algemeen

29zorg & financiering > 7/8-2006

participatie zo breed mogelijk te ondersteu-nen. Zo wordt het mogelijk om bijvoorbeeldonderwijs te volgen, te sporten en (vrijwilli-gers)werk te doen. Zij kunnen kiezen voor eenpersoonsgebonden budget of voor gemeente-lijke ondersteuning. In de gemeente komt éénloket voor alle hulpvragen. Mantelzorgersworden beter ondersteund.

– Verpleeghuiszorg is gericht op de kwaliteitvan het leven, met voldoende privacy en aan-dacht van verzorgenden. Meer geld is nodigvoor meer goed opgeleid personeel in deinstellingen.

– In de gehandicaptenzorg staat de keuzevrij-heid centraal. De mogelijkheid van ouders omzelf de zorg voor een gehandicapt kind teorganiseren wordt beter door het gebruik vanpersoonsgebonden budgetten te stimuleren.In de instellingen worden de groepen kleineren de gebouwen beter.

– Er komt meer bemoeizorg voor mensen in deknel. Schizofrene patiënten en verslaafden die(nog) geen gevaar voor zichzelf of anderenvormen, laten we niet aan hun lot over.

Bron: concept-verkiezingsprogramma van GroenLinks‘Groei mee’, www.groenlinks.nl<

Keuzevrijheid en autonomie voor individu, deeerstelijn centraal, illegalen niet wegsturen,jeugd beter beschermen, organisatie verbete-ren, transparantie en betere preventie zijn kern-punten in het D66-conceptverkiezings-programma 2006/2010 Het gaat om mensen.

Gezondheidszorg voorziet in de fundamentelebehoefte van ieder individu om gezond te zijn, teblijven en zo volwaardig mogelijk aan de samen-leving en het sociale leven te kunnen deelne-men. Omdat gezondheidszorg zo belangrijk is,is de toegankelijkheid van een goede basiszorgeen onvervreemdbaar recht.Gezondheidszorg is ook een bron van werk-gelegenheid, economische groei, technologi-sche innovatie en zingeving. Gezondheid engezondheidszorg kunnen niet los van elkaarbeschouwd worden. Gezondheid heeft immersook te maken met de woon- en leefsituatie,voedingsgewoonten en voedselveiligheid, goedonderwijs, tolerantie, een goede luchtkwaliteit,gezond gedrag, een veilige leefomgeving en der-gelijke. Gezondheidsbevorderende maatregelendienen dan ook een integraal onderdeel van hetgezondheidszorgbeleid te zijn.Gezondheidszorg heeft veel baten, maar is ookduur. De zorg neemt een steeds groter deel van

het bnp in beslag, mede door vergrijzing en degroeiende technische en medicamenteuzemogelijkheden. Het behoud van een solidebasispakket vereist daarom een effectief mana-gement van de zorg.D66 steunt het huidige overheidsbeleid, dat zichniet langer uitsluitend richt op regulering vanhet aanbod, maar vooral op versterking van depositie van de patiënt en het sturen op resultaatvia de vraag. Met de toenemende vergrijzing enhet voorzienbare personeelstekort in de zorg zaler de komende jaren een balans gevonden moe-ten worden tussen marktwerking en publiekaanbod en tussen solidariteit en eigen verant-woordelijkheid.D66 is van mening dat de wensen van burgersserieus genomen moeten worden. Patiënt enhulpvraag staan centraal. Dit kan het beste ineen systeem van gereguleerde, beperkte markt-werking in de zorg. Dit is een goede manier omde kosten van de zorg te beteugelen en tegelij-kertijd de kwaliteit van de zorg te verhogen.Marktwerking kan alleen daar ingevoerd wordenwaar burgers daadwerkelijk kunnen kiezen.Voor acute zorg bijvoorbeeld geldt dit niet.Marktwerking ontslaat de overheid niet van haaralgemene verantwoordelijkheid voor kwaliteiten toegankelijkheid van de noodzakelijke

960 d66: patiënt beslist

ZenF-0708-06-n.qxd 12-10-2006 9:51 Pagina 29

algemeen

30 7/8-2006 > zorg & financiering

gezondheidszorg. En voor de bescherming vankinderen die in de knel zitten. De omgeving,met de ouders voorop, staat daarin centraal,maar als er problemen zijn moet de overheidsnel en adequaat handelen.

