიე

ბები

ს გა

თვა

ლის

წინე

ბით

- დ

აბალ

ი რ

ისკი

სამშ

ენებ

ლო

უბა

ნი

და

მიმდ

ებარ

ე დ

ასახ

ლებ

ულ

ი ზ

ონა

ხანგ

რძლ

ივო

ბა

შემო

იფარ

გლებ

ა მშ

ენებ

ლო

ბის

ფაზ

ით

შექც

ევად

ი დ

აბალ

ი

გზებ

ის ს

აფარ

ის დ

აზია

ნება

−

მძიმ

ე ტ

ექნი

კის

გად

აად

გილ

ება

სატ

რან

სპორ

ტო

ნაკა

დებ

ის

გად

ატვი

რთ

ვა

− ყვ

ელა ს

ახის

სატ

რან

სპო

რტ

ო

საშუ

ალებ

ების

ა და ტ

ექნი

კის

გად

აად

გილ

ება

გად

აად

გილ

ების

შეზ

ღუდ

ვა

− სა

მუშა

ოებ

ის უ

საფ

რთ

ხო

წარ

მოებ

ისთ

ვის

ადგი

ლო

ბრივ

ი გზ

ების

გა

დაკ

ეტვა

ადგი

ლო

ბრივ

ი ინ

ფრ

ასტ

რუ

ქტუ

რა,

მო

სახლ

ეობა

პირ

დაპ

ირი,

უ

არყო

ფით

ი სა

შუალ

ო რ

ისკი

პრო

ექტ

ის

ფარ

გლებ

ში

გამო

ყენე

ბულ

ი სა

ტრ

ანსპ

ორ

ტო

გზ

ა,

რო

მლებ

იც ა

მავე

დ

რო

ს გა

მოიყ

ენებ

ა მო

სახლ

ეობი

ს მი

ერ

ხანგ

რძლ

ივო

ბა

შემო

იფარ

გლებ

ა მშ

ენებ

ლო

ბის

ფაზ

ით

შექც

ევად

ი

დაბ

ალი

შემა

რბი

ლებ

ელი

ღო

ნისძ

იებე

ბის

გათ

ვალ

ისწი

ნები

თ

– ძა

ლია

ნ დ

აბალ

ი

ეკონ

ომი

კაში

შეტ

ანილ

ი წვ

ლილ

ი დ

ა დ

ასაქ

მება

−

სამშ

ენებ

ლო

მას

ალებ

ის

წარ

მოებ

ის ბ

იზნე

სისა

და მ

ისი

სატ

ელიტ

ურ

ი ბი

ზნე

ს-სა

ქმია

ნობი

ს გა

აქტ

იურ

ება -

განვ

ითარ

ება;

−

სამუ

შაო

ად

გილ

ების

შექ

მნა;

− სა

ბიუ

ჯეტ

ო შ

ემო

სავლ

ების

გა

ზრ

და.

ქალ

აქის

ეკ

ონო

მიკუ

რი

საქმ

იანო

ბა,

ადგი

ლო

ბრივ

ი მო

სახლ

ეობა

პირ

დაპ

ირი,

დ

ადებ

ითი

მაღ

ალი

ალბა

თო

ბა

ზემ

ოქმ

ედებ

ის

არეა

ლი

შესა

ძლო

ა იყ

ოს

ქალ

აქის

მა

სშტ

აბის

ხანგ

რძლ

ივო

ბა

შემო

იფარ

გლებ

ა მშ

ენებ

ლო

ბის

ფაზ

ით.

- სა

შუალ

ო

დად

ებით

ი

of 1

85

ოოპე

რირ

ების

ეტ

აპი:

ჯ

ანმრ

თელ

ობის

გაუ

არეს

ების

და

უსა

ფრთ

ხოებ

ის რ

ისკე

ბი:

− არ

აპირ

დაპ

ირი

არას

ასია

მოვნ

ო ს

უნი

ს გა

ვრცე

ლებ

ა;

სარ

ემო

ნტო

სამ

უშა

ოებ

ის

შემთ

ხვევ

აში

ატმო

სფერ

ულ

ი ემ

ისიე

ბი, მ

ომა

ტებ

ულ

ი აკ

უსტ

იკუ

რი

ფო

ნი, წ

ყლის

ა დ

ა ნი

ადაგ

ის დ

აბინ

ძურ

ება

ნაგე

ბობი

ს მო

მსახ

ურ

ე

პერ

სონა

ლი

და

ადგი

ლო

ბრივ

ი მო

სახლ

ეობა

პირ

დაპ

ირი,

უ

არყო

ფით

ი დ

აბალ

ი რ

ისკი

მი

მდებ

არე

საცხ

ოვრ

ებელ

ი ზ

ონა

გრ

ძელ

ვად

იანი

შე

უქც

ევად

ი ძა

ლია

ნ დ

აბალ

ი

დას

აქმე

ბა

− სა

მუშა

ო ა

დგი

ლებ

ის შ

ექმნ

ა;

ადგი

ლო

ბრივ

ი მო

სახლ

ეობი

ს დ

ასაქ

მება

პირ

დაპ

ირი,

დ

ადებ

ითი

მაღ

ალი

ალბა

თო

ბა

ზემ

ოქმ

ედებ

ის

არეა

ლი

ქ.

ქობუ

ლეთ

ი გრ

ძელ

ვად

იანი

-

დაბ

ალი

of 185

77 კუმულაციური ზემოქმედება

სამშენებლო და სარეაბილიტაციო სამუშაოების დაბალი ინტენსივობის გამო კუმულაციური ზემოქმედება მოსალოდნელი არ არის.

8 გარემოზე ზემოქმედების შემარბილებელი ღონისძიებები

8.1 ზოგადი მიმოხილვა

გარემოსდაცვითი ღონისძიებების იერარქია შემდეგნაირად გამოყურება: • ზემოქმედების თავიდან აცილება/პრევენცია; • ზემოქმედების შემცირება; • ზემოქმედების შერბილება; • ზიანის კომპენსაცია.

ზემოქმედების თავიდან აცილება და რისკის შემცირება შესაძლებლობისდაგვარად შეიძლება მიღწეულ იქნას სამშენებლო სამუშაოების წარმოების და ოპერირებისას საუკეთესო პრაქტიკის გამოცდილების გამოყენებით. შემარბილებელი ღონისძიებების ნაწილი გათვალისწინებულია პროექტის შემუშავებისას. თუმცა ვინაიდან ყველა ზემოქმედების თავიდან აცილება შეუძლებელია, პროექტის გარემოსადმი მაქსიმალური უსაფრთხოების უზრუნველსაყოფად სასიცოცხლო ციკლის ყველა ეტაპისთვის და ყველა რეცეპტორისთვის განისაზღვრება შესაბამისი შემარბილებელი ღონისძიებების გეგმა.

გეგმა „ცოცხალი” დოკუმენტია და მისი დაზუსტება და კორექტირება მოხდება სამუშაო პროცესში მონიტორინგის/დაკვირვების საფუძველზე. პასუხისმგებლობა გარემოსდაცვითი მონიტორინგის და მენეჯმენტის წარმართვაზე ეკისრება დამკვეთის გარემოსდაცვით საკითხებზე პასუხისმგებელ პირს. მშენებლობის პროცესში გარემოსდაცვითი მენეჯმენტის პასუხისმგებლობა ნაწილდება მშენებელ კონტრაქტორსა და დამკვეთს შორის.

8.2 მშენებლობის და ოპერირების პროცესში მოსალოდნელი ზემოქმედებების

შემარბილებელი ღონისძიებები

ქვემოთ მოყვანილ ცხრილებში წარმოდგენილია ინფორმაცია პროექტის განხორციელების შედეგად მოსალოდნელი ზემოქმედებების შემარბილებელი ღონისძიებების და საჭირო მონიტორინგული სამუშაოების შესახებ, კერძოდ:

I. სვეტში მოცემულია: მოსალოდნელი ზემოქმედების აღწერა ცალკეული რეცეპტორების მიხედვით, რა სახის სამუშაოების შედეგად არის მოსალოდნელი აღნიშნული ზემოქმედება და ზემოქმედების სავარაუდო მნიშვნელობა (ზემოქმედების სავარაუდო მნიშვნელობის შეფასება მოხდა 5 ბალიანი კლასიფიკაციის მიხედვით: „ძალიან დაბალი“, „დაბალი“, „საშუალო“, „მაღალი“ ან „ძალიან მაღალი“);

II. სვეტი - გარემოზე ზემოქმედების შემარბილებელი ღონისძიებების ძირითადი ამოცანების აღწერა;

III. სვეტი - შემარბილებელი ღონისძიებების ჩამონათვალი, რომლებიც შეამცირებს ან აღმოფხვრის მოსალოდნელი ზემოქმედებების მნიშვნელობას (ხარისხს), ნარჩენი (შემარბილებელი ღონისძიებების გატარების შემდგომ მოსალოდნელი) ზემოქმედების სავარაუდო მნიშვნელობა (ნარჩენი ზემოქმედების მნიშვნელოვნება ასევე შეფასებულია ზემოთ აღნიშნული 5 ბალიანი კლასიფიკაციის მიხედვით;

IV. სვეტი - • შემარბილებელი ღონისძიებების გატარებაზე პასუხისმგებელი;

of 185

• პროექტის განხორციელების რომელ ეტაპებზე იქნება უფრო ეფექტური შესაბამისი შემარბილებელი ღონისძიების გატარება;

• შემარბილებელი ღონისძიებების ჩატარებისთვის საჭირო ხარჯების შეფასება. (ხარჯებისშეფასება მოხდა მიახლოებით, 3 ბალიანი კლასიფიკაციის მიხედვით: „„დაბალი“ - <25000$; „საშუალო“ - 25000-100000$; „მაღალი“ - >100000$);

V. სვეტი - საჭირო მონიტორინგული სამუშაოების ზოგადი აღწერა.

of 1

85

88.3

შემა

რბი

ლებ

ელი

ღონი

სძიე

ბები

- მშ

ენებ

ლო

ბის

ეტაპ

ი

ზემ

ოქმ

ედებ

ა/

ზემ

ოქმ

ედებ

ის ა

ღწე

რა

ამო

ცანა

შე

მარ

ბილ

ებელ

ი ღ

ონი

სძიე

ბები

: მო

ნიტ

ორ

ინგი

დ

ახას

იათ

ება

პასუ

ხისმ

გებლ

ობა

, ვად

ები

და

ხა

რჯ

ები

ატ

მოსფ

ერუ

ლ ჰ

აერ

ში

არაო

რგა

ნულ

ი მტ

ვერ

ის

გავრ

ცელ

ება:

• მი

წის

სამუ

შაო

ების

შე

დეგ

ად წ

არმო

ქმნი

ლი

მტვე

რი;

•

მანქ

ანებ

ის

გად

აად

გილ

ების

ას

წარ

მოქმ

ნილ

ი მტ

ვერ

ი;

• ინ

ერტ

ულ

ი მა

სალ

ების

დ

ატვი

რთ

ვა-

გად

მოტ

ვირ

თვი

სას

წარ

მოქმ

ნილ

ი მტ

ვერ

ი;

• სა

მშენ

ებლ

ო ს

ამუ

შაო

ების

დ

რო

ს წა

რმო

ქმნი

ლი

მტვე

რი;

მნიშ

ვნელ

ოვნ

ება:

„საშ

უალ

ო“

მტვრ

ის გ

ამო

ყოფ

ის

მინი

მუმა

მდე

დაყ

ვანა

. გა

რემ

ოზ

ე ის

ეთის

სახ

ის

ზემ

ოქმ

ედებ

ების

შე

მცირ

ება,

რო

გორ

იცაა

: •

ადამ

იანი

ს (მ

ოსა

ხლეო

ბა,

მომს

ახუ

რე

პერ

სონა

ლი)

შეწ

უხე

ბა

და

მის

ჯან

მრთ

ელო

ბაზ

ე ნე

გატ

იურ

ი ზ

ემო

ქმედ

ება;

• ცხ

ოვე

ლებ

ის

დაფ

რთ

ხობა

და

მიგრ

აცია

; •

მცენ

არეუ

ლი

საფ

არის

მტ

ვრით

დაფ

არვა

და

მათ

ი ზ

რდ

ა-გა

ნვით

არებ

ის

შეფ

ერხე

ბა.

a.

ტრ

ანსპ

ორ

ტის

მო

ძრაო

ბის

ოპტ

იმალ

ურ

ი სი

ჩქარ

ის

დაც

ვა (გ

ანსა

კუთ

რებ

ით გ

რუ

ნტია

ნ გზ

ებზ

ე);

b.

მაქს

იმალ

ურ

ად შ

ეიზ

ღუ

დო

ს დ

ასახ

ლებ

ულ

პუ

ნქტ

ებში

გამ

ავალ

ი სა

ავტ

ომო

ბილ

ო გ

ზებ

ით

სარ

გებლ

ობა

; c.

სი

ფრ

თხი

ლის

ზო

მები

ს მი

ღებ

ა (მა

გ. დ

ატვი

რთ

ვა

გად

მოტ

ვირ

თვი

სას

დიდ

ი სი

მაღ

ლიდ

ან მ

ასალ

ის

დაყ

რის

აკრ

ძალ

ვა);

d.

სამუ

შაო

უბნ

ების

და

გზის

ზედ

აპირ

ების

მო

რწყ

ვა

მშრ

ალი

ამინ

დის

პირ

ოებ

ებში

; e.

ად

ვილ

ად ა

მტვე

რებ

ადი

მასა

ლებ

ის

ტრ

ანსპ

ორ

ტირ

ების

ას მ

ანქა

ნები

ს ძა

რის

სათ

ანად

ო

გად

აფარ

ვა;

f. ად

ვილ

ად ა

მტვე

რებ

ადი

მასა

ლებ

ის ქ

არით

გა

დატ

ანის

პრ

ევენ

ციის

მიზ

ნით

, მათ

ი დ

ასაწ

ყობე

ბის

ადგი

ლებ

ში ს

პეცი

ალუ

რი

საფ

არის

გა

მოყე

ნება

ან

მორ

წყვა

; g.

სა

ჭირ

ოებ

ისამ

ებრ

(სპე

ციფ

იურ

ი სა

მუშა

ოებ

ის

შესრ

ულ

ების

ას) პ

ერსო

ნალ

ის უ

ზრ

უნვ

ელყო

ფა

ინდ

ივიდ

უალ

ურ

ი დ

აცვი

ს სა

შუალ

ებებ

ით

(რეს

პირ

ატო

რებ

ი);

h. პ

ერსო

ნალ

ის ი

ნსტ

რუ

ქტაჟ

ი;

i. სა

ჩივრ

ების

დაფ

იქსი

რებ

ა/აღ

რიც

ხვა დ

ა სათ

ანად

ო

რეა

გირ

ება.

ნარ

ჩენი

ზემ

ოქმ

ედებ

ის მ

ნიშვ

ნელ

ოვნ

ება :

„დ

აბალ

ი“

პასუ

ხისმ

გებე

ლი

შემა

რბი

ლებ

ელი

ღო

ნისძ

იებე

ბის

გატ

არებ

აზე:

მშ

ენებ

ელი

კონტ

რაქ

ტო

რი

- სა

მუშა

ო უ

ბნის

მენ

ეჯერ

ები

მშენ

ებელ

ი კო

ნტრ

აქტ

ორ

ის მ

იერ

გა

მოყო

ფილ

ი გა

რემ

ოს

დაც

ვისა

და

უსა

ფრ

თხო

ების

მე

ნეჯ

ერი

ჩაატ

არებ

ს ყო

ველ

დღ

იურ

ვი

ზუ

ალუ

რ

შემო

წმებ

ას,

მოახ

დენ

ს

სატ

რან

სპო

რტ

ო

ოპე

რაც

იები

ს ინ

სპექ

ტირ

ებას

. მო

ნიტ

ორ

ინგი

დ

ამატ

ებით

ხა

რჯ

ებთ

ან

დაკ

ავში

რებ

ულ

ი არ

არ

ის.

შემა

რბი

ლებ

ელი

ღო

ნისძ

იებე

ბის

შესრ

ულ

ების

ვად

ები:

a,

b –

მუ

დმი

ვად

სატ

რან

სპო

რტ

ო

ოპე

რაც

იები

ს დ

რო

ს;

c - მ

იწის

სამ

უშა

ოებ

ის წ

არმო

ების

დ

ა მა

სალ

ების

დატ

ვირ

თვა

-გა

დმო

ტვი

რთ

ვისა

ს;

d, e

, f -

პერ

იოდ

ულ

ად,

განს

აკუ

თრ

ებით

მშრ

ალ დ

ა ქა

რია

ნ ამ

ინდ

ებში

; g,

h –

სამ

უშა

ოებ

ის დ

აწყე

ბამდ

ე დ

ა შე

მდგო

მ პე

რიო

დუ

ლად

.; i -

საჩ

ივრ

ების

შემ

ოსვ

ლის

შე

მდგო

მ;

შემა

რბი

ლებ

ელი

ღო

ნისძ

იებე

ბის

ჩატ

არებ

ის ხ

არჯ

ები:

d,

f, g

პუ

ნქტ

ებით

გა

თვა

ლის

წინე

ბულ

ი ღ

ონი

სძიე

ბები

ს შე

სრუ

ლებ

ა დ

აკავ

შირ

ებუ

ლი

იქნე

ბა „დ

აბალ

“ ხა

რჯ

ებთ

ან.

ატმო

სფერ

ულ

ი ჰა

ერში

წვი

ს პრ

ოდ

უქტ

ების

გავ

რცე

ლებ

ა:

• მა

ნქან

ების

, სამ

შენე

ბლო

ტ

ექნი

კის

გამო

ნაბო

ლქვ

ი;

• გე

ნერ

ატო

რებ

ის დ

ა სხ

ვა

დან

ადგა

რ-მ

ექან

იზმე

ბის

გამო

ნაბო

ლქვ

ის

მინი

მუმა

მდე

დაყ

ვანა

. გა

რემ

ოზ

ე ის

ეთის

სახ

ის

ზემ

ოქმ

ედებ

ების

შე

მცირ

ება,

რო

გორ

იცაა

: •

ადამ

იანი

ს

a.

მანქ

ანა-

დან

ადგა

რებ

ის ტ

ექნი

კურ

ი გა

მარ

თუ

ლო

ბის

უზ

რუ

ნველ

ყოფ

ა;

b.

გენე

რატ

ორ

ების

და ს

ხვა დ

ანად

გარ

-მექ

ანიზ

მები

ს გა

ნლაგ

ება მ

გრძნ

ობი

არე

რეც

ეპტ

ორ

ების

გან

(ქ.

ქობუ

ლეთ

ის ს

აცხო

ვრებ

ელი

ზო

ნა) მ

ოშო

რებ

ით;

c.

მანქ

ანებ

ის გ

ადაა

დგი

ლებ

ისას

ოპტ

იმალ

ურ

ი

პასუ

ხისმ

გებე

ლი

შემა

რბი

ლებ

ელი

ღო

ნისძ

იებე

ბის

გატ

არებ

აზე:

მშ

ენებ

ელი

კონტ

რაქ

ტო

რი

- სა

მუშა

ო უ

ბნის

მენ

ეჯერ

ები

მშენ

ებელ

ი კო

ნტრ

აქტ

ორ

ის

გარ

ემო

ს დ

აცვი

სა დ

ა უ

საფ

რთ

ხოებ

ის

მენე

ჯერ

ი ჩა

ატარ

ებს

მანქ

ანებ

ის

შემა

რბი

ლებ

ელი

ღო

ნისძ

იებე

ბის

შესრ

ულ

ების

ვად

ები:

of 1

85

გამო

ნაბო

ლქვ

ი;

• შე

დუ

ღებ

ის

აერ

ოზ

ოლ

ები.

მმნიშ

ვნელ

ოვნ

ება:

„დაბ

ალი“

ჯან

მრთ

ელო

ბაზ

ე ზ

ემო

ქმედ

ება;

• ცხ

ოვე

ლთ

ა სა

ცხო

ვრებ

ელი

გარ

ემო

ს გა

უარ

ესებ

ა დ

ა მი

გრაც

ია.

მარ

შრუ

ტის

და

სიჩქ

არის

შერ

ჩევა

; d.

მა

ნქან

ების

ძრ

ავებ

ის ჩ

აქრ

ობა

ან

მინი

მალ

ურ

ბრ

უნზ

ე მუ

შაო

ბა, რ

ოცა

არ ხ

დებ

ა მათ

ი გა

მოყე

ნება

; e.

პე

რსო

ნალ

ის ი

ნსტ

რუ

ქტაჟ

ი;

f. სა

ჩივრ

ების

დაფ

იქსი

რებ

ა/აღ

რიც

ხვა დ

ა სათ

ანად

ო

რეა

გირ

ება.

ნარ

ჩენი

ზემ

ოქმ

ედებ

ის მ

ნიშვ

ნელ

ოვნ

ება:

„ძ

ალია

ნ დ

აბალ

ი“

a, b

– ს

ამუ

შაო

ების

დაწ

ყება

მდე

- მო

სამზ

ადებ

ელ ე

ტაპ

ზე,

პე

რიო

დუ

ლად

; c,

d- მ

უდ

მივა

დ -

სატ

რან

სპო

რტ

ო

ოპე

რაც

იები

ს შე

სრუ

ლებ

ისას

; e

– სა

მუშა

ოებ

ის დ

აწყე

ბამდ

ე დ

ა შე

მდგო

მ პე

რიო

დუ

ლად

.; f -

საჩ

ივრ

ების

შემ

ოსვ

ლის

შე

მდგო

მ;

ვიზ

უალ

ურ

შე

მოწმ

ებას

ორ

კვ

ირაშ

ი ერ

თხე

ლ;

აწარ

მოებ

ს მა

ნქან

ების

ათვი

ს ჩა

ტარ

ებუ

ლი

მომს

ახუ

რებ

ის

ჩანა

წერ

ებს;

მო

ახდ

ენს

სატ

რან

სპო

რტ

ო

ოპე

რაც

იები

ს ინ

სპექ

ტირ

ებას

. მო

ნიტ

ორ

ინგი

ხა

რჯ

ებთ

ან

დაკ

ავში

რებ

ულ

ი არ

არ

ის.

შემა

რბი

ლებ

ელი

ღო

ნისძ

იებე

ბის

ჩატ

არებ

ის ხ

არჯ

ები:

დ

ამატ

ებით

ხარ

ჯებ

თან

დ

აკავ

შირ

ებუ

ლი

არ არ

ის.

ხმაუ

რის

გავ

რცე

ლებ

ა სა

მუშა

ო ზ

ონა

ში:

• სა

ტრ

ანსპ

ორ

ტო

სა

შუალ

ებებ

ით

გამო

წვეუ

ლი

ხმა

ურ

ი დ

ა ვი

ბრაც

ია;

• სა

მშენ

ებლ

ო ტ

ექნი

კით

და

სამშ

ენებ

ლო

ო

პერ

აციე

ბით

გა

მოწვ

ეულ

ი ხმ

აურ

ი დ

ა ვი

ბრაც

ია.

მნიშ

ვნელ

ოვნ

ება:

„საშ

უალ

ო“

• ხმ

აურ

ის დ

ა ვი

ბრაც

იის

გავრ

ცელ

ების

დ

ონე

ების

მი

ნიმუ

მამდ

ე დ

აყვა

ნა

და

მომს

ახუ

რე

პერ

სონა

ლის

ჯ

ანმრ

თელ

ობა

ზე

ნაკლ

ები

ზემ

ოქმ

ედებ

ა; •

ველ

ურ

ი ბუ

ნები

ს მი

ნიმა

ლუ

რი

შეშფ

ოთ

ება.

a.

მანქ

ანა-

დან

ადგა

რებ

ის ტ

ექნი

კურ

ი გა

მარ

თუ

ლო

ბის

უზ

რუ

ნველ

ყოფ

ა;

b.

ხმაუ

რ წ

არმო

მქმნ

ელი

დან

ადგა

რებ

ის გ

ანლ

აგებ

ა მგ

რძნ

ობი

არე

რეც

ეპტ

ორ

ების

გან

(მუ

შათ

ა მო

სასვ

ენებ

ელი

ოთ

ახებ

ი) მ

ოშო

რებ

ით;

c.

საჭი

რო

ების

ამებ

რ ა

კუსტ

იკუ

რი

დამ

ცავი

სა

შუალ

ებებ

ის (ხ

მაუ

რჩა

მხშო

ბი გ

არსა

ცმი

და

სხვ.

) გა

მოყე

ნება

კო

მპრ

ესო

რებ

ის, გ

ენერ

ატო

რებ

ის დ

ა სხ

ვა ხ

მაუ

რ წ

არმო

მქმნ

ელი

დან

ადგა

რებ

ისთ

ვის;

d.

მა

ღალ

ი დ

ონი

ს ხმ

აურ

ის წ

არმო

მქმნ

ელი

სამუ

შაო

ების

შემ

სრუ

ლებ

ელი

პერ

სონა

ლის

ხში

რი

ცვლ

ა;

e.

ხმაუ

რის

დო

ნეებ

ის მ

ონი

ტო

რინ

გი.

f. პე

რსო

ნალ

ის უ

ზრ

უნვ

ელყო

ფა

ინდ

ივიდ

უალ

ურ

ი დ

აცვი

ს სა

შუალ

ებებ

ით (ყ

ურ

თსა

ცმებ

ი);

g.

პერ

სონა

ლის

ინს

ტრ

უქტ

აჟი;

ნა

რჩე

ნი ზ

ემო

ქმედ

ების

მნი

შვნე

ლო

ვნებ

ა:

„დაბ

ალი“

პასუ

ხისმ

გებე

ლი

შემა

რბი

ლებ

ელი

ღო

ნისძ

იებე

ბის

გატ

არებ

აზე:

მშ

ენებ

ელი

კონტ

რაქ

ტო

რი

- უბნ

ის

მენე

ჯერ

ები

მანქ

ანა/

დ

ანად

გარ

ების

ტ

ექნი

კურ

ი გა

მარ

თუ

ლო

ბის

კონტ

რო

ლი;

სა

ჭირ

ოებ

ის

შემთ

ხვევ

აში

ინსტ

რუ

მენტ

ალუ

რი

გაზ

ომვ

ები

(ინტ

ენსი

ურ

ი ხმ

აურ

ის

წარ

მომქ

მნელ

ი სა

მუშა

ოებ

ის

შესრ

ულ

ების

ას)

ხარ

ჯებ

ი დ

აკავ

შირ

ებუ

ლი

იქნე

ბა

ინსტ

რუ

მენტ

ალუ

რ

გაზ

ომვ

ებთ

ან.

შემა

რბი

ლებ

ელი

ღო

ნისძ

იებე

ბის

შესრ

ულ

ების

ვად

ები:

a,

b, c

– მო

სამზ

ადებ

ელ ე

ტაპ

ზე;

d,

e- ი

ნტენ

სიუ

რი

ხმაუ

რის

გა

მომწ

ვევი

სამ

უშა

ოებ

ის

შესრ

ულ

ების

პრ

ოცე

სში;

f,

g - ი

ნტენ

სიუ

რი

ხმაუ

რის

გა

მომწ

ვევი

სამ

უშა

ოებ

ის

დაწ

ყება

მდე.

შე

მარ

ბილ

ებელ

ი ღ

ონი

სძიე

ბები

ს ჩა

ტარ

ების

ხარ

ჯებ

ი:

c, f,

g -

პუნქ

ტებ

ით

გათ

ვალ

ისწი

ნებუ

ლი

ღო

ნისძ

იებე

ბის

შესრ

ულ

ება

დაკ

ავში

რებ

ულ

ი იქ

ნება

„დაბ

ალ“

ხარ

ჯებ

თან

. ხმ

აურ

ის გ

ავრ

ცელ

ება

საცხ

ოვრ

ებელ

ი ზ

ონი

ს სა

ზღ

ვარ

ზე.

ზემ

ოქმ

ედებ

ა

ხმაუ

რის

გავ

რცე

ლებ

ის

მინი

მუმა

მდე

დაყ

ვანა

. გა

რემ

ოზ

ე ის

ეთის

სახ

ის

a.

მანქ

ანა-

დან

ადგა

რებ

ის ტ

ექნი

კურ

ი გა

მარ

თუ

ლო

ბის

უზ

რუ

ნველ

ყოფ

ა;

b.

გენე

რატ

ორ

ების

და ს

ხვა ხ

მაუ

რია

ნი დ

ანად

გარ

-

პასუ

ხისმ

გებე

ლი

შემა

რბი

ლებ

ელი

ღო

ნისძ

იებე

ბის

გატ

არებ

აზე:

მშ

ენებ

ელი

კონტ

რაქ

ტო

რი

მანქ

ანა/

დ

ანად

გარ

ების

ტ

ექნი

კურ

ი

of 1

85

სსხვა

რრეც

ეპტ

ორ

ებზ

ე ::

• სა

ტრ

ანსპ

ორ

ტო

სა

შუალ

ებებ

ით

გამო

წვეუ

ლი

ხმა

ურ

ი დ

ა ვი

ბრაც

ია;

• სა

მშენ

ებლ

ო ტ

ექნი

კით

და

სამშ

ენებ

ლო

ო

პერ

აციე

ბით

გა

მოწვ

ეულ

ი ხმ

აურ

ი.

მნიშ

ვნელ

ოვნ

ება:

„საშ

უალ

ო“.

პერ

იოდ

ულ

ად

„მაღ

ალი“

ზემ

ოქმ

ედებ

ების

შე

მცირ

ება,

რო

გორ

იცაა

: •

ადამ

იანი

ს ჯ

ანმრ

თელ

ობა

ზე

ზემ

ოქმ

ედებ

ა; •

ცხო

ველ

თა

შეშფ

ოთ

ება

და

მიგრ

აცია

.

მექა

ნიზ

მები

ს გა

ნლაგ

ება

მგრ

ძნო

ბიარ

ე რ

ეცეპ

ტო

რებ

ისგა

ნ (ს

აცხო

ვრებ

ელი

სახლ

ები)

მო

შორ

ებით

; c.

ხმ

აურ

იანი

სამ

უშა

ოებ

ის დ

ა ინ

ტენ

სიუ

რი

სატ

რან

სპო

რტ

ო ო

პერ

აციე

ბის

წარ

მოებ

ა მხო

ლო

დ

დღ

ის ს

აათ

ებში

; d.

ხმ

აურ

იანი

სამ

უშა

ოებ

ის პ

ერიო

დის

გან

საზ

ღვრ

ა, ეკ

ოლ

ოგი

ურ

ი (მ

აგ. ც

ხოვე

ლთ

ა გა

მრავ

ლებ

ის

სეზ

ონი

) და ს

ოცი

ალუ

რი

საკ

ითხე

ბის

გათ

ვალ

ისწი

ნები

თ;

e.

ხმაუ

რია

ნი ს

ამუ

შაო

ების

შეს

ახებ

მო

სახლ

ეობი

ს გა

ფრ

თხი

ლებ

ა და

შესა

ბამი

სი ა

ხსნა

-გან

მარ

ტებ

ების

მი

ცემა

; f.

პერ

სონა

ლის

ინს

ტრ

უქტ

აჟი;

g.

სა

ჩივრ

ების

დაფ

იქსი

რებ

ა/აღ

რიც

ხვა დ

ა სათ

ანად

ო

რეა

გირ

ება:

•

ინსტ

რუ

მენტ

ალუ

რი

გაზ

ომვ

ების

ჩატ

არებ

ა სე

ნსიტ

იურ

ი უ

ბნებ

ის (დ

ასახ

ლებ

ულ

ი ზ

ონე

ბის)

სა

ზღ

ვარ

ზე,

•

შეძლ

ების

დაგ

ვარ

ად ხ

მაუ

რის

შემ

ცირ

ება

წარ

მოქმ

ნის

ადგი

ლზ

ე (ხ

მაუ

რჩა

მხშო

ბი

გარ

საცმ

ები)

და

გავრ

ცელ

ების

შეზ

ღუ

დვა

ხე

ლო

ვნუ

რი

ეკრ

ანირ

ების

საშ

უალ

ებით

. ნა

რჩე

ნი ზ

ემო

ქმედ

ების

მნი

შვნე

ლო

ვნებ

ა:

„დაბ

ალი“

შემა

რბი

ლებ

ელი

ღო

ნისძ

იებე

ბის

შესრ

ულ

ების

ვად

ები:

a,

b -

მოსა

მზად

ებელ

ეტ

აპზ

ე,

პერ

იოდ

ულ

ად;

c, d

, e –

სამ

უშა

ოებ

ის დ

აგეგ

მვის

ას

და

დაწ

ყება

მდე;

f -

სამ

უშა

ოებ

ის დ

აწყე

ბამდ

ე დ

ა შე

მდგო

მ პე

რიო

დუ

ლად

; g-

საჩ

ივრ

ების

შემ

ოსვ

ლის

შე

მდგო

მ.

გამა

რთ

ულ

ობი

ს კო

ნტრ

ოლ

ი;

საჭი

რო

ების

შე

მთხვ

ევაშ

ი ინ

სტრ

უმე

ნტალ

ურ

ი გა

ზო

მვებ

ი.

ხარ

ჯებ

ი დ

აკავ

შირ

ებუ

ლი

იქნე

ბა

ინსტ

რუ

მენტ

ალუ

რ

გაზ

ომვ

ებთ

ან.

შემა

რბი

ლებ

ელი

ღო

ნისძ

იებე

ბის

ჩატ

არებ

ის ხ

არჯ

ები:

g

პუნქ

ტით

გათ

ვალ

ისწი

ნებუ

ლი

ღო

ნისძ

იებე

ბის

შესრ

ულ

ება

შეიძ

ლებ

ა დაკ

ავში

რებ

ულ

ი იყ

ოს

„დაბ

ალ“ ხ

არჯ

ებთ

ან.

ნიად

აგის

/გრ

უნტ

ის

სტაბ

ილუ

რო

ბის

დარ

ღვე

ვა

და

ნაყო

ფიე

რი

ფენ

ის

განა

დგუ

რებ

ა: •

სტაბ

ილუ

რო

ბის

დარ

ღვე

ვა გ

ზებ

ის

გაყვ

ანის

და ს

ამშე

ნებლ

ო

სამუ

შაო

ების

დრ

ოს;

•

ნაყო

ფიე

რი

ფენ

ის

განა

დგუ

რებ

ა სა

მშენ

ებლ

ო

მოედ

ნები

ს მო

მზად

ების

• ნი

ადაგ

ის ნ

აყო

ფიე

რი

ფენ

ის შ

ენარ

ჩუნე

ბა დ

ა გა

მოყე

ნება

სა

რეკ

ულ

ტივ

აციო

სა

მუშა

ოებ

ში;

• ნი

ადაგ

ის/გ

რუ

ნტის

ერ

ოზ

იულ

ი პრ

ოცე

სები

ს პრ

ევენ

ცია.

a.

დაგ

ეგმი

ლი

სამუ

შაო

ების

ას დ

აწეს

ებუ

ლი

უსა

ფრ

თხო

ების

ნო

რმე

ბის

დაც

ვა;

b. გ

ზის

და

სამშ

ენებ

ლო

მო

ედნე

ბის

საზ

ღვრ

ების

მკ

აცრ

ი დ

აცვა

ნია

დაგ

ის ზ

ედმე

ტად

დაზ

იანე

ბის

პრევ

ენცი

ის მ

იზნი

თ;

c. გ

ზებ

ის ზ

ედაპ

ირის

მთ

ლია

ნობი

ს შე

ნარ

ჩუნე

ბა

ტექ

მომს

ახუ

რებ

ის მ

ეშვე

ობი

თ;

d.

ნიად

აგის

ნაყ

ოფ

იერ

ი ფ

ენის

მო

ხსნა

და

დრ

ოებ

ითი

დას

აწყო

ბება

შეს

აბამ

ისი

წესე

ბის

დაც

ვით

: •

ნაყა

რის

სიმ

აღლ

ე არ

უნდ

ა აღ

ემატ

ებო

დის

2 მ

-ს;

• ნა

ყარ

ის ფ

ერდ

ებს

უნდ

ა მი

ეცეს

შეს

აბამ

ისი

პასუ

ხისმ

გებე

ლი

შემა

რბი

ლებ

ელი

ღო

ნისძ

იებე

ბის

გატ

არებ

აზე:

მშ

ენებ

ელი

კონტ

რაქ

ტო

რი

მოხს

ნილ

ი ნი

ადაგ

ის

ფენ

ის ს

ანაყ

არო

ების

რ

ეგუ

ლარ

ულ

ი ვი

ზუ

ალუ

რი

დაკ

ვირ

ვება

. მო

ნიტ

ორ

ინგი

დ

ამატ

ებით

ხა

რჯ

ებთ

ან

დაკ

ავში

რებ

ულ

ი არ

არ

ის.

შემა

რბი

ლებ

ელი

ღო

ნისძ

იებე

ბის

შესრ

ულ

ების

ვად

ები:

a,

b, c

– რ

ეგუ

ლარ

ულ

ად

სამშ

ენებ

ლო

სამ

უშა

ოებ

ისას

d

- სამ

შენე

ბლო

მო

ედნე

ბის

მომზ

ადებ

ისას

; e

– სა

მუშა

ოებ

ის დ

აწყე

ბამდ

ე დ

ა შე

მდგო

მ პე

რიო

დუ

ლად

.

of 1

85

ტერ

იტო

რიე

ბის

გაწმ

ენდ

ის დ

რო

ს.

მმნიშ

ვნელ

ოვნ

ება:

„საშ

უალ

ო“-

„მაღ

ალი“

დახ

რის

(450 )

კუთ

ხე;

• ნა

ყარ

ების

პერ

იმეტ

რზ

ე მო

ეწყო

ს წყ

ალამ

რიდ

ი არ

ხები

და დ

აცუ

ლი

უნდ

ა იყო

ს ქა

რით

გა

ფან

ტვი

საგა

ნ.

e. პ

ერსო

ნალ

ის ი

ნსტ

რუ

ქტაჟ

ი.

ნარ

ჩენი

ზემ

ოქმ

ედებ

ის მ

ნიშვ

ნელ

ოვნ

ება:

„დ

აბალ

ი“-„

საშუ

ალო

“

შემა

რბი

ლებ

ელი

ღო

ნისძ

იებე

ბის

ჩატ

არებ

ის ხ

არჯ

ები:

d

პუნქ

ტით

გათ

ვალ

ისწი

ნებუ

ლი

ღო

ნისძ

იებე

ბის

შესრ

ულ

ება

შეიძ

ლებ

ა დაკ

ავში

რებ

ულ

ი იყ

ოს

„დაბ

ალ“ ხ

არჯ

ებთ

ან.

ნიად

აგის

დაბ

ინძუ

რებ

ა: •

ნიად

აგის

დაბ

ინძუ

რებ

ა ნა

რჩე

ნები

თ;

• დ

აბინ

ძურ

ება

საწვ

ავის

, ზ

ეთებ

ის ა

ნ სხ

ვა

ნივთ

იერ

ებებ

ის დ

აღვრ

ის

შემთ

ხვევ

აში.

მნ

იშვნ

ელო

ვნებ

ა: „დ

აბალ

ი“-„

საშუ

ალო

“

ნიად

აგის

დაბ

ინძუ

რებ

ის

პრევ

ენცი

ა და

შესა

ბამი

სად

გარ

ემო

ზე

ისეთ

ის ს

ახის

არ

აპირ

დაპ

ირი

ზემ

ოქმ

ედებ

ების

შე

მცირ

ება,

რო

გორ

იცაა

: •

ცხო

ველ

თა

საცხ

ოვრ

ებელ

ი გა

რემ

ოს

გაუ

არეს

ება;

• მც

ენარ

ეულ

საფ

არზ

ე არ

აპირ

დაპ

ირი

ზემ

ოქმ

ედებ

ა; •

მიწი

სქვე

შა დ

ა ზ

ედაპ

ირუ

ლი

წყლ

ების

დ

აბინ

ძურ

ება;

a.

მანქ

ანა-

დან

ადგა

რებ

ის ტ

ექნი

კურ

ი გა

მარ

თუ

ლო

ბის

უზ

რუ

ნველ

ყოფ

ა;

b.

პოტ

ენცი

ურ

ად დ

ამაბ

ინძუ

რებ

ელი

მასა

ლებ

ის

(ზეთ

ები,

საპ

ოხი

მას

ალებ

ის დ

ა სხვ

.) უ

საფ

რთ

ხოდ

შე

ნახვ

ა/დ

აბინ

ავებ

ა; c.

სა

მარ

აგო

რეზ

ერვუ

არის

მო

წყო

ბის

შემთ

ხვევ

აში,

რ

ეზერ

ვუარ

ს უ

ნდა

გააჩ

ნდეს

ბეტ

ონი

ს ან

თიხ

ის

შემო

ზღ

უდ

ვა, რ

ომლ

ის შ

იდა

ტევ

ადო

ბა არ

იქნ

ება

რეზ

ერვუ

არის

მო

ცულ

ობი

ს 11

0%-ზ

ე ნა

კლებ

ი;

d.

