Verslag en Achtergrondinformatie van de Wandeling in d’n Oeyenbosch 16-03-2012

De eerste wandeling dit jaar houden we zoals gebruikelijk de laatste jaren weer in eigen omgeving, zowat in onze achtertuin, namelijk in het stukje natuur dat ingeklemd ligt tussen Veldhoven Dorp, Steensel en Knegsel, Het Oeyenbosch genaamd, of op z’n Veldhovens “d’n Oeienbosch” De route is ongeveer 11,5 km.

Als we het sportcomplex de Korze verlaten, en Pegbroeken uitlopen komen we in het gehucht Schoot. Schoot betekent: beboste hoek zandgrond (hoger land) uitspringend in moerassig terrein. Van dit moeras is verderop nog een klein deel te zien. Rechts kijkt u uit over het dal van de Poelenloop. Het stroompje de Poelenloop of Rijt heeft zijn oorsprong in het gehucht Driehuis ten oosten van het E3-strand. Daar was een polderachtig en drassig gebied met veel sloten en natte weilanden dat "de Poelen" genoemd werd. Van daar stroomde hij via de Sniedershoek en Hoekdries verder richting Veldhoven. Op Schoot mondt de Poelenloop uit in de Gender.

Bij het E3 strand houden we een korte pauze bij ’n picknickplaats, en een koffiepauze houden we in Knegsel

Oeyenbosch D’n Oeienbosch ligt dus in de driehoek tussen Veldhoven, Steensel en Knegsel, op een hoge zandrug langs het riviertje de Gender. Het bosgebied strekt zich, parallel aan de A67, uit vanaf de wijk Pegbroeken tot aan het E3-strand in Eersel. Overigens heet het gebied daar Wolfhoeksche heide. Het bos wordt in de lengte doorsneden door de Moormanlaan, een zandpad met een verhard fietspad. De eenvoudigste toegang is via de Knegselseweg (of de Korze) en dan de Oeienbosdijk.

Naamgeving en geschiedenis Er wordt gezegd dat het bos zijn naam dankt aan een Belgische familie

Oeyen, die zich omstreeks 1760 te Veldhoven vestigde. In het archief komt de naam O(e)ijenbos voor als persoonsnaam en als naam van een hoeve. Men kan zich dus afvragen of de persoon zijn naam ontleende aan de hoeve of andersom. Het woonhuis stond circa 10 meter achter de Moormanlaan, enkele meters rechts van de 'Duiselschen weg', die zich aan de laan aansluit. Het huis is verdwenen.

Een andere versie over de naam van het bos is in 1930 opgetekend door de Veldhovense geschiedschrijver Meester Rijken. In de legende van den Oeienbosch verhaalt hij over een kasteel, dat hier in de vroege middeleeuwen gestaan zou hebben. Het werd bewoond door ridder Albrecht, een wreed en hardvochtig man, die door het volk gehaat werd. Toen hij een bedelaar wilde verjagen uit zijn woud, zouden duizenden vlooien overgesprongen zijn van de bedelaar op 'den ongelukkigen ridder', waardoor

die stierf. Sindsdien heette het woud: Den Oeienbosch. Eigenlijk dus: het Vlooienbos. Het 'eeuwenoude' Oeienbos is in de loop der tijd eerst veranderd in een heidegebied, maar in 1910 werd op de toenmalige Schootse heide weer bos aangeplant, het nieuwe Oeienbos. De onproductieve en, zoals men meende, nutteloze Kempische heidevelden werden ontgonnen en bebost voor de houtproductie. De Moormanlaan die dwars door het bos loopt, dankt zijn naam aan de eerste houtvester van Staatsbosbeheer in Veldhoven: W. Moorman die dit gebied heeft ingericht. Hij is overleden op 6 juni 1925.

In 1913 verdiende een arbeider op de ontginning 12 guldencent per uur. Boswachter Moorman schreef in zijn jaarverslag: "Om in de toekomst over flinke arbeiders te kunnen beschikken, zal het noodig zijn het loon wat te verhoogen en van f 0,12 te brengen op f 0,13 of 0,14 per uur."

Wandelen Wandelend door het Oeienbos ziet men diverse soorten bomen. De grove den is in grote aantallen aangeplant met als ondergroei de douglasspar, die op jonge leeftijd zeer gevoelig is voor wind en nachtvorst. We noemen dit 'planten onder scherm'. Inmiddels zijn deze sparren, qua hoogte én omvang, hun oorspronkelijk beschermende dennen ruimschoots boven het hoofd gegroeid. De douglasspar is goed te herkennen aan de diep gegroefde bast. Ook de tamme kastanje, lariks en beuk kun je hier aantreffen. Het bos biedt huisvesting aan zangvogeltjes als koolmees, pimpelmees, het winterkoninkje en het roodborstje. Ook diverse spechtensoorten kun je hier horen roffelen.

Menging van Douglas, lariks en beuk

Lariks Links van het fietspad staan veel lariksen. De lariks of lork (Larix) is de enige conifeer die in de winter zijn naalden laat vallen.

De lariks komt voor in de koelere gematigde streken op het noordelijk halfrond. De boom wordt zo'n 15 tot 30 meter hoog, heeft een open kroon en knobbelige takken. De kleine naalden zijn in de lente heldergroen, worden dan zachtgroen, en in de herfst fel oranjegeel.

Amerikaanse Eik Een gedeelte van de Moormanlaan is een echte laan. Links en rechts van het zandpad staan Amerikaanse eiken, die op de eerste boomplantdag in Nederland, in 1925, door Veldhovense schooljeugd zijn aangeplant. Vooral in de herfst is deze laan met zijn rode blad een lust voor het oog. Eigenlijk hoort deze boom hier niet thuis. Het is een exoot, ingevoerd uit Amerika en veelvuldig aangeplant omdat hij met slechte zandige grond genoegen neemt en daarbij een grote houtproductie levert. Het hout is echter een stuk slechter van kwaliteit dan het hout van onze Europese of inlandse eik. Een bouw van hout van de laatst genoemde gaat onbehandeld enkele eeuwen mee, van de Amerikaanse eik slechts enkele tientallen jaren.

Milieu Bossen zijn ook van grote waarde voor de volksgezondheid. En niet alleen als zuurstofproducent. Een onderzoek heeft uitgewezen dat bossen een sterk reinigende werking hebben op vervuilde lucht. Uit proeven is komen vast te staan dat 1 hectare sparrenbos in staat is om 32 ton vuil uit de lucht vast te houden; 1 hectare grove den 35 ton en 1 hectare beukenbos zelfs 68 ton roet en stof kan filteren. Nu is het Oeienbos voornamelijk recreatiebos, met trimbaan, fietspad en wandelpaden.

Het E3-Strand is ontstaan uit de zandwinning voor de aanleg van Rijksweg A67, E34, de autosnelweg die Lissabon met Stockholm verbindt, is de perfecte combinatie tussen land en water. Een mooi zandstrand met een afgeschermde, bosrijke omgeving als decor.

De plas biedt 36 hectare helder water; een natuurlijk reinigingsproces, geen dieren of waterbegroeiing en regelmatige controles zorgen ervoor dat het water in topconditie blijft. Het strandpaviljoen met het gezellige terras maakt deze locatie compleet. Er zijn vele activiteiten naast het zomerse strandleven, zoals jetskiën, jetboten, speedbootvaren, banaanvaren, funtuben, quadrijden, 4x4 quad rijden, powerturnracen, high ropes, boogschieten, buksschieten, beachvolleybal enz.

Eens per jaar vindt er op het E3-strand ook een groot Muziekfestival plaats.Dit jaar zal dat zijn op zaterdag 21 juli.

Vorige maand heeft de E3-strand-eigenaar Paul Wouters het E3-strandverkocht aan AquaBest- eigenaar Paul van Pelt.

Voor het E3 strand slaan we rechts af gaan in noordoostelijk richting naar een van de Acht Saligheden: Knegsel

Knegsel

Knegsel werd pas voor de eerste keer genoemd in een geschrift van 1 juli 1281. Toch neemt men aan dat dit dorp de oudste van de Acht Zaligheden is. Gezien het grote aantal grafheuvels (1500 tot 1000 v.Chr.) en urnenvelden moet de omgeving al in de prehistorie intensief bewoond zijn geweest. Reeds in de 14e eeuw was Knegsel een zelfstandige parochie. Op 3 december 1688 werd het gehele dorp, net als Steensel, verwoest door Franse legerbenden. Alle huizen werden verbrand en bezittingen werden meegenomen. De bevolking kon zich redden door naar omgelegen dorpen te vluchten. Ook de kerk, die in 1648 buiten gebruik was gesteld, had toen zwaar te lijden. In 1702 werd het dorp opnieuw geplunderd. De oorspronkelijke kern van Knegsel lag echter buiten het huidige dorp. In 1790 stortte de kerk in, en de restanten werden in de loop van de 19e eeuw afgebroken. Op de plaats van deze kerk,

aan de Pastoor Eykenweg, staat nu een Heilig Hartmonument en zijn de fundamenten van de kerk weer opgemetseld. Deze plaats wordt in de volksmond "het Oude Kerkhof" genoemd. Door de verwoestingen verplaatste de kern van het dorp zich naar het oosten. Op de nieuwe locatie werd een schuurkerk gebouwd, die echter in 1789 afbrandde. De schuurkerk werd herbouwd en in 1822 kreeg ze een toren. Ze werd vergroot in 1857 en 1895. Tot 1900 kon de parochie geen eigen pastoor betalen, zodat de pastoor van Steensel de kerk moest bedienen. De eerste eigen pastoor nadien was Antonius Eijken, die van 1900-1925 pastoor was en de huidige pastorie liet bouwen. In 1926 werd, naast de voormalige schuurkerk, de huidige kerk gebouwd. In 1840 telde het dorp 238 inwoners en in 1870 daalde dit aantal tot 206 inwoners. Ruim een eeuw later, in 1997, telde de plaats meer dan 1330 inwoners.

