24 25

nrc.

next

off

line

■Z a

terd

ag27

juni

&Zo

ndag

28 ju

ni20

15

Van links naar rechts: Amjad, Daphne, Simon en Jeroen van basisschool ’t Karregat in Eindhoven zingen ‘Dust Busters’ uit de musicalHet dak eraf. Van links naar rechts: Dilara, Wietse, Jawad zingen het liedje ‘Rat en Muis’.

De musicals die het einde van de basisschool markeren, zijnkant en klaar te koop. Noem het gerust een industrie.Honderden kinderen schitteren deze weken in dezelfde rol.f o t o’s Jan Dirk van der Burgtekst Martine Kamsma

Iedereen speeltHet dak eraf

26 27

nrc.

next

off

line

■Z a

terd

ag27

juni

&Zo

ndag

28 ju

ni20

15

Benny Vreden is nog steeds marktleider(„wij waren lang de Wehkamp van deschoolmusic al”), maar er zijn de laatstejaren stevige concurrenten bijgekomen,zoals Rep en Roep Musicals, SpotlightMusical Productions en Muzikantine. OokWarchild, dat gratis musicals weggeeft inruil voor fondsenwerving door de school,is met 2.500 opgevoerde musicals sinds2011 een serieuze speler.

Dat Albert Verlinde, Marco Borsato enGuus Meeuwis zich eraan verbonden, zalzeker geholpen hebben. Al blijft schoolmu-sicals produceren een vak apart, zegt BartPeters: „Niet elke school kan uit de voetenmet liedjes van twee octaven, acht decorsen spelers die in rook opgaan. Je ziet dusvaak dat scholen die gratis musicals wel

Wij warenlang deWe h k a m pvan des c h o o l mu s i c a l

Jent speelt: Vic de Vogelverschrikker. Bram speelt: Jaap-Jan van Westelaken. Amjad speelt: wethouder Lach-en-Traan.

E én octaaf. Dat is het bereikvan de gemiddelde groep 8leerling. Daar moet je alsmusicalproducent rekeningmee houden, legt Bart Petersuit. Zijn vader maakte almusicals voor Benny Vreden Kinder-producties, sinds 1964 de godfathe r van deNederlandse schoolmusical, dus hij kanhet weten.

Zo kent Peters meer ijzeren musicalwet-ten: een musical moet in twee zinnen uitte leggen zijn, speelbaar zijn door 20 tot30 kinderen, zowel in gymzaal als theaterop te voeren zijn en circa acht liedjes tel-len, met melodieën die eenvoudig genoegzijn om ook met hevige plankenkoorts tekunnen worden gezongen. „Het moet

voor de kinderen een feestje zijn.”De slotmusical van groep 8 is op bijna

alle 6.500 Nederlandse scholen de climaxen uitsmijter van de basisschooltijd.Ouders in de zaal zien alleen hoe uniek hunkind op het podium is. Ze realiseren zichniet dat in deze weken misschien wel dui-zend kinderen precies dezelfde rol spelen.Want bijna alle scholen kopen een musical,een enkele streng gereformeerde schooluitgezonderd. En een handvol producen-ten levert het gros van de stukken: HetMusical Mysterie, Het Dak Eraf, De Koningte Rijk: ze worden op honderden, somsmeer dan duizend scholen gespeeld.Peters: „Onze best verkochte musical is DeTre in. Sinds 2010 hebben we die 1.800 keerve r ko c ht .”

downloaden, maar er uiteindelijk tocheentje kopen.”

Ook de muurbloempjesSchoolmusicals zijn in het onderwijs eenbranche op zichzelf. Dat zie je op afscheids-musicalportaal.nl, waar Etienne Ooster-hoff alle aanbieders en musicals verzamelt.Oosterhoff denkt dat maar heel weinigscholen zelf een musical maken, voor 150,200 euro heb je een compleet, professio-neel pakket met toeters en bellen. Wanteen musical is, anders dan in 1964, allangniet meer alleen een script en wat bladmu-ziek. Er zijn apps voor leerlingen om liedjesin te studeren, dansvideo’s, workshops(met Carlo Boszhard!), masterclasses envippremières (met Guus Meeuwis!). >>

28 29

nrc.

next

off

line

■Z a

terd

ag27

juni

&Zo

ndag

28 ju

ni20

15

>> Intussen zijn de thema’s minder aanverandering onderhevig. Een verhaal meteen plot, iets om te lachen, iets met deliefde. Er zijn heus verschillen tussen pro-ducenten. De één profileert zich methumor, de ander is beter in liedjes, maaraan het einde van elke musical komt allesgoed en komen alle spelers samen voor hetdaverende slotlied.