საწვ

ავით

გამ

ართ

ვის

უბნ

ები

დაფ

არუ

ლი

უნდ

ა იყ

ოს

ხრეშ

ი ფ

ენით

; e.

სა

მშენ

ებლ

ო მ

ოედ

ნები

ს შე

საბა

მისი

ტექ

ნიკუ

რი

საშუ

ალებ

ებით

და

ინვე

ნტარ

ით ა

ღჭუ

რვა

(კ

ონტ

ეინე

რებ

ი, დ

აღვრ

ის შ

ემკრ

ები

საშუ

ალებ

ები

და

ა.შ)

; f.

ნარ

ჩენე

ბის

სეპა

რირ

ება შ

ესაძ

ლებ

ლო

ბისდ

აგვა

რად

ხე

ლახ

ლა გ

ამო

ყენე

ბა გ

ამო

უსა

დეგ

არი

ნარ

ჩენე

ბის

კო

ნტეი

ნერ

ებში

მო

თავ

სება

და ტ

ერიტ

ორ

იიდ

ან

გატ

ანა;

g.

სამუ

შაო

ს დ

ასრ

ულ

ების

შემ

დეგ

ყვე

ლა

პოტ

ენცი

ურ

ი დ

ამაბ

ინძუ

რებ

ელი

მასა

ლის

გატ

ანა;

h. ს

აჭირ

ოებ

ის შ

ემთ

ხვევ

აში

ნიად

აგის

ხარ

ისხი

ს ლ

აბო

რატ

ორ

იულ

ი კო

ნტრ

ოლ

ი;

i. სა

წვავ

ის/ს

აპო

ხი მ

ასალ

ის დ

აღვრ

ის ლ

ოკა

ლიზ

აცია

დ

ა გა

წმენ

და;

j. პე

რსო

ნალ

ის ი

ნსტ

რუ

ქტაჟ

ი;

ნარ

ჩენი

ზემ

ოქმ

ედებ

ის მ

ნიშვ

ნელ

ოვნ

ება:

„ძ

ალია

ნ დ

აბალ

ი“

პასუ

ხისმ

გებე

ლი

შემა

რბი

ლებ

ელი

ღო

ნისძ

იებე

ბის

გატ

არებ

აზე:

მშ

ენებ

ელი

კონტ

რაქ

ტო

რი

- უბნ

ის

მენე

ჯერ

ები

ტექ

ნიკუ

რი

გამა

რთ

ულ

ობი

ს კო

ნტრ

ოლ

ი;

ნარ

ჩენე

ბის

მენე

ჯმე

ნტის

გეგ

მის

შესრ

ულ

ების

კო

ნტრ

ოლ

ი;

ნიად

აგის

მდ

გომა

რეო

ბის

ვიზ

უალ

ურ

ი კო

ნტრ

ოლ

ი დ

ა სა

ჭირ

ოებ

ის

შემთ

ხვევ

აში

ლაბ

ორ

ატო

რიუ

ლი

კონტ

რო

ლი.

მო

ნიტ

ორ

ინგი

ს ხა

რჯ

ები

შეიძ

ლებ

ა დ

აკავ

შირ

ებუ

ლი

იყო

ს ლ

აბო

რატ

ორ

იულ

კო

ნტრ

ოლ

თან

.

შემა

რბი

ლებ

ელი

ღო

ნისძ

იებე

ბის

შესრ

ულ

ების

ვად

ები:

a,

b, c

, d, e

– მ

ოსა

მზად

ებელ

ეტ

აპზ

ე, პ

ერიო

დუ

ლად

; f -

ნარ

ჩენე

ბის

მარ

თვი

ს პრ

ოცე

სში;

g

– სა

მუშა

ოებ

ის დ

ასრ

ულ

ების

შე

მდგო

მ;

h, i

- დაბ

ინძუ

რებ

ის შ

ემთ

ხვევ

აში

უმო

კლეს

ვად

ებში

j -

სამ

უშა

ოებ

ის დ

აწყე

ბამდ

ე დ

ა შე

მდგო

მ პე

რიო

დუ

ლად

. შე

მარ

ბილ

ებელ

ი ღ

ონი

სძიე

ბები

ს ჩა

ტარ

ების

ხარ

ჯებ

ი:

c, d

, e, h

, i პ

უნქ

ტებ

ით

გათ

ვალ

ისწი

ნებუ

ლი

ღო

ნისძ

იებე

ბის

შესრ

ულ

ება

შეიძ

ლებ

ა დაკ

ავში

რებ

ულ

ი იყ

ოს

„საშ

უალ

ო“ ხ

არჯ

ებთ

ან.

ზედ

აპირ

ულ

ი წყ

ლებ

ის

დაბ

ინძუ

რებ

ა: ზ

ედაპ

ირუ

ლი

წყლ

ების

დ

აბინ

ძურ

ების

პრ

ევენ

ცია

a.

მანქ

ანა/

დან

ადგა

რებ

ის ტ

ექნი

კურ

ი გა

მარ

თუ

ლო

ბის

უზ

რუ

ნველ

ყოფ

ა;

პასუ

ხისმ

გებე

ლი

შემა

რბი

ლებ

ელი

ღო

ნისძ

იებე

ბის

გატ

არებ

აზე:

ნა

რჩე

ნები

ს მე

ნეჯ

მენტ

ის გ

ეგმი

ს

of 1

85

• დ

აბინ

ძურ

ება

მყარ

ი დ

ა თ

ხევა

დი

ნარ

ჩენე

ბის

არას

წორ

ი მე

ნეჯ

მენტ

ის

გამო

; •

დაბ

ინძუ

რებ

ა სა

წვავ

ის/ზ

ეთის

დაღ

ვრის

შე

დეგ

ად.

მნიშ

ვნელ

ოვნ

ება:

„საშ

უალ

ო“

და

შესა

ბამი

სად

გა

რემ

ოზ

ე ის

ეთის

სახ

ის

ზემ

ოქმ

ედებ

ების

შე

მცირ

ება,

რო

გორ

იცაა

: •

წყლ

ის

ბიო

მრავ

ალფ

ერო

ვნებ

აზ

ე ზ

ემო

ქმედ

ება;

• მი

წისქ

ვეშა

წყლ

ების

დ

აბინ

ძურ

ება;

• წყ

ლის

რეს

ურ

სებზ

ე დ

ამო

კიდ

ებუ

ლ

რეც

ეპტ

ორ

ებზ

ე (ც

ხოვე

ლებ

ი,

მოსა

ხლეო

ბა)

ზემ

ოქმ

ედებ

ა.

b.

მანქ

ანა/

დან

ადგა

რებ

ის დ

ა პო

ტენ

ციუ

რად

დ

ამაბ

ინძუ

რებ

ელი

მასა

ლებ

ის გ

ანთ

ავსე

ბა

ზედ

აპირ

ულ

ი წყ

ლის

ობი

ექტ

იდან

არ

ანაკ

ლებ

50

მ დ

აშო

რებ

ით (ს

ადაც

ამის

საშ

უალ

ება ა

რსე

ბობს

). თ

უ

ეს შ

ეუძლ

ებელ

ია, მ

უდ

მივი

კო

ნტრ

ოლ

ის დ

ა უ

საფ

რთ

ხოებ

ის ზ

ომე

ბის

გატ

არებ

ა წყლ

ის

დაბ

ინძუ

რებ

ის თ

ავიდ

ან ას

აცილ

ებლ

ად;

c.

სამშ

ენებ

ლო

ბან

აკის

ტერ

იტო

რია

ზე

წარ

მოქმ

ნილ

ი,

დაბ

ინძუ

რებ

ულ

ი ჩა

მდინ

არე

წყლ

ების

თვი

ს შე

საბა

მისი

გამ

წმენ

დი

ნაგე

ბობე

ბის

(სან

იაღ

ვრე

და

სამე

ურ

ნეო

-ფეკ

ალუ

რი

წყლ

ების

გამ

წმენ

დი

დან

ადგა

რებ

ი) მ

ოწყ

ობა

; d.

სა

ნიაღ

ვრე

წყლ

ების

პო

ტენ

ციუ

რად

დ

ამაბ

ინძუ

რებ

ელი

უბნ

ების

პერ

იმეტ

რზ

ე სა

დრ

ენაჟ

ო/წ

ყალ

ამრ

იდი

არხე

ბის

მოწყ

ობა

; e.

სა

ნიაღ

ვრე

წყლ

ების

პო

ტენ

ციუ

რად

დ

ამაბ

ინძუ

რებ

ელი

უბნ

ების

შეძ

ლებ

ისდ

აგვა

რად

გა

დახ

ურ

ვა (ფ

არდ

ულ

ის ტ

იპის

ნაგ

ებო

ბები

ს მო

წყო

ბა);

f. პე

რსო

ნალ

ის ი

ნსტ

რუ

ქტაჟ

ი;

g.

მდინ

არეთ

ა კალ

აპო

ტებ

ის ს

იახლ

ოვე

ს მა

ნქან

ების

რ

ეცხვ

ის ა

კრძა

ლვა

; h.

სამ

უშა

ოს

დას

რუ

ლებ

ის შ

ემდ

ეგ ყ

ველ

ა პო

ტენ

ციუ

რი

დამ

აბინ

ძურ

ებელ

ი მა

სალ

ის გ

ატან

ა; i.

საწვ

ავის

/საპ

ოხი

მას

ალის

დაღ

ვრის

შემ

თხვ

ევაშ

ი დ

აღვრ

ილი

პრო

დუ

ქტის

ლო

კალ

იზაც

ია/გ

აწმე

ნდა;

ნა

რჩე

ნი ზ

ემო

ქმედ

ების

მნი

შვნე

ლო

ვნებ

ა:

„დაბ

ალი“

მშენ

ებელ

ი კო

ნტრ

აქტ

ორ

ი - უ

ბნის

მე

ნეჯ

ერებ

ი შე

სრუ

ლებ

ის

კონტ

რო

ლი;

ნი

ადაგ

ის დ

ა წყ

ლის

დ

ა ჩა

მდინ

არე

წყლ

ის

მდგო

მარ

ეობი

ს ვი

ზუ

ალუ

რი

კონტ

რო

ლი.

შემა

რბი

ლებ

ელი

ღო

ნისძ

იებე

ბის

შესრ

ულ

ების

ვად

ები:

a,

b, c

, d, e

, f –

სამ

უშა

ოებ

ის

დაწ

ყება

მდე;

g

– სა

მუშა

ოებ

ის შ

ესრ

ულ

ების

პრ

ოცე

სში;

h

– სა

მუშა

ოებ

ის დ

ასრ

ულ

ების

შე

მდგო

მ;

i - დ

აბინ

ძურ

ების

შემ

თხვ

ევაშ

ი უ

მოკლ

ეს ვ

ადებ

ში დ

ა სა

ჭირ

ოებ

ის

შემთ

ხვევ

აში.

შე

მარ

ბილ

ებელ

ი ღ

ონი

სძიე

ბები

ს ჩა

ტარ

ების

ხარ

ჯებ

ი:

c, d

, e,

i - პ

უნქ

ტებ

ით

გათ

ვალ

ისწი

ნებუ

ლი

ღო

ნისძ

იებე

ბის

შესრ

ულ

ება

შეიძ

ლებ

ა დაკ

ავში

რებ

ულ

ი იყ

ოს

„საშ

უალ

ო“ ხ

არჯ

ებთ

ან.

ზემ

ოქმ

ედებ

ა მი

წისქ

ვეშა

/გრ

უნტ

ის

წყლ

ებზ

ე

• ხა

რის

ხის

გაუ

არეს

ება

დაბ

ინძუ

რებ

ულ

ი ზ

ედაპ

ირუ

ლი

წყლ

ით ა

ნ ნი

ადაგ

ით;

• სა

მშენ

ებლ

ო ს

ამუ

შაო

ების

(გ

ანსა

კუთ

რებ

ით მ

იწის

სა

მუშა

ოებ

ის) დ

რო

ს სა

წვავ

ის/ს

აპო

ხი მ

ასალ

ის

მიწი

სქვე

შა წ

ყლის

რ

ესუ

რსე

ბზე

დამ

ოკი

დებ

ულ

რ

ეცეპ

ტო

რებ

ზე

(მო

სახლ

ეობა

, ბი

ომრ

ავალ

ფერ

ოვნ

ება)

ზ

ემო

ქმედ

ების

შემ

ცირ

ება

• ნი

ადაგ

ის ხ

არის

ხის

გაუ

არეს

ების

თავ

იდან

აც

ილებ

ის ყ

ველ

ა ღო

ნისძ

იები

ს გა

ტარ

ება (

იხ.

შესა

ბამი

სი პ

უნქ

ტი)

; •

ზედ

აპირ

ულ

ი წყ

ლის

ხარ

ისხი

ს გა

უარ

ესებ

ის

თავ

იდან

აცი

ლებ

ის ყ

ველ

ა ღო

ნისძ

იები

ს გა

ტარ

ება

(იხ.

შეს

აბამ

ისი

პუნქ

ტი)

. ნა

რჩე

ნი ზ

ემო

ქმედ

ების

მნი

შვნე

ლო

ვნებ

ა:

„დაბ

ალი“

პასუ

ხისმ

გებე

ლი

შემა

რბი

ლებ

ელი

ღო

ნისძ

იებე

ბის

გატ

არებ

აზე:

მშ

ენებ

ელი

კონტ

რაქ

ტო

რი

ტექ

ნიკუ

რი

გამა

რთ

ულ

ობი

ს კო

ნტრ

ოლ

ი;

ნა

რჩე

ნები

ს მე

ნეჯ

მენტ

ის გ

ეგმი

ს შე

სრუ

ლებ

ის

კონტ

რო

ლი;

ნი

ადაგ

ის დ

ა წყ

ლის

მდ

გომა

რეო

ბის

ვიზ

უალ

ურ

ი კო

ნტრ

ოლ

ი;

შემა

რბი

ლებ

ელი

ღო

ნისძ

იებე

ბის

შესრ

ულ

ების

ვად

ები:

სა

მშენ

ებლ

ო ს

ამუ

შაო

ების

შე

სრუ

ლებ

ის პ

რო

ცესშ

ი შე

მარ

ბილ

ებელ

ი ღ

ონი

სძიე

ბები

ს ჩა

ტარ

ების

ხარ

ჯებ

ი:

დამ

ატებ

ით ხ

არჯ

ებთ

ან

დაკ

ავში

რებ

ულ

ი არ

არის

.

of 1

85

დაღ

ვრის

შედ

ეგად

. მმნ

იშვნ

ელო

ვნებ

ა: „ს

აშუ

ალო

“

საჭი

რო

ების

შე

მთხვ

ევაშ

ი ლ

აბო

რატ

ორ

იულ

ი კო

ნტრ

ოლ

ი.

ვიზ

უალ

ურ

-ლან

დშა

ფტ

ურ

ი ცვ

ლილ

ება:

• ვი

ზუ

ალუ

რ-

ლან

დშა

ფტ

ურ

ი

ცვლ

ილებ

ა სამ

შენე

ბლო

მო

ედნი

ს დ

ა სა

მშენ

ებლ

ო

ბანა

კის

არსე

ბობი

ს გა

მო.

• ვი

ზუ

ალუ

რ-

ლან

დშა

ფტ

ურ

ი ცვ

ლილ

ება

სატ

რან

სპო

რტ

ო ნ

აკად

ის

მატ

ების

გამ

ო.

მნიშ

ვნელ

ოვნ

ება:

„საშ

უალ

ო“

• ად

ამია

ნთა

უკმ

აყო

ფილ

ების

შე

მცირ

ება;

• ცხ

ოვე

ლთ

ა სა

ცხო

ვრებ

ელი

გარ

ემო

ს ცვ

ლილ

ების

დ

ა ცხ

ოვე

ლთ

ა მი

გრაც

იის

პრევ

ენცი

ა.

a.

დრ

ოებ

ითი

ნაგე

ბობე

ბის

მოწყ

ობი

სას

შეძლ

ების

დაგ

ვარ

ად ბ

უნე

ბრივ

ი მა

სალ

ის

გამო

ყენე

ბა, ფ

ერებ

ის ს

ათან

ადო

შერ

ჩევა

; b.

შე

ძლებ

ისდ

აგვა

რად

მას

ალებ

ისა დ

ა ნარ

ჩენე

ბის

დ

ასაწ

ყობე

ბა ვ

იზუ

ალუ

რი

რეც

ეპტ

ორ

ების

თვი

ს შე

უმჩ

ნევე

ლ ა

დგი

ლებ

ში;

c.

მანქ

ანებ

ის გ

ადაა

დგი

ლებ

ისას

ოპტ

იმალ

ურ

ი მა

რშრ

უტ

ის შ

ერჩე

ვა (დ

ასახ

ლებ

ულ

ი პუ

ნქტ

ების

გვ

ერდ

ის ა

ვლით

); d.

ტ

ერიტ

ორ

იის

გაწმ

ენდ

ა და რ

ეკუ

ლტ

ივაც

ია.

ნარ

ჩენი

ზემ

ოქმ

ედებ

ის მ

ნიშვ

ნელ

ოვნ

ება:

„დ

აბალ

ი“. ზ

ოგი

ერთ

უბა

ნზე

- „სა

შუალ

ო“

პასუ

ხისმ

გებე

ლი

შემა

რბი

ლებ

ელი

ღო

ნისძ

იებე

ბის

გატ

არებ

აზე:

მშ

ენებ

ელი

კონტ

რაქ

ტო

რი

ვიზ

უალ

ურ

ი მო

ნიტ

ორ

ინგი

ტ

ერიტ

ორ

იის

სანი

ტარ

ულ

-ეკ

ოლ

ოგი

ურ

ი მდ

გომა

რეო

ბის

კონტ

რო

ლის

მი

ზნი

თ.

შემა

რბი

ლებ

ელი

ღო

ნისძ

იებე

ბის

შესრ

ულ

ების

ვად

ები:

a,

b -

მოსა

მზად

ებელ

ეტ

აპზ

ე დ

ა შე

მდგო

მ მუ

შაო

ბის

პრო

ცესშ

ი;

c –

სატ

რან

სპო

რტ

ო

ოპე

რაც

იები

სას;

d–

სამუ

შაო

ების

დას

რუ

ლებ

ის

შემდ

გომ.

შე

მარ

ბილ

ებელ

ი ღ

ონი

სძიე

ბები

ს ჩა

ტარ

ების

ხარ

ჯებ

ი:

დამ

ატებ

ით ხ

არჯ

ებთ

ან

დაკ

ავში

რებ

ულ

ი არ

არის

.

ზემ

ოქმ

ედებ

ა ფლ

ორ

აზე.

ჰა

ბიტ

ატებ

ის დ

აკარ

გვა,

დ

აზია

ნება

. •

საპრ

ოექ

ტო

არ

ეალ

ის

მცენ

არეუ

ლი

საფ

არის

აგან

გა

წმენ

და;

• სა

მშენ

ებლ

ო

სამუ

შაო

ებით

გა

მოწვ

ეულ

ი ხმ

აურ

ი,

განა

თებ

ულ

ობი

ს ფ

ონი

ს ცვ

ლილ

ება;

• სა

მშენ

ებლ

ო ბ

ანაკ

ის დ

ა დ

რო

ებით

ი ინ

ფრ

ასტ

რუ

ქტუ

რის

მო

წყო

ბასთ

ან

დაკ

ავში

რებ

ულ

ი ზ

ემო

ქმედ

ება.

• ჰა

ბიტ

ატებ

ის

დაკ

არგვ

ის დ

ა დ

აზია

ნები

ს რ

ისკე

ბის

მინი

მუმა

მდე

დაყ

ვანა

; •

ჰაბი

ტატ

ების

კო

ნსერ

ვაცი

ა დ

ა სა

თან

ადო

მარ

თვა

.

a.

მცენ

არეუ

ლი

საფ

არის

დაზ

იანე

ბისგ

ან დ

ასაც

ავად

მკ

აცრ

ად გ

ანის

აზღ

ვრო

ს სა

მშენ

ებლ

ო უ

ბნებ

ის

საზ

ღვრ

ები

და ტ

რან

სპო

რტ

ის მ

ოძრ

აობი

ს მა

რშრ

უტ

ები;

b.

მც

ენარ

ეულ

ი სა

ფარ

ის დ

აცვი

ს სა

კით

ხებზ

ე პე

რსო

ნალ

ისათ

ვის

ინსტ

რუ

ქტაჟ

ის ჩ

ატარ

ება;

c.

მომს

ახუ

რე

პერ

სონა

ლის

თვი

ს უ

კანო

ნო ჭ

რებ

ის

ქცევ

ის კ

ოდ

ექსი

ს შე

მუშა

ვება

; d.

გა

მევა

ნები

ს სა

მუშა

ოებ

ის შ

ესრ

ულ

ება.

გა

მწვა

ნები

სათ

ვის

გამ

ოყე

ნებუ

ლი

უნდ

ა იქ

ნას

ადგი

ლო

ბრივ

ი ჯ

იშებ

ის ხ

ე მც

ენარ

ეები

.

ამას

თან

, •

ვიზ

უალ

ურ

-ლან

დშა

ფტ

ურ

ი ცვ

ლილ

ებებ

ისკე

ნ მი

მარ

თუ

ლი

ღო

ნისძ

იებე

ბის

გატ

არებ

ა (იხ

. შე

საბა

მისი

პუ

ნქტ

ი).

• წყ

ლის

, ნია

დაგ

ის დ

ა ატ

მოსფ

ერუ

ლი

ჰაერ

ის

დაბ

ინძუ

რებ

ის შ

ემარ

ბილ

ებელ

ი ღ

ონი

სძიე

ბები

ს

პასუ

ხისმ

გებე

ლი

შემა

რბი

ლებ

ელი

ღო

ნისძ

იებე

ბის

გატ

არებ

აზე:

მშ

ენებ

ელი

კონტ

რაქ

ტო

რი.

სამუ

შაო

უბნ

ების

მც

ენარ

ეულ

ი სა

ფარ

ისაგ

ან

გაწმ

ენდ

ის ე

ტაპ

ზე

ყოვე

ლდ

ღიუ

რი

მონი

ტო

რინ

გი

სამუ

შაო

საზ

ღვრ

ების

დ

აცვი

ს მი

ზნი

თ.

შემა

რბი

ლებ

ელი

ღო

ნისძ

იებე

ბის

შესრ

ულ

ების

ვად

ები:

a,

b, c

- სამ

უშა

ო ა

რეა

ლის

მც

ენარ

ეულ

ი სა

ფარ

ისაგ

ან

გასუ

ფთ

ავებ

ის ს

ამუ

შაო

ების

დ

აწყე

ბამდ

ე;

e– მ

ცენა

რეუ

ლი

საფ

არის

აგან

გა

სუფ

თავ

ების

სამ

უშა

ოებ

ის

მიმდ

ინარ

ეობი

სას;

შემა

რბი

ლებ

ელი

ღო

ნისძ

იებე

ბის

ჩატ

არებ

ის ხ

არჯ

ები:

-

of 1

85

მმნიშ

ვნელ

ოვნ

ება::

„„მაღ

ალი“

გა

ტარ

ება (

იხ. შ

ესაბ

ამის

ი პუ

ნქტ

ები)

; ნა

რჩე

ნი ზ

ემო

ქმედ

ების

მნი

შვნე

ლო

ვნებ

ა:

„საშ

უალ

ო“

ზემ

ოქმ

ედებ

ა სა

ხეო

ბათ

ა ქც

ევაზ

ე:

• გა

მრავ

ლებ

ის უ

ნარ

ის დ

ა ნო

რმა

ლუ

რი

ცხო

ველ

მოქმ

ედებ

ის

დაქ

ვეით

ება.

ცხო

ველ

თა

მიგრ

აცია

; •

პირ

დაპ

ირი

ზემ

ოქმ

ედებ

ა -

ცხო

ველ

თა

დაღ

უპვ

ა,

დაზ

იანე

ბა.

მნიშ

ვნელ

ოვნ

ება:

„საშ

უალ

ო“

• ცხ

ოვე

ლთ

ა სა

ხეო

ბებზ

ე პი

რდ

აპირ

ი დ

ა არ

აპირ

დაპ

ირი

ზემ

ოქმ

ედებ

ის

მინი

მუმა

მდე

შემც

ირებ

ა.

a.

საპრ

ოექ

ტო

ზო

ნაში

უკა

ნონო

ნად

ირო

ბის

ამკრ

ძალ

ავი

ნიშნ

ების

დამ

აგრ

ება;

b.

უ

კანო

ნო ნ

ადირ

ობი

ს/თ

ევზ

აობი

ს ამ

კრძა

ლავ

ი ქც

ევის

კო

დექ

სის

შემუ

შავე

ბა დ

ა პე

რსო

ნალ

ის

ინსტ

რუ

ქტაჟ

ი;

c.

აღირ

იცხო

ს კა

ნონი

თ დ

აცუ

ლ ფ

რინ

ველ

თა

სახე

ობე

ბის

ბუდ

ეები

და

აიკრ

ძალ

ოს

მათ

თან

მი

სვლ

ა გამ

რავ

ლებ

ის პ

ერიო

დში

; d.

ტ

რან

სპო

რტ

ის მ

ოძრ

აობი

ს მა

რშრ

უტ

ის დ

ა სა

მშენ

ებლ

ო უ

ბნებ

ის ს

აზღ

ვრებ

ის მ

კაცრ

ი დ

აცვა

; e.

მო

ძრაო

ბის

ოპტ

იმალ

ურ

ი სი

ჩქარ

ის შ

ერჩე

ვა

ცხო

ველ

ებზ

ე უ

შუალ

ო ზ

ემო

ქმედ

ების

ალ

ბათ

ობი

ს (დ

აჯახ

ება)

შეს

ამცი

რებ

ლად

; f.

ორ

მოებ

ი, ტ

რან

შეებ

ი დ

ა სხვ

ა შემ

ოზ

ღუ

დუ

ლ ი

ქნას

რ

აიმე

წინ

ააღ

მდეგ

ობი

თ ც

ხოვე

ლებ

ის შ

იგ

ჩავა

რდ

ნის

თავ

იდან

ასა

ცილ

ებლ

ად;

g.

მიმა

რთ

ულ

ი შუ

ქის

მინი

მალ

ურ

ი გა

მოყე

ნება

სი

ნათ

ლის

გავ

რცე

ლებ

ის შ

ემცი

რებ

ის მ

იზნი

თ;

h. ი

სეთ

ი სა

მუშა

ოებ

ი, რ

აც ი

წვევ

ს ცხ

ოვე

ლებ

ის

ზედ

მეტ

ად შ

ეშფ

ოთ

ებას

, უნდ

ა გა

ნხო

რცი

ელდ

ეს

რაც

შეი

ძლებ

ა მო

კლე

ვად

ებში

, შეს

აძლ

ებლ

ობე

ბის

მიხე

დვი

თ არ

აგამ

რავ

ლებ

ის პ

ერიო

დში

. ამ

ასთ

ან,

• ნა

რჩე

ნები

ს სა

თან

ადო

მენ

ეჯმე

ნტი;

•

წყლ

ის, ნ

იად

აგის

და

ატმო

სფერ

ულ

ი ჰა

ერის

დ

აბინ

ძურ

ების

შემ

არბი

ლებ

ელი

ღო

ნისძ

იებე

ბის

გატ

არებ

ა (იხ

. შეს

აბამ

ისი

პუნქ

ტ.).

ნა

რჩე

ნი ზ

ემო

ქმედ

ების

მნი

შვნე

ლო

ვნებ

ა:

„დაბ

ალი“

პასუ

ხისმ

გებე

ლი

შემა

რბი

ლებ

ელი

ღო

ნისძ

იებე

ბის

გატ

არებ

აზე:

მშ

ენებ

ელი

კონტ

რაქ

ტო

რი.

ნარ

ჩენე

ბის

მენე

ჯმე

ნტის

კო

ნტრ

ოლ

ი;

მძღ

ოლ

ების

პე

რიო

დუ

ლი

ინსპ

ექტ

ირებ

ა.

მონი

ტო

რინ

გი

დამ

ატებ

ით

ხარ

ჯებ

თან

დ

აკავ

შირ

ებუ

ლი

არ

არის

.

შემა

რბი

ლებ

ელი

ღო

ნისძ

იებე

ბის

შესრ

ულ

ების

ვად

ები:

a,

b, c

- სა

მუშა

ოებ

ის დ

აწყე

ბამდ

ე;

d, e

- სა

ტრ

ანსპ

ორ

ტო

ო

პერ

აციე

ბისა

ს;

f, g,

h -

მშნე

ბლო

ბის

ეტაპ

ზე

რეგ

ულ

არუ

ლად

.

შემა

რბი

ლებ

ელი

ღო

ნისძ

იებე

ბის

ჩატ

არებ

ის ხ

არჯ

ები:

შე

საძლ

ებელ

ია დ

აკავ

შირ

ებუ

ლი

იყო

ს დ

აბალ

ან

საშუ

ალო

ხა

რჯ

ებთ

ან

უკა

ნონო

ჭრ

ები,

ნად

ირო

ბა,

თევ

ზაო

ბა (ბ

რაკ

ონი

ერო

ბა)

•

• მშ

ენებ

ლო

ბაზ

ე დ

ასაქ

მებუ

ლი

პირ

ების

მხ

რიდ

ან უ

კანო

ნო

მოსა

ხლეო

ბის

და

მშენ

ებლ

ობა

ში

დას

აქმე

ბულ

ი პე

რსო

ნალ

ის მ

ხრიდ

ან

მცენ

არეე

ბის

უკა

ნონო

ჭრ

ების

და

a.

უკა

ნონო

ჭრ

ების

და

ნად

ირო

ბის

ამკრ

ძალ

ავი

ნიშნ

ების

დამ

აგრ

ება მ

თელ

საპ

რო

ექტ

ო ზ

ონა

ში;

b.

უკა

ნონო

ჭრ

ების

და

ნად

ირო

ბის

ამკრ

ძალ

ავი

ქცევ

ის

კოდ

ექსი

ს შე

მუშა

ვება

და

პერ

სონა

ლის

ინ

სტრ

უქტ

აჟი.

პასუ

ხისმ

გებე

ლი

შემა

რბი

ლებ

ელი

ღო

ნისძ

იებე

ბის

გატ

არებ

აზე:

მშ

ენებ

ელი

კონტ

რაქ

ტო

რი.

პრო

ექტ

ის გ

ავლ

ენის

ზ

ონი

ს პე

რიო

დუ

ლი

ინსპ

ექტ

ირებ

ა. მო

ნიტ

ორ

ინგი

დ

ამატ

ებით

ხა

რჯ

ებთ

ან

შემა

რბი

ლებ

ელი

ღო

ნისძ

იებე

ბის

შესრ

ულ

ების

ვად

ები:

სა

მუშა

ოებ

ის დ

აწყე

ბამდ

ე.

of 1

85

ჭრებ

ის, ნ

ადირ

ობი

ს დ

ა თ

ევზ

აობი

ს ფ

აქტ

ები.

ბრ

აკო

ნიერ

ობი

ს აკ

რძა

ლვა

ახ

სნა

განმ

არტ

ებით

ი მუ

შაო

ბის

და

ადმი

ნისტ

რაც

იულ

ი ზ

ომე

ბის

საშუ

ალებ

ით.

შემა

რბი

ლებ

ელი

ღო

ნისძ

იებე

ბის

ჩატ

არებ

ის ხ

არჯ

ები:

შე

იძლ

ება დ

აკავ

შირ

ებუ

ლი

იყო

ს „დ

აბალ

“ ხარ

ჯებ

თან

.

დაკ

ავში

რებ

ულ

ი არ

არ

ის.

მცენ

არეთ

ა და

ცხო

ველ

თა

ინვა

ზიუ

რი

ჯიშ

ების

გა

ვრცე

ლებ

ა

მცენ

არეთ

ა დ

ა ცხ

ოვე

ლთ

ა ინ

ვაზ

იურ

ი ჯ

იშებ

ის

კონტ

რო

ლი.

a.

მცენ

არეთ

ა და

ცხო

ველ

თა

ინვა

ზიუ

რ ჯ

იშებ

თან

დ

აკავ

შირ

ებუ

ლი

გეგმ

ის შ

ემუ

შავე

ბა;

b.

მც

ენარ

ეთა დ

ა ცხ

ოვე

ლთ

ა ინ

ვაზ

იურ

ი ჯ

იშებ

ის

იდენ

ტიფ

იკაც

ია მ

ათი

გავრ

ცელ

ება-

განვ

ითარ

ების

სა

ზღ

ვრებ

ში;

c.

უცხ

ო ჯ

იშებ

ის მ

ონი

ტო

რინ

გი დ

ა ინ

ვაზ

იურ

ი მც

ენარ

ეულ

ი მა

სალ

ით, მ

აგ. თ

ესლ

ი, ფ

ესვე

ბი დ

ა სხ

ვ.,

დაბ

ინძუ

რებ

ულ

ი მა

სალ

ების

დამ

უშა

ვება

.

პასუ

ხისმ

გებე

ლი

შემა

რბი

ლებ

ელი

ღო

ნისძ

იებე

ბის

გატ

არებ

აზე:

მშ

ენებ

ელი

კონტ

რაქ

ტო

რი

(შეს

აბამ

ისი

კომპ

ეტენ

ციის

მქო

ნე

კონტ

რაქ

ტო

რის

დახ

მარ

ებით

)

უცხ

ო ჯ

იშებ

ის

მონი

ტო

რინ

გი

შემა

რბი

ლებ

ელი

ღო

ნისძ

იებე

ბის

შესრ

ულ

ების

ვად

ები:

a

- სა

მუშა

ოებ

ის დ

აწყე

ბამდ

ე;

b, c

- ს

ამუ

შაო

ების

შე

სრუ

ლებ

ისას

. შე

მარ

ბილ

ებელ

ი ღ

ონი

სძიე

ბები

ს ჩა

ტარ

ების

ხარ

ჯებ

ი:

შეიძ

ლებ

ა დაკ

ავში

რებ

ულ

ი იყ

ოს

„დაბ

ალ“ ხ

არჯ

ებთ

ან.

ნარ

ჩენე

ბით

გარ

ემო

ს დ

აბინ

ძურ

ების

რის

კები

: •

სამშ

ენებ

ლო

ნარ

ჩენე

ბი;

• სა

ხიფ

ათო

ნარ

ჩენე

ბი;

• სა

ყოფ

აცხო

ვრებ

ო

ნარ

ჩენე

ბი.

მნიშ

ვნელ

ოვნ

ება:

„მაღ

ალი“

ნარ

ჩენე

ბის

გარ

ემო

ში

უსი

სტემ

ოდ

გა

ვრცე

ლებ

ის პ

რევ

ენცი

ა დ

ა შე

საბა

მისა

დ

გარ

ემო

ზე

ისეთ

ის ს

ახის

ზ

ემო

ქმედ

ებებ

ის

შემც

ირებ

ა, რ

ოგო

რიც

აა:

• ად

ამია

ნის

ჯან

მრთ

ელო

ბასა

და

უსა

ფრ

თხო

ებაზ

ე ნე

გატ

იურ

ი ზ

ემო

ქმედ

ება;

• წყ

ლის

გარ

ემო

ს დ

აბინ

ძურ

ება;

• ცხ

ოვე

ლებ

ზე

პირ

დაპ

ირი

უარ

ყოფ

ითი

ზემ

ოქმ

ედებ

ა; •

უარ

ყოფ

ითი

ვიზ

უალ

ურ

-

a.

სამშ

ენებ

ლო

და ს

ხვა ს

აჭირ

ო მ

ასალ

ების

შემ

ოტ

ანა

იმ რ

აოდ

ენო

ბით

, რაც

საჭ

ირო

ა პრ

ოექ

ტის

მი

ზნე

ბისა

თვი

ს;

b.

ფუ

ჭი ქ

ანებ

ის ნ

აწილ

ი გა

მოყე

ნებუ

ლი

იქნე

ს პრ

ოექ

ტის

მიზ

ნები

სთვი

ს. დ

ანარ

ჩენი

ნაწ

ილი

შესა

ბამი

სი წ

ესებ

ის დ

აცვი

თ დ

ასაწ

ყობდ

ეს წ

ინას

წარ

შე

რჩე

ულ

ადგი

ლებ

ში;

c.

ნარ

ჩენე

ბის

შეძლ

ების

დაგ

ვარ

ად ხ

ელმე

ორ

ედ

გამო

ყენე

ბა;

d.

სახი

ფათ

ო ნ

არჩე

ნები

ს დ

რო

ებით

ი გა

ნთავ

სები

სათ

ვის

სამშ

ენებ

ლო

ბან

აკის

ტ

ერიტ

ორ

იაზ

ე მო

ეწყო

ს სპ

ეცია

ლუ

რი

სასა

წყო

ბო

სათ

ავსი

, ხო

ლო

სამ

შენე

ბლო

მო

ედნე

ბზე

განთ

ავსდ

ეს მ

არკი

რებ

ულ

ი, ჰ

ერმე

ტუ

ლი

კონტ

ეინე

რებ

ი;

e.

ნარ

ჩენე

ბის

ტრ

ანსპ

ორ

ტირ

ების

ას უ

საფ

რთ

ხოებ

ის

წესე

ბის

მაქს

იმალ

ურ

ი დ

აცვა

(მან

ქანე

ბის

ძარ

ის

გად

აფარ

ვა დ

ა სხვ

.);

f. სა

ხიფ

ათო

ნარ

ჩენე

ბის

გატ

ანა შ

ემდ

გომი

მარ

თვი

ს მი

ზნი

თ მ

ოხდ

ეს მ

ხოლ

ოდ

ამ ს

აქმი

ანო

ბაზ

ე

პასუ

ხისმ

გებე

ლი

შემა

რბი

ლებ

ელი

ღო

ნისძ

იებე

ბის

გატ

არებ

აზე:

მშ

ენებ

ელი

კონტ

რაქ

ტო

რი

- ნა

რჩე

ნები

ს მა

რთ

ვისა

თვი

ს სპ

ეცია

ლუ

რად

გამ

ოყო

ფილ

ი პე

რსო

ნალ

ი.

ნარ

ჩენე

ბის

მარ

თვი

სათ

ვის

სპეც

იალ

ურ

ად

გამო

ყოფ

ილი

პერ

სონა

ლის

მიე

რ

ნარ

ჩენე

ბის

მენე

ჯმე

ნტის

გეგ

მის

შესრ

ულ

ების

კო

ნტრ

ოლ

ი,

ნარ

ჩენე

ბის

რაო

დენ

ობი

ს დ

ა სა

ხეებ

ის აღ

რიც

ხვა,

შე

საბა

მისი

ჟუ

რნა

ლის

წარ

მოებ

ა. მო

ნიტ

ორ

ინგი

ს ხა

რჯ

ები

შეიძ

ლებ

ა დ

აკავ

შირ

ებუ

ლი

იყო

ს დ

ამატ

ებით

ი პე

რსო

ნალ

ის

აყვა

ნასთ

ან.

შემა

რბი

ლებ

ელი

ღო

ნისძ

იებე

ბის

შესრ

ულ

ების

ვად

ები:

a,

f -

მოსა

მზად

ებელ

ეტ

აპზ

ე;

b, e

, g, h

, i –

ნარ

ჩენე

ბის

მარ

თვი

ს პრ

ოცე

სში;

d

– გა

მონა

მუშე

ვარ

ი ქა

ნები

ს გა

ნთავ

სები

ს შე

მდგო

მ;

j, k

- სამ

უშა

ოებ

ის დ

აწყე

ბამდ

ე დ

ა შე

მდგო

მ პე

რიო

დუ

ლად

. შე

მარ

ბილ

ებელ

ი ღ

ონი

სძიე

ბები

ს ჩა

ტარ

ების

ხარ

ჯებ

ი:

c, f,

h, j

პუ

ნქტ

ებით

გა

თვა

ლის

წინე

ბულ

ი

of 1

85

ლან

დშა

ფტ

ურ

ი ცვ

ლილ

ება;

• დ

ა სხ

ვ.

სათ

ანად

ო ნ

ებარ

თვი

ს მქ

ონე

კო

ნტრ

აქტ

ორ

ის

საშუ

ალებ

ით;

gg.

ნარ

ჩენე

ბის

წარ

მოქმ

ნის,

დრ

ოებ

ითი

დას

აწყო

ბები

ს დ

ა შე

მდგო

მი მ

ართ

ვის

პრო

ცესე

ბისთ

ვის

სათ

ანად

ო

აღრ

იცხვ

ის მ

ექან

იზმი

ს შე

მოღ

ება დ

ა შე

საბა

მისი

ჟუ

რნა

ლის

წარ

მოებ

ა; h.

ნარ

ჩენე

ბის

მარ

თვი

სათ

ვის

გამო

ყოფ

ილი

იქნა

ს სა

თან

ადო

მო

მზად

ების

მქო

ნე პ

ერსო

ნალ

ი;

i. პე

რსო

ნალ

ის ი

ნსტ

რუ

ქტაჟ

ი.