In Knegsel houden we een koffiepauze bij DineeCafee de Kempen. Ik wil jullie ook nog kennis laten maken (als dat nog nodig mocht zijn) met de oud Knegselnaar JW ROY Jan Willem Roy is een Nederlands singer-songwriter. Zijn eerste album brengt hij uit in 1997. De eerste vier albums zijn Engelstalig, daarna ging hij door in het Nederlands en het Brabants. Hij wordt op zijn albums bijgestaan door onder andere Ilse DeLange, BLØF, Freek de Jonge, Guus Meeuwis. Samen met Gerard van Maasakkers maakte hij het lied "As ge ooit". Het Brabantstalige nummer werd een bescheiden hit. In 2008 vertaalde Van Maasakkers het nummer naar het Nederlands. Ook spitste hij de tekst op de actie Ticket For Tibet, waarbij aandacht werd gevraagd voor de

situatie van veel Tibetanen in ballingschap. De formatie "Ticket For Tibet", waar ook Roy weer in zat bereikte op 18 april 2008 met deze nieuwe versie van "As ge ooit" de eerste plaats in de single-top-100.

Luister hier naar dit mooie lied. http://www.youtube.com/watch?v=vfR0ttRs_SA

Wat ook zeer de moeite waard is het multimediaproject 'Ach, zalig man' Hierin brengen zanger/muzikant JW Roy en consorten een eerbetoon aan de dorpen van de Acht Zaligheden. Het project omvat een cd, boek en theatervoorstelling. Jan Willem Roy beschouwt de cd 'Ach, zalig man' als een "soort streekroman". Ieder dorp van de Acht Zaligheden heeft een eigen liedje gekregen. Roy zingt onder meer over zijn eerste liefde uit Duizel, de discobus richting dancing 't Centrum in Wintelre (in 2007 afgebrand) en zijn vierde plek tijdens de wielerronde van Steensel. Het bijbehorende boek omvat acht interviewportretten van markante inwoners, geschreven door JW's partner Karin Stroo. Om het eerbetoon te completeren trekken JW Roy, gitarist Ruud van den Boogaard, toetsenist Roel Spanjers en acteur Frank Lammers (de bende van Oss) langs alle Zaligheden met een muzikale voorstelling. Daarin zal Lammers de personen in het boek verbeelden. Omroep Brabant heeft deze voorstelling in 2 delen uitgezonden. Hieronder staan de Links om ze te bekijken en beluisteren. Ik heb er van genoten. http://www.omroepbrabant.nl/?epg/2504282/Ach+Zalig+Man+deel+1.aspx

http://www.omroepbrabant.nl/?epg/2505322/Ach+Zalig+Man+deel+2.aspx

Op de terugweg lopen we door een gebied met prachtige bungalows met enorme tuinen. Sites die ik dankbaar gebruikt heb bij het samenstellen van dit verslag en waaruit je nog meer informatie kunt putten http://www.vvv-veldhoven.nl/natuurlijk/oeyenbosch.html http://www.gpswalking.nl/wandeling.php?gw_id=36 http://www.jwroy.nl/achzaligman.html http://rijksmonumenten.nl/monument/520272/monulphus+en+gondulphus/knegsel/ http://nl.wikipedia.org/wiki/JW_Roy Op de dag van de wandeling was het prima wandelweer. We liepen met een record aantal lopers van 34., en na de middagpauze kwam er nog een lekker zonnetje door, zodat we bij de naborrel heerlijk bij de Kers op het terras konden zitten. Chris Pennings

Verslag en Achtergrondinformatie van de Wandeling in de Leenderbossen 20-04-2012

Vandaag gaan we wandelen in het Leenderbos, een prachtig natuurgebied tussen Leende/Heeze, Valkenswaard en Leenderstrijp. De route begint op een grote parkeerplaats aan de weg Leende-Valkenswaard. Je kunt het niet missen want het is de enige parkeerplaats met een eigen afslag. (Afslag Leenderbos). Dat komt ondat er vroeger een weg liep richting de Achelse Kluis in België. Deze weg was vooral in de zomer erg druk met auto's. Die moesten de smalle weg delen met tegenliggers en veel fietsers. Een aantal jaren geleden is de weg afgesloten voor gemotoriseerd verkeer. Hierdoor is er een prachtig fietspad ontstaan.

Je kunt trouwens prima fietsen in de Leenderbossen. Er liggen overal goede fietspaden. Tijdens het wandelen kom je dan ook regelmatig fietsers tegen. Nadat je de parkeerplaats verlaten hebt lijkt het net of de klok een paar eeuwen teruggezet is. Van verkeer is niets meer te horen, het is echt stil. Alleen een overvliegend vliegtuig is goed te horen. De paden zijn doorgaans goed begaanbaar. Als het niet te druk is heb je ook vaak de keuze om op de verharde fietspaden te lopen. Aan het begin van de route lijkt het nog op een echt productiebos want er liggen hoge stapels gevelde boomstammen. Mooi om te fotograferen en het ruikt er naar hout. Ook zien we hier rechts van het(brede) pad een houten sculptuur, Helix genaamd Helaas heb ik op internet hier verder niets van kunnen vinden, en op de foto die ik gemaakt heb kan ik de naam van de kunstenaar niet meer goed lezen. ( Paul ?????? 2002?)

Het Leenderbos en de Groote Heide Het Leenderbos en de Groote Heide maken deel uit van het Natura 2000 gebied Leenderbos Groote Heide & de Plateaux. Het Leenderbos en de Groote Heide vormen een aaneengesloten natuurgebied van meer dan 3000 ha. Het bestaat uit naaldbossen en heidevelden, doorsneden door enkele beekdalen. Het gebied is onderdeel van het Kempische landschap dat gekenmerkt wordt door hoogteverschillen die tijdens de laatste ijstijd zijn ontstaan door dekzandafzettingen. Het bestaat uit de deelgebieden Leenderbos, Groote Heide, de Malpie en de Plateaux.. Het sluit bovendien aan bij natuurgebieden in België. Aan de westkant wordt het begrensd door het dal van de Tongelreep, aan de oostkant door het dal van de Strijper Aa en de landbouwgronden rond Leende en Heeze. Verder is het gebied verdeeld geraakt over verschillende eigenaren. Het ligt voor het grootste deel in de gemeente Heeze-Leende. Kleinere gedeelten liggen in de gemeenten Eindhoven Waalre en Valkenswaard. Sinds 2007 bestaan er concrete plannen om de verschillende

delen van het gebied weer met elkaar te verbinden door middel van enkele ecoducten over de A2.

Van de middeleeuwen tot ongeveer 1900 was er sprake van één groot heideveld slechts doorsneden door enkele zandpaden en de weg van Leende naar Valkenswaard. van noord naar zuid tussen Eindhoven en het Belgische Achel. Dit voormalige ononderbroken karakter verklaard waarom het nog immer vrij gebruikelijk is om het gehele gebied aan te duiden als de "Grote Heide". De Stratumse heide en daarbij aansluitende Groote Heide heetten toen ze nog eigendom waren van de familie Philips tezamen "Leenderheide" hoewel ze niet direct in de buurt van Leende lagen. De naamgeving in dit gebied geeft dan ook nogal eens aanleiding tot begrijpelijke verwarring.

Na 1900 is dit gebied geleidelijk bebost en deels ontgonnen tot landbouwgebied. Ook werden er visvijvers aangelegd in het dal van de Tongelreep. Het gebied raakte in de tweede helft van de 20e eeuw bovendien versnipperd door de onoordeelkundige aanleg van snelwegen.

Rond 1900 kocht Staatsbosbeheer het gedeelte ten zuiden van de weg Leende-Valkenswaard en beplantte het, voornamelijk met grove den, met uitzondering van enkele vennen die als natuurmonument gespaard bleven en het meest zuidelijke deel, dat nog steeds 'Groote Heide' heet. Samen vormen zij de boswachterij Leende.

In het westen van het gebied werden, in het dal van de Tongelreep, visvijvers aangelegd op initiatief van sigarenfabrikanten uit Valkenswaard. Veel naaldhoutaanplant in het Leenderbos heeft plaatsgevonden tussen 1932 en 1941, veelal in het kader van werkverschaffingsprojecten, waarbij werklozen werden ingezet.

Doel van de aanplant was onder meer houtproductie, waaronder stuthout voor de steenkoolmijnen, en het tegengaan van zandverstuivingen. Een aantal vennen met aangrenzend heidegebied bleven gespaard van aanplant, en deze werden natuurgebied. Het betreft Galberg, Laagveld, Dorven en Hasselsvennen. De Groote Heide ten zuiden van het bos is bewaard gebleven omdat de bebossingswerkzaaheden ten gevolge van het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog werden gestaakt. Ook hier vinden we vennen: Het Groot en Klein Kraanven, en de Klotvennen.

Het heidegebied was in vroeger tijden werkterrein voor valkeniers, die afkomstig waren uit Leenderstrijp en Valkenswaard. Er lagen vangstplaatsen bij de Klotvennen en de Hasselsvennen. Het reliëf in het bos toont aan dat hier vroeger ook stuifzandgebieden zijn geweest. Dit geldt vooral voor de Molenheide, wat het meest oostelijke deel van het gebied is. Daar vindt men ook enkele kampen, dat zijn in het bos (of de vroegere heide) gelegen akkertjes die door eikenwallen worden omzoomd.

Het Leenderbos is zodanig aangelegd dat het aantrekkelijk was voor recreatie. Er lopen heel wat wandel-, ruiter- en fietsroutes doorheen. De Kluizerweg, die

van noord naar zuid door het bos loopt, is een smalle asfaltweg die ooit voor auto's is bedoeld, maar nu een rustige fietsroute is. In het bos bij Leenderstrijp ligt ook een natuurkampeerterrein.

De naaldhoutbossen maken geleidelijk plaats voor loofhout en bij het beheer ligt de nadruk op het behoud en herstel van natuurwaarden Het gebied valt onder de Habitatrichtlijn. (De continue achteruitgang van de natuurlijke habitats en de bedreiging voor het voortbestaan van bepaalde wilde soorten zijn een centrale zorg in het milieubeleid van de Europese Unie (EU). Deze richtlijn, de “Habitatrichtlijn” genoemd, heeft tot doel bij te dragen tot het waarborgen van de biologische diversiteit in de lidstaten, meer bepaald door een gemeenschappelijk kader te scheppen voor de instandhouding van de habitats, planten en dieren die van communautair belang zijn)

De heide wordt begraasd door een kudde van 300 Kempense heideschapen. Ook zien we regelmatig bij het passeren van een hek waar we door moeten dat er een waarschuwingsbord staat dat je moet oppassen voor de Schotse runderen die er rond lopen. Je moet afstand bewaren. Dinsdag 27 mrt stond er nog een bericht in het ED dat er bij de Valkenswaardse weg een rund ontsnapt was.