Het dak eraf, van Spotlight, is dit jaar,met rond de duizend verkochte exempla-ren, één van de populairste musicals. Eenverhaal over een landhuis dat voor de helftaan daklozen en voor de andere helft aanmiljonairs wordt verhuurd, met als apothe-ose een gezamenlijk feest (als dat maargoed gaat!). Hij voldoet aan alle slotmusi-calwetten. Hij telt acht liedjes plus een

medley en ongeveer twintig scènes in vijfk w a r t i e r.

Producent Hans van Wingerden: „To e nwe acht jaar geleden begonnen, vonden wede liedjes van de bestaande producentenvaak nogal goedkoop klinken. Wij leggen erecht eer in om de arrangementen mooi uitte voeren. En wij hebben het roer omge-gooid qua hoofdrollen. Geen twee of drie,maar heel veel hoofdrollen. En ook groterollen met weinig of geen tekst. Zo haddenwe eens een holbewoner die voortdurendop het podium stond, zonder één regeltekst. Er is altijd wel een jongetje dat pre-cies in zo’n rol past.” Zoals ook alle klassenwel zo’n muurbloempje hebben dat in dielaatste musicalweken ineens tot bloeiko mt .

Boer zoekt vrouwAls iets opvalt, is het dat slotmusical-makers eerder bevlogen pedagogen zijndan commerciële producenten. „Het gaatme echt aan het hart”, zegt Bart Peters vanBenny Vreden, „dat het kunstonderwijs zoachteruit gegaan is de laatste jaren. Kinde-ren haalden vroeger zo drie noten hoger,er werd gewoon veel meer gezongen in dek l a s .” Van schoolmusicals maken is nognooit iemand rijk geworden, zegt hij.

Hoewel de meeste scholen het om hetgeld niet hoeven laten, is er op een enkeleschool nog een leerkracht zo gek om dekerst- en voorjaarsvakantie op te offerenom zelf een musical te schrijven. DeAmsterdamse school de Achthoek voerdedit jaar een bewerking op van een musical

Groep 8 van ’t Karregatzal volgende week don-derdag in de kleine zaalvan De Effenaar in Eind-hoven de musical Hetdak eraf opvoeren. Hetwordt de climax vanmaanden studeren enrepeteren. „In maart zoe-ken we altijd met dehele klas een musical uitaan de hand van trailersen liedjes op internet.De keuze was dit jaaru n a n i e m”, zegt leer-kracht Eric Wiersma.

Met een klas van 21 jon-gens en 8 meisjesmoest hij wel wat rollenombouwen, en hij pastook altijd het script weleen beetje aan. Na demeivakantie begint hetrepeteren en zietWiersma hoe verlegenkinderen met hun kos-tuum aan ineens zo’nscheur opentrekken, ofhoe de bijdehandjes in-eens plankenkoorts krij-gen. En hoeveel hulp eruit alle gaten en hoekenko m t .

Omdat ’t Karregat vooréén keer in een theaterspeelt, zit Wiersma nietzelf aan de knoppen.„Misschien dat ik extrakan genieten als ik nietop de techniek hoef teletten.” Na het slotliedkomt, net als elk jaar, demedley, het absolutehoogtepunt. „Dan zegik; pak lekker je mo-ment. Bij veel kinderengaan echt alle remmenlos, pure ontlading.”

Over dezefotoserie

K i n d e re nhaaldenv ro e ge r zodrie notenh oge r

Lijstje van alle rekwisieten die nog geregeld moeten worden. De koffer van Jaap-Jan van Westelaken.

die docent Chrétien Gabriëls al eerderschreef. „Ik heb er nu acht op de plank lig-gen. Die we dit jaar speelden heette ooitBoer zoekt vrouw, maar iedere klas geeft erweer een eigen draai aan.”

Gabriëls heeft weleens gezocht naarbestaande musicals, „maar de liedjes zijnvaak zo zoetsappig. En de verhalen zo kin-derlijk. Ik vind het leuk als de musical ookeen laag heeft boven de hoofden van dekinderen. Met liedjes van Abba en Queen.En grappen waar alleen de ouders oml a c h e n .” Zo komt bij Zin in een spelletje?ineens Leontine uit Rad van Fortuin l a ng smet haar bordjes. Geen kind dat het snapt,maar de zaal gaat plat.