ნარ

ჩენი

ზემ

ოქმ

ედებ

ის მ

ნიშვ

ნელ

ოვნ

ება:

„დ

აბალ

ი“-„

საშუ

ალო

“

ღო

ნისძ

იებე

ბის

შესრ

ულ

ება

შეიძ

ლებ

ა დაკ

ავში

რებ

ულ

ი იყ

ოს

„საშ

უალ

ო“ ხ

არჯ

ებთ

ან.

რეს

ურ

სები

ს ხე

ლმი

საწვ

დო

მობა

: •

სამშ

ენებ

ლო

სამ

უშა

ოებ

ის

გამო

მო

სახლ

ეობა

ს შე

ეზღ

უდ

ა მიწ

ის ა

ნ წყ

ლის

რეს

ურ

სები

ს გა

მოყე

ნება

. მნ

იშვნ

ელო

ვნებ

ა: „ს

აშუ

ალო

“

• ად

გილ

ობრ

ივი

რეს

ურ

სები

ს მი

ნიმა

ლუ

რის

, მო

კლე

ვად

ებით

შეზ

ღუ

დვა

a.

მოსა

ხლეო

ბას

წინა

სწარ

ეცნ

ობო

ს ის

ეთი

გად

აწყვ

ეტილ

ების

შეს

ახებ

, რო

მელ

იც დ

რო

ებით

შე

ზღ

უდ

ავს

ადგი

ლო

ბრივ

ი რ

ესუ

რსე

ბის

ხელ

მისა

წვდ

ომო

ბას;

b.

ის

ეთი

სამუ

შაო

ების

შეძ

ლებ

ისდ

აგვა

რად

მო

კლე

დრ

ოში

ჩატ

არებ

ა, რ

ომე

ლიც

ზღ

უდ

ავს

ადგი

ლო

ბრივ

რეს

ურ

სებს

; c.

სა

ჩივრ

ების

დაფ

იქსი

რებ

ა/აღ

რიც

ხვა,

მათ

ი გა

ნხილ

ვის

მექა

ნიზ

მის

შემო

ღებ

ა და

სათ

ანად

ო

რეა

გირ

ება;

ნარ

ჩენი

ზემ

ოქმ

ედებ

ის მ

ნიშვ

ნელ

ოვნ

ება:

„დ

აბალ

ი“

პასუ

ხისმ

გებე

ლი

შემა

რბი

ლებ

ელი

ღო

ნისძ

იებე

ბის

გატ

არებ

აზე:

დ

ამკვ

ეთი,

მშე

ნებე

ლი

კონტ

რაქ

ტო

რი.

მოსა

ხლეო

ბის

აზრ

ის

შესწ

ავლ

ა და

საჩი

ვრებ

ის

აღრ

იცხვ

ის

სათ

ანად

ო

მექა

ნიზ

მის

შემო

ღებ

ა.

შემა

რბი

ლებ

ელი

ღო

ნისძ

იებე

ბის

შესრ

ულ

ების

ვად

ები:

a

- სა

მუშა

ოებ

ის დ

აწყე

ბამდ

ე;

b -

სამუ

შაო

ების

შეს

რუ

ლებ

ისას

; c,

e -

საჩი

ვრებ

ის შ

ემო

სვლ

ის

შემდ

გომ.

შე

მარ

ბილ

ებელ

ი ღ

ონი

სძიე

ბები

ს ჩა

ტარ

ების

ხარ

ჯებ

ი -

დას

აქმე

ბა დ

ა მა

სთან

დ

აკავ

შირ

ებუ

ლი

უარ

ყოფ

ითი

ზემ

ოქმ

ედებ

ის

რის

კები

, კერ

ძოდ

: •

ადგი

ლო

ბრივ

ი მო

სახლ

ეობი

ს დ

ასაქ

მები

ს მო

ლო

დინ

ი დ

ა უ

კმაყ

ოფ

ილებ

ა; •

დას

აქმე

ბულ

თა

უფ

ლებ

ების

დარ

ღვე

ვა;

• პრ

ოექ

ტის

დ

ასრ

ულ

ებას

თან

დ

აკავ

შირ

ებით

სამ

უშა

ო

ადგი

ლებ

ის შ

ემცი

რებ

ა და

უკმ

აყო

ფილ

ება;

• პრ

ოექ

ტში

დ

ასაქ

მებუ

ლი

პერ

სონა

ლის

და

ადგი

ლო

ბრივ

ი მო

სახლ

ეობი

ს უ

კმაყ

ოფ

ილებ

ის

გამო

რიც

ხვა.

a.

პერ

სონა

ლის

აყვ

ანის

პო

ლიტ

იკის

შემ

უშა

ვება

და

გამო

ქვეყ

ნება

ად

გილ

ობრ

ივ (ო

ფის

ში),

მუნი

ციპა

ლუ

რ (გ

ამგე

ობი

ს შე

ნობა

და

სხვ.

) და

რეგ

იონა

ლუ

რ დ

ონე

ზე;

b.

პე

რსო

ნალ

ის ა

ყვან

ა შეს

აბამ

ისი

ტეს

ტირ

ების

სა

ფუ

ძველ

ზე;

c.

თ

ითო

ეულ

პერ

სონა

ლთ

ან ი

ნდივ

იდუ

ალუ

რი

სამუ

შაო

კო

ნტრ

აქტ

ის გ

აფო

რმე

ბა;

d.

პე

რსო

ნალ

თან

გაფ

ორ

მებუ

ლ ხ

ელშე

კრუ

ლებ

აში

მუხლ

ების

ჩარ

თვა

ყვე

ლა გ

ეგმი

ს, პ

რო

ცედ

ურ

ის დ

ა შე

მარ

ბილ

ებელ

ღო

ნისძ

იებე

ბთან

დაკ

ავში

რებ

ით,

აგრ

ეთვე

, იმ

მუხლ

ების

ჩარ

თვა

, რო

მლებ

იც ე

ხება

უ

საფ

რთ

ხოებ

ის გ

ეგმე

ბის

მონი

ტო

რინ

გსა დ

ა უ

ბედ

ურ

ი შე

მთხვ

ევებ

ის შ

ესახ

ებ ა

ნგარ

იშებ

ს.

e.

ყველ

ა პე

რსო

ნალ

ის უ

ზრ

უნვ

ელყო

ფა

ინფ

ორ

მაცი

ით

პასუ

ხისმ

გებე

ლი

შემა

რბი

ლებ

ელი

ღო

ნისძ

იებე

ბის

გატ

არებ

აზე:

დ

ამკვ

ეთი,

მშე

ნებე

ლი

კონტ

რაქ

ტო

რი.

საჩი

ვრებ

ის დ

ა გა

დაჭ

რის

აღ

რიც

ხვის

სა

თან

ადო

მე

ქანი

ზმი

ს შე

მოღ

ება.

დ

ისცი

პლინ

არუ

ლი

ჩანა

წერ

ების

წა

რმო

ება.

შემა

რბი

ლებ

ელი

ღო

ნისძ

იებე

ბის

შესრ

ულ

ების

ვად

ები:

a,

b, c

, d, e

, f,

- სა

მუშა

ოებ

ის

დაწ

ყება

მდე

(პერ

სონა

ლის

აყ

ვანა

მდე

და

აყვა

ნის

პრო

ცესშ

ი).

ასევ

ე სა

მუშა

ოებ

ის

მიმდ

ინარ

ეობი

სას

ახალ

ი პე

რსო

ნალ

ის ა

ყვან

ის

გად

აწყვ

ეტილ

ების

მიღ

ების

შე

მთხვ

ევაშ

ი;

g, h

, i -

სამ

უშა

ოებ

ის წ

არმო

ების

ას.

of 1

85

• უ

თან

ხმო

ება

ადგი

ლო

ბრივ

მო

სახლ

ეობა

სა დ

ა დ

ასაქ

მებუ

ლთ

ა (ა

რაა

დგი

ლო

ბრივ

ები)

შო

რის

. მმნ

იშვნ

ელო

ვნებ

ა: „ს

აშუ

ალო

“

მათ

ი სა

მსახ

ურ

ის შ

ესახ

ებ -

სამუ

შაო

ქცე

ვის

კოდ

ექსი

ს შე

მუშა

ვება

; f.

ყველ

ა არ

აად

გილ

ობრ

ივი

პერ

სონა

ლის

ინ

ფო

რმი

რებ

ა ად

გილ

ობრ

ივი

უნა

რ-ჩ

ვევე

ბის

და

კულ

ტუ

რის

შეს

ახებ

; g.

სხ

ვად

ასხვ

ა მას

ალებ

ის შ

ესყი

დვი

სას

უპი

რატ

ესო

ბის

მინი

ჭება

ად

გილ

ობრ

ივი

პრო

დუ

ქციი

სთვი

ს დ

ა ად

გილ

ობრ

ივი

საწა

რმო

ების

მხა

რდ

აჭერ

ა; h.

პერ

სონა

ლის

საჩ

ივრ

ების

გან

ხილ

ვის

მექა

ნიზ

მის

შემუ

შავე

ბა დ

ა პრ

აქტ

იკუ

ლად

გამ

ოყე

ნება

; i.

პერ

სონა

ლის

საჩ

ივრ

ების

ჟუ

რნა

ლის

წარ

მოებ

ა.

ნარ

ჩენი

ზემ

ოქმ

ედებ

ის მ

ნიშვ

ნელ

ოვნ

ება:

„დ

აბალ

ი“

შემა

რბი

ლებ

ელი

ღო

ნისძ

იებე

ბის

ჩატ

არებ

ის ხ

არჯ

ები:

g

პუნქ

ტით

გათ

ვალ

ისწი

ნებუ

ლი

ღო

ნისძ

იებე

ბის

შესრ

ულ

ება

შეიძ

ლებ

ა დაკ

ავში

რებ

ულ

ი იყ

ოს

„დაბ

ალ“ ხ

არჯ

ებთ

ან (ს

ხვაო

ბა

ფას

ებში

).

ზემ

ოქმ

ედებ

ა სა

ტრ

ანსპ

ორ

ტო

ინ

ფრ

ასტ

რუ

ქტუ

რაზ

ე:

• გზ

ების

საფ

არის

დ

აზია

ნება

; •

სატ

რან

სპო

რტ

ო

ნაკა

დებ

ის გ

ადატ

ვირ

თვა

; •

გად

აად

გილ

ების

შე

ზღ

უდ

ვა.

მნიშ

ვნელ

ოვნ

ება:

„საშ

უალ

ო“

• გზ

ების

საფ

არის

შე

ნარ

ჩუნე

ბა დ

ა თ

ავის

უფ

ალი

გად

აად

გილ

ების

ხე

ლშე

წყო

ბა;

• სა

გზაო

საფ

რთ

ხეებ

ის,

საცო

ბები

ს მი

ნიმუ

მად

ე დ

აყვა

ნა;

• მო

სახლ

ეობი

ს უ

კმაყ

ოფ

ილებ

ის

გამო

რიც

ხვა.

a.

უზ

რუ

ნველ

ყოფ

ილი

იქნა

ს მო

სახლ

ეობი

ს გა

დაა

დგი

ლებ

ის მ

ინიმ

ალუ

რი

შეფ

ერხე

ბა;

b.

სამუ

შაო

უბა

ნზე

მისა

სვლ

ელი

ოპტ

იმალ

ურ

ი -

შემო

ვლით

ი მა

რშრ

უტ

ის შ

ერჩე

ვა;

c.

საზ

ოგა

დო

ებრ

ივი

გზებ

ზე

მანქ

ანებ

ის

გად

აად

გილ

ების

შეძ

ლებ

ისდ

აგვა

რად

შეზ

ღუ

დვა

; d.

მუ

ხლუ

ხოია

ნი ტ

ექნი

კის

გად

აად

გილ

ების

მა

ქსიმ

ალუ

რი

შეზ

ღუ

დვა

; e.

მო

სახლ

ეობი

სთვი

ს მი

წოდ

ებუ

ლი

იქნა

ს ინ

ფო

რმა

ცია ს

ამუ

შაო

ების

წარ

მოებ

ის დ

რო

ის დ

ა პე

რიო

დის

შეს

ახებ

; f.

გზის

ყვე

ლა

დაზ

იანე

ბულ

ი უ

ბნის

მაქ

სიმა

ლუ

რი

აღდ

გენა

, რათ

ა ხე

ლმი

საწვ

დო

მი ი

ყოს

მოსა

ხლეო

ბისთ

ვის;

g.

სა

ჩივრ

ების

დაფ

იქსი

რებ

ა/აღ

რიც

ხვა დ

ა სათ

ანად

ო

რეა

გირ

ება.

ნარ

ჩენი

ზემ

ოქმ

ედებ

ის მ

ნიშვ

ნელ

ოვნ

ება:

„დ

აბალ

ი“

პასუ

ხისმ

გებე

ლი

შემა

რბი

ლებ

ელი

ღო

ნისძ

იებე

ბის

გატ

არებ

აზე:

მშ

ენებ

ელი

კონტ

რაქ

ტო

რი.

გზის

ხარ

ისხი

ს მუ

დმი

ვი

მონი

ტო

რინ

გი.

შემა

რბი

ლებ

ელი

ღო

ნისძ

იებე

ბის

შესრ

ულ

ების

ვად

ები:

a,

b, c

, d, e

, - ს

ამუ

შაო

ების

წა

რმო

ების

ას -

სატ

რან

სპო

რტ

ო

ოპე

რაც

იები

სას;

f -

სამ

უშა

ოებ

ის დ

ასრ

ულ

ების

შე

მდგო

მ;

g -

საჩი

ვრებ

ის შ

ემო

სვლ

ის

შემდ

გომ.

შე

მარ

ბილ

ებელ

ი ღ

ონი

სძიე

ბები

ს ჩა

ტარ

ების

ხარ

ჯებ

ი:

f - პ

უნქ

ტით

გათ

ვალ

ისწი

ნებუ

ლი

ღო

ნისძ

იებე

ბის

შესრ

ულ

ება

შეიძ

ლებ

ა დაკ

ავში

რებ

ულ

ი იყ

ოს

„დაბ

ალ“ ხ

არჯ

ებთ

ან.

ჯან

მრთ

ელო

ბასა

და

უსა

ფრ

თხო

ებას

თან

დ

აკავ

შირ

ებუ

ლი

რის

კები

: •

მოსა

ხლეო

ბის

ჯან

მრთ

ელო

ბასა

და

უსა

ფრ

თხო

ებაზ

ე მო

სალ

ოდ

ნელ

ი

• ად

ამია

ნის

ჯან

მრთ

ელო

ბისა

და

უსა

ფრ

თხო

ების

უ

ზრ

უნვ

ელყო

ფა.

a.

პერ

სონა

ლის

თვი

ს ტ

რეი

ნინგ

ების

ჩატ

არებ

ა უ

საფ

რთ

ხოებ

ისა დ

ა შრ

ომი

ს დ

აცვი

ს სა

კით

ხებზ

ე;

b.

პერ

სონა

ლის

სამ

ედიც

ინო

დაზ

ღვე

ვის

უზ

რუ

ნველ

ყოფ

ა;

c.

პერ

სონა

ლის

უზ

რუ

ნველ

ყოფ

ა ინ

დივ

იდუ

ალუ

რი

დაც

ვის

საშუ

ალებ

ებით

; d.

ჯ

ანმრ

თელ

ობი

სათ

ვის

სახი

ფათ

ო უ

ბნებ

ში დ

ა

პასუ

ხისმ

გებე

ლი

შემა

რბი

ლებ

ელი

ღო

ნისძ

იებე

ბის

გატ

არებ

აზე:

მშ

ენებ

ელი

კონტ

რაქ

ტო

რი.

მანქ

ანა-

დან

ადგა

რებ

ის

ტექ

ნიკუ

რი

გამა

რთ

ულ

ობი

ს კო

ნტრ

ოლ

ი.

ინცი

დენ

ტებ

სა დ

ა უ

ბედ

ურ

of 1

85

ზემ

ოქმ

ედებ

ა;

• დ

ასაქ

მებუ

ლი

პერ

სონა

ლის

ჯ

ანმრ

თელ

ობა

სა დ

ა უ

საფ

რთ

ხოებ

აზე

მოსა

ლო

დნე

ლი

ზემ

ოქმ

ედებ

ა.

მნიშ

ვნელ

ოვნ

ება:

„დაბ

ალი“

გზებ

ზე

შესა

ბამი

სი გ

ამაფ

რთ

ხილ

ებელ

ი,

მიმთ

ითებ

ელი

და

ამკრ

ძალ

ავი

ნიშნ

ების

დ

ამო

ნტაჟ

ება;

e.

ჯ

ანმრ

თელ

ობი

სათ

ვის

სახი

ფათ

ო უ

ბნებ

ის

შემო

ღო

ბვა;

f. ჯ

ანმრ

თელ

ობი

სათ

ვის

სახი

ფათ

ო უ

ბნებ

ზე

და

სამშ

ენებ

ლო

ბან

აკზ

ე სტ

ანდ

არტ

ულ

ი სა

მედ

იცინ

ო

ყუთ

ების

არ

სებო

ბა;

g.

მანქ

ანა-

დან

ადგა

რებ

ის ტ

ექნი

კურ

ი გა

მარ

თუ

ლო

ბის

უზ

რუ

ნველ

ყოფ

ა;

h. ს

ატრ

ანსპ

ორ

ტო

ოპე

რაც

იები

სას

უსა

ფრ

თხო

ების

წე

სები

ს მა

ქსიმ

ალუ

რი

დაც

ვა, ს

იჩქა

რეე

ბის

შეზ

ღუ

დვა

; i.

დას

ახლ

ებუ

ლ პ

უნქ

ტებ

ში გ

ამავ

ალი

გზებ

ით

სარ

გებლ

ობი

ს მი

ნიმუ

მამდ

ე შე

ზღ

უდ

ვა;

j. სა

მუშა

ო უ

ბნებ

ზე

უცხ

ო პ

ირთ

ა უნე

ბარ

თვო

დ ა

ნ სპ

ეცია

ლუ

რი

დამ

ცავი

საშ

უალ

ებებ

ის გ

არეშ

ე მო

ხვედ

რის

და

გად

აად

გილ

ების

კო

ნტრ

ოლ

ი;

k.

რის

კის

შეფ

ასებ

ა ად

გილ

ებზ

ე, მ

ოსა

ხლეო

ბისა

თვი

ს კო

ნკრ

ეტუ

ლი

რის

კ-ფ

აქტ

ორ

ების

დას

ადგე

ნად

და

ასეთ

ი რ

ისკე

ბის

შესა

ბამი

სი მ

ართ

ვის

მიზ

ნით

; l.

სიმა

ღლ

ეზე

მუშა

ობი

სას

პერ

სონა

ლის

დაზ

ღვე

ვა

თო

კები

თ დ

ა სპ

ეცია

ლუ

რი

სამა

გრებ

ით;

m. ი

ნციდ

ენტ

ების

ა დ

ა უბე

დუ

რი

შემთ

ხვევ

ების

სა

აღრ

იცხვ

ო ჟ

ურ

ნალ

ის წ

არმო

ება.

ამას

თან

, •

ატმო

სფერ

ულ

ი ჰა

ერის

, წყლ

ისა დ

ა ნია

დაგ

ის

ხარ

ისხი

ს გა

უარ

ესებ

ის თ

ავიდ

ან ა

ცილ

ების

ყვე

ლა

ღო

ნისძ

იები

ს გა

ტარ

ება.

ხმა

ურ

ის გ

ავრ

ცელ

ების

შე

მარ

ბილ

ებელ

ი ღ

ონი

სძიე

ბები

ს გა

ტარ

ება (

იხ.

შესა

ბამი

სი პ

უნქ

ტებ

ი);

ნარ

ჩენი

ზემ

ოქმ

ედებ

ის მ

ნიშვ

ნელ

ოვნ

ება:

„დ

აბალ

ი“

შემა

რბი

ლებ

ელი

ღო

ნისძ

იებე

ბის

შესრ

ულ

ების

ვად

ები:

a

- პე

რსო

ნალ

ის აყ

ვანი

სას

და

შემდ

გომ

წელ

იწად

ში

რამ

დენ

ჯერ

მე;

b -

სამუ

შაო

ების

დაწ

ყება

მდე;

c,

d, e

, f -

სამუ

შაო

ების

დაწ

ყება

მდე

და

მუდ

მივი

გან

ახლ

ება;

g, h

, i, j

, k, l

, m –

მუ

დმი

ვად

სა

მუშა

ოებ

ის წ

არმო

ების

ას.

შემთ

ხვევ

ებზ

ე ჩა

ნაწე

რებ

ის

წარ

მოებ

ა. პე

რსო

ნალ

ის

დაუ

გეგმ

ავი

შემო

წმებ

ა -

ინსპ

ექტ

ირებ

ა.

შემა

რბი

ლებ

ელი

ღო

ნისძ

იებე

ბის

ჩატ

არებ

ის ხ

არჯ

ები:

b,

c, d

, e, f

პუ

ნქტ

ებით

გა

თვა

ლის

წინე

ბულ

ი ღ

ონი

სძიე

ბები

ს შე

სრუ

ლებ

ა შე

იძლ

ება დ

აკავ

შირ

ებუ

ლი

იყო

ს „ს

აშუ

ალო

“ ან

„მაღ

ალ“

ხარ

ჯებ

თან

.

ზემ

ოქმ

ედებ

ა ის

ტო

რიუ

ლ-

კულ

ტუ

რუ

ლ დ

ა არ

ქეო

ლო

გიუ

რ ძ

ეგლ

ებზ

ე:

• კუ

ლტ

ურ

ულ

ი მე

მკვი

დრ

ეობი

ს ო

ბიექ

ტებ

ის დ

აზია

ნება

• კუ

ლტ

ურ

ულ

ი დ

ა არ

ქეო

ლო

გიუ

რი

ძეგლ

ების

დ

აზია

ნები

ს/გა

ნად

გურ

ების

რის

კები

ს მი

ნიმუ

მამდ

ე დ

აყვა

ნა

რაი

მე ა

რტ

ეფაქ

ტის

აღმო

ჩენი

ს შე

მთხვ

ევაშ

ი მშ

ენებ

ლო

ბის

პრო

ცესი

ს შე

ჩერ

ება.

აღმო

ჩენი

ს შე

სახე

ბ დ

აუყო

ვნებ

ლივ

უნდ

ა ეცნ

ობო

ს სა

ქარ

თვე

ლო

ს კუ

ლტ

ურ

ულ

ი მე

მკვი

დრ

ეობი

ს ერ

ოვუ

ლ ს

ააგე

ნტო

ს დ

ა კუ

ლტ

ურ

ულ

ი მე

მკვი

დრ

ეობი

ს დ

აცვი

ს აჭ

არის

სა

აგენ

ტო

ს. ე

ქსპე

რტ

-არ

ქეო

ლო

გები

ს მი

ერ აღ

მოჩე

ნის

პასუ

ხისმ

გებე

ლი

შემა

რბი

ლებ

ელი

ღო

ნისძ

იებე

ბის

გატ

არებ

აზე:

მშ

ენებ

ელი

კონტ

რაქ

ტო

რი.

მიწი

ს სა

მუშა

ოებ

ის

პრო

ცესი

ს ვი

ზუ

ალუ

რი

კონტ

რო

ლი.

შე

მარ

ბილ

ებელ

ი ღ

ონი

სძიე

ბები

ს შე

სრუ

ლებ

ის ვ

ადებ

ი:

რაი

მე არ

ტეფ

აქტ

ის აღ

მოჩე

ნის

of 1

85

სამშ

ენებ

ლო

სამ

უშა

ოებ

ის

წარ

მარ

თვი

ს პრ

ოცე

სში;

•

არქე

ოლ

ოგი

ურ

ი მე

მკვი

დრ

ეობი

ს აღ

ურ

იცხა

ვი ო

ბიექ

ტებ

ის

დაზ

იანე

ბა მ

იწის

სა

მუშა

ოებ

ის

შესრ

ულ

ების

ას.

მნიშ

ვნელ

ოვნ

ება:

„ს

აშუ

ალო

“

შესწ

ავლ

ა, კო

ნსერ

ვაცი

ა/გა

დატ

ანა ს

აცავ

ში. ნ

ებარ

თვი

ს მი

ღებ

ის შ

ემდ

ეგ-მ

უშა

ობი

ს გა

ნახლ

ება.

ნარ

ჩენი

ზემ

ოქმ

ედებ

ის მ

ნიშვ

ნელ

ოვნ

ება:

„დ

აბალ

ი“.

შემთ

ხვევ

აში.

შე

მარ

ბილ

ებელ

ი ღ

ონი

სძიე

ბები

ს ჩა

ტარ

ების

ხარ

ჯებ

ი:

ხარ

ჯებ

თან

დაკ

ავში

რებ

ულ

ი არ

არ

ის.

of 1

85

88.4

შემა

რბი

ლებ

ელი

ღონი

სძიე

ბები

- ო

პერ

ირებ

ის ე

ტაპ

ი

ზემ

ოქმ

ედებ

ა/

ზემ

ოქმ

ედებ

ის აღ

წერ

ა ამ

ოცა

ნა

შემა

რბი

ლებ

ელი

ღო

ნისძ

იებე

ბი:

მონი

ტო

რინ

გი

დახ

ასია

თებ

ა პა

სუხი

სმგე

ბლო

ბა, ვ

ადებ

ი დ

ა ხა

რჯ

ები

სა

მუშა

ო ზ

ინის

ჰაე

რში

და

ატმო

სფერ

ულ

ჰაე

რში

არ

ასას

იამო

ვნო

სუ

ნის

გავრ

ცელ

ება .

ნაგე

ბობი

ს ო

პერ

ირებ

ის

პრო

ცესშ

ი წ

არმქ

ომნ

ილი

აირ

ების

თან

მდევ

ი არ

ასას

იამო

ვნო

სუ

ნის

გავრ

ცელ

ებას

თან

დ

აკავ

შირ

ებით

პე

რსო

ნალ

ის დ

ა მი

მდებ

არე

საცხ

ოვრ

ებელ

ზ

ონა

ში მ

ცოხვ

ერი

მოსა

ხლო

ების

და

ტუ

რის

ტებ

ის შ

ეწუ

ხება

a.

ნაგე

ბობი

ს ო

პერ

ირებ

ის პ

რო

ცესშ

ი წა

რმო

ქმნი

ლი

აირ

ების

გამ

წმენ

დი

სისტ

ემის

ტექ

ნიკუ

რი

გამა

რთ

ულ

ობი

ს კო

ნტრ

ოლ

ი;

b.

გამწ

მენდ

ი ნა

გებო

ბის

ოპე

რირ

ების

წეს

ების

დაც

ვაზ

ე ზ

ედამ

ხედ

ველ

ობა

.

პასუ

ხისმ

გებე

ლი

შემა

რბი

ლებ

ელი

ღო

ნისძ

იებე

ბის

გატ

არებ

აზე:

ო

პერ

ატო

რი

კომპ

ანია

დან

ადგა

რებ

ის

ტექ

ნიკუ

რი

მდგო

მარ

ეობი

ს კო

ნტრ

ოლ

ი.

საჭი

რო

ების

შე

მთხვ

ევაშ

ი გა

უმა

რტ

აობი

ს მა

კორ

ექტ

ირებ

ელი

ღო

ნისძ

იებე

ბის

გატ

არებ

ა.

შემა

რბი

ლებ

ელი

ღო

ნისძ

იებე

ბის

შესრ

ულ

ების

ვად

ები:

მუ

დმი

ვი ზ

ედახ

ედვე

ლო

ბა

შემა

რბი

ლებ

ელი

ღო

ნისძ

იებე

ბის

ჩატ

არებ

ის ხ

არჯ

ები:

შე

მარ

ბილ

ებელ

ი ღ

ონი

სძიე

ბები

დ

ამატ

ებით

ხარ

ჯებ

ს არ

სა

ჭირ

ოებ

ს ხმ

აურ

ის გ

ავრ

ცელ

ება

სამუ

შაო

ზო

ნაში

. ზ

ემო

ქმედ

ება ს

ხვა

რეც

ეპტ

ორ

ებზ

ე:

ოპე

რირ

ების

პრ

ოცე

სში

ელექ

ტრ

ოძრ

ავებ

ის

მუშა

ობი

ს დ

რო

ს წა

რმო

ქმნი

ლი

ხმაუ

რის

გა

ვრცე

ლებ

ა. მნ

იშვნ

ელო

ვნებ

ა:

„საშ

უალ

ო“

ხმაუ

რის

გავ

რცე

ლებ

ის

მინი

მუმა

მდე

დაყ

ვანა

. გა

რემ

ოზ

ე ის

ეთის

სახ

ის

ზემ

ოქმ

ედებ

ების

შე

მცირ

ება,

რო

გორ

იცაა

: ად

ამია

ნის

ჯან

მრთ

ელო

ბაზ

ე ზ

ემო

ქმედ

ება;

ცხ

ოვე

ლთ

ა შე

შფო

თებ

ა და

მიგრ

აცია

.

a.

ელექ

ტრ

ოძრ

ავებ

ი მ

ოთ

ავსე

ბულ

ი იქ

ნება

დახ

ურ

ულ

სა

თავ

სებშ

ი, ს

პეცი

ალუ

რ გ

არსა

ცმებ

ში დ

ა შე

საბა

მისა

დ

ხმაუ

რის

გავ

რცე

ლებ

ის დ

ონე

ები

არ გ

ადაა

ჭარ

ბებს

ნო

რმი

რებ

ულ

სიდ

იდეე

ბს;

b.

ხმაუ

რია

ნ დ

ანად

გარ

ებთ

ან მ

ომუ

შავე

პერ

სონა

ლის

ხშ

ირი

ცვლ

ა.

ნარ

ჩენი

ზემ

ოქმ

ედებ

ის მ

ნიშვ

ნელ

ოვნ

ება:

„ძალ

იან

დაბ

ალი“

- „დ

აბალ

ი“

პასუ

ხისმ

გებე

ლი

შემა

რბი

ლებ

ელი

ღო

ნისძ

იებე

ბის

გატ

არებ

აზე:

ო

პერ

ატო

რი

კომპ

ანია

დან

ადგა

რებ

ის

ტექ

ნიკუ

რი

მდგო

მარ

ეობი

ს კო

ნტრ

ოლ

ი.

საჭი

რო

ების

შე

მთხვ

ევაშ

ი ინ

სტრ

უმე

ნტალ

ურ

ი გა

ზო

მვებ

ი.

შემა

რბი

ლებ

ელი

ღო

ნისძ

იებე

ბის

შესრ

ულ

ების

ვად

ები:

a-

მშენ

ებლ

ობი

ს ეტ

აპზ

ე;

d -

ექსპ

ლუ

ატაც

იისა

ს.

შემა

რბი

ლებ

ელი

ღო

ნისძ

იებე

ბის

ჩატ

არებ

ის ხ

არჯ

ები:

b,

პუ

ნქტ

ებით

გა

თვა

ლის

წინე

ბულ

ი ღ

ონი

სძიე

ბები

შეი

ძლებ

ა დ

აკავ

შირ

ებუ

ლი

იყო

ს „დ

აბალ

“ ხა

რჯ

ებთ

ან.

ნიად

აგის

დაბ

ინძუ

რებ

ა: ნი

ადაგ

ის დ

აბინ

ძურ

ება

ნარ

ჩენე

ბით

; დ

აბინ

ძურ

ება

საწვ

ავის

,

ნიად

აგის

დაბ

ინძუ

რებ

ის

პრევ

ენცი

ა დ

ა შე

საბა

მისა

დ გ

არემ

ოზ

ე ის

ეთის

სახ

ის

a.

ნაგე

ბობი

ს უ

ზრ

უნვ

ელყო

ფა

შესა

ბამი

სი ტ

ექნი

კურ

ი სა

შუალ

ებებ

ით დ

ა ინ

ვენტ

არით

(კო

ნტეი

ნერ

ები,

დ

აღვრ

ის შ

ემკრ

ები

საშუ

ალებ

ები

და ა

.შ).

b.

პერ

სონა

ლის

ინს

ტრ

უქტ

აჟი;

პასუ

ხისმ

გებე

ლი

შემა

რბი

ლებ

ელი

ღო

ნისძ

იებე

ბის

გატ

არებ

აზე:

ო

პერ

ატო

რი

კომპ

ანია

ნარ

ჩენე

ბის

მენე

ჯმე

ნტის

გე

გმის

შე

სრუ

ლებ

ის

შემა

რბი

ლებ

ელი

ღო

ნისძ

იებე

ბის

შესრ

ულ

ების

ვად

ები:

of 1

85

ზეთ

ების

ან

სხვა

ნი

ვთიე

რებ

ების

დაღ

ვრის

შე

მთხვ

ევაშ

ი.

მნიშ

ვნელ

ოვნ

ება:

„დ

აბალ

ი“

არაპ

ირდ

აპირ

ი ზ

ემო

ქმედ

ებებ

ის

შემც

ირებ

ა, რ

ოგო

რიც

აა:

ცხო

ველ

თა

საცხ

ოვრ

ებელ

ი გა

რემ

ოს

გაუ

არეს

ება;

მცენ

არეუ

ლ ს

აფარ

ზე

არაპ

ირდ

აპირ

ი ზ

ემო

ქმედ

ება;

მი

წისქ

ვეშა

და

ზედ

აპირ

ულ

ი წყ

ლებ

ის

დაბ

ინძუ

რებ

ა.

c.

ზეთ

ების

დაღ

ვრის

შემ

თხვ

ევაშ

ი ნი

ადაგ

ის

დაბ

ინძუ

რებ

ულ

ი ფ

ენის

მო

ხსნა

და

სარ

ემედ

იაცი

ო

სამუ

შაო

ების

ჩატ

არებ

ა; d.

ნა

რჩე

ნები

ს სა

თან

ადო

მენ

ეჯმე

ნტი;

e.

სა

რემ

ონტ

ო ს

ამუ

შაო

ების

შეს

რუ

ლებ

ის პ

რო

ცესშ

ი მშ

ენებ

ლო

ბის

ფაზ

ისათ

ვის

გათ

ვალ

ისწი

ნებუ

ლი

შემა

რბი

ლებ

ელი

ღო

ნისძ

იებე

ბის

შესრ

ულ

ება.

ნა

რჩე

ნი ზ

ემო

ქმედ

ების

მნი

შვნე

ლო

ვნებ

ა: „ძ

ალია

ნ დ

აბალ

ი“

a, b

, c,

d, e

– ო

პერ

ირებ

ის ე

ტაპ

ი;

კონტ

რო

ლი.

ზ

ეთშე

მცვე

ლი

დან

ადგა

რ-

მექა

ნიზ

მები

ს გა

მარ

თუ

ლო

ბის

კონტ

რო

ლი.

ნი

ადაგ

ის დ

ა გრ

უნტ

ის

მდგო

მარ

ეობი

ს ვი

ზუ

ალუ

რი

კონტ

რო

ლი.

შემა

რბი

ლებ

ელი

ღო

ნისძ

იებე

ბის

ჩატ

არებ

ის ხ

არჯ

ები:

a,

b,

c, d

, f შ

ეიძლ

ება

დაკ

ავში

რებ

ულ

ი იყ

ოს

„დაბ

ალ“

ხარ

ჯებ

თან

.

ზედ

აპირ

ულ

ი წყ

ლებ

ის

დაბ

ინძუ

რებ

ა:

ზედ

აპირ

ულ

ი წყ

ლებ

ის

დაბ

ინძუ

რებ

ა ნა

რჩე

ნები

თ,

გაუ

წმენ

დავ

ი ჩა

მდინ

არე

წყლ

ებით

. მნ

იშვნ

ელო

ვნებ

ა:

„დაბ

ალი“

ზედ

აპირ

ულ

ი წყ

ლებ

ის

დაბ

ინძუ

რებ

ის პ

რევ

ენცი

ა დ

ა შე

საბა

მისა

დ

გარ

ემო

ზე

ისეთ

ის ს

ახის

ზ

ემო

ქმედ

ებებ

ის

შემც

ირებ

ა, რ

ოგო

რიც

აა:

წყლ

ის

ბიო

მრავ

ალფ

ერო

ვნებ

აზე

ზემ

ოქმ

ედებ

ა;

მიწი

სქვე

შა წ

ყლებ

ის

დაბ

ინძუ

რებ

ა; წყ

ლის

რეს

ურ

სებზ

ე დ

ამო

კიდ

ებუ

ლ

რეც

ეპტ

ორ

ებზ

ე (ც

ხოვე

ლებ

ი,

მოსა

ხლეო

ბა)

ზემ

ოქმ

ედებ

ა.

a.

გამწ

მენდ

ი ნა

გებო

ბის

მუშა

ობი

ს ეფ

ექტ

ურ

ობი

ს კო

ნტრ

ოლ

ი;

b.

საწვ

ავის

/ზეთ

ების

ავა

რიუ

ლ დ

აღვი

ს შე

მთხვ

ევაშ

ი დ

აბინ

ძურ

ების

ლო

კალ

იზაც

ია დ

ა ზედ

აპირ

ულ

წყ

ლებ

ში მ

ოხვ

ედრ

ის პ

რევ

ენცი

ის ღ

ონი

სძიე

ბები

ს გა

ტარ

ება;

c.

სა

წვავ

ის/ზ

ეთებ

ის შ

ენახ

ვისა

და

გამო

ყენე

ბის

წესე

ბის

დაც

ვაზ

ე სი

სტემ

ატუ

რი

ზედ

ამხე

დვე

ლო

ბა;

d.

პერ

სონა

ლს

ინსტ

რუ

ქტაჟ

ი გა

რემ

ოს

დაც

ვის

და

უსა

ფრ

თხო

ების

საკ

ითხე

ბზე;

e.

ავ

არიუ

ლ ს

იტუ

აციე

ბის

პრევ

ენცი

ულ

ი ღ

ონი

სძიე

ბები

ს გა

ტარ

ებაზ

ე ზ

ედამ

ხედ

ველ

ობა

. ამ

ასთ

ან,

• ნა

რჩე

ნები

ს მე

ნეჯ

მენტ

ის გ

ეგმი

თ გ

ათვა

ლის

წინე

ბულ

ი ღ

ონი

სძიე

ბები

ს შე

სრუ

ლებ

ის ს

ისტ

ემატ

ურ

ი კო

ნტრ

ოლ

ი (ი

ხ. შ

ესაბ

. პუ

ნქტ

ი).;

• ნი

ადაგ

ის დ

აბინ

ძურ

ების

აგან

დაც

ვის

მიზ

ნით

გა

წერ

ილი

შემა

რბი

ლებ

ელი

ღო

ნისძ

იებე

ბის

გატ

არებ

ა (ი

ხ. შ

ესაბ

. პუ

ნქტ

ი).

ნარ

ჩენი

ზემ

ოქმ

ედებ

ის მ

ნიშვ

ნელ

ოვნ

ება:

„ძალ

იან

დაბ

ალი“

პასუ

ხისმ

გებე

ლი

შემა

რბი

ლებ

ელი

ღო

ნისძ

იებე

ბის

გატ

არებ

აზე:

ო

პერ

ატო

რი

კომპ

ანია

ნარ

ჩენე

ბის

მენე

ჯმე

ნტის

გე

გმის

შე

სრუ

ლებ

ის

კონტ

რო

ლი.

სა

წვავ

ის დ

ა ზ

ეთებ

ის შ

ენახ

ვის

და

გამო

ყენე

ბის

წესე

ბის

შესრ

ულ

ების

კო

ნტრ

ოლ

ი.

ნიად

აგის

და

წყლ

ის

მდგო

მარ

ეობი

ს ვი

ზუ

ალუ

რი

კონტ

რო

ლი.

შემა

რბი

ლებ

ელი

ღო

ნისძ

იებე

ბის

შესრ

ულ

ების

ვად

ები:

a

– ო

პერ

ირებ

ის ფ

აზაზ

ე;

b -

ზეთ

ების

დაღ

ვრის

შემ

დგო

მ უ

მოკლ

ეს ვ

ადებ

ში.

c, d

, e

- ექ

სპლ

უატ

აციი

ს ფ

აზაზ

ე რ

ეგუ

ლარ

ულ

ად;

შემა

რბი

ლებ

ელი

ღო

ნისძ

იებე

ბის

ჩატ

არებ

ის ხ

არჯ

ები:

ღ

ონი

სძიე

ბები

ს შე

სრუ

ლებ

ა შე

იძლ

ება

დაკ

ავში

რებ

ულ

ი იყ

ოს

„დაბ

ალ“

ხარ

ჯებ

თან

.

ვიზ

უალ

ურ

-ლან

დშა

ფტ

ურ

ი ცვ

ლილ

ება:

ადამ

იანთ

ა უ

კმაყ

ოფ

ილებ

ის

a.

