A..Æ Toelichting beloning bestuurders - Anton Dieleman · IFRS-grondslagen en daarbij de in IAS...

14
A.Ȧ.Æɂ Toelichting beloning bestuurders Anton Dieleman RA* Inleiding Deze bijdrage aan de Leidraad AA gaat in op de toelichting op de beloning van de bestuurders voor jaarrekeningen die vallen onder de reikwijdte van art. Æ:æ BW. De bijdrage be- perkt zich tot de toelichting die op grond van art. Æ:ȦɀȦ BW is vereist voor besloten vennootschappen en zogenaamde ‘geslo- ten naamloze vennootschappen’. De toelichting op de beloning bestuurders voor open naamloze vennootschappen (art. Æ:ȦɀȦ b-e BW) wordt buiten beschouwing gelaten. Het artikel be- perkt zich derhalve tot een toelichting op de wettekst, zoals die op dit moment als volgt luidt: ‘Opgegeven worden het bedrag van de bezoldigingen, met inbe- grip van de pensioenlasten, en van de andere uitkeringen voor de gezamenlijke bestuurders en gewezen bestuurders en, afzon- derlijk, voor de gezamenlijke commissarissen en gewezen com- missarissen. De vorige zin heeft betrekking op de bedragen die in het boekjaar ten laste van de rechtspersoon zijn gekomen. In- dien de rechtspersoon dochtermaatschappijen heeft of de finan- cie« le gegevens van andere maatschappijen consolideert, worden de bedragen die in het boekjaar te hunnen laste zijn gekomen, in de opgave begrepen. Een opgave die herleid kan worden tot een enkele natuurlijke persoon mag achterwege blijven’. * Anton Dieleman RA is directeur vaktechniek bij Mazars. Leidraad voor de accountant afl. 86 - mei 2013 A.3.20 - 01

Transcript of A..Æ Toelichting beloning bestuurders - Anton Dieleman · IFRS-grondslagen en daarbij de in IAS...

Page 1: A..Æ Toelichting beloning bestuurders - Anton Dieleman · IFRS-grondslagen en daarbij de in IAS "æ voorgeschreven verwerkingswijze van een toegezegd-pensioenregeling hanteert. De

A.�.�Toelichting beloning bestuurders

Anton Dieleman RA*

Inleiding

Deze bijdrage aan de Leidraad AA gaat in op de toelichtingop de beloning van de bestuurders voor jaarrekeningen dievallen onder de reikwijdte van art. Æ:æ BW. De bijdrage be-perkt zich tot de toelichting die op grond van art. Æ:��� BW isvereist voor besloten vennootschappen en zogenaamde ‘geslo-ten naamloze vennootschappen’. De toelichting op de beloningbestuurders voor open naamloze vennootschappen (art. Æ:���b-e BW) wordt buiten beschouwing gelaten. Het artikel be-perkt zich derhalve tot een toelichting op de wettekst, zoalsdie op dit moment als volgt luidt:

‘Opgegeven worden het bedrag van de bezoldigingen, met inbe-grip van de pensioenlasten, en van de andere uitkeringen voorde gezamenlijke bestuurders en gewezen bestuurders en, afzon-derlijk, voor de gezamenlijke commissarissen en gewezen com-missarissen. De vorige zin heeft betrekking op de bedragen diein het boekjaar ten laste van de rechtspersoon zijn gekomen. In-dien de rechtspersoon dochtermaatschappijen heeft of de finan-cie« le gegevens van andere maatschappijen consolideert, wordende bedragen die in het boekjaar te hunnen laste zijn gekomen,in de opgave begrepen. Een opgave die herleid kan worden toteen enkele natuurlijke persoon mag achterwege blijven’.

* Anton Dieleman RA is directeur vaktechniek bij Mazars.

Leidraad voor de accountant afl. 86 - mei 2013 A.3.20 - 01

Page 2: A..Æ Toelichting beloning bestuurders - Anton Dieleman · IFRS-grondslagen en daarbij de in IAS "æ voorgeschreven verwerkingswijze van een toegezegd-pensioenregeling hanteert. De

Van belang bij deze toelichting op de beloning bestuurders isverder dat de toelichting niet achterwege mag worden gelatenop grond van het feit dat het toe te lichten bedrag niet vanmaterie« le omvang zou zijn (art. Æ:��� lid � BW). Ongeacht de(geringe) hoogte van het bedrag dient de toelichting dus altijdte worden opgenomen (tenzij een wettelijke vrijstelling vantoepassing is).

