20150521 manu claeys over intendant en plan b voor a

Horta 21 mei 2015

Kaderschets stRaten-generaal en Ademloos voor de opdracht van de overkappingsintendant,

met aandacht voor hoofd- en terugvalscenario’s combinatie overkapping/3de Scheldekruising

2 maart 2015 Aankondiging Vlaamse regering:

Intendant zal overkapping onderzoeken

Context? Antwerpse debat over mobiliteit 1 - 5

Antwerpse debat over mobiliteit 1

Vraag om overkapping ring even oud als protest tegen Oosterweelverbinding en

pleidooien voor alternatieven

Overkapping dus geen nieuw gegeven in Oosterweeldebat

Opdracht intendant verengen tot ‘overkappingsonderzoek’ doet debat

geweld aan

Onderbouwd pleidooi voor overkapping Antwerpse ring ter hoogte van Borgerhout

5 februari 2004 BorgerhouDt van Mensen: nota ‘Herwonnen stad’ (18 blz.)

Overkappingscampagne BorgerhouDt van Mensen 2004-2006

6 september 2005 Persconferentie stRaten-generaal: blijf van die ring

weg met de geplande derde Scheldekruising!

Blijvertje

stRaten-generaal-tracé 2005 Oosterweel-Noord 2011

Twee weken later Ringparkfeest, 18 september 2005

© 2015 stRaten-generaal

Berchem Station

Posthofbrug

Cogels Osylei

Diksmuidelaan

Ruimtelijk Structuurplan Antwerpen, september 2006 Overkapping Antwerpse ring: te onderzoeken

Meccano, 2010: overkapping integraal onderdeel van plan


Overkapping bij Meccano: Ringpark De Groene Vesten!

Lengte tunnels: 6,2 + 2,2 km Gewonnen gebied: 146 ha

Bouwoppervlakte: 33 ha

Sportpaleis

Rivierenhof

Kathedraal

Berchem Station

Centraal Station

Lt. Lippenslaan

Antwerpen Oost

Zurenborgbrug


Westtangent: sanering snelweghoefijzer rond Zwijndrecht

* Ondergrondse westtangent Meccano: leidt tot afname verkeersvolume op E17 en E34

* Geen nood aan parallelwegen bij E34 en Vlietbos


Carrefour Burcht VTB-VAB

Fort Zwijndrecht

Nieuwe gevangenis

N70

E17 ter hoogte van Zwijndrecht/Burcht bij Meccano: faciliteren overkapping

Spreiding verkeer (cijfers avondspit) Vereenvouding open afrit

Ontwerpstudio Groene Singel, 2011 Arkitektur- og Designhøgskolen Oslo

AHO 2011

Ringland 2015

Huidige plannen zelfde knoop met Oosterweel:

www.hoevlothetnu.be

Conclusies overkappingsonderzoek

luchtkwaliteit, geluid, ruimtegebruik, barrièrevorming

Vooral zone Berchem Merksem

: - positieve impact - invloedszone grootst bij lange overkapping - enkel mogelijk mits - goed werkende tangenten (doorgaand) - reductie complexiteit Ring (lokaal)

2012-2014: Uit de ban van de Ring Ringland

December 2013: kennisgeving plan-MER A102/R11bis: BAM-tracé maakt Ringland onmogelijk

‘Aansluiting Oosterweelverbinding op Antwerpse ring niet compatibel met concept Ringland’

Oosterweelverbinding: - toename complexiteit ringzone Noord-Oost - onmogelijkheid overkapping (‘niet compatibel’) - gestapelde tunnels in Straatsburgdok: duur en quasi onuitvoerbaar + Royerssluis 3 jaar lang sluiten? - werfchaos: jarenlang georganiseerde files op de ring - na oplevering: 50% meer verkeer op oostelijke ring