ნაგე

ბობი

ს მო

წყო

ბისა

ს შე

ძლებ

ისდ

აგვა

რად

ბუ

ნებრ

ივი

მასა

ლის

გამ

ოყე

ნება

, ფერ

ების

სათ

ანად

ო შ

ერჩე

ვა;

b.

სარ

ეკუ

ლტ

ივაც

იო დ

ა ლ

ანდ

შაფ

ტის

გამ

წვან

ებით

ი

პასუ

ხისმ

გებე

ლი

შემა

რბი

ლებ

ელი

ღო

ნისძ

იებე

ბის

გატ

არებ

აზე:

ო

პერ

ატო

რი

კომპ

ანია

ნარ

ჩენე

ბის

მენე

ჯმე

ნტის

გეგ

მის

შესრ

ულ

ების

of 1

85

ვიზ

უალ

ურ

ი ცვ

ლილ

ება

ნაგე

ბობი

ს არ

სებო

ბის

გამო

; ნა

რჩე

ნები

თ დ

აბინ

ძურ

ება.

მმნიშ

ვნელ

ოვნ

ება:

„ს

აშუ

ალო

“

გამო

რიც

ხვა;

ცხო

ველ

თა

საცხ

ოვრ

ებელ

ი გა

რემ

ოს

ცვლ

ილებ

ის დ

ა ცხ

ოვე

ლთ

ა მიგ

რაც

იის

მინი

მუმა

მდე

შემც

ირებ

ა.

სამუ

შაო

ების

ჩატ

არებ

ა;

c.

ნარ

ჩენე

ბის

სათ

ანად

ო მ

ენეჯ

მენტ

ი.

ნარ

ჩენი

ზემ

ოქმ

ედებ

ის მ

ნიშვ

ნელ

ოვნ

ება:

„დ

აბალ

ი“

შემა

რბი

ლებ

ელი

ღო

ნისძ

იებე

ბის

შესრ

ულ

ების

ვად

ები:

a,

b -

მშე

ნებლ

ობი

ს ეტ

აპზ

ე დ

ა ექ

სპლ

უატ

აცია

ში გ

აშვე

ბამდ

ე;

c– ე

ქსპლ

უატ

აციი

ს ფ

აზაზ

ე რ

ეგუ

ლარ

ულ

ად.

კონტ

რო

ლი.

ვი

ზუ

ალუ

რი

მონი

ტო

რინ

გი

ტერ

იტო

რიი

ს სა

ნიტ

არუ

ლ-

ეკო

ლო

გიუ

რი

მდგო

მარ

ეობი

ს კო

ნტრ

ოლ

ის

მიზ

ნით

.

შემა

რბი

ლებ

ელი

ღო

ნისძ

იებე

ბის

ჩატ

არებ

ის ხ

არჯ

ები:

a,

b პ

უნქ

ტებ

ით

გათ

ვალ

ისწი

ნებუ

ლი

ღო

ნისძ

იებე

ბის

შესრ

ულ

ება

შეიძ

ლებ

ა დ

აკავ

შირ

ებუ

ლი

იყო

ს „დ

აბალ

“ ხ

არჯ

ებთ

ან.

ზემ

ოქმ

ედებ

ა სახ

ეობა

თა

ქცევ

აზე:

•

მდ. ბ

ახვი

სწყა

ლში

წყლ

ის

დო

ნის

შემც

ირებ

ის დ

ა ტ

ყის

გამე

ჩხერ

ების

გამ

ო

ნორ

მალ

ურ

ი ცხ

ოვე

ლმო

ქმედ

ების

დ

აქვე

ითებ

ა. ცხ

ოვე

ლთ

ა მი

გრაც

ია;

მნიშ

ვნელ

ოვნ

ება:

„მ

აღალ

ი“-„

საშუ

ალო

“

ცხო

ველ

თა ს

ახეო

ბებზ

ე პი

რდ

აპირ

ი დ

ა არ

აპირ

დაპ

ირი

ზემ

ოქმ

ედებ

ის

მინი

მუმა

მდე

შემც

ირებ

ა.

a.

მცენ

არეუ

ლ ს

აფარ

ზე

მიყე

ნებუ

ლი

ზია

ნის

კომპ

ენსა

ციის

მი

ზნი

თ ტ

ყის

კორ

ომე

ბის

გაშე

ნება

/გახ

არებ

ა;

b.

კაშხ

ლის

ქვე

და

ბიეფ

ში ს

ავალ

დებ

ულ

ო ე

კოლ

ოგი

ურ

ი ხა

რჯ

ის გ

ატარ

ება.

c.

ღ

ამის

გან

ათებ

ის ს

იტემ

ების

ოპტ

იმიზ

აცია

; ას

ევე,

•

ნარ

ჩენე

ბის

სათ

ანად

ო მ

ენეჯ

მენტ

ი;

• წყ

ლის

, ნია

დაგ

ის დ

ა ატ

მოსფ

ერუ

ლი

ჰაერ

ის

დაბ

ინძუ

რებ

ის შ

ემარ

ბილ

ებელ

ი ღ

ონი

სძიე

ბები

ს გა

ტარ

ება

(იხ.

შეს

აბამ

ისი

პუნქ

ტ.).

ნა

რჩე

ნი ზ

ემო

ქმედ

ების

მნი

შვნე

ლო

ვნებ

ა:

„საშ

უალ

ო“-

„დაბ

ალი“

პასუ

ხისმ

გებე

ლი

შემა

რბი

ლებ

ელი

ღო

ნისძ

იებე

ბის

გატ

არებ

აზე:

ო

პერ

ატო

რი

კომპ

ანია

მშენ

არეუ

ლი

საფ

არის

აღ

წარ

მოებ

ის

კონტ

რო

ლი.

ეკ

ოლ

ოგი

ურ

ი ხა

რჯ

ის გ

ატარ

ების

კო

ნტრ

ოლ

ი.

შემა

რბი

ლებ

ელი

ღო

ნისძ

იებე

ბის

შესრ

ულ

ების

ვად

ები:

a

- რ

ეკუ

ლტ

ივაც

იის

ეტაპ

ზე;

b,

c –

ექს

პლუ

ატაც

იის

ფაზ

აზე

რეგ

ულ

არუ

ლად

. შე

მარ

ბილ

ებელ

ი ღ

ონი

სძიე

ბები

ს ჩა

ტარ

ების

ხარ

ჯებ

ი:

a პუ

ნქტ

ით გ

ათვა

ლის

წინე

ბულ

ი ღ

ონი

სძიე

ბები

შეი

ძლებ

ა დ

აკავ

შირ

ებუ

ლი

იყო

ს „ს

აშუ

ალო

“ ან

„მა

ღალ

“ ხა

რჯ

ებთ

ან.

ზ

ემო

ქმედ

ება წ

ყლის

ბი

ომრ

ავალ

ფერ

ოვნ

ებაზ

ე:

• სა

ცხო

ვრებ

ელი

გარ

ემო

ს გა

უარ

ესებ

ა წ

ყალ

ში

დამ

აბინ

ძურ

ებელ

ი ნი

ვთიე

რებ

ების

a.

წყლ

ის

ბიო

მრავ

ალფ

ერო

ვნ-

ების

მაქ

სიმა

ლუ

რად

შე

ნარ

ჩუნე

ბა.

a.

მდ. ო

ჩხამ

ურ

ში დ

აბინ

ძურ

ებუ

ლი

წყლ

ის ჩ

აშვე

ბის

პრევ

ენცი

ის მ

იზნი

თ გ

ამწმ

ენდ

ი ნა

გეო

ბის

მუშა

ობი

ს ეფ

ექტ

ურ

ობი

ს სი

სტემ

ატუ

რი

კონტ

რო

ლი;

b.

ავ

არიუ

ლი

სიტ

უაც

იები

ს დ

ა ამ

ასთ

ან დ

აკავ

შირ

ებით

ავ

არიუ

ლი

ჩაშვ

ებებ

ის პ

რევ

ენცი

ულ

ი ღ

ონი

სძიე

ბები

ს სი

თემ

ატუ

რად

გატ

არებ

ა.

c.

უკა

ნონო

თევ

ზაო

ბის

ამკრ

ძალ

ავი

ქცევ

ის კ

ოდ

ექსი

ს

პასუ

ხისმ

გებე

ლი

შემა

რბი

ლებ

ელი

ღო

ნისძ

იებე

ბის

გატ

არებ

აზე:

ო

პერ

ატო

რი

კომპ

ანია

ნარ

ჩენე

ბის

მენე

ჯმე

ნტის

გე

გმის

შე

სრუ

ლებ

ის

კონტ

რო

ლი.

მდ

. ოჩხ

ამუ

რის

შემა

რბი

ლებ

ელი

ღო

ნისძ

იებე

ბის

შესრ

ულ

ების

ვად

ები:

a,

b, c

- მ

შენე

ბლო

ბის

ეტაპ

ზე;

of 1

85

კონც

ენტ

რაც

იის

მომა

ტებ

ით;

მნიშ

ვნელ

ოვნ

ება:

სა

შუალ

ო“

შემუ

შავე

ბა დ

ა პე

რსო

ნალ

ის ი

ნსტ

რუ

ქტაჟ

ი.

ნარ

ჩენი

ზემ

ოქმ

ედებ

ის მ

ნიშვ

ნელ

ოვნ

ება:

„დ

აბალ

იი“

შემა

რბი

ლებ

ელი

ღო

ნისძ

იებე

ბის

ჩატ

არებ

ის ხ

არჯ

ები:

შე

მარ

ბილ

ებელ

ი ღ

ონი

სძიე

ბები

შე

იძლ

ება

დაკ

ავში

რებ

ულ

ი იყ

ოს

„დაბ

ალ“

ხარ

ჯებ

თან

.

ბიო

ლო

გიუ

რი

გარ

ემო

ს პე

რიო

დუ

ლი

მონი

ტო

რინ

გი.

ნარ

ჩენე

ბით

გარ

ემო

ს დ

აბინ

ძურ

ების

რის

კები

: სა

ხიფ

ათო

ნარ

ჩენე

ბი

საყო

ფაც

ხოვრ

ებო

ნარ

ჩენე

ბი.

მნიშ

ვნელ

ოვნ

ება:

„დ

აბალ

ი“

ნარ

ჩენე

ბის

გარ

ემო

ში

უსი

სტემ

ოდ

გავ

რცე

ლებ

ის

პრევ

ენცი

ა დ

ა გა

რემ

ოზ

ე ის

ეთის

სახ

ის

ზემ

ოქმ

ედებ

ების

შე

მცირ

ება,

რო

გორ

იცაა

: ად

ამია

ნის

ჯან

მრთ

ელო

ბაზ

ე ნე

გატ

იურ

ი ზ

ემო

ქმედ

ება;

წყ

ლის

გარ

ემო

ს დ

აბინ

ძურ

ება;

ცხ

ოვე

ლებ

ზე

უარ

ყოფ

ითი

ზემ

ოქმ

ედებ

ა;

უარ

ყოფ

ითი

ვიზ

უალ

ურ

-ლ

ანდ

შაფ

ტუ

რი

ცვლ

ილებ

ა დ

ა სხ

ვ.

a.

სახი

ფათ

ო ნ

არჩე

ნები

ს დ

რო

ებით

ი გა

ნთავ

სები

სთვი

ს ნა

გებო

ბის

ტერ

იტო

რია

ზე

შესა

ბამი

სი ს

ასაწ

ყობო

ინ

ფრ

ასტ

რუ

ქტუ

რის

მო

წყო

ბა;

b.

ტერ

იტო

რია

ზე

შესა

ბამი

სი კ

ონტ

ეინე

რებ

ის დ

ადგმ

ა, სა

ყოფ

აცხო

ვრებ

ო ნ

არჩე

ნები

ს გა

ნთავ

სები

სთვი

ს;

c.

ნარ

ჩენე

ბის

მარ

თვი

სათ

ვის

გამო

ყოფ

ილი

იქნა

ს სა

თან

ადო

მო

მზად

ების

მქო

ნე პ

ერსო

ნალ

ი, რ

ომე

ლსა

ც ჩა

უტ

არდ

ება ს

წავლ

ება

და

ტეს

ტირ

ება;

d.

პერ

სონა

ლის

ინს

ტრ

უქტ

აჟი;

e.

ტ

ერიტ

ორ

იები

დან

სახ

იფათ

ო ნ

არჩე

ნები

ს გა

ტან

ა შე

მდგო

მი მ

ართ

ვის

მიზ

ნით

მო

ხდეს

მხო

ლო

დ ა

მ სა

ქმია

ნობა

ზე

სათ

ანად

ო ნ

ებარ

თვი

ს მქ

ონე

კო

ნტრ

აქტ

ორ

ის ს

აშუ

ალებ

ით.

ნარ

ჩენი

ზემ

ოქმ

ედებ

ის მ

ნიშვ

ნელ

ოვნ

ება:

„ძალ

იან

დაბ

ალი“

პასუ

ხისმ

გებე

ლი

შემა

რბი

ლებ

ელი

ღო

ნისძ

იებე

ბის

გატ

არებ

აზე:

ო

პერ

ატო

რი

კომპ

ანია

ნარ

ჩენე

ბის

მარ

თვი

სათ

ვის

სპეც

იალ

ურ

ად

გამო

ყოფ

ილი

პერ

სონა

ლის

მიე

რ

ნარ

ჩენე

ბის

მენე

ჯმე

ნტის

გე

გმის

შე

სრუ

ლებ

ის

კონტ

რო

ლი,

ნა

რჩე

ნები

ს რ

აოდ

ენო

ბის

და

სახე

ების

აღრ

იცხვ

ა, შე

საბა

მისი

ჟუ

რნა

ლის

წა

რმო

ება.

შემა

რბი

ლებ

ელი

ღო

ნისძ

იებე

ბის

შესრ

ულ

ების

ვად

ები:

a,

b,

c, d

, e –

ექს

პლუ

ატაც

იის

ფაზ

აზე

რეგ

ულ

არუ

ლად

. შე

მარ

ბილ

ებელ

ი ღ

ონი

სძიე

ბები

ს ჩა

ტარ

ების

ხარ

ჯებ

ი:

ღო

ნისძ

იებე

ბის

შესრ

ულ

ება

შეიძ

ლებ

ა დ

აკავ

შირ

ებუ

ლი

იყო

ს „დ

აბალ

“ ხა

რჯ

ებთ

ან.

ჯან

მრთ

ელო

ბასა

და

უსა

ფრ

თხო

ებას

თან

დ

აკავ

შირ

ებუ

ლი

რის

კები

: •

მოსა

ხლეო

ბის

ჯან

მრთ

ელო

ბასა

და

უსა

ფრ

თხო

ებაზ

ე მო

სალ

ოდ

ნელ

ი ზ

ემო

ქმედ

ება;

• დ

ასაქ

მებუ

ლი

პერ

სონა

ლის

ჯ

ანმრ

თელ

ობა

სა დ

ა უ

საფ

რთ

ხოებ

აზე

• ად

ამია

ნის

ჯან

მრთ

ელო

ბისა

და

უსა

ფრ

თხო

ების

უ

ზრ

უნვ

ელყო

ფა.

a.

პერ

სონა

ლის

თვი

ს ტ

რეი

ნინგ

ების

ჩატ

არებ

ა უ

საფ

რთ

ხოებ

ისა დ

ა შრ

ომი

ს დ

აცვი

ს სა

კით

ხებზ

ე;

b.

პერ

სონა

ლის

სამ

ედიც

ინო

დაზ

ღვე

ვის

უზ

რუ

ნველ

ყოფ

ა; c.

დ

ასაქ

მებუ

ლი

პერ

სონა

ლის

უზ

რუ

ნველ

ყოფ

ა ინ

დივ

იდუ

ალუ

რი

დაც

ვის

საშუ

ალებ

ებით

; d.

ჯ

ანმრ

თელ

ობი

სათ

ვის

სახი

ფათ

ო უ

ბნებ

ის შ

ემო

ღო

ბვა;

e.

ნაგე

ბობა

ზე

სამე

დიც

ინო

ყუ

თებ

ის ა

რსე

ბობა

; f.

დან

ადგა

რებ

ის ტ

ექნი

კურ

ი გა

მარ

თუ

ლო

ბის

უზ

რუ

ნველ

ყოფ

ა; g.

ნა

გებო

ბის

ინფ

რას

ტრ

უქტ

ურ

ულ

ობი

ექტ

ებზ

ე უ

ცხო

პი

რთ

ა უნე

ბარ

თვო

დ ან

სპე

ციალ

ურ

ი დ

ამცა

ვი

საშუ

ალებ

ების

გარ

ეშე

მოხვ

ედრ

ის დ

ა გად

აად

გილ

ების

პასუ

ხისმ

გებე

ლი

შემა

რბი

ლებ

ელი

ღო

ნისძ

იებე

ბის

გატ

არებ

აზე:

ო

პერ

ატო

რი

კომპ

ანია

დან

ადგა

რებ

ის

ტექ

ნიკუ

რი

გამა

რთ

ულ

ობი

ს კო

ნტრ

ოლ

ი.

ინცი

დენ

ტებ

სა დ

ა უ

ბედ

ურ

შე

მთხვ

ევებ

ზე

ჩანა

წერ

ების

წა

რმო

ება.

პერ

სონა

ლის

დ

აუგე

გმავ

ი შე

მოწმ

ება

-

შემა

რბი

ლებ

ელი

ღო

ნისძ

იებე

ბის

შესრ

ულ

ების

ვად

ები:

a

- პერ

სონა

ლის

აყვ

ანის

ას დ

ა შე

მდგო

მ წე

ლიწ

ადში

რ

ამდ

ენჯ

ერმე

; b

, c, d

, e, f

- ს

ამუ

შაო

ების

დ

აწყე

ბამდ

ე დ

ა მუ

დმი

ვი

განა

ხლებ

ა;

g, h

, ij –

მუ

დმი

ვად

სამ

უშა

ოებ

ის

წარ

მოებ

ისას

.

of 1

85

მოსა

ლო

დნე

ლი

ზემ

ოქმ

ედებ

ა. მნ

იშვნ

ელო

ვნებ

ა:

„საშ

უალ

ო“

კონტ

რო

ლი;

h.

რის

კის

შეფ

ასებ

ა ად

გილ

ებზ

ე, პ

ერსო

ნალ

ისათ

ვის

კონკ

რეტ

ულ

ი რ

ისკ-

ფაქ

ტო

რებ

ის დ

ასად

გენა

დ დ

ა ას

ეთი

რის

კები

ს შე

საბა

მისი

მარ

თვი

ს მი

ზნი

თ;

i. ინ

ციდ

ენტ

ების

ა და უ

ბედ

ურ

ი შე

მთხვ

ევებ

ის

სააღ

რიც

ხვო

ჟუ

რნა

ლის

წარ

მოებ

ა.

ამ

ასთ

ან,

• წყ

ლის

ა და

ნიად

აგის

ხარ

ისხი

ს გა

უარ

ესებ

ის თ

ავიდ

ან

აცილ

ების

ყვე

ლა ღ

ონი

სძიე

ბის

გატ

არებ

ა. ხ

მაუ

რის

გა

ვრცე

ლებ

ის შ

ემარ

ბილ

ებელ

ი ღ

ონი

სძიე

ბები

ს გა

ტარ

ება

(იხ.

შეს

აბამ

ისი

პუნქ

ტებ

ი);

ნარ

ჩენი

ზემ

ოქმ

ედებ

ის მ

ნიშვ

ნელ

ოვნ

ება:

„ძ

ალია

ნ დ

აბალ

ი“

შემა

რბი

ლებ

ელი

ღო

ნისძ

იებე

ბის

ჩატ

არებ

ის ხ

არჯ

ები:

b,

c, d

, e -

პუ

ნქტ

ებით

გა

თვა

ლის

წინე

ბულ

ი ღ

ონი

სძიე

ბები

ს შე

სრუ

ლებ

ა შე

იძლ

ება

დაკ

ავში

რებ

ულ

ი იყ

ოს

„საშ

უალ

ო“ ხ

არჯ

ებთ

ან.

ინსპ

ექტ

ირებ

ა.

of 185

99 გარემოსდაცვითი მონიტორინგის გეგმა

გამწმენდი ნაგებობის მშენებლობის და ექსპლუატაციის პროექტის განხორციელების ფარგლებში ეკოლოგიური მონიტორინგის ორგანიზება ითვალისწინებს შემდეგი ამოცანების გადაჭრას:

• სამშენებლო სამუშაოების და ექსპლუატაციის დროს მოქმედი გარემოსდაცვითი კანონმდებლობის მოთხოვნათა შესრულების დადასტურება;

• რისკებისა და ეკოლოგიური ზემოქმედებების კონტროლირებადობის უზრუნველყოფა;

• დაინტერესებული პირების უზრუნველყოფა სათანადო გარემოსდაცვითი ინფორმაციით;

• ნეგატიური ზემოქმედების შემამცირებელი/შემარბილებელი ღონისძიებების განხორციელების დადასტურება, მათი ეფექტურობის განსაზღვრა და აუცილებლობის შემთხვევაში მათი კორექტირება;

• პროექტის განხორციელების (სამშენებლო სამუშაოები და ექსპლუატაცია) პერიოდში პერმანენტული გარემოსდაცვითი კონტროლი.

ნაგებობის მშენებლობისას და ექსპლუატაციისას გარემოსდაცვითი მონიტორინგის გეგმა მოცემულია პარაგრაფებში 9.1. და 9.2. უნდა აღინიშნოს, რომ წარმოდგენილ გეგმას ზოგადი სახე გააჩნია და საქმიანობის განხორციელების პროცესში შესაძლებელია მისი დეტალიზება და გარკვეული მიმართულებით კორექტირება.

of 1

85

99.1

გარ

ემო

სდაც

ვით

ი მო

ნიტ

ორ

ინგი

ს გე

გმა -

მშე

ნებლ

ობი

ს ეტ

აპი

კონტ

რო

ლის

საგ

ანი/

სა

კონტ

რო

ლო

ქმ

ედებ

ა

კონტ

რო

ლის

/სინ

ჯის

აღ

ების

წერ

ტილ

ი მე

თო

დი

სიხშ

ირე/

დრ

ო

მიზ

ანი

პასუ

ხისმ

გებე

ლი

პირ

ი

1 2

3 4

5 6

ჰაერ

ი (მ

ტვე

რი

და

გამო

ნაბო

ლქვ

ი)

სამშ

ენებ

ლო

ბან

აკი;

სა

მშენ

ებლ

ო მ

ოედ

ანი;

სა

მშენ

ებლ

ო

მოედ

ნამდ

ე მი

სასვ

ლელ

ი გზ

ა;

უახ

ლო

ესი

რეც

ეპტ

ორ

ი (ქ

. ქო

ბულ

ეთის

სა

ცხო

ვრებ

ელი

ზო

ნა)

ვიზ

უალ

ურ

ი მა

ნქან

ა-დ

ანად

გარ

ების

ტ

ექნი

კურ

ი გა

მარ

თუ

ლო

ბის

კონტ

რო

ლი

ინსტ

რუ

მენტ

ალუ

რი

გაზ

ომვ

ა

მიწი

ს სა

მუშა

ოებ

ის წ

არმო

ების

პრ

ოცე

სში,

პერ

იოდ

ულ

ად მ

შრალ

ამ

ინდ

ში.

სამშ

ენებ

ლო

სამ

უშა

ოებ

ის დ

რო

ს.

ინტ

ენსი

ურ

ი სა

ტრ

ანსპ

ორ

ტო

ო

პერ

აციე

ბისა

ს მშ

რალ

ამი

ნდში

. ტ

ექნი

კის

გამა

რთ

ულ

ობი

ს შე

მოწმ

ება

- სამ

უშა

ოს

დაწ

ყება

მდე;

სა

ტრ

ასპო

რტ

ო გ

ზებ

ის დ

ა სა

მშენ

ებლ

ო მ

ოენ

ის წ

ყლით

პე

რიო

დუ

ლად

დას

ველ

ება.

გა

ზო

მვა

- საჭ

ირო

ების

შემ

თხვ

ევაშ

ი (ს

აჩივ

რებ

ის შ

ემო

სვლ

ის შ

ემდ

ეგ).

ატმო

სფერ

ულ

ი ჰა

ერის

ხა

რის

ხის

ნო

რმა

ტიუ

ლთ

ან

შესა

ბამი

სობი

ს უ

ზრ

უნვ

ელყო

ფა

მოსა

ხლეო

ბის

მინი

მალ

ურ

ი შე

შფო

თებ

ა პე

რსო

ნალ

ის

უსა

ფრ

თხო

ების

უ

ზრ

უნვ

ელყო

ფა

მცენ

არეუ

ლი

საფ

არის

/ფლ

ორ

ის დ

ა ფ

აუნი

ს მი

ნიმა

ლუ

რი

შეშფ

ოთ

ება

მშენ

ებელ

ი კო

ნტრ

აქტ

ორ

ი;

დამ

კვეთ

ი

ხმაუ

რი

და

ვიბრ

აცია

სა

მშენ

ებლ

ო ბ

ანაკ

ი;

სამშ

ენებ

ლო

მო

ედან

ი;

უახ

ლო

ესი

რეც

ეპტ

ორ

ი (ქ

. ქო

ბულ

ეთის

სა

ცხო

ვრებ

ელი

ზო

ნა)

მანქ

ანა-

დან

ადგა

რებ

ის

ტექ

ნიკუ

რი

გამა

რთ

ულ

ობი

ს კო

ნტრ

ოლ

ი;

ინსტ

რუ

მენტ

ალუ

რი

გაზ

ომვ

ა.

ტექ

ნიკი

ს გა

მარ

თუ

ლო

ბის

შემო

წმებ

ა ყო

ველ

დღ

იურ

ად ს

ამუ

შაო

ს დ

აწყე

ბამდ

ე ინ

სტრ

უმე

ნტალ

ურ

ი გა

ზო

მვა

- პე

რიო

დუ

ლად

დ

ა/ან

საჩ

ივრ

ების

შემ

ოსვ

ლის

შე

მდეგ

.

ჯან

დაც

ვის

და

უსა

ფრ

თხო

ების

ნო

რმე

ბთან

შეს

აბამ

ისო

ბის

უზ

რუ

ნველ

ყოფ

ა,

პერ

სონა

ლის

თვი

ს კო

მფო

რტ

ულ

ი სა

მუშა

ო

პირ

ობე

ბის

შექმ

ნა

შენო

ბა-ნ

აგებ

ობე

ბის

მდგო

მარ

ეობი

ს შე

ნარ

ჩუნე

ბა

ფაუ

ნის

/მო

სახლ

ეობი

ს მი

ნიმა

ლუ

რი

შეშფ

ოთ

ება

მშენ

ებელ

ი კო

ნტრ

აქტ

ორ

ი;

დამ

კვეთ

ი

of 1

85

ნიად

აგი

სამშ

ენებ

ლო

ბან

აკი

სამშ

ენებ

ლო

მო

ედან

ი

მასა

ლებ

ის დ

ა ნა

რჩე

ნები

ს დ

ასაწ

ყობე

ბის

ადგი

ლებ

ი.

კონტ

რო

ლი,

მე

თვა

ლყუ

რეო

ბა

მანქ

ანა-

დან

ადგა

რებ

ის

ტექ

ნიკუ

რი

გამა

რთ

ულ

ობი

ს კო

ნტრ

ოლ

ი;

ლაბ

ორ

ატო

რიუ

ლი

კონტ

რო

ლი

პერ

იოდ

ულ

ი შე

მოწმ

ება;

შე

მოწმ

ება

სამუ

შაო

ს დ

ასრ

ულ

ების

შე

მდეგ

. ლ

აბო

რატ

ორ

იულ

ი კვ

ლევ

ა -

დამ

აბინ

ძურ

ებელ

ი ნი

ვთიე

რებ

ების

დ

აღვრ

ის შ

ემთ

ხვევ

აში

ნიად

აგის

სტ

აბილ

ურ

ობი

ს დ

ა ხა

რის

ხის

შენა

რჩუ

ნება

მშენ

ებელ

ი კო

ნტრ

აქტ

ორ

ი;

დამ

კვეთ

ი

წყალ

ი სა

მშენ

ებლ

ო ბ

ანაკ

ი;

სამშ

ენებ

ლო

მო

ედან

ი.

ვიზ

უალ

ურ

ი მა

ნქან

ა-დ

ანად

გარ

ების

ტ

ექნი

კურ

ი გა

მარ

თუ

ლო

ბის

კონტ

რო

ლი

მყარ

ი ნა

რჩე

ნები

ს მე

ნეჯ

მენტ

ის

კონტ

რო

ლი

ჩამდ

ინარ

ე წყ

ლებ

ის

მენე

ჯმე

ნტის

კო

ნტრ

ოლ

ი ლ

აბო

რატ

ორ

იულ

ი კო

ნტრ

ოლ

ი

სამუ

შაო

მო

ედნი

ს მო

წყო

ბის

დრ

ოს.

სა

მუშა

ოებ

ის წ

არმო

ების

პრ

ოცე

სში.

მყ

არი

ნარ

ჩენე

ბის

ტრ

ანსპ

ორ

ტირ

ების

/ დას

აწყო

ბები

ს

დრ

ოს.

ტ

ექნი

კის

გამა

რთ

ულ

ობი

ს შე

მოწმ

ება

- სამ

უშა

ოს

დაწ

ყება

მდე;

ლ

აბო

რატ

ორ

იულ

ი კვ

ლევ

ა -

დამ

აბინ

ძურ

ებელ

ი ნი

ვთიე

რებ

ების

დ

აღვრ

ის შ

ემთ

ხვევ

აში.

წყლ

ის ხ

არის

ხის

დაც

ვის

უზ

რუ

ნველ

ყოფ

ა

მშენ

ებელ

ი კო

ნტრ

აქტ

ორ

ი;

დამ

კვეთ

ი

ბიო

ლო

გიუ

რი

გარ

ემო

ს მდ

გომა

რებ

ა სა

მშენ

ებელ

ო ბ

ანაკ

ის

და

სამშ

ენებ

ლო

მო

ედნი

ს მ

იმდ

ებარ

ე ტ

ერიტ

ორ

ია

მისა

სვლ

ელი

გზის

დ

ერეფ

ნები

მდ

. ოჩხ

ამუ

რის

მო

ნაკვ

ეთი

საპრ

ოექ

ტო

ტ

ერიტ

ორ

იის

მიმდ

ებარ

ედ

ვიზ

უალ

ურ

ი კო

ნტრ

ოლ

ი

კონტ

რო

ლი

სამუ

შაო

საა

თებ

ის

განმ

ავლ

ობა

ში;

დაუ

გეგმ

ავი

კონტ

რო

ლი.

სა

მუშა

ოებ

ის დ

ასრ

ულ

ების

შემ

დეგ

მც

ენარ

ეულ

ი სა

ფარ

ის შ

ემო

წმებ

ა,

შეძლ

ების

დაგ

ვარ

ად მ

ათი

აღდ

გენა

.

მცენ

არეუ

ლი

საფ

არის

შე

ნარ

ჩუნე

ბა ფ

აუნი

ს /მ

ოსა

ხლეო

ბის

მინ.

შე

შფო

თებ

ა;

ცხო

ველ

თა

სამყ

არო

ზე

ნეგა

ტიუ

რი

ზემ

ოქმ

ედებ

ის

მინი

მიზ

აცია

.

მშენ

ებელ

ი კო

ნტრ

აქტ

ორ

ი;

დამ

კვეთ

ი

of 1

85

ნარ

ჩენე

ბი

სამშ

ენებ

ელო

ბან

აკის

დ

ა სა

მშენ

ებლ

ო

მოედ

ნის

მიმ

დებ

არე

ტერ

იტო

რია

ნა

რჩე

ნები

ს გა

ნთავ

სები

ს უ

ბნებ

ი

ტერ

იტო

რიი

ს ვი

ზუ

ალუ

რი

დათ

ვალ

იერ

ება

ნარ

ჩენე

ბის

მენე

ჯმე

ნტის

კო

ნტრ

ოლ

ი

პერ

იოდ

ულ

ად, გ

ანსა

კუთ

რებ

ით

ქარ

იანი

ამი

ნდის

დრ

ოს

ნიად

აგის

, წყლ

ის ხ

არის

ხის

დაც

ვა

მშენ

ებელ

ი კო

ნტრ

აქტ

ორ

ი;

დამ

კვეთ

ი

შრო

მის

უსა

ფრ

თხო

ება

სა

მუშა

ოთ

ა წა

რმო

ების

ტ

ერიტ

ორ

ია

ინსპ

ექტ

ირებ

ა პი

რად

ი დ

აცვი

ს სა

შუალ

ებებ

ის

არსე

ბობა

და

გამა

რთ

ულ

ობი

ს პე

რიო

დუ

ლი

კონტ

რო

ლი

პერ

იოდ

ულ

ი კო

ნტრ

ოლ

ი სა

მუშა

ოს

წარ

მოებ

ის პ

ერიო

დში

ჯ

ანდ

აცვი

ს დ

ა უ

საფ

რთ

ხოებ

ის

ნორ

მებთ

ან შ

ესაბ

ამის

ობი

ს უ

ზრ

უნვ

ელყო

ფა

ტრ

ავმა

ტიზ

მის

თავ

იდან

აც

ილებ

ა/მი

ნიმი

ზაც

ია

მშენ

ებელ

ი კო

ნტრ

აქტ

ორ

ი

დამ

კვეთ

ი

of 1

85

99.2

გარ

ემო

სდაც

ვით

ი მო

ნიტ

ორ

ინგი

ს გე

გმა -

ოპე

რირ

ების

ეტ

აპი

კონტ

რო

ლის

საგ

ანი/

სა

კონტ

რო

ლო

ქმე

დებ

ა კო

ნტრ

ოლ

ის/ს

ინჯ

ის

აღებ

ის წ

ერტ

ილი

მეთ

ოდ

ი სი

ხშირ

ე/დ

რო

მი

ზან

ი პა

სუხი

სმგე

ბელ

ი პ

ირი

არას

აიმო

ვნო

სუ

ნის

გავრ

ცელ

ება

•

ნაგე

ბობი

ს ტ

ერიტ

ორ

ია

• უ

ახლ

ოეს

ი სა

ცხო

ვრებ

ელი

ზო

ნის

საზ

ღვა

რი

• პე

რსო

ნალ

ის დ

ა უ

ახლ

ოეს

ი სა

ცხო

ვრებ

ელი

ზო

ნის

მოსა

ხლეო

ბის

გამო

კით

ხვა

• პე

რიო

დუ

ლი

კონტ

რო

ლი

• პე

რო

სანი

ლ დ

ა მო

სახლ

ეობი

ს მი

ნიმა

ლუ

რი

შეწუ

ხება

• ო

პერ

ატო

რი

კომპ

ანია

ხმაუ

რი

• უ

ახლ

ოეს

რ

ეცეპ

ტო

რთ

ან (ს

ოფ

. უ

კანა

ვას

საცხ

ოვრ

ებელ

ი სა

ხლი)

• მო

წყო

ბილ

ობე

ბის

ტექ

ნიკუ

რი

გამა

რთ

ულ

ობი

ს უ

ზრ

უნვ

ელყო

ფა

• ინ

სტრ

უმე

ნტალ

ურ

ი გა

ზო

მვა

• პე

რიო

დუ

ლი

კონტ

რო

ლი

• ინ

სტრ

უმე

ნტალ

ურ

ი გა

ზო

მვა

- საჩ

ივრ

ების

შე

მოსვ

ლის

შე

მთხვ

ევაშ

ი ან

სარ

ემო

ნტო

სა

მუშა

ოებ

ის

ჩატ

არებ

ის შ

ემდ

ეგ

• ჯ

ანდ

აცვი

ს დ

ა უ

საფ

რთ

ხოებ

ის

ნორ

მებთ

ან

შესა

ბამი

სობი

ს უ

ზრ

უნვ

ელყო

ფა

• მო

სახლ

ეობი

ს მი

ნიმა

ლუ

რი

შეწუ

ხება

•

ფაუ

ნაზ

ე მი

ნიმა

ლუ

რი

გავლ

ენა

• ო

პერ

ატო

რი

კომპ

ანია

ნიად

აგის

ხარ

ისხი

•

ნაგე

ბობი

ს ტ

ერიტ

ორ

ია;

• ნა

რჩე

ნები

ს გა

ნთავ

სები

ს უ

ბნებ

ი.

• ვი

ზუ

ალუ

რი

კონტ

რო

ლი

• სა

ჭირ

ოებ

ის

შემთ

ხვევ

აში

ლაბ

ორ

ატო

რიუ

ლი

ანალ

იზის

ჩატ

არებ

ა

• ლ

აბო

რატ

ორ

იულ

ი კვ

ლევ

ა -

დამ

აბინ

ძურ

ებელ

ი ნი

ვთიე

რებ

ების

დ

აფიქ

სირ

ების

შე

მთხვ

ევაშ

ი

• ნი

ადაგ

ის ხ

არის

ხის

დაც

ვა;

• ზ

ედაპ

ირუ

ლი

ჩამო

ნად

ენით

ზ

ედაპ

ირუ

ლი

წყლ

ის

დაბ

ინძუ

რებ

ის რ

ისკი

ს თ

ავიდ

ან ა

ცილ

ება;

•

მიწი

სქვე

შა წ

ყლებ

ის

დაბ

ინძუ

რებ

ის თ

ავიდ

ან

აცილ

ება.

• ო

პერ

ატო

რი

კომპ

ანია

ნარ

ჩენე

ბი

• გა

მწმე

ნდი

ნაგე

ბობი

ს

ტერ

იტო

რია

•

ნარ

ჩენე

ბის

განთ

ავსე

ბის

ტერ

იტო

რიე

ბი

• ტ

ერიტ

ორ

იის

ვიზ

უალ

ურ

ი დ

ათვა

ლიე

რებ

ა •

ნარ

ჩენე

ბის

მენე

ჯმე

ნტის

კო

ნტრ

ოლ

ი

• პე

რიო

დუ

ლად

•

ნიად

აგის

, წყლ

ის

ხარ

ისხი

ს დ

აცვა

. •

ოპე

რატ

ორ

ი კო

მპან

ია

of 1

85

შრო

მის

უსა

ფრ

თხო

ება

•

სამუ

შაო

თა

წარ

მოებ

ის

ტერ

იტო

რია

• ინ

სპექ

ტირ

ება

• პი

რად

ი დ

აცვი

ს სა

შუალ

ებებ

ის

არსე

ბობა

და

გამა

რთ

ულ

ობი

ს პე

რიო

დუ

ლი

კონტ

რო

ლი

• პე

რიო

დუ

ლი

კონტ

რო

ლი

სამუ

შაო

ს წა

რმო

ების

პერ

იოდ

ში

• ჯ

ანდ

აცვი

ს დ

ა უ

საფ

რთ

ხოებ

ის

ნორ

მებთ

ან

შესა

ბამი

სობი

ს უ

ზრ

უნვ

ელყო

ფა

• ტ

რავ

მატ

იზმი

ს თ

ავიდ

ან

აცილ

ება/

მინი

მიზ

აცია

• ო

პერ

ატო

რი

კომპ

ანია

of 185

110 ნარჩენი ზემოქმედება

წინამდებარე გარემოზე ზემოქმედების შეფასების მიხედვით სამშენებლო სამუშაოებით გამოწვეული გარემოზე მაღალი ან საშუალო დონის ნარჩენი ზემოქმედება არ არის მოსალოდნელი. საერთაშორისო მეთოდოლოგიის თანახმად დაბალი დონის ნარჩენი ზეგავლენა არ ექვემდებარება განხილვას.

11 საზოგადოების ინფორმირება და საზოგადოებრივი აზრის შესწავლა

საქართველოს კინსტიტუციის 37 მუხლის მიხედვით საქართველოს მოქალაქეს აქვს შემდეგი ხელშეუვალი უფლებები:

• საქართველოს ყველა მოქალაქეს უფლება აქვს ცხოვრობდეს ჯანმრთელობისათვის უვნებელ გარემოში, სარგებლობდეს ბუნებრივი და კულტურული გარემოთი. ყველა ვალდებულია გაუფრთხილდეს ბუნებრივ და კულტურულ გარემოს;

• ადამიანს უფლება აქვს მიიღოს სრული, ობიექტური და დროული ინფორმაცია მისი სამუშაო და საცხოვრებელი გარემოს მდგომარეობის შესახებ.

აღნიშნულიდან გამომდინარე ქ. ქობულეთის მუნიციპალური ჩამდინარე წყლების გამწმენდი ნაგებობის პროექტის შესახებ, გარემოზე ზემოქმედების შეფასების პროცესში, მოსახლეობას მისთვის ხელმისაწვდომ ფორმაში მიეწოდა ობიექტური, სწორი და სრულყოფილი ინფორმაცია, რათა გამოირიცხოს კონფლიქტური სიტუაციების საფუძველი და უზრუნველყოფლი იქნას დაინტერესებული მხარეების ურთიერთობის განვითარების პროცესი.