Het gebied langs de Tongelreep werd in cultuur gebracht door de monniken van de Achelse Kluis. Nadat dezen hun landbouwactiviteiten staakten kwam het in bezit van Staatsbosbeheer, dat een natuurherstelproject uitvoerde. Dit werd in 1995 afgerond en had betrekking op 100 ha. De Boswachterij Leende had in 1996 een oppervlakte van 2309 ha.

De Heimolen te Leenderstrijp

Achter de Sint Janskapel van Leenderstrijp, aan de Kapelstraat/ Strijperpad verrijst een oude standerdmolen:

In Leende herinneren namen als “de Molenheide”, “het Molenbergviaduct” en de “oude molenput”, nog aan de vergane molenaarsglorie.

De oude standerdmolen van Leende Maar er staat een nieuwe molen. Een tamelijk natuurgetrouwe kopie op 2/3 van de ware grote van de oude standerdmolen op de Leendse heide. Frans Hagenaars en André van Overdijk, allebei afkomstig uit Leende zijn inmiddels al jaren bezig met de bouw: klik hier voor informatie over " De Bouwers"

Momenteel wordt buiten het dorp aan het Strijperpad (in het verlengde van de Kapelstraat) gewerkt aan die nieuwe molen, die al een heel eind gevorderd is. (foto’s genomen op 23-mrt 2012)

De standerdmolen of staakmolen is het oudste houten type windmolen in de Lage Landen.

De oudst bekende en onbetwistbare windmolenvermeldingen dateren van ca. 1180. Waarschijnlijk waren dit standerdmolens. In de molenkast zitten de complete aandrijving en de maalstenen, meestal twee koppels. De kast steunt en draait om een zware spil of standerd (in Vlaanderen staak genoemd) die tot beneden doorloopt. De molenstenen zitten in de maalstoel, waarbij de onderste steen (de ligger) vast zit en de bovenste (de loper) in hoogte verstelbaar is. Om het verstellen te vergemakkelijken is er een regulateur, die met middelpuntvliedende kracht door middel van gewichten werkt. De meeste standerdmolens zijn korenmolens; aan de achterzijde is vaak een kapje te zien waaronder een door de wind aangedreven hijs-as voor zakken graan en meel zit (het luiwerk) Men spreekt van een gesloten of open standerdmolen, afhankelijk van het feit of het ondergedeelte geheel gesloten dan wel open is. Het onderstel van De Heimolen in Leenderstrijp heeft alleen een dak en geen wanden. Hier spreekt men dan over een half-gesloten standerdmolen. Door de beperkte ruimte in de houten kast had dit type molen maar een beperkte productiecapaciteit. Vanaf de 18e eeuw werden veel standerdmolens afgebroken en vervangen door grotere en vaak hoger gebouwde molens. Deze laatste waren minder onderhoudsgevoelig en hadden ruimte voor meerdere koppels maalstenen en meer capaciteit voor opslag van graan en meel.

Een korenmolen is een molen waarmee uit graan meel wordt gemalen. Al in de oudheid maalden mensen hun graan; aanvankelijk met twee over elkaar wrijvende stenen, later met ronddraaiende handmolens of kweerns, weer later met watermolens of windmolens. Het zijn de twee molenstenen (koppel maalstenen) die in de korenmolen het eigenlijke maalwerk verrichten. De onderste steen, de ligger, zit vast aan de vloer van de steenzolder, met daarboven met een kleine tussenruimte de loper (de maalsteen die kan draaien). Daar tussenin valt het graan door het kropgat in de draaiende loper op de ligger. De afstand tussen de twee stenen is door de molenaar nauwkeurig in te stellen door een speciaal mechanisme. Het afstellen gebeurt met behulp van een regulator, die met middelpuntvliedende kracht door middel van gewichten aangedreven wordt. De hoogte van de afstelling is onder andere afhankelijk van de aandrijfkracht, van het te malen product en de gewenste fijnheid van het meel. Door scherpsel (groeven) in de stenen wordt het graan naar de buitenzijde van de stenen gedreven en daardoor gemalen.

Het te malen graan wordt eerst in het kaar bovenop de maalkuip gestort. Via een uitstroomopening, die open of gesloten kan worden, komt het graan in de schuddebak. Deze bak wordt door de steenspil heen en weer bewogen, waardoor het graan gedoseerd in het kropgat valt. In de houten steenkuip wordt het meel, door een aan de loper bevestigde aanjager, meegenomen tot het een gat in de meelring passeert om vervolgens in de meelpijp te vallen. Het wordt daarna op de maalzolder opgevangen in de maalbak, waaronder een meelzak hangt

Sites die ik dankbaar gebruikt heb bij het samenstellen van dit verslag en waaruit je nog meer informatie kunt putten: http://www.gpswalking.nl http://www.zobrabants.nl/go/cf1e1e59-f692-44d7-a44ced1d5636f592 http://www.natuurkaart.nl/kvn.staatsbosbeheer/natuurkaart.nl/i000259.html http://www.staatsbosbeheer.nl/overnachten/kampeerterreinen/leenderbos.aspx http://nl.wikipedia.org/wiki/Leenderbos Chris Pennings

Op de dag van de wandeling was het redelijk weer. ’s-Morgens scheen het zonnetje lekker, en in de loop van de middag werd er een buitje verwacht. Maar helaas bij het rijden naar de verzamelplaats aan de Valkenswaardseweg werden aan het begin van deze weg door de politie tegengehouden en mochten we niet verder omdat er een ongeluk was gebeurd. Ook aan de Valkenswaardse kant was de weg afgezet, maar mocht men wel doorrijden tot de afslag Leenderbos. Door al dit gedoe hebben we de vertrektijd op 10.30 gezet, en zijn we toch nog met 31 mensen kunnen gaan lopen. Drie hebben helaas weer naar huis moeten rijden omdat ze ook deze tijd niet konden halen, of mijn mobiel nummer niet bij zich hadden. De wandeling is verder prima verlopen, we hadden een gezellige koffiepauze bij fietsdcafe de Hospes. In het laatste half uur kregen we nog een flinke bui, maar bij pannenkoekhuisje “De Clown” waren we weer zo opgedroogd. Al met al toch een mooie wandeling.

Verslag en Achtergrondinformatie van de Wandeling in natuurgebied “De Pan” 18-05-2012

De Pan is samen met de Boksenberg een weelderig en gevarieerd natuurgebied in eigendom van Staatsbosbeheer, dat ligt tussen Maarheeze, Someren Heide en Sterksel. Het is een gebied dat wordt afgewisseld door bos, heide, weilanden, akkers en natte gebieden. Dwars door de Pan slingert de Sterkselsche AA, en loopt het Sterkselsch kanaal. Tot begin van de twintigste eeuw bestond het gebied voor het grootste deel uit heide. De oudste delen van het bos dateren uit deze tijd. Het relatief oude bos bevindt zich op de natte delen van het gebied rondom de beek. Waar droge en natte delen elkaar afwisselen is zo een gevarieerd bos ontstaan. De bossen bieden een schuilplaats aan veel dieren waaronder de wielewaal en veel andere vogels. De naam “de Pan”komt van een laagte in het heidegebied.

Sterkselsch Kanaal (zie 11 op kaart) Het eerste deel van de wandeling lopen we langs het Sterkselsch Kanaal. We zien hier

een informatiebord staan waarop iets te lezen staat over de `Kleine IJsvogelvlinder`. Deze vlinder komt alleen voor in vochtige structuurrijke bossen met open plekken in een gevarieerde leeftijdsopbouw. Deze vlinder die zich overdag laat zien is 3cm. Groot en te herkennen aan de witte middenband over de beide vleugels.Dit kanaal werd gegraven om overtollig water af te voeren. Het graven gebeurde vroeger met de schop. Hiervoor werden tijdens de eerste wereldoorlog Belgische oorlogvluchtelingen gebruikt. Deze vluchtelingen verbleven in Sterksel.

Het kanaal is ruim 6 kilometer lang, begint in Weert en eindigt in Sterksel. Met de aanleg is begonnen in 1916. Het kanaal was klaar in 1920. De grond die met het graven vrijkwam werd afgevoerd via kipwagentjes. Hiervoor was een spoorlijntje aangelegd op de naastgelegen dijk.

Het kanaal straalt nu een prachtige rust uit. Vanaf de bruggen heeft u een prachtig uitzicht over het kanaal. Bij helder weer kan ver weg gekeken worden.

Iets verder komen we ook bij een klein vennetje , dat dicht begroeid is en waar we het vrolijke gekwaak van de groene kikker kunnen horen. Als je goed om je heen kijkt kun je een paar honderd meter voor de eerste pauze een grote mierenhoop zien. (links van de weg) In het tweede deel van de wandeling ligt er nog een.

Zwerfkei (zie 9 o kaart) De maquette verteld het verhaal: "Dit gedenkteken markeert de oorspronkelijke plaats van de Steenen Paal, een 4,5 meter lange natuurstenen douane paal die sinds 1898 voorzien van koninklijke inscripties, in februari 1995 bij het 33-jarig bestaan van de carnavalsvereniging "De Keijepaol" is geplaatst in het centrum van Someren-Heide.

Bij dit punt werden tussen 1648 en 1794 "konvoyen en licenten"geïnd door dragonders (hoog te paard gezeten grensbewakers). van alle uitgaande en inkomende handelswaren, welke langs deze veel gebruikte route tussen 's-Hertogenbosch en Weert (Spaans gebied) werden vervoerd. Het arme Brabant moest in die tijd -als generaliteitsland- hoge belastingen opbrengen voor het welvarende Holland.

Deze uit Drente komende zwerfkei is als blijvend markeringspunt op initiatief van basisschool St. Jozef uit Someren-Heide, met medewerking van velen, hier geplaatst in juli 1997."

De oorspronkelijke natuurstennen paal die nu in Someren-Heide staat

De hei “de Pan “ Op de hei graast in de zomer een kudde van 50 schapen.

Het Kempisch Heideschaap, met lange staart, onbehaarde kop en buik en iets kromme neus is zeer geschikt voor het grazen op de schrale heidegronden.

