zorg

114 1-2005 > zorg & financiering

alleen het werk aantrekkelijker, maar het geeftons ook een enorme kans om de effectiviteit vanonze werkzaamheden aan te tonen. Het werkter-rein is hierdoor opnieuw breder en interessantergeworden’, aldus drs. H.B. Eenhoorn, voorzittervan het KNGF.Uit het onderzoek rond de pilot directe toegan-kelijkheid blijkt dat fysiotherapeuten in de prak-tijk goed in staat zijn om zelfstandig eenindicatie voor fysiotherapie te stellen.

Sneller herstel

Voor de patiënten betekent directe toegankelijk-heid voor fysiotherapie dat zij zelf kunnen

beslissen of zij met hun klachten eerst naar dehuisarts of rechtstreeks naar de fysiotherapeutgaan. Uit het onderzoek blijkt dat mensen goedin staat zijn een beoordeling te kunnen makenof een fysiotherapeut hulp kan bieden bij hungezondheidsprobleem. Over het algemeen isgeconcludeerd dat directe toegang van de fysio-therapeut in de ogen van patiënten bijdraagtaan de doeltreffendheid van fysiotherapie. Ditkomt onder meer tot uiting in een sneller herstelen hervatting van dagelijkse activiteiten van depatiënt.Bronnen: persbericht KNGF, 13 januari 2005 enMinisterie van VWS, 27 december 2004<

Op 1 januari is de nieuwe Wet op de Jeugdzorgingevoerd. De wet moet ertoe leiden dat jonge-ren met opgroei- en opvoedproblemen en hunouders sneller en beter geholpen worden. Zo iser onder de nieuwe wet nog maar één toegangtot de jeugdzorg, en wordt standaard bekekenbij gezinnen met meerdere problemen of er eengezinscoach nodig is. Ook moet de wet, diedoor Justitie (Donner) en VWS (Ross-van Dorp)is opgesteld, leiden tot kortere lijnen binnen dejeugdzorgvoorzieningen.

Staatssecreataris Ross-van Dorp, coördinerendbewindspersoon op het gebied van jeugd, ver-wacht niet dat vanaf 1 januari alles in de jeugd-zorg opeens op rolletjes zal lopen. ‘Je moet reëel

zijn. Problemen met jeugd zijn in een complexesamenleving als de onze nooit te voorkomen.Ondanks dat jaarlijks honderdduizend jeugdi-gen worden geholpen, kan de jeugdzorg beter.De nieuwe wet zal zeker een bijdrage leveren aandie betere jeugdzorg’, verwacht Ross. De nieuwe wet zal over twee jaar geëvalueerdworden. Ross hoopt dat die evaluatie zal latenzien dat de jeugdzorg van 2007 gekenmerktwordt door kortere wachttijden, een forse afna-me van bureaucratie en betere hulp voor multi-probleemgezinnen. ‘Dat zijn de belangrijkstedoelstellingen van de Wet op de jeugdzorg.’Bron: persbericht Ministerie van VWS, 30 december2004<

> jeugdzorg en ouder- en kindzorg

91 wet op de jeugdzorg op 1 januari 2005 van kracht

Licht verstandelijk gehandicapte jongeren(LVG) met een IQ hoger dan 75, komen in 2005toch in aanmerking voor AWBZ-gefinancierdezorg. Dit zei D. Kaasjager, directeur

Gehandicaptenbeleid van het Ministerie vanVWS 17 december jl. tijdens de presentatie vanhet eindrapport van de LVG-pilots van NIZWJeugd.

92 flexibele hantering iq-grens bij lvg-jeugd blijft

ZenF-0105-cyaan.qxd 9-2-2005 19:39 Pagina 114

jeugdzorg en ouder- en kindzorg

115zorg & financiering > 1-2005

Hiermee komt VWS tegemoet aan de wens vanverschillende organisaties, – waaronder deMaatschappelijk Ondernemers Groep, de bran-cheorganisatie voor ondernemers in de jeugd-zorg –, die protesteerden tegen de rigideIQ-grens van 75 die VWS wilde hanteren. Deorganisaties vreesden dat bepaalde jongerenhierdoor tussen wal en schip terecht zoudenkomen. De Staatssecretaris laat komend jaaronderzoeken of het IQ een bruikbaar instrumentis voor de toekenning van AWBZ-zorg. Ook wilzij in kaart brengen bij welke hulp deze jongerenhet meest gebaat zijn.