საზოგადოებასთან შეხვედრების შესახებ განცხადებები გამოქვეყნდა გაზეთ „24 საათი“-ს 2013 წლის 3 აპრილის ნომერში და გაზეთ „ ჩემი ქობულეთი”-ს 2013 წლის 9 აპრილის ნომერში.

საზოგადოებრივი განხილვა დაგეგმილია ქობულეთის რაიონის გამგეობის შენობაში 2013 წლის 24 მაისს , 14 საათზე.

საზოგადოებრიობის წარმომადგენლებს დაგეგმილ საქმიანობასთან დაკავშირებული დოკუმენტაციის გაცნობის საშუალება ექნებათ შემდეგ მისამართებზე:

• ქობულეთის მუნიციპალიტეტის გამგეობის ადმინისტრაციულ შენობაში - ქ. ქობულეთი, 6200, დავით აღმაშენებლის გამზირი N-141;

• შპს „გამა კონსალტინგი“-ს ოფისში - ქ. თბილისი, გურამიშვილის გამზირი №17ა. ტელ.;

• საქართველოს მუნიციპალური განვითარების ფონდის ოფისში - ქ. თბილისი, დავით აღმაშენებელის გამზირი №150.

of 185

112 დასკვნები და რეკომენდაციები

გამწმენდი ნაგებობის მშენებელობის და ოპერირების პერიოდში გარემოზე მოსალოდნელი ზემოქმედების შეფასების წინამდებარე ანაგრიშის მომზადებისას შემუშავდა შემდეგი დასკვნები და რეკომენდაციები:

დასკვნები

• პროექტის მიხედვით შემოთავაზებული ქალაქის მუნიციპალური ჩამდინარე წყლების გაწმენდი ეფექტური სისტემა და მისი განხორციელების შემთხვეაში უზრუნველყოფილი იქნება ჩამდინარე წყლების ნორმირებული გაწმენდა;

• დაგეგმილი საქმიანობის განხორციელოების შემთხვევაში მინიმუმამდე შემცირდება ქალაქის მიმდებარე წყალსატევებში გაუწმენდავი ჩამდინარე წყლების ჩაშვება, რაც მნიშვნელოვნია ქ. ქობულეთის, როგორც ზღვისპირა კურორტის სანაპირო წყლების ხარისხის გაუმჯობესებისათვის;

• ქ. ქობულეთის მუნიციპალური ჩამდინარე წყლების პროექტის განხორციელება უზრუნველყოფს საკურორტო ინფრასტრუქტურის მდგრად განვითარებას, რასაც მნიშვნელოვანი როლი ენიჭება ქალაქისა და რეგიონის სოციალურ-ეკონომიკური განვითარებისათვის;

• გამწმენდი ნაგებობის მშენებლობის და ოპერირების ფაზებზე შეიქმნება გარკვეული რაოდენობის სამუშაო ადგილები, რაც მნიშნელოვნია ადგილობრივი მოსახლეობის დასაქმების თვალსაზრისით;

• გამწმენდი ნაგებობის პროექტის განხორციელება ხასიათდება მნიშვნელოვანი დადებითი გარემოსადაცვითი ეფექტით, დადებითი იქნება ასევე ქობულეთის სახელმწიფო ნაკრძალზე და აღკვეთილზე ზემოქმედებაც, რაც დაკავშირებულია მის ტერიტორიაზე გამავალი წყალსატევების დაბინძურების აღკვეთასთან;

• გარემოზე ზემოქმედების შეფასების პროცესში ჩატარებული გაანგარიშების შედეგების მიხედვით, ნაგებობის მშენებლობის და ოპერირების ფაზებზე ატმოსფერულ ჰაერის ხარისხის გაუარესებასთან დაკავშირებული ზემოქმედება არ იქნება მნიშნელოვანი. პერსონალის და ადგილობრივი მოსახლეობის შეწუხების მინიმიზაციის მიზნით, განსაკუთრებულ ყურადღებას საჭიროებს ნაგებობის ოპერირების პროცესში წარმოქმნილი აირების გამწმენდი სისტემის გამართული მუშაობის უზრუნველყოფა;

• ჩატარებული გაანგარიშებების მიხედვით ნაგებობის მშენებლობის და ექსპლუატაციის პროცესში ხმაურის გავრცელებით გამოწვეული ზემოქმედება არ იქნება მნიშვნელოვანი. გარკვეული ზემოქმედებაა მოსალოდნელი ცხოველთა სამყაროზე, მაგრამ ადგილი ექნება დროებით შეშფოთებას და სამშენებლო სამუშაოების დამთავრების შემდეგ ისინი დაუბრუნდებიან თავიანთ საბინადრო ადგილებს;

• დაგეგმილი შემარბილებელი ღონისძიებების გატარების შემთხვევაში მშენებელობის და ოპერირების ფაზებზე წყლის გარემოზე ზემოქმედების რისკი არ არის მაღალი. წყლის გარემოზე ზემოქმედების თვალსაზრისით გამწმენდი ნაგებობის ექსპლუატაციაში გადაცემა და დებითი გარემოსდაცვითი ეფექტის მატარებელია ;

• გამწმენდი ნაგებობის მშენებლობის და ოპერირების ფაზაზე მცენარეულ საფარზე მნიშნელოვანი ზემოქმედება მოსალოდნელი არ არის. საპროექტო ტერიტორიის აუდიტის შედეგების მიხედვით, მასზე წარმოდგენილი მხოლოდ ბალახეული მცენარეულობა და სარეველა ბუჩოვანი სახეობები;

of 185

• პროექტის განხორცილების შემთხვევაში ბუნებრივი ჰაბიტატების დარღვევას ადგილი ექნება მხოლოდ ლოკალურ ტერიტორიაზე და შესაბამისად მნიშვნელოვანი ნეგატიური ზემოქმედება მოსალოდნელი არ არის;

• ფაუნაზე მოსალოდნელი ნეგატიური ზემოქმედება დროებითი ხასიათისაა და გამოიხატება საპროექტო ტერიტორიის მიმდებარედ მობინადრე სახეობების, ანტროპოგენული დატვირთვით და ხმაურის გავრცელებით გამოწვეულ დროებით შეშფოთებასთან;

• საპროექტო ტერიტორიებიდან დაცული ტერიტორიების მნიშვნელოვანი მანძილით დაშორების გამო პროექტის განხორციელების შედეგად მათზე უარყოფითი ზემოქმედებების რისკები დაბალია. შესაძლებელია ადგილიქონდეს მხოლოდ არაპირდაპირ ზემოქმედებას, რაც არ იქნება მნიშნელოვანი;

• ნაგებობის მშენებლობის და ოპერირების პროექტის განხორციელება დაკავშირებული იქნება მნიშნელოვან ვიზუალურ-ლანდშაფტურ ცვლილებებთან, რაც სეიძლება შემცირდეს დაგეგმილი შემარბილებელი ღონისძიებების გათვალისწინებით;

• ე.წ. „ფიჭვნარი“-ს ტერიტორიის სიახლოვის გათვალისწინებით, მაღალია არქეოლოგიური ძეგლების გვიანი აღმოჩენის რისკი, რისთვისაც მიწის სამუშაოები უნდა განხორციელდეს არქეოლოგიური ზედამხედველობის ქვეშ;

• ნაგებობის მშენებლობისთვის შესაძლებელია გამოყენებული იქნეს ადგილობრივი ბუნებრივი რესურსები (ქვიშა-ხრეშის მარაგები, წყლის რესურსები სასმელ-სამეურნეო და ტექნიკური მიზნებისთვის და სხვ.), რაც ასევე საყურადღებოა ადგილობრივ გარემოზე ზემოქმედების თვალსაზრისით.

რრეკომენდაციები

• სამუშაოების განმახორციელებელი კომპანია და მშენებელი კონტრაქტორი ვალდებული არიან მკაცრი კონტროლი დაამყარონ გარემოზე ზემოქმედების შეფასების ანგარიშში მოცემული შემარბილებელი ზომების და ეკოლოგიური ექსპერტიზის დასკვნით გათვალისწინებული ღონისძიებების შესრულებაზე;

1. აუცილებელია მშენებლობაზე და შემდგომ ოპერირებაზე დასაქმებული პერსონალის პერიოდული (6 თვეში ერთხელ) სწავლების და ტესტირების ჩატარება გარემოს დაცვის და პროფესიული უსაფრთხოების საკითხებზე; • აუცილებელია მშენებლობაზე და ოპერირებაზე დასაქმებული პერსონალის

უზრუნველყოფა ინდივიდუალური დაცვის საშუალებებით; • ნიადაგების ნაყოფიერი ფენის სანაყაროები უნდა მოეწყოს შესაბამისი წესების

დაცვით: ნაყარის სიმაღლე არ უნდა აღემატებოდის 2 მ-ს; ნაყარების ფერდებს უნდა მიეცეს შესაბამისი დახრის კუთხე; პერიმეტრზე მოეწყოს წყალამრიდი არხები; ნაყარების ზედაპირზე დაითესოს მრავალწლიანი ბალახეულობა;

• საპროექტო დოკუმენტაციაში გათვალისწინებული უნდა იქნას სამსენებელო ბანაკის სამშენებლო მოედნის რეკულტივაციის და გამწვანების სამუშაოები, გამწვანებისათვის სასურველია გამოყენებული იქნას ადგილობრივი ჯიშების ხე-მცენარეები;

• სამშენებლო ბანაკის ტერიტორიაზე საწვავის სამარაგო რეზერვუარის მოწყობის შემთხვევაში, რეზერვუარს უნდა გააჩნდეს ბეტონის ან თიხის შემოზღუდვა, რომლის შიდა ტევადობა არ იქნება რეზერვუარის მოცულობის 110%-ზე ნაკლები. რეზერვუარის შემოზღუდვის საშუალებით ავარიული დაღვრის შემთხვევაში შესაძლებელია ნავთობპროდუქტების გავრცელების პრევენცია;

• სახიფათო ნარჩენების დროებითი განთავსებისათვის უნდა მოეწყოს შესაბამისი სასაწყობო სათავსო მშენებლობისას - სამშენებლო ბანაკის ტერიტორიაზე, ხოლო

of 185

ექსპლუატაციისას - გამწმენდი ნაგებობის ტერიტორიაზე; სახიფათო ნარჩენების სათავსო უნდა მოეწყოს შემდეგი პირობების გათვალისწინებით: o საცავს ექნება წყალგაუმტარი იატაკი; o საცავის ჭერი შეღებილი იქნება ტენმედეგი საღებავით; o საცავის შიგნით ნარჩენების განთავსებისათვის მოეწყობა სტელაჟები და

თაროები; o საცავი აღჭურვილი იქნება შემდეგი საშუალებებით: შიდა და გარე განათების

სისტემებით, გამწოვი სავენტილაციო სისტემით, ხელსაბანით და ონკანით ტერიტორიის მორწყვა-მორეცხვისათვის, წყალმიმღები ტრაპით, სახანძრო სტენდით, გამაფრთხილებელი და ამკრძალავი ნიშნებით.

• მშენებლობის და ექსპლუატაციის პროცესში წარმოქმნილი სახიფათო ნარჩენების ტერიტორიიდან გატანა და შემდგომი მართვა მოხდეს ამ საქმიანობაზე სათანადო ნებართვის მქონე კონტრაქტორების საშუალებით;

• გამწმენდი ნაგებობის პროცესში გაუცილებელია სისტემატური მონიტორიგი გამწმენდი სისტემების ტექნიკური გამართულობის და ჩამდინარე წყლების გაწმენდის ეფექტურობის კონტროის მიზნით. პერიოდულად ჩატარდეს მოსახლეობის და პერსონალის პერიოდული გამოკითხვა არასაიამოვნო სუნის გავრცელების პრევენციის ღონისძიებების ეფექტურობის შეფასებისათვის.

of 185

113 გამოყენებული ლიტერატურა

1. УПРЗА ЭКОЛОГ, версия 3.00 ФИРМА "ИНТЕГРАЛ" Санкт-Петербург 2001-2005г. 2. «Методическим пособием по расчету, нормированию и контролю выбросов

загрязняющих веществ в атмосферный воздух», СПб., 2005. 3. საქართველოს გარემოსა და ბუნებრივი რესურსების დაცვის მინისტრის 28.07.03 წლის

ბრძანება № 67 “დაბინძურების სტაციონარული წყაროებიდან ატმოსფერულ ჰაერში გაფრქვევების ფაქტობრივი რაოდენობის განსაზღვრის ინსტრუმენტული მეთოდის, დაბინძურების სტაციონარული წყაროებიდან ატმისფერულ ჰაერში გაფრქვევების ფაქტობრივი რაოდენობის დამდგენი სპეციალური გამზომ-საკონტროლო აპარატურის სტანდარტული ჩამონათვალისა და დაბინძურების სტაციონარული წყაროებიდან ტექნოლოგიური პროცესების მიხედვით ატმოსფერულ ჰაერში გაფრქვევების ფაქტობრივი რაოდენობის საანგარიშო მეთოდიკის შესახებ”;

4. МЕТОДИКА проведения инвентаризации выбросов загрязняющих веществ в атмосферу для баз дорожной техники (расчетным методом) Москва 1998.

5. Расчет выбросов загрязняющих веществ при проведении горных работ в соответствии с «Методикой расчета вредных выбросов (сбросов) для комплекса оборудования открытых горных работ (на основе удельных показателей)»: Люберцы, 1999.

6. Методика расчета выделений (выбросов) загрязняющих веществ в атмосферу при сварочных работах (на основе удельных показателей). СПб, 1997» (с учетом дополнений НИИ Атмосфера 2005 г.).

7. Методика расчета выделений загрязняющих веществ в атмосферу от стационарных дизельных установок. СПб, 2001

8. Методические указания по определению выбросов загрязняющих веществ в атмосферу из резервуаров». Новополоцк, 1997 (с учетом дополнений НИИ Атмосфера 1999, 2005, 2010 г.г.).

9. საქართველოს კანონი “ლიცენზიებისა და ნებართვების შესახებ“ თბილისი 2005 წ; 10. საქართველოს კანონი "გარემოს დაცვითი ნებართვის შესახებ". საქართველოს

პარლამენტის ნორმატიული აქტები გარემოს დაცვის სფეროში. ასოციაცია "სამართლებრივი საზოგადოება", თბილისი, 2000.

11. საქართველოს კანონი "სახელმწიფო ეკოლოგიური ექსპერტიზის შესახებ". საქართველოს პარლამენტის ნორმატიული აქტები გარემოს დაცვის სფეროში. ასოციაცია "სამართლებრივი საზოგადოება", თბილისი, 2000.

12. საქართველოს კანონი "ატმოსფერული ჰაერის დაცვის შესახებ". საქართველოს პარლამენტის ნორმატიული აქტები გარემოს დაცვის სფეროში. ასოციაცია "სამართლებრივი საზოგადოება", თბილისი, 2000.

13. საქართველოს კანონი "წყლის შესახებ". საქართველოს პარლამენტის ნორმატიული აქტები გარემოს დაცვის სფეროში. ასოციაცია "სამართლებრივი საზოგადოება", თბილისი, 2000.

14. საწარმოების, ნაგებობებისა და სხვა ობიექტების სანიტარიული დაცვის ზონები და სანიტარული კლასიფიკაცია. სანიტარული წესები და ნორმები (სანწდან 2.2.1./2.1.1. 000-03).

15. ატმოსფერულ ჰაერში დამაბინძურებელ ნივთიერებათა ზღვრულად დასაშვები გაფრქვევის ნორმების გაანგარიშების მეთოდიკა. საქართველოს ბუნებრივი რესურსებისა და გარემოს დაცვის სამინისტრო, თბილისი, 1999.

16. კლიმატის ცნობარი – ჰაერი, ნიადაგი, ტემპერატურა. მე-14 გამოშვება, ჰიდრომეტგამი. 17. კლიმატის ცნობარი – ქარი. მე-14 გამოშვება, ჰიდრომეტგამი. 18. სნწ II-7-81*. მშენებლობა სეისმურ რაიონებში. 19. სნწ 2.01.02-85*. ხანძარსაწინააღმდეგო ნორმები.

of 185

20. სანიტარიული წესები და ნორმები _ «ჰიგიენური მოთხოვნები სასმელი წყალმომარაგების ცენტრალიზებული სისტემების წყლის ხარისხისადმი. ხარისხის კონტროლი» (სანწდან 2.1.4. 000 _ 00).

21. სანიტარიული წესები და ნორმები _ «ჰიგიენური მოთხოვნები არაცენტრალიზებული წყალმომარაგების წყლის ხარისხისადმი. წყაროების სანიტარიული დაცვა» (სანწდან 2.1.4. 000 _ 00).

22. სანიტარიული წესები და ნორმები _ «წყალმომარაგების წყაროებისა და სასმელ-სამეურნეო დანიშნულების წყალსადენების სანიტარიული დაცვის ზონები» (სანწდან 2.1.4. 000 _ 00).

23. სანიტარიული წესები და ნორმები _ «ზედაპირული წყლებისGგაბინძურებისაგან დაცვის შესახებ» (სანწდან 2.1.5. 000 _ 00).

24. მეთოდური მითითება _ «წყალმომარაგების სისტემებში გამოყენებული მასალების, რეაგენტების, მოწყობილობებისა და ტექნოლოგიების ჰიგიენური შეფასების შესახებ» (მმ მმ 2.1.4. 007-04).

25. გოსტი 17.1.3.03_77 “ცენტრალიზებული სასმელ _ სამეურნეო წყალმომარაგების წყაროები. შერჩევის წესები და ჰიგიენური და ტექნიკური მოთხოვნები».

26. დებულება “გარემოში მავნე ნივთიერებათა ემისიისა და მიკროორგანიზმებით გარემოს დაბინძურების ზღვრულად დასაშვები ნორმების შესახებ”, 1997 წელი.

27. დებულებით “მავნე ნივთიერების წლიური გაფრქვევის ზღვრული მნიშვნელობისა და მავნე ნივთიერების წლიური გაფრქვევის დროებით შეთანხმებული მნიშვნელობის გაანგარიშების მეთოდისა და ლიმიტის შევსების წესის შესახებ”, 2000 წელი.

28. დებულებით “დაბინძურების სტაციონარული ობიექტების იდენტიფიკაციისა და ინვენტარიზაციის წესის შესახებ”, 2001 წელი.

29. ინსტრუქციით "არახელსაყრელ მეტეოროლოგიურ პირობებში ატმოსფერული ჰაერის დაცვის წესების შესახებ", 2002 წელი.

30. ინსტრუქციით “ავარიის შედეგად ატმოსფერულ ჰაერში მავნე ნივთიერებათა ავარიული გაფრქვევის შემთხვევაში ატმოსფერული ჰაერის დაცვის წესების შესახებ”, 2002 წელი.

31. ხმაური სამუშაო ადგილებზე, საცხოვრებელი, საზოგადოებრივი შენობების სათავსოებში და საცხოვრებელი განაშენიანების ტერიტორიაზე, 2001 წ.

32. ჰიგიენური ნორმატივებით «დასახლებული ადგილების ატმოსფერული ჰაერის დამაბინძურებელი ნივთიერებების ზღვრულად დასაშვები კონცენტრაციები (ზდკ)» ჰ.ნ. 2.1.6. 002 - 01, 2003 წელი.

33. დასახლებული ადგილების წყალმომარაგებისა და წყალგამწვანი სისტემების ტექნიკური ექსპლოატაციის წესები, თბილისი 2000 წ.

34. მეთოდური მითითებები «დასახლებული ადგილების ნიადაგების მდგომარეობის ჰიგიენური შეფასების შესახებ» (მმ 2.1.7.003-02).

35. მეთოდური მითითებები «ნიადაგების ქიმიური ნივთიერებებით დაბინძურებით დაბინძურების საშიშროების ხარისხის შეფასების შესახებ» (მმ

of 185

114 დანართები

14.1 დანართი №1 ქობულეთის ჩამდინარე წყლების გამწმენდი ნაგებობის ჰიდრავლიკური სქემა

ჰიდრავლიკური გაანგარიშების ძირითადი საწყისი წერტილები

გაკეთდა შემდეგი დაშვებები გამწმენდი ნაგებობის ჰიდრავლიკური გაანგარიშებისთვის:

- დაგეგმარება როგორც ეს წარმოდგენილია ნახაზზე 37001, გენგეგმა;

- ავზის მოცულობები, როგორც ეს განსაზღვრულია ძირითადი პროცესის პროექტირებაში;

- მილების დიამეტრის პირველი შეფასება, მაქსიმალურ ხარჯზე 1 მ/წმ სიჩქარეზე დაყრდნობით;

- მილის მასალა: ფოლადი, k = 1 მმ;

- საიტი არის ბრტყელი ტერიტორია ნიშნულით 0 მ;

- სელექტორი, გააქტიურებული ლამის ავზი და მეორადი გამწმენდი აშენდება მიწის დონეზე;

- ჭარბი სიმძლავრე სამომავლო ზრდისთვის არის 0%.

მაქსიმალური ჰიდრავლიკური დატვირთვის გამოთვლების შედეგები

მეორადი გამწმენდი, სუფთა წყალგადასაშვები

- წყლის სასურველი სიღრმე - 2,00 მ;

- წყალგადასაშვების სიგანე - 7,0 მ;

- მაქსიმალური ხარჯი - 277 მ3/სთ;

- უმაღლესი წერტილის წყალგადასაშვები - 1,97 მ ავზის ფსკერის ზემოთ.

აერაციის ავზი, სუფთა წყალგადასაშვები, გვერდითი წყალსაგდები


- გვერდითი წყალსაგდების სიგრძე - 6,00 მ;

- მაქსიმალური ხარჯი - 2.106 მ3/სთ;

- უმაღლესი წერტილის წყალგადასაშვები - 3,86 მ ავზის ფსკერის ზემოთ.

სელექტორი


- ხარჯი - 2.106 მ3/სთ;

- სიმაღლის სხვაობა პირველ და მეოთხე ნაკვეთურებს შორის - 0,76 მ;

- დიდი სხვაობა გამოწვეულია 0,5 x 0,5 მ მილის სარქველით ხელით სამუშავებლად, პირველ და მეორე ნაკვეთურებს შორის.

ფარი

- წყლის სასურველი სიღრმე - 1,1 მ ფარის ქვემოთ, დინების მიმართულებით;

- ხარჯი - 1.050 მ3/სთ;

- უმაღლესი წერტილის წყალგადასაშვები - 4,5 მ მიწის დონიდან ზემოთ;

of 185

- ქვედა ნიშნულზე შემომავალი ღია წყალსადენი - 4,0 მ მიწის დონიდან ზემოთ;

- დონის მაქსიმალური სხვაობა - 0,25 მ ფარის ზედა და ქვედა ბიეფებში;

- ზედა ბიეფის ფარის წყლის დონე - 5,3 მ მიწის დონიდან ზემოთ.

მაქსიმალური ჰიდრავლიკური დატვირთვის შედეგები გრაფიკულად ასახულია ქვემოთ მოყვანილ სურათზე „მაქსიმალური ჰიდრავლიკური დატვირთვის სქემა“.

მმინიმალური ჰიდრავლიკური დატვირთვის გამოთვლების შედეგები

მაქსიმალური ჰიდრავლიკური დატვირთვისთვის საჭირო დამბის დონეები განსაზღვრავენ წყლის სიღრმეს ავზებში, სადგურზე მინიმალური ჰიდრავლიკური დატვირთვის დროს.

მეორადი გამწმენდი, სუფთა წყალგადასაშვები

- უმაღლესი წერტილის წყალგადასაშვები - 1,97 მ ავზის ფსკერის ზემოთ;

- ავზის სიგანე - 7,0 მ;

- მინიმალური ხარჯი - 375 მ3/სთ;

- წყლის სიღრმე - 2,00 მ ავზის ფკერის ზემოთ.

აერაციის ავზი, სუფთა წყალგადასაშვები, გვერდითი წყალსაგდები

- უმაღლესი წერტილის წყალგადასაშვები - 3,86 მ ავზის ფსკერის ზემოთ;

- გვერდითი წყალსაგდების სიგრძე - 6 მ;

- მინიმალური ხარჯი - 375 მ3/სთ;

- წყლის სიღრმე - 3,90 მ.

სელექტორი

- ხარჯი - 285 მ3/სთ;

- პირველი ნაკვეთურის წყლის სიღრმე - 3,91 მ.

ფარი

- ხარჯი - 275 მ3/სთ;

- უმაღლესი წერტილის წყალგადასაშვები - 4,5 მ მიწის დონიდან ზემოთ;

- ქვედა ნიშნულზე შემომავალი ღია წყალსადენი - 4,0 მ მიწის დონიდან ზემოთ;

- წყლის სიღრმე - 0,6 მ ფარის ქვემოთ;

- დონის მაქსიმალური განსხვავება - 0,25 მ ფარის ზედა და ქვედა ბიეფებში;

- წყლის დონე ფარის ზემოთ - 0,9 მ მიწის დონიდან ზემოთ.

მინიმალური ჰიდრავლიკური დატვირთვის შედეგები გრაფიკულად ასახულია ქვემოთ მოყვანილ სურათზე „მინიმალური ჰიდრავლიკური დატვირთვის სქემა“.

of 1

85

მმაქს

იმალ

ურ

ი ჰი

დრ

ავლ

იკუ

რი

დატ

ვირ

თვი

ს სქ

ემა

of 1

85

მმინი

მალ

ურ

ი ჰი

დრ

ავლ

იკუ

რი

დატ

ვირ

თვი

ს სქ

ემა

of 185

114.2 დანართი №2. მდ. ოჩხამურის წყლის ლაბორატორიული კვლევის ოქმი

of 185

114.3 დანართი №3 ავარიულ სიტუაციებზე რეაგირების გეგმა

14.3.1 ავარიულ სიტუაციებზე რეაგირების გეგმის მიზნები და ამოცანები

ავარიულ სიტუაციებზე რეაგირების გეგმის მიზანია ჩამოაყალიბოს და განსაზღვროს სახელმძღვანელო მითითებები ქობულეთის მუნიციპალური ჩამდინარე წყლების მშენებელი და ოპერატორი კომპანიის პერსონალისათვის, რათა უზრუნველყოფილი იყოს ნებისმიერი მასშტაბის ტექნოგენურ ავარიებზე და ინციდენტებზე, აგრეთვე სხვა საგანგებო სიტუაციებზე რეაგირების და ლიკვიდაციის პროცესში ჩართული და სხვა მომსახურე პერსონალის ქმედებების რაციონალურად, კოორდინირებულად და ეფექტურად წარმართვა, პერსონალის, მოსახლეობის და გარემოს უსაფრთხოების დაცვა.

ავარიულ სიტუაციებზე რეაგირების გეგმის ამოცანებია: • დაგეგმილი საქმიანობის დროს (გამწმენდი ნაგებობის მშენებლობა და

ექსპლუატაცია), მისი სპეციფიკის გათვალისწინებით მოსალოდნელი ავარიული სახეების განსაზღვრა;

• თითოეული სახის ავარიულ სიტუაციაზე რეაგირების ჯგუფების შემადგენლობის, მათი აღჭურვილობის, ავარიულ სიტუაციაში მოქმედების გეგმის და პასუხისმგებლობების განსაზღვრა;

• შიდა და გარე შეტყობინებების სისტემის, მათი თანმიმდევრობის, შეტყობინების საშუალებების და მეთოდების განსაზღვრა და ავარიული სიტუციების შესახებ შეტყობინების (ინფორმაციის) გადაცემის უზრუნველყოფა;

• შიდა რესურსების მყისიერად ამოქმედება და საჭიროების შემთხვევაში, დამატებითი რესურსების დადგენილი წესით მობილიზების უზრუნველყოფა და შესაბამისი პროცედურების განსაზღვრა;

• ავარიულ სიტუაციებზე რეაგირების საორგანიზაციო სისტემის მოქმედების უზრუნველყოფა;

• ავარიულ სიტუაციებზე რეაგირების პროცესში საკანონმდებლო, ნორმატიულ და საწარმოო უსაფრთხოების შიდა განაწესის მოთხოვნებთან შესაბამისობის უზრუნველყოფა.

მოსალოდნელი ავარიულ სიტუაციებზე რეაგირების გეგმა ითვალისწინებს საქართველოს კანონების და საკანონმდებლო აქტების მოთხოვნებს.

14.3.2 პროექტის განხორციელების დროს მოსალოდნელი ავარიული სიტუაციების სახეები

დაგეგმილი საქმიანობის სპეციფიკის გათვალისწინებით მოსალოდნელია შემდეგი სახის ავარიები და ავარიული სიტუაციები:

• ხანძარი/ აფეთქება; • საშიში ნივთიერებების, მათ შორის ნავთობპროდუქტების დაღვრა; • პერსონალის ტრავმები და მათი ჯანმრთელობის უსაფრთხოებასთან დაკავშირებული

ინციდენტები; • სატრანსპორტო შემთხვევები; • ბუნებრივი ხასიათის ავარიული სიტუაციები (მარგინალური ამინდის პირობები,

მიწისძვრა, წყალმოვარდნა და სხვ.).

უნდა აღინიშნოს, რომ ზემოთ ჩამოთვლილი ავარიული სიტუაციები შესაძლოა თანმდევი პროცესი იყოს და ერთი სახის ავარიული სიტუაციის განვითარებამ გამოიწვიოს სხვა სახის ავარიის ინიცირება.

of 185

114.3.2.1 ხანძარი/აფეთქება

ხანძრის აღმოცენება-გავრცელებისა და აფეთქების რისკები არსებობს როგორც ნაგებობის მშენებლობის, ასევე მისი ექსპლუატაციის დროს. პროექტის განხორციელების ადგილმდებარეობის ბუნებრივი პირობებიდან გამომდინარე ავარიის გამომწვევი ფაქტორი ძირითადად შეიძლება იყოს ანთროპოგენური, კერძოდ: მშენებელი ან მომსახურე პერსონალის გულგრილობა და უსაფრთხოების წესების დარღვევა, ნავთობპროდუქტების, ზეთების და სხვა ადვილად აალებადი/ფეთქებადი მასალების შენახვის და გამოყენების წესების დარღვევა და სხვ. თუმცა აფეთქების და ხანძრის გავრცელების პროვოცირება შეიძლება სტიქიურმა მოვლენამაც მოახდინოს (მაგ. მიწისძვრა).

მშენებლობის ეტაპზე ხანძრის განვითარების და აფეთქების რისკების თვალსაზრისით სენსიტიური უბნებია: სამშენებლო ბანაკები, სამშენებლო მოედნი და ადვილად აალებადი და ფეთქებადი მასალების საწყობები.

ხანძრის/აფეთქების თანმდევი პროცესები შეიძლება იყოს: • საშიში ნივთიერებების ზალპური გაფრქვევა / დაღვრა; • პერსონალის ან მოსახლეობის ტრავმები და მათი ჯანმრთელობის უსაფრთხოებასთან

დაკავშირებული შემთხვევები.

14.3.2.2 საშიში ნივთიერებების მ.შ. ნავთობპროდუქტების ზალპური დაღვრა

ნაგებობის მშენებლობის და ექსპლუატაციის პროცესში ავარიული სიტუაციის განვითარების მიზეზი შეიძლება იყოს ტექნიკის, ზეთშემცველი დანადგარ-მექანიზმების გაუმართაობა და შესანახი ჭურჭლის ჰერმეტულობის დარღვევა, რამაც შეიძლება გამოიწვიოს საშიში ნივთიერებების დაღვრა და გავრცელება ნიადაგსა და წყალში.

მშენებლობის პროცესში საშიში ნივთიერებების და ნავთობპროდუქტების დაღვრის თვალსაზრისით სენსიტიური უბანია სამშენებლო ბანაკი და სამშენებლო მოედანი, სადაც ინტენსიურად ხდება ტექნიკისა და დანადგარ-მექანიზმების გამოყენება.

ექსპლუატაციის ეტაპზე მაღალი რისკები არსებობს ზეთების, ნავთობპროდუქტების და სხვა საშიში ნივთიერებების სასაწყობო ტერიტორიები.

ავარიის თანმდევი პროცესები შეიძლება იყოს: • ხანძარი/აფეთქება; • პერსონალის ან მოსახლეობის მოწამვლა.

14.3.2.3 პერსონალის ტრავმები და მათი ჯანმრთელობის უსაფრთხოებასთან დაკავშირებული რისკები

გარდა სხვა ავარიულ სიტუაციებთან დაკავშირებული ინციდენტებისა მუშახელის ტრავმატიზმი შესაძლოა უკავშირდებოდეს:

• პროექტისთვის გამოყენებულ მძიმე ტექნიკასთან/მანქანებთან დაკავშირებულ ინციდენტებს;

• სიმაღლიდან ჩამოვარდნას; • მოხმარებული ქიმიური ნივთიერებებით მოწამვლას; • დენის დარტყმას ძაბვის ქვეშ მყოფი დანადგარების სიახლოვეს ან ქვესადგურის

ფარგლებში მუშაობისას (ექსპლუატაციის ფაზა).

of 185

114.3.2.4 სატრანსპორტო შემთხვევები

სამშენებლო სამუშაოების დროს გამოყენებული იქნება სატვირთო მანქანები და მძიმე ტექნიკა. საზოგადოებრივი სარგებლობის და მისასვლელ გზებზე მათი გადაადგილებისას მოსალოდნელია:

• შეჯახება ადგილობრივი მოსახლეობის სატრანსპორტო საშუალებებთან, უძრავ ქონებასა ან პირუტყვთან;

• შეჯახება ადგილობრივ მოსახლეობასთან; • შეჯახება პროექტის მუშახელთან; • შეჯახება პროექტის სხვა ტექნიკასთან; • შეჯახება ადგილობრივი ინფრასტრუქტურის ობიექტთან.

როგორც წესი, ნაგებობის ექსპლუატაციის პროცესში ინტენსიური სატრანსპორტო ოპერაციები არ განხორციელება, შესაბამისად ამ ეტაპზე სატრანსპორტო ავარიების რისკი არ იქნება მაღალი.

ავარიის შესაძლო თანმდევი პროცესებიდან აღსანიშნავია: • ხანძარი/აფეთქება; • პერსონალის ან მოსახლეობის ტრავმები და მათი ჯანმრთელობის უსაფრთხოებასთან

დაკავშირებული შემთხვევები.

14.3.2.5 ბუნებრივი ხასიათის ავარიული სიტუაციები

დაგეგმილი საქმიანობის პროცესში ბუნებრივი ხასიათის ავარიული სიტუაციებზე სათანადო, დროულ და გეგმაზომიერ რეაგირებას უდიდესი მნიშვნელობა ენიჭება, ვინაიდან სტიქიური მოვლენები ნებისმიერი ზემოთჩამოთვლილი ავარიული სიტუაციის მაპროვოცირებელი ფაქტორი შეიძლება გახდეს. 14.3.3 ავარიული სიტუაციების წარმოქმნის ძირითადი პრევენციული ღონისძიებები

ხანძრის / აფეთქების პრევენციული ღონისძიებები: • პერსონალის პერიოდული სწავლება და ტესტირება ხანძრის პრევენციის საკითხებზე; • ადვილად აალებადი და ფეთქებადსაშიში ნივთიერებების დასაწყობება უსაფრთხო

ადგილებში. მათი განთავსების ადგილებში შესაბამისი გამაფრთხილებელი ნიშნების მოწყობა;

• ხანძარსაწინააღმდეგო ნორმების დაცვა და მაღალი რისკის მქონე ტერიტორიებზე ქმედითუნარიანი სახანძრო ინვენტარის არსებობა;

• ელექტროუსაფრთხოების დაცვა, მეხამრიდების მოწყობა და მათი გამართულობის კონტროლი;

• ექსპლუატაციის ეტაპზე, ნაგებობის სათავსებში კვამლის მიმართ მგრძნობიარე დეტექტორების მოწყობა, რომელიც ცეცხლის კერის წარმოქმნისთანავე ხმოვან სიგნალს მიაწვდის მომსახურე პერსონალს;

• მუშაობის დროს უნებლიედ გაფანტული ხანძარსაშიში, ადვილად აალებადი ნივთიერებები უნდა იყოს ფრთხილად მოგროვილი და მოთავსებული ნარჩენების ყუთში. ის ადგილები, სადაც იყო დარჩენილი ან გაფანტული ხანძარსაშიში ნივთიერებები, უნდა იყოს გულმოდგინედ გაწმენდილი ნარჩენების საბოლოოდ მოცილებამდე.

საშიში ნივთიერებების დაღვრის პრევენციული ღონისძიებები:

of 185

• ნავთობპროდუქტების და ქიმიური ნივთიერებების შენახვის და გამოყენების წესების დაცვაზე მკაცრი ზედამხედველობა. შენახვამდე უნდა მოწმდებოდეს შესანახი ჭურჭლის ვარგისიანობა;

• ნივთიერებების მცირე ჟონვის ფაქტის დაფიქსირებისთანავე სამუშაოების შეწყვეტა / დანადგარ-მექანიზმების მუშაობის შეჩერება და სარემონტო ღონისძიებების გატარება, რათა ინციდენტმა არ მიიღოს მასშტაბური ხასიათი.

პერსონალის ტრავმატიზმის/დაზიანების პრევენციული ღონისძიებები: • პერსონალის პერიოდული სწავლება და ტესტირება შრომის უსაფრთხოების

საკითხებზე; • პერსონალის აღჭურვა ინდივიდუალური დაცვის საშუალებებით; • სახიფათო ზონები უნდა იყოს შემოფარგლული და აღნიშნული, ღამით ადვილად

შესამჩნევი (ღამით, შემოღობვის გარდა, საჭიროა ქვაბულების გარშემო მანათებელი ნიშნების დაყენება);

• სიმაღლეზე მუშაობისას პერსონალი დაზღვეული უნდა იყოს სპეციალური თოკებითა და მცველი სარტყელებით;

• შესაბამის ადგილებში სამედიცინო ყუთების განლაგება; • სახიფათო ზონებში შესაბამისი გამაფრთხილებელი ნიშნების, ასევე უსაფრთხოების

განათების მოწყობა: o უსაფრთხოების განათებამ უნდა უზრუნველყოს მუშა ზედაპირის მინიმალური

განათება მუშა განათების ნორმირებული მნიშვნელობის 5%-ის ფარგლებში და არანაკლებ 2 ლუქსისა შენობის შიგნით და 1 ლუქსისა მის გარე პერიმეტრზე;

• სპეციალური კადრების მომზადება, რომლებიც გააკონტროლებს სამუშაო უბნებზე უსაფრთხოების ნორმების შესრულების დონეს და დააფიქსირებს უსაფრთხოების ნორმების დარღვევის ფაქტებს.

სატრანსპორტო შემთხვევების პრევენციული ღონისძიებები: • ნებისმიერმა ა/მანქანამ სამუშაოზე გასვლის წინ უნდა გაიაროს ტექნიკური შემოწმება.

განსაკუთრებით უნდა შემოწმდეს მუხრუჭები. ა/თვითსაცლელებს უმოწმდება ძარის აწევის მექანიზმი;

• მოძრაობის ოპტიმალური მარშრუტების შერჩევა და მოძრაობის სიჩქარეების შეზღუდვა (ტრანსპორტის მოძრაობის სიჩქარე სამუშაოთა წარმოების ადგილთან არ უნდა აღემატებოდეს სწორ უბნებზე - 10 კმ/სთ, ხოლო მოსახვევებზე - 5 კმ/სთ);

• აკრძალულია ექსკავატორების, ამწეების და სხვა მანქანა-მექანიზმების მუშაობა ნებისმიერი ძაბვის, ელექტროგადამცემი ხაზების ქვეშ.