Ontwikkeling wettekst

De tekst van de wet met betrekking tot de verplichte toelich-ting op de beloning bestuurders laat gedurende de achterlig-gende decennia het volgende verloop zien:

Bij de invoering van de Wet op de jaarrekening van onderne-mingen (WJO) in "æ�" is de verplichting om de bestuurdersbe-loning toe te lichten voor het eerst in de wet opgenomen. Dezeverplichting is vervolgens overgenomen bij de implementatievan de Vierde EG-Richtlijn in "æ�ª.1 De tekst van de wetluidde destijds als volgt:

‘Medegedeeld worden de bedragen die in het boekjaar ten lastevan de rechtspersoon zijn gekomen ter bezoldiging van de be-stuurders en van de commissarissen, alsmede terzake van pensi-oenen en andere soortgelijke uitkeringen aan voormalige be-stuurders en commissarissen; de bedragen moeten voor de be-stuurders en voormalig bestuurders gezamenlijk en voor de com-missarissen en voormalige commissarissen gezamenlijk wordenopgegeven.Voor de toepassing van dit voorschrift worden bij eencoo« peratieve vereniging en een onderlinge waarborgmaatschap-pij met bestuurders gelijkgesteld degenen die krachtens de statu-ten met de algemene leiding van de dagelijkse gang van zakenzijn belast’.

1. Stb. 1983, 663.

EXTERNE FINANCIEº LE BERICHTGEVING

A.3.20 - 02 Leidraad voor de accountant afl. 86 - mei 2013

Page 3: A..Æ Toelichting beloning bestuurders - Anton Dieleman · IFRS-grondslagen en daarbij de in IAS "æ voorgeschreven verwerkingswijze van een toegezegd-pensioenregeling hanteert. De

Met ingang van "æ�æ (invoering Zevende EG-Richtlijn) is debepaling aangepast en is voor het eerst sprake van een vrijstel-ling.1 De tekst van de wet werd toen gewijzigd in de volgendebepaling (de wijziging ten opzichte van de huidige wettekst isdoor de auteur onderstreept):

‘Opgegeven worden het bedrag van de bezoldiging, met inbegripvan de pensioenlasten, en van de andere uitkeringen voor de ge-zamenlijke bestuurders en gewezen bestuurders en, afzonderlijk,voor de gezamenlijke commissarissen en gewezen commissaris-sen. De vorige zin heeft betrekking op de bedragen die in hetboekjaar ten laste van de rechtspersoon zijn gekomen. Indien derechtspersoon dochtermaatschappijen heeft of de financie« le ge-gevens van andere maatschappijen consolideert, worden de be-dragen die in het boekjaar te hunnen laste zijn gekomen, in deopgave begrepen. Een opgave die een enkele persoon zou betref-fen mag achterwege blijven’.

In "ææ� is de verplichting opnieuw aangepast tot de huidigewettekst, waarmee de vrijstellingsbepaling beperkt is tot de si-tuatie dat de toelichting herleid zou kunnen worden tot een en-kele natuurlijke persoon.2

Toelichting en grootteregime

De verplichte toelichting op de beloning bestuurders geldt uit-sluitend voor middelgrote en grote rechtspersonen die hunjaarrekening op basis van art. Æ:æ BW opmaken. Voor kleinerechtspersonen geldt een vrijstelling.3

Van belang is dat laatstgenoemde vrijstelling niet van toepas-sing is als de jaarrekening wordt opgemaakt op basis vanIFRS-grondslagen; een optie die sinds Æ��� openstaat voorrechtspersonen die onder art. Æ:æ BW vallen. Als die IFRS-op-

1. Stb. 1988, 517.2. Stb. 1993, 261.3. Art. 2:396 lid 5 BW.

TOELICHTING BELONING BESTUURDERS

Leidraad voor de accountant afl. 86 - mei 2013 A.3.20 - 03

Page 4: A..Æ Toelichting beloning bestuurders - Anton Dieleman · IFRS-grondslagen en daarbij de in IAS "æ voorgeschreven verwerkingswijze van een toegezegd-pensioenregeling hanteert. De

tie wordt toegepast zijn namelijk de vrijstellingen voor kleineen middelgrote rechtspersonen niet van toepassing. Conse-quentie daarvan is dat de vrijstelling die normaliter geldt voorkleine rechtspersonen in die situatie niet mag worden toege-past.