1995 Nota Prioriteiten der prioriteiten: nieuwe autostrade door de stad 2003 Beheersmaatschappij Antwerpen Mobiel 2005 bekendmaking BAM-tracé/Oosterweelverbinding ALTERNATIEVEN 2005-2014 2005: stRaten-generaal-tracé + overkapping BorgerhouDt van Mensen (2 km) 2009: Arup/SUM-tracé = optimalisering SG-tracé + overkapping zone Sportpaleis 2010: Meccanotracé + overkapping ring (6 km) 2011: Oosterweel-Noord = SG-tracé 2012: Uit de Ban van de Ring: ringtracé + overkapping ring 2014: Ringland (12 km)

Regeringen blijven al die tijd vasthouden aan BAM-tracé zonder overkapping

Nieuwe wending, recentelijk

Overheden nu ook klaar voor en/en: = derde Scheldekruising + overkapping ring Dit is de vrucht van tien jaar sensibilisering


Ook debat over gezondheid, stadsontwikkeling, openbaar vervoer

en slimme sturing

Ademloos maart 2008

Gezondheid op de voorgrond

NO2 stikstofdioxide Antwerpen, 2012

Perimeter: afstand tot verkeer – longgroei Gauderman et al., The Lancet, 2007

Lobroekdok met Lange Wapper, 2005-2010

Lobroekdok bij stRaten-generaal-tracé Ontwerpend onderzoek stad Antwerpen,

2009

Lobroekdok bij Meccano, 2010

Lobroekdok bij Ringland, 2015

Lobroekdok bij Oosterweelverbinding, 2015

Even verderop, bij Oosterweelverbinding, 2015

© 2012 stRaten-generaal © 2012 stRaten-generaal

Openbaar vervoer? Regeringsbeslissing 24 september 2010: tramverlengingen

Actiegroepen gaan al jaren stap verder: stadsregionaal netwerk OV trein + tram Meccano, 2010 Ringland, 2015


Masterplan Meccano (2010) = stadsregionaal lighttrainnet OV-transferia in randstad = duurzame stadsontwikkeling * Sterke overstapknopen: regionaal niveau naar stadsniveau * Doorstroom op assen naar centrumzone * P&R-infrastructuur

Beveren

Hemiksem

Mortsel Boechout

Schoten

Ekeren

Kapellen

Kontich

Reële kost/toegevoegde waarde modi

Slimme sturing: voortschrijdend inzicht

• Masterplan jaargang 2005: (domme) tol aan Oosterweel

• Arup/SUM: aanbeveling gedifferentieerde tol aan drie Scheldekruisingen

• Meccano: trajectheffing • Plan-MER Oosterweel: gedifferentieerde tol • Ringland: stadstol

Gaat voor actiegroepen al jaren om veel meer dan om debat over brug of tunnel Publieke opinie nu ook klaar voor en/en: = mobiliteit & leefkwaliteit in de stad Dit is de vrucht van tien jaar sensibilisering


April 2015: Ringlandstudies

Meerwaarden uitwerking ondergrondse verkeerswisselaars,

zowel conceptueel als qua omgang met de tunnelrichtlijn: oplossingsgericht, stap vooruit

relevante algemene mobiliteitsanalyse, incluis klemtoon op noodzaak modal shift

valabel alternatief voor R11bis waardevol, concreet VITO-rapport luchtkwaliteit

(106 blz.) onderbouwde agendering stadstol De volledige overkapping is realistisch. Ze moet er komen.

Aandachtspunten

luchtkwaliteit: onder de kap + tunnelmonden dimensionering: zich hoeden voor overcapaciteit

op R1 (aanzuigeffecten) Kennedytunnel: achilleshiel

Luchtkwaliteit ‘Ringland’ (VITO, april 2015)

Remediëring

• Aanpak aan de bron: filter wagen • Maatregelen in de tunnel en aan de portalen:

captatie uitstoot faciliteert dit, cfr. suggesties VITO

• Pieken aan de tunnelmonden minimaal houden door doorgaand verkeer maximaal weg te houden uit tunnels in de stad relevantie derde Scheldekruising

Studie Vectris, april 2015 Vergelijking actuele Ring met Ringland Capaciteit Ringland + (richting Nederland – Gent)