Keuzevrijheid en autonomie voor individu

Persoonsgebonden budgetten toepassen. Persoons-gebonden budgetten vergroten de keuzevrijheiden autonomie van de patiënt en moeten zo vaakmogelijk worden toegepast. Om de bureaucrati-sche lasten voor de burger te verminderen hoefthet eerste deel van het budget (bijv. tot eenbedrag van € 5.000,-) niet volledig administra-tief verantwoord te worden.Burgerservicenummer en elektronisch dossier. In de ge-zondheidzorg wordt nog onvoldoende gebruik-gemaakt van de mogelijkheden van ICT en ande-re technologische innovaties. Daardoor blijft veeldoelmatigheids- en kwaliteitswinst liggen. D66wil daarom een snelle invoering van het burger-servicenummer en het elektronisch patiënten-dossier, met voldoende waarborgen voor deprivacy. Patiënten moeten elektronisch inzagehebben in hun behandeldossiers en de mogelijk-heid hebben daaraan zelf bijdragen te leveren.Patiëntenbeweging speelt belangrijke rol. De patiën-tenbeweging heeft zich de laatste jaren ontwik-keld tot een effectieve belangenbehartiger enbeleidsbeïnvloeder. Toch kunnen patiënten nogniet volledig de rol spelen die in het nieuwezorgstelsel voor hen is voorzien. Daarom dientde overheid meer financiële middelen terbeschikking te stellen dan thans het geval is.Dat geld verdient zichzelf terug door de kwali-teitsverbetering die hieruit zal volgen. De pa-tiëntenbeweging is, naast de zorgaanbieders ende zorgverzekeraars, de derde partij in de ge-zondheidszorg en zou daarom ook uit de zorg-premies gefinancierd moeten worden.Duidelijk onderscheid alternatieve geneeskunde. D66wil dat burgers in vrijheid kunnen kiezen vooralternatieve genezers, maar hecht aan een dui-delijk onderscheid tussen het reguliere en het

alternatieve circuit. Verzekeringsmaatschap-pijen dienen gewezen te worden op hun maat-schappelijke verantwoordelijkheid en alterna-tieve geneeswijzen in aparte modules aan te bie-den. Hiermee kunnen verwarrende signalen aanverzekerden worden voorkomen.Ouderen kunnen langer thuis blijven wonen. De posi-tie van ouderen die zo lang mogelijk thuis willenblijven wonen, dient versterkt te worden. Daar-om wil D66 goed gekwalificeerde thuiszorg,technologische innovaties en andere ondersteu-ning. Door gemeenten moet meer ‘levensloop-bestendig’ gebouwd worden. Eerstelijnszorgdient zo veel mogelijk geïntegreerd te zijn inwooncomplexen.Europees zorg inkopen makkelijker. Het moet voorburgers eenvoudiger worden hun zorg Europeesin te kopen. Deze mogelijkheid moet ook brederbekend worden gemaakt.Mantelzorgers ondersteunen. Met de toegenomenzorgvraag, personeelsschaarste en de introduc-tie van de Wet maatschappelijke ondersteuning(Wmo) worden mantelzorgers zwaarder belast.D66 vindt dat mantelzorgers beter in hunwaardevolle werk ondersteund moeten worden,bijvoorbeeld in de vorm van fiscale maatregelen.Ook dienen de mogelijkheden voor momentenvrijaf, ‘respijtzorg’, verruimd te worden en beterbekend te worden.Vrij verkrijgbare middelen uitbreiden. In 2007 treedtde nieuwe geneesmiddelenwet in werking.Onderdeel van die wet is een nieuwe indeling invrij verkrijgbare middelen. De UA-status(Uitsluitend Apotheek, zonder recept maar welmet controle van de apotheker) is opnieuw inge-voerd en geeft de ruimte om een aantal midde-len waarvoor nu nog een recept noodzakelijk is,op een veilige manier vrij te stellen van diereceptplicht. D66 wil middelen die (mede) alslifestylemiddelen kunnen worden gekarakteri-seerd – zoals erectiebevorderende middelen –onder dat regime laten vallen, en tevens onder-zoek doen naar een vrijere verkrijgbaarheid vanmiddelen die nu nog alleen via recept wordenvergoed, zoals cholesterolverlagers.