Geconsolideerd of enkelvoudig

Voor het opmaken van de jaarrekening is van belang waar detoelichting op de beloning bestuurders moet worden vermeld:in de toelichting op de enkelvoudige jaarrekening, of in de toe-lichting op de geconsolideerde jaarrekening. In de Richtlijnenvoor de Jaarverslaggeving (RJ �".���) wordt gesteld dat ver-melding zowel in de toelichting op de enkelvoudige jaarreke-ning als in de toelichting op de geconsolideerde jaarrekeningkan plaatsvinden. Bij deze interpretatie van de RJ zijn naarmijn mening twee kanttekeningen te plaatsen:

". Art. Æ:��� lid " BW eist dat de bedragen die aan de bestuurderzijn betaald en die ten laste van dochtermaatschappijen en an-dere in de consolidatie betrokken maatschappijen gekomenzijn in de opgave begrepen moeten worden. Als de tekst be-trekking zou hebben op de geconsolideerde jaarrekening, zoueen dergelijke toevoeging met dochter- en groepsmaatschap-pijen overbodig zijn, omdat een toelichting in de geconsoli-deerde jaarrekening al met zich brengt dat het om een gecon-solideerd bedrag gaat.

Æ. Art. Æ:ª"� lid " BW geeft aan dat de bepalingen van art. Æ:æBW integraal van toepassing zijn op de geconsolideerde jaar-rekening, met uitzondering van de specifiek in art. Æ:ª"� BWgenoemde uitzonderingen. Ee¤ n van die uitzonderingen betreftde toelichting van art. Æ:��� BW.

Op grond hiervan komt het mij voor dat formeel gezien dewetgever bedoeld heeft om de toelichting op de beloning vande bestuurders op te nemen in de toelichting op de enkelvou-dige jaarrekening.

EXTERNE FINANCIEº LE BERICHTGEVING

A.3.20 - 04 Leidraad voor de accountant afl. 86 - mei 2013

Page 5: A..Æ Toelichting beloning bestuurders - Anton Dieleman · IFRS-grondslagen en daarbij de in IAS "æ voorgeschreven verwerkingswijze van een toegezegd-pensioenregeling hanteert. De

Inhoud toe te lichten bedrag

Voor het opmaken van de jaarrekening is uiteraard van belangwelke componenten onder de term bezoldiging vallen en daar-om onder de toelichting van de beloning op de bestuurdersmoeten worden vermeld.

Uit de begrippenlijst bij de RJ (RJ æª�) blijkt dat het moetgaan om de volgende componenten: a. periodiek betaalde be-loningen; b. beloningen betaalbaar op termijn; c. uitkeringenbij bee« indiging dienstverband; en d. winstdelingen en bonusbe-talingen.

In Bijlage � bij RJ �" zijn deze componenten als volgt verderuitgewerkt (zie kader):

Categorie A: Periodiek betaalde beloningen^ lonen en salarissen;^ doorbetaling bij ziekte en vakantie;^ sociale premies (werkgeversdeel van zowel de verplichte

als de vrijwillige sociale lasten);^ vakantiegeld;^ vergoedingen in natura;^ medische verzorging (als onderdeel van vergoeding in

natura);^ terbeschikkingstelling van huisvesting (als onderdeel van

vergoeding in natura);^ ter beschikking stelling van een auto, (mede) voor prive¤ -

gebruik (als onderdeel van vergoeding in natura);^ voordelen uit laagrentende leningen (als onderdeel van

vergoeding in natura);^ kostenvergoeding, tenzij deze ree« le kostenvergoedingen

betreffen;^ presentiegelden;^ loonbelasting (of soortgelijke belasting) indien de rechts-

persoon deze draagt die is verschuldigd over de ver-leende aandelenopties.