Sterkselsche Aa De Sterkselsche Aa is een riviertje dat ontstaat uit verschillende beken op de grens van Noord-Brabant en Limburg ten oosten van Maarheeze. Van daar af stroomt het grootste deel van het water door het rond 1900 aangelegde Sterkselsch Kanaal. Parallel hieraan volgt de Sterkselsche Aa als een klein meanderend beekje de oude loop. Ten noorden van Sterksel komen de beide wateren tezamen als Sterkselsche Aa. Bij het Kasteel Heeze vormt deze samen met de Grote Aa de Kleine Dommel.

Door de aanleg van het Sterkselsch Kanaal, dat water vanuit Limburg afvoert, voert de Sterkselsche Aa alleen nog water uit Brabant af. Het Waterschap De Dommel voert plannen uit tot beekherstel, waarbij de Sterkselsche Aa de functie van het Sterkselsch Kanaal weer over zal nemen. Door de aanleg van stuwen wordt verdroging tegengegaan, en grond langs de beek wordt aangekocht in het kader van de Ecologische hoofdstructuur

Sites die ik dankbaar gebruikt heb bij het samenstellen van dit verslag en waaruit je nog meer informatie kunt putten:

http://www.someren-heide.nl/wordpress/wp-content/uploads/2011/10/Wandelroute.pdf http://nl.wikipedia.org/wiki/De_Pan_(landgoed) www.gpswalking.nl

De wandeling was weer prima verlopen. Bij de start scheen er een prachtig lentezonnetje door het gebladerte, en de vogels verwelkomden ons met een magnifiek fluitconcert. Op het stukje langs het Sterkselsch Kanaal zagen we twee jonge boomklevertjes, die nog niet konden vliegen. (zie foto’s) Ook hebben we lekker buiten kunnen picknicken. Aan het einde van de wandeling kwam er wat meer bewolking opzetten, maar we hebben het de hele dag droog gehouden. Er waren 32 deelnemers aan deze wandeling.

Chris Pennings.

P.O.I (points of interest) op de kaart hieronder.

1 De familie Philips kocht in 1928 een deel van de Pan en maakte een begin om het in te richten als landgoed. Er werden eikenlanen aangeplant waar de dames Philips met een rijtuigje met paard konden rijden. Bij het aanplanten werden veel soorten bomen gebruikt. Voor de variatie werd ook een deel van de oorspronkelijke heide behouden.

2 Op verschillende plaatsen zijn paddenpoelen aangelegd. In deze poelen leggen padden, salamanders en kikkers hun eitjes, en komen andere dieren drinken en baden.

3 Waterbergingsgebied De Rummeling. Als het teveel geregend heeft kan hier het overtollige water via het Sterkselsch kanaal tijdelijk opgeslagen worden.

4 De bomen staan hier op ribben omdat ze anders te nat staan.

5 Ieder jaar komen hier in het voorjaar één of twee paartjes kieviten nestelen.

6 Waterwingebied. In de Boksenberg zijn diverse putten en een spanningsgebouw van Brabant Water aangelegd. Hier wordt jaarlijks 4 miljoen m3 grondwater gewonnen. Het water wordt op 155 t0t 165 meter diepte onder de ondoordringbare kleilaag op 145 meter diepte opgepompt en vervolgens door filtering geschikt gemaakt voor consumptie.

7 Op deze plek stond vroeger een grenspaal op de hoofdweg van Helmond naar Weert, op de grens van het Spaanse Overkwartier van Gelreland met de Generaliteitslanden. Hier werden in-, uit- en doorvoerrechten geheven tot 1794 toen de Fransen het bestuur overnamen. De oorspronkelijke natuurstenen grenspaal, de zg. “keijepaol” is 1898 naar Someren verplaatst vanwege het Kroningsfeest van koningin Wilhelmina. Tegenwoordig staat hij midden in Someren-Heide.

8 Heide met Kempische Heideschapen, die ervoor zorgen dat gras en jonge bomen tussen de heideplanten verdwijnen.

9 Rendiermos.

10 Elzenbroekbos. De Elzen en Wilgen groeien hier het gehele jaar met de voeten in het water. Er groeien hier Dotterbloemen, Gele Lis en Waterviolier.

11 Het Sterkselsch Kanaal.

12 Sterkselsche Aa

Verslag en Achtergrondinformatie van de Wandeling

Groot Meer naar Jacobushoeve Vessem

20-07-2012

Deze wandeling is weer grotendeels op voor jullie toch wel bekend gebied.

We starten vandaag vanaf het parkeerterrein bij het Groot Meer, waar we (jaren

terug) in strenge winters allemaal wel eens op het ijs geweest zijn. Toch kun je

iedere keer als je in deze omgeving loopt weer nieuwe aspecten ontdekken, of er

weer in een ander seizoen wandelen, waardoor het er anders uitziet.

Akkers en weiden, bos, heide en ven.

Vanaf het parkeerterrein lopen we terug naar de Merenweg, en laten het Groot Meer

letterlijk voorlopig even links liggen. Je hebt vanaf

het zandpad een prachtig uitzicht over het meer.

Bij het voorwandelen zagen we hier een zwarte

zwaan, die ik heb kunnen fotograferen.

We steken hier de Merenweg over en lopen aan de

overkant van de verharde weg richting Vessem. Het

gebouwencomplex dat hier ligt – tegenover het Klein

Meer- is het pompstation van de

Waterleidingmaatschappij Brabant Water.

Als we de Merenweg zijn overgestoken zien we productiebossen, naaldbomen, die

zijn aangeplant om mijngangen te stutten. De kolenmijnen zijn al enkele tientallen

jaren niet meer productief, dus is de noodzaak van mijnstutten verdwenen.

Nu wordt naast het naaldhout vaak beuk en inlandse eik aangeplant, om een grotere

diversiteit te krijgen.

Omgekapte of omgevallen bomen worden vaak ook niet meer geruimd om zodoende

meer leven in het bos te krijgen, meer soorten insecten en vogels maar ook

schimmels en planten.

Vessem is een van de kernen van gemeente Eersel in de

Kempen in Noord-Brabant, en is gelegen aan het riviertje

de Kleine Beerze. Tot 1997 behoorde Vessem tot de

gemeente Vessem, Wintelre en Knegsel. Vessem had in

2008 ongeveer 2100 inwoners. In de nabije bossen bevindt zich het natuurreservaat Groot- en Kleinmeer.

Geschiedenis

De eerste vermelding van Vessem is uit 1292. Toen

verleende hertog Jan I van Brabant gemeenterechten aan

de inwoners van Vessem en Wintelre. Opgravingen aan

het Kerkplein toonden aan dat er in de 11e eeuw al boerderijen om de kerk

gegroepeerd lagen. Geleidelijk aan ontstonden er, ten gevolge van ontginningen, ten noorden van het dorp nieuwe buurtschappen. Het oudste nog bestaande gebouw is

de kerktoren, die uit de 15e eeuw stamt. De boerderij Maaskant 5 is de oudste nog bestaande boerderij.

In 1815 werd de gemeente Vessem, Wintelre en Knegsel gevormd, waarvan Vessem

het centrum werd. Ook de notabelen zoals de dokter kwamen in Vessem wonen. De

katholieken bouwden in 1850 een pastorie en in 1882 een nieuwe kerk, terwijl in

1898 een nieuw gemeentehuis werd gebouwd. De windmolen, door brand verwoest, werd herbouwd in 1893.

Van belang is waarnemend burgemeester Jan Smulders geweest, die van 1942-1944

waarnemend burgemeester van Vessem is geweest, maar weigerde om zich door de

bezetter de wet te laten voorschrijven. Hij kwam om in een vernietigingskamp van de nazi's, terwijl Vessem al bevrijd was.

In 1985 werd een nieuw gemeentehuis geopend, wat echter niet lang dienst heeft gedaan omdat de gemeente in 1997 bij Eersel werd gevoegd.

Bezienswaardigheden

Vessem is een rustig dorp met een groot rechthoekig grasveld als centraal

dorpsplein. Hier liggen een aantal belangrijke

gebouwen, maar ook daarbuiten vindt men een aantal belangwekkende zaken.

Oude raadhuis uit 1898 met nog een

herinneringssteen die de kroning van Koningin

Wilhelmina in datzelfde jaar herdenkt. Het is een symmetrisch wit gebouwtje met een trapgevel.

Brouwerij 'De Leeuw' is een fraai oud bakstenen

fabrieksgebouwtje met schoorsteen, dat in 2008

werd gerestaureerd.

Sint-Lambertuskerk uit 1882; het neogotisch schip is

ontworpen door de Tilburgse architect H. Bekkers. Het schip is

gebouwd op de fundamenten van de oude kerk, die toen

gesloopt is. Na de buitenrestauratie in 2005, vond in 2009 een

binnenrestauratie plaats. Hierbij zijn volstrekt unieke florale

wand- en gewelfschilderingen gerestaureerd van Jos Lommen.

De toren van de kerk stamt uit de 15e eeuw en is uitgevoerd in Kempense gotiek. De kerk is omringd

door een oude begraafplaats met een nog intacte 18e-eeuwse muur.

De Molen Jacobus, de grootste korenmolen van Nederland.

Mariakapel of Veldkapel Ons Moeder aan de Jan Smuldersstraat, waar de weg

vanuit Wintelre binnenkomt. De kapel is gebouwd in 1997. Het is een rechthoekig

bakstenen gebouwtje met driekantige apsis en een zadeldak waarop zich een

dakruiter met klokje bevindt. Binnenin de kapel vinden we een fraai houten

Mariabeeld en een viertal gebrandschilderde ramen.

In Vessem gaan we koffie drinken bij de Jacobushoeve

De Jacobushoeve Historie

Het hoofdgebouw van de Jacobushoeve heeft de status van rijksmonument. Het is

een zogenaamde langgevelboerderij, een type dat in de oostelijke helft van de

provincie Noord-Brabant veel voorkomt.

In de zeventiende eeuw ontstond in deze streek de gewoonte om de woning, de stal,

de schuur en de dorsvloer onder één dak te brengen. De verschillende ruimten

hadden verschillende deuren en poorten. De schuurdeur was hoger dan de staldeur,

omdat er wagens met hooi doorheen moesten rijden. Waar de financiën het toelieten

kreeg het woonhuis een grote zitkamer, die de “goeikamer” werd genoemd.

Ook al waren alle belangrijke functies in één gebouw ondergebracht, toch kwamen er

ook bijgebouwen tot stand. Een apart bakhuis bijvoorbeeld, waarin brood werd

gebakken. Met het oog op brandgevaar werd het bakhuis op enige afstand van het

hoofdgebouw geplaatst. Ook het toiletgebouw (de plee) werd, net als de varkens- en

kippenhokken om begrijpelijke redenen onder een afzonderlijk dak geplaatst.