ZenF-0708-06-n.qxd 12-10-2006 9:51 Pagina 30

algemeen

31zorg & financiering > 7/8-2006

Patiënten moeten hun rechten kennen. Veel patiëntenzijn niet voldoende op de hoogte van hun rech-ten. Daarom wil D66 dat de huidige patiënten-wetten beter geïmplementeerd worden enpatiënten beter op de hoogte worden gesteldvan hun rechten.Zelfbeschikking aan het eind van het leven. Met devergrijzing en toenemende mondigheid vanpatiënten zal het vraagstuk van het zelfgekozenlevenseinde van mensen die ‘klaar zijn’ metleven zich steeds vaker voordoen. D66 gaat daar-bij uit van zelfbeschikking voor alle wilsbekwa-me volwassenen. Daarom wil D66 zoeken naarverantwoorde wegen waarlangs die zelfbeschik-king gerealiseerd kan worden.Euthanasie blijft keuzemogelijkheid. Met de proto-collering van palliatieve sedatie dreigt het gevaardat palliatieve sedatie voor artsen een alternatiefwordt voor euthanasie. Euthanasie is echter eenwezenlijk andere praktijk dan palliatieve sedatie.Daarom moet euthanasie naast palliatieve seda-tie een reële keuzemogelijkheid voor patiëntenblijven. Ook niet-lichamelijke aandoeningenkunnen een grond voor euthanasie of hulp bijzelfdoding zijn.Behandelverbod van patiënt respecteren. Nog steedsvindt in de laatste levensfase zinloos medischhandelen plaats, met onnodig lijden tot gevolg.Voor veel ouderen gaat welzijn echter bovenlevensverlenging. Artsen dienen dit te respecte-ren. Voor D66 is het ontoelaatbaar dat artseneen behandelverbod van patiënten negeren.Autonomie van ouders. D66 is voor een zo grootmogelijke autonomie van toekomstige ouders.Daarom moet zinvolle prenatale diagnostiek aanalle zwangere vrouwen worden aangeboden,ook met het oog op toekomstige ontwikkelin-gen die prenatale diagnostiek minder risicovolen meer laagdrempelig zal maken. (maternaleserumscreening/diagnostiek)Afschaffen bedenktijd abortus. Uit de evaluatie vande abortuswet blijkt dat vrouwen niet overhaasttot abortus besluiten. D66 is dan ook voor hetafschaffen van de wettelijke bedenktijd van vijfdagen.

Overtijdbehandeling valt niet onder abortuswet. D66ziet geen reden de overtijdbehandeling onder deabortuswet te laten vallen. De toegankelijkheidvan medicamenteuze abortus moet verbeterdworden, bijvoorbeeld door de abortuspil door dehuisarts te laten voorschrijven.

Verbetering organisatie, kwaliteit,transparantie en financiering

De komende decennia zullen de kosten van dezorg als gevolg van vergrijzing en technologi-sche innovaties sterk stijgen. Als gevolg hiervanzullen er discussies ontstaan over de verdelingvan schaarse middelen, de grenzen van de soli-dariteit en de toelating van nieuwe voorzienin-gen in het zorgaanbod. D66 pleit ervoor om bijhet maken van dergelijke pijnlijke keuzes eentransparant, democratisch proces te ontwerpenwaarin betrokkenen in de gezondheidszorg(vooral zorgverleners en patiënten) een belang-rijke rol spelen. Overwegingen van kosteneffec-tiviteit kunnen in een dergelijk keuzeproces eenhulpmiddel zijn, maar nooit de plaats van hetdemocratische proces innemen. De politiekbepaalt de grenzen van de zorg, niet de zorgver-zekeraar

Concurrentie eerste lijn met ziekenhuis. Zorgverzeke-raars kunnen momenteel niet onderhandelenover het grootste deel van het budget. Daardoorheeft het voor hen nauwelijks zin te zoeken naareen ziekenhuis met de beste prijs-kwaliteitver-houding. Zorgverzekeraars moeten hier meerruimte te krijgen. Het financieringssysteemmoet het mogelijk maken dat de eerste lijn (o.a.huisartsen, fysiotherapeuten, gezondheidscen-tra) beter met ziekenhuizen kan concurreren.Huisartsen centraal. Huisartsen houden een cen-trale plaats in de eerstelijnszorg en krijgen vol-doende mogelijkheden voor praktijkondersteu-ning en het opzetten van gezondheidscentra.Transparantie en kostenbesparing in de zorg vergroten.D66 wil een verdere liberalisering van de zorg-inkoopmarkt en een vergroting tot negentig