TOELICHTING BELONING BESTUURDERS

Leidraad voor de accountant afl. 86 - mei 2013 A.3.20 - 05

Page 6: A..Æ Toelichting beloning bestuurders - Anton Dieleman · IFRS-grondslagen en daarbij de in IAS "æ voorgeschreven verwerkingswijze van een toegezegd-pensioenregeling hanteert. De

Categorie B: Beloningen betaalbaar op termijn^ in de winst-en-verliesrekening opgenomen pensioenlas-

ten;^ langdurig verlof/sabbaticals;^ jubileumuitkeringen;^ arbeidsongeschiktheidsverzekeringen (of aanvullingen

daarop);^ betaling bij arbeidsongeschiktheid;^ beloning in verband met een regeling voor vervroegde

uittreding, zoals VUT en prepensioen;^ het recht op aanvulling van een sociale uitkering.

Categorie C: Uitkeringen bij bee« indiging van het dienstver-band^ afvloeiingsregelingen;^ golden parachute regeling;^ kantonrechtersformule;^ gouden handdrukken.

Categorie D:Winstdelingen en bonusbetalingen^ winstdeling of bonusregeling;^ tantie' mes;^ gratificaties;^ stock appreciation rights (SAR’s) of Phantom Stock Op-

ties;^ waarde van de toegekende rechten bij uitoefening (intrin-

sieke waarde);^ vergoedingen bij indiensttreding.

Voorts gaat het om de bedragen die ‘ten laste’ van de vennoot-schap zijn gekomen. Daaruit kan worden afgeleid dat niet hetmoment van uitbetaling van belang is, maar het moment datde desbetreffende loonkosten ten behoeve van de bestuurderbij de vennootschap tot verwerking in de winst-en-verliesreke-ning hebben geleid.

Interessant is uiteraard het vraagstuk van de pensioenlastenals de rechtspersoon de jaarrekening opmaakt op basis van

EXTERNE FINANCIEº LE BERICHTGEVING

A.3.20 - 06 Leidraad voor de accountant afl. 86 - mei 2013

Page 7: A..Æ Toelichting beloning bestuurders - Anton Dieleman · IFRS-grondslagen en daarbij de in IAS "æ voorgeschreven verwerkingswijze van een toegezegd-pensioenregeling hanteert. De

IFRS-grondslagen en daarbij de in IAS "æ voorgeschrevenverwerkingswijze van een toegezegd-pensioenregeling hanteert.De aan het pensioenfonds of de verzekeringsmaatschappij be-taalde pensioenpremies wijken dan over het algemeen af vande in de winst-en-verliesrekening verantwoorde pensioenlas-ten, omdat bij laatstgenoemde rekening wordt gehouden metde (verwachte) pensioenopbouw gedurende de gehele dienst-tijd. Naar mijn mening moeten in die situatie in de opgavevan de bestuurdersbeloning de pensioenlasten worden opgeno-men en niet uitsluitend de afgedragen pensioenpremies.

Een deels vergelijkbaar vraagstuk doet zich voor indien bijeen vennootschap sprake is van een pensioenvoorziening ineigen beheer. Een redelijke uitleg van de ter pensioenlasten be-tekent ook in die situatie dat de dotatie aan de pensioenvoor-ziening wordt begrepen onder de toelichting van de beloningbestuurders.

Onkostenvergoedingen vallen niet onder de beloning van debestuurders en blijven derhalve buiten de opgave.

Indien een rechtspersoon als bestuurder optreedt en hiervoorwordt een management fee in rekening gebracht, kwalificeertde management fee als het onder beloning bestuurder toe telichten bedrag. Als hierin eventueel een vergoeding voor an-dere prestaties is begrepen dient een zo goed mogelijke in-schatting te worden gemaakt van het gedeelte dat betrekkingheeft op de beloning van de bestuurder en moet dit laatste be-drag worden toegelicht.

Als e¤ e¤ n natuurlijk persoon als bestuurder van de vennoot-schap optreedt, maar zijn vergoeding wordt door middel vaneen management fee via een andere vennootschap in rekeninggebracht is de vrijstelling van toepassing.