Nu is de hoeve een ontmoetingsplaats waar iedereen van harte welkom is en waar

heel wat te beleven valt. Tientallen vrijwilligers uit Vessem en verre omgeving helpen

hier in de kringloopwinkels, de tuin, de werkplaatsen en de wereldwinkel. Zij houden,

weer of geen weer, de Jacobushoeve op volle toeren.

De naam van de hoeve verwijst naar de apostel Jacobus en

het aan hem gewijde pelgrimsoord Santiago de Compostela.

Veel pelgrims beginnen op de Pelgrimshoeve of de

Jacobushoeve in Vessem te voet of met de fiets aan de lange

tocht naar Gallicië. De geest van de pelgrimage is erg

belangrijk op de hoeve. De beeltenis van Jacobus en van zijn

symbool, de schelp, is op vele plaatsen te vinden. En in de

tuin staat een replica van het ijzeren kruis, een markant

signaal op de route naar Santiago.

Opening koffieschenkerij Zaterdag 12 mei was het moment dat het bestuur en alle vrijwilligers achter de grote

verbouwingsactiviteiten een punt konden zetten. Bijna vier jaar na de brand in de

historische schuur, 22 juni 2008, was het moment dat er weer rust kwam op de

Jacobushoeve

een Na de koffie gaan we weer richting Groot Meer. Al gauw zien we rechts een vervallen boerderij. Prachtig om te fotograferen. Als we weer in het bos komen lopen we weer over een stukje “wasbord”,golvend terrain, dat we in Brabant regelmatig tegenkomen gevormd in de ijstijd, maar moeilijk om te lopen. Gelukkig duurt dit niet al te lang.

Groot Meer Mensen die regelmatig een wandeling of fietstocht maakten naar dit meer zullen wel

opgemerkt hebben dat de stand van het water vanaf ongeveer 2000 steeds verder

zakte. In 2005 heeft het zelfs vanaf mei, een groot deel van het jaar helemaal droog

gestaan.

Een opmerkelijke zaak. Wat was daarvan de oorzaak?

Het ven werd in stand gehouden door lozing van

water van het nabijgelegen waterwinnings-

bedrijf.(WOB) Door het toepassen van andere

zuiveringstechnieken is deze lozing gestopt. Dit

spoelwater, waaruit het vuil was bezonken in een

voorbassin, was gebruikt om de zuiveringsfilters

schoon te spoelen, die op hun beurt weer waren

gebruikt om het opgepompte water geschikt te

maken als drinkwater.

Door een verandering in de winning en

behandeling van het opgepompte grondwater,

kwam er geen spoelwater meer vrij waarmee het

Groot Meer in stand kan worden gehouden. Het

Groot Meer dreigde hierdoor definitief te verdwijnen. Voor de (voorlopige) oplossing

zie onderstaand artikel)

Bericht op de website: http://eersel.allesvan.nl/

Een half jaar geleden stond het merengebied in Vessem nog volledig droog. Decennialang werd het meer gevuld met spoelwater van drinkwatermaatschappij Brabant Water.

Vernieuwde filterinstallaties zorgden er echter voor dat er minder spoelwater vrijkwam. Met als gevolg dat het meer steeds verder droogviel. Inmiddels is het meer weer volledig gevuld. De kwestie rond het Grootmeer zorgde de afgelopen jaren voor veel discussie in de gemeente Eersel. Alle betrokken partijen (provincie, gemeente Eersel, waterschap de Dommel en Brabant Water) deelden de mening dat er een oplossing moest komen. De financiering van de klus zorgde echter voor de nodige discussie. Ook op landelijk niveau kwam de kwestie in de belangstelling. Naar aanleiding van Kamervragen, bracht toenmalig minister Veerman het proces in een stroomversnelling. Op 26 oktober 2006 viel hierover eindelijk een besluit.

Oplossing De kosten om het project te financieren worden eerlijk verdeeld, elk van de vier partijen betaalt

27.500 euro per jaar. Daarnaast gaat het om 20.000 euro voor de aanleg van een leiding naar het Grootmeer. Het voortbestaan van het Grootmeer wordt door dit project voor vijf jaar verzekerd.

oeverkruid

Het meer wordt gevuld met relatief kostbaar drinkwater. Dit zorgt voor de nodige tegenstand. Daarom wordt er nu gezocht naar een duurzamere oplossing.

Natuurmonument In 1990 is het gebied aangewezen als beschermd natuurmonument. Dit vanwege de grote venoppervlakte en de bijzondere flora en fauna, zoals de heikikker en het oeverkruid. Naast natuurwaarde heeft het Grootmeer ook emotionele betekenis voor de omwonenden. Ieder weekend zijn er honderden mensen te vinden. Er wordt vooral gewandeld en in de winter wordt er veel geschaatst. Auteur: Sander Cox Geschreven op: 10-04-2007

Dit grote ven is leefgebied van de zeldzame Heikikker en Rugstreeppad. Voor de

inwoners van Vessem en Wintelre en Veldhoven(Oerle) heeft het Groot Meer een

grote recreatieve en ook emotionele waarde.

Indien het Groot Meer langere tijd droog valt, zullen de amfibieën die er voorkomen

binnen enkele jaren verdwijnen Voor de voortplanting van deze dieren is het

essentieel dat er tussen februari en juli water in het ven aanwezig is. En omdat

amfibieën slechts enkele jaren oud worden, is voldoende aanwas elk jaar

noodzakelijk. Bovendien is het Groot Meer aangewezen als beschermd Europees

natuurgebied. De aanwijzing is gebaseerd op het voorkomen van Oeverkruid, een

plantje dat in ondiep water en aan de randen daarvan groeit. Omdat deze plant

gebonden is aan voedselarm water, komt het in Nederland bijna niet meer voor.

Groot Meer januari 2004 Groot Meer september 2008

www.ivnveldhovenvessem.nl www.brabantsemilieufederatie.nl http://eersel.allesvan.nl/ http://nl.wikipedia.org/wiki/Hoofdpagina http://veldhoven.digicity.nl/

Verslag en Achtergrondinformatie van de Wandeling achter kasteel Heeze in de Herbertusbossen en een stukje Stabrechtse Hei. 17-08-2012

We gaan vandaag een wandeling maken in de chique bossen achter kasteel Heeze, de Herbertusbossen., genoemd naar een voormalige bewoner van het kasteel. Heeze is een dorp in de Nederlandse provincie Noord-Brabant. Het maakte tot de tijd van de Bataafse Republiek deel uit van de heerlijkheid Heeze Leende en Zesgehuchten Sedert het begin van de 19e eeuw was het een zelfstandige gemeente, en sinds 1997 is Heeze een onderdeel van de gemeente Heeze Leende. Heeze wordt vanwege de vele natuur, waaronder de Herbertusbossen en de Strabrechtse Heide, wel de "Parel van Brabant" genoemd. Het dorp had 9.550 inwoners in 2007 In Heeze ontstaat de Kleine Dommel uit een samenvloeiing van de Grote Aa en de Sterkselse Aa. Heeze is bekend vanwege zijn kasteel en de bossen daaromheen.

De naam 'Heeze' betekent: 'Laag struikgewas'. De naam 'Heeze' is verbasterd van het Oergermaanse woord haisjo, dat 'jong beukenbos' of 'kreupelhout' betekent.

Er zijn wandelingen en fietstochten mogelijk door de diverse natuurgebieden. Zo loopt het Hertog Hendrikpad erdoor, en ook kortere wandelingen zijn er uitgezet. Verder zijn er fietsroutes.

Vermeldenswaard is dat de laatste waarneming van de wolf in Nederland bij Heeze plaatsvond, en wel in 1897.

Kasteel Heeze is een van de belangrijkste rijksmonumenten van Nederland. Onder andere vanwege de unieke ligging van het geheel omgrachte kasteel, temidden van een prachtig natuurlandschap in de nabijheid van de Strabrechtse heide en de veelal 18de eeuwse inrichting van het Kasteel, die door de eeuwen heen intact is gebleven. Het Kasteel wordt sinds 1760 bewoond door de familie van Tuyll van Serooskerken en is daarmee een van de laatst bewoonde kastelen in Nederland. Tegenwoordig is het kasteel opengesteld voor rondleidingen en sinds enkele jaren zijn er ook huwelijksvoltrekkingen mogelijk. Kasteel Heeze is al eeuwen lang het middelpunt geweest van de heerlijkheid Heeze, Leende en Zesgehuchten. Deze was sinds de 12e eeuw als leengoed van de Hertog van Brabant in bezit van verscheidene families. Kasteel Heeze bestaat uit 2 delen, het middeleeuwse slot Eymerick en het nieuwere 17de eeuwse kasteel, beide met hun eigen binnenplaats. Op deze webpagina, via het submenu kunt u informatie vinden over de geschiedenis van Kasteel Heeze door de eeuwen heen.

Geschiedenis Middeleeuwen: De oudste beschikbare bron die spreekt over de heerlijkheid Heeze-Leende is een akte uit 1172. De Heerlijkheid was toen in het bezit van Herbertus, een edelman in dienst van de hertog Godfried III van Brabant Ook blijkt uit een document uit die tijd dat er een kasteel stond in Heeze, daarin stond namelijk dat zowel de hertog van Brabant als de graaf van Gelre aanspraak maakten op gebieden in de Brabantse Kempen, waaronder " 't thuys Heeze". Uiteindelijk werd de graaf van Gelre gevangen genomen bij een veldslag tussen

Gelre en Brabant en zag hij af van zijn aanspraak op de betwiste gebieden.

In 1285 komt de heerlijkheid in het bezit van de ridder Willem, Heer van Horn en Althena, een belangrijke edelman aan het hof van hertog Jan I van Brabant.