ZenF-0708-06-n.qxd 12-10-2006 9:51 Pagina 31

algemeen

32 7/8-2006 > zorg & financiering

procent van het B-segment waarvoor vrije,kostendekkende tarieven gelden (is nu 10%).Prikkels inbouwen in AWBZ. De huidige organisatievan de AWBZ voldoet niet en is daardoor niettoekomstbestendig. Op dit moment zijn er geenprikkels om efficiënt zorg in te kopen voorouderen en gehandicapten. Het is noodzakelijkaan de verzekeringskant deze prikkels wel teintroduceren waardoor dit wél het geval zal zijn.Meer dan de gehandicaptenzorg leent de oude-renzorg zich voor onderbrenging in de Zorg-verzekeringswet, maar er zijn nog onzeker-heden over de uitvoerbaarheid. Als na nadereuitwerking blijkt dat overheveling van ouderen-zorg mogelijk is zal dit worden nagestreefd.Scheiden van wonen en zorg in de AWBZ wordtbevorderd.Investeren in uitbreiding generieke geneesmiddelen.Voor het voorschrijven en gebruiken van genees-middelen geldt: goedkoop als het kan, duur alshet moet. Om die reden wil D66 investeren inhet stimuleren van de ontwikkeling van generie-ke geneesmiddelen, en in het actief implemen-teren van onafhankelijke, evidence-based-richtlijnen en -protocollen zoals die door deberoepsorganisaties zijn ontwikkeld.Cliëntgerichte wijkcentra introduceren. Gemeentenhebben meer zicht op wat lokaal mogelijk enwenselijk is. Daarom wil D66 zo veel mogelijkzorgvoorzieningen lokaal organiseren. Om deindividuele vraag van de patiënt zo veel mogelijkcentraal te stellen pleit D66 voor de introductievan laagdrempelige, cliëntgerichte wijkcentra,die zowel medische als maatschappelijke zorgen ondersteuning bieden. Financiering vindtplaats door een verschuiving te laten plaatsvin-den van de AWBZ naar de Wet maatschappelijkeondersteuning (Wmo).Zorgvuldige invoering Wmo. In 2007 zal in allegemeenten de Wet maatschappelijke ondersteu-ning worden ingevoerd. Deze wet beoogt wel-zijnsbeleid, het beleid rondom voorzieningenvoor gehandicapten en ouderen, en de thuiszorggoed op elkaar af te stemmen. Een zorgvuldigeinvoering en voldoende financiële middelen

voor de gemeenten zijn daarvoor een voor-waarde: de Wmo is géén bezuiniging. D66 wildat organisaties van gehandicapten en ouderenin elke gemeente nauw betrokken zijn bij de temaken keuzes, en dat hulp en voorzieningenvan hoge kwaliteit zijn. Bij de evaluatie van deWmo zal in het bijzonder worden gekeken naarstructurele nadelige effecten, bijvoorbeeld voorvrouwelijke mantelzorgers. D66 is tegen verdereoverheveling van AWBZ-aanspraken naargemeenten op dit moment. Eerst moet blijkenhoe de Wmo in de praktijk uitpakt.Personeelstekorten aanpakken. Er dreigen op ver-schillende specifieke gebieden personeelstekor-ten in de zorg. Oplossingen kunnen gevondenworden in het aantrekken van buitenlandse art-sen en verpleegkundigen. Het moet voor heneenvoudiger worden hun diploma in Nederlanderkend te krijgen. Het dient voor Nederlandsestudenten ook eenvoudiger te worden in het bui-tenland een erkend diploma te behalen. Eenandere oplossing voor het personeelstekort istaakherschikking: taken van artsen (bijv. in dechronische zorg) kunnen worden overgenomendoor gespecialiseerde verpleegkundigen, dieweer taken kunnen delegeren aan bijvoorbeeldpraktijkondersteuners. Bevoegdheden moetenhiertoe duidelijk worden omschreven in de WetBIG en de Geneesmiddelenwet.Bureaucratie terugdringen. De bureaucratie in semi-medische instellingen zoals thuiszorginstantiesen indicatieorganen wil D66 terugdringen,zodat bij een hulpvraag sneller gehandeld kanworden zonder tijdrovende besluitvorming.Indicatieorganen toetsen achteraf. De bureaucratiekan ook worden teruggedrongen door de indi-catie tot zorg veel vaker door professionals zelfte laten stellen (met een check achteraf ). Decentrale indicatieorganen krijgen daarmee eenandere rol: zij stellen niet langer zelf de indica-tie, maar toetsen achteraf de door de professio-nal gestelde indicatie.Managementlagen beperken. Het aantal manage-mentlagen in zorginstellingen kan beperkt wor-den door zorgprofessionals een flink deel van de