TOELICHTING BELONING BESTUURDERS

Leidraad voor de accountant afl. 86 - mei 2013 A.3.20 - 07

Page 8: A..Æ Toelichting beloning bestuurders - Anton Dieleman · IFRS-grondslagen en daarbij de in IAS "æ voorgeschreven verwerkingswijze van een toegezegd-pensioenregeling hanteert. De

Crisisheffing

In juli Æ�"Æ is de ‘Wet uitwerking fiscale maatregelen Begro-tingsakkoord Æ�"�’ in werking getreden. Ee¤ n van de hiermeesamenhangende wijzigingen van de belastingwetgeving houdtin dat werkgevers in Æ�"� een eenmalige crisisheffing moetenbetalen van "�% over het loon uit tegenwoordige dienstbetrek-king dat zij in Æ�"Æ aan een medewerker hebben betaald, voorzover dat loon hoger was dan E "��.���. Door de Raad voorde Jaarverslaggeving is hiervoor RJ-Uiting Æ�"�-" uitgebracht.Daarin is aangegeven dat het bedrag van de crisisheffing datten laste van de winst-en-verliesrekening wordt gebracht on-derdeel vormt van de beloning op de bestuurders en derhalvein de opgave begrepen moet worden.

Vrijstelling

De vrijstellingsregeling die in art. Æ:��� lid " BW is opgeno-men vraagt afzonderlijke aandacht. Toen in "æ�æ art. Æ:æ BW isaangepast op basis van de Zevende EG-richtlijn met betrek-king tot de geconsolideerde jaarrekening is voor de eerste keereen vrijstellingsmogelijkheid in de wettekst opgenomen. Detekst van de vrijstelling hield destijds in dat een opgave dieeen enkele persoon zou betreffen achterwege mocht blijven.De memorie van antwoord (‘MvA’) en de nota van wijziginglichtten dit destijds als volgt toe: ‘Naar blijkt mag dit zo wordenuitgelegd dat gegevens betreffende een individuele persoon nietbehoeven te worden gegeven, omdat voor een groep ten minstetwee personen nodig zijn. Uit overwegingen van privacybescher-ming wordt voorgesteld dat de Nederlandse wet zich bij deze uit-leg aansluit. Bestaat de groep uit een enkele persoon, dan magde opgave dus achterwege blijven’.

De wijziging die in "ææ� in de vrijstellingsregeling is aange-bracht betreft de volgende elementen:

^ De vrijstelling die voorheen betrekking had op een enkele per-soon, is vanaf dat moment beperkt tot natuurlijke personen.Bedragen die betrekking hebben op de beloning van e¤ e¤ n be-

EXTERNE FINANCIEº LE BERICHTGEVING

A.3.20 - 08 Leidraad voor de accountant afl. 86 - mei 2013

Page 9: A..Æ Toelichting beloning bestuurders - Anton Dieleman · IFRS-grondslagen en daarbij de in IAS "æ voorgeschreven verwerkingswijze van een toegezegd-pensioenregeling hanteert. De

stuurder-rechtspersoon vallen derhalve niet langer onder devrijstelling.

^ Het gaat om een opgave die herleid kan worden tot een enkelenatuurlijke persoon en niet langer om een opgave die betrek-king heeft op een enkele persoon.

In de huidige wettekst is de vrijstelling alleen van toepassingop bedragen die herleid kunnen worden tot een enkele natuur-lijke persoon. Het betreft een verdere beperking van de voor-malige vrijstelling die was gericht op toelichtingen die betrek-king hadden op een enkele persoon. Consequentie daarvan isdat een bedrag dat betrekking heeft op een enkele (natuurlijke)persoon, maar waarbij dit uit de toelichting in de desbetref-fende jaarrekening niet blijkt, mag de vrijstelling niet wordentoegepast. Uitsluitend de informatie die in de desbetreffendejaarrekening moet worden opgenomen is hierbij relevant. Ikverduidelijk dat met een voorbeeld waarbij sprake is van eenBV met twee bestuurders-natuurlijk-persoon, waarvan e¤ e¤ n be-stuurder een beloning geniet en de andere niet. Uit de toelich-ting op de jaarrekening kan niet worden afgeleid dat het be-drag van de beloning betrekking heeft op een enkele natuurlij-ke persoon. De vrijstelling is dan niet van toepassing. Onderde vroegere wettekst zou in deze situatie de vrijstelling welvan toepassing zijn, omdat het toegelichte bedrag een enkelenatuurlijke persoon betreft (hoewel dit niet uit de toelichtingop de jaarrekening kan worden afgeleid). De huidige wettekstlaat een dergelijke uitleg niet toe.

