Financiering van

gebiedsontwikkeling Peter Keur

Directievoorzitter FGH Bank

17 februari 2011

Over FGH Bank

Wij zijn:

• Specialist in financieren van commercieel vastgoed

• Constante factor in de vastgoedmarkt

• Top-drie vastgoedfinancier

Wij bieden:

• Elke vorm van vastgoedfinanciering

• Lokale marktkennis

• Alle expertise in eigen huis

Vastgoedmarkt, een korte terugblik

Sterke groei vastgoedmarkt 1995 – 2008

Totale ommekeer door kredietcrisis

Nieuw speelveld

Veranderingen in de financiële sector

Veranderingen in de financiële sector

Publieke opinie

Bron: nrc

Bron: DNB

Financiële markten

Bron: Z24

Toezicht / regelgeving

Specifieke verandering vastgoedfinanciering

Waardedaling vastgoed vanaf 2008

Teruglopende cashflows

Rente als onzekere factor

Nieuwe leningproductie commercieel

vastgoed (in miljoenen)

Bron: PropertyNL

Kernvragen vastgoedfinancieringsmarkt

1. Kunnen (en mogen) banken nog groeien?

2. Welke vastgoedfinanciers blijven er over?

3. Hoe lossen we herfinancieringen op?

4. Is er een alternatief?

5. Waar ligt de focus van vastgoedfinanciers?

< 1 jaar 2-4 jaar > 4 jaar

Financiering gebiedsontwikkeling

Gebiedsontwikkeling als doel

Organisatorische samenhang, efficiënter proces

Eenheid in ruimtelijk beleid, schaalvergroting en samenhang

Financieel belang: delen van opbrengsten, kosten en risico’s

Middel of wondermiddel?

Ambities als norm

Haalbaarheid het grootste goed

Stresstest voor gebiedsontwikkeling

Kredietcrisis als boomerang

Tekorten op grondexploitaties

Waardedaling bestaand vastgoed

Waardepotentieel nieuwbouw omlaag

Afboeken op grond en vastgoed door

publieke en private partijen

Conclusie gebiedsontwikkeling anno 2011

Terug naar de basis: projectontwikkeling in ruimtelijke samenhang

Flexibel programma:

masterplan

Schaarstebeleid als leidend principe:

binnen gebieden: hoeveel, voor wie, wanneer

Financiële basis:

lange termijn risicoscenario

courantheid als basisvoorwaarde

Hartelijk dank voor uw aandacht