+ 100 % (≈ Oosterweel) + 50 %

Snede Ringland t.h.v. Borgerhout

Capaciteit Ringland aan Sportpaleis: 18.260 voertuigen/uur

Vergelijking met resultaten plan-MER Oosterweelverbinding: Oosterweel 19.300/uur 18 baanvakken

Meccano 11.550/uur 13 baanvakken

Kennedytunnel bij Ringland • Blijvende concentratie druk twee aanvoerwegen (E17

en E34) op 1 Scheldekruisende plek • Voorsortering SRW/DRW: vertragend effect op

verwerking volume • Verwachte groei Scheldekruisend verkeer REF000 in

plan-MER OWV (cfr. cijfers Federaal Planbureau): personenverkeer 37% en vrachtverkeer 48% (doorgaand + havengroei Linkeroever)

• Hoofdfuncties derde Scheldekruising: doorgaand vrachtverkeer + woon-werkverkeer haven

• Robuustheid bij calamiteiten: rerouting? • ADR?

Studie Vectris, april 2015 Groei in 2020

Groei bevolking in Antwerpen Groei diensten en tewerkstelling in Antwerpen

Personenverkeer stijgt in de spitsen tot 116 % Vrachtverkeer verdubbelt

Groei van tewerkstelling in haven (zonder openbaar vervoer verbindingen) => groei van aantal Scheldekruisingen met auto in spits

3de Scheldekruising en Ringland

Ringlandkrant blz.10: ‘Spreiding van oeverkruisend verkeer noodzakelijk’

Maar: • niet-compatibiliteit Ringland met die ene

Scheldekruising op BAM-tracé • daarentegen: compatibiliteit Ringland met 3

andere alternatieven, die elk ook betere benutting van A102 met zich meebrengen + grotere ontlasting noordelijke ring

Aandachtspunten

luchtkwaliteit: onder de kap + tunnelmonden dimensionering: zich hoeden voor overcapaciteit

op R1 (aanzuigeffecten) Kennedytunnel: achilleshiel

Nood aan remediëring door verfijning en

versterking Ringlandconcept Sleutel daarbij: doorgaand (vracht)verkeer

maximaal weghalen van KT en huidige ring i.p.v. blijvend aanvoeren naar hart van agglomeratie


Welke Scheldekruising?

Standpunt actiegroepen Niet op het BAM-tracé, want Oosterweelverbinding: - is de vrucht van partijdige besluitvoering, ten nadele van

alternatieven die op vlak van leefbaarheid beter scoren (verzoekschrift RvS 15 juni 2015)

- verankert doorgaand verkeer in de stad (waterhoofd aan oostelijk deel van R1)

- hypothekeert overkapping - vernietigt Noordkasteel - vernietigt Sint-Annabos (slibstort) - betekent tijdens aanleg jarenlange verkeerschaos op

Antwerpse ring (onderbelicht)

Bezwaarschrift augustus 2014 bij openbaar onderzoek GRUP Oosterweelverbinding

Raad van State juni 2015

Vlaamse regering kiest op 14 februari 2014 voor Oosterweel met gedifferentieerde tol

Alternatieven echter niet met deze exploitatievariant doorgerekend Plan-MER deelrapport 4 p.260:

Gevolgen van het ‘niet doorrekenen’ van de scenario’s Meccano en Oosterweel-Noord met gedifferentieerde tol?

Die zijn verregaand, want voor de vergelijking van beide alternatieven leidt dit tot een waslijst van kennislacunes:

• - resultaten op vlak van mobiliteit: niet gekend • - resultaten op vlak van luchtkwaliteit: niet gekend • - resultaten op vlak van geluid: niet gekend • - resultaten op vlak van MKBA: niet gekend (cfr. MKBA-rapport

p.96) • - … Een correcte, wetenschappelijk verantwoorde afweging voor al deze

parameters wordt onmogelijk. Hooguit kunnen appels met peren worden vergeleken, wat sindsdien gebeurt.