Praktijkvragen bij vrijstelling

In de praktijk doen zich regelmatig discussies voor over devolgende situaties in het licht van de vraag of de vrijstellingmag worden toegepast.

Directie bestaat uit twee broers

Indien het bestuur van de rechtspersoon uit twee broers (oftwee familieleden) bestaat, wordt soms het standpunt gehul-

TOELICHTING BELONING BESTUURDERS

Leidraad voor de accountant afl. 86 - mei 2013 A.3.20 - 09

Page 10: A..Æ Toelichting beloning bestuurders - Anton Dieleman · IFRS-grondslagen en daarbij de in IAS "æ voorgeschreven verwerkingswijze van een toegezegd-pensioenregeling hanteert. De

digd dat de lezer van de jaarrekening zal denken dat de be-stuurdersbeloning voor beiden gelijk is, op grond waarvan devrijstelling mag worden toegepast. Die uitleg is niet in over-eenstemming met de wettekst, omdat a. de basisbeloning nietgelijk hoeft te zijn en b. bovendien de beloning uit meerderecomponenten bestaat die afwijkend kunnen zijn. Conclusie isdan ook dat in deze situatie de vrijstelling niet van toepassingis.

Buitenlandse bestuurder

Indien sprake is van e¤ e¤ n Nederlandse en een buitenlandse be-stuurder, waarbij laatstgenoemde ook groepsbestuurder is,wordt soms verdedigd dat de gebruikers van de jaarrekeningzullen aannemen dat de buitenlandse groepsbestuurder vanuitde groep wordt beloond, zodat het toegelichte bedrag betrek-king heeft op een enkele natuurlijke persoon. Ook een derge-lijk argument is niet verenigbaar met de wettekst, zodat ookhier de vrijstelling niet van toepassing is.

Natuurlijke persoon en rechtspersoon (met verplichtetoelichting)

Indien een natuurlijke persoon en een rechtspersoon samenhet bestuur vormen, kan zich de situatie voordoen dat de belo-ning die de rechtspersoon ontvangt op grond van een verplich-te toelichting op transacties met verbonden partijen (ook) indezelfde jaarrekening wordt toegelicht. Die toelichting ^ incombinatie met de toelichting van de beloning bestuurders ^kan ertoe leiden dat het verschil tussen beide bedragen betrek-king heeft op de bestuurder-natuurlijk-persoon en dus te her-leiden is tot een enkele natuurlijke persoon. In die bijzonderesituatie lijkt een beroep op de vrijstelling gerechtvaardigd.

Nieuwe bestuurssamenstelling

Stel dat het toegelichte bedrag betrekking heeft op twee perso-nen, maar op het moment van het opmaken van de jaarreke-ning is nog sprake van e¤ e¤ n bestuurder-natuurlijk-persoon. In

EXTERNE FINANCIEº LE BERICHTGEVING

A.3.20 - 10 Leidraad voor de accountant afl. 86 - mei 2013

Page 11: A..Æ Toelichting beloning bestuurders - Anton Dieleman · IFRS-grondslagen en daarbij de in IAS "æ voorgeschreven verwerkingswijze van een toegezegd-pensioenregeling hanteert. De

dat geval lijkt (uiteraard ten onrechte) uit de jaarrekening deconclusie getrokken te kunnen worden dat het toegelichte be-drag voor de bezoldiging van de bestuurder betrekking heeftop een enkele natuurlijke persoon. Uiteraard kan dit wordenvoorkomen door toe te lichten dat het bedrag betrekking heeftop de bestuurders die gedurende het boekjaar in functie wa-ren, maar een dergelijke aanvullende toelichting is niet ver-plicht. Ondanks het feit dat uit de toelichting ^ in combinatiemet de vermelding van e¤ e¤ n bestuurder ^ (ten onrechte) de sug-gestie wordt gewekt dat de bezoldiging kan worden herleid toteen enkele natuurlijke persoon, lijkt de vrijstelling hiervoorniet bedoeld.