• გრუნტის დატვირთვა ა/მანქანებზე დასაშვებია მხოლოდ გვერდითი ან უკანა ბორტის მხრიდან;

• ბეტონის ჩამწყობი საშუალებები-ბადიები, ბუნკერები, ციცხვი უნდა იყოს აღჭურვილი საკეტებით, ნარევის შემთხვევითი გაცემის თავიდან ასაცილებლად. ბეტონის ნარევის განტვირთვის სიმაღლე არ უნდა აღემატებოდეს 1,0 მ. დასაბეტონებელი ზედაპირის 300 მეტი დახრის შემთხვევაში სამუშაოები სრულდება მცველი სარტყელის გამოყენებით;

• მშენებლობისთვის გამოყენებული დროებითი და მუდმივი გზების კეთილმოწყობა და პროექტის მთელი ციკლის განმავლობაში მათი ტექნიკური მდგომარეობის შენარჩუნება;

• სამოძრაო გზებზე და სამშენებლო ბანაკებზე გამაფრთხილებელი, ამკრძალავი და მიმთითებელი საგზაო ნიშნების მოწყობა;

• განსაკუთრებით საშიშ ადგილებში „მწოლიარე პოლიციელების“ მოწყობა; • სამოძრაო გზების საშიში მონაკვეთების განაპირას ბორდიურების მოწყობა; • სპეციალური და არა გაბარიტული ტექნიკის გადაადგილების დროს ტექნიკის

გაცილების უზრუნველყოფა სპეციალურად აღჭურვილი ტექნიკითა და მომზადებული პროფესიონალური პერსონალით (მედროშით).

of 185

114.3.4 ინციდენტის სავარაუდო მასშტაბები

ნაგებობის მშენებლობის და ექსპლუატაციის პროცესში მოსალოდნელი ავარიის, ინციდენტის სალიკვიდაციო რესურსების და საკანონმდებლო მოთხოვნების გათვალისწინებით, ავარიები და ავარიული სიტუაციები დაყოფილია რეაგირების 3 ძირითადი დონის მიხედვით. ცხრილში 9.4.1. მოცემულია ავარიული სიტუაციების აღწერა დონეების მიხედვით, შესაბამისი რეაგირების მითითებით.

of 1

85

ცცხრ

ილი

17.3

.4.1

. ავა

რიუ

ლი

სიტ

უაც

იები

ს აღ

წერ

ა დ

ონე

ების

მიხ

ედვი

თ

ავარ

იულ

ი სი

ტუ

აცია

დ

ონე

I დ

ონე

II

დო

ნე

III დ

ონე

საერ

თო

ავ

არიი

ს ლ

იკვი

დაც

იისთ

ვის

საკმ

არის

ია შ

იდა

რეს

ურ

სები

ავ

არიი

ს ლ

იკვი

დაც

იისთ

ვის

საჭი

რო

ა გა

რეშ

ე რ

ესუ

რსე

ბი დ

ა მუ

შახე

ლი

ავარ

იის

ლიკ

ვიდ

აციი

სთვი

ს სა

ჭირ

ოა რ

ეგიო

ნულ

ი ან

ქვ

ეყნი

ს რ

ესუ

რსე

ბის

მოზ

იდვა

ხანძ

არი

/ აფ

ეთქე

ბა

ლო

კალ

ურ

ი ხა

ნძარ

ი, რ

ომე

ლიც

არ

საჭი

რო

ებს

გარ

ეშე

ჩარ

ევას

და

სწრ

აფად

კო

ნტრ

ოლ

ირებ

ადია

. მეტ

ეორ

ოლ

ოგი

ურ

ი პი

რო

ბები

ხელ

ს არ

უწყ

ობს

ხან

ძრის

სწრ

აფ

გავრ

ცელ

ებას

. მიმ

დებ

არედ

არ

არსე

ბობს

სხვ

ა ხა

ნძარ

საში

ში დ

ა ფეთ

ქება

დსა

შიში

უ

ბნებ

ი/სა

წყო

ბები

და მ

ასალ

ები.

მოზ

რდ

ილი

ხანძ

არი,

რო

მელ

იც

მეტ

ეორ

ოლ

ოგი

ურ

ი პი

რო

ბები

ს გა

მო შ

ესაძ

ლო

ა სწ

რაფ

ად გ

ავრ

ცელ

დეს

. მიმ

დებ

არედ

არსე

ბობს

სხ

ვა ხ

ანძა

რსა

შიში

და ფ

ეთქე

ბად

საში

ში

უბნ

ები/

საწყ

ობე

ბი დ

ა მა

სალ

ები.

საჭ

ირო

ა ად

გილ

ობრ

ივი

სახა

ნძრ

ო რ

აზმი

ს გა

მოძა

ხება

.

დიდ

ი ხა

ნძარ

ი, რ

ომე

ლიც

სწრ

აფად

ვრ

ცელ

დებ

ა. არ

სებო

ბს მ

იმდ

ებარ

ე უ

ბნებ

ის ა

ალებ

ის დ

ა სხ

ვა ს

ახის

ავ

არიუ

ლი

სიტ

უაც

იები

ს პრ

ოვო

ცირ

ების

დიდ

ი რ

ისკი

. გა

რთ

ულ

ებუ

ლია

ტერ

იტო

რია

სთან

მიდ

გომა

. საჭ

ირო

ა რ

ეგიო

ნალ

ურ

ი სა

ხანძ

რო

სამ

სახუ

რის

ჩარ

თვა

ინ

ციდ

ენტ

ის ლ

იკვი

დაც

იისთ

ვის.

ლან

დშა

ფტ

ურ

ი ხა

ნძარ

ი

ხანძ

არი

წარ

მოიშ

ვა ს

ამშე

ნებლ

ო ბ

ანაკ

ში ა

ნ სა

მშენ

ებლ

ო მ

ოედ

ფან

ზე

და

არსე

ბობს

ლ

ანდ

შაფ

ტუ

რი

ხანძ

რის

რის

კი.

ტყი

ს დ

აბალ

ი ხა

ნძარ

ი. წ

არმო

იშო

ბა წ

იწვო

ვანი

ან

ფო

თლ

ოვა

ნი ბ

უჩქ

ნარ

ის, ნ

იად

აგის

ზედ

აპირ

ის

ცოცხ

ალი

საფ

არის

(ხავ

სი, ბ

ალახ

ი),

ნახე

ვრად

ბუჩქ

ნარ

ისა

და

ნიად

აგის

მკვ

დარ

ი

საფ

არის

ან

საფ

ენის

(ჩამ

ოცვ

ენილ

ი ფ

ოთ

ლებ

ი,

ტო

ტებ

ი, ხ

ის ქ

ერქი

და ს

ხვ.)

წვის

შედ

ეგად

, ე.ი

. უ

შუალ

ოდ

მიწ

ის ზ

ედაპ

ირზ

ე ან

მის

გან

1.5

- 2.

0 მ

სიმა

ღლ

ეზე

მყო

ფი

მცე

ნარ

ეები

სა დ

ა მ

ათი

ნა

რჩე

ნები

ს წ

ვის

შედ

ეგად

, ას

ეთი

ხანძ

რის

გა

ვრცე

ლებ

ის ს

იჩქა

რე

არ არ

ის დ

იდი

- ძლ

იერ

ი ქა

რის

დრ

ოს

- 1.0

კმ/

სთ-ი

ა.

ტყი

ს მ

აღალ

ი ხ

ანძა

რი.

რო

გორ

ც წ

ესი

წარ

მოიშ

ობა

დ

აბალ

ი ხა

ნძრ

ისაგ

ან.

ამ დ

რო

ს ი

წვის

მთ

ლია

ნად

ხე

ები.

შეი

ძლებ

ა ი

ყოს

აგრ

ეთვე

მწვ

ერვა

ლის

ხან

ძარ

ი,

რო

დეს

აც ი

წვის

მხო

ლო

დ ხ

ის წ

ვერ

ოებ

ი, მ

აგრ

ამ ა

სეთ

ი ხა

ნძარ

ი უ

ფრ

ო მ

ოკლ

ე დ

რო

ის გ

ანმა

ვლო

ბაში

მი

მდინ

არეო

ბს.

ამ დ

რო

ს გ

ამო

იყო

ფა

მო

შავო

ფერ

ის

კვამ

ლი

და

დიდ

ი რ

აოდ

ენო

ბით

სით

ბო, ხ

ოლ

ო

ცეცხ

ლის

ალ

ის ს

იმაღ

ლე

100

მ-ზ

ე მე

ტია

. ასე

თი

ხანძ

რის

ლიკ

ვიდ

აციი

სთვი

ს სა

ჭირ

ოა ყ

ველ

ა შე

საძლ

ებელ

ი რ

ესუ

რსე

ბის

ჩარ

თვა

.

საში

ში

ნივთ

იერ

ებებ

ის

დაღ

ვრა

ლო

კალ

ურ

ი დ

აღვრ

ა, რ

ომე

ლიც

არ

საჭი

რო

ებს

გარ

ეშე

ჩარ

ევას

და

შესა

ძლებ

ელია

მი

სი ა

ღმო

ფხვ

რა

შიდ

ა რ

ესუ

რსე

ბით

. არ

არ

სებო

ბს ნ

ივთ

იერ

ებებ

ის დ

იდ ფ

ართ

ობზ

ე გა

ვრცე

ლებ

ის დ

ა მდ

ინარ

ეები

ს დ

აბინ

ძურ

ების

რის

კები

.

მოზ

რდ

ილი

დაღ

ვრა

(საშ

იში

ნივთ

იერ

ებებ

ის

დაღ

ვრა

0,3

ტ-დ

ან 2

00 ტ

-მდ

ე).

არსე

ბობს

ნი

ვთიე

რებ

ების

დიდ

ფარ

თო

ბზე

გავრ

ცელ

ების

და

მდინ

არეე

ბის

დაბ

ინძუ

რებ

ის რ

ისკე

ბი.

დიდ

ი დ

აღვრ

ა (20

0 ტ

-ზე

მეტ

ი). ვ

ინაი

დან

ნაგ

ებო

ბის

მშენ

ებლ

ობი

ს დ

ა ექ

სპლ

უატ

აციი

ს დ

რო

ს გა

ნსაკ

უთ

რებ

ით დ

იდი

რაო

დენ

ობი

თ ს

აშიშ

ი ნი

ვთიე

რებ

ების

შენ

ახვა

და

გამო

ყენე

ბა ა

რ მ

ოხდ

ება.

III

დო

ნის

ავარ

იის

რის

კები

მინ

იმალ

ურ

ია.

პერ

სონა

ლის

დ

აშავ

ება /

ტ

რავ

მატ

იზმი

• ტ

რავ

მატ

იზმი

ს ერ

თი

შემთ

ხვევ

ა; •

მსუ

ბუქი

მო

ტეხ

ილო

ბა, დ

აჟეჟ

ილო

ბა;

• I

ხარ

ისხი

ს დ

ამწვ

რო

ბა (კ

ანის

ზ

ედაპ

ირუ

ლი

შრის

დაზ

იანე

ბა);

• დ

აშავ

ებუ

ლი

პერ

სონა

ლის

თვი

ს დ

ახმა

რებ

ის აღ

მოჩე

ნა დ

ა ინ

ციდ

ენტ

ის

ლიკ

ვიდ

აცია

შეს

აძლ

ებელ

ია შ

იდა

სამე

დიც

ინო

ინვ

ენტ

არით

.

• ტ

რავ

მატ

იზმი

ს ერ

თეუ

ლი

შემთ

ხვევ

ები;

•

ძლიე

რი

მოტ

ეხილ

ობა

- სა

ხსარ

თან

ახლ

ო

მოტ

ეხილ

ობა

; •

II ხ

არის

ხის

დამ

წვრ

ობა

(კან

ის ღ

რმა

შრ

ის

დაზ

იანე

ბა);

• სა

ჭირ

ოა დ

აშავ

ებუ

ლი

პერ

სონა

ლის

გად

აყვა

ნა

ადგი

ლო

ბრივ

სამ

ედიც

ინო

დაწ

ესებ

ულ

ებაშ

ი

• ტ

რავ

მატ

იზმი

ს რ

ამდ

ენიმ

ე შე

მთხვ

ევა;

•

ძლიე

რი

მოტ

ეხილ

ობა

- სა

ხსარ

შიდ

ა მო

ტეხ

ილო

ბა დ

ა სხ

ვ;

• II

I და I

V ხ

არის

ხის

დამ

წვრ

ობა

(კან

ის, მ

ის ქ

ვეშ

მდებ

არე

ქსო

ვილ

ების

და კ

უნთ

ების

დაზ

იანე

ბა);

• სა

ჭირ

ოა დ

აშავ

ებუ

ლი

პერ

სონა

ლის

გად

აყვა

ნა

რეგ

იონუ

ლი

ან თ

ბილ

ისის

შეს

აბამ

ისი

პრო

ფილ

ის

მქო

ნე ს

ამედ

იცინ

ო პ

უნქ

ტში

.

of 1

85

სსატ

რან

სპო

რტ

ო

შემთ

ხვევ

ები

ადგი

ლი

აქვს

ტექ

ნიკი

ს, ს

ატრ

ანსპ

ორ

ტო

სა

შუალ

ებებ

ის, ი

ნფრ

ასტ

რუ

ქტუ

რის

არ

აღირ

ებუ

ლი

ობი

ექტ

ების

დაზ

იანე

ბას.

ად

ამია

ნთა ჯ

ანმრ

თელ

ობა

ს სა

ფრ

თხე

არ

ემ

უქრ

ება.

ადგი

ლი

აქვს

ტექ

ნიკი

ს, ს

ატრ

ანსპ

ორ

ტო

სა

შუალ

ებებ

ის, ი

ნფრ

ასტ

რუ

ქტუ

რის

ღირ

ებუ

ლი

ობი

ექტ

ების

დაზ

იანე

ბას.

საფ

რთ

ხე ე

მუქრ

ება

ადამ

იანთ

ა ჯ

ანმრ

თელ

ობა

ს ან

ად

გილ

ი აქ

ვს

ტრ

ავმა

ტიზ

მის

II დ

ონე

ს.

ადგი

ლი

აქვს

ტექ

ნიკი

ს, ს

ატრ

ანსპ

ორ

ტო

საშ

უალ

ებებ

ის,

განს

აკუ

თრ

ებუ

ლი

ღირ

ებუ

ლებ

ის ი

ნფრ

ასტ

რუ

ქტუ

რის

ან

სას

იცო

ცხლ

ო ო

ბიექ

ტებ

ის დ

აზია

ნება

ს. ა

რსე

ბობს

სხ

ვა ს

ახის

ავა

რიუ

ლი

სიტ

უაც

იები

ს პრ

ოვო

ცირ

ების

დ

იდი

რის

კი. ს

აფრ

თხე

ემუ

ქრებ

ა ად

ამია

ნთა

ჯან

მრთ

ელო

ბას

ან ად

გილ

ი აქ

ვს ტ

რავ

მატ

იზმი

ს II

I დ

ონე

ს.

ბუნე

ბრივ

ი ხა

სიათ

ის ა

ვარ

ია

ბუნე

ბრივ

ი მო

ვლენ

ა, რ

ომე

ლიც

სეზ

ონუ

რად

ან

პერ

იოდ

ულ

ად დ

ამახ

ასია

თებ

ელია

რ

ეგიო

ნისა

თვი

ს (ძ

ლიე

რი

წვიმ

ა, თ

ოვლ

ი,

წყალ

დიდ

ობა

). სა

ჭირ

ოა

გარ

კვეუ

ლი

სტან

დარ

ტუ

ლი

ღო

ნისძ

იებე

ბის

გატ

არებ

ა ჰი

დრ

ოტ

ექნი

კურ

ი ნა

გებო

ბები

ს, დ

ანად

გარ

-მე

ქანი

ზმე

ბის

და

ადამ

იანთ

ა ჯან

მრთ

ელო

ბის

უსა

ფრ

თხო

ების

მიზ

ნით

.

ბუნე

ბრივ

ი მო

ვლენ

ა, რ

ომლ

ის მ

ასშტ

აბებ

იც

იშვი

ათია

რეგ

იონი

სთვი

ს. ს

აფრ

თხე

ემუ

ქრებ

ა ნა

გებო

ბები

ს მდ

გრად

ობა

ს დ

ა დ

ანად

გარ

-მე

ქანი

ზმე

ბის

უსა

ფრ

თხო

ებას

. საჭ

ირო

ა ავ

არიი

ს უ

მოკლ

ეს ვ

ადებ

ში ა

ღმო

ფხვ

რა,

რათ

ა ად

გილ

ი არ

ჰქ

ონდ

ეს ს

ხვა

სახი

ს ავ

არიუ

ლი

სიტ

უაც

იები

ს პრ

ოვო

ცირ

ებას

. საჭ

ირო

ა დ

ამხმ

არე

რეს

ურ

სები

ს ჩა

რთ

ვა.

განს

აკუ

თრ

ებუ

ლად

საშ

იში

ბუნე

ბრივ

ი მო

ვლენ

ა, მა

გ.

მიწი

სძვრ

ა, ს

ელუ

რი

ნაკა

დებ

ი, ზ

ვავი

, მეწ

ყერ

ი დ

ა სხ

ვ,

რაც

მნი

შვნე

ლო

ვან

საფ

რთ

ხეს

უქმ

ნის

ნაგე

ბობე

ბის

მდგრ

ადო

ბას

და დ

ანად

გარ

-მექ

ანიზ

მები

ს უ

საფ

რთ

ხოებ

ას. ა

რსე

ბობს

პერ

სონა

ლის

ან

მოსა

ხლეო

ბის

უსა

ფრ

თხო

ებას

თან

დაკ

ავში

რებ

ულ

ი მა

ღალ

ი რ

ისკე

ბი. ს

აჭირ

ოა ა

ვარ

იებზ

ე რ

ეაგი

რებ

ის

რეგ

იონა

ლუ

რი

ან ც

ენტ

რალ

ურ

ი სა

მაშვ

ელო

რაზ

მები

ს გა

მოძა

ხება

. შე

ნიშვ

ნა: დ

აგეგ

მილ

ი სა

ქმია

ნობბ

ის ს

პეცი

ფიკ

ის დ

ა სა

პრო

ექტ

ო ტ

ერიტ

ორ

იის

ადგი

ლმდ

ებარ

ეობი

ს გა

თვა

ლის

წინე

ბით

შეს

აძლ

ებია

ლია

ად

გილ

ი ექ

ნეს

მხო

ლო

დ

პირ

ველ

ი დ

ა მე

ორ

ე დ

ონი

ს ავ

არიუ

ლ ს

იტუ

აციე

ბს

of 185

114.3.5 ავარიულ სიტუაციებზე რეაგირება

14.3.5.1 რეაგირება ხანძრის შემთხვევაში

ხანძრის კერის ან კვამლის აღმომჩენი პირის და მახლობლად მომუშავე პერსონალის სტრატეგიული ქმედებებია:

• სამუშაო უბანზე ყველა საქმიანობის შეწყვეტა, გარდა უსაფრთხოების ზომებისა; • სიტუაციის შეფასება, ხანძრის კერის და მიმდებარე ტერიტორიების დაზვერვა; • შეძლებისდაგვარად ტექნიკის და სხვა დანადგარ-მოწყობილობების იმ ადგილებიდან

გაყვანა/გატანა, სადაც შესაძლებელია ხანძრის გავრცელება. ელექტრომოწყობილობები უნდა ამოირთოს წრედიდან;

• იმ შემთხვევაში თუ ხანძარი მძლავრია და გაძნელებულია ხანძრის კერასთან მიდგომა, მიმდებარედ განლაგებულია რაიმე ხანძარსაშიში ან ფეთქებადსაშიში უბნები/ნივთიერებები, მაშინ: o მოშორდით სახიფათო ზონას:

- ევაკუირებისას იმოქმედეთ ნაგებობის ევაკუაციის სქემის/ საევაკუაციო პლაკატების მითითებების მიხედვით;

- თუ თქვენ გიწევთ კვამლიანი დახურული სივრცის გადაკვეთა, დაიხარეთ, რადგან ჰაერი ყველაზე სუფთა იატაკთანაა, ცხვირზე და პირზე აიფარეთ სველი ნაჭერი;

- თუ ვერ ახერხებთ ევაკუაციას ალმოდებული გასასვლელის გამო ხმამაღლა უხმეთ მშველელს;

o ავარიის შესახებ შეტყობინება გადაეცით უფროს მენეჯერს/ოპერატორს; o დაელოდეთ სამაშველო რაზმის გამოჩენას და მათი მოსვლისას გადაეცით

დეტალური ინფორმაცია ხანძრის მიზეზების და ხანძრის კერის სიახლოვეს არსებული სიტუაციის შესახებ;

• იმ შემთხვევაში თუ ხანძარი არ არის მძლავრი, ხანძრის კერა ადვილად მისადგომია და მასთან მიახლოება საფრთხეს არ უქმნის თქვენს ჯანმრთელობას. ამასთან არსებობს მიმდებარე ტერიტორიებზე ხანძრის გავრცელების გარკვეული რისკები, მაშინ იმოქმედეთ შემდეგნაირად: o ავარიის შესახებ შეტყობინება გადაეცით უფროს მენეჯერს / ოპერატორს; o მოძებნეთ უახლოესი სახანძრო სტენდი და მოიმარაგეთ საჭირო სახანძრო

ინვენტარი (ცეცხლმაქრობი, ნაჯახი, ძალაყინი, ვედრო და სხვ); o ეცადეთ ხანძრის კერის ლიკვიდაცია მოახდინოთ ცეცხლმაქრობით,

ცეცხლმაქრობზე წარმოდგენილი ინსტრუქციის მიხედვით; o იმ შემთხვევაში თუ უბანზე არ არსებობს სახანძრო სტენდი, მაშინ ხანძრის კერის

ლიკვიდაციისთვის გამოიყენეთ ქვიშა, წყალი ან გადააფარეთ ნაკლებად აალებადი სქელი ქსოვილი;

o იმ შემთხვევაში თუ ხანძრის კერის სიახლოვეს განლაგებულია წრედში ჩართული ელექტროდანადგარები წყლის გამოყენება დაუშვებელია;

o დახურულ სივრცეში ხანძრის შემთხვევაში ნუ გაანიავებთ ოთახს (განსაკუთრებული საჭიროების გარდა), რადგან სუფთა ჰაერი უფრო მეტად უწყობს ხელს წვას და ხანძრის მასშტაბების ზრდას.

ხანძრის შემთხვევაში უბნის მენეჯერის/უფროსი ოპერატორის სტრატეგიული ქმედებებია: • დეტალური ინფორმაციის მოგროვება ხანძრის კერის ადგილმდებარეობის,

მიმდებარედ არსებული/დასაწყობებული დანადგარ-მექანიზმების და ნივთიერებების შესახებ და სხვ;

• სხვა პერსონალის და სახანძრო სამსახურის ინფორმირება; • ინციდენტის ადგილზე მისვლა და სიტუაციის დაზვერვა, რისკების გაანალიზება და

ხანძრის სავარაუდო მასშტაბების (I, II ან III დონე) შეფასება;

of 185

• მთელს პერსონალს ეთხოვოს მანქანებისა და უბანზე არსებული ხანძარსაქრობი აღჭურვილობის გამოყენება;

• პერსონალის ქმედებების გაკონტროლება და ხელმძღვანელობა.

ხანძრის შემთხვევაში სამშენებლო სამუშაოების მენეჯერის/ნაგებობის უფროსის სტრატეგიული ქმედებებია:

• სახანძრო სამსახურის ინფორმირება; • H&SE ოფიცერთან ერთად შიდა პერსონალის ქმედებების გაკონტროლება და

ხელმძღვანელობა ადგილობრივი ან რეგიონალური სახანძრო რაზმის გამოჩენამდე (ამის შემდეგ შტატს ხელმძღვანელობს სახანძრო რაზმის ხელმძღვანელი);

• სახანძრო რაზმის ქმედებების ხელშეწყობა (შესაძლოა საჭირო გახდეს უბანზე არარსებული სპეციალური აღჭურვილობა და სხვ.);

• ინციდენტის დასრულების შემდგომ H&SE ოფიცერთან ერთად ავარიის შედეგების სალიკვიდაციო ღონისძიებების გატარება;

• ანგარიშის მომზადება და სამშენებლო სამუშაოების მწარმოებელი კომპანიისთვის/ნაგებობის ოპერატორი კომპანიისთვის მიწოდება.

ლანდშაფტური ხანძრის შემთხვევაში ხანძრის სალიკვიდაციო ღონისძიებებში მონაწილეობას ღებულობს საგანგებო ვითარების სამსახურები. ასევე ნაგებობის პერსონალი, საჭიროების შემთხვევაში ადგილობრივი მოსახლეობაც. ტყის ხანძრის ჩაქრობისას, ზემოთ წარმოდგენილი მითითებების გარდა გამოიყენება შემდეგი ძირითადი მიდგომები:

• ტყის ხანძრის ქვედა საზღვრების დაფერთხვა მწვანე ტოტებით, ცოცხებითა და ტომრის ნაჭრებით;

• ტყის დაბალი ხანძრის საზღვრებზე მიწის დაყრა ნიჩბებით ან ბარებით; • დამაბრკოლებელი ზოლის ან არხის გაყვანა რათა შევაჩეროთ ხანძრის გავრცელება; • ხანძრის ჩაქრობა აფეთქების გამოყენებით (ხანძრის გავრცელების დამაბრკოლებელი

არხის მოწყობა). • დამაბრკოლებელი არხის მოწყობა უნდა მოხდეს სამშენებლო ბანაკების, სამშენებლო

უბნების და კერძოდ ამ ტერიტორიებზე განლაგებული ადვილად აალებადი და ფეთქებადი ნივთიერებების მიმართულებით ხანძრის გავრცელების საშიშროების შემთხვევაში.

14.3.5.2 რეაგირება საშიში ნივთიერებების დაღვრის შემთხვევაში

წინამდებარე ქვეთავში განხილულია მხოლოდ I და II დონის ავარიული სიტუაციებზე რეაგირების სტრატეგია. საშიში ნივთიერებების დაღვრის რეაგირების სახეებს მნიშვნელოვნად განსაზღვრავს მიწის ზედაპირის სახე. აგრეთვე, მისი პირვანდელი მდგომარეობა. შესაბამისად ავარიებზე რეაგირება წარმოდგენილია შემდეგი სცენარებისთვის:

• საშიში ნივთიერებების დაღვრა შეუღწევად ზედაპირზე (ასფალტის, ბეტონის საფარი);

• საშიში ნივთიერებების დაღვრა შეღწევად ზედაპირზე (ხრეში, ნიადაგი, ბალახოვანი საფარი);

• საშიში ნივთიერებების მდინარეში ჩაღვრა.

შეუღწევად ზედაპირზე საშიში ნივთიერებების (ძირითადად ნავთობპროდუქტები) დაღვრის შემთხვევაში საჭიროა შემდეგი სტრატეგიული ქმედებების განხორციელება:

• ინფორმაციის გადაცემა სხვა პერსონალისთვის და სამაშველო რაზმისთვის; • უბანზე მომუშავე ყველა დანადგარ-მექანიზმის გაჩერება; • დაბინძურების წყაროს გადაკეტვა (არსებობის შემთხვევაში);

of 185

• ეთხოვოს პერსონალს ავარიაზე რეაგირებისათვის საჭირო აღჭურვილობის და ინდივიდუალური დაცვის საშუალებების მობილიზება;

• მოხდეს სამეურნეო-ფეკალური კანალიზაციის სისტემის შესასვლელების (ჭების ხუფები) ბლოკირება;

• საჭიროების შემთხვევაში საჭიროა შესაფერისი შეუღწევადი მასალისაგან (ქვიშის ტომრები, პლასტმასის ფურცლები, პოლიეთილენის აპკები და სხვ.) გადასაკეტი ბარიერების მოწყობა ისე, რომ მოხდეს დაღვრილი ნივთიერებების შეკავება ან გადაადგილების შეზღუდვა;

• ბარიერები უნდა აიგოს ნალის ფორმით, ისე, რომ გახსნილი მხარე მიმართული იყოს ნივთიერებების დინების შემხვედრად;

• მოხდეს დაღვრილი ნავთობპროდუქტების შეგროვება ცოცხებისა და ტილოების გამოყენებით;

• დაღვრილი ნავთობპროდუქტების შესაშრობად საჭიროა შთანმთქმელი (აბსორბენტული) საფენების გამოყენება;

• მოაგროვეთ ნავთობპროდუქტები ისე, რომ შესაძლებელი იყოს მისი კონტეინერში (ჭურჭელში) შეგროვება და შემდგომი გადატანა.

• ნავთობის შეწოვის შემდეგ საფენები უნდა მოთავსდეს პოლიეთილენის ტომრებში (საჭიროების შემთხვევაში შესაძლებელია საფენების ხელმეორე გამოყენება);

• მოედანი სრულიად უნდა გაიწმინდოს ნარჩენი ნავთობპროდუქტებისგან, რათა გამოირიცხოს მომავალში წვიმის წყლებით დამაბინძურებლების წარეცხვა;

• გაწმენდის ოპერაციების დამთავრების შემდეგ ყველა საწმენდი მასალა უნდა შეგროვდეს, შეიფუთოს და დასაწყობდეს შესაბამისად დაცულ ადგილებში.

შეღწევად ზედაპირზე ნავთობპროდუქტების დაღვრის შემთხვევაში საჭიროა შემდეგი სტრატეგიული ქმედებების განხორციელება:

• ინფორმაციის გადაცემა სხვა პერსონალისთვის და სამაშველო რაზმისთვის; • უბანზე მომუშავე ყველა დანადგარ-მექანიზმის გაჩერება (იმ შემთხვევაში თუ

ადგილი აქვს ზეთების დაღვრას ქვესადგურის ტერიტორიაზე, აუცილებელ პირობას წარმოადგენს დაღვრის სიახლოვეს არსებული ყველა ელექტროდანადგარის - ტრანსფორმატორები, ამომრთველები და სხვა გათიშვა შესაბამისი თანმიმდევრობით);

• დაბინძურების წყაროს გადაკეტვა (არსებობის შემთხვევაში); • ეთხოვოს პერსონალს ავარიაზე რეაგირებისათვის საჭირო აღჭურვილობის და

ინდივიდუალური დაცვის საშუალებების მობილიზება; • მოხდეს სამეურნეო-ფეკალური კანალიზაციის სისტემის შესასვლელების (ჭების

ხუფები) ბლოკირება; • შთანმთქმელები უნდა დაეწყოს ერთად ისე, რომ შეიქმნას უწყვეტი ბარიერი (ზღუდე)

მოძრავი ნავთობპროდუქტების წინა კიდის პირისპირ. ბარიერის ბოლოები უნდა მოიხაროს წინისკენ, რათა მან ნალის ფორმა მიიღოს;

• დაღვრილი ნავთობპროდუქტების შეკავების ადგილი უნდა დაიფაროს პოლიეთილენის აპკის ფურცლებით, რათა არ მოხდეს ნავთობის შეღწევა ნიადაგის ქვედა ფენებში;

• აღსანიშნავია, რომ თუ შეუძლებელია შემაკავებელი პოლიეთილენის ფურცლების დაფენა, მაშინ ბარიერების მოწყობა გამოიწვევს ნავთობის დაგროვებას ერთ ადგილზე, რაც თავის მხრივ გამოიწვევს ამ ადგილზე ნიადაგის გაჯერებას ნავთობით, ნავთობპროდუქტების შეღწევას ნიადაგის უფრო ქვედა ფენებში;

• დაღვრილი ნავთობპროდუქტების შესაშრობად საჭიროა შთანმთქმელი (აბსორბენტული) საფენების გამოყენება;

• მოაგროვეთ ნავთობი ისე, რომ შესაძლებელი იყოს მისი კონტეინერში (ჭურჭელში) შეგროვება და შემდგომი გადატანა;

of 185

• ნავთობის შეწოვის შემდეგ საფენები უნდა მოთავსდეს პოლიეთილენის ტომრებში (საჭიროების შემთხვევაში შესაძლებელია საფენების ხელმეორე გამოყენება);

• მოედანი სრულიად უნდა გაიწმინდოს ნარჩენი ნავთობპროდუქტებისგან, რათა გამოირიცხოს მომავალში წვიმის წყლებით დამაბინძურებლების წარეცხვა ან ნიადაგის ღრმა ფენებში გადაადგილება;

• გაწმენდის ოპერაციების დამთავრების შემდეგ ყველა საწმენდი მასალა უნდა შეგროვდეს, შეიფუთოს და დასაწყობდეს შესაბამისად დაცულ ადგილებში;

• მიწის ზედაპირზე არსებული მცენარეულობის და ნიადაგის ზედა ფენის დამუშავება უნდა დაიწყოს დაბინძურების წყაროს მოცილებისთანავე ან გაჟონვის შეწყვეტისთანავე;

• როგორც კი მოცილებული იქნება მთელი გაჟონილი ნავთობპროდუქტები, სამშენებლო სამუშაოების მენეჯერის / ნაგებობის უფროსის მითითებისა და შესაბამისი კომპეტენციის მქონე მოწვეული სპეციალისტის ზედამხედველობით უნდა დაიწყოს დაბინძურებული ნიადაგის მოცილება და მისთვის სარემედიაციო სამუშაოების ჩატარება.

მდინარეში ნავთობპროდუქტების დაღვრის შემთხვევაში საჭიროა შემდეგი სტრატეგიული ქმედებების განხორციელება:

• ინფორმაციის გადაცემა სხვა პერსონალისთვის და სამაშველო რაზმისთვის; • მდინარეში ჩაღვრის შემთხვევაში ქვედა ბიეფში მოსახლეობის ინფორმირება; • უბანზე მომუშავე ყველა დანადგარ-მექანიზმის გაჩერება (იმ შემთხვევაში თუ

ადგილი აქვს სატურბინე ზეთების ჩაღვრას ნამუშევარ წყალში, აუცილებელ პირობას წარმოადგენს ჰიდროტურბინების მუშაობის შეჩერება შესაბამისი თანმიმდევრობით);

• დაბინძურების წყაროს გადაკეტვა (არსებობის შემთხვევაში); • ეთხოვოს პერსონალს ავარიაზე რეაგირებისათვის საჭირო აღჭურვილობის და

ინდივიდუალური დაცვის საშუალებების მობილიზება; • მდინარის სანაპირო ცელით გასუფთავდეს მცენარეულობისაგან; • დაუყოვნებლივ მოხდეს მდინარის დაბინძურებული მონაკვეთის გადაღობვა ხის

დაფებით ან სამდინარო ბონებით. დამატებითი საჭიროების შემთხვევაში შესაძლებელია მიწით გავსებული ტომრების გამოყენება;

• მდინარის ზედაპირზე შეგროვებული ნავთობპროდუქტების ამოღება მოხდეს საასენიზაციო მანქანებით;

• ნაპირზე დაღვრილი ნავთობპროდუქტების შესაშრობად გამოყენებული უნდა იქნეს შთანმთქმელი (აბსორბენტული) საფენები;

• ნავთობის შეწოვის შემდეგ საფენები მოთავსდეს ნარჩენების განსათავსებელ პოლიეთილენის ტომრებში.

114.3.5.3 რეაგირება პერსონალის ტრავმატიზმის ან მათი ჯანმრთელობის უსაფრთხოებასთან დაკავშირებული ინციდენტების დროს

ადამიანის დაშავების აღმომჩენი პირის უპირველეს ქმედებას წარმოადგენს ინციდენტის შესახებ შეტყობინების სასწრაფო გადაცემა. სამაშველო ჯგუფის გამოჩენამდე დაშავებულს პირველადი დახმარება უნდა გაეწიოს შემდგომ ქვეთავებში მოცემული პირველადი დახმარების სტრატეგიის მიხედვით. პირველადი დახმარების გაწევამდე აუცილებელია სიტუაციის შეფასება და დადგენა ქმნის თუ არა საფრთხეს დაშავებულთან მიახლოვება. 14.3.5.3.1 პირველადი დახმარება მოტეხილობის დროს

არჩევენ ძვლის ღია და დახურულ მოტეხილობას:

of 185

• ღია მოტეხილობისათვის დამახასიათებელია კანის საფარველის მთლიანობის დარღვევა. ამ დროს დაზიანებულ არეში არის ჭრილობა და სისხლდენა. ღია მოტეხილობის დროს მაღალია ინფიცირების რისკი. ღია მოტეხილობის დროს: o დროულად მოუხმეთ დამხმარეს, რათა დამხმარემ ჩაატაროს სხეულის

დაზიანებული ნაწილის იმობილიზაცია, სანამ თქვენ დაამუშავებთ ჭრილობას; o დაფარეთ ჭრილობა სუფთა საფენით და მოახდინეთ პირდაპირი ზეწოლა

სისხლდენის შეჩერების მიზნით. არ მოახდინოთ ზეწოლა უშუალოდ მოტეხილი ძვლის ფრაგმენტებზე;

o ჭრილობაზე თითებით შეხების გარეშე, საფენის ზემოდან ფრთხილად შემოფარგლეთ დაზიანებული არე სუფთა ქსოვილით და დააფიქსირეთ ის ნახვევით;

o თუ ჭრილობაში მოჩანს მოტეხილი ძვლის ფრაგმენტები, მოათავსეთ რბილი ქსოვილი ძვლის ფრაგმენტების გარშემო ისე, რომ ქსოვილი სცილდებოდეს მათ და ნახვევი არ ახდენდეს ზეწოლას ძვლის ფრაგმენტებზე. დაამაგრეთ ნახვევი ისე, რომ არ დაირღვეს სისხლის მიმოქცევა ნახვევის ქვემოთ;

o ჩაატარეთ მოტეხილი ძვლის იმობილიზაცია, ისევე, როგორც დახურული მოტეხილობისას;

o შეამოწმეთ პულსი, კაპილარული ავსება და მგრძნობელობა ნახვევის ქვემოთ ყოველ 10 წთ-ში ერთხელ.

• დახურულ მოტეხილობასთან გვაქვს საქმე, თუ კანის მთლიანობა დაზიანებულ არეში დარღვეული არ არის. ამ დროს დაზიანებულ არეში აღინიშნება სისხლჩაქცევა და შეშუპება. დახურული მოტეხილობის დროს: o სთხოვეთ დაზარალებულს იწვეს მშვიდად და დააფიქსირეთ სხეულის

დაზიანებული ნაწილი მოტეხილობის ზემოთ და ქვემოთ ხელით, სანამ არ მოხდება მისი იმობილიზაცია (ფიქსაცია);

o კარგი ფიქსაციისათვის დაამაგრეთ სხეულის დაზიანებული ნაწილი დაუზიანებელზე. თუ მოტეხილობა არის ხელზე დააფიქსირეთ ის სხეულზე სამკუთხა ნახვევის საშუალებით. ფეხზე მოტეხილობის არსებობისას დააფიქსირეთ დაზიანებული ფეხი მეორეზე. შეკარით კვანძები დაუზიანებელი ფეხის მხრიდან;

o შეამოწმეთ პულსი, მგრძნობელობა და კაპილარული ავსება ნახვევის ქვემოთ ყოველ 10 წთ-ში ერთხელ. თუ სისხლის მიმოქცევა ან მგრძნობელობა დაქვეითებულია, დაადეთ ნაკლებ მჭიდრო ნახვევი.

114.3.5.3.2 პირველადი დახმარება ჭრილობების და სისხლდენის დროს

არსებობს სამი სახის სისხლდენა: • სისხლი ცოტაა. ამ დროს ინფექციის საშიშროება მეტია:

o დაშავებულს მობანეთ ჭრილობა დასალევად ვარგისი ნებისმიერი უფერო სითხით;

o შეახვიეთ ჭრილობა სუფთა ქსოვილით; • სისხლი ბევრია. ამ დროს არსებობს სისხლის დაკარგვის საშიშროება:

o დააფარეთ ჭრილობას რამდენიმე ფენად გაკეცილი ქსოვილი და გააკეთეთ დამწოლი ნახვევი;

o თუ სისხლი ისევ ჟონავს, ჭრილობაზე ქსოვილი კიდევ დაახვიეთ (სისხლით გაჟღენთილი ქსოვილი არ მოხსნათ) და ძლიერად დააწექით სისხლმდინარ არეს;

• ჭრილობიდან სისხლი შადრევანივით ასხამს. ამ დროს სისხლი ძალიან სწრაფად იკარგება. ამის თავიდან ასაცილებლად არტერიის საპროექციო არეს (ჭრილობის ზემოთ) თითით (ან თითებით) უნდა დააწვეთ, შემდეგ კი ლახტი დაადოთ.

of 185

არტერიაზე ზეწოლის ადგილებია: მხრის ქვედა მესამედი და ბარძაყის ზედა მესამედი. ლახტის დადების წესი ასეთია: o ლახტს მხოლოდ უკიდურეს შემთხვევაში ადებენ, რადგან ის ხშირად შეუქცევად

დაზიანებებს იწვევს; o ლახტი ედება ჭრილობის ზემოთ; o ლახტის დასადები ადგილი ტანსაცმლით უნდა იყოს დაფარული. თუ ჭრილობის

ადგილი შიშველია, ლახტს ქვეშ სუფთა ქსოვილი უნდა დავუფინოთ; o პირველი ნახვევი მჭიდრო უნდა იყოს (შეძლებისდაგვარად უნდა დამაგრდეს),

შემდეგ ლახტი იჭიმება და ჭრილობის არეს დამატებით ედება 3-4-ჯერ (ლახტის მაგივრად შეიძლება გამოყენებულ იქნეს თოკი, ქამარი და სხვა;

o ლახტი ზამთარში ერთი, ზაფხულში კი ორი საათით ედება. შემდეგ 5-10 წუთით უნდა მოვუშვათ და თავდაპირველი ადგილიდან ოდნავ ზემოთ დავადოთ;

o შეამოწმეთ, სწორად ადევს თუ არა ლახტი - სწორად დადების შემთხვევაში კიდურზე პულსი არ ისინჯება;

o რა არ უნდა გავაკეთოთ: o არ ჩავყოთ ხელი ჭრილობაში; o ჭრილობიდან არაფერი ამოვიღოთ. თუ ჭრილობიდან გამოჩრილია უცხო სხეული,

ვეცადოთ, ის მაქსიმალურად დავაფიქსიროთ (ნახვევი დავადოთ გამოჩრილი უცხო სხეულის ირგვლივ).