Persbericht stRaten-generaal 16 februari 2014

Reparatie MER-rapport Oosterweelverbinding

biedt uitweg voor Vlaamse regering Alsnog op korte termijn alternatieven doorrekenen

met gedifferentieerde tol kan jarenlange procedureslag voorkomen

= communicatie twee dagen na regeringsbeslissing

Meccano en Oosterweel-Noord met gedifferentieerde tol (beperkte VVC-studie mei 2014, na plan-MER)

1. Kennedytunnel wordt in voldoende mate ontlast 2. De zones Zwijndrecht/Burcht (bij Meccano) en

Luchtbal/Sportpaleis (bij allebei) worden aanzienlijk minder belast dan met het BAM-tracé

3. Derde Scheldekruising met 2 x 2 rijstroken volstaat, wat de kostprijs drukt

Wat blijft ontbreken zijn de eveneens gevraagde kaarten luchtkwaliteit en geluid voor Meccano en Oosterweel-Noord met gedifferentieerde tol.

Aantal voertuigen KT en 3de SK Ochtendspits

Gedifferentieerde tol (VVC, mei 2014)

Huidig Oosterweel Meccano KT 5300/6490 1880/3180 3060/4610 3de SK -/- 3580/3990 1940/2220 R1L’bal 5880/? 6960/? 5880/? E17ZW 3760/? 3170/? 2170/? Capaciteit KT en 3de SK: 5400/5400 (2 x 3 rijstroken)

Effecten gedifferentieerde tol en Oosterweel

Oosterweel onttrekt overdreven veel verkeer aan Kennedytunnel, met als gevolg:

- Kennedytunnel sterk onderbenut - Scheve verhouding Oosterweel/Kennedytunnel - Verleggen verkeersdruk van Kennedytunnel naar

het hart van de agglomeratie

= reden waarom stRaten-generaal inmiddels al tien jaar derde Scheldekruising door de haven bepleit in plaats van door de stad.

Verleggen druk van Kennedytunnel naar hart van agglomeratie in Oosterweelscenario blijkt ook uit ‘naakte’ modelleringen plan-MER:

Oosterweel 19.300/uur 18 baanvakken

Meccano 11.550/uur 13 baanvakken

Gedifferentieerde tol (studie mei 2014) Ontlasten onderliggend wegennet?

Bij Oosterweelverbinding Bij Meccano

Persbericht stRaten-generaal 26 juni 2014

‘Eerder concludeerde het plan-MER al dat de Meccano beter scoorde dan het BAM-tracé op het vlak van leefbaarheid. Dit nieuwe rapport bevestigt nogmaals dat het BAM-tracé niet de manier is waarop je een mobiliteitsprobleem aanpakt, noch een manier om de leefkwaliteit in Antwerpen te bevorderen. Laat staan om het overkappen van de ring ter hoogte van Luchtbal en het Sportpaleis te vergemakkelijken.’

Alternatieve Scheldekruisingen scoren overigens goed op mobiliteit - Plan-MER deelrapport 4, p.129:

4.4.5 Conclusies Alternatief ‘Meccano’ 4.4.5.1 Beoordeling alternatief De realisatie van het Alternatief ‘Meccano’

: o Beperktere knelpunten o Robuustere ringstructuur o Mogelijkheid om de R1 zuid-oost te vermijden via dubbele Scheldekruisingen,

die echter de druk op de tunnels weer verhogen De nieuwe ringstructuur resulteert in een

: o Verbetering doorstroming doorgaand verkeer (daling trajecttijden met 20-32%) o Verbetering bereikbaarheid van de deelgebieden van de Antwerpse regio

(daling trajecttijden van buiten het PSGB met 14-22%) o Verbetering bereikbaarheid haven (daling trajecttijden van buiten het PSGB met

17-25%) o Positief effect op verkeersveiligheid op het onderliggend wegennet (daling

verkeersdrukte met 3-5%) o Positief effect op verkeersleefbaarheid op het onderliggend wegennet (daling

verkeersdrukte met 3-5%)

Plan-MER deelrapport 13

‘Meccano en Oosterweel-Noord kunnen op verkeerskundig vlak als volledig gelijkwaardig beschouwd worden.’