Bestuurders ontvangen geen bezoldiging

De vraag rijst of vermelding vereist is indien de bestuurdersgeen bezoldiging ontvangen. Richtlijn, wet en wetsgeschiedenisgeven daarover geen uitsluitsel. Naar het mij voorkomt is eentoelichting in deze situatie verplicht. Redenen hiervoor zijndat de gebruikers van de jaarrekening een toelichting mogenverwachten op grond van de wettelijke bepalingen en dat eenniet-materie« le toelichting niet achterwege mag blijven.Interessant is dan uiteraard wel de vraag of de wettelijke vrij-stelling (een bedrag dat herleidbaar is tot een enkele natuurlij-ke persoon) mag worden gebruikt om de toelichting alsnogachterwege te laten. Het lijkt me niet verdedigbaar om bij eennihil-bedrag de privacy-overweging van de vrijstelling te mo-gen hanteren.

Zelf gecree« erde vrijstelling

In de praktijk ontstaat soms de vraag of een vrijwillige toelich-ting in de jaarrekening (bijvoorbeeld ‘de beloning van alle be-stuurders is gelijk’ of ‘de beloning van de bestuurders A en Bstaat in de verhouding X:Y’) een vrijstelling kan opleveren. Datlijkt niet in overeenstemming met de bedoeling van de wetge-ver, omdat iedere vennootschap op die wijze een eigen vrijstel-ling kan cree« ren. Een toelichting is in die situatie dan ook ver-plicht.

TOELICHTING BELONING BESTUURDERS

Leidraad voor de accountant afl. 86 - mei 2013 A.3.20 - 11

Page 12: A..Æ Toelichting beloning bestuurders - Anton Dieleman · IFRS-grondslagen en daarbij de in IAS "æ voorgeschreven verwerkingswijze van een toegezegd-pensioenregeling hanteert. De

Wet normering topinkomens

Sinds " januari Æ�"� is de Wet normering bezoldiging topfunc-tionarissen publieke en semipublieke sector (WNT) vankracht, die de Wet openbaarmaking uit publieke middelen ge-financierde topinkomens (Wopt) vervangt. In deze bijdrageaan de Leidraad beperk ik me tot voor de jaarrekening rele-vante aspecten. De WNT bepaalt dat voor functionarissen diein dienst zijn publieke of semipublieke organisaties het inko-men wordt gemaximeerd.De WNT komt er op neer dat maxima worden vastgesteld aanhet inkomen dat wordt betaald aan topfunctionarissen. Dereikwijdte van het begrip ‘topfunctionaris’ wordt als volgt in-gevuld:1

a. de leden van de hoogste uitvoerende en toezichthoudende or-ganen;

b. de hoogste ondergeschikte of de leden van de groep hoogsteondergeschikten;

c. degene of degenen belast met de dagelijkse leiding.

Van belang in relatie tot deze bijdrage aan de Leidraad is dat‘topfunctionaris’ ruimer is dan ‘bestuurder’. Tevens is de reik-wijdte van de WNT niet beperkt tot rechtspersonen die onderart. Æ:æ BW vallen, maar heeft de wet betrekking op publiekgefinancierde instellingen.

De WNT kent drie verschillende regimes: Een wettelijk vast-gestelde bezoldigingsnorm voor het merendeel van de publiekeen semipublieke instellingen. Dit betreft instellingen op velerleiterrein, zoals onderwijsinstellingen, zorginstellingen, drinkwa-terbedrijven enz. Tevens vallen hieronder alle instellingen dievoor meer dan ��% worden gesubsidieerd. Het maximumsala-ris is volgens de nieuwe wet E "��.�ª� (te verhogen met socia-le lasten, onkostenvergoeding (maximaal E ���æ), pensioenlas-ten en andere kosten met betrekking tot toekomstige belonin-

1. Ik abstraheer hier van overheids-topfunctionarissen die ook onder de definitie van top-

functionaris vallen.