Jeugdzorg en AWBZ-zorg bij bureau jeugd-zorg

NIZW Jeugd onderzocht hoe zorg en speciaalonderwijs voor jongeren met een licht verstan-delijke beperking toegankelijker te maken zijn.Op grond hiervan pleit NIZW Jeugd er onderandere voor om de indicatiestelling voor jeugd-zorg én AWBZ-zorg geïntegreerd onder te bren-gen bij bureau jeugdzorg, zo snel mogelijk tewerken aan deskundigheidsbevordering vanbureau jeugdzorg rond deze problematiek, eneen flexibele hantering van IQ-grenzen bij detoekenning van AWBZ-zorg. Met de inwerkingtreding van de Wet op deJeugdzorg in 2005 kunnen jongeren met eenlicht verstandelijke beperking aanspraak makenop zowel AWBZ-zorg voor gehandicapten alsjeugdzorg. Het bestaan van twee toegangen totde zorg is voor deze jongeren verwarrend enonnodig complex. Zeker als zij daarnaast nogeen vorm van speciaal onderwijs volgen metweer andere procedures en toegangen. Inopdracht van de Ministeries van VWS en OC&Wheeft NIZW Jeugd daarom in drie pilotprojectengezocht naar vormen van samenwerking enafstemming tussen jeugdzorg, gehandicapten-zorg en de zorg in het speciaal onderwijs.

Aanbevelingen

Onderzochte pilotprojecten tonen aan dat dezorg voor jongeren met een licht verstandelijkebeperking onder bepaalde voorwaarden veel toe-gankelijker kan. Zo zou voor deze jongeren deindicatiestelling voor jeugdzorg én AWBZ-zorggeïntegreerd ondergebracht moeten worden bijbureau jeugdzorg. Daardoor krijgen deze jonge-ren niet alleen één duidelijk loket, ook kan zohun complexe en meervoudige problematiekintegraal beoordeeld worden. Bureaus jeugd-zorg moeten dan wel zo spoedig mogelijk lerenom de problematiek van LVG-jongeren te signa-leren en te beoordelen. Daarnaast zijn LVG-jon-geren gebaat bij structureel overleg en samen-werking tussen de verschillende instanties diebij de zorg aan hen betrokken zijn. Ook moet ermeer helderheid komen over de mogelijkhedenom deze jongeren en hun ouders langdurigondersteuning te bieden. Aangezien uit de pilotsblijkt dat de diagnose van een verstandelijkebeperking vaak (te) laat wordt gesteld, pleitende onderzoekers – in navolging van OperatieJONG – voor een verbetering van de vroegsigna-lering bij de jeugdgezondheidszorg en het basis-onderwijs.

IQ-grenzen

Met zijn aanbeveling om de IQ-grenzen in dezorg flexibel te hanteren, sluit NIZW Jeugd aanbij het actuele debat om de indicaties voorAWBZ-zorg strikt te begrenzen. Bij jeugdigenmet een licht verstandelijke beperking is name-lijk doorgaans sprake van meervoudige proble-matiek. Naast een lage intelligentie hebben zijveelal een beperkte sociale redzaamheid enandere psychische of leerproblemen. Bovendienblijkt uit de praktijk dat het IQ geen stabiele fac-tor is. Volgens NIZW Jeugd kan het IQ daarombeter niet als maatstaf gehanteerd worden omAWBZ-gefinancierde zorg te begrenzen. Nu hetMinisterie van VWS besloten heeft om ook in2005 de IQ-grens flexibel toe te passen, wordt

