BI-Architecture geeft

een helder beeld van de

gewenste BI-omgeving

Door: Gerrit Versteeg

BI-Architecture geeft een helder beeld van de gewenste BI-omgeving

Pg, 2

Hoe kan een bestemmingsplan voor je BI-omgeving helpen bij het sturen van verandering? In

onze adviespraktijk maken wij regelmatig gebruik van het fenomeen architectuur. Voor ons is

dat één van de twee basismiddelen om verandering vorm te geven en te implementeren.

Verandering moet gestuurd worden om tot het juiste eindresultaat te komen. Enerzijds via

procesmatige sturing, daar gaat het om projectmanagement methoden en technieken en

anderzijds via inhoudelijke sturing. Juist die inhoudelijke sturing krijgt een duidelijke vorm door

zoiets als architectuur.

Binnen dit artikel beperken we het begrip architectuur enigszins tot het gebruik van architectuur

voor het begrijpen en vormgeven van gestelde doelen (strategie): “Architectuur beschrijft een

coherente doelconstructie waarbinnen het de organisatie aanwijsbaar mogelijk is haar lange-

termijn doelen te realiseren en waarbij consistent rekening wordt gehouden met de onderlinge

relaties tussen die doelen”.

BI-Architecture geeft een helder beeld van de gewenste BI-omgeving

Pg, 3

Sturen bij revolutionair of evolutionair veranderen

Hoe die inhoudelijke sturing door middel van een architectuur verloopt, is afhankelijk van de

wijze van veranderen. We onderscheiden daarbij twee soorten verandering. Revolutionaire

verandering, waarbij een fundamentele koerswijziging noodzakelijk is voor het bedrijf, met

gevolgen voor veel van de medewerkers, processen, systemen en wellicht zelfs de cultuur. Deze

vorm van veranderen komt minder vaak voor. Hoewel bij de huidige marktomstandigheden de

kans toeneemt dat een revolutionaire verandering nodig is om een bedrijf te redden van een

onontkoombare neerwaartse spiraal. Bij evolutionaire verandering daarentegen, bouwen we

voort op een bestaande basis en realiseren we telkens relatief kleine veranderingen op die basis.

Revolutionair veranderen en architecture-planning

Revolutionaire verandering wordt geleid door een sterke charismatische leider, omdat het een

weg met ontberingen is. De motivatie van de medewerkers komt voort uit de visie van de leider.

De communicatie over die visie wordt geholpen door de verduidelijking en de sterke visualisatie

die een goed opgestelde architectuur kan betekenen. Het geeft een beeld waar de reiziger zich

op kan richten, een beeld dat houvast kan bieden op een onzekere weg.

BI-Architecture geeft een helder beeld van de gewenste BI-omgeving

Pg, 4

Revolutionair veranderen wordt ondersteund met een architecture-planning aanpak (zie ook

afbeelding hieronder).

Evolutionair veranderen en architecture-control

Procesmatig heeft evolutionaire verandering eerder consensus en draagvlak nodig dan een

sterke leider. Draagvlak ontstaat ook door het eindresultaat gezamenlijk vast te stellen. Een

constructieve discussie wordt effectief ondersteund en gestuurd met behulp van architectuur-

platen, die door een goed functionerend architect telkens worden op- en bijgesteld. Hierin

worden ook de genomen ontwerp-beslissingen expliciet weergegeven. Evolutionair veranderen

op de lange-termijn lijdt vaak aan de “urgent-belangrijk” trade-off. Er is nooit tijd voor

“belangrijk” omdat “urgent” voorgaat. Bij evolutionair veranderen hoort een architectural-control

aanpak. Een opgestelde streefarchitectuur geeft vorm aan de lange-termijn doelen, ofwel aan

het “belangrijk”. De “urgente” business projecten hebben veelal korte-termijn veranderingen

voor ogen.

BI-Architecture geeft een helder beeld van de gewenste BI-omgeving

Pg, 5

Door deze veranderingen telkens in lijn te brengen met (en te toetsen aan) de

streefarchitectuur, kunnen we onze doelen ook bereiken. Nu dus op een “meelift”-manier.

BI-Architecture geeft een helder beeld van de gewenste BI-omgeving

Pg, 6

Architectuur als bestemmingsplan

De architectural-control aanpak bij evolutionaire verandering gebruikt architectuur als een

bestemmingsplan. Zo’n plan bevat onder andere:

infrastructurele voorzieningen zoals wegen of rails die gebieden

met elkaar verbinden (inclusief de gebruiksregels) of een

rioleringssysteem, gaspijpen, elektriciteitskabels, et cetera,

een model van gemeenschappelijke diensten (recreatiegebieden,

winkelgebieden, stadiums, theaters, bibliotheken, politie),

een model van gebieden die bestemd zijn voor private of zakelijke

projectontwikkeling,

de set van vastgestelde afspraken en ontwerpbeslissingen die ten

grondslag liggen aan het bestemmingsplan en

de ontwerpredenen (koppeling met de gestelde doelen en requirements).