EXTERNE FINANCIEº LE BERICHTGEVING

A.3.20 - 12 Leidraad voor de accountant afl. 86 - mei 2013

Page 13: A..Æ Toelichting beloning bestuurders - Anton Dieleman · IFRS-grondslagen en daarbij de in IAS "æ voorgeschreven verwerkingswijze van een toegezegd-pensioenregeling hanteert. De

gen (maximaal E ��."æ�)).1 Daarnaast een sectorale bezoldi-gingsnorm, waarbij de Minister van Binnenlandse Zaken enKoninkrijksrelaties (verder ‘de minister’) voor bepaalde secto-ren specifieke regels kan uitvaardigen met betrekking tot demaximering van de bezoldiging. Tot nu toe zijn hiervoor alleenzorgverzekeraars aangewezen. Naast de hiervoor genoemdenormbedragen geldt een maximum van E ��.��� als vergoe-ding bij het bee« indigen van het dienstverband. Tot slot geldteen openbaarmakingsregime, dat voor instellingen geen bezol-dingsmaximum met zich brengt, maar uitsluitend een open-baarmakingsverplichting. Dit regime is op dit moment alleenvan toepassing op het loodswezen.

Voor zover tussen de instelling en de topfunctionaris een belo-ning wordt overeengekomen die hoger is dan de wettelijk toe-gestane maxima kwalificeert het meerdere als ‘onverschul-digde betaling’. Omdat sprake kan zijn van bestaande arbeids-overeenkomsten met een onbepaalde looptijd, kent de wet(globaal weergegeven) een overgangstermijn van vier jaar.

Als sprake is van een onverschuldigde betaling, omdat de belo-ning de bij wet gestelde maxima overschrijdt, wordt het ge-deelte dat als ‘onverschuldigd’ kwalificeert als vordering in dejaarrekening opgenomen. Ook moet dit bedrag altijd afzonder-lijk in de toelichting op de jaarrekening worden vermeld enmoeten vergelijkende cijfers worden verstrekt (voor zover vantoepassing). In de jaarrekening moet tevens een motiveringworden opgenomen die aangeeft op grond waarvan sprake isvan een overschrijding van het wettelijk toegestane maximum.Een voorziening uit hoofde van oninbaarheid kan naar mijnmening aan de orde zijn om een getrouwe weergave in de jaar-rekening te bereiken. Die situatie doet zich voor als de uit on-verschuldigde betaling voortvloeiende vordering oninbaar is.

Indien sprake is van onverschuldigde betalingen is de Ministervan BZK bevoegd om partijen een last onder dwangsom op teleggen om hen te ‘bewegen’ een bovenmatige beloning terug te

1. Stb. 2012, 584.

TOELICHTING BELONING BESTUURDERS

Leidraad voor de accountant afl. 86 - mei 2013 A.3.20 - 13

Page 14: A..Æ Toelichting beloning bestuurders - Anton Dieleman · IFRS-grondslagen en daarbij de in IAS "æ voorgeschreven verwerkingswijze van een toegezegd-pensioenregeling hanteert. De

vorderen c.q. te betalen. Wordt daaraan geen gevolg gegeven,dan zal de minister het bedrag dat onverschuldigd is betaaldopeisen van de topfunctionaris. In dat geval vervalt (uiteraard)de vordering van de instelling op grond van onverschuldigdebetaling.

Voor wat betreft openbaarmaking bevat de wet de volgendebepalingen:

In de jaarrekening wordt een toelichting gegeven op het inko-men van topfunctionarissen en gewezen topfunctionarissen,door het vermelden van onder meer de volgende gegevens:

^ naam;^ beloning;^ sociale verzekeringspremies;^ onkostenvergoedingen;^ pensioenlasten en andere kosten ten behoeve van toekomstige

beloningen;^ vergoeding wegens bee« indiging dienstverband.

Als sprake is van een bovenmatige vergoeding in relatie tot dewet moeten de hiervoor genoemde gegevens ook afzonderlijkworden toegelicht. De letterlijke tekst van de wet lijkt eenexacte herhaling van de hiervoor genoemde gegevens voor teschrijven. Maar naar het mij voorkomt kan een toelichting opde bovenmatigheid, met verwijzing naar de hiervoor ge-noemde gegevens, ook volstaan. Het opnemen van een vorde-ring in de jaarrekening mag niet achterwege worden gelatenals de omvang van de vordering niet materieel is.

EXTERNE FINANCIEº LE BERICHTGEVING

A.3.20 - 14 Leidraad voor de accountant afl. 86 - mei 2013