= globaal correct, met lokale verschillen

Noordkasteel, Sint-Annabos, Vlietbos/Rot: collateral damage Oosterweel

Noordkasteel: zoek de verschillen

Oosterweel Meccano


Noordkasteel

Kerk van Oosterweel

Royerssluis

Amerikadok

Fotoboek, 12 maart 2015


Blancefloerlaan

Charles De Costerlaan

Sint-Annabos

Blokkersdijk

Plan-MER deelrapport 13 13.4.4. Eindbeoordeling voor leefbaarheid

‘Vastgesteld kan worden dat Meccano globaal – over het hele studiegebied – genomen beter scoort dan Oosterweel in de vergelijkbare scenario’s die doorgerekend zijn.

Op basis van de resultaten van de verkeersmodellering kan aangenomen worden dat Oosterweel-Noord steeds een tussenpositie inneemt tussen Meccano en Oosterweel.’

Vaststellingen door ons: - die ‘tussenpositie’ ligt dichter bij Meccano dan bij Oosterweel - verschil met Meccano gevolg van impact op woonkernen Linkeroever en

Zwijndrecht voor lucht- en geluidseffecten (cfr. blz. 97) - Verschil ook: impact op groengebieden Noordkasteel, Sint-Annabos en het

Vlietbos/het Rot

Oosterweel-Noord

Plan-MER Oosterweelverbinding 6 februari 2014, rapport 2 p.82

Tracé stRaten-generaal uit project-MER februari 2007:

Plan-MER deelrapport 12:

Plan-MER Oosterweel februari 2014

= Oosterweel

= Meccano

= Oosterweel-Noord

Sympathie voor Oosterweel-Noord = stRaten-generaal-tracé van 2005 ↑≥ Oosterweel = blijft weg van R1 (≠ hypotheek op overkappen) = logische aansluiting op A102 Maar: = impact op Noordkasteel (beperkter dan OWV) = impact op Sint-Annabos (bagger rivierbedding) = weinig zinvol Oosterweelknooppunt = geen aansluiting op Noorderlaan, nochtans zinvol = bochtstralen: technische haalbaarheid + veiligheid?

Oosterweel-Noord aan Noordkasteel

Aannemelijk betere uitvoeringsvariant 2009: Arup/SUM-tracé

Juni 2009: Arup/SUM-tracé

Mei 2015: Arup/SUM-tracé + A102

Uit de hele oude doos…

Startnota Oosterweel september 1998: basistracé afdeling Zeeschelde

Linkeroever en Scheldetunnel: locatie A/S-tracé

A/S-tracé Sint-Annatunnel • Boortunnel 4,3 km, plafond 37 m onder maaiveld • Dwarsverbindingen elke 100 m • Interventieschacht halfweg tunnel • 2x3 rijstroken = diameter 15 m = 2,7 miljard € • 2x2 rijstroken = diameter 11 m = 2,2 miljard € (vgl. Westerscheldetunnel 6,6 km, 2x2, 750 miljoen €,

prijspeil 2003) • Geen droge bouwkuip nodig • Geen bagger/slib, wel Boomse klei • Oplevering: eind 2022 (idem Oosterweel)

Westerscheldetunnel vergelijkbaar Example of good practice

Plan-MER Oosterweelverbinding 6 februari 2014, rapport 2 p.83

Tracé Arup/SUM (A/S) uit studie maart/juli 2009:

Plan-MER Oosterweelverbinding 6 februari 2014, rapport 2, bijlage

Drie uitvoeringsvarianten van eenzelfde tracé: 1. stRaten-generaal-tracé (2005) 2. Arup/SUM-tracé (2009) 3. Oosterweel-Noord (2010) ‘Indien er een relatie is – indien tracés op hoofdlijnen

samenvallen, desgevallend in een andere uitvoeringsvariant (b.v. brug i.p.v. tunnel) – kunnen deze historische tracés op deze manier op hoofdlijnen als mee beoordeeld beschouwd worden in dit plan-MER-proces’(p.72)

Arup/SUM-tracé bijgevolg mee beoordeeld in plan-MER, procedureel dus geen ‘nieuw’ tracé


Plan B voor A Zoektocht naar de landing

Of nog: de verzoening van driemaal

‘second best’ als uitweg voor patstelling?