• შინაგანი სისხლდენა ძნელად აღმოსაჩენი დაზიანებაა. ეჭვი მიიტანეთ შინაგან სისხლდენაზე, როდესაც ტრავმის მიღების შემდეგ აღინიშნება შოკის ნიშნები, მაგრამ არ არის სისხლის თვალსაჩინო დანაკარგი. შინაგანი სისხლდენის დროს: o დააწვინეთ დაზარალებული ზურგზე და აუწიეთ ფეხები ზემოთ; o შეხსენით მჭიდრო ტანსაცმელი კისერზე, გულმკერდზე, წელზე; o არ მისცეთ დაზარალებულს საჭმელი, წამალი და სასმელი. თუ დაზარალებული

გონზეა და აღენიშნება ძლიერი წყურვილის შეგრძნება, დაუსველეთ მას ტუჩები; o დაათბუნეთ დაზარალებული – გადააფარეთ საბანი ან ქსოვილი; o ყოველ 10 წთ-ში ერთხელ გადაამოწმეთ პულსი, სუნთქვა და ცნობიერების დონე.

თუ დაზარალებული კარგავს გონებას, მოათავსეთ უსაფრთხო მდებარეობაში. 114.3.5.3.3 პირველადი დახმარება დამწვრობის დროს

დამწვრობა შეიძლება განვითარდეს ცხელი საგნების ან ორთქლის ზემოქმედების (თერმული დამწვრობა), კანზე ქიმიური ნივთიერების მოხვედრის (ქიმიური დამწვრობა), დენის ზემოქმედების (ელექტრული დამწვრობა) შემთხევაში. იმისათვის, რომ შეგვეძლოს დამწვრობის დროს პირველი დახმარების სწორად აღმოჩენა, უნდა განვსაზღვროთ დამწვრობის ხარისხი, რაც დამოკიდებულია დაზიანების სიღრმეზე და დაზიანების ფართზე (სხეულის ზედაპირის რა ნაწილზე ვრცელდება დაზიანება).

• დამწვრობის დროს პირვალადი დახმარების ღონისძიებებია: o დამწვრობის დროს საშიშია კვამლის შესუნთქვა, ამიტომ თუ ოთახში კვამლია და

მისი სწრაფი განიავება შეუძლებელია, გადაიყვანეთ დაზარალებული უსაფრთხო ადგილას, სუფთა ჰაერზე;

o თუ დაზარალებულზე იწვის ტანსაცმელი, არ დაიწყოთ მისი სხეულის გადაგორება, გადაასხით სხეულს წყალი (ელექტრული დამწვრობის შემთხვევაში, წრედში ჩართულ დანადგარებთან წყლის გამოყენება დაუშვებელია);

o თუ წყლის გამოყენების საშუალება არ არის, გადააფარეთ სხეულს არასინთეტიკური ქსოვილი;

o აუცილებელია დროულად დაიწყოთ დამწვარი არის გაგრილება ცივი წყლით (I და II ხარისხის დამწვრობისას 10-15 წუთით შეუშვირეთ გამდინარე წყალს, III და

of 185

IV ხარისხის დამწვრობისას შეახვიეთ სუფთა სველი ქსოვილით და შემდეგ ასე შეხვეული გააცივეთ დამდგარ წყალში);

o დაზიანებული არედან მოაშორეთ ტანსაცმელი და ნებისმიერი სხვა საგანი, რომელსაც შეუძლია სისხლის მიმოქცევის შეფერხება. არ მოაშოროთ ტანსაცმლის ნაწილაკები, რომლებიც მიკრულია დაზიანებულ არეზე;

o დაფარეთ დაზიანებული არე სტერილური ნახვევით. ამით შემცირდება დაინფიცირების ალბათობა;

o დამწვრობის დროს შესაძლებელია ცხელი აირების ჩასუნთქვა, რაც იწვევს სასუნთქი გზების დამწვრობას. თუ დაზარალებულს აღენიშნება გაძნელებული ხმაურიანი სუნთქვა, დამწვრობა სახის ან კისრის არეში, სახისა და ცხვირის თმიანი საფარველის შეტრუსვა, პირის ღრუსა და ტუჩების შეშუპება, ყლაპვის გაძნელება, ხველა, ხრინწიანი ხმა - ეჭვი მიიტანეთ სასუნთქი გზების დამწვრობაზე და დაელოდეთ სამედიცინო სამსახურს;

o სამედიცინო სამსახურის მოსვლამდე მუდმივად შეამოწმეთ სუნთქვა და პულსი, მზად იყავით სარეანიმაციო ღონისძიებების ჩატარებისათვის.

o დამწვრობის დროს არ შეიძლება დაზიანებული არიდან ტანსაცმლის ნაწილაკების აშრევება, რადგან ამით შესაძლებელია დაზიანების გაღრმავება;

o არ შეიძლება ბუშტუკების მთლიანობის დარღვევა, რადგან ზიანდება კანის საფარველი და იქმნება ხელსაყრელი პირობები ორგანიზმში ინფექციის შეჭრისათვის;

o დაზიანებული არის დასამუშავებლად არ გამოიყენოთ მალამოები, ლოსიონები, ზეთები;

o არ შეიძლება ქიმიური დამწვრობის დროს დაზიანებული არის დამუშავება მანეიტრალებელი ხსნარებით. მაგ. ტუტით განპირობებული დამწვრობის დამუშავება მჟავათი.

114.3.5.3.4 პირველადი დახმარება ელექტროტრავმის შემთხვევაში

არჩევენ ელექტროტრავმის სამ სახეს: • მაღალი ძაბვის დენით გამოწვეული ელექტროტრავმა. მაღალი ძაბვის დენით

გამოწვეული ელექტროტრავმის დროს განვითარებული დაზიანება უმრავლეს შემთხვევაში სასიკვდილოა. ამ დროს ვითარდება მძიმე დამწვრობა. კუნთთა ძლიერი შეკუმშვის გამო, ხშირად დაზარალებული გადაისროლება მნიშვნელოვან მანძილზე, რაც იწვევს მძიმე დაზიანებების (მოტეხილობების) განვითარებას. მაღალი ძაბვის დენით გამოწვეული ელექტროტრავმის შემთხევაში: o არ შეიძლება დაზარალებულთან მიახლოვება, სანამ არ გამოირთვება დენი და

საჭიროების შემთხვევაში, არ გაკეთდება იზოლიაცია. შეინარჩუნეთ 18 მეტრის რადიუსის უსაფრთხო დისტანცია. არ მისცეთ სხვა თვითმხილველებს დაზარალებულთან მიახლოვების საშუალება;

o ელექტროტრავმის მიღების შემდეგ, უგონოდ მყოფ დაზარალებულთან მიახლოვებისთანავე გახსენით სასუნთქი გზები თავის უკან გადაწევის გარეშე, ქვედა ყბის წინ წამოწევით;

o შეამოწმეთ სუნთქვა და ცირკულაციის ნიშნები. მზად იყავით რეანიმაციული ღონისძიებების ჩატარებისათვის;

o თუ დაზარალებული უგონო მდგომარეობაშია მაგრამ სუნთქავს, მოათავსეთ იგი უსაფრთხო მდებარეობაში;

o ჩაატარეთ პირველი დახმარება დამწვრობისა და სხვა დაზიანებების შემთხვევაში. • დაბალი ძაბვის დენით გამოწვეული ელექტროტრავმა. დაბალი ვოლტაჟის დენით

განპირობებული ელექტროტრავმა შეიძლება გახდეს სერიოზული დაზიანებისა და

of 185

სიკვდილის მიზეზიც კი. ხშირად ამ ტიპის ელექტროტრავმა განპირობებულია დაზიანებული ჩამრთველებით, ელექტროგაყვანილობითა და მოწყობილობით. სველ იატაკზე დგომის ან სველი ხელებით დაუზიანებელ ელექტროგაყვანილობაზე შეხებისას ელექტროტრავმის მიღების რისკი მკვეთრად მატულობს. დაბალი ძაბვის დენით გამოწვეული ელექტროტრავმის შემთხვევაში: o არ შეეხოთ დაზარალებულს, თუ ის ეხება ელექტროდენის წყაროს; o არ გამოიყენოთ ლითონის საგნები ელექტროდენის წყაროს მოშორების მიზნით; o თუ შეგიძლიათ, შეწყვიტეთ დენის მიწოდება (გამორთეთ დენის ჩამრთველი). თუ

ამის გაკეთება შეუძლებელია, გამორთეთ ელექტრომოწყობილობა დენის წყაროდან;

o თუ თქვენ არ შეგიძლიათ დენის გამორთვა დადექით მშრალ მაიზოლირებელ საგანზე (მაგალითად, ხის ფიცარზე, რეზინისა ან პლასტმასის საფენზე, წიგნზე ან გაზეთების დასტაზე;

o მოაშორეთ დაზარალებულის სხეული დენის წყაროდან ცოცხის, ხის ჯოხის, სკამის საშუალებით. შესაძლებელია გადააადგილოთ დაზარალებულის სხეული დენის წყაროდან ან პირიქით, თუ ეს უფრო მოსახერხებელია, გადაადგილოთ თვით დენის წყარო;

o დაზარალებულის სხეულზე შეხების გარეშე, შემოახვიეთ ბაწარი მისი ტერფებისა ან მხრების გარშემო და მოაშორეთ დენის წყაროს;

o უკიდურეს შემთხვევაში, მოკიდეთ ხელი დაზარალებულის მშრალ არამჭიდრო ტანსაცმელს და მოაშორეთ ის დენის წყაროდან;

o თუ დაზარალებული უგონო მდგომარეობაშია, გახსენით სასუნთქი გზები, შეამოწმეთ სუნთქვა და პულსი;

o თუ დაზარალებული უგონო მდგომარეობაშია, სუნთქვა და პულსი აქვს, მოათავსეთ უსაფრთხო მდებარეობაში. გააგრილეთ დამწვარი არეები და დაადეთ ნახვევი;

o თუ დაზარალებულს ელექტროტრავმის მიღების შემდეგ არ აღენიშნება ხილული დაზიანება და კარგად გრძნობს თავს, ურჩიეთ დაისვენოს.

• ელვის/მეხის ზემოქმედებით გამოწვეული ელექტროტრავმა ელვით განპირობებული ელექტროტრავმის დროს ხშირია სხვადასხვა ტრავმის, დამწვრობის, სახისა და თვალების დაზიანება. ზოგჯერ ელვამ შეიძლება გამოიწვიოს უეცარი სიკვდილი. სწრაფად გადაიყვანეთ დაზარალებული შემთხვევის ადგილიდან და ჩაუტარეთ პირველი დახმარება როგორც სხვა სახის ელექტროტრავმის დროს.

114.3.5.4 რეაგირება სატრანსპორტო შემთხვევების დროს

ავტოსატრანსპორტო შემთხვევის დროს საჭიროა შემდეგი სტრატეგიული ქმედებების განხორციელება:

• სატრანსპორტო საშუალებების / ტექნიკის გაჩერება; • ინფორმაციის გადაცემა შესაბამისი სამსახურებისთვის (საპატრულო პოლიცია,

სასწრაფო სამედიცინო სამსახური); • იმ შემთხვევაში თუ საფრთხე არ ემუქრება ადამიანის ჯანმრთელობას და არ არსებობს

სხვა ავარიული სიტუაციების პროვოცირების რისკები (მაგ. სხვა სატრანსპორტო საშუალებების შეჯახება, ხანძარი, საწვავის დაღვრა და სხვ.), მაშინ: o გადმოდით სატრანსპორტო საშუალებიდან / ტექნიკიდან ან მოშორდით

ინციდენტის ადგილს და შეინარჩუნეთ უსაფრთხო დისტანცია; o დაელოდეთ საპატრულო პოლიციის / სამაშველო რაზმის გამოჩენას.

• დამატებითი საფრთხეების შემთხვევაში იმოქმედეთ შემდეგნაირად:

of 185

o გადმოდით სატრანსპორტო საშუალებიდან / ტექნიკიდან ან მოშორდით ინციდენტის ადგილს და შეინარჩუნეთ უსაფრთხო დისტანცია;

o ხანძრის, საწვავის დაღვრის შემთხევებში იმოქმედეთ შესაბამის ქვეთავებში მოცემული რეაგირების სტრატეგიის მიხედვით;

o იმ შემთხვევაში თუ საფრთხე ემუქრება ადამიანის ჯანმრთელობას ნუ შეეცდებით სხეულის გადაადგილებას;

o თუ დაშავებული გზის სავალ ნაწილზე წევს, გადააფარეთ რამე და შემოსაზღვრეთ საგზაო შემთხვევის ადგილი, რათა იგი შესამჩნევი იყოს შორიდან;

o მოხსენით ყველაფერი რაც შესაძლოა სულს უხუთავდეს (ქამარი, ყელსახვევი); o დაშავებულს პირველადი დახმარება აღმოუჩინეთ შესაბამის ქვეთავებში

მოცემული პირველადი დახმარების სტრატეგიის მიხედვით (თუმცა გახსოვდეთ, რომ დაშავებულის ზედმეტი გადაადგილებით შესაძლოა დამატებითი საფრთხე შეუქმნათ მის ჯანმრთელობას).

114.3.5.5 რეაგირება ბუნებრივი ხასიათის ავარიული სიტუაციის დროს

14.3.5.5.1 რეაგირება მიწისძვრის შემთხვევაში

მიწისძვრაზე რეაგირება იწყება მისი პირველივე ბიძგის შეგრძნებისას, თუ მიწისძვრა სუსტია დარჩით იქ სადაც ხართ, ნუ მიეცემით პანიკას. მას შემდგომ, რაც პერსონალი თავს უსაფრთხოდ იგრძნობს, იგი ვალდებულია იმოქმედოს შემდეგი სტრატეგიით:

• ეთხოვოს მთელს პერსონალს ყველა სამშენებლო დანადგარ-მექანიზმის, ასევე ექსპლუატაციის პერიოდში ნაგებობის ყველა დანადგარის გათიშვა შესაბამისი თანმიმდევრობით;

• სამაშველო რაზმის გამოჩენამდე მიწისძვრის შედეგების სალიკვიდაციო ღონისძიებებს ხელმძღვანელობს სამშენებლო სამუშაოების მენეჯერი/ნაგებობის უფროსი შემდეგი სტრატეგიით: o მოხდეს დაშავებულთა გამოყვანა ნანგრევებიდან და იმათი გადარჩენა, ვინც

მოხვდა ნახევრადდანგრეულ ან ცეცხლმოდებულ შენობაში; o მოხდეს იმ ტექნოლოგიური ხაზების ავარიების ლიკვიდაცია და აღმოფხვრა,

რომლებიც ემუქრება ადამიანების სიცოცხლეს; o მოხდეს ადვილად აალებადი და ფეთქებადი ნივთიერებების გატანა საშიში

ზონებიდან; o მოხდეს ავარიულ და საშიშ მდგომარეობაში მყოფი შენობების და

კონსტრუქციების იძულებითი წესით ჩამონგრევა ან გამაგრება; o სამაშველო სამუშაოების შესრულებისას დაუშვებელია, საჭიროების გარეშე,

ნანგრევების ზემოთ სიარული, დანგრეულ შენობა-ნაგებობებში შესვლა, მათ ახლოს ყოფნა თუ არსებობს მათი შემდგომი ჩამონგრევის საშიშროება;

o ძლიერ დაკვამლულ და ჩახერგილ შენობებში შესვლისას აუცილებელია წელზე თოკის შებმა, რომლის თავისუფალი ბოლო უნდა ეჭიროს შენობის შესასვლელთან მდგომ პირს;

o სამაშველო და სალიკვიდაციო სამუშაოების შესრულებისას აუცილებელია ინდივიდუალური დაცვის საშუალებების გამოყენება.

14.3.5.5.2 რეაგირება ღვარცოფის, წყალდიდობის, უეცარი დატბორვის შემთხვევაში

სტიქიური უბედურების სიახლოვეს მყოფმა პერსონალმა უნდა იმოქმედოს შემდეგი სტრატეგიით:

of 185

o საშიშროების შემთხვევაში სასწრაფოდ განახორციელეთ ევაკუაცია საშიში ზონიდან;

o ევაკუაციის მარშრუტი არ უნდა გადიოდეს ღვარცოფული მდინარეების კალაპოტზე;

o საშიშროების ნიშნების გაჩენისას სასწრაფოდ გადაადგილდით შემაღლებული ადგილისკენ;

o დაუშვებელია ღვარცოფსაშიში მდინარის კალაპოტში ჩასვლა ღვარცოფის პირველი ტალღის ჩავლის შემდეგ. მას შეიძლება მოჰყვეს მეორე ტალღაც;

o გადაადგილდით ისე, რომ არ გადაკვეთოთ ღვარცოფის კალაპოტი; o საშიშია დარჩენა შენობაში, თუ იგი მდებარეობს ჩამოქცეული ნაპირის ახლოს, ან

მის ქვეშ გრუნტი ნაწილობრივ წარეცხილია.

მას შემდგომ, რაც პერსონალი თავს უსაფრთხოდ იგრძნობს, იგი ვალდებულია იმოქმედოს შემდეგი სტრატეგიით:

• საჭიროების შემთხვევაში ეთხოვოს პერსონალს ყველა სამშენებლო დანადგარ-მექანიზმის, ასევე ექსპლუატაციის პერიოდში დანადგარების გათიშვა შესაბამისი თანმიმდევრობით;

• სამაშველო რაზმის გამოჩენამდე სტიქიური მოვლენის შედეგების სალიკვიდაციო ღონისძიებებს ხელმძღვანელობს სამშენებლო სამუშაოების მენეჯერი/ნაგებობის უფროსი შემდეგი სტრატეგიით: o მოხდეს პერსონალის გამოყვანა საშიში ზონებიდან; o მოხდეს ადვილად აალებადი და ფეთქებადი ნივთიერებების გატანა საშიში

ზონებიდან; o დროის მოკლე მონაკვეთში მოხდეს დაზიანებული გზებისა და ხიდების

დროებითი აღდგენა ბულდოზერების და ექსკავატორების გამოყენებით; o მოხდეს შენობების და ჰიდროტექნიკური ნაგებობების დათვალიერება და მათი

ტექნიკური მდგომარეობის შემოწმება; o მოხდეს ავარიულ და საშიშ მდგომარეობაში მყოფი შენობების და ს

კონსტრუქციების იძულებითი წესით ჩამონგრევა ან გამაგრება; o სამაშველო და სალიკვიდაციო სამუშაოების შესრულებისას აუცილებელია

ინდივიდუალური დაცვის საშუალებების გამოყენება. 114.3.6 ავარიაზე რეაგირებისთვის საჭირო აღჭურვილობა

როგორც მშენებლობის, ასევე ექსპლუატაციის პროცესში ავარიების განვითარების თვალსაზრისით მაღალი რისკების მქონე შესაბამის უბნებზე უნდა არსებობდეს ავარიაზე რეაგირების სტანდარტული აღჭურვილობა, კერძოდ:

პირადი დაცვის საშუალებები: • ჩაფხუტები; • დამცავი სათვალეები; • სპეცტანსაცმელი ამრეკლი ზოლებით; • წყალგაუმტარი მაღალყელიანი ფეხსაცმელები; • ხელთათმანები;

ხანძარსაქრობი აღჭურვილობა: • სტანდარტული ხანძარმქრობები; • ვედროები, ქვიშა, ნიჩბები და ა.შ.; • სათანადოდ აღჭურვილი ხანძარსაქრობი დაფები;

of 185

• სახანძრო მანქანა – გამოყენებული იქნება ქ. ოზურგეთის სახანძრო რაზმის მანქანები.

გადაუდებელი სამედიცინო მომსახურების აღჭურვილობა: • სტანდარტული სამედიცინო ყუთები; • სასწრაფო დახმარების მანქანა – გამოყენებული იქნება ქ. ოზურგეთის სამედიცინო

დაწესებულების სასწრაფო დახმარების მანქანები.

დაღვრის აღმოსაფხვრელი აღჭურვილობა: • გამძლე პოლიეთილენის ტომრები; • აბსორბენტის ბალიშები; • ხელთათმანები; • ზეთშემკრები მოცულობა; • ვედროები; • პოლიეთილენის ლენტა.

114.3.7 საჭირო კვალიფიკაცია და პერსონალის ინსტრუქტაჟი

პერიოდულად უნდა შესრულდეს ავარიაზე რეაგირების თითოეული სისტემის გამოცდა, დაფიქსირდეს მიღებული გამოცდილება და „ავარიულ სიტუაციებზე რეაგირების გეგმა“-ში გამოსწორდეს სუსტი რგოლები (იგივე უნდა შესრულდეს ინციდენტის რეალიზაციის შემთხვევაშიც).

პროექტის მთელ შტატს უნდა ჩაუტარდეს გაცნობითი ტრენინგი. ჩატარებულ სწავლებებზე უნდა არსებობდეს პერსონალის გადამზადების რეგისტრაციის სისტემა, რომლის დოკუმენტაციაც უნდა ინახებოდეს კომპანიის ან კონტრაქტორების ოფისებში.

of 1

85

114.4

დ

ანარ

თი

№4:

ქ.

ქობუ

ლეთ

ი მუ

ნიცი

პალ

ურ

ი ჩა

მდინ

არე

წყლ

ების

მშე

ნებლ

ობი

ს დ

ა ო

პერ

ირებ

ის ფ

აზებ

ზე

წარ

მოქმ

ნილ

ი ნა

რჩე

ნები

ს შე

ნახვ

ის, ტ

რან

სპო

რტ

ირებ

ის დ

ა გან

თავ

სები

ს პი

რო

ბები

№

ნარ

ჩენი

ს დ

ასახ

ელებ

ა ნა

რჩე

ნები

ს მა

რთ

ვა

უსა

ფრ

თხო

ების

პირ

ობე

ბი შ

ენახ

ვის

და

ტრ

ანსპ

ორ

ტირ

ების

დრ

ოს

ნარ

ჩენე

ბის

გად

ამუ

შავე

ბის,

ჩა

მარ

ხვის

ან უ

ტილ

იზაც

იის

პირ

ობე

ბი

1 2

3 4

5 1.

საყ

ოფ

აცხო

ვრებ

ო ნ

არჩე

ნები

1.1.

სა

ყოფ

აცხო

ვრებ

ო ს

ათავ

სები

ს დ

ა სა

კვებ

ის ნ

არჩე

ნები

შე

გრო

ვება

- გა

ნთავ

სება

- მს

ნპ*-ზ

ე გ

ატან

ა •

ნარ

ჩენე

ბის

შეგრ

ოვე

ბა დ

ა გა

ნთავ

სება

–

ცალ

კეუ

ლ ს

ამშე

ნებლ

ო უ

ბნებ

ზე

მოწყ

ობი

ლ ს

პეცი

ალუ

რ კ

ონტ

ეინე

რებ

ში.

•

საწა

რმო

ო ე

რთ

ეულ

ებიდ

ან გ

ატან

ა და

ტრ

ანსპ

ორ

ტირ

ება

– მუ

ნიცი

პალ

ურ

ი სპ

ეცავ

ტო

ტრ

ანსპ

ორ

ტის

მეშ

ვეო

ბით

, შე

საბა

მისი

ხელ

შეკრ

ულ

ების

საფ

უძვ

ელზ

ე.

*მსნ

პ - მ

ყარ

ი სა

ყოფ

აცხო

ვრებ

ო ნ

არჩე

ნები

ს პო

ლიგ

ონი

• დ

აუშვ

ებელ

ია მ

ყარ

ი სა

ყოფ

აცხო

ვრებ

ო

ნარ

ჩენე

ბისა

თვი

ს გა

ნკუ

თვნ

ილ

კონტ

ეინე

რებ

ში ს

აშიშ

რო

ების

1, 2

, და

მე-3

კლ

ასის

ნარ

ჩენე

ბის

განთ

ავსე

ბა,

მათ

შო

რის

: ლუ

მინე

სცენ

ტუ

რი

ნათ

ურ

ები,

ზეთ

ით დ

აბინ

ძურ

ებუ

ლი

ნარ

ჩენე

ბი, ს

ხვა

მასა

ლებ

ი, რ

ომე

ლთ

ა გა

ნთავ

სება

მსნ

პ-ზ

ე აკ

რძა

ლუ

ლია

. •

მყარ

ი სა

ყოფ

აცხო

ვრებ

ო ნ

არჩე

ნები

ს ტ

რან

სპო

რტ

ირებ

ა სა

ბოლ

ოო

გა

ნთავ

სები

ს ად

გილ

ამდ

ე უ

ნდა

ხდებ

ოდ

ეს ს

პეცმ

ანქა

ნები

ს სა

შუალ

ებით

, რათ

ა გამ

ოირ

იცხო

ს ნა

რჩე

ნები

თ გ

არემ

ოს

დაბ

ინძუ

რებ

ის

შესა

ძლებ

ლო

ბა.

ჩამ

არხვ

ა:

სანი

ტარ

იულ

ი ნო

რმე

ბის

და

მსნპ

-ის

ექსპ

ლუ

ატაც

იის

წესე

ბის

მიხე

დვი

თ.

პა

სუხი

სმგე

ბლო

ბა:

ორ

განი

ზაც

ია-

კონტ

რაქ

ტო

რი

1.2.

ქა

ღალ

დის

და მ

უყა

ოს

ნაჭრ

ები,

პო

ლიე

თილ

ენის

პარ

კები

1.3.

დამ

სხვრ

ეულ

ი მი

ნის,

რეზ

ინის

დ

ა პლ

ასტ

მასი

ს ნა

რჩე

ნები

, ნა

მუშე

ვარ

ი დ

ა წუ

ნდებ

ულ

ი ვა

რვა

რის

ელ

ექტ

რო

ნათ

ურ

ები

1.4.

ტერ

იტო

რიი

ს ნა

ხვეტ

ი,

ჩამო

ცვენ

ილი

ფო

თლ

ები

2. ს

აშიშ

რო

ების

მე–

3 დ

ა მე–

4 კლ

ასის

საწ

არმო

ო ნ

არჩე

ნები

, რო

მელ

თა

გატ

ანა

და გ

ანთ

ავსე

ბა მ

ყარ

ი სა

ყოფ

აცხო

ვრებ

ო ნ

არჩე

ნები

ს პო

ლიგ

ონზ

ე დ

აშვე

ბულ

ია

2.1.

დ

ამტ

ვრეუ

ლი

შიფ

ერის

ნა

რჩე

ნები

, აზ

ბოცე

მენტ

ის

ნამს

ხვრ

ევებ

ი

შეგრ

ოვე

ბა -

განთ

ავსე

ბა -

მსნპ

-ზე

გატ

ანა

• სა

წარ

მოო

ერ

თეუ

ლის

ტერ

იტო

რია

ზე

შეგრ

ოვე

ბა დ

ა გა

ნთავ

სება

: •

დამ

ტვრ

ეულ

ი ში

ფერ

ის ნ

არჩე

ნები

, აზ

ბოცე

მენტ

ის ნ

ამსხ

ვრევ

ები

- შე

მოზ

ვინუ

ლ ღ

ია მ

ოედ

ანზ

ე.

• პა

რო

ნიტ

ის, რ

ეზინ

ის, პ

ოლ

იეთ

ილენ

ის

მილ

ების

, მინ

ისებ

რი

ქსო

ვილ

ების

, პე

ნოპლ

ასტ

ის ნ

არჩე

ნები

- შე

მოზ

ვინუ

ლ

ღია

მო

ედან

ზე.

•

ხე-ტ

ყის

ნარ

ჩენე

ბი დ

ა ნახ

ერხი

- ფ

არდ

ულ

ში ა

ნ პ

ოლ

იეთ

ილენ

ით

გად

აფარ

ებუ

ლ ღ

ია მ

ოედ

ანზ

ე.

• დ

აუშვ

ებელ

ია ს

აწარ

მოო

ნარ

ჩენე

ბის

განთ

ავსე

ბა მ

ყარ

ი სა

ყოფ

აცხო

ვრებ

ო

ნარ

ჩენე

ბისა

თვი

ს გა

ნკუ

თვნ

ილ

კონტ

ეინე

რებ

ში.

• სა

შიშრ

ოებ

ის მ

ე-3

და

მე-4

კლ

ასის

სა

წარ

მოო

ნარ

ჩენე

ბის

გატ

ანა

ხორ

ციელ

დებ

ა მხო

ლო

დ მ

სნპ-

ის

ადმი

ნისტ

რაც

იის

დო

კუმე

ნტირ

ებუ

ლი

თან

ხმო

ბის

და

შესა

ბამი

სი

„საკ

ონტ

რო

ლო

ტალ

ონი

ს“ არ

სებო

ბის

შემთ

ხვევ

აში.

•

საწა

რმო

ო ნ

არჩე

ნები

ს ტ

რან

სპო

რტ

ირებ

ის დ

რო

ს დ

აცუ

ლი

ჩამა

რხვ

ა:

სანი

ტარ

იულ

ი ნო

რმე

ბის

და

მსნპ

-ის

ექსპ

ლუ

ატაც

იის

წესე

ბის

მიხე

დვი

თ.

პა

სუხი

სმგე

ბლო

ბა:

ორ

განი

ზაც

ია-კ

ონტ

რაქ

ტო

რი

2.2.

პა

რო

ნიტ

ის, პ

ლას

ტმა

სის

და

რეზ

ინის

ნარ

ჩენე

ბი

2.3.

ქა

ღალ

დის

და

ხის

ტარ

ის

ნარ

ჩენე

ბი

2.4.

ხე

–ტყი

ს ნა

რჩე

ნები

და ნ

ახერ

ხი

2.5.

პოლ

იეთ

ილენ

ის მ

ილებ

ის,

მინი

სებრ

ი ქს

ოვი

ლებ

ის

ნარ

ჩენე

ბი. ს

ახეხ

ი ზ

უმფ

არა,

აბ

რაზ

იულ

ი მტ

ვერ

ი

of 1

85

• გა

ტან

ა –

საკ

უთ

არი

ტრ

ანსპ

ორ

ტით

მსნ

პ-ზ

ე.

უნდ

ა იყ

ოს

უსა

ფრ

თხო

ების

ყვე

ლა

ზო

მა, რ

ათა

გამო

ირიც

ხოს

გარ

ემო

ს ნა

რჩე

ნები

თ დ

აბინ

ძურ

ება.

33. სს

აწარ

მოო

ნნარ

ჩენე

ბი,, რრ

ომე

ლთ

ა გგა

ტან

ა დდა

გგანთ

ავსე

ბა მმ

ყარ

ი სსა

ყოფ

აცხო

ვრებ

ო ნნ

არჩე

ნები

ს პპო

ლიგ

ონზ

ე დდ

აუშვ

ებელ

ია

3.1.

ვერ

ცხლ

ისწყ

ლის

შემ

ცველ

ი ნი

ვთიე

რებ

ების

და

მასა

ლებ

ის ნ

არჩე

ნები

:

3.1.

1.

ლუ

მინი

სცენ

ტუ

რი

ნათ

ურ

ების

ნა

რჩე

ნები

შშეგრ

ოვე

ბა ––

დდაგ

რო

ვება

–– ნნ

არჩე

ნები

ს სსა

წყო

ბში

გგატ

ანა

• სა

წარ

მოო

უბნ

ებზ

ე შე

გრო

ვება

: •

გამო

ცვლ

ილი

ლუ

მინი

სცენ

ტუ

რი

ნათ

ურ

ები

განთ

ავსდ

ეს მ

შრალ

, დ

აუზ

იანე

ბელ

შეფ

უთ

ვაში

, რო

მელ

იც

გამო

რიც

ხავს

მათ

ი დ

აზია

ნება

ს ტ

რან

სპო

რტ

ირებ

ის დ

რო

ს;

• დ

აზია

ნებუ

ლი

ან დ

ამსხ

ვრეუ

ლი

ლუ

მინი

სცენ

ტუ

რი

ნათ

ურ

ები

უნდ

ა გა

ნთავ

სდეს

პო

ლიე

თილ

ენის

პარ

კებშ

ი,

შეიკ

რას

და შ

ეინა

ხოს

მუყა

ოს

ყუთ

ებში

. სა

თავ

სი უ

ნდა გ

ანია

ვდეს

. •

სამშ

ენებ

ლო

უბნ

ებზ

ე ამ

სახ

ის ნ

არჩე

ნები

ს დ

აგრ

ოვე

ბა ა

კრძა

ლუ

ლია

. •

ნარ

ჩენე

ბის

საწყ

ობშ

ი გა

ტან

ა დ

რო

ებით

ი გა

ნთავ

სები

სათ

ვის

ხორ

ციელ

დებ

ა სა

კუთ

არი

ავტ

ოტ

რან

სპო

რტ

ის

საშუ

ალებ

ით, შ

ესაბ

ამის

ად გ

აფო

რმე

ბულ

ი

დო

კუმე

ნტაც

იის

საფ

უძვ

ელზ

ე.

• ლ

უმი

ნესც

ენტ

ურ

ი ნა

თუ

რებ

ის

გამო

ცვლ

ას, გ

ამო

ყენე

ბულ

ი ან

დ

ამსხ

ვრეუ

ლი

ვერ

ცხლ

ისწყ

ლის

შე

მცვე

ლი

ნათ

ურ

ების

შეგ

რო

ვება

ს ახ

ორ

ციელ

ებს

შესა

ბამი

სი ს

ამსა

ხურ

ის

პერ

სონა

ლი,

რო

მელ

საც

გავლ

ილი

აქვს

სა

თან

ადო

სწა

ვლებ

ა დ

ა ინს

ტრ

უქტ

აჟი.

იკ

რძა

ლებ

ა: •

ნათ

ურ

ების

ღია

ცის

ქვეშ

შენ

ახვა

; •

ღია

სათ

ავსე

ბში

განთ

ავსე

ბა;

• შე

ფუ

თვი

ს (ტ

არის

) გარ

ეშე

შენა

ხვა;

• ნა

თუ

რებ

ის ე

რთ

მანე

თზ

ე დ

აწყო

ბა;

• გრ

უნტ

ზე

განთ

ავსე

ბა;

• იმ

ორ

განი

ზაც

იისა

თვი

ს გა

დაც

ემა,

რო

მელ

საც

არ გ

ააჩნ

ია შ

ესაბ

ამის

ი ნა

რჩე

ნები

ს გა

დამ

უშა

ვები

ს ლ

იცენ

ზია

. •

ვერ

ცხლ

ისწყ

ლის

შემ

ცველ

ი ნა

თუ

რებ

ის

ნარ

ჩენე

ბის

ტრ

ანსპ

ორ

ტირ

ების

დრ

ოს

დაც

ულ

ი უ

ნდა

იყო

ს უ

საფ

რთ

ხოებ

ის

ყველ

ა ზო

მა, რ

ათა

გამო

ირიც

ხოს

გარ

ემო

ს ნა

რჩე

ნები

თ დ

აბინ

ძურ

ება.

ექვე

მდებ

არებ

ა გა

ტან

ას

საწყ

ობშ

ი დ

რო

ებით

ი გა

ნთავ

სები

სათ

ვის.

გა

დაე

ცემა

შემ

დგო

მი

უტ

ილიზ

აციი

სათ

ვის

შესა

ბამი

სი ლ

იცენ

ზიი

ს მქ

ონე

ორ

განი

ზაც

იას.

3.1.

2.

ვერ

ცხლ

ისწყ

ლია

ნი

თერ

მომე

ტრ

ების

ნარ

ჩენე

ბი

შეგრ

ოვე

ბა –

დაგ

რო

ვება

– ნ

არჩე

ნები

ს სა

წყო

ბში

გატ

ანა

• სა

წარ

მოო

უბნ

ებზ

ე შე

გრო

ვება

– კ

არგა

დ

შეკრ

ულ

პო

ლიე

ილენ

ის პ

არკე

ბში

და

შემდ

ეგ მ

უყა

ოს

დაუ

ზია

ნებე

ლ

შეფ

უთ

ვაში

. •

საწა

რმო

ო უ

ბნებ

ზე

ამ ს

ახის

ნარ

ჩენე

ბის

დაგ

რო

ვება

აკრ

ძალ

ულ

ია.

• სა

წყო

ბში

გატ

ანა

დრ

ოებ

ითი

განთ

ავსე

ბისა

თვი

ს, შ

ესაბ

ამის

ად

გაფ

ორ

მებუ

ლი

დო

კუმე

ნტაც

იის

საფ

უძვ

ელზ

ე.

დაუ

შვებ

ელია

: •

ვერ

ცხლ

ისწყ

ლია

ნი თ

ერმო

მეტ

რებ

ის

განთ

ავსე

ბა მ

ყარ

ი სა

ყოფ

აცხო

ვრებ

ო

ნარ

ჩენე

ბისა

თვი

ს გა

ნკუ

თვნ

ილ

კონტ

ეინე

რებ

ში.

•

ღია

ცის

ქვე

შ დ

ა შეფ

უთ

ვის

გარ

ეშე

შენა

ხვა.

• ბუ

ნებრ

ივ გ

არემ

ოში

გად

აყრ

ა. •

თერ

მომე

ტრ

ის დ

აზია

ნები

ს დ

ა ვე

რცხ

ლის

წყლ

ის დ

აღვრ

ის

შემთ

ხვევ

აში

აუცი

ლებ

ელია

სათ

ავსი

ს დ

ემერ

კურ

იზაც

იის

ღო

ნისძ

იებე

ბის

განხ

ორ

ციელ

ება.

ექვე

მდებ

არებ

ა გა

ტან

ას

საწყ

ობშ

ი დ

რო

ებით

ი გა

ნთავ

სები

სათ

ვის.

გა

დაე

ცემა

შემ

დგო

მი

უტ

ილიზ

აციი

სათ

ვის

შესა

ბამი

სი ლ

იცენ

ზიი

ს მქ

ონე

ორ

განი

ზაც

იას.

of 1

85

3.2.

ქიმ

იურ

ი ნი

ვთიე

რებ

ების

ნარ

ჩენე

ბი

3.2.

1 ქი

მიუ

რი

მარ

ილებ

ის დ

ა ნი

ვთიე

რებ

ების

ნარ

ჩენე

ბი,

ვად

აგას

ულ

ი მე

დიკ

ამენ

ტებ

ი.

შშეგრ

ოვე

ბა ––

დდაგ

რო

ვება

–– სს

აწყო

ბში

გგატ

ანა

• შე

გრო

ვება

– კ

არგა

დ შ

ეკრ

ულ

პო

ლიე

ილენ

ის პ

არკე

ბში

და

შემდ

ეგ

მუყა

ოს

დაუ

ზია

ნებე

ლ შ

ეფუ

თვა

ში,

შესა

ბამი

სი წ

არწე

რით

: დას

ახელ

ება,

რაო

დენ

ობა

, თარ

იღი.

•

დაგ

რო

ვება

– ს

ათავ

სში,

რო

მელ

იც

აღჭუ

რვი

ლია

მიმ

ოცვ

ლით

ი სა

ვენტ

ილაც

იო ს

ისტ

ემით

, სპე

ციალ

ურ

სა

აღრ

იცხვ

ო ჟ

ურ

ნალ

ში შ

ესაბ

ამის

ი ჩა

ნაწე

რის

შეტ

ანით

. •

საწყ

ობშ

ი გა

ტან

ა შე

საბა

მისა

დ

გაფ

ორ

მებუ

ლი

დო

კუმე

ნტაც

იის

საფ

უძვ

ელზ

ე.

დაუ

შვებ

ელია

: •

ქიმი

ურ

ი ნი

ვთიე

რებ

ების

გან

თავ

სება

მყ

არი

საყო

ფაც

ხოვრ

ებო

ნა

რჩე

ნები

სათ

ვის

განკ

უთ

ვნილ

კო

ნტეი

ნერ

ებში

. •

ღია

ცის

ქვე

შ დ

ა შეფ

უთ

ვის

გარ

ეშე

შენა

ხვა.

• ბუ

ნებრ

ივ გ

არემ

ოში

გად

აყრ

ა. •

ქიმი

ურ

ი ნი

ვთიე

რებ

ების

ნარ

ჩენე

ბის

ტრ

ანსპ

ორ

ტირ

ების

დრ

ოს

დაც

ულ

ი უ

ნდა

იყო

ს უ

საფ

რთ

ხოებ

ის ყ

ველ

ა ზ

ომა

, რათ

ა გა

მოირ

იცხო

ს გა

რემ

ოს

ნარ

ჩენე

ბით

დაბ

ინძუ

რებ

ა.

ექვე

მდებ

არებ

ა გა

ტან

ას

საწყ

ობშ

ი დ

რო

ებით

ი გა

ნთავ

სები

სათ

ვის.

გა

დაე

ცემა

შემ

დგო

მი

უტ

ილიზ

აციი

სათ

ვის

შესა

ბამი

სი ლ

იცენ

ზიი

ს მქ

ონე

ორ

განი

ზაც

იას.

3.3.