De nieuwe heer van Heeze was strijdlustig en heeft met zijn krijgslieden deelgenomen aan de achtste kruistocht in 1270 onder leiding van de Franse

koning Lodewijk IX, aan de slag bij Woeringen in 1288 onder hertog Jan I van Brabant en aan de Gulden Sporenslag in 1302 onder hertog Jan II van Brabant. Willem sneuvelde twee jaar later, met zijn zoon Engelbert, in de slag bij Zierikzee waar de Vlamingen een leger van Zeeuwen en Franse, Brabantse en Hollandse bondgenoten versloegen. Willem werd opgevolgd door zijn zoon Gerard van Horn, die in 1294 huwde met Johanna van Brabant. Hij was in 1318 op Heeze gastheer van een topbijeenkomst tussen het hertogdom Brabant en het graafschap Holland over het bezit van het land van Heusden. Gerard van Horn werd in 1333 vermoord. Hij werd opgevolgd door zijn zoon Willem. Willem erfde van een nicht tevens het kasteel Gaesbeek bij Brussel. Ten einde dat in bezit te kunnen nemen droeg hij op 14 januari 1334 de heerlijkheid Heeze, Leende en Zesgehuchten op aan de hertog van Brabant.

Tot 1615 bleef het geslacht van Horn in het bezit van de heerlijkheid Heeze-Leende. Een van de laatste Van Horns was Willem "Hezius", een petekind van Willem de Zwijger. Hij werd onthoofd in 1580 toen zijn plan om de hertog van Parma te ontvoeren werd ontdekt.

17e en 18e eeuw

De bouw van een nieuw kasteel

In 1615 kocht René van Renesse de heerlijkheid. Hij was een dubieus persoon die altijd in geldnood verkeerde en daarom de Koning van Spanje verraadde ten behoeve van stadhouder Frederik-Hendrik en de Fransen. Later heeft hij deze weer verraden en heeft hij de burgemeester van Luik vermoord in opdracht van de Spanjaarden.

Toen in 1659 Albert Snouckaert van Schauburg, Baron van Dorestadt, de heerlijkheid overnam, was het oude kasteel "Eymerick" een ruïne. De voorgaande heren woonden al tijden niet meer in Heeze en daarom was het kasteel in verval geraakt.

Snouckaert besloot tot bouw van een geheel nieuw kasteel op de plaats van het oude kasteel en contracteerde voor deze onderneming Pieter Post.

Pieter Post (1608-1669) was de bouwmeester van stadhouder Frederik Hendrik en heeft onder andere het Huis ten Bosch (woning van Koningin Beatrix) het stadhuis in Maastricht, en het Waaggebouw in Gouda ontworpen. Ook heeft hij gewerkt aan het Mauritshuis in Den Haag.

Stadhuis Maastricht Waaggebouw Gouda

In het oorspronkelijke ontwerp van Pieter Post zou op de plaats van het oude Eymerick een geheel nieuwe burcht moeten verrijzen en daarvoor liggend een voorburcht. Het was echter een tijd van oorlog en de transportkosten van de benodigde materialen van de

bouw liepen hoog op. Wegens geldgebrek van Snouckaert kon het oorspronkelijke ontwerp van Pieter Post niet voltooid worden. Post liet de opdracht toen door zijn zoon Maurits afmaken. Maurits heeft de voorburcht afgebouwd en vervolgens werd een extra verdieping op deze voorburcht geplaatst. Dit geheel is sindsdien het hoofdgebouw van het huidige Kasteel Heeze. Albert Snouckaert overleed in 1678. Zijn zoon Albert Carel erfde het geheel; hij verkocht het echter in 1733 aan François Adam Baron de Holbach. Holbach was een rijke edelman uit het Heilige Roomse rijk. Hij liet in 1735 de stalgebouwen bouwen die nu samen met het hoofdgebouw de eerste binnenplaats vormen. In de poort naar het oude kasteel staat nog steeds 1735 gebeiteld. Holbach bracht ook kostbare gobelins uit de ateliers van Lodewijk XIV en andere wandtapijten naar Kasteel Heeze. Francois Adam gaf de heerlijkheid Heeze-

Leende in 1750 als huwelijkscadeau aan Paul Thierry de Holbach, de secretaris van de Franse Koning en beroemd filosoof. Hij heeft zelfs als adviseur van tsarina Catharina II gediend. Hij verkocht vervolgens de heerlijkheid in 1760 aan Jan Maximiliaan Baron van Tuyll van Serooskerken, heer van Vleuten en Westbroek

Vanaf 18e eeuw

Van Tuyll van Serooskerken Jan Maximiliaan Baron van Tuyll van Serooskerken (1710-1762), Heer van Vleuten en Westbroek was generaal-majoor der cavalerie. Zijn eerste vrouw, barones Ursule van Reede, is jong gestorven; zij heeft hem vijf kinderen geschonken. Na haar dood trouwde hij met Johanna de Geer, met wie hij in 1760 in Heeze ging wonen. Jan Maximiliaan overleed echter al in 1762 en de heerlijkheid Heeze-Leende met het kasteel zou na de dood van zijn tweede vrouw geërfd worden door zijn jongste zoon Reinout Diederik (1747-1784).

Reinout Diederik was getrouwd met Carolina barones van Randwijck en leefde in Heeze tot aan zijn dood in 1784. Jan Diederik (1773-1834), oudste zoon van Reinout Diederik, erfde toen het kasteel. Jan Diederik was getrouwd met Johanna Catharina van Westreenen. Hij was een bekend landelijke politicus en had diverse openbare functies zoals lid van de Eerste - en Tweede kamer van het parlement en later burgemeester van Heeze-Leende. In 1795 werd het kasteel ingrijpend gerenoveerd. Jan Diederik had 4 kinderen, Reinout Carel, Ursule, Aimée en Karel. Na de dood van Jan-Diederik in 1834 bleef zijn vrouw met haar dochters op het kasteel wonen. Reinout Carel, de oudste zoon en erfgenaam, was muntmeester in Utrecht en liet Heeze aan zijn moeder en zusters over. De 4 kinderen bleven uiteindelijk allemaal kinderloos en toen Ursule als laatste op 96-jarige leeftijd in 1901 stierf liet ze de bezittingen in Heeze na aan een achterneef, Samuel John Baron van Tuyll van Serooskerken. Samuel John was kamerheer in buitengewone dienst van koningin Wilhelmina. Hij liet onder andere de garages bij Eymerick bouwen en ook de tuinmanswoning aan de noordkant van het kasteel. Samuel John is nooit getrouwd. Na zijn dood in 1955 erfde een achterneef uit Geldrop, Hendrik Nicolaas Cornelis Baron van Tuyll van Serooskerken (1916), het kasteel en de heerlijkheid. Hij was gehuwd met Micheline Halewyck de Heusch (1922-2000) en burgemeester van onder meer Doesburg en Lochem.

Het eerste deel van de wandeling gaat door de bossen achter Kasteel Heeze Hier zien we prachtige lanen. Iets later worden het wat smallere paden met soms uitzicht over de velden, waar we bij de voorwandeling een ree zagen, half verscholen in het gras. We lopen ook een stukje langs de rand de rand van de Strabrechtse heide richting eerste pauzeplaats. Even later steken we de Somerenseweg over en gaan we naar de Sterkselsche Aa, die hier prachtig door het landschap meandert. Langs de Aa lopend komen we bij Kapellerput, waar ook een mooi plekje is om even te pauzeren.

Kapellerput is een conferentiehotel dat is ingericht met veel kunst en design interieur in een voormalig klooster. Dit klooster, Regina Pacis daterend uit de jaren 50, werd in de jaren 50 en 60 veelvuldig gebruikt als retraite-oord. Ik hoorde tijdens de vorige wandeling van Rene Verbeek, toen ik hem vertelde dat ik in 1964 met de klasgenoten van het laatste jaar van de

Kweekschool op retraite was geweest in Heeze, en me niet meer kon herinneren waar dat nu precies was in Heeze, dat dat bij Kapellerput was, en dat hij daar ook was geweest met het Joriscollege uit Eindhoven. Het klooster is inmiddels

Regina Pacis 1965

volledig gemoderniseerd en verbouwd. Ook hebben er belangrijke uitbreidingen plaatsgevonden van het hotel en van de conferentiezalen. Kapellerput ligt op een landgoed van 25 ha, waar wandelroutes zijn uitgezet. Op het landgoed is een afwisseling van naaldbos, droge en vochtige heide, en water te vinden.

Aan de naam Kapellerput is een legende verbonden omtrent een monnik die een kapel bouwde voor de mensen in de omgeving, die horigen waren van roofridder Zwarte Narob, die graag kloosters vermocht te plunderen. De kapel echter werd niet geplunderd omdat de monnik ooit de dochter van de roofridder, Venka, veilig naar huis had gebracht nadat ze verdwaald was in het bos. Zij kwam, samen met haar moeder Euvelinde, regelmatig bidden in de kapel. De vader ontstak hierover in toorn en viel de kapel aan, terwijl moeder en dochter daar aan het bidden waren. Zij vluchtten via een onderaardse gang. Terwijl de mannen van Narob de kapel begonnen te plunderen spleet de aarde open en verdwenen zowel de kapel als de plunderaars in de diepte. De vijver naast de huidige gebouwen van Kapellerput is er voor in de plaats gekomen

Na enige tijd komen we weer op de Somerenseweg, en steken die weer over. Ook aan deze kant van de weg komen we weer bij de Sterkselsche Aa, om die te volgen tot aan de achterzijde van het kasteel.Hier zien we een oude ijskelder liggen.

Honderd jaar geleden liet de heer des huizes van Kasteel Heeze een ijskelder graven in de tuin van het kasteel. Een dikke ronde stenen muur werd afgedekt met een laag zand, waardoor er een goed geïsoleerde koelkast ontstond. In de winter werd het ijs uit de kasteelgracht in brokken gehakt, en in de ijskelder bewaard. Huisbedienden bikten af en toe wat van de voorraad af om dranken mee te koelen of wild en gevogelte mee te conserveren. Nu is de ijskelder het domein van vleermuizen.

Sites die ik dankbaar gebruikt heb bij het samenstellen van dit verslag en waaruit je nog meer informatie kunt putten www.gpswalking.nl http://www.kasteelheeze.nl/ http://nl.wikipedia.org/wiki/Heeze

Chris Pennings

De dag van de wandeling , vrijdag 17 augustus, was het erg warm. Er was 28 graden Celcius voorspeld, en dat is het zeker geworden.