ZenF-0708-06-n.qxd 12-10-2006 9:51 Pagina 32

algemeen

33zorg & financiering > 7/8-2006

managementtaken zelf te laten doen. De combi-natie met hun zorgtaak vergroot de werkvreugdeen de effectiviteit.Technologische innovaties breder toepassen. Innovatiesals telemedicine dienen breder toegepast te wor-den en al tijdens de opleiding van artsen en ver-pleegkundigen aan de orde te komen.Reclamerichtlijnen strikter handhaven. Reclamericht-lijnen voor geneesmiddelen dienen veel strikterte worden gehandhaafd: zelfregulering is daar-voor ontoereikend.

Verdere voorstellen voor de zorg

Embryo’s kweken onder strikte voorwaarden. D66 gaatervan uit dat een menselijk embryo in de loopvan de zwangerschap in toenemende matebeschermwaardig is. Dit betekent dat de waardevan het embryo niet absoluut is, maar kan wor-den afgewogen tegen andere belangen. Dezeandere belangen zijn bijvoorbeeld gelegen in degrote medische verwachtingen die er bestaanten aanzien van stamceltechnologie. Daarompleit D66 voor het beëindigen van het morato-rium op het speciaal kweken van menselijke em-bryo’s voor medisch-wetenschappelijk onder-zoek, uiteraard onder strikte voorwaarden.Internationale samenwerking infectieziekten. Effec-tieve bestrijding van infectieziekten vereist inter-nationale samenwerking. D66 vindt dat, vooronze eigen veiligheid en uit internationale soli-dariteit, Nederland in de komende kabinets-periode een inspanning moet leveren om bij tedragen aan een effectieve bestrijding van ziektenzoals tbc, malaria en hiv/aids, in Europees eninternationaal verband.Orgaandonatie beschouwen als wederkerigheid. Ieder-een die een orgaan zou willen ontvangen, magook geacht worden een orgaan te willen done-ren. Doneren is de norm. Daarom pleit D66 vooreen systeem van orgaandonatie waarin iedereendie zich na herhaalde oproepen niet laatregistreren in het donorregister, als donor gere-gistreerd wordt. Belangrijke randvoorwaardehierbij is wel dat wetenschappelijk moet worden

aangetoond dat dit systeem werkelijk effectieveris dan het huidige systeem.Illegalen krijgen noodzakelijke zorg. Illegaal inNederland verblijvende mensen hebben recht opalle noodzakelijke medische zorg. Wat ‘noodza-kelijk’ is moet door artsen worden bepaald, nietdoor het baliepersoneel. De overheid moet hulp-verleners in staat stellen een dergelijk beleid tevoeren.Verslaafden van straat. In meer steden moet demogelijkheid van methadon- en heroïnever-strekking onder medisch toezicht worden gebo-den. Hierdoor kan verslaafden uitzicht opstabiliteit en behandeling worden geboden enneemt de drugscriminaliteit af.Testen van drugs in het uitgaansleven. Om gezond-heidsrisico’s van zogenaamde partydrugs te ver-minderen moet het eenvoudiger worden omdrugs te laten testen op vervuiling. Daarnaastmoet er meer actieve informatie worden ver-strekt over het risico van partydrugs.Niet roken in horeca. Niet-rokers mogen geen lastondervinden van rokers en alle werkenden heb-ben recht op een rookvrije werkplek. Daaromsteunt D66 een rookverbod in de horeca. Weldienen er mogelijkheden te blijven bestaan voorhet roken in verblijfsinrichtingen (zoals instel-lingen voor chronisch psychiatrische patiënten).