BI-Architecture geeft een helder beeld van de gewenste BI-omgeving

Pg, 7

Sturen door middel van het bestemmingsplan

Het bestemmingsplan structureert de strategie en de

requirements in een coherent model van de streefsituatie,

door je te dwingen de onderlinge afhankelijkheden en

conflicten tussen strategie-statements en individuele

requirements op te lossen. Dat geeft je een duidelijk en

consistent beeld op de streef-constructie dat door het

management kan worden begrepen en waaraan zij hun

commitment kunnen geven. Architecturen als

bestemmingsplan geven een consistente lange-termijn

richting aan een streefinrichting, waardoor het mogelijk

wordt om te migreren in beperkte, tijdige stapjes. De

streefarchitectuur stuurt volgtijdelijke migratie en het

ontwerp door individuele veranderprojecten.

BI-Architecture geeft een helder beeld van de gewenste BI-omgeving

Pg, 8

Bij elke veranderproject wordt gecontroleerd of het projectresultaat wel in lijn ligt van de

algemene doelen, zodat langzamerhand de streefsituatie binnen bereik komt.

De rol van de architect

Het nut van architectuur valt of staat bij het functioneren van de architect. Een groot deel van

de architecten-populatie wordt vaak gezien als een “pain in the ass” door de bedrijfsmanagers.

Dit wordt veelal veroorzaakt door het gedrag waarbij constant verwezen wordt naar het “plaatje”

met termen zoals: “Sorry, dit gaat niet door, want het lijkt niet op de streefarchitectuur (het

plaatje) die we toch met zijn allen hebben afgesproken”. Hier gaan twee zaken mis.

Enerzijds verwijst de betrokken architect naar een probleem in het plaatje, in plaats van het

plaatje links te laten liggen en te verwijzen naar de conflicten die het beschreven

projectresultaat veroorzaakt in de achterliggende doelstellingen en requirements. Deze

doelstellingen en requirements zijn opgesteld in de belevingswereld van de manager, in

management-taal met een duidelijk gekoppelde bedrijfsmeerwaarde.

BI-Architecture geeft een helder beeld van de gewenste BI-omgeving

Pg, 9

Daar moet dus ook de (on)geldigheid van de argumentatie van de architect in gevonden worden.

Het plaatje “an sich” kan en mag nooit een argument zijn.

Anderzijds duiden de termen in ons voorbeeld op een “politie”-rol van de architect. Architecten

moeten naast hun controlerende rol, veel meer aandacht besteden aan de faciliterende en

coachende rol. Dit om projecten te helpen met het oplijnen van hun projectarchitectuur met de

lange-termijn streefarchitectuur. Ondersteuning bieden om veranderingen in lijn te brengen met

de bedrijfsstrategie in plaats van alleen maar boetes uit te delen na “te snel rijden”.

Business Intelligence en architectuur

Ook in BI-omgevingen komen revolutionaire en evolutionaire veranderingen voor, natuurlijk wel

met een beperkter scope dan de organisatie als geheel. Een BI-streefarchitectuur helpt om

duidelijk te maken hoe de beoogde doelen kunnen worden gerealiseerd en kan sturing geven

aan de inhoudelijke resultaten van daaropvolgende losse veranderprojecten of de basis vormen

voor een plateau-gewijs migratieplan.

BI-Architecture geeft een helder beeld van de gewenste BI-omgeving

Pg, 10

De integratie van BI in het ICT-landschap

Veel van de huidige BI-omgevingen zijn als een soort “aanhangsel” aan de operationele ICT-

systemen gekoppeld. Modernere BI-oplossingen kunnen een verdergaande integratie met de rest

van de ICT-systemen zinvol maken, denk aan Master Data Management, de feedback loop van

management-informatie terug in de operationele systemen of operational intelligence in real-

time BI-omgevingen.

BI-Architectuur kan sterk bijdragen aan het duidelijk in kaart brengen van de wijze waarop de

BI-omgeving geïntegreerd is in het ICT-landschap.

De aansluiting bij het management-proces

Business Intelligence is bedoeld om managers te ondersteunen in hun besluitvormingsprocessen.

Moderne BI-omgevingen kunnen zogenaamde Analytical Applications bevatten, die voor een

bepaalde management-discipline delen van het managementproces direct ondersteunen en soms

deels automatiseren. Ook hier is een architectuur (voor bedrijf, proces en/of ICT) uiterst zinvol

om de streefsituatie goed in beeld te krijgen en onduidelijkheden te voorkomen.

BI-Architecture geeft een helder beeld van de gewenste BI-omgeving

Pg, 11

BI-Scan

In onze BI-Scan zijn veel voorkomende BI-architecturen gemodelleerd als BI-Archetypes. Het

BI-Scanrapport geeft inzicht in welk archetype het best bij jouw behoeften aan management-

informatie past. Een dergelijk archetype kan vervolgens verder gedetailleerd worden in een BI-

streefarchitectuur, waarbij apart rekening wordt gehouden met verdere eisen en

organisatiebehoeften. Denk hierbij aan de koppeling van de beoogde BI-omgeving met de rest

van het IT-landschap of met specifieke managementprocessen.

Ben je hierin geïnteresseerd? Download dan onze service-flyer “BI-Architectuur” of

gratis white paper:

BI-Architecture geeft een helder beeld van de gewenste BI-omgeving

Pg, 12

Ook kunt u direct onze gratis BI-IntroScan vrijblijvend aanvragen:

Wil je meer informatie? Neem dan een kijkje op ons blog.

Dit blogartikel is geschreven door Gerrit Versteeg.