Om toch verantwoord een wandeling te kunnen maken waren we om 09.00 uur gestart, een uur eerder dan gebruikelijk. In de morgenuren was het ook heerlijk om te wandelen. Misschien hadden we nog wel een uur vroeger kunnen starten. Ook hebben we de wandeling in tegenovergestelde richting gelopen, tegen de wijzers van de klok in in plaats van met de wijzers van de klok mee, in verband met de dan gunstiger stand van de zon (meer schaduw) Ook konden de deelnemers kiezen om een iets kortere route te lopen, om zo het open gedeelte langs de Strabrechtse Heide te ontlopen. Zodoende hebben we dus de groep na de 2e pauze in tweeën gesplitst. Het was een

prachtige dag om te wandelen en de spring-balsemienen langs de Sterkselsche Aa stonden er uitbundig bij.

Na afloop van de wandeling was het het genieten bij een heerlijk, welverdiend drankje in de schaduw op het terras van ”Tapperij De Zwaan”

Verslag en Achtergrondinformatie van de Wandeling in de Geelders bij het mooie dorp Liempde. 21-09-2012

De wandeling van vandaag is weer eens wat noordelijker dan de laatste keren. Het startpunt is in Liempde in de buurt van Boxtel. Een groot deel van de wandeling gaat door natuurgebied de Geelders, dat samen met de Kampina en de Oisterwijkse vennen deel uitmaakt van Nationaal Landschap Het Groene Woud. Sommige delen van het gebied kunnen erg drassig zijn, dus waterdichte schoenen zijn aan te bevelen (We lopen een deel over het “laarzen pad”.) Ook zijn er plaatsen waar het verstandig is om spul tegen muggen bij je te hebben. We lopen afwisselend over goed gebaande en minder begaanbare paden.

Het eerste deel van de wandeling gaat over de harde weg in het leuke dorpje Liempde, waar op het Raadhuisplein, waar we starten al verschillende beelden en borden te bewonderen zijn, o.a een leuk beeldje van de “struifbakster”en een monument voor de gevallenen in de 2e W.O.

Liempde

Liempde (Brabants dialect: Liemt) is gelegen in de Meierij van 's-Hertogenbosch. Ondanks voorkeur voor fusie met de gemeente St Oedenrode ging Liempde in 1996 op in de gemeente Boxtel Het gebied van de voormalige gemeente heeft ruim 4800 inwoners. Naast de kern Liempde zijn er enkele gehuchten die ook tot de voormalige gemeente behoorden, te weten Vrilkhoven, Kasteren,Den Berg en Hezelaar

Liempde is regelmatig verkozen tot mooiste dorp van Noord-Brabant. De dorpskern is vrij gaaf gebleven. De directe omgeving, het dal van de Dommel,is zeer schilderachtig.

Liempde is vooral bekend door zijn klompenmakerij (er staan heel veel populieren in de omgeving van Liempde) en de jaarlijkse landbouwtentoonstelling en werktuigendagen , die daar vanaf 1948 tot ???? werden gehouden. Vanwege de grote belangstelling uit het hele land werd tijdens die dagen een speciale halte gemaakt langs de spoorlijn.

Het eerste deel van de wandeling gaat door de velden richting Dommeldal. Door het Dommeldal en langs boomkwekerijen gaan we naar onze eerste koffiepauze “ ’t Groene Woud”, een leuk cafeetje met historie, aan het “Duitse Lijntje” gelegen.

Herberg ’t Groene Woud is rond 1800 als houten huis gebouwd door Wouter Vorstenbosch. De herberg staat dan aan de andere kant van het spoor en wordt in 1832 genoemd in documenten van het kadaster. In 1849 werd het toenmalige pand verkocht en afgebroken. Eerder, in 1838, bouwt een advocaat uit Eindhoven het huidige café. Dit komt in 1881 in handen van Petrus Peijnenburg. Tien jaar later draagt hij het café over aan zijn drie vrijgezelle kinderen Jan, Caat en Sien. Zij verbouwen het pand in 1937 tot het huidige huis met een stal, schuur en cafégedeelte. In de volksmond staat het café bekend als het café van ‘Sien Peijn’. De Belg Michiel Alex Joseph van der Beken Pasteel, advocaat in Eindhoven en later rechter, bouwt in 1838 een huis op de plek van het huidige café. Hij verhuurt het tientallen jaren. In 1865 wordt het pand gekocht door Hendrik Versantvoort uit Sint-Oedenrode, woonachtig in ‘de Slophoos’, een boerderij schuin tegenover het huidige café.

Op 11 juni 1867 komt Petrus Peijnenburg met zijn vrouw en vier kinderen in het huis wonen, dat hij koopt in 1881 en in 1891 overdraagt aan zijn drie vrijgezelle kinderen, die allemaal werkzaam zijn in het café. Uit de archieven blijkt dat Petrus Peijnenburg zijn vergunning voor de verkoop van sterke drank in 1891 overdraagt op zijn kinderen. Dit betekent dat de vergunning al veel eerder afgegeven is. Janske van der Heijden komt in 1917 als veertienjarig meisje in dienst als hulp in de huishouding bij de familie Peijnenburg. Wanneer Sien als laatste van de familie in 1952 overlijdt, kopen Janske en haar man Cees Sanders het café 't Groene Woud. Cees Sanders baat niet alleen het café uit, maar begint ook een boomkwekerij. Samen met zijn broer Bert ontdekt hij de Salix Alba Liempde; de Liempdse wilg. Na zijn dood in 1962 beheert zijn vrouw Janske het café. Hun zoon en schoondochter, Adriaan en Tonnie Sanders, nemen de zaak in 1987 over en verbouwen het pand. Na het overlijden van Adriaan wordt Tonnie de uitbaatster van het café 'Sien Peijn'. In café ’t Groene Woud is voor het eerst gesproken over een mogelijke verbinding van de natuurgebieden binnen de stedendriehoek Tilburg, ’s-Hertogenbosch en Eindhoven. Wellicht is Nationaal Landschap Het Groene Woud vernoemd naar dit café.

Duits Lijntje Na het “Belse Lijntje” in Waalre zijn we hier bij het “Duits Lijntje” Het Duits Lijntje is van oorsprong een unieke verbinding tussen Oost en West. De spoorlijn is in 1873 geopend door de Noord-Brabantsch-Duitse Spoorwegmaatschappij (NBDS). Het doel van deze lijn was het tot stand brengen van een rechtstreekse korte verbinding tussen de zeehavens Vlissingen, Antwerpen en Rotterdam en het Duitse achterland. Het goederen- en personenvervoer zijn tot omstreeks 1910 van betekenis geweest als onderdeel van de internationale verbinding tussen Londen en Berlijn en verder oostwaarts richting Vladivostok. Na faillissement van de NBDS werd de lijn door de NS uitgebaat. In 1950 werd de lijn voor personenvervoer gesloten. En in 2004 beëindigde de NS het goederenvervoer op het laatst overgebleven stuk van Boxtel tot Veghel. Het lijntje loopt van Boxtel tot Wesel via tien Nederlandse en zeven Duitse haltes. Ontdek de rijke historie en prachtige natuur van en rondom het Duits Lijntje. U kunt heerlijk wandelen en fietsen langs het Duits Lijntje en onderweg gezellig op een terras of in een café neerstrijken voor een hapje en een drankje. Ook zijn er zeer veel bezienswaardigheden die herinneren aan het verleden van het Duits Lijntje. Allen zeker een bezoek waard! Ook andere recreatieve activiteiten maken het Duits Lijntje een beleving. Een overzicht van alle bezienswaardigheden, horeca, musea en natuurgebieden vindt u op de interactieve recreatiekaart (Als je op de onderstreepte items klikt met de Ctrl toets ingedrukt zie je wat meer info of een foto)

Station Liempde geopend in 1889 gesloten in 1936. Is in 2009 teruggebracht in de oude staat

Na de pauze gaan we door aan de andere kant van het Spoor en komen dan in de Geelders De Geelders maakt in Midden-Brabant deel uit van het Nationaal Landschap het Groene Woud. Het Groene Woud vormt straks de ‘groene long’ in de stedendriehoek Den Bosch-Eindhoven-Tilburg. Natuurgebieden zoals de Oisterwijkse Vennen, de Kampina, de Mortelen, de Scheeken en de Geelders worden met elkaar verbonden tot één groot natuur- en landschapspark. Via een natuurbrug kunnen grote grazers en andere zoogdieren, reptielen en amfibieën tussen Liempde en Best de rijksweg A2 oversteken. Door het trekgedrag en het wisselende voedsel-en vraatpatroon van de paarden, runderen en in de toekomst mogelijk ook edelherten zal een prachtig natuurgebied ontstaan met een afwisselende flora en fauna.

Natuurlijker Het bosgebied van de Geelders wordt verder ontwikkeld tot een gevarieerd, natuurlijk bos met verschillende soorten bomen, jong en oud, dik en dun. Om de natuur een handje te helpen zijn bomen omgezaagd om open plekken te maken, waardoor struiken en kruiden een kans krijgen om zich te vestigen. Bosweitjes en bosranden zijn belangrijk voor het voorkomen van vlinders, vogels en vele andere dieren. Bij een natuurlijk bos hoort ook liggend en staand dood hout. Dood hout bevat veel insecten, die het hout, samen met schimmels verteren. De restanten leveren voedingsstoffen op voor bomen en planten en verbeteren de structuur van de bodem. Insecten zijn weer voedsel voor vogels, amfibieën en reptielen. Staatsbosbeheer en het waterschap hebben deafgelopen jaren bovendien veel maatregelen uitgevoerd om de verdroging te bestrijden. Grote grazers In een natuurlijk boslandschap horen grote grazers. In deGeelders komen al veel reeën voor. Maar die houden het gebied niet voldoende open. Misschien worden er in de nabije toekomst edelherten en grote grazers uitgezet in het Groene Woud.