Jeugdzorg: het kind centraal

Ontplooiing kan niet zonder bescherming. De omge-ving, met de ouders voorop, staat centraal bijhet beschermen van kinderen, maar bij proble-men moet ook de overheid snel en adequaatkunnen handelen. Helaas is duidelijk dat hetbelang van het kind niet altijd voorop staat in dewijze waarop de jeugdzorg is ingericht en tewerk gaat. De werkwijze van de jeugdzorg moeten kan veel beter. Het belang van het kind moetveel centraler komen te staan.Bezoek consultatiebureaus naar honderd procent.Ouders worden verplicht met hun kind het con-sultatiebureau te bezoeken. Alle kinderen dieniet verschijnen op het consultatiebureau wor-

ZenF-0708-06-n.qxd 12-10-2006 9:51 Pagina 33

algemeen

34 7/8-2006 > zorg & financiering

den gemeld bij bureau jeugdzorg en actief opge-spoord. Waar nodig gaat iemand op huisbezoekom te zorgen dat een afspraak op het consulta-tiebureau nagekomen wordt. Dat kan iemandzijn van het consultatiebureau dan wel vanbureau jeugdzorg.Vermindering bureaucratie. In de jeugdzorg gaatveel tijd verloren aan overleg tussen verschillen-de hulpverleningsinstanties. D66 wil een eindmaken aan de bureaucratie en de verkokering.Daarom dient ten minste zeventig procent vande mensen in de jeugdzorg uit directe hulpver-leners te bestaan. Ook wil D66 dat er binnen24 uur een huisbezoek wordt afgelegd als er eenserieuze melding van kindermishandelingbinnenkomt.Jeugdzorg naar de gemeenten. D66 wil de jeugdzorgweghalen bij de provincies en zo veel mogelijkin handen van de gemeenten geven.

Preventie

Met preventie kan veel gezondheidswinst wor-den behaald en kunnen de kosten van gezond-heidzorg beperkt worden. Daarom wil D66 eenstructureel hoger budget bestemmen voor pre-ventie en voor onderzoek naar de effectiviteit endoelmatigheid ervan. Er moeten effectieve pre-ventieprogramma’s worden ontwikkeld en uit-gevoerd, gericht op hart- en vaatziekten,obesitas, verslaving, waaronder nicotinegebruik(roken) en overmatig alcoholgebruik. Preventiebetekent ook: zorgen voor een gezonde leefom-geving, schone lucht, voldoende ruimte, veilige

mogelijkheden voor lichaamsbeweging, vol-doende mogelijkheden om te sporten en armoe-debestrijding.Verkoopverbod strenger handhaven. Om roken enovermatig alcoholgebruik tegen te gaan moethet verkoopverbod aan jongeren onder dezestien jaar strenger gehandhaafd worden. Nietalleen verkopers van alcohol, maar ook oudersen kinderen moeten hiervoor wettelijk aanspra-kelijk worden. Er moet meer voorlichtingkomen over de gevolgen van roken, drugs enalcoholgebruik.Integrale aanpak psychische aandoeningen. Depres-sies, angststoornissen en andere psychischeaandoeningen zullen in de toekomst de meestvoorkomende gezondheidsproblemen zijn. D66pleit voor een integrale aanpak van dit complexeprobleem. Dit betekent dat er naast een medici-nale aanpak, ook aandacht moet zijn voor maat-regelen in de preventieve sfeer, vroegdiagnostiek(bijv. in het onderwijs), gezonde schoolomge-ving, goede arbeidsomstandigheden en derge-lijke.Voorlichting seksualiteit. Bij voorlichting over sek-sualiteit, anticonceptie en het voorkomen vansoa’s dient speciale aandacht uit te gaan naarvrouwen van niet-Nederlandse afkomst. Laag-drempelige beschikbaarheid van voorbehoeds-middelen blijft een belangrijke voorwaarde voorhet voorkomen van infectieziekten en ongewen-ste zwangerschappen.Bron: D66 conceptverkiezingsprogramma TweedeKamer 2006/2010 ‘Het gaat om mensen’,www.d66.nl<

De ChristenUnie is voor ‘duidelijk’ gereguleer-de marktwerking in de zorg maar de concur-rentie mag niet ten koste gaan van de kwaliteit,toegankelijkheid en betaalbaarheid van zorg.De christelijke partij spreekt zich uit voor eenwettelijk verbod op voorrangszorg. DeChristenUnie is tegen het uitkeren van winst in

de zorg. De ChristenUnie wil in totaal zeven-honderd miljoen euro extra investeren in dezorg, vooral in de thuiszorg, de verpleeghuis-zorg en de jeugdzorg. Het terugdringen van debureaucratie en de beheersing van de prijzenvan geneesmiddelen en diagnosebehandeling-combinaties (DBC’s) moet ruim een miljard aan

961 christenunie: onderlinge verbondenheid

ZenF-0708-06-n.qxd 12-10-2006 9:51 Pagina 34