ZenF-0105-cyaan.qxd 9-2-2005 19:39 Pagina 115

zorg

116 1-2005 > zorg & financiering

voorkomen dat bepaalde jongeren tussen dewal en het schip terechtkomen. Kaasjager voeg-de hier tijdens de presentatie nog aan toe datde Staatssecretaris in 2005 wil laten monitorenom welke jongeren het gaat en wat hun proble-men zijn. Op grond hiervan wordt bepaald of

het IQ een bruikbaar instrument is voor de toe-kenning van AWBZ-zorg en op welke wijze dezejongeren in de toekomst het beste geholpenkunnen worden. Bronnen: NIZW, 17 december 2004 en MOgroep,13 december 2004<

Volgens de laatste schattingen is het aantalzwerfjongeren in Nederland het afgelopen jaarlicht gestegen (ca. 8%). Gemeenten hebben dehulpverlening aan zwerfjongeren geïntensi-veerd, en provincies hebben verhoogde aan-dacht, maar groei van het aantal voorzieningenblijft noodzaak. Dat stelt de AlgemeneRekenkamer in het rapport Opvang Zwerfjongeren2004 dat op 20 december 2004 is verschenen.

De Algemene Rekenkamer heeft in 2002 en in2003 onderzoek gedaan naar de opvang vanzwerfjongeren. In beide onderzoeken conclu-deerde de Algemene Rekenkamer dat er te wei-nig voorzieningen zijn voor zwerfjongeren. Hijdeed de aanbeveling aan de bewindspersonenvan Volksgezondheid, Welzijn en Sport om dehulpverlening en opvangcapaciteit op een vol-doende niveau te brengen. De bewindspersonenonderschreven de conclusies en aanbevelingenen hebben de afname van de zwerfjongerenpro-blematiek een goede graadmeter genoemd voorhet slagen van het jeugdbeleid. De AlgemeneRekenkamer heeft dit najaar opnieuw gegevensverzameld bij de twaalf provincies, drie groot-stedelijke regio’s en 43 centrumgemeenten.De aantallen zwerfjongeren en de voor henbeschikbare voorzieningen per provincie, groot-stedelijke regio en centrumgemeente zijn te vin-den op www.rekenkamer.nl.

Stijging aantal zwerfjongeren in Nederland

De meeste gemeenten werken momenteel nogmet een schatting van het minimum en maxi-

mum aantal zwerfjongeren. De schattingenkomen op verschillende manieren tot stand. Zekunnen gebaseerd zijn op onderzoek of gere-gistreerde opvang, maar vaak is het een schat-ting op basis van signalen van hulpverleners.Lang niet alle schattingen zijn actueel. Volgensde laatste gegevens is het maximale aantalzwerfjongeren in Nederland gestegen met 375(van 4.649 naar 4.994). Het minimale aantal isgelijk gebleven (3.184). Het Ministerie van VWSgaat per 1 januari 2005 de wettelijke registratie-regeling aanscherpen. Daartoe is ook overeen-stemming bereikt over de definitie:‘Zwerfjongeren zijn jongeren tot 25 jaar metmeervoudige problemen, die dakloos zijn of inde opvang verblijven.’

Intensivering hulpverlening provincies engemeenten

Gemeenten en provincies hebben meer aan-dacht voor de hulpverlening aan en de opvangvan zwerfjongeren. Vooral bij gemeenten die alverschillende activiteiten voor zwerfjongerenhadden, is de hulpverlening geïntensiveerd.Toch hebben nog slechts tien van de 43 cen-trumgemeenten (in 2003 waren het er 9) op ditmoment alle vijf vormen van hulpverlening inhuis: preventie, signalering, jongerenopvang,begeleiding en vervolgtrajecten. Het ontbreekt in veel gemeenten aan een speci-fieke ‘eigen’ zwerfjongerenopvang. Slechts in13 van de 43 gemeenten zijn specifieke pensionsingericht. De begeleiding is daar afgestemd ophet perspectief van vervolghuisvesting, arbeid en

93 rekenkamer: aantal zwerfjongeren licht gestegen

ZenF-0105-cyaan.qxd 9-2-2005 19:39 Pagina 116