De grazers trekken door het bos en de omringende graslanden heen en vreten plaatselijk van de grassen, struiken en bosopslag, waardoor er open plekken en bosranden blijven bestaan. Ook stekelige struiken, bramen bijvoorbeeld, die kiemplanten van bomen en andere struiken bescherming geven tegen vraat, krijgen zo meer kans. Als de bomen groot zijn geworden en schaduw geven, dan verdwijnen de bramen vanzelf weer. Zo zorgen de grazers voor structuur in het bos en de kruidlaag, waar allerlei dieren weer van kunnen profiteren. Het is niet gevaarlijk om in hetzelfde terrein als de grazers rond te lopen. Onthoud dat wilde dieren niet geaaid willen worden. De regel is: blijf op een afstand van ongeveer 25 meter van de grazers. Als u de dieren voert, worden zij opdringerig, dus niet voeren! Prachtig wordt het licht gefilterd in de bossen van de Geelders. Bijzondere dieren en planten De Geelders is een heel waardevol bosgebied. Omdat de grondwaterstand zo hoog blijft, zijn er diverse bijzondere planten te vinden, zoals de bosanemoon, het dalkruid en de slanke sleutelbloem.

ijsvogelvlinder bont dikkopje

Door het ouder worden van het bos en de toegenomen bosstructuur en hoeveelheid dood hout wordt het er alleen maar mooier op. Soorten die zich er al thuis voelen zijn de kleine ijsvogelvlinder en het bont dikkopje, twee zeldzame vlindersoorten langs de

bosranden. De houtsnip is een vogel die van een afwisseling van ruige bossen en grazige weitjes en bosdreven houdt. Op stille, zwoele avonden kunt u deze geheimzinnige vogel beslist tegenkomen. Net als de havik die over de bosdreven jaagt. Verschillende soorten spechten, uilen, maar ook vleermuizen gebruiken de dode en holle bomen in het bos als nestplaats. In de poelen leven salamanders en op de kleine

heideterreintjes kunt u nog steeds de kleine levendbarende hagedis aantreffen.

Door de Geelders lopen we een deel van de wandelroute “Het Laarzenpad“ Deze route is gemarkeerd door paaltjes met een rode laars er op (soms moeilijk te vinden. Het is vaak een smal slingerend pad waar je zelf een beetje de weg moet zoeken. Avontuurlijk, klimmend over omgevallen bomen, klotsend over knuppelbruggetjes, soms soppend in de modder. Kortom het is een route, die geschikt is voor mensen die vuile schoenen een spatje op de broek niet erg vinden. Houd rekening met muggen, lange mouwen en de broek in de sokken is aan te bevelen, we lopen soms door hoog gras. (teken)

Als we “de Geelders”weer verlaten komen we weer uit op de harde weg,deHoogstraat. Via de Donkerstraat en de Gemondseweg komen we bij minicamping de Mus”donck, waar we wel een extra pauze met een ijsje of een drankje verdiend hebben.

We kunnen nu weer fris aan het laatste stuk beginnen. (links van de weg lopen) We zien de Dommel weer even en het laatste stukje naar het dorp is een leuk kerkepad.

Sites die ik dankbaar gebruikt heb bij het samenstellen van dit verslag en waaruit je nog meer informatie kunt putten http://www.telegraaf.nl/reiskrant/fietsenenwandelen/11723524/__Glibberen_door_De_Geelders__.html http://www.duthmala.nl/geelders.htm http://nl.wikipedia.org/wiki/De_Geelders http://www.vanderkrogt.net/standbeelden/object.php?record=NB12ad http://www.henri-floor.com/plaatjes/2012/04/03/foto02.htm http://nl.wikipedia.org/wiki/Duits_Lijntje http://www.vvvliempde.nl/go/bezienswaardigheidkasterensestraat23

Chris Pennings

Verslag en Achtergrondinformatie van de Wandeling over de Groote Heide bij de Hut van Mie Pils 19-10-2012

De laatste wandeling van dit seizoen heeft als begin- en eindpunt “De Hut van Mie Pils” we lopen dan over de Groote Heide aan weerskanten van de A2

Gemengd Bos, loofbos, heidevelden, vennen, weilanden en een gezellig café/terras

De oude hut van Mie Peels (Mie Pils) kent veel historie, deze wordt op de site van Mie Pils in geuren en kleuren verhaald Hier wat fragmenten, wil je meer weten, klik dan de site aan: http://www.iberg.nl/miepils/?page_id=3200

De oorspronkelijke hut werd gebouwd in 1717 en diende als posthut, dat wil zeggen: voor de vervanging van paarden langs de postroute. Ze had het uiterlijk van een langgevelboerderij, maar ze was anders ingericht. De eigenaar moest hier ook het weggeld innen ten behoeve van de heer van Heeze.

Landlopers en wolven maakten toentertijd de streek soms onveilig. Het bijgeloof zorgde voor extra angsten. Zo spookte de 'gloeiige’ op de Groote Heide.

In 1864 werd de herberg gekocht door Jan Peels met geld uit een erfenis. Deze was gehuwd met Margaretha Hoeks. Ze kregen in 1863 een kind: Jef Peels. Deze trouwde in 1889 met Johanna Maria van den Broek. Deze vrouw, die later als 'Mie Peels' te boek zou staan, was geboren in 1856. Jan overleed in 1888. Jef woonde samen met zijn moeder, Margaretha, in de

Aalsterhut. Margaretha stierf in 1899. Vermoedelijk kwam Mie Peels toen in de Aalsterhut wonen.

Het terras van de hut van Mie Pils

De herberg stond ongunstig bekend. Er werden en worden dan ook smalende verhalen verteld over de slonzige bediening in de herberg, de ruzies en daar begane misdaden en het vele bezoek door stropers. Mie was degene die de herberg runde, en ze had voortdurend hooglopende ruzie met Jef - als ze elkaar niet uit de weg gingen. Geregeld sloeg Jef dan de boel kort en klein. Toch

kregen ze vijf kinderen, waarvan er drie in leven bleven. Verder was Jef nogal mensenschuw. Over Jefs vaardigheden als boer deden smalende verhalen de ronde, maar zijn dekstier werd door de boeren zeer op prijs gesteld. Kinderen werden door hem bedreigd, wat hem eenmaal voor enkele weken in het cachot deed belanden. In 1916 kwam het tijdens kermis te Geldrop zelfs tot een van tevoren beraamde steekpartij met de politie, waarbij marechaussee Engelbertus Molenaar door een stroper werd vermoord. Men had echter de moord op twee plaatselijke politie-ambtenaren op het oog. Mie werd in de laatste jaren van haar leven verlamd, waardoor ze in een wagentje moest worden gereden en soms het mikpunt was van spot.

In 1925 werd de hut verkocht, waarschijnlijk aan een stroman van de baron van Heeze, van Tuyll van Serooskerken, die reeds veel grond en ook een hoeve in de omgeving bezat. De hut was toen in zeer slechte staat. Mie bleef er met haar kinderen wonen tot 1927 en verhuisde toen om gezondheidsredenen naar Aalst, waar ze in 1928 stierf.

Tegenwoordig is de Aalsterhut een café waar veel wandel- en fietspaden bij elkaar komen. De omgeving met bossen, heidevelden en vennen trekt vele toeristen.

We gaan vanaf de Hut rechtsaf het viaduct van de A2 over zodat we aan de andere kant van de A2 komen. We komen dan in een mooi gemengd bos van loof- en naaldbomen. Hier en daar ligt er nog een weilandje met wat koeien erin. Het eerste ven waar we langs komen, het “Veeven” staat bijna droog, maar er staan nog overal biezen, naast het pad dar we volgen, die bijna tot heuphoogte staan. Helaas is de heide waar we daarna komen helaas uitgebloeid, maar desondanks is het toch nog een prachtig plaatje.

De houten brug bij het Diepe Meerven en het Droge Meerven is een ideale plaats om de eerste pauze te houden.

Het Diepmeerven en omgeving betreft een uitgestrekte heide met drie grote en diverse kleinere vennen: Het Diepe Meerven, het Drooge Meerven, Het Vee- of Verven. De vennen zijn betrekkelijk ondiep en vallen in de zomer nogal eens droog (ondanks de naam geldt dat ook voor het Diepmeerven). In de zware vliegdennenbossen bij Heezerenbosch liggen langs het oude spoorlijntje Geldrop-Valkenswaard nog eens twee vennen: het verborgen gelegen Witven en daar in de buurt maar direct langs de A2 het 'Lelievennetje'. De heidevelden zijn, op de omgeving van de vennetjes na, droog en worden plaatselijk afgewisseld door vastgelegd stuifzand.

De vorming van het Meerven De aardkorst is in Brabant doorsneden door een aantal breuken. Het gebied tussen de twee belangrijkste breuken, waarin tevens het Meerven is gelegen heet de Roerdalslenk 500.000 jaar geleden werd er in de Roerdalslenk fijnkorrelig material afgezet door de Rijn en de Maas. Een belangrijk deel van deze afzettingen bestaat uit leem, dat als moeilijk doordringbare lagen vaak dicht aan de oppervlakte achterbleef. 11.000 jaar geleden tijdens de laatste ijstijd, was de vegetatie grotendeels verdwenen, waardoor een sort poolwoestijn ontstond. Onder invloed van de wind was er verstuiving van fijn zand mogelijk. In het Meerven zijn tijdens deze periode lage delen in het terrein uitgestoven. Daar waar zich ondiepe leemlagen bevonden konden vennen ontstaan. Op andere plaatsen hoopte het zand zich op waardoor er zandruggen ontstonden.

Het Meerven maakte begin vorige eeuw nog deel uit van de Groote Heide. Dit was toen een heideterrein dat zich uitstrekte van Eindhoven tot over de Belgische grens. De heide werd voornamelijk gebruikt voor het houden van schaapkuddes en het verzamelen van strooisel dat o.a. gebruikt werd voor de stallen. Bij de introductie van kunstmest rond 1880 werd het mogelijk om grote stukken heide te ontginnen. Rond 1920 is er op grote schaal begonnen om de heide te bebossen in het kader van de werkverschaffing.

Vandaag de dag is er nog maar weinig over van de eens uitgestrekte Groote Heide. Het beheer van de gemeente Heeze-Leende is er dan ook op gericht om het resterende stuk heide en haar vennen in stand te houden. In de afgelopen jaren zijn

er kleinere bosjes en vliegdennen van de heide verwijderd om het open karakter van het gebied te versterken. Daarnaast zijn er stukken geplagd om de vergraste heide weer in zijn oude staat te herstellen.

Als we het Witven voorbij zijn moeten we even het talud op om weer op een viaduct over de A2 te komen en deze over te steken, zodat we weer aan de westkant van de snelweg te komen.

Als er een zuidwestenwind staat hebben we hier geen last meer van het geruis van de snelweg.

We lopen langs het Grevenschutven, dat als visvijver is ingericht en dat behoort bij het complex van visvijvers op het Gebied van Valkenhorst bij Valkenswaard. Via een mooi pad door het bos en een langs een klein vennetje komen we bij het mooiste ven van de wandeling, het Meeuwven dat aan de Hutdijk ligt. Van daaruit gaan we weer naar ons beginpunt.

Chris Pennings