Contouren van mogelijke toenadering = contouren opdracht intendant

• Regering: bereidheid loslaten Oosterweelverbinding, ondanks overtuiging van kwaliteit ervan

• stRaten-generaal/Ademloos: bereidheid loslaten Meccano, ondanks overtuiging van kwaliteit ervan

==> mogelijke terugvalposities liggen dicht bij mekaar en hebben bewezen kwaliteiten: Oosterweel-Noord en Arup/SUM-tracé

==> voorwaarden: beide middentracés ernstig mee te nemen door overkappingsintendant + voorbereidende werken Oosterweel ‘on hold’ (anders functie lege doos)

• Ringland: bereidheid toevoegen derde Scheldekruising

E19

A12

E34

E313 E34

E17 A12 E19

A102

NT

Ringland 1

Ringland 2

WT

Ringland 3

E19

A12

E34

E313 E34

E17 A12 E19

A102

A/S

Ringland 1

Ringland 2

WT

Ringland 3

E19

A12

E34

E313 E34

E17 A12 E19

A102

SG/ON

Ringland 1

Ringland 2

WT

Ringland 3

E19

A12

E34

E313 E34

E17 A12 E19

A102

NT A/S SG/ON

Ringland 1

Ringland 2

WT

Ringland 3

Scheldekruising door haven = in 2005 (stRaten-generaal), 2009 (Arup/SUM), 2010

(stRaten-generaal/Forum2020) en 2011 (Van Remortel) op tafel gelegd als alternatief voor het BAM-tracé

Vormt bypass rond de stad in plaats van erdoor, takt telkens aan op A12/E19 i.p.v. op huidige ring aan Deurne/Merksem ≠ hypotheek overkapping ring

Werkt goed op vlak van mobiliteit: studies Arup/SUM, TML, MER

Biedt alternatief voor Kennedytunnel + ontziet woongebieden (in meer of mindere mate)

Basis voor maatschappelijk draagvlak: 10 jaar debatrijping

Laatste puzzelstukken ontbreken nog vooraleer definitieve keuze i.v.m. plek, capaciteit,

ontsluiting en inbedding van een van de drie haventracés kan worden gemaakt:

- doorrekeningen met gedifferentieerde tol op vlak

van mobiliteit, luchtkwaliteit en geluid (binnen MER-procedure: afkeuring + nieuwe goedkeuring)

- technische uitwerking van deze alternatieven tot op niveau van Oosterweelverbinding (cfr. studie door TV ROTS): kostprijs, veiligheid, werf

- concretisering milderende maatregelen op Linkeroever en Zwijndrecht: slib, overkapping, geluidswallen, …

2 juli 2015: spreekrecht Vlaams parlement

Bouwstenen voor een plan B Ringland + A102 + noordelijke Scheldekruising Meccano of Arup/SUM

of Oosterweel-Noord + hoogwaardig fietsnetwerk gekoppeld aan intelligent uitgebouwd en

performant netwerk openbaar vervoer (tramverlengingen, express netwerk voorstadstreinen)

+ eventueel: Westtangent Daarop ruggengraat nieuwe stadsontwikkeling enten: - ruimtewinst zone R1 (bovenop en naast overkapping) - woon/werkverdichting rond knooppunten openbaar vervoer in die

zone en in de voorstedelijke gebieden - groengebieden en open ruimte i.p.v. bijkomende verkeerswisselaars

Bronmateriaal onderzoek intendant, minstens deze 3 studies als pijlers

Arup/SUM-studie juni 2010

+ verbeterde plan-MER OWV, incl. integratie Meccano, A/S-tracé & Oosterweel-Noord met gedifferentieerde tol +

Op hoop van zegen

20150521 manu claeys over intendant en plan b voor a

Government & Nonprofit

Transcript of 20150521 manu claeys over intendant en plan b voor a