ტყვ

იაშე

მცვე

ლი

ნარ

ჩენე

ბი

3.3.

1

გამო

ყენე

ბულ

ი ტ

ყვიი

ს აკ

უმუ

ლატ

ორ

ების

ნარ

ჩენე

ბი

(ელ

ექტ

რო

ლიტ

ისაგ

ან

დაუ

ცლელ

ი)

შშეგრ

ოვე

ბა ––

დდაგ

რო

ვება

–– სს

აწყო

ბში

გგატ

ანა

• შე

გრო

ვება

– ავ

ტო

ტექ

მომს

ახუ

რებ

ის

უბა

ნზე,

კარ

გად

გას

ანია

ვებე

ლ ს

ათავ

სოში

. •

დაგ

რო

ვება

– კ

არგა

დ გ

ასან

იავე

ბელ

სა

თავ

სოში

, ხის

ყუ

თებ

ში, რ

ომლ

ებიც

გა

ნთავ

სებუ

ლია

ლით

ონი

ს ქვ

ესად

გამზ

ე.

• სა

წყო

ბში

გატ

ანა

შესა

ბამი

სად

გა

ფო

რმე

ბულ

ი დ

ოკუ

მენტ

აციი

ს სა

ფუ

ძველ

ზე.

დაუ

შვებ

ელია

: •

აკუ

მულ

ატო

რებ

ის ნ

არჩე

ნები

ს გა

ნთავ

სება

მყა

რი

საყო

ფაც

ხოვრ

ებო

ნა

რჩე

ნები

სათ

ვის

განკ

უთ

ვნილ

კო

ნტეი

ნერ

ებში

. •

ელექ

ტრ

ოლ

იტის

ჩაშ

ვება

კა

ნალ

იზაც

იაში

. •

აკუ

მულ

ატო

რებ

ზე

მექა

ნიკუ

რი

ზემ

ოქმ

ედებ

ა.

• ნა

რჩე

ნები

ს წა

რმო

ქმნი

ს ად

გილ

ზე

ხანგ

რძლ

ივი

დაგ

რო

ვება

(1 კ

ვირ

აზე

მეტ

ი).

ექვე

მდებ

არებ

ა გა

ტან

ას

საწყ

ობშ

ი დ

რო

ებით

ი გა

ნთავ

სები

სათ

ვის.

გა

დაე

ცემა

შემ

დგო

მი

უტ

ილიზ

აციი

სათ

ვის

შესა

ბამი

სი ლ

იცენ

ზიი

ს მქ

ონე

ორ

განი

ზაც

იას.

3.4.

ნავ

თო

ბით

უმნ

იშვნ

ელო

დ დ

აბინ

ძურ

ებუ

ლი

ნარ

ჩენე

ბი (ზ

ეთებ

ის შ

ემცვ

ელო

ბა 1

5%–ზ

ე ნა

კლებ

ი)

3.4.

1 გა

ზეთ

ილი

საწმ

ენდ

ი მა

სალ

ა (ძ

ონძ

ი)

შშეგრ

ოვე

ბა ––

დდაგ

რო

ვება

–– გგ

ატან

ა სსა

უტ

ილიზ

აციო

დ

• დ

აგრ

ოვე

ბა –

ნარ

ჩენი

ს წა

რმო

ქმნი

ს ად

გილ

ზე,

შეს

აბამ

ისი

წარ

წერ

ის მ

ქონე

სპ

ეცია

ლუ

რ კ

ონტ

ეინე

რებ

ში.

• სა

უტ

ილიზ

აციო

დ (ი

ნსინ

ერაც

ია) გ

ატან

ა მო

იჯარ

ე ო

რგა

ნიზ

აცია

სთან

გა

ფო

რმე

ბულ

ი ხე

ლშე

კრუ

ლებ

ის

თან

ახმა

დ.

დაუ

შვებ

ელია

: •

ზეთ

ით დ

აბინ

ძურ

ებუ

ლი

ნარ

ჩენე

ბის

განთ

ავსე

ბა მ

ყარ

ი სა

ყოფ

აცხო

ვრებ

ო

ნარ

ჩენე

ბისა

თვი

ს გა

ნკუ

თვნ

ილ

კონტ

ეინე

რებ

ში.

•

ბუნე

ბრივ

გარ

ემო

ში გ

ადაყ

რა.

• ნა

რჩე

ნები

ს ტ

რან

სპო

რტ

ირებ

ის დ

რო

ს დ

აცუ

ლი

უნდ

ა იყ

ოს

უსა

ფრ

თხო

ების

ყვ

ელა ზ

ომა

, რათ

ა გა

მოირ

იცხო

ს

გად

აეცე

მა შ

ემდ

გომი

უ

ტილ

იზაც

იისა

თვი

ს შე

საბა

მისი

ლიც

ენზ

იის

მქო

ნე ო

რგა

ნიზ

აცია

ს.

of 1

85

გარ

ემო

ს ნა

რჩე

ნები

თ დ

აბინ

ძურ

ება.

3.4.

2 ნა

მუშე

ვარ

ი ზ

ეთის

ფილ

ტრ

ები

შშეგრ

ოვე

ბა ––

დდაგ

რო

ვება

–– ნნ

არჩე

ნები

ს სსა

წყო

ბში

გგატ

ანა

• დ

აგრ

ოვე

ბა –

ნარ

ჩენე

ბის

წარ

მოქმ

ნის

ადგი

ლზ

ე, მ

უყა

ოს

ყუთ

ებში

გან

თავ

სებუ

ლ

პოლ

იეთ

ილენ

ის პ

არკე

ბში.

•

საწყ

ობშ

ი გა

ტან

ა შე

საბა

მისა

დ

გაფ

ორ

მებუ

ლი

დო

კუმე

ნტაც

იის

საფ

უძვ

ელზ

ე.

დაუ

შვებ

ელია

: •

ზეთ

ით დ

აბინ

ძურ

ებუ

ლი

ნარ

ჩენე

ბის

განთ

ავსე

ბა მ

ყარ

ი სა

ყოფ

აცხო

ვრებ

ო

ნარ

ჩენე

ბისა

თვი

ს გა

ნკუ

თვნ

ილ

კონტ

ეინე

რებ

ში.

•

ბუნე

ბრივ

გარ

ემო

ში გ

ადაყ

რა.

• ნა

რჩე

ნები

ს ტ

რან

სპო

რტ

ირებ

ის დ

რო

ს დ

აცუ

ლი

უნდ

ა იყ

ოს

უსა

ფრ

თხო

ების

ყვ

ელა ზ

ომა

, რათ

ა გა

მოირ

იცხო

ს გა

რემ

ოს

ნარ

ჩენე

ბით

დაბ

ინძუ

რებ

ა.

ექვე

მდებ

არებ

ა გა

ტან

ას

საწყ

ობშ

ი დ

რო

ებით

ი გა

ნთავ

სები

სათ

ვის.

გა

დაე

ცემა

შემ

დგო

მი

უტ

ილიზ

აციი

სათ

ვის

შესა

ბამი

სი ლ

იცენ

ზიი

ს მქ

ონე

ორ

განი

ზაც

იას.

3.5.

ზეთ

ების

და

ნავთ

ობპ

რო

დუ

ქტებ

ის ნ

არჩე

ნები

3.5.

1 ნა

მუშე

ვარ

ი სა

ტრ

ანსპ

ორ

ტო

ზ

ეთებ

ი, ს

აპო

ხი მ

ასალ

ები.

შეგრ

ოვე

ბა –

დაგ

რო

ვება

– ნ

არჩე

ნები

ს სა

წყო

ბში

გატ

ანა

• დ

აგრ

ოვე

ბა –

წარ

მოქმ

ნის

ადგი

ლზ

ე,

პლას

ტმა

სის

ან ლ

ითო

ნის

დახ

ურ

ულ

კა

ნისტ

რებ

ში.

• ნა

რჩე

ნები

ს სა

წყო

ბში

გატ

ანა

შესა

ბამი

სად

გა

ფო

რმე

ბულ

ი დ

ოკუ

მენტ

აციი

ს სა

ფუ

ძველ

ზე.

დაუ

შვებ

ელია

: •

ზეთ

ის დ

აღვრ

ა. •

ნამუ

შევა

რი

ზეთ

ების

ჩაშ

ვება

სა

წარ

მოო

–სან

იაღ

ვრე

კანა

ლიზ

აცია

ში,

გად

აღვრ

ა ნია

დაგ

ზე

ან წ

ყლის

ო

ბიექ

ტებ

ში.

ექვე

მდებ

არებ

ა გა

ტან

ას

საწყ

ობშ

ი დ

რო

ებით

ი გა

ნთავ

სები

სათ

ვის.

გა

დაე

ცემა

შემ

დგო

მი

უტ

ილიზ

აციი

სათ

ვის

შესა

ბამი

სი ლ

იცენ

ზიი

ს მქ

ონე

ორ

განი

ზაც

იას.

3.5.

2

ნამუ

შევა

რი

სატ

რან

სფო

რმა

ტო

რო

ზეთ

ები,

რ

ომლ

ებიც

არ

შეი

ცავე

ნ მდ

გრად

ორ

განუ

ლ

დამ

აბინ

ძურ

ებლ

ებს,

მათ

შო

რის

PCB

.

შეგრ

ოვე

ბა –

დაგ

რო

ვება

– ნ

არჩე

ნები

ს სა

წყო

ბში

გატ

ანა

• დ

აგრ

ოვე

ბა –

წარ

მოქმ

ნის

ადგი

ლზ

ე,

პლას

ტმა

სის

ან ლ

ითო

ნის

დახ

ურ

ულ

კა

ნისტ

რებ

ში.

• ნა

რჩე

ნები

ს სა

წყო

ბში

გატ

ანა

შესა

ბამი

სად

გა

ფო

რმე

ბულ

ი დ

ოკუ

მენტ

აციი

ს სა

ფუ

ძველ

ზე.

დაუ

შვებ

ელია

: •

ზეთ

ის დ

აღვრ

ა. •

ნამუ

შევა

რი

ზეთ

ების

ჩაშ

ვება

სა

წარ

მოო

–სან

იაღ

ვრე

კანა

ლიზ

აცია

ში,

გად

აღვრ

ა ნია

დაგ

ზე

ან წ

ყლის

ო

ბიექ

ტებ

ში.

• ზ

ეთის

ნარ

ჩენე

ბის

ტრ

ანსპ

ორ

ტირ

ება

სხვა

მას

ალებ

თან

ან ნ

ივთ

იერ

ებებ

თან

ერ

თად

.

ექვე

მდებ

არებ

ა გა

ტან

ას

საწყ

ობშ

ი დ

რო

ებით

ი გა

ნთავ

სები

სათ

ვის.

გა

დაე

ცემა

შემ

დგო

მი

უტ

ილიზ

აციი

სათ

ვის

შესა

ბამი

სი ლ

იცენ

ზიი

ს მქ

ონე

ორ

განი

ზაც

იას.

3.6.

პლ

ასტ

მასი

ს დ

ა რეზ

ინის

ნარ

ჩენე

ბი

3.6.

1 ნა

მუშე

ვარ

ი სა

ბურ

ავებ

ი

შეგრ

ოვე

ბა –

დაგ

რო

ვება

– ნ

არჩე

ნები

ს სა

წყო

ბში

გატ

ანა

• შე

გრო

ვება

– ნ

არჩე

ნის

წარ

მოქმ

ნის

ადგი

ლზ

ე, მ

ყარ

ი სა

ფარ

ის მ

ქონე

ღია

მო

ედან

ზე.

•

მოედ

ანზ

ე დ

აგრ

ოვე

ბა –

არ

ა რ

ეკო

მენდ

ებუ

ლია

.

რეზ

ინის

ნარ

ჩენე

ბის

დაწ

ვა ს

ასტ

იკად

აკ

რძა

ლუ

ლია

.

of 1

85

• ნა

რჩე

ნები

ს სა

წყო

ბში

გატ

ანა

შესა

ბამი

სად

გა

ფო

რმე

ბულ

ი დ

ოკუ

მენტ

აციი

ს სა

ფუ

ძველ

ზე.

3.6.

2 ლ

აზერ

ულ

ი პრ

ინტ

ერებ

ის

ნამუ

შევა

რი

კარ

ტრ

იჯებ

ი

შშეგრ

ოვე

ბა ––

მმსნ

პ––ზზ

ე** გგ

ატან

ა •

შეგრ

ოვე

ბა –

ნარ

ჩენი

ს წა

რმო

ქმნი

ს ად

გილ

ზე,

პო

ლიე

თილ

ენის

პარ

კში.

•

დაგ

რო

ვება

– ხ

ანგრ

ძლივ

ი შე

ნახვ

ის

საწყ

ობშ

ი.

• გა

ტან

ა –

საკუ

თარ

ი ძა

ლებ

ით.

*მნს

პ –

მყარ

ი სა

ყოფ

აცხო

ვრებ

ო ნ

არჩე

ნები

პო

ლიგ

ონი

• გა

მოყე

ნებუ

ლი

კარ

ტრ

იჯებ

ის

განთ

ავსე

ბა მ

ყარ

ი სა

ყოფ

აცხო

ვრებ

ო

ნარ

ჩენე

ბისა

თვი

ს გა

ნკუ

თვნ

ილ

კონტ

ეინე

რებ

ში აკ

რძა

ლუ

ლია

. •

ნარ

ჩენე

ბის

გატ

ანა

ხორ

ციელ

დებ

ა მხ

ოლ

ოდ

მსნ

პ-ის

ად

მინი

სტრ

აციი

ს დ

ოკუ

მენტ

ირებ

ულ

ი თ

ანხმ

ობი

ს დ

ა შე

საბა

მისი

„საკ

ონტ

რო

ლო

ტალ

ონი

ს“

არსე

ბობი

ს შე

მთხვ

ევაშ

ი.

• ნა

რჩე

ნები

ს ტ

რან

სპო

რტ

ირებ

ის დ

რო

ს დ

აცუ

ლი

უნდ

ა იყ

ოს

უსა

ფრ

თხო

ების

ყვ

ელა ზ

ომა

, რათ

ა გა

მოირ

იცხო

ს გა

რემ

ოს

ნარ

ჩენე

ბით

დაბ

ინძუ

რებ

ა.

ჩამა

რხვ

ა:

• სა

ნიტ

არიუ

ლი

ნორ

მები

ს დ

ა მსნ

პ-ის

ექ

სპლ

უატ

აციი

ს წე

სები

ს მი

ხედ

ვით

.

• პა

სუხი

სმგე

ბლო

ბა:

ორ

განი

ზაც

ია-

კონტ

რაქ

ტო

რი

3.7.

სამ

ედიც

ინო

ნარ

ჩენე

ბი

3.7.

1 გა

მოყე

ნებუ

ლი

ბამბ

ა და

შპრ

იცებ

ი შშე

გრო

ვება

–– სს

აუტ

ილიზ

აციო

დ გგ

ატან

ა •

ნარ

ჩენი

ს წა

რმო

ქმნი

ს ად

გილ

ზე,

პო

ლიე

თილ

ენის

პარ

კებშ

ი.

• გა

ტან

ა სა

უტ

ილიზ

აციო

დ (ი

ნსინ

ერაც

ია)

მოიჯ

არე

ორ

განი

ზაც

იასთ

ან

გაფ

ორ

მებუ

ლი

ხელ

შეკრ

ულ

ების

თ

ანახ

მად

.

სამე

დიც

ინო

ნარ

ჩენე

ბის

განთ

ავსე

ბა მ

ყარ

ი სა

ყოფ

აცხო

ვრებ

ო ნ

არჩე

ნები

სათ

ვის

განკ

უთ

ვნილ

კო

ნტეი

ნერ

ებში

ან

ბუნე

ბრივ

გა

რემ

ოში

გად

აყრ

ა აკ

რძა

ლუ

ლია

.

უტ

ილიზ

აცია

ს ახ

ორ

ციელ

ებს

მოიჯ

არე

ორ

განი

ზაც

ია

3.7.

2 ვა

დაგ

ასუ

ლი

მედ

იკამ

ენტ

ები

3.8.

საღ

ებავ

ების

და

საღ

ებავ

ის

ლით

ონი

ს კა

სრებ

ის ნ

არჩე

ნები

შშეგრ

ოვე

ბა ––

დდაგ

რო

ვება

–– ნნ

არჩე

ნები

ს სსა

წყო

ბში

გგატ

ანა

• შე

გრო

ვება

– ხ

ის ყ

უთ

ებში

ნარ

ჩენი

ს წა

რმო

ქმნი

ს ად

გილ

ზე.

•

დაგ

რო

ვება

– წ

არმო

ქმნი

ს ად

გილ

ზე,

დ

ახუ

რუ

ლ ს

ათავ

სში

ან მ

ყარ

ი სა

ფარ

ის

მქო

ნე ფ

არდ

ულ

ში ს

ამუ

შაო

ების

დ

ამთ

ავრ

ებამ

დე.

•

გატ

ანა

– ხა

ნგრ

ძლივ

ი შე

ნახვ

ის ს

აწყო

ბში

შესა

ბამი

სად

გაფ

ორ

მებუ

ლი

დ

ოკუ

მენტ

აციი

ს სა

ფუ

ძველ

ზე.

დაუ

შვებ

ელია

: •

საღ

ებავ

ის დ

ა ლ

ითო

ნის

კასრ

ების

ნა

რჩე

ნები

ს გა

ნთავ

სება

მყა

რი

საყო

ფაც

ხოვრ

ებო

ნარ

ჩენე

ბისა

თვი

ს გა

ნკუ

თვნ

ილ კ

ონტ

ეინე

რებ

ში.

•

ბუნე

ბრივ

გარ

ემო

ში გ

ადაღ

ვრა ა

ნ გა

დაყ

რა.

ექვე

მდებ

არებ

ა გა

ტან

ას

საწყ

ობშ

ი დ

რო

ებით

ი გა

ნთავ

სები

სათ

ვის.

გა

დაე

ცემა

შემ

დგო

მი

უტ

ილიზ

აციი

სათ

ვის

შესა

ბამი

სი ლ

იცენ

ზიი

ს მქ

ონე

ორ

განი

ზაც

იას.

3.9.

ლით

ონი

ს ნა

რჩე

ნები

3.9.

1 ლ

ითო

ნის

ჯარ

თი,

შეგრ

ოვე

ბა –

დაგ

რო

ვება

– ნ

არჩე

ნები

ს სა

წყო

ბში

გატ

ანა

• შე

გრო

ვება

– ნ

არჩე

ნები

ს წა

რმო

ქმნი

ს

დაუ

შვებ

ელია

: •

ლით

ონი

ს ნა

რჩე

ნები

ს გა

ნთავ

სება

მყ

არი

საყო

ფაც

ხოვრ

ებო

ექვე

მდებ

არებ

ა გა

ტან

ას

საწყ

ობშ

ი დ

რო

ებით

ი გა

ნთავ

სები

სათ

ვის.

of 1

85

ადგი

ლზ

ე სპ

ეცია

ლუ

რად

გამ

ოყო

ფილ

მო

ედან

ზე.

•

დაგ

რო

ვება

– ნ

არჩე

ნები

ს წა

რმო

ქმნი

ს ად

გილ

ზე

სპეც

იალ

ურ

ად გ

ამო

ყოფ

ილ

მოედ

ანზ

ე, ს

არემ

ონტ

ო ს

ამუ

შაო

ების

დ

ამთ

ავრ

ებამ

დე.

მო

ედან

ს უ

ნდა

ჰქო

ნდეს

დ

აქან

ება

საწა

რმო

ო–ს

ანია

ღვრ

ე კა

ნალ

იზაც

იის

მიმღ

ები

ჭის

მიმა

რთ

ულ

ებით

. •

გატ

ანა

– ხა

ნგრ

ძლივ

ი შე

ნახვ

ის ს

აწყო

ბში

შესა

ბამი

სად

გაფ

ორ

მებუ

ლი

დ

ოკუ

მენტ

აციი

ს სა

ფუ

ძველ

ზე.

ნარ

ჩენე

ბისა

თვი

ს გა

ნკუ

თვნ

ილ

კონტ

ეინე

რებ

ში.

გად

აეცე

მა შ

ემდ

გომი

უ

ტილ

იზაც

იისა

თვი

ს შე

საბა

მისი

ლიც

ენზ

იის

მქო

ნე ო

რგა

ნიზ

აცია

ს.

3.9.

2 სა

შემდ

უღ

ებლ

ო

ელექ

ტრ

ოდ

ების

ნარ

ჩენე

ბი

შშეგრ

ოვე

ბა ––

დდაგ

რო

ვება

–– ნნ

არჩე

ნები

ს სსა

წყო

ბში

გგატ

ანა

• შე

გრო

ვება

– ნ

არჩე

ნები

ს წა

რმო

ქმნი

ს ად

გილ

ზე.

•

დაგ

რო

ვება

– ლ

ითო

ნის

კასრ

ებში

ან

ხის

ყუთ

ებში

ნარ

ჩენე

ბის

წარ

მოქმ

ნის

ადგი

ლზ

ე, ს

არემ

ონტ

ო ს

ამუ

შაო

ების

დ

ამთ

ავრ

ებამ

დე.

•

გატ

ანა

– ნა

რჩე

ნები

ს სა

წყო

ბში

შესა

ბამი

სად

გა

ფო

რმე

ბულ

ი დ

ოკუ

მენტ

აციი

ს სა

ფუ

ძველ

ზე.

დაუ

შვებ

ელია

: •

ლით

ონი

ს ნა

რჩე

ნები

ს გა

ნთავ

სება

მყ

არი

საყო

ფაც

ხოვრ

ებო

ნა

რჩე

ნები

სათ

ვის

განკ

უთ

ვნილ

კო

ნტეი

ნერ

ებში

.

ექვე

მდებ

არებ

ა გა

ტან

ას

საწყ

ობშ

ი დ

რო

ებით

ი გა

ნთავ

სები

სათ

ვის.

გა

დაე

ცემა

შემ

დგო

მი

უტ

ილიზ

აციი

სათ

ვის

შესა

ბამი

სი ლ

იცენ

ზიი

ს მქ

ონე

ორ

განი

ზაც

იას.

3.10

. ხე

–ტყი

ს ნა

რჩე

ნები

3.10

.1

ხის

ნაჭრ

ები,

ლარ

ტყე

ბი

დაგ

რო

ვება

– კ

ერძო

პირ

ების

მიე

რ გ

ატან

ა •

დაგ

რო

ვება

– წ

არმო

ქმნი

ს ად

გილ

ზე,

სპ

ეცია

ლუ

რად

გამ

ოყო

ფილ

ტ

ერიტ

ორ

იაზ

ე.

• გა

ტან

ა –

საწა

რმო

ს ან

მო

იჯარ

ის

ავტ

ოტ

რან

სპო

ტით

წინ

ასწა

რ შ

ეთან

ხმებ

ულ

ად

გილ

ზე.

დაუ

შვებ

ელია

: •

ხის

ნარ

ჩენე

ბის

განთ

ავსე

ბა მ

ყარ

ი სა

ყოფ

აცხო

ვრებ

ო ნ

არჩე

ნები

სათ

ვის

განკ

უთ

ვნილ

კო

ნტეი

ნერ

ებში

.

გად

აეცე

მა კ

ერძო

პირ

ებს

ხელ

შეკრ

ულ

ების

ან

საწა

რმო

ს პი

რო

ბები

ს სა

ფუ

ძველ

ზე

3.11

. ნავ

თო

ბპრ

ოდ

უქტ

ებით

მნი

შვნე

ლო

ვნად

დაბ

ინძუ

რებ

ულ

ი ნა

რჩე

ნები

3.11

.1

დაბ

ინძუ

რებ

ულ

ი ნი

ადაგ

ი დ

ა ქვ

იშა

შეგრ

ოვე

ბა –

დაგ

რო

ვება

– დ

აბინ

ძურ

ებუ

ლი

გრუ

ნტებ

ის დ

რო

ებით

ი შე

ნახვ

ის ს

აცავ

ში

გატ

ანა

•

შეგრ

ოვე

ბა –

წარ

მოქმ

ნის

ადგი

ლზ

ე ლ

ითო

ნის

რო

ფში

. •

წარ

მოქმ

ნის

ადგი

ლზ

ე დ

აგრ

ოვე

ბა

რეკ

ომე

ნდირ

ებუ

ლი

არ არ

ის.

დაუ

შვებ

ელია

: •

ნიად

აგზ

ე ან

ღია

მო

ედან

ზე

განთ

ავსე

ბა.

• სა

კანა

ლიზ

აციო

სის

ტემ

აში

ჩარ

ეცხვ

ა. •

ნიად

აგზ

ე ა

ნ წყ

ლის

ობი

ექტ

ში

გად

აყრ

ა. •

ტრ

ანსპ

ორ

ტირ

ების

დრ

ოს

• ექ

ვემდ

ებარ

ება გ

ატან

ას

დაბ

ინძუ

რებ

ულ

ი გრ

უნტ

ების

დრ

ოებ

ით

საცა

ვში.

•

გად

აეცე

მა შ

ემდ

გომი

უ

ტილ

იზაც

იისა

თვი

ს შე

საბა

მისი

ლიც

ენზ

იის

of 1

85

• გა

ნთავ

სება

– დ

აბინ

ძურ

ებუ

ლი

გრუ

ნტებ

ის

დრ

ოებ

ით ს

აცავ

ში, შ

ესაბ

ამის

ად

გაფ

ორ

მებუ

ლი

დო

კუმე

ნტაც

იის

საფ

უძვ

ელზ

ე.

ნავთ

ობპ

რო

დუ

ქტებ

ის დ

აღვრ

ის

საწი

ნააღ

მდეგ

ო პ

რევ

ენცი

ულ

ი ზ

ომე

ბის

გატ

არებ

ა.

მქო

ნე ო

რგა

ნიზ

აცია

ს.

3.12

. გა

მწმე

ნდი

ნაგე

ბობი

ს ფ

არის

სის

ტემ

ის გ

ისო

სებზ

ე დ

აგრ

ოვი

ლი

მყარ

ი ნა

რჩე

ნები

და

ამო

ღებ

ულ

ი აქ

ტიუ

რი

ლამ

ი

1.12

.1.

გისო

სებზ

ე დ

აგრ

ოვი

ლი

მყარ

ი ნა

რჩე

ნები

შშეგრ

ოვე

ბა ––

დდაგ

რო

ვება

–– შშ

ესაბ

ამის

ი კკო

ნტრ

აქტ

ორ

ის ს

აშუ

ალებ

ით გ

ატან

ა •

შეგრ

ოვე

ბა –

ნაგ

ებო

ბის

ტერ

იტო

რია

ზე

სპეც

იალ

ურ

კო

ნტეი

ნერ

ებში

. •

წარ

მოქმ

ნის

ადგი

ლზ

ე დ

აგრ

ოვე

ბა

რეკ

ომე

ნდირ

ებუ

ლი

არ არ

ის.

• გა

ნთავ

სება

–გა

რემ

ოზ

ე ზ

ემო

ქმედ

ების

ნე

ბარ

თვი

ს მქ

ონე

საყ

ოფ

აცხო

ვრებ

ო

ნარ

ჩენე

ბის

პოლ

იგო

ნზე.

დაუ

შვებ

ელია

: •

ნიად

აგზ

ე ან

ღია

მო

ედან

ზე

განთ

ავსე

ბა.

• სა

კანა

ლიზ

აციო

სის

ტემ

აში

ჩარ

ეცხვ

ა. •

ნიად

აგზ

ე ა

ნ წყ

ლის

ობი

ექტ

ში

გად

აყრ

ა. •

ტრ

ანსპ

ორ

ტირ

ების

დრ

ოს

გაფ

ანტ

ვის

სა

წინა

აღმდ

ეგო

პრ

ევენ

ციუ

ლი

ზო

მები

ს გა

ტარ

ება.

• გა

დაე

ცემა

შემ

დგო

მი

უტ

ილიზ

აციი

სათ

ვის

შესა

ბამი

სი ნ

ებარ

თვი

ს მქ

ონე

ორ

განი

ზაც

იას;

•

განთ

ავსე

ბა გ

არემ

ოზ

ე ზ

ემო

ქმედ

ების

ნე

ბარ

თვი

ს მქ

ონე

სა

ყოფ

აცხო

ვრებ

ო

ნარ

ჩენე

ბის

პოლ

იგო

ნზე.

1.12

.2.

ამო

ღებ

ულ

ი აქ

ტიუ

რი

ლამ

ი

ამო

ღებ

ა –

გაუ

წყლ

ოებ

ა –

შესა

ბამი

სი

კონტ

რაქ

ტო

რის

საშ

უალ

ებით

გატ

ანა

• გა

უწყ

ლო

ების

შემ

დგო

მ სპ

ეცია

ლუ

რ

დაუ

რუ

ლ კ

ონტ

ეინე

რებ

ში გ

ანთ

ავსე

ბა;

• გა

მწმე

ნდი

ნაგე

ბობი

ს ტ

ერიტ

ორ

იაზ

ე დ

აგრ

ოვე

ბა რ

ეკო

მენდ

ირებ

ულ

ი არ

არის

; •

შესა

ძლებ

ელია

კმპ

ოსტ

ირებ

ა და

შემდ

გომ

სოფ

ლის

მეუ

რნე

ბაში

ორ

განუ

ლი

სასუ

ქის

სახი

თ გ

ამო

ყენე

ბა.

დაუ

შვებ

ელია

: •

ნიად

აგზ

ე ან

ღია

მო

ედან

ზე

განთ

ავსე

ბა.

• სა

კანა

ლიზ

აციო

სის

ტემ

აში

ჩარ

ეცხვ

ა. •

ნიად

აგზ

ე ა

ნ წყ

ლის

ობი

ექტ

ში

გად

აყრ

ა. •

ტრ

ანსპ

ორ

ტირ

ების

დრ

ოს

გაფ

ანტ

ვის

სა

წინა

აღმდ

ეგო

პრ

ევენ

ციუ

ლი

ზო

მები

ს გა

ტარ

ება.

• გა

დაე

ცემა

შემ

დგო

მი

უტ

ილიზ

აციი

სათ

ვის

შესა

ბამი

სი ნ

ებარ

თვი

ს მქ

ონე

ორ

განი

ზაც

იას;

•

შემდ

გომი

მარ

თვა

- კო

მპო

სტირ

ება

ან

ნება

რთ

ვის

მქო

ნე

პოლ

იგო

ნზე

განთ

ავსე

ბა.

of 185

114.5 დანართი №5 გოგირდწყალბადის გაფრქვევის გაანგარიშების შედეგები

УПРЗА ЭКОЛОГ, версия 3.1

Copyright © 1990-2010 ФИРМА "ИНТЕГРАЛ"

სერიული ნომერი 01-01-2568, სამეცნიერო-კვლევითი ფირმა “გამა” საწარმოს ნომერი 368; ქალაქი ქობულეთი საწყისი მონაცემების ვარიანტი: 1, საწყისი მონაცემების ახალი ვარიანტი გაანგარიშების ვარიანტი: გაანგარიშების ახალი ვარიანტი გაანგარიშება შესრულებულია: ზაფხულისთვის გაანგარიშების მოდული: "ОНД-86" საანგარიშო მუდმივები: E1= 0,01, E2=0,01, E3=0,01, S=999999,99 კვ.კმ.

მეტეოროლოგიური პარამეტრები

ყველაზე ცხელი თვის ჰაერის საშუალო ტემპერატურა 26,6° C ყველაზე ცივი თვის ჰაერის საშუალო ტემპერატურა 4,8° C ატმოსფეროს სტრატიფიკაციის ტემპერატურაზე დამოკიდებული კოეფიციენტი, A

200

ქარის მაქსიმალური სიჩქარე მოცემული ტერიტორიისტთვის (გადამეტების განმეორებადობა 5%-ის ფარგლებში)

18 მ/წმ

საწარმოს სტრუქტურა (მოედნები, საამქრო)

ნომერი მოედნის (საამქროს) დასახელება

of 1

85

გგაფ

რქვ

ევის

წყა

რო

თა

პარ

ამეტ

რებ

ი

აღრ

იცხვ

ა:

წყარ

ოთ

ა ტ

იპებ

ი:

"%"

- წყა

რო

გათ

ვალ

ისწი

ნებუ

ლია

ფო

ნის

გამო

რიც

ხვით

; 1

- წერ

ტილ

ოვა

ნი;

"+"

- წყა

რო გ

ათვა

ლის

წინე

ბულ

ია ფ

ონი

ს გა

მორ

იცხვ

ის გ

არეშ

ე;

2 - წ

რფ

ივი;

"-

" - წ

ყარ

ო ა

რ ა

რის

გათ

ვალ

ისწი

ნებუ

ლი

და

მისი

წვლ

ილი

არაა

შეტ

ანილ

ი ფ

ონშ

ი.

3 - ა

რაო

რგა

ნიზ

ებუ

ლი;

4 - წ

ერტ

ილო

ვანი

წყა

რო

ების

ერ

თო

ბლიო

ბა, გ

აერ

თია

ნებუ

ლი

ერთ

სიბ

რტ

ყულ

ად გ

ათვლ

ისთ

ვის;

5 - ა

რაო

რგა

ნიზ

ებუ

ლი,

დრ

ოში

ცვლ

ადი

გაფ

რქვ

ევის

სიმ

ძლავ

რით

;

6 - წ

ერტ

ილო

ვანი

, ქო

ლგი

სებუ

რი

ან ჰ

ორ

იზო

ნტალ

ურ

ი გა

ფრქ

ვევი

თ;

7

- ქო

ლგი

სებუ

რი

ან ჰ

ორ

იზო

ნტალ

ურ

ი გა

ფრ

ქვევ

ის წ

ერტ

ილო

ვანი

წყა

როებ

ის ე

რთ

ობლ

იობა

;

8 - ა

ვტო

მაგი

სტრა

ლი.

აღ

რიც

ხვა

ანგა

რი

შისა

ს

მოედ

.№

სა

ამქ.

№

წყ

არო

ს №

წყ

არო

ს დ

ასახ

ელებ

ა ვა

რი-

ანტ

ი ტ

იპი

წყარ

ოს

სიმა

ღლე

(მ)

დია

მეტ

რი

(მ)

აირ

-ჰა

ერო

ვანი

ნა

რევ

ის

მოცუ

ლ.

(მ3/

წმ)

აირ

-ჰა

ერო

ვანი

ნა

რევ

ის

წიჩქ

არე

(მ/წ

მ)

აირ

-ჰა

ერო

ვანი

ნა

რევ

ის

ტემ

პერა

ტ.

(°C

)

რელ

იეფ

ის

კოეფ

.

კოო

რდ

. X1

ღერ

ძი (მ

) კო

ორ

დ. Y

1 ღ

ერძი

(მ)

კოო

რდ

. X2

ღერ

ძი (მ

) კო

ორ

დ. Y

2 ღ

ერძი

(მ)

წყარ

ოს

სიგა

ნე (მ

)

%

0 0

1 Н

овы

й ис

точн

ик

1 1

2,0

0,10

0,

018

2,29

183

30

1,0

0,0

0,0

0,0

0,0

0,00

ნი

ვთ. კ

ოდ

ი ნი

ვთიე

რებ

ა გა

ფრ

ქვევ

ა (გ

/წმ)

გაფ

რქვ

ევა

(ტ/წ

ლ)

F ზ

აფხ.

: C

m/ზ

დკ

Xm

U

m

ზამ

თ.:

Cm

/ზდ

კ X

m

Um

03

33

გოგი

რდწყ

ალბა

დი

0,00

4100

0 0,

0000

000

1

44,6

48

6,9

0,5

44

,648

6,

9 0,

5

of 185

ეემისიები წყაროებიდან ნივთიერებების მიხედვით

აღრიცხვა: წყაროთა ტიპები: "%" - წყარო გათვალისწინებულია ფონის გამორიცხვით; 1 - წერტილოვანი; "+" - წყარო გათვალისწინებულია ფონის გამორიცხვის გარეშე; 2 - წრფივი; "-" - წყარო არ არის გათვალისწინებული და მისი წვლილი არაა შეტანილი ფონში.

3 - არაორგანიზებული;

4 - წერტილოვანი წყაროების ერთობლიობა, გაერთიანებული ერთ სიბრტყულად გათვლისთვის;

(-) ნიშნით აღნიშნული ან აღუნიშნავი () წყაროები საერთო ჯამში გათვალისწინებული არ არის

5 - არაორგანიზებული, დროში ცვლადი გაფრქვევის სიმძლავრით;

6 - წერტილოვანი, ქოლგისებური ან ჰორიზონტალური გაფრქვევით;

7 - ქოლგისებური ან ჰორიზონტალური გაფრქვევის წერტილოვანი წყაროების ერთობლიობა;

8 - ავტომაგისტრალი.

ნივთიერება: 0333 გოგირდწყალბადი

№ მოედ.

№ საამ

ქ.

№ წყაროს

ტიპი აღრიცხვა

გაფრქვევა (გ/წმ)

F ზაფხ. ზამთ.

Cm/ზდკ Xm Um (მ/წმ) Cm/ზდკ Xm Um (მ/წმ)

0 0 1 1 % 0,0041000 1 44,6482 6,88 0,5000 44,6482 6,88 0,5000 სულ: 0,0041000 44,6482 44,6482

გაანგარიშება შესრულდა ნივთიერებათა მიხედვით (ჯამური ზემოქმედების ჯგუფების მიხედვით)

კოდი ნივთიერება ზღვრულად დასაშვები კონცენტრაცია ეკოლ. ვითარების

კოეფ.

ფონური კონცენტრ.

ტიპი საცნობარო

მნიშვნელობა ანგარიშში გამოყენებ.

აღრიცხვა

ინტერპ.

0333 გოგირდწყალბადი მაქს. ერთ. 0,0080000 0,0064000 0,8 არა არა

საანგარიშო მეტეოპარამეტრების გადარჩევა

ავტომატური გადარჩევა

ქარის სიჩქარეთა გადარჩევა სრულდება ავტომატურად

ქარის მიმართულება

სექტორის დასაწისი სექტორის დასასრული ქარის გადარჩევის ბიჯი

0 360 1

of 185

სსაანგარიშო არეალი


№ ტიპი მოედნის სრული აღწერა სიგანე (მ)

ბიჯი (მ)


კომენტარი





X Y X Y X Y 1 მოცემულ

ი -700 0 700 0 1400 100 100 2

საანგარიშო წერტილები

№ წერტილის

კოორდინატები (მ) სიმაღლ.

(მ) წერტილ. ტიპი კომენტარი

X Y 3 590,86 327,57 2 500 მ-ნი ზონის საზღვარზე წერტილი № 3 4 214,11 -499,55 2 500 მ-ნი ზონის საზღვარზე წერტილი № 4 5 -517,92 -6,33 2 500 მ-ნი ზონის საზღვარზე წერტილი № 5 6 -148,89 785,12 2 500 მ-ნი ზონის საზღვარზე წერტილი № 6 1 -280,00 -341,00 2 წერტილი დასახლებული ზონის

საზღვარზე 500 მ-ნი ზონის საზღვრის შიგნით


500 მ-ნი ზონის საზღვრის გარეთ

გაანგარიშების შედეგები ნივთიერებების მიხედვით

(საანგარიშო წერტილები)

წერტილთა ტიპები: 0 - მომხმარებლის საანგარიშო წერტილი 1 - წერტილი დაცვის ზონის საზღვარზე 2 - წერტილი საწარმო ზონის საზღვარზე 3 - წერტილი სანიტარულ-დაცვითი ზონის საზღვარზე 4 - წერტილი დასახლებული ზონის საზღვარზე 5 - განაშენიანების საზღვარზე № კოორდ

X(მ) კოორდ

Y(მ) სიმაღლ.

(მ) კონცენტრ.

(ზდკ-ს წილი)

ქარის მიმართ.

ქარის სიჩქ. ფონი (ზდკ-ს წილი)

ფონი გამორი-ცხვამდე

წერტილ. ტიპი

ნივთიერება: 0333 გოგირდწყალბადი

1 -280 -341 2 0,58 39 18,00 0,000 0,000 4 5 -517,9 -6,3 2 0,45 89 18,00 0,000 0,000 3 4 214,1 -499,6 2 0,41 337 18,00 0,000 0,000 3 2 -368 -403 2 0,41 42 18,00 0,000 0,000 4 3 590,9 327,6 2 0,28 241 18,00 0,000 0,000 3 6 -148,9 785,1 2 0,20 169 18,00 0,000 0,000 3

of 185

114.6 დანართი №6 გოგირდწყალბადის გაფრქვევის გრაფიკული გამოსახულება

გოგირდწყალბადის მაქსიმალური კონცენტრაციები გამწმენდი დანადგარის (ეფექტურობა 90%) შემდეგ საკონტროლო წერტილებში (წერტ. 1-2) და ნორმირებული 500 მ-ნი ზონის

საზღვარზე (წერტ. 3, 4, 5, 6).

გარემოზე ზემოქმედების...

Documents

Transcript of გარემოზე ზემოქმედების...